Από την στιγμή που ο άνθρωπος βρήκε τρόπο να κόβει δέντρα ο πληθυσμός των δέντρων στον πλανήτη έχει μειωθεί κατά 45%. Αυτή είναι μία βασική διαπίστωση – υπολογισμός της μελέτης που εκπονήθηκε από το 2010 μέχρι το 2015 από ομάδα ειδικών ερευνητών από 15 χώρες υπό τον Th. Crowther ο οποίος εργαζόταν εκείνη την εποχή για το Yale University.  Η μελέτη αυτή δημοσιεύτηκε στο εγνωσμένου κύρους περιοδικό Nature, το 2015. Στην Ελλάδα τα πορίσματα της επιτροπής είχαν δημοσιευτεί επιγραμματικά στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ»

Η μέθοδος εργασίας της ομάδας των ειδικών βασίστηκε στην επεξεργασία δορυφορικών φωτογραφιών με εξελιγμένα μέσα και την εφαρμογή μοντέλων σε υπερυπολογιστές. Πέρα από τη διαπίστωση της αρνητικής επίδρασης που έχει στο φυσικό περιβάλλον ο άνθρωπος και το σύστημα του της ληστρικής εκμετάλλευσης φυσικών πόρων, υπήρξε και ένα παράπλευρο θετικό συμπέρασμα από τις έρευνες. Αυτό ήταν πως  ο αριθμός των δέντρων στη Γη σήμερα είναι οκτώ φορές μεγαλύτερος από αυτόν που εκτιμούσαν μέχρι τότε (2015)  οι επιστήμονες. Οι ερευνητές της ομάδας του Crowther υπολόγισαν ότι ο άνθρωπος κόβει περί τα 15 δισ. δέντρα ετησίως με τις περισσότερες απώλειες να έχουν τα τροπικά δάση όπου βρίσκονται τα αρχαιότερα αλλά και μεγαλύτερα δάση του πλανήτη. Φυσικά ο ρυθμός και η κατανομή των απωλειών δέντρων στον χρόνο και τον χώρο, διαφέρει αρκετά  και πάντα συνδέεται με τα μέσα που διαθέτει σε κάθε εποχή ο άνθρωπος για να κόψει και τελικά να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς πόρους, ένας σημαντικός εκ των οποίων είναι και τα δέντρα.

Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως ο άνθρωπος χρειάζεται τους φυσικούς πόρους για την ανάπτυξη και την ευζωία του και γι’ αυτό τους «αξιοποιεί» όπως θεωρεί.  Η αξιοποίηση των πόρων όμως δεν είναι αυτό που οδήγησε στον αφανισμό των μισών δασών της γης. Η αξιοποίηση εμπεριέχει και την έννοια της αειφορικής διαχείρισης η οποία προϋποθέτει και την προστασία του αξιοποιούμενου πόρου από την εξαφάνιση. Και όμως, οι πιο στυγνοί άρπαγες δασών και δασικών εκτάσεων είναι εκείνοι που αναμασούν τον περί αειφορίας λόγο περισσότερο. Πρόκειται για το σύνηθες πια τέχνασμα των εξουσιών (διοικητικών, οικονομικών, πολιτικών) να εμφανίζονται ως φύλακες της αειφορικής διαχείρισης στα χαρτιά όντες άρπαγες και ληστές στην πράξη.

Οι ληστές και οι άρπαγες όμως δεν εποφθαλμιούν μόνο τον πόρο «δέντρο» και τα προϊόντα του. Οι άρπαγες εκμεταλλεύονται ληστρικά τους πόρους αλλά ταυτόχρονο έχουν σχέδια για αυτό που μένει μετά την αρπαγή του δάσους, δηλαδή τη γη. Είτε με τη μετατροπή της σε γεωργική ή κτηνοτροφική γη υψηλού παραγωγικού δυναμικού είτε με την πολεοδόμηση της, στον βωμό της αστικής επέκτασης σε έναν κόσμο που οδεύει για τα 10 δισεκατομμύρια πληθυσμού. Μπορεί τα 10 δισεκατομμύρια ανθρώπων στη γη να είναι φαινομενικά αμελητέο βάρος αλλά ο άνθρωπος του 2024  έχει και υψηλότατες  απαιτήσεις σε πόρους, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η γη και όσα αυτή του προσφέρει. Αν ένας άνθρωπος του μεσαίωνα κατανάλωνε 1 μονάδα πόρων, ο σημερινός  άνθρωπος καταναλώνει την πεντηκονταπλάσια ποσότητα πόρων ή και εκατονταπλάσια αν μιλάμε για τον σύγχρονο αποκαλούμενο πολιτισμένο άνθρωπο. Συνεπώς τα δέντρα στερούν από τον οικονομούντα, υποτίθεται πολιτισμένο άνθρωπο πόρους και χώρο. Και βέβαια στην αναμέτρηση ο χαμένος είναι τα δέντρα αφού πρόκειται για μάχη δίχως αύριο. Αν υπήρχε αύριο τότε ο μεγάλος χαμένος του πολέμου θα ήταν ο σημερινός νικητής της μάχης. Ο άνθρωπος που εξαφανίζει τα δέντρα χωρίς να βλέπει πως την ίδια ώρα επιταχύνει τις διαδικασίες που θα επιταχύνουν την εξαφάνιση του από τον πλανήτη. Αν σε 12.000 χρόνια πολιτισμού, ο άνθρωπος εξαφάνισε τα μισά δέντρα του πλανήτη, θα χρειαστεί πολύ λιγότερα πια για να εξαφανίσει και τα υπόλοιπα.

Ακόμα και αν η επιχειρηματολογία υπέρ της προστασία των δέντρων και την προστασία των φυσικών πόρων γενικότερα, δεν μπορεί να καλύψει τα αδηφάγα των χρηματιστηρίων ή να περιγράψει την κατστροφή με  μετρήσιμο σε οικονομικά μεγέθη τρόπο, υπάρχει ένας άλλος τρόπος αποτίμησης των κρίσιμων αυτών απωλειών σε χρήμα. Ίσως αυτός ο υπολογισμός να είναι πιο κατανοητός για τους εραστές του εφήμερου. Πρόκειται για την οικονομική αποτίμηση της αξίας του δέντρου σύμφωνα με τη Χάρτα του δέντρου της πόλης, όπως μας τη συστήνει o Μανώλης Καπάνταης, Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος και τ. Δ/ντης Πρασίνου, σε άρθρο του στον ιστότοπο dasarxeio.com

Πηγή dasarxeio.com – Μανώλης Καπάνταης

Ενδεικτικά αναφέρουμε ένα παράδειγμα. Πρόκειται για τον υπολογισμό της οικονομικής ζημίας που προκύπτει από  την απώλεια ενός  (1) πλατάνου  δενδροστοιχίας, υγιούς, με καλό φυτικό σθένος και πρεμνικής διαμέτρου 60 εκατοστών. Το κόστος θα εκτιμηθεί ως εξής:

Είδος: Παίρνει τιμή από σχετικό πίνακα = 43

Τοπίο: Ομοίως από αντίστοιχο πίνακα-  Δείκτης ανάλογα με τις επιπτώσεις του τοπίου (4) και τη μηχανική κατάσταση (4) δηλαδή  (4 + 4 = 8): 8

Ανάπτυξη δέντρου (στηθαία διάμετρος ή πρεμνική ανάλογα με τη θέση και την ηλικία (περιλαμβάνεται) -  Δείκτης ανάλογα με τη διάμετρο: 60

Υπολογισμός της αξίας παροχής: 43 x 8 x 60 = 20.640 €

Δηλαδή αν ένα πλατάνι με πρεμνική διάμετρο 60 εκατοστών και ηλικίας -κατά προσέγγιση- 60 ετών, δε σας λέει τίποτα, οι 20.640 ευρώ ζημιάς που θα πρέπει να καλυφθεί από κάπου, σίγουρα θα σας λέει. Αυτά στον πολιτισμένο κόσμο που λέμε κι εμείς πως είμαστε μέρος του. Ή μήπως δεν είμαστε;

Το παράδειγμα και η αναφορά στη Χάρτα του δέντρου της πόλης, όπως και το ερώτημα για το αν ανήκουμε στον λεγόμενο «πολιτισμένο κόσμο» είναι πια πολύ πιο κρίσιμα στην Αττική. Πιο κρίσιμο ακόμα και από τις εποχές της αντιπαροχής και της εντατικής αστικοποίησης. Γιατί τότε υπήρχαν πολλά δέντρα και δεν υπήρχαν συνειδήσεις. Τώρα τα δέντρα της Αττικής είναι ελάχιστα. Υπάρχουν -μιλώντας για την Αττική- πολύ λιγότερα δέντρα που ίσως φτάνουν το 10 ή 20 % των δέντρων που υπήρχαν σε εκείνες τις εποχές, όπως μας λένε οι χάρτες δασοκάλυψης της Αττικής. Συνειδήσεις εξακολουθούν να μην υπάρχουν σε διοικητικούς ή άλλους ιθύνοντες του τόπου. Το μίγμα είναι πια δηλητηριώδες και η πορεία προς την Αττική Έρημο μη αναστρέψιμη. Έτσι, αν αυτοί οι ασυνείδητοι επικαλούνται «ανάπτυξη» και «εκσυγχρονισμό» προκειμένου να αποδασώσουν περαιτέρω τον τόπο, είναι ελεύθεροι να συνεχίσουν εφόσον καταβάλουν το αρμόζον τίμημα. Το οικονομικό του σκέλος. Αλλιώς θα πρόκειται για  άρπαγες και ληστές, μιλώντας με οικονομικούς όρους. Το τίμημα πέρα του οικονομικού θα το πληρώσουν ούτως ή άλλως τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας και όχι αυτοί που αποφασίζουν την καταστροφή. Τουλάχιστον αυτοί ας πληρώσουν το οικονομικό μέρος της ζημιάς. Ή δεν είναι έτσι;

Λάβαμε τη διαμαρτυρία κατοίκων από το Μπλε Λιμανάκι για την συνεχιζόμενη βαρβαρότητα της εκρίζωσης ή υλοτομίας δέντρων από την περιοχή τους στα πλαίσια υλοποίησης ενός έργου το οποίο είναι παράνομο. Η διαμαρτυρία αποτυπώνεται σε επιστολή προς

1) το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών – Ε.Υ.Δ.Ε.-Κ.Σ.Σ.Υ.- Τμήμα Κατασκευής Έργων Αθήνας (υπόψιν κ. Ελένης Στραβοδήμου – Επιβλέπουσας Μηχανικού)
2) το Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου

Και κοινοποείται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας -Σώμα Επιθεώρησης Νοτίου Ελλάδος - Τμήμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος
και στην Εισαγγελεία Περιβάλλοντος Πρωτοδικείου Αθηνών

Συνημμένη η επιστολή