" Οι ήττες μας δεν αποδεικνύουν
Τίποτα παραπάνω από το ότι
319205339 712219783586309 2265634222543469205 n  Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Και από τους θεατές περιμένουμε
Τουλάχιστον να ντρέπονται"
                                               Μπρεχτ
Η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας διοργανώνει την Παρασκευή 19 Απριλίου 2024 και ώρα 18:00 στο Αμφιθέατρο Αντώνη Τρίτση (Ακαδημίας 50-Αθήνα) εκδήλωση - συζήτηση με θέμα:
 
"Ποτάμια και Οικοσυστήματα σε περίοδο Κλιματικής Αλλαγής"
 
με αφορμή την καταστροφή του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, του μεγαλύτερου φυσικού ποταμού της Αττικής.
 
Ομιλητές:

- Παναγιώτης Δημόπουλος, Kαθηγητής Oικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών
- Πέτρος Κόκκαλης, Eυρωβουλευτής των Πράσινων
- Ξενοφών Κοντιάδης, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Παντείου Πανεπιστημίου
- Νίκος Χρυσόγελος, Αντιδήμαρχος Δήμου Αθηναίων για την Κλιματική Διακυβέρνηση και την Κοινωνική Οικονομία
 
Επισυνάπτεται η αφίσα της εκδήλωσης
 
poster

Από το ιστολόγιο της Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας αναδημοσιεύουμε μία ανάρτηση που αφορά στην παρέμβαση με χωματουργικά μηχανήματα που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας. Μία επέμβαση απηρχαιωμένης, επικίνδυνης και εντέλει καταστροφικής  αντίληψης, με πρόσχημα τον εντυπωσιοθηρικό δήθεν καθαρισμό. Μία επέμβαση που εντάσσεται και στο πλαίσιο της άλλης εξαιρετικά επικίνδυνης επέμβασης, της καναλοποίησης του τελευταίου φυσικού ποταμού της Αττικής. Αυτά συμβαίνουν την ίδια ώρα που η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχει απορρίψει αυτές τις επεμβάσεις και ήδη από 20ετίας και πλέον, προσπαθεί να καταργήσει τις καναλοποιήσεις σε μία προσπάθεια επιβράδυνσης ή και αντιστροφής τη κλιτικής αλλαγής.

Στην οπισθοδρομουσα Ελλάδα, όλα δείχνουν πως θεωρούμε την κλιματική αλλαγή ως ευκαιρία (τουλάχιστον αυτό πιστεύει ο πρωθυπουργός και οι ακόλουθοι του στο συνημμένο βίντεο) γι' αυτό φροντίζουμε να υλοποιούμε έργα καταστροφής του περιβάλλοντος τα οποία την επιταχύνουν. Άλλωστε αυτήν αναφέρουν σαν δικαιολογία για την ανικανότητα τους να ανταποκριθούν στις έκτακτες ανάγκες και όχι τη βασική αιτία της που είναι η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος 

 

 

Καθαρισμοί ρεμάτων για αρχάριους

(από το ιστολόγιο της ΚΠΑΜΡΡ 25/10/2023)

Με αφορμή την τρομολαγνία που προωθείται κάθε φορά που προβλέπεται βροχή και τις καταστροφικές παρεμβάσεις που γίνονται σε όλα τα ποτάμια της χώρας μας με το όνομα "καθαρισμοί ρεμάτων", απαντάμε σε ορισμένα εύλογα ερωτήματα που δημιουργούνται.

Θέλουμε ωστόσο να τονίσουμε για μία ακόμη φορά ότι το πρόβλημα της Ραφήνας δεν είναι τα καλάμια αλλά κυρίως τα μπαζώματα και οι απαρχαιωμένες και ανεπαρκείς γέφυρες που πρέπει να ανακατασκευαστούν με επείγουσες διαδικασίες και ανεξάρτητα από το έργο διευθέτησης.

Επίσης να τονίσουμε οτι οι καθαρισμοί ρεμάτων/ποταμών δεν απομακρύνουν τα λύματα που χύνονται παράνομα μέσα στο Μεγάλο ρέμα, φαινόμενο που έπρεπε εδώ και χρόνια να έχει εξαληφθεί με ενέργειες της δημοτικής αρχής,

 

Δεν είναι αναγκαίο να γίνονται καθαρισμοί στα ρέματα/ποτάμια;

Στα ρέματα που διέρχονται ή είναι κοντά σε αστικό ιστό είναι αναγκαίο, στα υπόλοιπα, φυσιολογικά όχι.

Ο καθαρισμός έχει το νόημα της απομάκρυνσης αντικειμένων κυρίως ξένων προς το οικοσύστημα του ρέματος, τα οποία:

α/ υποβαθμίζουν περιβαλλοντικά το οικοσύστημά του (απορρίμματα, πλαστικά, συσκευασίες, ηλεκτρικά κλπ)

β/ μειώνουν την παροχετευτική ικανότητα του ρέματος (ογκώδη αντικείμενα όπως λάστιχα, στρώματα, ηλεκτρικές συσκευές, πεσμένοι κορμοί κ.α., μεγάλη συσσώρευση χωμάτινων αποθέσεων, σπάνια πολύ ογκώδης βλάστηση που φράζει την κοίτη.

Στα ρέματα που είναι μακρυά από αστικό ιστό, η αναγκαιότητα εξαρτάται από την ποσότητα φερτής ύλης που κατεβάζει, το οποίο με τη σειρά του εξαρτάται πολύ από το αν υπάρχουν στη λεκάνη του ορεινοί όγκοι καμένοι. Ακόμη κι αυτό όμως αντιμετωπίζεται με έργα ορεινής υδρονομίας που να συγκρατούν τα φερτά στα ορεινά.

 

Γιατί οι καθαρισμοί ρεμάτων/ποταμών δεν πρέπει να γίνονται με βαριά χωματουργικά μηχανήματα;

Καταρχήν γιατί αυξάνουν τον πλημμυρικό κίνδυνο. Η απομάκρυνση της φυσικής βλάστησης αυξάνει την ταχύτητα του νερού, που δεν έχει κανένα εμπόδιο να το φρενάρει. Ακόμη κι εκεί όπου η φυσική βλάστηση είναι πολύ πυκνή, υπάρχει μία φυσική ισορροπία. Δείτε για παράδειγμα τους καλαμιώνες. Όταν το νερό είναι πολύ, δε φράζουν τη ροή γιατί…πολύ απλά ξεριζώνονται και καταλήγουν στη θάλασσα. Η αφαίρεση βλάστησης αποσταθεροποιεί επίσης τα πρανή, αφού το ριζικό σύστημα διατηρεί τη συνεκτικότητα του εδάφους. Επιπλέον τα βαριά χωματουργικά μηχανήματα συχνά κάνουν ζημιές στα πρανή, κάτι που είναι απαγορευτικό, αφού αυτό αλλάζει την υδραυλική λειτουργία των ρεμάτων/ποταμών.

Δεύτερον, γιατί καταστρέφουν το οικοσύστημα των ποταμών, που είναι τα πιο πλούσια αλλά και τα πιο ευαίσθητα.Απομακρύνουν τη βλάστηση, ισοπεδώνουν δεκάδες οργανισμούς και αυγά, απομακρύνουν τα φυσικά ενδιαιτήματα, τις φωλιές, τους τόπους ανάπαυσης και το καταφύγιο εκατοντάδων ειδών. Επιλεκτική αραίωση της βλάστησης είναι επίσης αποδεκτή σε ορισμένες περιπτώσεις και σε πολύ πυκνά σημεία, όχι όμως ισοπέδωση.

Τέλος γιατί αφαιρώντας την βλάστηση, αυξάνεται η ρύπανση, αφού τα φυτά «φιλτράρουν» τους ρύπους, έτσι ώστε το νερό να φθάνει στη θάλασσα σχεδόν καθαρό.

 

Η φερτή ύλη (χώμα, πέτρες) πρέπει να απομακρύνεται από τα ποτάμια;

Μόνο σε περιπτώσεις που ο όγκος της είναι τόσο μεγάλος που μειώνει την παροχετευτικότητα του ρέματος/ποταμού. Γιατί το χώμα και οι πέτρες, κατά τη διαδρομή τους προς τη θάλασσα αποτίθεται στις όχθες, μειώνοντας έτσι τη διάβρωση τους. Ακόμη κι αν βρίσκονται στην κοίτη, με την επόμενη μεγάλη βροχόπτωση μεταφέρονται προς τη θάλασσα και αποτίθενται στην εκβολή και στις γειτονικές παραλίες, μειώνοντας έτσι τα φαινόμενα διάβρωσης της ακτογραμμής που σε περίοδο κλιματικής αλλαγής αυξάνονται.

 

Γίνεται οι καθαρισμοί να μη προκαλούν τα παραπάνω προβλήματα;

Ναι! Αρκεί να γίνονται μόνο όταν πραγματικά χρειάζονται, στα σημεία που χρειάζονται (κατόπιν αυτοψίας μέσα από την κοίτη), την κατάλληλη περίοδο (Νοέμβριος-Φεβρουάριο), με σεβασμό σε τυχόν προστατευτική νομοθεσία των ρεμάτων/ποταμών/υγροτόπων και με τρόπο τέτοιο που να προκαλούν τη μικρότερη δυνατή περιβαλλοντική υποβάθμιση. Η βέλτιστη περιβαλλοντικά λύση είναι ο χειρωνακτικός καθαρισμός, χωρίς καθόλου χρήση χωματουργικών μηχανημάτων. Είναι δυνατό για συλλογή μη ογκωδών απορριμμάτων και για κλάδεμα ή κόψιμο τυχόν βλάστησης στην κοίτη που μειώνει την παροχετευτική ικανότητα. Για απομάκρυνση ογκωδών αντικειμένων, μεγάλων ποσοτήτων προϊόντων κλαδέματος ή μεγάλου όγκου φερτής ύλης, η βέλτιστη περιβαλλοντικά λύση είναι η χρήση γερανού με τηλεσκοπικό βραχίονα εκτός κοίτης και εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, τότε με χρήση κάποιου ήπιου μηχανήματος όπως το παρακάτω

(πηγή κειμένου ΚΠΑΜΡΡ και ανάρτηση του Πολιτικού Μηχανικού και μελετητή Υδραυλικών έργων, Ηλία Ταρναρά)

Σήμερα, Πέμπτη 27/7 και ώρα 20.30, στην πλατεία Νηρέα, Σύρου & Ναυτίλου, θα πραγματοποιηθεί μια επίκαιρη εκδήλωση σχετικά με τη σημασία των φυσικών οικοσυστημάτων στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Θα μιλήσουν οι:

α) Κώστας Γριμάνης, υπεύθυνος για θέματα κλίματος και ενέργειας του ελληνικού γραφείου της Greenpeace

β) Ηλίας Τζηρίτης, συντονιστής δράσεων δασικών πυρκαγιών της WWF Ελλάς

Την εκδήλωση διοργανώνουν

α) η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

β) ο Εξωραϊστικός Σύλλογος ΝΗΡΕΑΣ

Ένα φυσικό φαινόμενο δεν είναι ρατσιστικό ή ταξικό, αλλά όταν συναντά μια ανθρώπινη κοινωνία και μετατρέπεται σε καταστροφή συνήθως αναπαράγει και ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες.

Jacob Remes,  «Disaster Citizenship» («Πολίτης της Καταστροφής», 2016

 

 

Στις 19 του περασμένου  Ιουλίου μία φωτιά που ξέσπασε εντός κατοικημένης περιοχής, στο ανατολικό Πεντελικό και σε μέρος που υποτίθεται πως με εκτίμηση κινδύνου στο 4, θα βρισκόταν ανάμεσα στα σημεία διασποράς των εποπτικών και των πυροσβεστικών μέσων αλλά και των ομάδων πολιτικής προστασίας. Η φωτιά εξελίχθηκε σε πυρκαγιά που κατέκαψε την πολύπαθη ανατολική Πεντέλη, σε περιοχές αρμοδιότητας του δήμου Ραφήνας, στο Πικέρμι, την Παλλήνη και τον Γέρακα. Έκαψε δασικές εκτάσεις που είχαν καταφέρει να αναρρώσουν από την τελευταία μεγάλη πυρκαγιά του 2009, αλλά και δάση, ρέματα και κλιτύες που δεν είχαν τότε υποστεί μεγάλη βλάβη. Μετά τη λήξη της απειλής (μετά από 2 μέρες) και αφού δεν έχει γίνει καμία αποτελεσματική προσπάθεια αντιμετώπισης της πυρκαγιάς από τις επίγειες δυνάμεις, παρά μόνο από τα εναέρια μέσα και όσο αυτά μπορούσαν να έχουν αποτέλεσμα, ξεκίνησε η εντατική αποποίηση των βαριών ευθυνών των αληθινά ενόχων. Συνηθισμένα πράγματα αυτά στον τόπο μας θα πείτε, αλλά ειδικά στη Ραφήνα, αυτή η αποποίηση ευθυνών αποτελεί μόνιμη επωδό σε όλες τις συμφορές που έχει βιώσει η περιοχή τα πέντε τελευταία χρόνια. Με κορυφαία βέβαια και εξόχως αηδιαστική, την γραφειοκρατικού τύπου απεμπόληση των ευθυνών που σαφέστατα του αναλογούν, από τον δήμαρχο της περιοχής. Αλλά αυτό είναι γνωστό στους πάντες  και επιπλέον δεν είναι το θέμα το οποίο θέλει να καταδείξει η παρούσα ανάρτηση.

Το θέμα της παρούσας ανάρτησης είναι η φιλολογία που αναπτύσσεται συστηματικά μετά από κάθε καταστροφή, περί «φυσικών φαινομένων», «ακραίων φαινομένων» και εν ολίγοις, μη αντιμετωπίσιμων καταστάσεων, οι οποίες αποδίδονται συλλήβδην  στην κλιματική αλλαγή. Σίγουρα η κλιματική αλλαγή είναι μία αφόρητη και δυναμική κατάσταση την οποία ο (πλεονέκτης) άνθρωπος αποδεδειγμένα προωθεί, μέσω της ληστρικής εκμετάλλευσης των πόρων που ο ίδιος ο πλανήτης του προσφέρει για την επιβίωση και την ευδοκίμηση του. Οι πόροι αυτοί δεν είναι ανεξάντλητοι και επιπλέον ο πλανήτης δεν διαθέτει απεριόριστους «χώρους υποδοχής» των αποβλήτων που παράγει η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων από τον άνθρωπο. Έτσι σε κάποιο ποσοστό, μικρό ή μεγαλύτερο, η ανθρώπινη δραστηριότητα που υπακούει πρώτα στους νόμους της καπιταλιστικής οικονομίας και της διαρκούς έντασης της παραγωγής, δεν λαμβάνει υπόψη της τις επιπτώσεις της πάνω στον ίδιο τον πλανήτη. Είναι όμως αυτή η γενεσιουργός αιτία του δυναμικού φαινομένου που ονομάζεται κλιματική αλλαγή; Όχι αποκλειστικά αλλά είναι και αυτή*, μεταξύ άλλων.

Η κλιματική αλλαγή συνοδεύεται από ακραία φαινόμενα αλλά αυτό ισχύει για όλη τη γεωγραφία των περιοχών που πλήττονται. Για παράδειγμα η κακοκαιρία «Μήδεια» (13-16/2/2021) άφησε χωρίς ρεύμα την …Εκάλη, ακόμα και τον Στέφανο Μάνο, όπως και άλλες, ταξικά και εισοδηματικά κατώτερες περιοχές, που δεν κατοικούσαν πρώην και νυν υπουργοί.  Η φετινή «Ελπίδα» απέκλεισε περιοχές εισοδηματικά ανώτερες και δεν επηρέασε περιοχές με χαμηλότερο μέσο εισόδημα. Τα παραπάνω γεγονότα όμως δεν μπορούν να αποδώσουν έναν χαρακτήρα «ισότητας» των πολιτών απέναντι στα φαινόμενα.

Και το εξηγούμε.

Οι πυρκαγιές ή οι κακοκαιρίες είναι φαινόμενα που δεν μπορεί να εμποδίσει ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος μπορεί να λάβει τα μέτρα του ώστε να μπορέσει να τα αντιμετωπίσει και να μετριάσει τις επιπτώσεις τους πάνω του. Και όταν λέμε «ο άνθρωπος» δεν εννοούμε βέβαια τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Εννοούμε την ανθρώπινη κοινωνία. Την πολιτεία η οποία ορίζει δημοκρατικά, πραγματικά ή κατ’ επίφαση, τους εκπροσώπους της οι οποίοι θα μεριμνήσουν γι’ αυτό ως υπεύθυνοι και αρμόδιοι που είναι, γιατί οι ίδιοι (ίσως και κάποιοι άλλοι ακόμα) θέλησαν να είναι σε αυτή τη θέση. Δεν τους έκανε κανείς με το ζόρι δημάρχους, περιφερειάρχες, υπουργούς ή πρωθυπουργούς.

Όσο ακραία και αν είναι τα μετεωρολογικά φαινόμενα, δεν αρκούν για να κλείσουν από μόνα τους  τους δρόμους σε μία -υποτίθεται οργανωμένη- πόλη ή και χώρα. Τα φαινόμενα δεν κόβουν το ρεύμα. Ούτε διευκολύνουν την επέλαση μίας πυρκαγιάς. Όταν εκδηλώνονται φαινόμενα ο άνθρωπος (με τα ορισμένα από τον ίδιο) εργαλεία του, τα μάχεται. Τα εμποδίζει και τα σταματά. Δεν τα κλιμακώνει (αν έχει νου στο κεφάλι του). Ακόμα και σε μέρη που πραγματικά δοκιμάζονται από φαινόμενα κλίμακας, όπως είναι η Καλιφόρνια των ΗΠΑ με τις δασικές πυρκαγιές που μπορεί να καίνε ακόμα και για ένα ή παραπάνω χρόνια, η μάχη από τον άνθρωπο δίνεται για να εμποδίσει την επέκταση τους, μέχρι να τα σταματήσει. Στην Ελλάδα, αφού βρήκαμε την ηλίθια πανάκεια των εκκενώσεων, μετά τον όλεθρο στο Μάτι Αττικής, την εφαρμόζουμε παντού. Η μάχη -η όποια μάχη δινόταν- έπαψε να δίνεται. Με αποτέλεσμα να έχουμε μεν από το 1981 20.000.000 καμένα στρέμματα δάσους και δασικών εκτάσεων, τα 10.000.000 από αυτά, μόλις την τελευταία 15ετία δε. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε το 2021 και το 2022 (των …εκκενώσεων) που «μάζεψαν» μόνα τους 2.000.000 στρέμματα καμένων δασών και δασικών εκτάσεων. Προφανώς τα αποτελέσματα των πυρκαγιών δεν οφείλονται στα «ακραία φαινόμενα» αλλά στο ότι η φωτιά πια, αφήνεται να ολοκληρώσει το έργο της ανεμπόδιστη. Αλλά τι σημασία έχει; Η «πολιτική προστασία» για τους πιστούς τηλεθεατές, πέτυχε. Αλλιώς θα ονομαζόταν «δασική προστασία» αλλά τότε ποιος θα της έδινε σημασια;.

Αξίζει να γυρίσουμε μερικές παραγράφους πίσω, στον Στέφανο Μάνο και την Εκάλη και να συμπεράνουμε πως οι κακοκαιρίες έχουν πιο ευρύ κοινωνικό φάσμα δράσης από τις πυρκαγιές. Οι κακοκαιρίες τολμούν και χτυπούν και την ανώτερη «τάξη». Οι πυρκαγιές ποτέ. Το πολύ πολύ να θίξουν την αποκαλούμενη «μεσαία τάξη»

flood

Οι πλημμύρες

Τον Νοέμβριο του 2017 η δυτική Αττική πλημμύρησε και υπήρξαν και ανθρώπινα θύματα. Οι λόγοι πολλοί αλλά αποκαλυπτικοί του φαιδρού της ελληνικής Πολιτείας. Στη Μάνδρα και τη Νέα Πέραμο πλημμύρησαν 2 ρέματα. Ένα διευθετημένο και ένα όχι. Η αυθαίρετη δόμηση στα ρέματα που δεν κατεδαφίζεται για κοινωνικούς λόγους (!!!) και οι άρπα – κόλλα μελέτες διευθέτησης (υποτίθεται οριοθέτησης) που καταρτίζονται με οικονομικά κριτήρια (!!!) είχαν το ίδιο αποτέλεσμα. Και όλα αυτά σε μία περιοχή της Αττικής που οι κάτοικοι δεν ανήκουν ούτε στα μέσα και φυσικά ούτε στα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Και που η εκκένωση τους (αν ήταν τότε της μόδας) θα κατέληγε πάλι στο νερό.

Οι πλημμύρες στην ανατολική Αττική έχουν άλλη διαχείριση και αξιοποίηση από την τοπική και κεντρική εξουσία. Εκεί η αξία της γης είναι μεγαλύτερη κατά πολλές φορές από τη γη της δυτικής Αττικής. Έτσι καταρτίζονται ταχύτατα μελέτες οριοθέτησης για τα ρέματα και τα ποτάμια αλλά επιλέγονται μικροί χρόνοι επαναφοράς του πλημμυρικού φαινομένου ως δεδομένο για τη σύνταξη τους. Για λόγους οικονομικότερων κατασκευών; Πιθανόν, αλλά μοιάζει πιο πιθανή η εκδοχή της επείγουσας (άρπα κόλλα)  οριοθέτησης και διευθέτησης, για την απόσπαση δημόσιας γης (η ζώνη των ρεμάτων είναι δημόσια σύμφωνα με το Σύνταγμα) και η απόδοση της στους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων εντός ρεμάτων και σε δημόσια γη, μέχρι την ώρα της διευθέτησης. Το θέμα της κατεδάφισης (έστω και με αποζημίωση) και της απόδοσης στο δημόσιο της….δημόσιας γης, δεν κρίνεται ως ενδεδειγμένη λύση.

Αλλά και εκεί, στην ανατολική Αττική, δεν θα αργήσουν να φανούν τα αποτελέσματα της εγκληματικής προχειρότητας. Γιατί η νουνεχής και σχεδόν παγκόσμια επιλογή είναι η απομάκρυνση των κατοικιών και των οικοδομών από την πλημμυρική  ζώνη των ρεμάτων και η απελευθέρωση τους ώστε να ρέουν ελεύθερα. Έτσι θα παροχετεύουν το νερό, ακόμα και στα αποκαλούμενα «ακραία φαινόμενα» οπότε  δεν θα υπάρξουν πλημμύρες κατοικιών, γεγονός που προκαλεί την άμεση βάφτιση των φαινομένων, μικρών ή μεγάλων, ως «ακραία φαινόμενα». Αλλά η αξία της γης που «ελευθερώνεται» με τα έργα και τα επιδιωκόμενα «ψηφαλάκια» ιεραρχούνται πολύ ψηλότερα από την ανθρώπινη ζωή και την περιουσία, αυτά δηλαδή που διαλαλούν πως προστατεύουν οι φαφλατάδες δήμαρχοι και λοιποί της πολιτικής προστασίας, στις δασικές πυρκαγιές.

Αλλά είπαμε: Όπου φτωχός (στην τσέπη και τον νου) και η μοίρα του.

Τελειώνοντας. Οι καταστροφές που ξεκινούν από φυσικά φαινόμενα, σήμερα στον 21ο αιώνα δεν είναι φυσικές. Δεν ήταν ποτέ. Πάντα ήταν και εξακολουθούν να είναι αμιγώς πολιτικές. Και πολύ φοβόμαστε πως θα κλιμακωθούν, όχι γιατί τα φαινόμενα θα γίνουν πιο «ακραία» αλλά γιατί το πολιτικό, αυτοδιοικητικό και κυρίως το οικονομικό σύστημα έχει πια σχεδόν ολοκληρώσει τη στελέχωση των διαχειριστών του τόπου με τους ελλιπείς και άβουλους αχυρανθρώπους του.

___________

* Για τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στη Φύση, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα των χρυσοθήρων του 1896 στο Κλοντάικ, στα σύνορα μεταξύ Καναδά και Αλάσκας. Αυτοί οι «κύριοι» χρησιμοποιώντας την τότε νέα μέθοδο της κυάνωσης -από το 1888- στην απομόνωση του χρυσού από τις προσμίξεις του, προκάλεσαν λιμό στους ντόπιους πληθυσμούς αλλά και στους ίδιους, αφού τα ζώα που εξέτρεφαν πέθαιναν ομαδικά από δηλητηρίαση και η περιοχή λόγω συνθηκών δεν διέθετε γεωργική παραγωγή.

Επιπλέον αρθρογραφία  και πιο εξειδικευμένες πηγές:

Disaster Citizenship (University of Illinois Press, 2016)

Internationalviewpoint.org Floods: this is not a natural disaster

INFO-WAR: Δεν υπάρχει τίποτα φυσικό σε μια φυσική καταστροφή

Disaster Citizen

Τις τελευταίες μέρες ζήσαμε ακόμα μία επίθεση του ανθρώπου απέναντι στον φυσικό πλούτο της χώρας. Ακόμα και αν –για τα νεοελληνικά δεδομένα- θεωρήθηκε παρέμβαση μικρής κλίμακας, η εκχέρσωση 150 τετραγωνικών μέτρων (από τα 23 στρέματα) υγροτόπου στις Μαρίκες της Ραφήνας,  απλά επιβεβαίωνε την απύθμενη άγνοια και την αμέτρητη αδιαφορία των νεοελλήνων για την έννοια του «οικοσυστήματος» και του τι σημαίνει αυτό για την ίδια την ανθρώπινη ζωή, όπως και για όλη τη ζωή που ακόμα διαθέτει ο πλανήτης Γη. Την άγνοια και αδιαφορία των νεοελλήνων ως ατόμων αλλά και ως ομάδων ατόμων, όπως ομάδες μελετητών, ειδικών, οργανισμών και κυρίως διοικητικών. Κυβερνητικών και –όπως άστοχα και ειρωνικά αποκαλούνται-  «αυτοδιοικητικών».

Ο ελληνικός εκσυγχρονισμός. Μία κερδοφόρα –για λίγους-  αυταπάτη

Είναι σταθερά αποδεκτή η ανάγκη εκπολιτισμού της ανατολικής Αττικής. Όχι εκσυγχρονισμού, γιατί αυτή η λέξη κουβαλάει βαρύ, αρνητικό νόημα και πρόσημο στη χώρα μας. Και όχι άδικα. Εκσυγχρονιστικά θεωρήθηκαν τα έργα κάλυψης του Ιλισού από τον Μεταξά. Εκσυγχρονιστικά θεωρήθηκαν τα έργα αποξήρανσης λιμνών και υγροτόπων, στην αναζήτηση καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Εκσυγχρονιστής θεωρήθηκε ο Καραμανλής με το ξήλωμα της ευρωπαϊκού  χαρακτήρα συγκοινωνιακής υποδομής σταθερής τροχιάς. Εκείνης του τραμ της Αθήνας. Και βέβαια εκσυγχρονιστής βαφτίστηκε και με το έγκλημα της ολέθριας αντιπαροχής.  Εκσυγχρονιστής βαφτίστηκε ο Σημίτης, ο άνθρωπος που έσπρωξε τη χώρα στο οικονομικό βάραθρο της Ευρώπης και του κόσμου. Εκσυγχρονιστές είπανε και  όλους εκείνους που ευαγγελίζονταν ή και τελικά υλοποίησαν σε μεγάλο βαθμό την πιο ακραία υπερεκμετάλλευση φυσικού πόρου στην Ελλάδα. Εκείνη της εκτροπής του πλουσιότερου σε νερό, ελληνικού ποταμού. Του Αχελώου. Εκσυγχρονισμός θεωρήθηκε η άτσαλη και με βιαστικές και πρόχειρες μελέτες, ανάπτυξη του δικτύου εθνικής οδοποιίας. Οδοποιία που δεν τήρησε βασικές αρχές, όπως εκείνες του βιοκλιματικού σχεδιασμού (αυτό το καταλαβαίνει όποιος π.χ. περάσει τον αυχένα της Μαλακάσας χειμώνα ξημερώματα ή κινηθεί στην Εγνατία από Θεσσαλονίκη για Αλεξανδρούπολη πρωινή ώρα και άλλα πολλά).

Με όλα αυτά –και άλλα πολλά-  καταλαβαίνουμε πως ενώ χρειαζόμασταν πρωτίστως να εκπολιτιστούμε, πηδήξαμε μία τάξη με μέσο και περάσαμε στον «εκσυγχρονισμό». Τη μετατροπή του χωριού και της γειτονιάς  σε αστικές  παραγκουπόλεις.

Ακόμα και τα εντυπωσιακότερα αρχιτεκτονήματα, οι εντυπωσιακότερες υπερδομές, οφείλουν να διαθέτουν θεμέλια. Αόρατα και καθόλου εντυπωσιακά, αλλά δίχως αυτά η υπερδομή καταρρέει. Κάπως έτσι είναι και οι αναπτυξιολάγνοι νεοέλληνες, οι οποίοι σχεδιάζουν και κατασκευάζουν θηριώδη ανάπτυξη και τερατώδη εκσυγχρονισμό, χωρίς να έχουν αποκτήσει πρώτα το πολιτισμικό επίπεδο που θα καταστήσει τα «επιτεύγματα» αυτά   χρήσιμα, λειτουργικά, καλαίσθητα -αν θέλετε-  και κυρίως θα τα εντάξει αρμονικά στο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούνε και οι δημιουργοί τους. Και αν για τα παραδείγματα των προαναφερθέντων «εκσυγχρονιστών» σήμερα υπάρχει και μία χαζοχαρούμενη τάση απαλλαγής από τις βαρύτατες ευθύνες τους, γιατί «δεν ήξεραν» (ας γελάσουμε διακριτικά) για τους σημερινούς δεν υπάρχει και ούτε πρέπει να υπάρξει, κανένα άλλοθι, κανένα απαλλακτικό στοιχείο. Γιατί ακόμα και αν δεν ξέρουν, δεν κοιτούν να παραδειγματιστούν από αυτούς που έπαθαν και έμαθαν τελικά, μετά από χρόνια.

Η καταστροφή του υγροτόπου στις Μαρίκες της Ραφήνας

Επανερχόμαστε στην καταστροφή που προκάλεσε το υπουργείο υποδομών μαζί με την ΕΥΔΑΠ, την εταιρεία διαχείρισης του υδατικού αποθέματος της Αττικής και κατά τον νόμο υπεύθυνη για την τήρηση της οδηγίας 60 της Ε.Ε. -τουλάχιστον για τα επιφανειακά νερά- στον υγρότοπο των Μαρικών. Έναν υγρότοπο Α προτεραιότητας ενταγμένο στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών της Οδηγίας 2000/60 Ε.Ε.

Δεν πρόκειται δηλαδή για μία απλή ζημιά, αλλά για παράβαση ενωσιακής οδηγίας, ενσωματωμένης στο εθνικό και ενωσιακό Δίκαιο. Είναι ξεκάθαρα κολάσιμη παρανομία.

Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί;

Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Θα μπορούσε ένα είχε αποφευχθεί στη φάση της διαβούλευσης, αν η διαβούλευση ήταν σοβαρή και όχι προσχηματική, όπως είναι και η πλειονότητα των παρωδιών που αποκαλούνται «ανοιχτές δημόσιες διαβουλεύσεις» στην Ελλάδα. Δυστυχώς όμως μία διοίκηση αδιάφορη, ευθυγραμμισμένη με την εξυπηρέτηση της «οικονομίας» του έργου (διάβαζε εξοικονόμηση της ΕΥΔΑΠ και κερδοφορία του εργολάβου), ετσιθελικά και άτσαλα ως συνήθως, σε σύμπραξη με μία άσχετη αυτοδιοίκηση με νοοτροπία βλαχοδημάρχου, εξαφάνισαν κάθε αντίρρηση και προώθησαν την αθλιότερη πρόταση. Τόσο στο επίπεδο της «διαβούλευσης» επί της μελέτης, όσο και στο επίπεδο της «διαβούλευσης» επί των θέσεων των περιφερειακών αντλιοστασίων. Παρεμφερές θέμα αναμένουμε να προκύψει και για τη θέση του Κέντρου Επεξεργασίας, στην πρώτη πλημμύρα του Μεγάλου Ρέματος. Του ρέματος – υγροτόπου επίσης-  που το βάφτισαν «φυσικό αποδέκτη» και  που πήγαν και του φόρεσαν την κατασκευή πάνω του. Αλλά και εκεί μίλησε ο νόμος της επιβεβλημένης σιωπής στην προσχηματική αν όχι εικονική «διαβούλευση».  

marikes rafina

 

Γιατί όμως οι καταστροφές που σχεδιάζουν είναι μεγάλες;

Τον Ιούλιο του 2008 επτακόσιοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν στο Διεθνές Συνέδριο για τους Υγρότοπους INTECOL, στην Τσουιάμπα της Βραζιλίας. Δηλαδή στις όχθες του τεράστιου υγρότοπου Παντανάλ. Στόχος τους ήταν η εξεύρεση τρόπων προστασίας αυτών των εκτάσεων που κινδύνευαν να αφανιστούν. Πολλές από αυτές τις εκτάσεις, κυρίως σε χώρες της Αφρικής, της ΝΑ Ασίας  και της Λατινικής Αμερικής, με την αποτρόπαια  μέριμνα διεθνών οργανισμών - εξυπηρετητών των πολυεθνικών των πετροχημικών, λιπασμάτων, γεωργικών φαρμάκων, πολλαπλασιαστικού υλικού, έχουν πια εξαφανιστεί.  Η εξαφάνιση τους αυτή σχετίζεται άμεσα με τη ραγδαία αύξηση της εμφάνισης ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων, αλλά οι σχετικές μελέτες είτε δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ είτε τα πορίσματα τους βρίσκονται ακόμα «υπό επεξεργασία». Και έχουμε τελικά μία εικόνα που παραμένει θολή, αλλά βολική για την παγκόσμια υπερεκμεταλλευτική οικονομία.

Για να αποφευχθούν τυχόν βολικές παρεξηγήσεις, πρέπει να σημειωθεί ότι υγρότοποι δεν είναι αποκλειστικά οι βάλτοι και τα έλη, αλλά και οι περιοχές τύρφης, τα δέλτα των ποταμών, τα δάση μανγκρόβιας, οι τούνδρες, οι λίμνες και άλλοι υδάτινοι αλλά και παρυδάτιοι σχηματισμοί, όπως αμμοθίνες και παραθαλάσσια δάση. Μέσα σε αυτά και το παράκτιο έλος – αμμοθινικό οικοσύστημα των Μαρικών της Ραφήνας (του Σχινιά, της Βραυρώνας, των Λεγραινών ή Λεγρενών κλπ)

Συνολικά αυτές οι περιοχές καλύπτουν περίπου το 6% της ξηράς στον πλανήτη μας. Εκεί αποθηκεύεται το 20% των ανθρακούχων αερίων, ενώ παράγουν ως οικοσυστημικοί πράγοντες το 25% των τροφίμων όλου του κόσμου, βοηθούν στον καθαρισμό των υδάτων, γεμίζουν εκ νέου με νερό τους υδροφόρους ορίζοντες και δρουν ως ασπίδες προστασίας από τις τρομερές παράκτιες καταιγίδες, ειδικά σε χώρες με ακτή σε ωκεανούς ή ανοιχτές θάλασσες.

Στο συνέδριο του 2008 διατυπώθηκε η θέση που εντάχθηκε μετά στα συμπεράσματα, πως αν για κάποιο λόγο, οι υγρότοποι του κόσμου απελευθέρωναν το φορτίο τους σε διοξείδιο του άνθρακα, θα ενισχυόταν δραματικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Φυσικά θα ακολουθούσε και η αύξηση της συχνότητας των ακραίων φαινομένων που συνδέονται με το –τότε αποκαλούμενο- φαινόμενο.

Οι Μαρίκες, ως υγρότοπος Α προτεραιότητας, σημασία που απέκτησε με λαβή και τα συμπεράσματα του συνεδρίου του 2008 και στο ποσοστό που τους αναλογεί, μαζί με το παγκόσμιο δίκτυο υγροτόπων, διαθέτουν μέρος, σημαντικό για τα ελληνικά δεδομένα, των 771 δισεκατομμυρίων τόνων αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Κρατούν αιχμάλωτο, δηλαδή, μέρος από το ένα πέμπτο της συνολικής ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα που υπάρχει στη Γη. Ποσότητα  ίση με αυτή που υπάρχει σήμερα στην ατμόσφαιρα.

Marikes damaged wetland

Η άποψη της ΕΥΔΑΠ για τα συμπεράσματα του συνεδρίου για την προστασία των υγροτόπων εκφράστηκαν με έργα - Μαρίκες Ιανουάριος 2022

 

Σύμφωνα λοιπόν με το διεθνές συνέδριο  για τη σχέση των υγροτόπων με τη μεταβολή των κλιματικών συνθηκών, κάθε υγρότοπος αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα όχι μόνο για τον τόπο του αλλά και για τη γη ολόκληρη. Ψιλά γράμματα θα πει ένας αναπτυξιολάγνος ψηφοθήρας βλαχοδήμαρχος ή ένας ψηφοθήρας κυβερνητικός, που ερεθίζονται όταν βλέπουν έναν  ελαστιχοφόρο και εκσπερματίζουν όταν βλέπουν  έναν ερπυστριοφόρο εκσκαφέα, να αντικαθιστούν έναν υγρότοπο με μία «αναπτυξιακή» υποδομή.

Αλλά είπαμε. Πριν εκπολιτιστούμε κάποιοι μας έπεισαν να εκσυγχρονιστούμε. Χτίζουμε πάνω στην άμμο ένα μέλλον που θα καταρρεύσει πάνω στα κεφάλια των παιδιών μας.

Αλλά τελικά ποιος νοιάζεται γι’ αυτά. Η ζωή είναι μικρή για να είναι μίζερη, οπότε όσο το ταχύτερο της δώσουμε τη χαριστική βολή, τόσο το καλύτερο.

Δεν θα μας κλάψει και κανένας πολιτισμός άλλωστε.

Σελίδα 1 από 2

Youtube Playlists

youtube logo new

youtube logo new

© 2022 Atticavoice All Rights Reserved.