Όπως θυμάται ο Κηλαηδόνης στην ειδική έκδοση του περιοδικού “Κ” της “Καθημερινής” «100 δίσκοι και η ιστορία τους» : «Είναι αρχές του 1971 όταν γνωρίζω τον Γιάννη Νεγρεπόντη μέσω του Λευτέρη Παπαδόπουλου και του Μάνου Λοΐζου. Ο Γιάννης μόλις έχει γυρίσει από εξορία και λίγες μέρες αφότου γνωριστήκαμε μου είπε ότι έχει κάποιες δουλειές έτοιμες από στίχους και θα ήθελε να τις δω. Ήταν τα ‘Μικροαστικά’, που στην πρώτη μορφή που μου τα έδωσε ο Γιάννης ήταν 5 ή 6 τραγούδια. Είναι 1971, είναι δικτατορία, τα τραγούδια σαφώς αριστερά … Αν και αυτά τα κομμάτια ήταν γραμμένα από τον Γιάννη πριν από τη δικτατορία, ο Γιάννης ξαναζεστάθηκε και αποφάσισε να συνεχίσει. Έγραψε καμιά δεκαριά, τα οποία στη συνέχεια μελοποίησα. Αυτά είναι τα ‘Μικροαστικά’ μια δουλειά γραμμένη το 1971. Το ’73, το καλοκαίρι, ακούγεται ότι θα γίνει η κυβέρνηση Μαρκεζίνη και ότι θα χαλαρώσει κάπως η λογοκρισία, ότι θα επιτραπούν τα τραγούδια του Μίκη κ.λπ. Τότε αποφασίζουμε και στέλνουμε τα “Μικροαστικά” στη λογοκρισία. Κάποια τα κόβουν εντελώς, κάποια δεν τα στέλνουμε σίγουροι πως θα κοπούν και σε κάποια μας διορθώνουν μερικές λέξεις. Στον δίσκο μπήκανε αυτά που μπήκανε, περίσσεψαν και κάποια κομμένα»
Κολλήγα γιος του παππού μου ο παππούς,
κολλήγα γιος του παππού μου ο πατέρας
κι ο παππούς μου κολλήγας κι αυτός.
Και μονάχα εγώ, του πατέρα μου γιος,
είμαι πια ένας αστός, είμαι πια καθεστώς
Και ο Λουκιανός συνεχίζει: «Αυτό που δεν θα ξεχάσω ποτέ είναι ότι τα “Μικροαστικά” τα πρότεινα στην Columbia, με τότε διευθυντή τον Τάκη Λαμπρόπουλο, επανειλημμένως, και εκείνος τα απέρριπτε. Για δικούς του λόγους, πολιτικούς λόγους ... δεν τα πίστευε. Τα “Μικροαστικά” όταν βγήκαν το ’73, τον Οκτώβρη του ’73, πήγαν πάρα πολύ καλά και μου άνοιξαν τον δρόμο και στις εταιρείες, δηλαδή άρχισαν οι εταιρείες να λένε: άσ’ τον αυτόν να κάνει κάτι. Πάντως, δεν ήτανε μέσα στη μόδα. Ήτανε χούντα, ήταν Πάριος, ήτανε Κατσαρός ... ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς ... Αυτός όμως ο ανορθόδοξος δίσκος έκανε και πολύ καλές πωλήσεις. Έκτοτε με άφησαν να κάνω του κεφαλιού μου»
Δεκατεσσάρων έφυγε απ’ το χωριό του ο Γιώργος.
Δυο γραμματάκια έμαθε στην πολιτεία ο Γιώργος.
Κλητήρας διορίστηκε σε υπουργείο ο Γιώργος.
Γυαλιστερά κουμπιά φορεί, γυαλοκοπάει ο Γιώργος.
Είναι σκληρός σαν κέρβερος στο υπουργείο ο Γιώργος,
γραφειοκράτης τέλειος και του κοσμάκη ο τρόμος,
Όσο για τις μουσικές επιρροές του, ο Λουκιανός δήλωνε :
«Μέσα στα “Μικροαστικά” μπορεί κανείς να βρει όλες τις μουσικές που άκουσα στα διαλείμματα των θερινών σινεμά των παιδικών μου χρόνων, στους διαδρόμους των πρώτων πολυκατοικιών που γνώρισα, σε σπίτια που γιόρταζαν κάτι, στις αναμεταδόσεις των παρελάσεων από το ραδιόφωνο. Μπορεί ακόμα να βρει την ατμόσφαιρα που υπήρχε διάχυτη τα χειμωνιάτικα απογεύματα με ήλιο στην Πανεπιστημίου έξω από το ΡΕΞ, στην ψηλοτάβανη εκείνη αίθουσα του Ιπποδρόμου του Δέλτα και στις ταινίες του Χώμφρευ Μπόγκαρτ. Έγραψα ακόμα μουσική για πράγματα που συνέβησαν πριν γεννηθώ και για άλλα πολύ σημερινά. Δεν νοσταλγώ, δεν “βγάζω” μιαν εποχή, ούτε προσπαθώ να συντηρήσω πράγματα που χάθηκαν. Λέω τη γνώμη μου πάνω σε όσα, χρόνια τώρα, μου λέγανε»
Η επιτυχία των «Μικροαστικών», τόσο του δίσκου, όσο και του βιβλίου που ακολούθησε, υπήρξε μεγάλη και άμεση. Έτσι, ο Γιάννης Νεγρεπόντης προχώρησε σε μια «θεατροποίηση» των «Μικροαστικών» του. Η χούντα ήταν πλέον παρελθόν και ο συγγραφέας μιλούσε για την παράσταση στο περιοδικό «Θεατρικά» [Νο 21, Δεκέμβριος 1974]: « Άρχισα τότε να γράφω πολιτικό τραγούδι, που ένα μέρος του ήταν τα “Μικροαστικά”, τα οποία μελοποιήθηκαν το 1971 από τον Λουκιανό Κηλαηδόνη. Συνέχεια των τραγουδιών αυτών ήταν ένα σενάριο με συγκεκριμένο στόχο την απόδοση της ψυχοπαθολογίας της μικροαστικής οικογένειας, τον πυρήνα της διαμόρφωσης του πνεύματος του μικροαστισμού. Η θεατρική φόρμα απόδοσης του ίδιου θέματος είναι αποτέλεσμα συνεργασίας με το Μικρό Θέατρο … Στη σκηνοθέτη Χαρά Κανδρεβιώτου παρέδωσα υλικό προς παράσταση. Και το υλικό αυτό ήταν τα τραγούδια του δίσκου, το βιβλίο μου ‘Μικροαστικά’ και μια σειρά από μονολόγους, ντουέτα, παρλάτες και σκετς … Για την προσέγγιση του θέματός μου αυτό που ξέρω είναι ότι κι από τα τραγούδια, και από το βιβλίο, και από το θέατρο άλλοι βρήκαν πως αντιμετωπίζω τους μικροαστούς με πολλή κακία και άλλοι με πολλή συμπάθεια. Σ’ αυτά θα είχα ν’ απαντήσω πως ούτε το ένα, ούτε το άλλο συμβαίνει. Κι αυτό γιατί το θέμα μου δεν είναι ο μικροαστοί, αλλά ο μικροαστισμός σαν ψυχολογία, νοοτροπία, στάση ζωής και κοινωνικό φαινόμενο …»
Τι τράβηξε ν’ ανέβει
μονάχα αυτός το ξέρει,
αυτός κι ένας Θεός.
Η σύζυγος στο πλάι
για πράγματα μιλάει
κοινά και βαρετά.
Κι οι γιοι του δύο ξένοι,
μα πότε γίναν έτσι;
Του φέρονται εχθρικά.
Τι τράβηξε ν’ ανέβει,
και τώρα είναι ένας ξένος,
στο σπίτι του νεκρός.
Κλείνουμε το αφιέρωμα στα “Mικροαστικά” με τα λόγια του Λουκιανού για τον μικροαστό : « Μικροαστός είναι πάντα ο άλλος, όπως έλεγε ο Γιάννης Νεγρεπόντης. Κανείς δεν παραδέχεται ότι είναι μικροαστός. Είναι σαν βρισιά. Όπως ο κουλτουριάρης λέει τον άλλο κουλτουριάρη. Ο μικροαστός αποφεύγει τα άκρα. Ούτε πολύ δεξιά ούτε πολύ αριστερά. Μακριά από την πόλη σε μια συνοικία έχω δικά μου τρία δωμάτια, χωλ και κουζίνα, καλά όλα κι άγια, ησυχία, τάξη κι ασφάλεια… Αυτό το τρίπτυχο θύμιζε χούντα, γιατί υπήρχε τότε το Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών. Όπου ακούς περί τάξης είναι ένας υποβόσκων φασισμός. Ανήκω πάντα στο χώρο της αριστεράς, με την πλατιά έννοια του όρου. Τάξη θέλουν να βάλουν οι φασίστες και να διώξουν τους αλλοδαπούς και να είναι όλα καθαρά και τετράγωνα. Ο μικροαστός είναι ανασφαλές άτομο, κοιτά να επιβιώσει, το σπιτάκι του, την οικογένειά του. Πολύς κόσμος θέλει την ησυχία του. Ο μικροαστός δεν είναι ούτε για μεγάλους έρωτες, ούτε γίνεται αρχηγός, είναι οπαδός. Μπορεί πολιτικά να είναι του κόμματος των Φιλελευθέρων, αλλά δεν διαφέρει από τον άλλο που είναι του άλλου κόμματος. Τα παιδιά βρίζουν μικροαστό τον πατέρα τους και πάνε στα χνάρια του, είναι ζήτημα χρόνου να γίνουν κι αυτοί μικροαστοί»
Τα σκονισμένα στέφανα
βγάζει απ’ το εικονοστάσι,
τρία χρυσά γαρίφαλα
σ’ ένα ασημένιο τάσι.
Της φαίνεται σαν όνειρο
μετά από τόσα χρόνια
ο γάμος της που έγινε
εκεί στα πέρα αλώνια.
Τώρα σε μία κάμαρα
σε πολυκατοικία
πλήξη και καυσαέρια
σ’ αυτή την ηλικία.
Τρία χρυσά γαρίφαλα
σ’ ένα ασημένιο τάσι,
σα να ’ταν χτες ο γάμος της
κι αυτή έχει γεράσει.
Για τη συγγραφή του άρθρου διαβάσαμε www.lifo.gr - Ένα ποιητικό σύμβολο των 70s
www.kathimerini.gr - Λουκιανός Κηλαηδόνης, αληθινός, αντισυμβατικός, αισθηματίας