Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Ο σφοδρός κυκλαδίτικος άνεμος μαστιγώνει το δυνατό δενδρί, τη δρυ, στην ανεμόπληκτη Τήνο ̇ τη λυγίζει μα δεν την "κάμπτει" (Φωτογραφία και σχόλιο Αντώνιου Β. Καπετάνιου).
Το κείμενο που ακολουθεί είναι από το βιβλίο του Αντώνη Καπετάνιου “Τα δένδρα π’ αγαπούμε, τα πληγώνουμε! Ωδή σε τρία δένδρα: στην ελιά, στη δρυ, στο πεύκο”, έκδοση ιδίου, Αθήνα 2022 και προέρχεται από ανάρτηση του συγγραφέα στο facebook. Ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα για το αγαπημένο δέντρο της βελανιδιάς και για την παρουσία του στα ελληνικά νησιά. Αλλά και μια χρήσιμη υπενθύμιση για τον καίριο και καθοριστικό ρόλο που παίζουν οι κοινωνικοοικονομικές, πολιτικές και ιστορικές συνθήκες στη φυσιογνωμική παρουσία ενός νησιού
Σε πολλά ελληνικά νησιά τού κάθε πελάγου μας η δρυς ήταν το «ευγενές» δένδρο τους. Η παρουσία της, πέραν του ό,τι χαρακτήριζε περιοχές τους, μπορεί κι ολόκληρο νησί, ήταν πολύτιμη και από οικονομικής απόψεως, αφού από τα δρυόδενδρα παράγονταν προϊόντα (βαλανίδι, κηκίδι, ξύλο κ.ά.), που χρησιμοποιούνταν σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας εκείνης της εποχής, όπως ήταν η βυρσοδεψία, η ξυλουργική, η οικιακή οικονομία (το βαλανίδι, όπως και τα φύλλα της δρυός, χρησιμοποιούντο, π.χ., ως τροφή από τα οικόσιτα ζώα) κ.λπ. Το γεγονός τούτο οδήγησε σε φυτεύσεις δρυοδένδρων (ως επί το πλείστον, βελανιδοδένδρων), σε αγρούς και σε κοινούς (της ολότητας των κατοίκων) τόπους, κάτι που έκαμε περιηγητές και κάποιους ιστορικούς ερευνητές του χώρου να ισχυριστούν ότι οι δρύες των νησιών μας προέκυψαν από τεχνητή φύτευση, για οικονομικούς λόγους, και κατά συνέπεια, η φυσική παρουσία τους εκεί δεν μπορεί να δικαιολογηθεί.
Οι ενστάσεις που διατυπώνονται από πολλούς σχετικά με τη φυσική παρουσία της δρυός σε νησιά μας, αφορούν κατά κύριο λόγο στα Κυκλαδονήσια. Και τούτο αποδίδεται στην ξηρότητά τους, που – κατά πολλούς– δεν μπορεί να δικαιολογήσει την παρουσία της δρυός εκεί. Το επιχείρημα αυτό βέβαια, είναι προφανές ότι δεν ισχύει, καθότι η δρυς (η βελανιδιά όπως και η χνοώδης δρυς) είναι θερμοξηρόβιο φυτικό είδος και η παρουσία της σε ξηροθερμικά φυσικά περιβάλλοντα δεν αποκλείεται.
Διερωτώνται, επιπρόσθετα οι σκεπτικοί της φύσης των Κυκλαδονησιών: Γιατί σ’ ένα σύμπλεγμα ίδιων νησιών, όπως τα Κυκλαδονήσια, ορισμένα μόνον από αυτά να φέρουν (σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό) υψηλή δασική βλάστηση, δρυόδενδρα ως επί το πλείστον, ενώ τα περισσότερα όχι;
Συγκρίνοντας δύο «αδελφά» κυκλαδίτικα νησιά, την Κέα και την Κύθνο, πραγματικά αναρωτιώμαστε σχετικά, για τα περιβάλλοντά τους. Η απάντηση προκύπτει από τη δραστηριοποίηση των κατοίκων σε κάθε νησί. Στην Κέα οι κάτοικοι στράφηκαν στην καλλιέργεια της βελανιδιάς, αναπτύσσοντας σε αυτή τη βάση την οικονομία του τόπου, ενώ οι ξηρικές κυκλαδίτικες καλλιέργειες και η κτηνοτροφία, που εν παραλλήλω ως δραστηριότητες ασκούνταν, συμπλήρωναν το εισόδημά τους. Η Κύθνος καλλιεργήθηκε από άκρου εις άκρον (εξ ου και οι αναβαθμίδες με τις ξερολιθιές σε όλο το νησί) με ξηρικές καλλιέργειες δίνοντας τα γνωστά προϊόντα της νησιώτικης οικονομίας (όσπρια, σιτηρά, λαχανικά, ελιές, αμπέλια κ.λπ), με παράλληλη ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, μη δίνοντας τη δυνατότητα στη δρυ να ευδοκιμήσει.
Η περίπτωση της Πάρου, δίνει την απάντηση. Το νησί αυτό, από τ’ οποίο σήμερα απουσιάζει η πλούσια και θαλερή βλάστηση, κατά τους βυζαντινούς χρόνους ήταν δασωμένο! Σημείωνε σχετικά ο δασολόγος Πάνος Γρίσπος: «Το δάσος εκάλυπτε την νήσον από άκρου εις άκρον και τούτο διότι αύτη είχεν εγκαταλειφθεί υπό των κατοίκων της, το μεν πιεζομένων από την άστοχον αγροτικήν πολιτικήν του βυζαντινικού φεουδαλισμού, το δε από τον εκ της πειρατείας κίνδυνον, μάλιστα κατά την περίοδον του πειρατικού βασιλείου της Κρήτης, το οποίον διετηρήθη επί 150 έτη» (Γρίσπος Π., «Δασική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος», έκδοση Υπουργείου Γεωργίας, Αθήνα 1973, σελ. 73)
Η βλάστηση του νησιού, πάλι κατά τον Γρίσπο, στο ίδιο κείμενο, ήταν «σκληρόφυλλα πλατύφυλλα δασικά είδη, μεμιγμένα με πεύκη, καθώς και φυλλοβόλα πλατύφυλλα, ιδία δρυς η αιγίλωπος (εννοεί τη βαλανιδιά) και χνοώδους, καθώς και καστανέας».
Πολύτιμες πληροφορίες για τη βλάστηση του συγκεκριμένου νησιού, που επιβεβαιώνουν σε γενικές γραμμές όσα ο Γρίσπος σημείωνε, έδωσε ο Συμεών ο Μεταφραστής, υπουργός επί Νικηφόρου Φωκά, ο οποίος συνόδευσε τα στρατεύματα της αυτοκρατορίας κατά την εκστρατεία που πραγματοποιήθηκε για την ανάκτηση της Κρήτης από τους Τούρκους, και τα οποία, για μερικές ημέρες στρατοπέδευσαν στην ακατοίκητη τότε Πάρο, χρησιμοποιώντας την ως ενδιάμεσο σταθμό στο ταξίδι τους για την Κρήτη. Επειδή το αγκυροβόλιο του βυζαντινού στόλου έγινε στη Νάουσα, χρειάσθηκε, για ν’ επισκεφθεί ο Συμεών την Παναγία την Εκατονταπυλιανή στην Παροικιά, «να διέλθει με κόπο μέσα από πυκνή βλάστηση, που όμοιά της δεν είχε συναντήσει σε άλλο νησί των Κυκλάδων» (όπως χαρακτηριστικά σημείωνε). Η βλάστηση αυτή του νησιού, με την επανακατοίκηση αργότερα της νήσου, άρχισε να περιορίζεται, αφού τα περισσότερα από τα εδάφη που καταλάμβανε αποδόθηκαν στην ελαιοκαλλιέργεια (ονομαστοί ήταν οι ελαιώνες της Πάρου) και στην αμπελοκαλλιέργεια. Τα δρυοδάση όμως διατηρήθηκαν, καθότι, με το «τρύγισμα» των δένδρων, παρείχετο εισόδημα στους καλλιεργητές τους. Η καταστροφή της δασικής βλάστησης του νησιού και η απογύμνωσή του, συνετελέσθη κατά τον 15ετή βενετοτουρκικό πόλεμο (1684‐1698), αφού τότε η Πάρος κάηκε κατ’ επανάληψιν.
Σημειώνεται ότι οι Βενετοί, κατά τον βενετοτουρκικό πόλεμο, προξένησαν τη μεγαλύτερη ζημιά στο νησί (κατά παρότρυνση, όπως υποστηρίζεται, του Λατίνου Επισκόπου), καίγοντας τα δάση όπου κυνηγημένοι κρύβονταν οι Πάριοι, οι δε ελαιώνες κατακόπηκαν και οι άμπελοι ξεριζώθηκαν, προκειμένου να οδηγηθεί το νησί σε οικονομικό μαρασμό. Εξηγείται η στάση αυτή της Γαληνοτάτης από τον ιστορικό Κωνσταντίνο Σάθα: «Κατά τον ΙΖ αιώνα η Ρωμαϊκή Εκκλησία ανέπτυξεν εμπαθέστατον φανατισμόν, προσπαθούσα να εκλατινίσει την Ελλάδα. Οι προπαγανδισταί του καθολικισμού, διατρέχοντες τας χώρας των σχισματικών προς άγρευσιν ψυχών, διεκήρυττον ότι εν όσω οι Έλληνες δεν ασπάζονται το σανδάλιον του Πάπα, ας μην ελπίζουν την εκ του Οθωμανικού ζυγού απολύτρωσιν» (Σάθας Κ., «Τουρκοκρατουμένη Ελλάς. Ιστορικόν δοκίμιον περί των προς αποτίναξιν του Οθωμανικού ζυγού επαναστάσεων του ελληνικού έθνους (1453‐1821)», τύποις τέκνων Α. Κορομηλά, Αθήνησι 1869, σελ. 351).
Κατόπιν δε, η αλόγιστη ξύλευση για οικιακή, οικιστική και επαγγελματική χρήση (βλπ την κεραμοποιία), οι εκχερσώσεις για γεωργική χρήση της γης και η υπερβόσκηση των εδαφών, οδήγησαν στο να χαθεί το σημαντικότερο μέρος της βλάστησής της.
Η παραπάνω ιστορική πορεία της Πάρου, δείχνει με τον πλέον εμφανή τρόπο τον καίριο και καθοριστικό ρόλο που μπορεί να παίξουν οι κοινωνικοοικονομικές, πολιτικές και ιστορικές συνθήκες στη φυσιογνωμική παρουσία ενός νησιού (ενός τόπου γενικότερα) και να εξηγηθούν (ή να δικαιολογηθούν;) έτσι, οι όποιες αλλαγές συνέβησαν κι αφορούσαν στο φυσικό του περιβάλλον. Εκείνο που εν προκειμένω προκύπτει, είναι ότι οι δρύες υπήρχαν σε νησιά των Κυκλάδων ως γηγενής βλάστηση κι ότι δεν εγκαταστάθηκαν με τεχνητό τρόπο (συμπληρώθηκαν μόνον τεχνητά, φυτευόμενες σε εδάφη για οικονομικούς λόγους, με τις φυτεύσεις να πραγματοποιούνται σε χωράφια και σε γυμνούς «άγριους» τόπους). Οι καταστάσεις όμως που δημιουργήθηκαν στην ιστορική πορεία του τόπου, και οι συνθήκες που εντέλει επικράτησαν οδήγησαν στον αφανισμό ή στον περιορισμό τους.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στη γεωργική και οικονομική απογραφή του νομού Κυκλάδων, που πραγματοποιήθηκε το έτος 1848 από τον Ι. Κιγάλλα, καταγράφηκε το βαλανίδι ως ένα από τα κύρια εξαγώγιμα προϊόντα του νομού, γεγονός που δηλοί ότι η δρυς είχε μεγάλη παρουσία εκεί, κι όχι μόνον στην Κέα (που είναι δεδομένο ότι κυριαρχούσε), μα και σε πολλά άλλα νησιά των Κυκλάδων. Ο ίδιος ο Κιγάλλας αναφέρεται στο «περιώνυμον υλοτόμειον δέντρων («δέντρα» για τους ντόπιους ήταν οι βελανιδιές), στο άκρον της νήσου Πάρου, το οποίον είναι παραμελημένον», ενώ στην Αμοργό κατεγράφη «αφθονία περδικών στα δρυοδάση του νησιού». Την ίδια αφθονία περδικών σημείωνε και στην Κέα (Κιγάλλας Ι., «Γεωγραφική και οικονομική απογραφή του νομού Κυκλάδων», περιοδικό «Αποθήκη των ωφέλιμων και τερπνών γνώσεων», τεύχη 9, 10, 11 & 14, Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος & Αύγουστος του 1848).
Τα ίδια με την Πάρο, ισχύουν και για τη Νίσυρο (νησί των Δωδεκανήσων), που σήμερα εμφανίζεται σχεδόν άδενδρη, όμως έως και το τέλος του 19ου αιώνα εξήγαγε μεγάλες ποσότητες βαλανιδιών, όπως προκύπτει από τους εμπορικούς καταλόγους του νησιού, καθώς το νησί είχε πολλές βελανιδιές. Σημείωνε ο Επαμεινώνδας Σταματιάδης το έτος 1863, ότι το νησί εξήγαγε αμύγδαλα και βάλανους σε μεγάλες ποσότητες, που προέρχονταν από μεγάλα δένδρα (Σταματιάδης Επ., «Νίσυρος», εφημερίς «Βυζαντίς», φύλλο 12ης‐6‐1863).
Το Κυκλαδονήσι που, πέραν της Κέας, η οποία καλλιεργούσε συστηματικά τη δρυ, διατήρησε πιότερο χρονικά τα δρυοδάση του (γενικότερα τα δάση του), μέχρι που κι αυτό τα έχασε στα νεώτερα χρόνια, ήταν η Αμοργός. Το νησί μπόρεσε και «κράτησε» τις δρύες του (τις βελανιδιές) μέχρι και το έτος 1835, όταν η τελευταία μεγάλη πυρκαγιά που σημειώθηκε στο νησί αποτελείωσε και τις εναπομείνασες αυτές στο όρος Κρούκελο (αλλιώς: Κρίκελο), στη βορειοανατολική Αμοργό (σήμερα υπάρχουν στο Κρούκελο υπολείμματα του πρότερου δάσους, ήτοι υπολείμματα βελανιδιών και κυρίως αγριόκεδρων (αλλιώς, κατά την τοπική ονομασία: φείδες).
Βέβαια, προηγήθηκαν χρόνοι ισχυρής υλοτόμησης των δασών του νησιού για τη ναυπήγηση πλοίων εις όφελος των αποικιοκρατών, ανά τους αιώνες. Ενώ, η απόληψη ξύλου για θέρμανση, καθώς και ξυλείας για οικοδόμηση, εν συνδυασμώ με τις πολλές πυρκαγιές που συνέβαιναν και την υπερβόσκηση που υπήρχε, επέφεραν τη σταδιακή υποβάθμιση κι εντέλει την απώλεια των σημαντικών αμοργιανών (δρυο)δασών.
Γράφει σχετικά ο πρώτος Έλληνας ιστορικο‐γεωγράφος της νεώτερης Ελλάδας Αντώνιος Μηλιαράκης το έτος 1884: «Όλον το ανατολικόν και το βόρειον τμήμα του Κρίκελα Αμοργού μέχρι θαλάσσης είνε ανεπιτήδειον προς καλλιέργειαν, επιτήδειον δε μόνον προς νομήν ζώων. Προ του 1835 το όρος τούτο εκάλυπτεν αρχαιότατον και πυκνότατον δάσος εκ δρυών, πρίνων, αγριοκυπάρισσων (”φειδών” καλουμένων υπό των εγχωρίων), και έτερων αγρίων δένδρων, εξ ου υλοτομείτο και ναυπηγήσιμος ξυλεία. Αλλά τω 1835 πυρκαϊά φοβερά κατέστρεψεν αυτό εντελώς, επί είκοσι ημέρας του πυρός νεμομένου τα κατάφυτα και χλοερά πλευρά του όρους. Τα νυν είνε γυμνόν δένδρων, όπως και τα λοιπά όρη της νήσου, και οσημέραι απογυμνούται και αυτής της ολίγης εναπομεινάσης φυτικής γης. (...) Μη έχουσα η νήσος όρη υψηλά και οροπέδια εκτενή, αλλ’ αποτελουμένη το πλείστον εκ βουνών κωνοειδών, εχόντων κατωφερείας επικλινείς και αδένδρους, και σχηματιζόντων βαθυτάτας μισγαγκείας, και ρεύματα παρασύροντα ακωλύτως το όμβριον ύδωρ προς την θάλασσαν, δεν είνε δυνατόν να έχει και πηγάς αφθόνου ύδατος. Έτι δε μάλλον συντελεί εις την απώλειαν αυτού και το ολέθριον σύστημα της πυρπολήσεως των αυτοφυών επί των ορέων και βουνών θάμνων, πρίνων και άλλης φυτείας, δι’ ων παρακωλύεται η ταχεία κατάβασις του ύδατος προς την θάλασσαν» (Μηλιαράκης Αντ., «Υπομνήματα περιγραφικά των Κυκλάδων Νήσων: Αμοργός», εκ του τυπογραφείου των αδελφών Περρή, εν Αθήναις 1884, σελ. 5, 11).
Αναφέρεται δε ο Μηλιαράκης στην πρόταση του καθηγητή της Γεωπονικής Σχολής Αθηνών Θεόδωρου Ορφανίδη, που έγινε το έτος 1872, για την «ανάγκη διορισμού δασοφύλακος στην Αμοργό (προτάσει του δημάρχου)», προκειμένου να προστατευτεί η σημαντική αναπομείνασα βλάστησή της.
Σήμερα στις Κυκλάδες βρίσκουμε τη βελανιδιά (από τις άλλες δρύες, απαντάται πολύ λιγότερο η χνοώδης) κατά κύριο λόγο στην Κέα, όπου καταλαμβάνει έκταση 20.000 στρεμμάτων περίπου υπό μορφή συγκροτημένων συστάδων και 10.000 στρεμμάτων περίπου με αραιά μεμονωμένα δένδρα (η παρουσία της αυτή, εντοπίζεται κατά βάσιν επί εγκαταλελειμμένων αγρών). Στις υπόλοιπες Κυκλάδες, η βελανιδιά εμφανίζεται με μεμονωμένα δένδρα ή σε λόχμες στην Άνδρο, στη Νάξο, στην Τήνο, στη Νότια Σέριφο, στη βορειοανατολική Αμοργό και στην Κίναρο (Παντέρα, 2002)
(…)
Από τα νησιά του Βορείου Αιγαίου, συναντούμε τη δρυ στη Λέσβο (εκεί η παρουσία της είναι σημαντικά περιορισμένη σήμερα, σε σχέση με το παρελθόν), στη Λήμνο (διάσπαρτα δένδρα και κατά μικρές συστάδες), στον Άγιο Ευστράτιο (σε συστάδες και με μεμονωμένα δένδρα) και στην Ικαρία (εκεί, στο δρυοδάσος του Ράντη, συναντάμε δρυόδενδρα ηλικίας άνω των 500 ετών). Κατά μόνας ή σε μικροσυστάδες δηλοποιείται η παρουσία της δρυός στη Σκύρο. Ενώ στα Δωδεκάνησα βρίσκουμε τη δρυ με μεμονωμένα δένδρα και περιορισμένα σε μικρές συστάδες στην Κω, στη Ρόδο και στη Νίσυρο.
Σημείωνε ο Λέσβιος συγγραφέας Στρατής Μυριβήλης για τα δρυοδάση του νησιού του: «...και στα βορινά το δάσος από τα δρυά. Σκληρά, περήφανα, αιωνόβια δέντρα. Οι αγριοβελανιδιές. Αυτές θα είχε στο νου της η Σαπφώ, όταν τραγουδούσε τη δύναμη του έρωτα που τη συντάραξε: Έρος δ’ ετίναξέ μοι φρένας, ως άνεμος κατ’ όρος δρύσιν εμπέτων (μου συντάραξε τα φρένα ο έρωτας, σαν άνεμος που πέφτει μέσα στα δρυά του δασωμένου βουνού)» (κείμενο με τίτλο «Το νησί της Σαπφώς», περιλαμβανόμενο στον τόμο «Ο κόσμος και οι Έλληνες», εκλογή ταξιδιωτικών κειμένων από τον Πέτρο Χάρη, εκδοτικός οίκος Γ. Φέξη, Αθήνα 1965, σελ. 285, 286).
Σημείωνε ο William Martin Leake στο έργο του «Travels in Northen Greece» για τη βελανιδιά της Σκύρου (αναφέρονταν στο έτος 1804): «Τη δρυ τη χρησιμοποιούν μονάχα για καυσόξυλα και μ’ όλο που πολλές απ’ αυτές είναι του είδους της βελανιδιάς, δεν κάνουν χρήση τού βαλανιδιού».
Καταγράφονταν κατά τα Οθωμανικά χρόνια, ότι στα εξαγώγιμα προϊόντα της Ρόδου περιλαμβάνονταν 500 στρατήρες βαλανιδιού, γεγονός που δηλοποιεί τη σημαντική παρουσία της δρυός στο νησί. Ενώ η Αθηνά Ταρσούλη (εξαίρετη λαογράφος, ζωγράφος και συγγραφέας), αναφέρονταν στον τόμο «Δωδεκάνησα» στις αιωνόβιες βελανιδιές που συνάντησε στις εξοχές της Πάτμου πριν από το έτος 1940 (βλπ σχετικά: Ταρσούλη Αθ., «Δωδεκάνησα», τόμος Β ́, εκδόσεις «Άλφα» Ι. Μ. Σκαζίκη, Αθήνα 1948, σελ. 124).
Στην Κρήτη, απαντάται η δρυς σε περιοχές του Ν. Ρεθύμνου (όπου εμφανίζει τη μεγαλύτερη παρουσία κι έχει την καλλίτερη συγκρότηση, σε σχέση με το υπόλοιπο νησί), στην ανατολική, βόρεια και δυτική πλευρά του Ν. Χανίων, και στα βορειοδυτικά του Ν. Λασιθίου, με μεμονωμένα δένδρα εντός αγρών. Τέλος, στα Ιόνια νησιά, όπου άλλοτε η δρυς είχε «ισχυρή» παρουσία (την περιόρισε σημαντικά η ελιά), σήμερα εμφανίζεται υπό μορφή λοχμών και μεμονωμένων δένδρων εντός αγρών ή στα όρια αυτών, σε περιοχές της βόρειας Κέρκυρας, της ανατολικής Λευκάδας [σημειώνεται η ύπαρξη του μικρού δάσους των (Σ)Κάρων στη Λευκάδα], σ’ εκτάσεις της βορειοανατολικής Ζακύνθου και της νότιας και νοτιοανατολικής Κεφαλονιάς (Παντέρα, 2002)
Συστάδα από αριές (είδος βελανιδιάς) στην Ανωγή της Ιθάκης
Σημείωνε για τις δρύες της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης ο ακάματος μελετητής του ελληνικού χώρου Αντώνιος Μηλιαράκης το έτος 1890: «Μικρόν δάσος πρίνων και δρυών και άλλων δένδρων κείται επί των ορέων Άτρου και Αθέρος. Φαίνεται δ’ εκ των πολλαχού επί των ορέων τής νήσου και επί των πεδινών μερών υπαρχόντων κολοσσιαίων δρυών, ότι ήτο (η Κεφαλληνία) μάλλον δασώσης (εκ δρυών) επί παλαιοτέρων χρόνων ή σήμερον. (...) Εις τίνας των ρευματιών αυτού (του όρους Ανωή της Ιθάκης) προς Α και προς Δ είνε πεφυτευμέναι άμπελοι, φαίνεται δ’ ότι το πάλαι ήτο κεκαλυμμένον υπό δασών, καθ’ α μαρτυρούσιν αρχαίοι περιηγηταί, και τα επ’ αυτού υψηλά δένδρα δρυών, αριών, άτινα ενιαχού ευρίσκονται μεμονωμένα, ενιαχού δε κατά αθροίσματα ολίγων δένδρων». Για δε τη νήσο Πεταλάς, ανήκουσα στο σύμπλεγμα των Εχινάδων νήσων, πλησίον της Ιθάκης, έλεγε ο ίδιος: «...επί της νησίδος υπάρχουσι πολλαί αγριελαίαι και δρύες, εξ ων παράγονται 15.000 λίτραι βαλάνων...» (Μηλιαράκης Αντ., «Γεωγραφία πολιτική, νέα και αρχαία, του νομού Κεφαλληνίας», εκ του Τυπογραφείου των Αδελφών Περρή, Αθήνα 1890, σελ. 105, 165).
Επίσης, για τις δρύες της Κέρκυρας, ανέφερε το έτος 1858 ο Ελβετός φυσικός και βοτανολόγος Alb. Mousson: «Τα δυτικά υψώματα, ωστόσο, είναι ντυμένα με τη δροσερή πρασινάδα των δρυών και των πλατανιών, ανάμεσα στα οποία ορθώνονται λυγερές οι σκούρες σιλουέτες των κυπαρισσιών ή ανοίγονται διάπλατα οι πράσινες κορυφές μεγάλων πεύκων» [Mousson Alb., «Κέρκυρα και Κεφαλλονιά. Μια περιήγηση το 1858 (Korfu und Cefalonien, im September 1858)», μετάφραση: Κλειώ‐Θεανώ Φλωράτου, εισαγωγή ‐ σχόλια: Θεοδόσης Πυλαρινός, εκδόσεις Ιστορητής, Αθήνα 1995, σελ. 91].
Για τη Λευκάδα τέλος, μας πληροφορεί ο Γάλλος ναυτικός και περιηγητής Bellin, ότι το έτος 1771 εξάγονταν από το νησί μεγάλες ποσότητες από πρινοκόκκι, «τ’ οποίο παράγονταν από τις πολλές δρύες του νησιού».
Εκείνο που μένει ως συμπέρασμα από την παρουσία της δρυός (της βελανιδιάς κατά βάσιν) στα ελληνικά νησιά, είναι ότι κάποτε εξαπλωνόταν σε πολλά απ’ αυτά –στα περισσότερα από τα οποία η παρουσία της σήμερα φαντάζει αδιανόητη–, καταλαμβάνοντας δασικά ή γεωργικά εδάφη και χαρακτηρίζοντας το ελληνικό νησιωτικό τοπίο. Όμως οι «καταστάσεις», όπως προείπαμε, οδήγησαν στην εξαφάνιση ή στον περιορισμό της, και στην επικράτηση επόμενα φυτοκοινωνιών οπισθοδρομικών (όπως των σκληρόφυλλων θάμνων και των φρυγάνων). Σε αρκετά βέβαια από τα νησιά αυτά επήλθε η τελεία απογύμνωση, με τη δημιουργία «νησιωτικών ερήμων» (γυμνών βράχων σε τμήματά τους ή και βραχονησιών), που προήλθαν από την ανθρώπινη πράξη –από χέρι ανθρώπινο!...
Φόβους ότι «το δάσος της Δαδιάς όπως το ξέραμε δεν θα το ξαναδούμε», εξέφρασε μιλώντας στο ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ «Πρακτορείο FM 104,9» ο πρόεδρος του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ Αλέξανδρος Δημητρακόπουλος.
«Δεν θα μπορέσουμε να ξαναέχουμε το οικοσύστημα της Δαδιάς. Δεν μπορούμε το συγκεκριμένο οικοσύστημα να το εντάξουμε στις γενικότερες απώλειες του 1.500.000 στρεμμάτων δασικών εκτάσεων που κάηκαν. Είναι κάτι το μοναδικό”, πρόσθεσε.
Ο κ. Δημητρακόπουλος εξήγησε πως η περιοχή της Δαδιάς, είναι προστατευόμενη περιοχή από το δίκτυο NATURA που σημαίνει ότι έχει μοναδικότητα. Δεν συναντάται σε καμία άλλη περιοχή της Ευρώπης και αυτό γιατί οι συνθήκες που το δημιούργησαν ήταν μοναδικές.
«Αυτό το δάσος έχει χαθεί. Οι μαυρόγυπες, οι ασπροπάρηδες, και τα όρνεα που φώλιαζαν σε αυτό το δάσος και αναπαράγονταν είτε έχουν καεί είτε έχουν φύγει. Δεν θα επανέλθουν. Και αυτό το δάσος δεν θα επανέλθει σε αυτήν του την μορφή.
Ήταν ένα αρχέγονο δάσος μαύρης πεύκης αποτελούνταν από πολύ γηραιά δένδρα με πεπλατυσμένη κορυφή, πράγμα που σημαίνει ότι χρειαζόμαστε 100 με 150 χρόνια για να αποκτήσουμε τέτοια δένδρα με τέτοιο σχήμα ώστε να πάνε να ξαναφωλιάσουν εκεί οι μαυρόγυπες» τόνισε.
Ο καθηγητής του τμήματος Δασολογίας του ΑΠΘ, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι “ είναι απορίας άξιο πως 10 μέρες τώρα πολεμάμε και η πυρκαγιά καίει το δάσος και το δάσος ακόμη να του βγει η ψυχή. Αυτό θα πρέπει να το δούνε αυτοί που ασχολούνται με την κατάσβεση”.
Ο ίδιος, απορεί γιατί οι δασοπυροσβέστες δεν έχουν τον πρώτο και κύριο λόγο στην κατάσβεση μιας φωτιάς στο δάσος.“ Οι δασοπυροσβέστες είναι η δουλειά τους και για αυτό προετοιμάζονται όλο το χρόνο. Τώρα δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δε συμμετέχουν”. Επισημαίνει μάλιστα τον γενικό επανασχεδιασμό της πρόληψης και της καταστολής των πυρκαγιών. Και προτείνει την ενεργό συμμετοχή της στελεχωμένης δασικής υπηρεσίας και των ΟΤΑ.
Είναι σημαντική η “ δημιουργία ενός ξεχωριστούν ενιαίου φορέα δασοπυρόσβεσης στον οποίο θα συμμετέχουν ισότιμα το πυροσβεστικό σώμα, η δασική υπηρεσία και οι ΟΤΑ. Τον κύριο ρόλο ωστόσο πρέπει να αναλαμβάνει η δασική υπηρεσία γιατί το δάσος είναι το σπίτι της”, υπογράμμισε.
Ο κ. Δημητρακόπουλος εκφράζει την έντονη ανησυχία του για την επόμενη ημέρα στην περιοχή έν όψει και φθινοπώρου. “ Ειδικά για τον Έβρο πολύ φοβάμαι ότι θα έχουμε κυρίως στα πεδινά εκτεταμένα πλημμυρικά φαινόμενα με πολλούς τόνους λάσπης. Γιατί ο εθνικός δρυμός είχε πάρα πολλά χρόνια να καεί. Και έχει και οργανική ουσία και παχύ έδαφος είναι πρώτη ποιότητα τόπου που λέμε εμείς οι δασολόγοι και όλο αυτό το χώμα με τις βροχές θα κατέβει και θα πλημμυρίσουν χωριά και χωράφια.
«Το καλό, πρόσθεσε ο ίδιος, «σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι οι υψομετρικές διαφορές δεν είναι μεγάλες, το ανάγλυφο είναι κάπως πιο ήπιο».
Ο.Γ.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
του Ηλία Αποστολίδη, Δασολόγου - μελετητή
Στις 16/2/2023 εκδόθηκε μια ανακοίνωση του ΥΠΕΝ με τίτλο «Οριστική λύση στο θέμα του ιδιοκτησιακού για τα Δασικά» που στηρίχθηκε σε Εγκύκλιο του Υπουργείου με την οποία: δίνει εντολή στις Δασικές Υπηρεσίες να μην καταχωρούν στο Κτηματολόγιο δικαιώματα του δημοσίου:
Στην φωτογραφία που την συνοδεύει εμφανίζονται καμαρωτοί, ο Γενικός Γραμματέας Δασών, ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς και ο βουλευτής Λευκάδας Θανάσης Καββαδάς. Την επόμενη ημέρα το ΥΠΕΝ εξόρισε τον Διευθυντή Δασών Λευκάδας με μετάθεση εκδίκησης.
Πέρα από τον προεκλογικό χαρακτήρα της ανακοίνωσης και της Εγκυκλίου που υπέγραψε ο Γ. Γ. Δασών, υπάρχει το θέμα της προστασίας των Ελληνικών δασών, της απεμπόλησης δικαιωμάτων του δημοσίου, της προσφοράς των δασών ως βορά σε ατσίδες και εμπόρους δημόσιας γης, της προστασίας προστατευόμενων περιοχών, της τήρησης των νόμων που η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ψήφισε, της υποτίμησης της νοημοσύνης όλων των Ελλήνων πολιτών και της υποβάθμισης της ζωής τους.
Για των παραπάνω λόγων το αληθές, παραθέτω σχετική γνωμάτευση.
|
ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Παρά το γεγονός ότι οι εγκύκλιοι της Δημόσιας Διοίκησης, γενικά και πάγια, δεν θέτουν δίκαιο, αλλά προϋποθέτουν δίκαιο, πρόσφατα εκδόθηκε η με αριθμό ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/16683/995/15-2-2023 ψευδοερμηνευτική εγκύκλιος του Γενικού Γραμματέα Δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που απευθύνεται στις Επιθεωρήσεις Εφαρμογής Δασικής Πολιτικής και στις Διευθύνσεις Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών της Χώρας, η οποία στην τελευταία παράγραφό της ορίζει τα ακόλουθα: «Επομένως δηλώσεις δικαιώματος του άρθρου 2 του ν. 2308/1995 που υποβάλλονται από το Δημόσιο και αφορούν δάση, δασικές εκτάσεις καθώς και εκτάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του ν. 998/1979, οι οποίες περιλαμβάνονται σε περιοχές του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του ν. 998/1979 (Α΄ 289), θα πρέπει να συνοδεύονται από αποδεικτικά του επικαλούμενου δικαιώματος στοιχεία, ήτοι τίτλους ιδιοκτησίας ή άλλα επαρκή στοιχεία απόδειξης της κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου, όπως πράξεις μίσθωσης, παραχώρησης ή άλλης εκμετάλλευσης, αξιοποίησης και προστασίας της έκτασης ως δημόσιας.». Kατ’ αρχήν, σύμφωνα με το άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος, όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 6ης Απριλίου 2001 της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων, «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων. Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.». Κατά δε το άρθρο 2 του Ν. 998/1979: «1. Οι εκτάσεις του άρθρου 3 του παρόντος (όπως δάση, δασικές εκτάσεις και χορτολιβαδικές, βραχώδεις και πετρώδεις εκτάσεις, κείμενες οι τελευταίες επί ορεινών, ημιορεινών και ανωμάλων εδαφών), που διέπονται από τις προστατευτικές διατάξεις αυτού, συνιστούν εθνικό κεφάλαιο, που η προστασία του αποτελεί υποχρέωση των κρατικών οργάνων κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους και συγχρόνως υποχρέωση και δικαίωμα των πολιτών. 2. Ουδενός ιδιωτικού δικαιώματος η άσκησις δύναται να ενεργείται κατά παραβίασιν της ως άνω υποχρεώσεως, πλην αν άλλως, κατ’ εξαίρεσιν ορίζει ο νόμος και εντός των ορίων της εξαιρέσεως ταύτης. 3. Οι παραπάνω εκτάσεις θεωρούνται δημόσιες, εκτός αν υπάγονται σε μία από τις περιπτώσεις του άρθρου 10 του ν. 3208/2003.». Περαιτέρω, με τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3208/2003, στις οποίες αναφέρεται η αμέσως ανωτέρω διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 2 του N. 998/1979, ορίζονται οι περιπτώσεις εκείνες, στις οποίες το Ελληνικό Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας, σε δάση, δασικές εκτάσεις και στις εκτάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του νόμου 998/1979 (χορτολιβαδικού, βραχώδους και πετρώδους χαρακτήρα εκτάσεις, που κείνται επί ορεινών, ημιορεινών και ανωμάλων εδαφών). Από τις ίδιες ανωτέρω διατάξεις προκύπτει επίσης, ότι με το άρθρο 152 του Ν. 4819/2021, θεσπίσθηκε, με την προσθήκη της περιπτώσεως IV, στην παράγραφο 1 του άρθρου 10 του Ν. 3208/2003, μια πολύ ευνοϊκή ρύθμιση ειδικά για τους ιδιώτες, αναφορικά με τα δάση, τις δασικές εκτάσεις και τις χορτολιβαδικές, βραχώδεις και πετρώδεις εκτάσεις (κείμενες οι τελευταίες επί ορεινών, ημιορεινών και ανωμάλων εδαφών), που περιλαμβάνονται σε περιοχές του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του Ν. 998/1979, δηλαδή στις περιφέρειες των Πρωτοδικείων των Ιονίων Νήσων, της Κρήτης, των Νομών Λέσβου, Σάμου, Χίου και Κυκλάδων, των νήσων Κυθήρων, Αντικυθήρων, της Δωδεκανήσου, πλην των νήσων που ισχύει ο κτηματολογικός κανονισμός, καθώς και της περιοχής της Μάνης όπως αυτή ορίζεται από διοικητικά όρια των Καλλικρατικών Δήμων Ανατολικής και Δυτικής Μάνης. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ως άνω διάταξη της περιπτώσεως IV της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του Ν. 3208/2003, τα δάση, οι δασικές εκτάσεις και οι χορτολιβαδικές, βραχώδεις και πετρώδεις εκτάσεις (κείμενες οι τελευταίες επί ορεινών, ημιορεινών και ανωμάλων εδαφών), που περιλαμβάνονται στις προαναφερόμενες περιοχές του πιο πάνω δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του Ν. 998/1979, δεν θεωρούνται δημόσια και αναγνωρίζονται, ως ιδιωτικά, με συνέπεια το Ελληνικό Δημόσιο να μην προβάλλει δικαιώματα κυριότητας, σ’ αυτά, εάν γι’ αυτά το Ελληνικό Δημόσιο δεν διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας ή άλλα επαρκή στοιχεία απόδειξης της κυριότητάς του, όπως πράξεις μίσθωσης, παραχώρησης ή άλλης εκμετάλλευσης, αξιοποίησης και προστασίας της έκτασης ως δημόσιας κ α ι, σ υ γ χ ρ ό ν ω ς, οι διεκδικούντες τις ανωτέρω περιγραφόμενες εκτάσεις διαθέτουν γι’ αυτές, τίτλους ιδιοκτησίας, οι ίδιοι ή οι δικαιοπάροχοί τους, οι οποίοι έχουν συνταχθεί μέχρι την 1η Ιουλίου 2001 το αργότερο, έστω και εάν έχουν μεταγραφεί μεταγενέστερα, δηλαδή υπό τον όρο της πλήρωσης, σωρευτικά, των δύο αυτών συντρεχουσών προϋποθέσεων. Η παραπάνω πολύ ευνοϊκή ρύθμιση για τους ιδιώτες, που ισχύει μόνο για τις περιοχές του ως άνω δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του Ν. 998/1979, ως ειδική διάταξη, υπερισχύει κάθε άλλης γενικής διάταξης, σχετικής με το ιδιοκτησιακό καθεστώς, σε δάση, σε δασικές εκτάσεις και σε χορτολιβαδικές, βραχώδεις και πετρώδεις εκτάσεις (κείμενες οι τελευταίες επί ορεινών, ημιορεινών και ανωμάλων εδαφών). Εξ αντιδιαστολής, από τις προδιαληφθείσες διατάξεις και από το συνδυασμό μεταξύ τους, προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι θεωρούνται δημόσιες και δεν αναγνωρίζονται, ως ιδιωτικές, με συνέπεια σ’ αυτές τις εκτάσεις το Ελληνικό Δημόσιο να προβάλλει δικαιώματα κυριότητας, οι δασικού χαρακτήρα εκτάσεις (δάση και δασικές εκτάσεις) και οι χορτολιβαδικού, βραχώδους και πετρώδους χαρακτήρα εκτάσεις, που κείνται επί ορεινών, ημιορεινών και ανωμάλων εδαφών, οι οποίες δεν υπάγονται σε μία από τις περιπτώσεις του πιο πάνω άρθρου 10 του Ν. 3208/2003. Ειδικότερα, θεωρούνται δημόσιες και δεν αναγνωρίζονται, ως ιδιωτικές, με συνέπεια σ’ αυτές τις εκτάσεις το Ελληνικό Δημόσιο να προβάλλει δικαιώματα κυριότητας, οι εκτάσεις που βρίσκονται στις περιοχές του ως άνω δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του Ν. 998/1979 και είναι δασικού χαρακτήρα εκτάσεις (δάση και δασικές εκτάσεις) και χορτολιβαδικού, βραχώδους και πετρώδους χαρακτήρα εκτάσεις, που κείνται επί ορεινών, ημιορεινών και ανωμάλων εδαφών και δεν υπάγονται στην πιο πάνω περίπτωση IV της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του Ν. 3208/2003, που προστέθηκε στην εν λόγω παράγραφο, με το άρθρο 152 του Ν. 4819/2021. Παράλληλα, στις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 8Α του Ν. 998/1979, όπως προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 149 του ίδιου παραπάνω Ν. 4819/2021, ορίζεται, ότι τα Συμβούλια Ιδιοκτησίας Δασών, Δασικών, Χορτολιβαδικών και Βραχωδών Εκτάσεων (ΣΙΔΧΒΕ) επιλαμβάνονται της αναγνωρίσεως της κυριότητας ή άλλου εμπραγμάτου δικαιώματος, επί εκτάσεων που κείνται στις περιοχές του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του ίδιου ως άνω Νόμου, με αίτηση του ενδιαφερομένου ιδιώτη ή νομικού προσώπου, επί τη βάσει προσκομιζόμενων υπ’ αυτών νόμιμα μεταγεγραμμένων τίτλων ιδιοκτησίας, οι οποίοι έχουν συνταχθεί το αργότερο μέχρι την 1-7-2001, έστω και αν έχουν μεταγραφεί μεταγενέστερα, οι οποίοι συνοδεύονται από τοπογραφικά διαγράμματα, εξαρτημένα στο Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς 1987 (ΕΓΣΑ ΄87), στα οποία αποτυπώνεται η περιγραφόμενη στους τίτλους έκταση, όπως και επί τη βάσει όσων στοιχείων τηρούνται στη Δασική Υπηρεσία. Η κρίση των Συμβουλίων σχηματίζεται με ελεύθερη εκτίμηση των ως άνω αποδεικτικών στοιχείων, υπόκειται δε στην έγκριση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δυναμένου να αποδεχθεί ή μη αυτή, εν όλω ή εν μέρει, αλλά επ’ ωφελεία του Δημοσίου, όχι όμως και να τροποποιήσει αυτήν εις βάρος του Δημοσίου. Σε περίπτωση που το δικαίωμα της κυριότητας επί των ανωτέρω εκτάσεων έχει καταχωρηθεί υπέρ ιδιωτών στα κτηματολογικά βιβλία των οικείων κτηματολογικών γραφείων και το Ελληνικό Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας επ’ αυτών, κατ’ εφαρμογή της περ. IV της παρ. 1 του άρθρου 10 του Ν. 3208/2003, δεν ακολουθείται η ανωτέρω διαδικασία. Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι βασικές προϋποθέσεις για να αναγνωρίζονται και να θεωρούνται, ως ιδιωτικά, τα δάση, οι δασικές εκτάσεις και οι χορτολιβαδικές, βραχώδεις και πετρώδεις εκτάσεις (κείμενες οι τελευταίες επί ορεινών, ημιορεινών και ανωμάλων εδαφών), που περιλαμβάνονται στις προαναφερόμενες περιοχές του ως άνω δευτέρου εδαφίου του άρθρου62 του Ν. 998/1979, με συνέπεια το Ελληνικό Δημόσιο να μην προβάλλει δικαιώματα κυριότητας σ’ αυτά, σύμφωνα και με το πιο πάνω άρθρο 2 παρ. 3 του Ν. 998/1979, που ρητά ορίζει ότι «Οι παραπάνω εκτάσεις θεωρούνται δημόσιες, εκτός αν υπάγονται σε μία από τις περιπτώσεις του άρθρου 10 του ν. 3208/2003.», είναι: Α) Είτε, σύμφωνα με την πιο πάνω διάταξη της περιπτώσεως IV της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του Ν. 3208/2003, όπως προστέθηκε με το άρθρο 152 του Ν. 4819/2021, 1) το Ελληνικό Δημόσιο να μην διαθέτει για τα ως άνω ακίνητα, τίτλους ιδιοκτησίας ή άλλα επαρκή στοιχεία απόδειξης της κυριότητάς του, επ’ αυτών, όπως πράξεις μίσθωσης, παραχώρησης ή άλλης εκμετάλλευσης, αξιοποίησης και προστασίας τους, ως δημόσιων κ α ι, σ υ γ χ ρ ό ν ω ς, 2) οι διεκδικούντες τα ανωτέρω περιγραφόμενα ακίνητα να διαθέτουν γι’ αυτά, τίτλους ιδιοκτησίας, οι ίδιοι ή οι δικαιοπάροχοί τους, οι οποίοι έχουν συνταχθεί μέχρι την 1η Ιουλίου 2001 το αργότερο, έστω και εάν έχουν μεταγραφεί μεταγενέστερα, αναγνωριζομένης της κυριότητας των τελευταίων, επί των παραπάνω ακινήτων, με την ανωτέρω διαδικασία που προβλέπουν οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 8Α του Ν. 998/1979, όπως προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 149 του ίδιου πιο πάνω Ν. 4819/2021, δηλαδή πρέπει υποχρεωτικά να πληρούνται, σωρευτικά, οι δύο ως άνω συντρέχουσες προϋποθέσεις. Β) Είτε τα ίδια παραπάνω ακίνητα να υπάγονται σε μία από τις άλλες περιπτώσεις που αναφέρονται αναλυτικά στο άρθρο 10 του Ν. 998/1979. Συνεπώς, για να μην υποβάλει, κατά τη διαδικασία κτηματογράφησης, το Ελληνικό Δημόσιο, μέσω των αρμοδίων Δασικών Υπηρεσιών, δηλώσεις δικαιώματος του άρθρου 2 του Ν. 2308/1995, σε δάση, δασικές εκτάσεις και χορτολιβαδικές, βραχώδεις και πετρώδεις εκτάσεις (κείμενες οι τελευταίες επί ορεινών, ημιορεινών και ανωμάλων εδαφών), που περιλαμβάνονται σε περιοχές του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του Ν. 998/1979, θα πρέπει να συντρέχουν οπωσδήποτε οι αμέσως ανωτέρω αναφερόμενες προϋποθέσεις. Διαφορετικά αυτό έχει υποχρέωση να υποβάλει, κατά την πιο πάνω διαδικασία, δηλώσεις δικαιώματος του άρθρου 2 του Ν. 2308/1995, για τα πιο πάνω ακίνητα και το βάσιμο ή μη βάσιμο αυτών θα κριθεί, κατά την διαδικασία κτηματογράφησης. Αντίθετα με όσα ρητά ορίζονται από τις ανωτέρω νομοθετικές διατάξεις, η προαναφερθείσα εγκύκλιος του Γενικού Γραμματέα Δασών τροποποιεί τις προαναφερόμενες διατάξεις, θεσπίζοντας, μη σύννομα, νέο κανόνα δικαίου, που οδηγεί σε απεμπόληση των δικαιωμάτων του Ελληνικού Δημοσίου, επί των παραπάνω ακινήτων, τα οποία το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 998/1979 τα αναγάγει σε εθνικό κεφάλαιο, που η προστασία του αποτελεί υποχρέωση των κρατικών οργάνων κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους και συγχρόνως υποχρέωση και δικαίωμα των πολιτών, δοθέντος ότι αυτή δίνει, ουσιαστικά, εντολή στις αρμόδιες Δασικές Υπηρεσίες της Χώρας να μην υποβάλλουν, για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου, κατά τη διαδικασία κτηματογράφησης, δηλώσεις δικαιώματος του άρθρου 2 του Ν. 2308/1995, όταν αυτές αφορούν δάση, δασικές εκτάσεις, καθώς και εκτάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του Ν. 998/1979, που περιλαμβάνονται σε περιοχές του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 62 του Ν. 998/1979, εάν οι δηλώσεις αυτές δεν συνοδεύονται από αποδεικτικά του επικαλούμενου δικαιώματος στοιχεία, ήτοι τίτλους ιδιοκτησίας, ή άλλα επαρκή στοιχεία απόδειξης της κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου, όπως πράξεις μίσθωσης, παραχώρησης ή άλλης εκμετάλλευσης, αξιοποίησης και προστασίας των εν λόγω ακινήτων, ως δημοσίων, παρά το γεγονός ότι η ως άνω διάταξη της περιπτώσεως IV της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του Ν. 3208/2003, όπως προστέθηκε με το άρθρο 152 του Ν. 4819/2021, θέτει σωρευτικά και μια άλλη δεύτερη προϋπόθεση, για να συμβεί αυτό, ήτοι σ υ γ χ ρ ό ν ω ς, οι διεκδικούντες τα ανωτέρω περιγραφόμενα ακίνητα ιδιώτες να διαθέτουν γι’ αυτά, τίτλους ιδιοκτησίας, οι ίδιοι ή οι δικαιοπάροχοί τους, οι οποίοι έχουν συνταχθεί μέχρι την 1η Ιουλίου 2001 το αργότερο, έστω και εάν έχουν μεταγραφεί μεταγενέστερα, αναγνωριζομένης σε κάθε περίπτωση της κυριότητας των τελευταίων, επί των παραπάνω ακινήτων, με την ανωτέρω διαδικασία που προβλέπουν οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 8Α του Ν. 998/1979, όπως προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 149 του ίδιου πιο πάνω Ν. 4819/2021. |
Περιμένοντας την άμεση απόσυρση της Εγκυκλίου θα κάνουμε όλα τα απαιτούμενα για την δημοσιοποίηση του ζητήματος, με όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Τα δάση δεν ανήκουν σε κανένα κόμμα, κανένα πολιτικό, κανέναν άσχετο. Οι Δασολόγοι δεν μπορεί να προτρέπονται σε παράνομες ενέργειες και μάλιστα σε βάρος της δημόσιας περιουσίας.
Αθήνα, 10 Μαΐου 2023
Αποστολίδης Ηλίας
Δασολόγος
δημοσιεύτηκε στο dasarxeio.com στις 11/5/2023
Μεταφέρουμε το δημοσίευμα του ΑΠΕ-ΜΠΕ για την αντιπυρική περίοδο 2023 με κάθε επιφύλαξη, αφού και η περσινή αναφορά την αντιπυρική περίοδο του 2022, πάνω κάτω τα ίδια έλεγε. Αποτέλεσμα πέρυσι, ήταν να καεί το ανατολικό Πεντελικό ακόμα μία φορά, να υποστούν ζημιές σπίτια και άλλα κτίσματα και φυσικά να μην υπάρχει καμία πρόληψη, αλλά και στο τέλος, καμία ευθύνη. Και η αντιπυρική περίοδος έχει το νόημα της ευθύνης της επιφυλακής και της πρόληψης αλλά τελικά καταλήγει σε "μάθημα που πήραμε και δεν θα επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος" και λοιπές δικαιολογίες ανευθυνοϋπευθύνων.. Οι λέονταρισμοί της έναρξης της περιόδου, από δήμους, περιφέρειες, υπουργείο, υπηρεσίες και πυροσβεστική, καταλήγουν σε μυκτηρισμούς και ατελείωτη, ντροπιαστική κλάψα
Για άλλη μια φορά διαβάζουμε πόσο έτοιμοι είμαστε, πόσο καλά οργανωμένες είναι οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες, πόσα χρήματα θα διατεθούν (εννοείται το μεγαλύτερο μερίδιο θα είναι για την αεροπυρόσβεση) και πόσο καλά σχεδιασμένα είναι όλα, ώστε για άλλη μια φορά (!!!) να έχουμε μια επιτυχημένη αντιπυρική περίοδο!
Ως επιτυχημένη αντιπυρική περίοδο θεωρείται εκείνη που στο τέλος της, θα έχει μηδενικές απώλειες τόσο σε δασικές εκτάσεις όσο και σε περιουσίες. Έστω και μία από τις προαναφερόμενες συνθήκες να μην ισχύσει τότε μιλάμε για αποτυχία. Αλλά η ανακοίνωση της ετοιμότητας των αρχών της αντιπυρικής περιόδου καταντάει χρήσιμη μόνο για την αντπαράθεση της με τα αποτελέσματα, στο τέλος της περιόδου. Και μάλιστα μίας περιόδου που είναι και εκλογική και η σατιστική λέει πως οι εκλογικές περίοδοι είναι φορτωμένες με βαριά περιστατικά δασικών πυρκαγιών
Στην τελική ευθεία ο σχεδιασμός για την αντιπυρική περίοδο
17/4/2023
Στην τελική ευθεία έχει μπει ο σχεδιασμός της φετινής αντιπυρικής περιόδου που επισήμως ξεκινάει την 1η Μαΐου. Φέτος, τα πρώτα μισθωμένα πτητικά μέσα θα είναι στη διάθεση της Ελλάδας, σχεδόν έναν μήνα νωρίτερα από πέρυσι, καθώς αναμένεται να διατεθούν στις αρχές Μαΐου, με την έναρξη δηλαδή της αντιπυρικής περιόδου. Ο αριθμός των εναέριων μέσων (εθνικός στόλος και μισθωμένα πτητικά μέσα) θα κυμανθεί στα ίδια περίπου επίπεδα με την περσινή περίοδο, όπου στο έργο της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών από αέρος είχαν συμβάλλει συνολικά 86 εναέρια μέσα. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο σχετικός διεθνής ανοιχτός διαγωνισμός μέσω της υπηρεσίας NSPA (NATO Support and Procurement Agency) για τη μίσθωση επιπλέον μέσων βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Σημειώνεται ότι πέρσι επιλύθηκε το ζήτημα οφειλής της Ελλάδας προς την υπηρεσία NSPA, συνολικού ύψους 8.457.481,64 ευρώ, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη μίσθωση αεροσκαφών.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας βασίζεται και φέτος στο δόγμα πρόληψη και επιχειρησιακή ετοιμότητα έχοντας ως γνώμονα την εμπειρία και τα διδάγματα της περσινής περιόδου ώστε τα μέτρα και οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν πέρσι να βελτιωθούν περαιτέρω. Το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας έχει ξεκινήσει από το τέλος Ιανουαρίου, νωρίτερα από ποτέ, τις πρώτες συσκέψεις για την προετοιμασία της αντιπυρικής περιόδου, ενώ οδηγοί του σχεδιασμού θα είναι το νέο δόγμα που έχει τεθεί και βασίζεται στο τρίπτυχο «Πρόληψη, Προετοιμασία, Ετοιμότητα» σε συνδυασμό με την άμεση απόκριση στα έκτακτα συμβάντα αλλά και η περαιτέρω ενίσχυση συνεργασίας και συντονισμού όλων των φορέων: Πυροσβεστικού Σώματος, Ενόπλων Δυνάμεων, Ελληνικής Αστυνομίας, Λιμενικού Σώματος, ΕΚΑΒ, Δασικών Υπηρεσιών, Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Εθελοντών. Μία συνεργασία-κλειδί, όπως τονίζουν κύκλοι του υπουργείου, για την ταχεία και αποτελεσματική διαχείριση κάθε πρόκλησης.
Η συνολική δύναμη δασοπυρόσβεσης στην Ελλάδα αποτελείται, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, από 14.168 πυροσβέστες και πυροσβέστριες (ανάμεσά τους και οι 500 δασοκομάντος - ΕΜΟΔΕ, αλλά και 2.399 πυροσβέστες πενταετούς υποχρέωσης, καθώς και 292 αξιωματικοί ειδικών καθηκόντων από τους οποίους οι 125 αποφοίτησαν από τη Σχολή Αξιωματικών της Πυροσβεστικής Ακαδημίας στις 24 Μαρτίου 2023 και είναι πτυχιούχοι οικονομολόγοι, πολιτικοί μηχανικοί, μετεωρολόγοι, νομικοί, ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, μηχανολόγοι μηχανικοί, καθώς και πτυχιούχοι κλάδων πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών). Σημειώνεται πάντως ότι φέτος οι μόνιμοι πυροσβέστες είναι λιγότεροι σε σχέση με πέρυσι (14.168 έναντι 14.616 το 2022). Αυτό σύμφωνα με το αρχηγείο της Πυροσβεστικής οφείλεται σε συνταξιοδοτήσεις. Ωστόσο, οι εποχικοί πυροσβέστες που θα συμβάλλουν και φέτος θα είναι 2.500 άτομα. Ειδικότερα, στις 31 Οκτωβρίου του 2022 έληξε η σύμβαση 2428 εποχικών πυροσβεστών. Αυτοί πρόκειται να επαναπροσληφθούν και τα κενά που θα προκύψουν θα συμπληρωθούν με νέα προκήρυξη θέσεων.
Επίσης, σημαντικό ρόλο στην μάχη για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών θα έχουν και οι εθελοντές πυροσβέστες, καθώς για πρώτη φορά φέτος θα υπάρχουν περισσότεροι από 4.000 εθελοντές εκ των οποίων οι 900 πιστοποιήθηκαν και εντάχθηκαν στις υπηρεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος το 2023. Παράλληλα, ενισχυμένη και αναβαθμισμένη θα είναι η συνεργασία και με τις εθελοντικές ομάδες καθώς όσες έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς την εκπαίδευσή τους στην Ακαδημία Πολιτικής Προστασίας (η οποία λειτουργεί από τα μέσα Νοεμβρίου 2022 στα Βίλια) αναμένεται να ενταχθούν στο επιχειρησιακό πλάνο του Πυροσβεστικού Σώματος.
Επιπλέον, η Ελλάδα για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά θα φιλοξενήσει πυροσβέστες από 5 ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο του προγράμματος προεγκατάστασης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Οι μονάδες θα προεγκατασταθούν σε Αθήνα, Λάρισα και Τρίπολη και στόχος είναι τόσο η συνδρομή όσο και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας στην καταπολέμηση των δασικών πυρκαγιών. Το πιλοτικό πρόγραμμα Προ-εγκατάστασης Πυροσβεστών («pre-positioning pilot project») κρίθηκε επιτυχημένο, σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ φέτος στο πλαίσιο της επέκτασης του προγράμματος, Ευρωπαίοι πυροσβέστες θα εγκατασταθούν και στη Γαλλία και την Πορτογαλία.
Παράλληλα, σημειώνεται ότι η Ελλάδα από πέρσι αποτελεί κόμβο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και του rescEU στην Ανατολική Μεσόγειο.
Καίριας σημασίας επίσης θα είναι και η έγκαιρη ολοκλήρωση των καθαρισμών των οικοπέδων κι άλλων χώρων έως την 30η Απριλίου. Μάλιστα αναμένεται διάταξη που θα παρέχει τα νομοθετικά εργαλεία στους δήμους προκειμένου να διασφαλίζεται ο καθαρισμός οικοπέδων καθ' όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος πρόκλησης ή επέκτασης πυρκαγιάς. Η διάταξη αυτή έχει επικαιροποιηθεί προκειμένου να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής της και να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες των δήμων, ιδίως σε επείγουσες περιπτώσεις ιδιαίτερα υψηλού και άμεσου κινδύνου πυρκαγιάς.
Παράλληλα, και φέτος θα εκπονηθεί το πρόγραμμα ANTINERO, που θα περιλαμβάνει προληπτικούς καθαρισμούς δασών καθώς και συντήρηση και διάνοιξη δασικών δρόμων και αντιπυρικών ζωνών. Ταυτόχρονα, στο επίκεντρο, όπως και πέρσι, έχουν τεθεί οι καθαρισμοί αρχαιολογικών χώρων, με τη λίστα να διευρύνεται κι άλλο, σε συνεργασία και συνεννόηση με το υπουργείο Πολιτισμού. Σημειώνεται, ότι οι περιοχές αυξημένου κινδύνου έχουν επισημανθεί ήδη από την Πολιτική Προστασία, σε συνέχεια αυτοψιών από μικτά κλιμάκια, και έχουν ενημερωθεί σχετικά οι περιφέρειες και οι δήμοι όπου υπάγονται αυτές οι περιοχές. Στις αρχές Απριλίου πραγματοποιήθηκε, μάλιστα, ευρεία σύσκεψη στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για τη θωράκιση αρχαιολογικών χώρων και αποφασίστηκε να επιταχυνθούν οι ενέργειες και οι δράσεις τους για θέματα πυροπροστασίας. Ακόμη, σύμφωνα με πηγές της Πολιτικής Προστασίας, έχει δοθεί η χρηματοδότηση μέσω του υπουργείου Εσωτερικών στην τοπική αυτοδιοίκηση για την κάλυψη δράσεων πυροπροστασίας, πολύ νωρίτερα φέτος, και το ποσό είναι σημαντικά αυξημένο σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές.
Επιπλέον, στα σχέδια του υπουργείου είναι οι αυξημένες περιπολίες της Πυροσβεστικής, της ΕΛΑΣ και του ΓΕΕΘΑ κατά τις ημέρες με υψηλό δείκτη επικινδυνότητας (4 ή 5) ενώ το Πυροσβεστικό Σώμα βρίσκεται ήδη σε ετοιμότητα για την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου μέσω συνεχών εκπαιδεύσεων και ασκήσεων που πραγματοποιεί.
Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ Ιωάννα Καρδάρα
Το άρθρο που αναδημοσιεύουμε είναι από την εφημερίδα "Η εποχή" της 19/3/2023. Αναδεικνύει το πνεύμα που διακατέχει τη νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση που έκαψε 500.000 στρέμματα δάσους και δασικών εκτάσεων στην Εύβοια και δίχως καμία ενοχή, συνεχίζει το έγκλημα της συστηματικής αποδάσωσης παράλληλα με την αποστέρηση του δημόσιου χαρακτήρα δασών σε πλήθος περιοχών. Καταπατητές, αγύρτες αλλά και ΟΤΑ του ίδιου φυράματος, γίνονται παραχωρησιούχοι (και με μία νεοφιλελεύθερου τύπου χρησικτησία) de facto κύριοι δημοσίων δασικών εκτάσεων.
Μπορεί ο δήμος Γαλατσίου (με ονομαστική αναφορά) να αποσπά δημόσια δασική έκταση αλλά σε φωτογραφία που συνοδεύει σχετική ανάρτηση, στο dasarxeio.com με αναφορά στην αλλαγή χρήσης ΕΚΧΕΡΣΩΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ, παρουσιάζεται η εκχέρσωση δασικής έκτασης στη Διώνη Πικερμίου, από τον ίδιο τον δήμο Ραφήνας. Μία εκχέρσωση που έρχεται από την Πρωτοχρονιά του 2021 και ακόμα περιμένει να πάρει τον δρόμο της. Με το νέο νομοθετικό τερατούργημα αναμένεται να μπει στο αρχείο και επίσημα. Έτσι βεβαιώνεται άλλη μια φορά πως στην δασοπροστασία ο κανόνας είναι το γνωστό και αποκρουστικό "Πάμε κι όπου βγει"
Σε λίγες μέρες και για άλλη μια φορά θα θυμηθούμε ότι η 21η Μάρτη είναι η παγκόσμια ημέρα των δασών (όπως έχει επικρατήσει τώρα τελευταία) ή της δασοπονίας (όπως λεγόταν από την καθιέρωσή της, το 1971 έως σήμερα. Σε λίγες ημέρες, οι αρμόδιοι υπουργοί για τα δάση θα βγουν και θα κάνουν πάλι δηλώσεις για τη σημασία τους, τη συμβολή τους στο ΑΕΠ, και κυρίως στην κλιματική αλλαγή. Ταυτόχρονα, σε λίγες μέρες (1η Απρίλη) σε πολλές περιοχές της χώρας λόγω της επικρατούσας βλάστησης θα ξεκινήσει ανεπισήμως η φετινή αντιπυρική περίοδο (επισήμως ξεκινάει την 1η Μάη κάθε χρόνο).
Για άλλη μια φορά θα ακούσουμε πόσο έτοιμοι θα είμαστε, πόσο καλά οργανωμένες θα είναι οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες, πόσα χρήματα θα διατεθούν (εννοείται το μεγαλύτερο μερίδιο θα είναι για την αεροπυρόσβεση) και πόσο γενικά πόσο καλά σχεδιασμένα είναι όλα, ώστε για άλλη μια φορά να έχουμε μια επιτυχημένη αντιπυρική περίοδο! Ως επιτυχημένη αντιπυρική περίοδο θεωρείται εκείνη που στο τέλος της, θα έχει μηδενικές απώλειες τόσο σε δασικές εκτάσεις όσο και σε περιουσίες. Έστω και μία από τις προαναφερόμενες συνθήκες να μην ισχύσει τότε μιλάμε για αποτυχία.
Η επικρατούσα νοοτροπία στην χώρα μας αποδεικνύεται καθημερινά ότι δεν είναι η πρόληψη. Ζούμε από τύχη. Επιβιώνουμε από τύχη. Πόσο όμως θα γίνεται αυτό ακόμη; Πόσο η θεά Τύχη θα είναι μαζί μας;
Η φετινή χρονιά λόγω και των ήπιων καιρικών συνθηκών που επικράτησαν κατά την χειμερινή περίοδο (υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες, περιορισμένες βροχοπτώσεις), αλλά και της εκλογικής περιόδου που διάγουμε δεν διαφαίνεται ότι θα είναι ήρεμη. Μέσα Μάρτη και ήδη από το τριήμερο της Αποκριάς έκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτες πυρκαγιές σε Κρήτη, Αχαΐα, Εύβοια, ακόμη και σε πολύ ορεινά μέρη με φυόμενη βλάστηση αποτελούμενη από έλατα (Τυμφρηστός), στην κατάσβεση των οποίων χρησιμοποιήθηκαν και εναέρια μέσα.
Καμία συζήτηση, όμως, για την οργάνωση της φετινής αντιπυρικής περιόδου δεν έχει ανοίξει ακόμη. Υπό το βάρος δε του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών, είναι σίγουρο ότι επί του παρόντος δεν αποτελεί προτεραιότητα.
Οι Δασικές Υπηρεσίες παρόλο που πλέον υπάγονται όλες στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για την αποτελεσματική οργάνωση και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών (όπως είχε δηλώσει ο πρωθυπουργός τον Αύγουστο του 2021) διάγουν τη χειρότερη περίοδό τους. Υπηρεσιακά οχήματα ακινητοποιημένα λόγω βλαβών και παλαιότητας, μη επάρκεια πόρων για την κάλυψη έστω και των απλών λειτουργικών τους δαπανών, τεράστιος όγκος απλήρωτων δαπανών για προμήθειες και λοιπές ανάγκες από το προηγούμενο έτος, έλλειψη χρηματοδότησης, υποστελέχωση, η οποία καθημερινά αυξάνεται.
Από την άλλη, το Πυροσβεστικό Σώμα, διαμαρτύρεται επίσης για την έλλειψη προσωπικού, την έλλειψη μέσων, τις ατέλειωτες ώρες δουλειάς, την μη χορήγηση ημερών ανάπαυσης. Κατά την κρατούσα άποψη (η οποία απέχει μακράν από την επιστήμη) και η φετινή αντιπυρική περίοδος θα κινηθεί στο πλαίσιο της «καταστολής» και όχι της λήψης προληπτικών μέτρων. Είναι πιο εύκολο, εξάλλου, να καταστείλεις παρά να προλαμβάνεις.
Τεράστια ποσά θα δοθούν για τη μη κατάλληλη και αποτυχημένη, για τη χώρα μας, αεροπυρόσβεση. Τεράστια ποσά, όπως κάθε χρόνο άλλωστε, θα δοθούν στους Δήμους για θεωρητικά «προληπτικά» έργα, για τα οποία κανείς δεν ασκεί διαχειριστικό έλεγχο και αν όντως διατίθενται για το σκοπό για τον οποίο δίνονται. Οι Δασικές Υπηρεσίες θα πάρουν τα ελάχιστα για να εκτελέσουν έργα όπως η συντήρηση δασικών οδών, αντιπυρικών λωρίδων κ.λ.π. αλλά θα εισπράξουν και όλη την κατακραυγή όταν οι φωτιές θα καίνε ανεξέλεγκτα τα πάντα, αφού τα έγκριτα ΜΜΕ θα ουρλιάζουν για την έλλειψη αντιπυρικών ζωνών (λες και στις φωτιές της Αττικής, δεν πηγαινοερχόταν η φωτιά στην εθνική οδό. Υπάρχει άραγε μεγαλύτερη σε πλάτος αντιπυρική ζώνη από την εθνική οδό;)
Μέσα σε όλα αυτά και φέτος θα δοθούν τεράστια ποσά στο ΤΑΙΠΕΔ προκειμένου να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες (προσκλήσεις για απευθείας αναθέσεις και σύνταξη συμβάσεων) για έργα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πιστώσεις οι οποίες θα μπορούσαν να διατεθούν για την κάλυψη μέρους λειτουργικών δαπανών των Δασικών Υπηρεσιών οι οποίες θα είναι επιφορτισμένες με την παρακολούθηση, επίβλεψη και παραλαβή αυτών των έργων. Και επειδή μιλάμε για Δημόσιο δεν χρειάζεται να λάβει επιπλέον υποστήριξη .
Για άλλη μια φορά οι ιδιώτες θα εισπράξουν την μερίδα του λέοντος και το δημόσιο για να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του θα στηριχθεί στο φιλότιμο αυτών των δημοσίων υπαλλήλων.
Η φιλοσοφία της παρούσας κυβέρνησης είναι «ό,τι δεν είναι δημόσιο, ιδιωτικοποιείται» και αφού δεν μπορούν λόγω του Συντάγματος να δώσουν μπιρ παρά τα δάση και τις δασικές εκτάσεις σε ιδιώτες, φροντίζουν να δίνουν ό,τι μπορούν. Χαρακτηριστικό το τελευταίο νομοσχέδιο των διακοσίων εξήντα τεσσάρων άρθρων (!), όπου μεταξύ άλλων προβλέπεται ότι οι εκχερσωμένες δημόσιες δασικές εκτάσεις (αυτές που ανήκουν σε όλους μας) θα συνεχίζουν να είναι υπό την εκμετάλλευση των καταπατητών τους, οι οποίοι επιβραβεύονται μάλιστα τη συνέχιση της επιδότησης από το ΟΣΔΕ ή ότι προστίθενται κατηγορίες σύνθετων τουριστικών εγκαταστάσεων ακόμη και σε απόσταση τριάντα μέτρων από τον αιγιαλό ή ότι παραχωρείται για χρήση στο Δήμο Γαλατσίου αναδασωτέα έκτασης (γύρευε για ποιο λόγο) και τόσα άλλα…
Στον αντίποδα, η αντιπολίτευση δεν φαίνεται να έχει διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη και σαφή πρόταση για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών με όρους περιβαλλοντικούς και κυρίως εντός της δασοπονικής επιστήμης, παρόλο που διαθέτει ένα ισχυρό εργαλείο, το οποίο επί δικής της διακυβέρνησης συντάχθηκε, το πόρισμα Goldamer. Διακατέχεται από μία φοβική διάθεση έναντι της όποιας αλλαγής στο κατά γενική παραδοχή αποτυχημένο μοντέλο της (αερο)δασοπυρόσβεσης της χώρας μας. Η δασοπονική επιστήμη προχωρά συνεχώς και αναπτύσσει διάφορα εργαλεία, όπως αυτό της ελεγχόμενης καύσης. Εργαλεία, τα οποία στα χέρια των επιστημόνων του δάσους (δασολόγων – δασοπόνων) που σε συνεργασία με τους καταξιωμένους εγχώριους ειδικούς για τις δασικές πυρκαγιές θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις πυρκαγιές. Οι Τομείς Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας θα πρέπει να ξεπεράσουν την όποια εμμονή, χωρίς φόβο αλλά κυρίως με «ευήκοα ώτα» να ακούσουν τους ειδικούς, να τολμήσουν και εν όψει των εκλογών να προτείνουν.
Πόσα ακόμη πρέπει να συμβούν σε αυτή την δύσμοιρη χώρα για να μάθουν οι ιθύνοντες να ακούν αυτούς που έχουν τη γνώση; Πόσες περιουσίες θα χαθούν; Πόσους νεκρούς θα θρηνήσουμε; Πόσα πιο ακραία φυσικά φαινόμενα απόρροια της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να ζήσουμε;
Μπορεί ακόμη το θέμα των δασικών πυρκαγιών να μην «πουλάει», αλλά ο καιρός δεν αργεί και τότε πάλι θα χυθούν κροκοδείλια δάκρυα. Πάμε λοιπόν και φέτος για την επερχόμενη αντιπυρική και όπου βγει.
Ο πυροσβέστης της ξαπλώστρας
Ούτε πράσινο φύλλο δεν πρόκειται να μείνει στο καμένο ανατολικό Πεντελικό.
Δεν πρόλαβαν να κατακαθίσουν οι στάχτες από την πυρκαγιά της 19/20 Ιουλίου 2022 και οι πρώτοι αυτόκλητοι «αναδασωτές» εμφανίστηκαν για να ολοκληρώσουν την καταστροφή που άφησαν πίσω τους:
και τώρα εμφανίστηκαν και οι eco image makers με την τάκα-τάκα αναδάσωση που σχεδιάζουν (υπό την αιγίδα του εμπρηστή δήμου) και που αποτελεί την χαριστική βολή στις πρώην δασωμένες πλαγιές της Πεντέλης.
Τρία τα κακά της μοίρας του καμένου τόπου και ειδικότερα του κατακαημένου Πεντελικού και δεν φαίνεται καμία προοπτική να γλιτώσει ο τόπος από τα σχέδια τους. Οι δε κάτοικοι του, υπνωτισμένοι από όσα δημοσιεύουν οι πλασιέ προσώπων και εξουσιών, χαμογελούν μακάρια για την «προσπάθεια» αυτών που δήθεν αγαπούν τη Φύση, να την ξαναζωντανέψουν. Σε έναν ανθρωποκεντρικό κόσμο η Φύση είναι αδρανής. Έτσι πιστεύει ο ανθρωπάκος που αγνοεί το μεγαλείο της Φύσης. Η Φύση όμως χαμογελάει μέσα στο μαύρο πέπλο που της φόρεσαν οι άνθρωποι και τους κοροϊδεύει για την άγνοια, την αμετροέπεια και το θράσος τους.
Διαβάσαμε πριν από λίγες μέρες πως κάτι «οικολόγοι» αποφάσισαν να φυτέψουν Ντράφι και Διώνη. Έτσι, απλά να φυτέψουν την καμένη γη. Τη γη βέβαια δεν τη ρώτησαν. Ούτε τη γη ρώτησαν ούτε τους ειδικούς ρώτησαν, για να τους πουν πως μία αναδάσωση οργανώνεται μετά την έλευση του απαραίτητου χρονικού διαστήματος. Αλλά τι θα πει αυτό σε αυτούς που βιάζονται να διαφημιστούν για τις εκλογές που έρχονται; Τίποτα. Και έτσι μία ακόμα αποτυχία έρχεται (θυμηθείτε το Σέιχ Σου του 2007-2008) και μία μεγάλη απειλή ορθώνεται μπροστά μας.
Αλλά ας δούμε τι έγκλημα ετοιμάζονται να διαπράξουν, σε συνέχεια της εγκληματικής αδιαφορίας που οδήγησε στην αρχική καταστροφή και της δολοφονικής αλαζονείας της εξουσίας, που εκφράστηκε με μαζικές υλοτομίες από συνεργεία που εισέβαλαν στον καμένο τόπο, προφανώς αγνοώντας τις βασικές αρχές διαχείρισης καμένων τόπων.
Ας συμβουλευτούμε πρώτα την κυρία Θέκλα Τσιτσώνη, καθηγήτρια Δασοκομίας και Πρόεδρος του Τμήματος Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ. Τα αποσπάσματα που θα χρησιμοποιήσουμε προέρχονται τόσο από συνεντεύξεις της, όσο και από την ομιλία της στην εκδήλωση «Το Νέο Δάσος της Βόρειας Εύβοιας» που πραγματοποιήθηκε στις 13/4/22 στο Μέγαρο Μουσικής Αθήνας.
Μας λέει η κα. Τσιτσώνη:
Όλα τα οικοσυστήματα έχουν μηχανισμούς ανάδρασης. Εάν η καταστροφή φτάνει μέχρι ενός σημείου, μπορούν να επανέλθουν μόνα τους.
Κα αλλού
Ακούμε για αναδασώσεις από σχολεία κλπ. Όμως δεν πρέπει να γίνει με προχειρότητα και σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι κάτω από την επιτήρηση της δασικής υπηρεσίας»,
«το (ΣτΣ αττικό πευκοδάσος) δάσος θα χρειαστεί 25 με 30 χρόνια για να φτάσει στη μορφή που ήταν, διάστημα που όμως θεωρείται μικρό σε σχέση με άλλα είδη, όπως οι δρύες και τα σφενδάμια, που χρειάζονται πάνω από 100 χρόνια να δημιουργήσουν το οικοσύστημα.»
Και αλλού
«Στη Μεσογειακή ζώνη, τα οικοσυστήματα της χαλεπίου Πεύκης, των αειφύλλων πλατυφύλλων αλλά και των θερμόβιων πλατυφύλλων (δρυοδασών) είναι προσαρμοσμένα στις πυρκαγιές και αναγεννώνται εύκολα μετά από αυτές. Συνεπώς στη ζώνη αυτή δεν έχουμε κανένα πρόβλημα φυσικής αναγέννησης, αρκεί οι εκτάσεις να προστατευτούν από τη βόσκηση τουλάχιστον για 5 χρόνια, να υπάρχουν δέντρα ηλικίας άνω των 20 ετών με ώριμα σπέρματα και οι καμένες επιφάνειες να μην έχουν ισχυρές κλίσεις (>50%)».
Στο μεγαλύτερο μέρος τα καμένα δάση χαλεπίου Πεύκης αναμένεται να αποκατασταθούν φυσικά, τα μεν πεύκα με σπόρους, τα δε πλατύφυλλα είδη (φυλλοβόλα και αείφυλλα) με παραβλάστηση.
«Συνεπώς, το πρώτο μέλημά μας δεν είναι η “αναδάσωση”, η οποία πολλές φορές με τον τρόπο που γίνεται προκαλεί μεγαλύτερη ζημιά από ότι η ίδια η πυρκαγιά. Συνήθως μετά από μια τόσο μεγάλης έκτασης καταστροφή όλοι θέλουν να συμμετέχουν αναδασώνοντας. Αυτό όμως συχνά γίνεται βεβιασμένα για επικοινωνιακούς λόγους, χωρίς να μας ενδιαφέρει τι φυτεύεται, αρκεί οι φυτεύσεις να καλύπτουν μεγάλη έκταση. Στο κατεστραμμένο οικοσύστημα καλούνται τα σχολεία, οι φορείς, οι σύλλογοι, οι πολίτες γενικότερα, να συμμετέχουν σε μη ωφέλιμες και πολλές φορές επιζήμιες αναδασώσεις».
Πολλά θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε, για τις καταστροφές που προκαλούν αυτοί οι βιαστικοί αυτοδιαφημιζόμενοι.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την καταστροφή που προκαλείται στη δομή του εδάφους από τους «εθελοντές αναδασωτές», ή την καταστροφή της βιοποικιλότητας από τη φύτευση μη συμβατών με το φυτοκοινωνικό προφίλ ή την προϋπάρχουσα διάπλαση των καμένων συστάδων ή την καταστροφή που προκαλείται στις λεκάνες απορροής αφού τα αρτίφυτρα που βλαστάνουν φυσικά από τον σπόρο έχουνε μεγαλύτερη δυνατότητα συγκράτησης των εδαφικών οριζόντων (σε αντίθεση με τα βωλόφυτα που φέρνουν οι «καλοθελητές» και που ακόμα και αν επιβιώσουν, δεν διαθέτουν ικανό ριζικό σύστημα. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την αδιαφορία των εθελοντών για πραγματική βοήθεια που θα μπορούσαν να παράσχουν, αν βοηθούσαν συνεργεία δασεργατών να φτιάξουν προστατευτικές επιφανειακές δομές, όπως κλαδοπλέγματα σε ρέματα και κορμοσειρές σε ανοιχτές επιφάνειες. Πάντα με τις οδηγίες και την επιβλεψη της δασικής υπηρεσίας.
Αντί λοιπόν των προηγούμενων προϋποθέσεων, οι διαφημιζόμενοι προτιμούν το «Όλοι μαζί μπορούμε…. να ξεκάνουμε το βουνό» που θα διαφήμιζε και ο ΣΚΑΪ ή -στην προκειμένη περίπτωση- τα «τοπικά μέσα», κάθε τόπου που διψούν για ….προβαλλόμενους.
Η αναδάσωση είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να πέσει στα χέρια του οποιουδήποτε. Και πάντα ακολουθεί τον φυσικό χρόνο. Αρπαχτές και βιασύνες δεν χωρούν. Άλλωστε οι αρπαχτές οδηγούν πάντα σε μεγαλύτερη καταστροφή και αποτυχία του διαφημιστικού εγχειρήματος. Αλλά τότε δεν νοιάζεται κανείς. Οι κάμερες έκαναν τη δουλειά τους και αποχώρησαν.
Αλλά στην αποτυχία οι κάμερες πάντα απουσιάζουν. Αντίθετα, οι κάμερες είναι παρούσες στο καφενείο και την ταβέρνα που μαζεύονται οι οργανωτές του εγκλήματος, για να προβάλλουν την …πρωτοβουλία.
Φτηνή διαφήμιση, εις βάρος όμως του δάσους που προσπαθεί να ξαναγεννηθεί
Είπαμε. Η αναδάσωση είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να πέσει στα χέρια του οποιουδήποτε, πολύ δε περισσότερα στα χέρια «υποψηφίων» και των προαγωγών τους.
Σημείωση: Η "δενδροφύτευση" είναι κάτι σαν "χορηγία", σαν διαφημιστική καμπάνια, αυστηρά σε αστικούς και μόνο χώρους. Αλλά και πάλι έχει τους κανόνες της, που καμία σχέση δεν έχουν με τη διαφήμιση, αφού σε αντίθεση με αυτήν, δεν είναι κάτι εφήμερο
Το "προωθητικό" ενσταντανέ.
..
Αναδημοσιεύουμε την εξαιρετικά τεκμηριωμένη ανάρτηση του ιστολογίου "Δασαμάρι SOS", με κεντρικό θέμα την απόφαση εκχώρησης στον Δήμο Ραφήνας (τον γραφειοκρατικό μηχανισμό με κεφαλαίο Δ, που αξιώνει και τη διοίκηση του δήμου του Πικερμίου) άδειας επέμβασης σε περιοχές που υπάγονται στην αρμοδιότητα του ίδιου του Δασαρχείου. Η επέμβαση που αδειοδοτείται από το ίδιο το Δασαρχείο, αφορά τη "διαχείριση" των καμένων δέντρων που βρίσκονται σε πρανή και εκατέρωθεν των επαρχιακών δημοτικών & κοινοτικών οδών καθώς και πλησίον κατοικιών, καταστημάτων, πεζοδρομίων, κοινοχρήστων χώρων —λόγω επικινδυνότητας και προς αποφυγή ατυχημάτων κατοίκων, διερχομένων πεζών και οχημάτων.
Μπορεί στην απόφαση να γίνεται λόγος για "επικινδυνότητα" αλλά δεν γίνεται καμία αναφορά σε κριτήρια και μεθόδους που θα ακολουθηθούν. Καμία αναφορά σε έλεγχο των εργασιών. Κι όλα αυτά σε μία πολλάκις καμένη περιοχή, προάγοντας έτσι την ήδη προϊούσα αποδάσωση και υποβάθμιση του τόπου. Καμία αναφορά στην προστασία της δομής του εδάφους, τους αντιδιαβρωτικούς χειρισμούς, την προστασία της αναγέννησης ή της αναβλάστησης. Δίνει έτσι λαβή και δικαίωμα στον επί σειρά ετών -αποδεδειγμένο στην πράξη- εχθρό της φύσης και του Πεντελικού, δήμαρχο Ραφήνας, να προχωρήσει πολλά βήματα παραπέρα το σκαιό έργο του
Δασαμάρι SOS, 21/8/2022: Ο αυτοευτελισμός της δασικής υπηρεσίας
Μετά τη δημοσιότητα που έλαβε η ανοιχτή επιστολή μας προς το Δασαρχείο Πεντέλης σχετικά με τις καταστροφικές εργολαβίες καρατόμησης δέντρων στα καμένα της πυρκαγιάς της 19ης-20ης Ιουλίου, ο δήμαρχος Ραφήνας, Βαγγέλης Μπουρνούς, ο στηριζόμενος από ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, έκανε την ακόλουθη δήλωση στην Εφημερίδα των Συντακτών [17/8/2022]:
«Οι κοπές αφορούν δέντρα που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου που βρίσκονται στην αρμοδιότητα του δήμου. Υπάρχουν δύο συνεργεία που προχωρούν σε αυτές τις εργασίες, που το καθένα έχει επικεφαλής γεωπόνο, που με επιτόπια αυτοψία αποφασίζουν αμέσως αν το δέντρο θα ξαναδώσει κλαδιά, διαφορετικά κόβεται από τη ρίζα, ή αν θα πρέπει να κλαδευτεί.
[…] Επίσης, επειδή η φωτιά ήταν έρπουσα, σε κάποια δέντρα έχουν δημιουργηθεί κουφάλες στη ρίζα τους και έτσι, αν και φαίνεται ότι δεν έχουν καεί, μπορεί να πέσουν με έναν αέρα, κάτι που τα καθιστά επικίνδυνα και πρέπει να αφαιρεθούν.»
Γι' άλλη μια φορά εκτοξεύει τα συνήθη πυροτεχνήματά του νομίζοντας ότι απευθύνεται σε χαχόλους. Ας βάλουμε όμως τα ζητήματα σε μια τάξη.
(α) Εντός της διοικητικής ευθύνης του Δήμου, σε εντός ή και εκτός σχεδίου εκτάσεις, υπάρχουν περιοχές των οποίων την «αρμοδιότητα» έχει το Δασαρχείο. Πρόκειται για περιοχές με πλούσια δασική βλάστηση, όπως ρέματα, αλσύλλια, παρόδιοι (κοινόχρηστοι) χώροι όπου για κάθε εργασία κοπής δέντρων πρέπει να εκδώσει άδεια το Δασαρχείο. Μέχρι πρότινος η άδεια του Δασαρχείου χρειαζόταν ακόμα και για κοπή δέντρων εντός οικοπέδου. Και έτσι είναι σωστό να γίνεται όταν αναφερόμαστε σε οικισμούς εντός δασικών εκτάσεων, π.χ. Διώνη, Ντράφι, που εντάχθηκαν στο σχέδιο, έστω και νομότυπα, σε βρώμικες περιόδους της ελληνικής ιστορίας. Δυστυχώς, όμως, ο αρμόδιος θεματοφύλακας του φυσικού περιβάλλοντος επιλέγει να απεμπολεί το ρόλο του.
(β) Ο «επικεφαλής γεωπόνος» των συνεργείων που κόβουν δέντρα δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον ...εργολάβο. Ο οποίος μέχρι σήμερα πετσοκόβει τα δέντρα όχι βάσει αποφάσεων/συμβάσεων/μελετών μ ε τ ά τ η ν π υ ρ κ α γ ι ά, τηρώντας τα ανάλογα πρωτόκολλα υλοτομίας για καμένα άτομα, αλλά βάσει συμβάσεων π ρ ο τ η ς π υ ρ κ α γ ι ά ς, που αφορούσαν τις κακοκαιρίες του χειμώνα, με διαφορετικά προφανώς πρωτόκολλα υλοτομίας για σπασμένα και πεσμένα δέντρα. Στις συμβάσεις αυτές η τιμολόγηση της υλοτομίας ήταν η ακόλουθη:
Χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμός;
(γ) Η δασολογία είναι επιστήμη της οποίας το αντικείμενο είναι η μελέτη του δάσους και του φυσικού περιβάλλοντος και η διαχείρισή του με βάση τις αρχές της αειφορίας. Καμία σχέση δεν έχει με μαγεία και κανένας γεωπόνος δεν μπορεί να παριστάνει τον μάγο που «θα αποφασίσει αμέσως» ποιό δέντρο θα ξεραθεί και ποιό θα αναβλαστήσει/ριζοβλαστήσει. Ήδη στις καμένες εκτάσεις εντοπίζουμε καθημερινά καμένα δέντρα και θάμνους που έχουν πρεμνοβλαστήσει ή έχουν βγάλει φρέσκους κλάδους και φύλλωμα. Ακόμα και πεύκα! Διότι ο μάγος-γεωπόνος και το συνάφι του αγνοούν ότι στην περιοχή μας έχουν εντοπιστεί άτομα Καναρίου Πεύκης (Pinus canariensis) η οποία αναβλασταίνει μετά από πυρκαγιά. Αλλά ακόμα και μερικώς καμένα άτομα Χαλεπίου Πεύκης (Pinus halepensis) επιβιώνουν.
(δ) Όσο για το ευφάνταστο επιχείρημα περί «έρπουσας πυρκαγιάς» που δημιούργησε «κουφάλες στη ρίζα» απαξιώνουμε καν να ασχοληθούμε. Αναρωτιόμαστε μόνο, πόσο κουφιοκέφαλος να 'ναι αυτός που το σκέφτηκε. Βέβαια από τον δήμαρχο ακούμε συχνά αυτά τα à la μπουρνέζικα.
Ο δήμαρχος Ραφήνας, Βαγγέλης Μπουρνούς, έχει γράψει ιστορία ως εχθρός του δάσους. Τι να πρωτοθυμηθούμε από τα έργα και ημέρες του ίδιου και της παρέας του στην τοπική διοίκηση;
Το 2012, πολύ πριν γίνει δήμαρχος, είχε καταθέσει μαζί με τον μετέπειτα αντιδήμαρχό του, Π. Καλφαντή, και τα μέλη μιας μκο(!), αίτημα προς τον Δήμο για την «έναρξη διαδικασιών μεταβολής της δασικής μορφής» της δασικής έκτασης Δασαμάρι καθώς και άλλων περιοχών.
Το ίδιο αίτημα έφερε το 2013 για ψήφιση στο δημοτικό συμβούλιο, αλλά η επίθεσή του αποκρούστηκε και το δ.σ. δεν περιέλαβε το Δασαμάρι στις εκτάσεις των οποίων «έχει μεταβληθεί ο δασικός χαρακτήρας και συντρέχουν προϋποθέσεις για την πολεοδόμησή τους».
Το 2015, πάλι ο στενός του συνεργάτης, Π. Καλφαντής, κατέθεσε πρόταση στο δ.σ. σχετικά με καταπατημένες δασικές εκτάσεις προκειμένου «να γίνει μια διαπραγμάτευση» και «να απενταχθούν από το δασικό βραχνά που έχουν». Αραγε τι αρρωστημένα μυαλά είναι αυτά που αντιλαμβάνονται το δάσος ως βραχνά;
Το 2018 σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο Realfm εξηγούσε τα σχέδιά του για εκχερσώσεις δασικών εκτάσεων και τη δημιουργία «σεληνιακών τοπίων» εντός του δάσους με το πρόσχημα των αντιπυρικών ζωνών.
Το 2019 σε προεκλογική του ομιλία έριξε νέο εφεύρημα για την εκχέρσωση του δάσους και την εξολόθρευση της χαλεπίου πεύκης: «Να δημιουργηθεί αντιπυρική ζώνη στα σύνορα των οικισμών προς τη μεριά του δάσους [...] το πεύκο είναι ζιζάνιο, αναπτύσσεται γρήγορα, ανθεκτικό και τώρα άμα πάτε να δείτε τα πευκάκια έγιναν τόσο. Το πεύκο είναι σίγουρο ότι θα ξαναδημιουργηθεί, ας μην δημιουργηθεί σ' αυτή τη ζώνη που λέω, να γίνουν μια ζώνη με βραδύκαυστα δέντρα, με χαμηλούς θάμνους, ακόμα και με γκαζόν σ' ένα σημείο, γκαζόν με την έννοια το άγριο γκαζόν». Η δασική βλάστηση να αντικατασταθεί με γκαζόν!!!
Και σήμερα, μετά την πυρκαγιά, αντί να διεκδικήσει την αναδάσωση των καμένων δασικών εκτάσεων ώστε ό,τι ήταν δάσος να ξαναγίνει δάσος, κάνει δηλώσεις για «αναπλάσεις» (με γκαζόν;) και για «νέες χρήσεις γης». Δεν είναι τυχαίο που ο Δήμος δημοσίευσε (σε απόφαση υλοτομίας καμένων) χάρτες της δασικής έκτασης Δασαμάρι χαρακτηρίζοντας 15 βίλες εκτός σχεδίου, που δεν συνιστούν καν «οικιστική πύκνωση», ως ο ι κ ι σ μ ό, απονέμοντάς του το όνομα εφοπλιστικής οικογένειας, διαχρονικού διεκδικητή της περιοχής.
Μετά από αυτήν την αναγκαστικά εκτενή παράθεση —δειγμάτων μόνο— της εχθρότητας της τοπικής διοίκησης της Ραφήνας προς το φυσικό περιβάλλον του Πικερμίου μπαίνουμε στο προκείμενο ζήτημα.
Το Δασαρχείο Πεντέλης μια εβδομάδα μετά την πυρκαγιά της 19ης-20ης Ιουλίου εξέδωσε απόφαση με την οποία εκχωρεί σε αυτόν το Δήμο Ραφήνας την άδεια επέμβασης σε περιοχές που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Δασαρχείου. Κατά το κοινώς λεγόμενο αναθέτουν στο λύκο να φυλάξει τα πρόβατα...
|
«Όσον αφορά τα καμένα δέντρα που βρίσκονται σε πρανή και εκατέρωθεν των επαρχιακών δημοτικών & κοινοτικών οδών καθώς και πλησίον κατοικιών, καταστημάτων, πεζοδρομίων, κοινοχρήστων χώρων —λόγω επικινδυνότητας και προς αποφυγή ατυχημάτων κατοίκων, διερχομένων πεζών και οχημάτων— εγκρίνουμε την απομάκρυνσή τους, μερίμνει των υπηρεσιών του Δήμου σας. [...] Η παρούσα έγκριση αφορά αποκλειστικά τις περιοχές του Δήμου που επλήγησαν από την ως άνω πυρκαγιά, και όχι την υπόλοιπη περιοχή των διοικητικών ορίων του.» Δασαρχείο Πεντέλης, αρ. πρωτ. 249709/26-7-2022
|
Περιοχές του Πικερμίου στις οποίες «αρμοδιότητα» για την προστασία τους έχει η δασική υπηρεσία και όχι η τοπική διοίκηση, όπως ισχυρίστηκε στην ΕφΣυν ο δήμαρχος Ραφήνας, ανατίθενται σε αυτούς που εδώ και χρόνια μηχανεύονται πώς να μεταβάλουν τα δασικά χαρακτηριστικά τους. Πλατάνια σε πρανή ρεμάτων, ευκάλυπτοι σε πεζοδρόμια στα όρια του δάσους, πεύκα σε κοινόχρηστους χώρους, που απλά καψαλίστηκε λίγο το φύλλωμά τους, καρατομούνται εν μέσω καύσωνα στο 1,5 μ. ή στη ρίζα τους. Εκεί που η δασική υπηρεσία θα όφειλε να διενεργήσει αυτοψία με επιτόπια σήμανση των δασικών ατόμων προς υλοτομία, να συντάξει πίνακες υλοτομίας και καρπώσεων και να επιβλέψει τις εργασίες, αναλαμβάνει δράση εν λευκώ ο Δήμος που πάσχει απο «δασικό βραχνά».
Γιατί το Δασαρχείο Πεντέλης καταντά να απεμπολεί τον κρίσιμο και ουσιαστικό ρόλο του; Δικαιολογεί τον αυτοευτελισμό του το γεγονός ότι είναι υποστελεχωμένο;
Απαρέγκλητη πρoϋπόθεση της ίδιας της ύπαρξής του είναι η υπεύθυνη δασική προστασία, μέχρι την επίτευξη των αναγκαίων προσλήψεων προσωπικού επί του πεδίου.
Διαφορετικά, από την υ π ο β ά θ μ ι σ η στην οποία το καταδικάζουν οι εκάστοτε κυβερνητικές πολιτικές, κινδυνεύει να διολισθαίνει στην αυτοκατάργηση. Και αυτό θα συνεπιφέρει μια δυστοπία, τη ριζική υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, χάρις στο οποίο ζούμε.
Χθες το βράδυ 16/3/2022, παρακολουθήσαμε τη διαδικτυακή προβολή του ντοκιμαντέρ της Νέλλης Ψαρρού και του Ιωάννη Λαζάρου ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ (http://www.tosxedio.com). Το ντοκιμαντέρ καταγράφει το πως κάηκε η βόρεια Εύβοια τον Αύγουστο του 2021, από τις άμεσες μαρτυρίες των ανθρώπων που έζησαν και πάλεψαν μόνοι τους με την καταστρεπτικότερη δασική πυρκαγιά που έχει βιώσει ποτέ η Ελλάδα.
Η πυρκαγιά που κατέκαψε το μεγάλο δάσος της βόρειας Εύβοιας έκαψε και το μέλλον του τόπου και σύμφωνα με τις μαρτυρίες που καταγράφηκαν από τον φακό των ερευνητών, όλα συντείνουν στο ότι επρόκειτο για πολιτική απόφαση. Απόφαση αλλαγής του χαρακτήρα του κάποτε πανέμορφου τόπου. Μία βίαια αλλαγή προς ασύμβατες με κάθε έννοια πολιτισμού χρήσεις, ξένες προς τον άνθρωπο και την κοινωνία.
Στην Βόρεια Εύβοια το 2021 αποδείχθηκε –από τις μαρτυρίες όσων έζησαν την καταστροφή- πως δεν υπήρχε βούληση για κατάσβεση. Αντίθετα, οι επίσημες υπηρεσίες και η κεντρική διοίκηση έκαναν ό,τι μπορούσαν για να εμποδίσουν και τις τελευταίες προσπάθειες των κατοίκων να σώσουν τον τόπο τους. Ήταν ένας ασύμμετρος αγώνας που από τη μία είχε τους κατοίκους -παραδασόβιοι πληθυσμοί και έμπειροι δασεργάτες οι περισσότεροι- και από την άλλη είχε τη φωτιά και το επίσημο κράτος που είχε συμμαχήσει μαζί της ,για να αποτελειώσουν μαζί τον τόπο. Υψηλόβαθμοι πυροσβέστες και αστυνομικοί προφασίζονταν γελοιότητες για την αδράνεια τους, έδιωχναν και απειλούσαν με μηνύσεις και διώξεις όσους αγωνίζονταν να σώσουν τον τόπο τους. Υπάρχει άραγε πιο κυνική, πιο ωμή απόδειξη του φρικαλέου σχεδιασμού των «αχρήστων»;
Η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση του Μητσοτάκη, με επικεφαλής στελέχη τους Χαρδαλιά και Χρυσοχοΐδη, έχοντας ήδη εκμεταλλευτεί με φρικαλέο τρόπο την καταστροφή που βρήκαν έτοιμη στο Μάτι, είχαν διαπιστώσει πόσο εύκολο είναι να αλώσουν έναν πληγωμένο τόπο, για να εφαρμόσουν τα αγαπημένα τους «αναπτυξιακά μοντέλα». Να εγκαταστήσουν τις «οικονομικές δραστηριότητες» των ομοϊδεατών τους, που προκρίνουν τη ληστρική εκμετάλλευση κάθε τόπου. Εκμετάλλευση που ο καλλιεργημένος τρόμος την είχε απαλλάξει από το Σύνταγμα και τις διατάξεις του, που δεν παύουν οι χυδαίοι να τις αποκαλούν «στρεβλώσεις» και «εμμονές».
Το ντοκιμαντέρ της Νέλλης Ψαρρού και του Ιωάννη Λαζάρου δεν καταγράφει απλά την πραγματικότητα. Είναι η πραγματικότητα. Περιέχει τη βιωμένη αλήθεια και τη μαρτυρία της από αυτούς που την υπέστησαν και που η ζωή του άλλαξε για πάντα. Δεν είναι η «αλήθεια» των πετσωμένων μέσων ούτε η πρόστυχη, γλοιώδης «αλήθεια» των εικονικών «αποζημιώσεων».
Στις σελίδες της Attica Voice είχαμε κοινοποιήσει την έναρξη των διαδικτυακών προβολών στις 10/3. Τώρα, έχοντας παρακολουθήσει το ντοκιμαντέρ σας προτρέπουμε να το δείτε σε μία από τις επόμενες προβολές στις 20,23,27 και 30 Μαρτίου, του πρώτου μέρους, που αποτελεί την καταγραφή του πώς κάηκε όλη η Βόρεια Εύβοια στις φωτιές του Αυγούστου του 2021. Σας προτρέπουμε να δείτε μαζί μας τον Απρίλιο, το δεύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ που αφορά το «Γιατί» κάηκε η Βόρεια Εύβοια, με ανάλυση των σχεδίων για την περιοχή αλλά και την προετοιμασία από την κυβέρνηση, τα ΜΜΕ και εταιρικούς ομίλους.
Επίσης, στο τέλος κάθε διαδικτυακής προβολής ακολουθεί συζήτηση μέσω zoom, η οποία προσφέρει ακόμα περισσότερα εργαλεία για την εκτίμηση από τον καθένα μας του τι συνέβη πραγματικά τον Αύγουστο του 2021 και όχι μόνο στην βόρεια Εύβοια με τα σχεδόν 500.000 καμένα στρέμματα δάσους αλλά και στο υπόλοιπο 1.000.000 καμένης χώρας που συμπληρώνει τον μακάβριο απολογισμό των πεπραγμένων του μαύρου 2021.
Δίνουμε και πάλι τους συνδέσμους για την διαδικτυακή προβολή και για τη συζήτηση που την ακολουθεί,
Στο You Tube: https://www.youtube.com/channel/UCncOPU8x6_AoFNbgO0mGxgQ
Στο ΖΟΟΜ (όπου και η συζήτηση): https://zoom.us/j/5154332348
Προς whataboutists:
Η πυρκαγιά της Βόρειας Εύβοιας το 2021 δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να συγκριθεί με την πυρκαγιά στο Μάτι το 2018. Η πυρκαγιά στο Μάτι ξεκίνησε ως δασική πυρκαγιά και εξελίχθηκε σε μικτή (δασική και αστική). Δεν κατέκαψε παραγωγικά και πυκνά δάση, αλλά υποβαθμισμένα περιαστικά δάση και δασικές εκτάσεις. Κατέκαψε σπίτια και οικισμούς δίνοντας έτσι την αφορμή για πολεοδόμηση της επίσημα αδόμητης περιοχής της ανατολικής Αττικής. Με 102 ανθρώπινα θύματα της ανικανότητας, που έγιναν ευκαιρία ενός φρικτού χρησιμοθηρικού σχεδιασμού «για τους λίγους» . Στο Μάτι έδρασαν αδράνησαν υπηρεσίες που αποδείχθηκαν ανίκανες να αντιμετωπίσουν την καταστροφή. Ανίκανες στον συντονισμό και την πρόληψη ενός φαινομένου που εξελισσόταν στην καρδιά του σύγχρονου ελληνικού κράτους.
Αν υπάρχει συγκρίσιμη πυρκαγιά για την καταστροφή του 2021, αυτή είναι η πυρκαγιά στην Λίμνη Ευβοίας το 2016 ή εκείνη του 1997 στο Πήλι. Η πυρκαγιά του 1977 στη Λίμνη θα μπορούσε επίσης να συγκριθεί, αν θα μπορούσε να συγκριθεί και ο εξοπλισμός των υπηρεσιών μεταξύ 1977 και 2021, πράγμα που είναι εντελώς αδύνατο. Για όλους αυτούς τους λόγους είναι εντελώς ανόητο να συγκρίνονται μεταξύ τους δύο καταστροφές. Μέτρο στον πόνο δεν υπάρχει. Στο ντοκιμαντέρ, οι κάτοικοι που βίωσαν όλες τις παραπάνω πυρκαγιές, αναφέρονται και κάνουν τις σχετικές συγκρίσεις. Συγκρίσεις που δεν θα μάθετε ποτέ από τα πετσωμένα μέσα και τα ψέματα που πουλάνε για «ειδήσεις».
Εκεί που υπάρχει ο μόνος συσχετισμός με την πυρκαγιά του ανατολικού Πεντελικού είναι η ξεκάθαρα πολιτική απόφαση του να αφεθεί η Βόρεια Εύβοια στη μοίρα της «για να μην έχει η πιο άχρηστη κυβέρνηση που έχει περάσει από τον τόπο νεκρούς». Μία κυβέρνηση που οι υπηρεσίες της ήταν εντελώς ανίκανες αλλά και όπου λειτούργησαν, λειτούργησαν υπέρ της φωτιάς.
Αναδημοσιεύουμε από την εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, άρθρο της Μ. Λιλιοπούλου με τίτλο «ΣτΕ: Κίνδυνος να “σκαλώσει” η ρύθμιση για τους δασωμένους αγρούς». Αντικείμενο του άρθρου δεν είναι η διαπίστωση της ανάγκης θέσπισης αυστηρών διατάξεων για την αποφυγή μεταβολής χρήσης εκτάσεων που έχουν δασωθεί ή έχουν ενσωματωθεί σε κάποια δασική οργανική ενότητα, αλλά το συνταγματικό κώλυμα για τη θεσμοθέτηση μίας πολύ επικίνδυνης ρύθμισης. Επικίνδυνης για τη χώρα και το μέλλον της.
ΣτΕ: Κίνδυνος να «σκαλώσει» η ρύθμιση για τους δασωμένους αγρούς
Της Μαρίας Λιλιοπούλου
Στα όρια της συνταγματικότητας με μεγάλο κίνδυνο να καταπέσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), όπως έχει γίνει με σειρά αντίστοιχων ρυθμίσεων στο παρελθόν, βρίσκονται οι ρυθμίσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τους δασωθέντες αγρούς, σύμφωνα με τους δασολόγους.
Αυτό επεσήμανε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ), Νικήτας Φραγκισκάκης μιλώντας σήμερα στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, η οποία εξετάζει το νομοσχέδιο κρούοντας παράλληλα τον κώδωνα του κινδύνου για επικείμενες εκχερσώσεις, οι οποίες θα οδηγήσουν σε μεγάλη αποδάσωση της χώρας σε μια εποχή μάλιστα που οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης είναι παραπάνω από ορατές.
«Βάσει των προτεινόμενων ρυθμίσεων, θα δίνονται δημόσιες εκτάσεις σε ιδιώτες με μόνο στοιχείο μία δήλωση του Ε9 ή ένορκες βεβαιώσεις ή άλλα συμβολαιογραφικά έγγραφα χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας που να έχουν μεταγραφεί πριν 1946, όπως οριζόταν μέχρι τώρα. Ουσιαστικά μπορεί να γίνει αλλαγή χρήσης ενός πευκοδάσους και σε εκτάσεις άνω των 5 στρεμμάτων θα μπορούν να προχωρήσουν γεωργικές εκμεταλλεύσεις με όρους ασαφείς. Είναι μια παράμετρος, με την οποία επιτρέπουμε να γίνονται οι εκχερσώσεις των δασών. Αυτό είναι προβληματικό, θα δημιουργήσει παρερμηνείες και στην ουσία θα έχουμε μια αποδάσωση των δασών της Ελλάδος», σημείωσε ο κ. Φραγκισκάκης.
Υπενθυμίζεται ότι όπως αναλυτικά έγραψε το «ethnos.gr», το Ελληνικό Δημόσιο δε θα μπορεί να προβάλει δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945, ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου. Επιπλέον, πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί για τις ανωτέρω εκτάσεις ανακαλούνται ακόμη και αν τελεσιδίκησαν δικαστικά.
Η αλλαγή χρήσης μάλιστα εφόσον πρόκειται για δασική έκταση και όχι δάσος θα γίνεται απλά και γι΄αυτήν θα αρκεί ακόμα και η κατάθεση του εντύπου Ε9.
«Η ρύθμιση θα δημιουργήσει παρερμηνείς και θα έχουμε έντονη αποδάσωση της Ελλάδας. Το διακύβευμα είναι πολύ μεγάλο», σημείωσε ο πρόεδρος της ΠΕΔΔΥ και εξήγησε: «Με την ανάρτηση του 51% των δασικών χαρτών, είδαμε ότι έκταση 5,5% αφορούσε δασωμένους αγρούς. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 3,5 εκατομμύρια στρέμματα. Η ανάρτηση του συνόλου των δασικών χαρτών αναμένεται να διπλασιάσει αυτήν την έκταση φτάνοντάς την τουλάχιστον στα 6,5 εκατομμύρια, τα οποία κινδυνεύουν να αλλάξουν χρήση».
Πράγματι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, η συνολική έκταση των δασωθέντων αγρών ανέρχεται σε περίπου 6,7 εκατομμύρια στρέμματα σε όλη την επικράτεια με περιοχές όπως η Λευκάδα να έχουν ποσοστά ρεκόρ της τάξης του 15% της συνολικής έκτασης του νησιού.
Ο κ. Φραγκισκάκης αναφέρθηκε μάλιστα και στο παράδοξο της προσπάθειας δάσωσης έκτασης 500.000 στρεμμάτων βάσει του Εθνικού Σχεδίου Αναδάσωσης, την ώρα που παράλληλα θα «τρέχει» αποδάσωση σχεδόν 7 εκ. στρεμμάτων: «Μια μεγάλη αντίφαση σε μια εποχή που η κλιματική αλλαγή μας έχει χτυπήσει την πόρτα», τόνισε ζητώντας να αποσυρθεί η εν λόγω διάταξη για περαιτέρω επεξεργασία σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές.
Κι αυτό διότι – όπως προσέθεσε – η διάταξη είναι προβληματική σε δύο επίπεδα. Κινείται στο όριο της συνταγματικότητας, διότι κάνει αλλαγή της χρήσης των δασών σε αγροτικές εκτάσεις, χωρίς να υπάρχει μια πλήρης τεκμηρίωση ότι έτσι εξυπηρετείται το εθνικό συμφέρον».
Στο σημείο αυτό υπενθύμισε ότι στο παρελθόν γι΄αυτόν το λόγο είχε καταπέσει σειρά αντίστοιχων διατάξεων και συγκεκριμένα, «από το 1979 με το άρθρο 67 του 998, με το άρθρο 12 του 3208/2003, το 2014, πάλι, προσπάθεια αλλαγής, το 2017 και φτάσαμε σήμερα. Θυμίζω ότι όλες αυτές οι προσπάθειες προσέκρουσαν στο σύνταγμα και κατέπεφταν στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Πρόσφατη είναι το 2010 η αποφάση του ΣτΕ που αφορούσε το άρθρο 12, το οποίο είναι το ίδιο με το υπό συζήτηση άρθρο 80, το οποίο κατέπεσε λόγω αντισυνταγματικότητας στο ΣτΕ».
Σε προηγούμενο δημοσίευμα μας, στις 30/11, αναφερόμασταν στην εξαφάνιση των ΕΛΠΕ από το πεδίο των έργων προστασίας και αποκατάστασης των καένων περιοχών του Σχίνου, για τις οποίες είχε μάλιστα ανακηρυχθεί "Ανάδοχος Αποκατάστασης"
Σήμερα τα ΕΛΠΕ απάντησαν στα σχετικά δημοσιεύματα ξεκαθαρίζοντας πως "λόγω των ιδιαίτερων απαιτήσεων του έργου, ενημέρωσε εξαρχής ότι από την στιγμή που δεν υπάρχουν προ-εγκεκριμένοι εργολάβοι με τους οποίους μπορεί να συνεργαστεί, θα ακολουθήσει συγκεκριμένη διαδικασία για την εξεύρεση και επιλογή των αναδόχων του έργου. Για τον λόγο αυτό εκτιμήθηκε ότι για την ολοκλήρωση του έργου, απαιτείται το χρονικό περιθώριο των 5 μηνών από την ημερομηνία έναρξης εκτέλεσης των εργασιών και όχι από την έκδοση της απόφασης ορισμού αναδόχου. "
Άρα δεν έχουν εξαφανστεί αλλά απλά κινούται σε προγραμματισμό πενταμήνου. Όμως δεν ξέρουμε αν στον προγραμματισμό που τροποποίησε το υπουργείο κατλά τις επιθυμίες της εταιρείας - αναδόχου είναι και προγραμματισμός του καιρού. Αν τα δύο προγράμματα συμφωνούν, πάει καλά. Αν όμως διαφωνούν, θαθέλαμε να ξέρουμε ποιος θα έχει την ευθύνη στις απευκταίες πλημμύρες και τη μεγάλη στερεοπαροχή που θα πνίξει τον Σχίνο και τα κατάντη με νερό και λάσπη.
Είναι αλήθεια πως η ελληνική κυβέρνηση χορεύει στον ρυθμό των χορηγών και ευεργετών (της;) Τα σύννεφα και ο καιρός όμως;
Ελπίζουμε να μη γίνει τίποτα και να περάσει το πεντάμηνο (που δεν έχει αρχίσει ακόμα σύμφωνα με τα ΕΛΠΕ) χωρίς μεγάλα ύψη ραγδαίας βροχής, διαβρώσεις και έντονη στεροπαροχή, Αν όμως δεν συμβεί έτσι, τότε μάλλον θα φταίει και πάλι ένας άγνωστος ηλικιωμένος που ξεκίνησε τη φωτιά
Σημείωση: Στο αναφερθέν προηγούμενο άρθρο τονίζουμε την παράγραφο
"Ιδού τα σχετικά αποσπάσματα από τις δύο αποφάσεις Γκουντούφα:
Κρατήστε την για να μην ψάχνετε ηλικωμένους ενενηντάρηδες μετά
Σχεδόν αναμενόμενο. Δεδομένης της αναξιοπιστίας και της ελαφρότητας του «επιτελικού κράτους» του πρωθυπουργού που φέρει ξεκάθαρα την ευθύνη, για την απανθράκωση σχεδόν 1.500.000 στρεμμάτων δασικού πλούτου της χώρας, δεν θα μπορούσε να συμβεί αλλιώς.
Πριν από έναν μήνα, φερέφωνα και μαριονέτες διατυμπάνιζαν και παιάνιζαν την είδηση πως μεγάλες επιχειρήσεις στη χώρα και το εξωτερικό αναλαμβάνουν την ευθύνη του «αναδόχου αποκατάστασης» των καμένων περιοχών. Στην Αττική, την Εύβοια, την Πελοπόννησο και όπου αλλού οι «άχρηστες» υπηρεσίες δεν θα μπορούσαν να επέμβουν προς όφελος της χώρας και των πολιτών της.
Οι «σωτήρες»
Από την αρχή βρώμισε η υπόθεση, με τις ανεξήγητες καθυστερήσεις των ίδιων των αναδόχων στην εγκατάσταση τους, στις περιοχές και την έναρξη των εργασιών. Αλλά καλοπροαίρετα πάντα, περιμέναμε. Περιμέναμε ανησυχώντας και βλέποντας την περίοδο των βροχών να έρχεται και να μην εκτελούνται αντιδιαβρωτικά έργα. Ταυτόχρονα πικρό γέλιο μας έπνιγε ακούγοντας κομπορρήμονες φελλούς να διακηρύσσουν την ανάθεση μελετών «αντιπλημμυρικών», αγνοώντας (ή αποκρύπτοντας πονηρά) το τι περιλαμβάνεται στην διεσταλμένη ερμηνεία του όρου αυτού. Η απουσία αντιδιαβρωτικών και η εξαγγελία «αντιπλημμυρικών» στη χώρα μας, δηλώνει συνήθως την επερχόμενη τσιμεντοποίηση, πολεοδόμηση μεγάλων επιφανειών με την παράλληλη απώλεια μεγάλων κομματιών δασικής γης.
Πριν από ένα μήνα τα γνωστά πετσωμένα φερέφωνα διαλαλούσαν πως «μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του 2022 θα έχουν ολοκληρωθεί έργα αντιπλημμυρικής και αντιδιαβρωτικής θωράκισης». Όσον αφορούσε στα καμένα της Κορινθίας, στον Σχίνο, το ύψος της αναδοχής είχε προϋπολογισμό 1,5εκ.€ ο οποίος θα καλυπτόταν από την ανάδοχο εταιρεία, δηλαδή τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ) (ΑΔΑ Ψ8ΘΓ4653Π8-9Ψ2 21-10-21 βλ. ενσωματωμένο PDF)
Η πιο πάνω ανάθεση έγινε αφού τα ΕΛ.ΠΕ είχαν εκδηλώσει τη σχετική πρόθεση τους στο ΥΠΕΝ, για τη χρηματοδότηση και υλοποίηση αντιπλημμυρικών και αντιδιαβρωτικών έργων σε περιοχές της συνολικής καμένης έκτασης 17.214 στρεμμάτων στην Κορινθία
Το ΥΠΕΝ ανταποκρίθηκε άμεσα και η Γενική Γραμματεία Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων όρισε, με σχετική της πράξη, τα ΕΛΠΕ ανάδοχο αποκατάστασης για την εκτέλεση του έργου.
Η αποκατάσταση αφορούσε τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα σε καμένες εκτάσεις από την πυρκαγιά που ξέσπασε στις 19 Μαΐου 2021 στην περιοχή του οικισμού Σχίνου της Τ.Κ. Πισίων του Δήμου Λουτρακίου – Περαχώρας – Αγίων Θεοδώρων Π.Ε. Κορινθίας.
Η σχετική μελέτη ολοκληρώθηκε στα τέλη Ιουνίου και (ακόμα) προβλέπει την κατασκευή:
α) κορμοδεμάτων στο 20% της καμένης επιφάνειας των υδρολογικών λεκανών όπως αυτές προσδιορίζονται στα συνημμένα διαγράμματα της μελέτης και εκατέρωθεν του επαρχιακού δρόμου Σχίνου – Αλεποχωρίου για την προστασία του και την αύξηση της προστασίας των διερχόμενων από αυτόν από κατολισθήσεις λίθων όπου αυτό είναι εφικτό και
β) ξυλοφραγμάτων (με κορμούς και κορμίδια) στις κοίτες των ρεμάτων των υδρολογικών λεκανών όπως αυτά προσδιορίζονται στα συνημμένα διαγράμματα της μελέτης με την αξιοποίηση των καμένων κορμών για την αποτροπή ή μείωση της διάβρωσης και την μείωση πλημμυρικών φαινομένων.
Τα έργα, ο προϋπολογισμός των οποίων ανέρχεται σε 1.490.926,84 ευρώ άνευ ΦΠΑ, επρόκειτο να ολοκληρωθούν πριν το τέλος του Ιανουαρίου 2022.
Μία εβδομάδα μετά την ανάθεση, η εφημερίδα ΚΟΝΤΡΑ δημοσιεύει εμπεριστατωμένο άρθρο με τίτλο Kαρκινοβατεί η έναρξη των έργων στις περιοχές των καμένων δασών όπου τεκμηριώνει το αδιέξοδο των διαδικασιών και τα γραφειοκρατικά εμπόδια για την πρόοδο των ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΝ προστατευτικών επεμβάσεων. Πέρα από τη γραφειοκρατία επισημαίνεται και η απροθυμία που επικρατεί ανάμεσα στους αναδόχους για την έναρξη των εργασιών. Μαζί επισημαίνονται κα οι εκταμιεύσεις δημοσίου χρήματος για την υλοποίηση τους.
Απορία μας είναι το που βρίσκονται οι διαφημισμένοι ανάδοχοι.
Οι ανάδοχοι είναι μόνο στα χαρτιά, την ώρα που εκταμιεύονται δημόσιοι πόροι που θα καλύψουν τις χρηματοδοτήσεις που –υποτίθεται πως- θα κάλυπταν οι ….ανάδοχοι;
Η περίπτωση του Σχίνου Κορινθίας (Ανάδοχος αποκατάστασης ΕΛΠΕ)+
Στο προαναφερθέν άρθρο της ΚΟΝΤΡΑ, ειδικά για τον Σχίνο Κορινθίας αναφέρεται
Στις 19 Οκτώβρη δημοσιεύσαμε το αποκαλυπτικό άρθρο με τίτλο: Κραυγή κατοίκων Σχίνου: Καήκαμε χθες, να μην πνιγούμε αύριο – Αλλά ο Στυλιανίδης οργανώνει φιέστες στο Αλεποχώρι. Τα Μέσα Μαζικής Παραπληροφόρησης είχαν αποσιωπήσει τις καταστροφές που προκλήθηκαν στον Σχίνο από τις βροχοπτώσεις. Το γεγονός ότι βγάλαμε στη φόρα τις καταστροφές, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό θορύβησε την κυβέρνηση Μητσοτάκη, που έσπευσε και βρήκε τα ΕΛΠΕ για να αναλάβουν ως «ανάδοχος» να κατασκευάσουν τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα με βάση τη μελέτη της Διεύθυνσης Δασών Κορίνθου.
Με βάση την απόφαση που υπέγραψε ο Γκουντούφας στις 21 Οκτώβρη, το έργο αυτό θα έπρεπε να ολοκληρωθεί στις 21 Γενάρη. Η προθεσμία φαίνεται πως δεν άρεσε στα ΕΛΠΕ, γι’ αυτό και ο Γκουντούφας έσπευσε, με άνωθεν εντολή φυσικά, να εκδώσει νέα απόφαση στις 26 Οκτώβρη, με την οποία αύξησε το χρόνο που πρέπει να κατασκευαστεί το έργο. Ιδού τα σχετικά αποσπάσματα από τις δύο αποφάσεις Γκουντούφα:
21 Οκτώβρη: «Ως καταληκτική προθεσμία ολοκλήρωσης των εργασιών ορίζεται η 21η Ιανουαρίου 2022».
26 Οκτώβρη: «Ως καταληκτική προθεσμία ολοκλήρωσης των εργασιών ορίζεται διάστημα 5 μηνών από την έναρξη εκτέλεσης των εργασιών».
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ο «ανάδοχος» έπρεπε να επικοινωνήσει με το Δασαρχείο Κορίνθου, υπάλληλος του οποίου θα επιβλέπει την κατασκευή του έργου. Το Δασαρχείο, προκειμένου να εξασφαλίσει την καλή εκτέλεση του έργου, θα θέσει μια σειρά προϋποθέσεων και θα ελέγχει περιοδικά την ορθή εκτέλεσή τους. Ομως μέχρι τις 27 Οκτώβρη δεν είχε επικοινωνήσει κανένας εκπρόσωπος των ΕΛΠΕ με το Δασαρχείο. Είναι, λοιπόν, άγνωστο πότε τα ΕΛΠΕ θα επικοινωνήσουν με το Δασαρχείο και πότε θα ξεκινήσουν το έργο. Το σίγουρο είναι ότι αποκλείεται το έργο να ξεκινήσει την πρώτη εβδομάδα του Νοέμβρη. Έτσι, η προθεσμία παράδοσης του έργου θα πάει στον Απρίλη του 2022.
Και εδώ γελάνε (πικρά).
Ενώ οι χρηματοδοτήσεις και οι αναθέσεις των έργων προστασίας έχουν κολλήσει παντού, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ενέκρινε τη χρηματοδότηση για μερικά απ’ αυτά τα έργα,. Στην πραγματικότητα όμως μόνο στην περίπτωση του Σχίνου Κορινθίας είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία για τη μεταφορά της χρηματοδότησης έτσι ώστε να αρχίσει το Δασαρχείο Κορίνθου, σύμφωνα με απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος Αμυρά, τις διαδικασίες για την κατακύρωση του διαγωνισμού σε εργολάβο.
Μόλις ένα μήνα μετά την πράξη ορισμού «Αναδόχου» και ενώ ο Σχίνος έχει υποστεί καταστροφές από τις βροχές στις 21 και στις 26 του Νοεμβρίου (πέρα από εκείνες των βροχών του Οκτωβρίου) ο «ανάδοχος» εξαϋλώθηκε. Εξαφανίστηκε. Τα ΕΛΠΕ, αθέτησαν την υποχρέωσή τους να κατασκευάσουν τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα. Αυτός είναι ο «εθελοντισμός» και η «εταιρική κοινωνική ευθύνη» αυτών των επιχειρήσεων, αυτός είναι και ο ρόλος των φερέφωνων τους, των ΜΜΕ. Οι καταστροφές αποσιωπήθηκαν και φυσικά κανείς δεν επέρριψε ευθύνες σε αυτόν που ήταν ανάδοχος της προστασίας των καμένων περιοχών.
Ευθύνες δεν ζητήθηκαν ούτε από τον Στυλιανίδη ή τον απίθανο Αμυρά που δήλωνε στις 19/10, μέσα στα μαύρα σκοτάδια του «Καμία καθυστέρηση στην έναρξη των αντιδιαβρωτικών έργων σε όλες τις πληγείσες περιοχές»
Οι εκκλήσεις των κατοίκων του Σχίνου, που κάηκαν και πλημμύρισαν στη συνέχεια είναι διαρκείς αλλά αποσιωπημένες από τα ΜΜΕ (γιατί άραγε;)
Ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δασών Koρίνθου αφού κατάλαβε την κοροϊδία με τον «ανάδοχο αποκατάστασης», αποφάσισε να ενεργοποιηθεί η πρόταση του Δασαρχείου Κορίνθου της 15ης Οκτώβρη, την οποία ανέκοψε βίαια το υπουργείο Περιβάλλοντος με την απόφαση ανακήρυξης των ΕΛΠΕ σε “ανάδοχο αποκατάστασης”. (ΑΔΑ Ω3Υ5ΟΡ1Φ-Ω4Κ - επισυνάπτεται)
Ο Παναγιώτης Καλλίρης, δασολόγος και προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δασών Koρίνθου δηλώνει στην εφημερίδα ΚΟΝΤΡΑ -29/11/21
«Το γεγονός ότι μέχρι σήμερα, σύμφωνα με προφορική ενημέρωση του Δασαρχείου, δεν έχει εμφανιστεί η παραπάνω εταιρία (ΕΛΠΕ) για την έναρξη των εργασιών παρά την άμεση και επιτακτική ανάγκη άμεσης εκτέλεσης του έργου και επειδή δεν πρέπει να χαθεί και άλλος πολύτιμος χρόνος για το ξεκίνημα της διαδικασίας της ανάδειξης αναδόχου για την κατασκευή των έργων”!»
Το επιτελικό κράτος Μητσοτάκη αφού έκαψε τον Σχίνο μεταξύ άλλων 1.500.000 στρεμμάτων, τον έπνιξε και δεν τόλμησε καν να ενοχλήσει τον «ανάδοχο» μη και τον δυσαρεστήσει.
Βλέποντας την απαράδεκτη ξεφτίλα των ΕΛΠΕ, ο άλλος ανάδοχος, η 3Ε με την οποία τα ΕΛΠΕ μοιράζονται την αναδοχή της αποκατάστασης σε Βαρυμπόμπη και Τατόι, έσπευσε να ανακοινώσει δια του τύπου, πρόοδο εργασιών και επιπλέον δωρεά, στις 30/11. «Ταχεία αποκατάσταση της περιοχής Βαρυμπόμπης – Τατοΐου και επιπλέον δωρεά 800 χιλιάδων ευρώ»
Οι άλλοι ανάδοχοι, EREN (θυγατρική της TOTAL που δραστηριοποιείται στον τομέα των αιολικών με αναδοχή900.000 ευρώ στην Β. Ευβοια και Lidl με αναδοχή 300.000(!!!) στην ίδια περιοχή, δεν έχουν ανακοινώσει ακόμα πρόοδο. Η σιωπή δεν είναι καλό προμήνυμα πάντως.
Ένα παιχνίδι μεταξύ «επιτελικού κράτους» και των υποστηρικτών του, που θέλουν να κάνουν δημόσιες σχέσεις δωρεάν, να κάνουν χορηγίες χωρίς έξοδο. Και ένα κράτος που δεν τολμά να ζητήσει το προφανές και υπεσχημένο. Και στη μέση ο τόπο και ο κόσμος που αφού κάηκε, ετοιμάζεται και να πνιγεί, μέσα στην επιβεβλημένη από τα κρατικοδίαιτα ΜΜΕ της πιο επιτελικά ανίκανης κυβέρνησης όλων των εποχών
Πηγές
Αναδημοσιεύουμε από την εφημερίδα «Η εποχή» άρθρο της Αλεξάνδρας Λαοπόδη, η οποία καταγράφει τις προθέσεις και τις ενέργειες της κυβέρνησης και της διοίκησης επί της πυρο-δασοπροστασίας, μετά από το χαστούκι που έφαγαν μαζί με την πυροσβεστική υπηρεσία, την τελευταία αντιπυρική περίοδο. Ένα χαστούκι που άφησε 1,5 εκατομμύρια στρέμματα καμένης γης και απέδωσε υπερκέρδη στα ελληνικά χυδαία και θανατολάγνα ΜΜΕ, προκειμένου να αμβλύνουν την αποτρόπαια εικόνα ενός αδιάφορου κράτους. Ενός κράτους - δημίου που αποζητά την καταστροφή, γιατί είναι στο κύτταρο του κτηνώδους νεοφιλελεύθερου η εκμετάλλευση της καταστροφής και του θανάτου. Και ας προσποιείται πως κόπτεται για το καμένο δάσος. Στην πραγματικότητα κλαίει σαν τη φώκια τον πνιγμένο, που με τα ψεύτικα δάκρυα της απλά μαλακώνει τη νεκρή σάρκα για να την καταβροχθίσει.
Τα μέχρι σήμερα πεπραγμένα και οι δημοσιοποιημένες προθέσεις της κυβέρνησης - δημίου, για ακόμα μεγαλύτερη μεγέθυνση των μηχανισμών καταστολής (εκεί που είναι το χρήμα) και παράλληλου εκμηδενισμού της πρόληψης (με τη μηδενική απόδοση σε χρήμα), μας προετοιμάζουν για ακόμα μεγαλύτερες και μη αναστρέψιμες καταστροφές.
Αντιπυρικός σχεδιασμός: Αυξάνεται η ανισορροπία μεταξύ πρόληψης και καταστολής
H λήξη της φετινής αντιπυρικής περιόδου βρίσκει τη χώρα μας με 1,5 εκατ. στρέμματα δάσους να έχουν γίνει στάχτη. Πρόκειται για τον δεύτερο χειρότερο απολογισμό των είκοσι τελευταίων ετών. Η κατάληξη αυτή στα μάτια πολλών φαντάζει λίγο-πολύ προδιαγεγραμμένη, καθώς χάρη στην ξηρασία, στις υψηλές θερμοκρασίες και στη συστηματική απαξίωση των δασικών υπηρεσιών, τα δάση μας είχαν μετατραπεί σε «μπαρουταποθήκη». Η «μπαρουταποθήκη», τελικά, εκτινάχθηκε, προκαλώντας οργή και πολιτικό κρότο.
Οι προβλέψεις για το μέλλον είναι δε, ακόμα πιο δυσοίωνες, καθώς σύμφωνα με την έκθεση του IPCC, αν η θερμοκρασία του πλανήτη αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου, οι καμένες εκτάσεις στην περιοχή της Μεσογείου, θα αυξηθούν κατά 87%. Ο συντονιστής του προγράμματος για τις δασικές πυρκαγιές του WWF, Ηλίας Τζηρίτης εξηγεί μιλώντας στην «Εποχή» ότι την έναρξη των πυρκαγιών δεν την προκαλεί ίδια η κλιματική αλλαγή αλλά ότι αυτή «βοηθά στο να έχουμε πυρκαγιές που ανήκουν στην κατηγορία των μεγαπυρκαγιών. Οι μεγαπυρκαγιές είναι πυρκαγιές που ξεφεύγουν από τον έλεγχο των κατασταλτικών μηχανισμών. Που δεν μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε και θα σταματήσουν μόνο όταν κάψουν αυτά που θέλουν να κάψουν».
Και προσθέτει ότι «Έχει υπολογιστεί ότι παγκοσμίως η αντιπυρική περίοδος έχει επιμηκυνθεί κατά 10%. Η κλιματική αλλαγή, λοιπόν, θα επηρεάσει και επηρεάζει ήδη το μήκος της αντιπυρικής περιόδου, αλλά και τις μέρες υψηλού κινδύνου στην αντιπυρική περίοδο. Έχουμε δηλαδή περισσότερες μέρες υψηλού κινδύνου».
Μπροστά στα νέα δεδομένα απαιτείται η αναμόρφωση του μηχανισμού της πολιτικής προστασίας, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στην πρόληψη έναντι της καταστολής. «Η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί ότι η πρόληψη είναι πιο αποδοτική. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι το κόστος της πρόληψης για τις δασικές πυρκαγιές μπορεί να είναι στο 10% αυτού της καταστολής. Επομένως, η πρόληψη είναι το νούμερο ένα» σημειώνει ο Μιχάλης Διακάκης, επιστημονικός συνεργάτης ερευνητής στο ΕΚΠΑ, με ειδίκευση στις φυσικές καταστροφές.
Η πρόληψη είναι μια πολυεπίπεδη διαδικασία που ξεκινά από τις δασικές υπηρεσίες και καταλήγει στην ενημέρωση και προσαρμογή των πολιτών. Το πρώτο βήμα για να γίνει πιο αποτελεσματική είναι η ενίσχυση της δασικής υπηρεσίας, η οποία έχει απαξιωθεί. «Από το 2002 και μετά έχει μειωθεί κατά 80% ο προϋπολογισμός της δασικής υπηρεσίας και το προσωπικό της κατά 53%. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν μπορεί να εκτελέσει το έργο της πρόληψης» τονίζει ο Ηλίας Τζηρίτης.
Όμως και με την ενίσχυση της υπηρεσίας, οι δασικές πυρκαγιές δεν θα εξαφανιστούν, για το λόγο αυτό είναι απαραίτητος ο αντιπυρικός σχεδιασμός. «Κανονικά θα πρέπει να υπάρχει αντιπυρικός σχεδιασμός σε τοπικό επίπεδο, ο οποίος να θέτει τα σενάρια, τα ρίσκα που υπάρχουν, και τα μέτρα για να αμβλυνθούν. Πρέπει να δούμε πού μπορεί να αναπτυχθούν πυρκαγιές και το πυρκαλογικό ιστορικό της περιοχής» αναφέρει ο συντονιστής του προγράμματος για τις δασικές πυρκαγιές του WWF. Αλλά και οι πολίτες που ζουν στα όρια του δάσους θα πρέπει να βρίσκονται σε επαγρύπνηση και να προσαρμόσουν τις περιουσίες του στον κίνδυνο. «Ο κόσμος θα πρέπει να εκπαιδευτεί, ώστε να φτιάχνει το σπίτι του, να κανονίζει την καθημερινότητα του, έτσι ώστε να μην είναι τρωτός σε αυτού του είδους τις φυσικές καταστροφές. Για παράδειγμα δεν θα πρέπει να χτίζει δίπλα σε ψιλή βλάστηση σε δασική έκταση με υλικά εύφλεκτα. Θα πρέπει να ζει με ένα τρόπο προσαρμοσμένο στο ότι η περιοχή που βρίσκεται κινδυνεύει» σημειώνει ο Μιχάλης Διακάκης.
Ο χρόνος για την έναρξη της νέας αντιπυρικής περιόδου μετρά αντίστροφα - απομένουν μόλις πέντε μήνες. Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει στον Τύπο, το νεοσύστατο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για τη νέα αντιπυρική περίοδο επεξεργάζεται σχέδιο για την εγκατάσταση σώματος ευρωπαίων δασοκομάντος στην Ελλάδα.
«Στο παρελθόν είχαμε και εμείς δασοκομάντο. Αυτά τα παιδιά προσλαμβάνονταν στη δασική υπηρεσία και εκπαιδεύονταν. Συνήθως είχαν υπάρξει φαντάροι στις ειδικές δυνάμεις. Θα πρέπει να διατηρούμε τέτοια σώματα, όπως έχουμε και τα πεζοπόρα που είναι πιο εξειδικευμένα. Στην Πάρνηθα αν δεν ήταν τα πεζοπόρα, τα δικά μας, αλλά και τα ξένα, η πυρκαγιά θα είχε κάψει και το υπόλοιπο ελατοδάσος.» αναφέρει ο Γιώργος Καρέτσος, δασολόγος, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων.
Ωστόσο, η επιλογή του υπουργείου να επενδύσει στην ίδρυση του συγκεκριμένου σώματος και όχι στη στελέχωση των δασικών υπηρεσιών, δείχνει ότι στρατηγικά συνεχίζει να είναι προσηλωμένο στην καταστολή παρά τις συστάσεις της επιστημονικής κοινότητας. «Είδαμε ότι η αύξηση των πόρων για την καταστολή διαχρονικά δεν έχει οδηγήσει πουθενά. Το πυροσβεστικό ξεκίνησε με ένα προϋπολογισμό 200 εκατ ευρώ και αυτή τη στιγμή είναι στα 450 εκατ.» τονίζει ο Ηλίας Τζιρίτης και προσθέτει ότι «Υπάρχει και το σχέδιο “Ασπίδα” από την Πολιτική Προστασία, το οποίο προβλέπει 1,8 εκατ ευρώ για τα επόμενα έτη που θα πάνε κατά κύριο λόγο στην καταστολή. Αυξάνουμε άρα την ανισορροπία μεταξύ πρόληψης και καταστολής.»
Πηγή: Η εποχή
Kι αυτή η Αττική η γη, η πάνσοφη κι ωραία το καύχημα, το κόσμημα, τ΄ άνθος όλου του κόσμου
μέλλει κι αυτή να ερημωθεί κι η στάθμη της να πέσει από τ' άγρια κύματα κι από τη συμφορά
(Νοστράδαμου Προφητείες αποδ. Alan Wistful μτφ Π. Νικολαϊδης V.31)
atticavoice@gmail.com
