Του Αντώνη Λαζαρή

H διαχείριση του παράκτιου οικοσυστήματος δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Για να μπορέσει κάποιος να πετύχει ορθή διαχείριση του παράκτιου οικοσυστήματος χρειάζεται πολύ καλή γνώση του θέματος.

Ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας έχει στην επιστασία του το παράκτιο οικοσύστημα που περιλαμβάνει τις παραλίες της Ραφήνας.

Η διαχείριση του Οργανισμού είναι διαχρονικά μια τραυματική εμπειρία για το παράκτιο οικοσύστημα.

Πέρα από τους λουόμενους και τα μαγαζιά που βρίσκονται παρά θιν’ αλός υπάρχουν και φυτά και ζώα που το ενδιαίτημά τους είναι η παραλία.

Τελευταίο θύμα της άλογης διαχείρισης αποτέλεσαν τα βούρλα της κεντρικής παραλίας της Ραφήνας.

Τα βούρλα  του γένους Juncus είναι από τα πιο χαρακτηριστικά φυτά των υγροτόπων και των παραλιών της Ελλάδας.

Τα βούρλα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του παράκτιου οικοσυστήματος.

Τα βούρλα της Ραφήνας αποτελούν/αποτελούσαν απομεινάρι της βλάστησης της παραλίας που κάποτε ήταν αρκετά διαφορετική από τη σημερινή.

Στο βασίλειο της Αττικής ανοησίας, εκεί που ο άνθρωπος αισθάνεται δέος για τον εαυτό του και πλαστό, πλην όμως  πολιτικά ορθό, οίκτο για όσα καταστρέφει η δική του μεγαλειότητα, το να απευθύνει κανείς έκκληση για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, μοιάζει μάλλον αστεϊσμός. Μοιάζει απλοϊκή και χυδαία φάρσα. Κάτι σαν «αστείο» του Σεφερλή.

Στις 14/5/2020  με την ανάρτηση μας με τίτλο «Προσοχή στις παραλίες, παρυδάτια πουλιά έχουν φτιάξει φωλιές» και στις 15/5/2020 με την ανάρτηση μας  «Ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας και το παράκτιο οικοσύστημα του Μεγάλου Ρέματος», από τις σελίδες της Attica Voice διατυπώναμε την αγωνία που έχουμε ως άνθρωποι, για το έγκλημα που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και στρέφεται κατά της ζωής που ενδιαιτάται στο θαλάσσιο μέτωπο της Αττικής γης. Αδιακρίτως προσανατολισμού και έκθεσης. Το επαναλαμβανόμενο κάθε χρόνο έγκλημα, αφορά την άγνοια και την αδιαφορία του ανθρώπου για ένα οικοσύστημα, το οποίο τον φιλοξενεί αυτή τη ζεστή περίοδο. Μιλάμε για το παράλιο και παρυδάτιο, αττικό οικοσύστημα.

Στις Αττικές παραλίες, ειδικά εκείνες που γειτνιάζουν με πιο σύνθετα οικοσυστήματα, όπως εκείνα που αναπτύσσονται στα δέλτα εκβολών ποταμών και ρεμάτων ή σε εκείνα που φιλοξενούν οι αμμοθίνες, (τόποι ιδιαίτεροι και ουδόλως αδιάφοροι στην Αττική).

Ζητούσαμε να δείξουν οι επισκέπτες των παραλιών την ευαισθησία τους και να σεβαστούν την ωοτοκία της παρυδάτιας ορνιθοπανίδας. Ζητούσαμε και από τον Οργανισμό Λιμένα Ραφήνας που συντηρεί τις παραλίες αρμοδιότητας του, να κάνει το ίδιο. Να σεβαστεί τη ζωή και το «σπίτι» της. Το ενδιαίτημα της. Όπως θα σεβαστεί και το σπίτι του ανθρώπου κατοίκου.

Δεν περιμέναμε και πολλά πράγματα. Αν οι εύθυμοι επισκέπτες της παραλίας δεν έχουν στον νου τους να προσέχουν την ζωή του τόπου που επισκέπτονται, θα έπρεπε να το φροντίσουν αυτό οι εντεταλμένοι φορείς. Οργανισμός Λιμένος και δήμοι. Επειδή όμως ξέρουμε σε ποιους απευθύναμε την έκκληση, γι’ αυτό δεν περιμέναμε και πολλά. Μάλλον το αντίθετο περιμένουμε.

Δεν πέρασε πολύς καιρός και στις 21/5/2020, «πετύχαμε» την ανάρτηση του Δ. Μάρκου, δημάρχου Σπάτων Αρτέμιδας, στο λογαριασμό του στο facebook

Ο φορτωτής, η τσάπα, το Grader, η μπουλντόζα. Τα τοτέμ της αυτοδιοικητικής ονείρωξης

Δεν μπορούμε να πούμε πως μας εξέπληξε η αναισθησία του κ. Μάρκου. Άλλωστε έχουμε συνηθίσει από αναισθησία κυβερνητικών και αυτοδιοικητικών, σε τόσες άλλες, σημαντικότατες περιπτώσεις. Να αναφέρουμε την έφοδο του σώματος της ΜΟΜΚΑ του τότε υπουργού Καμμένου, μετά από κλήση του άλλου sui generis αυτοδιοικητικού,  Μπουρνούς. Εισέβαλλαν τα «άρματα» μέσα στην κοίτη στο Μεγάλο Ρέμα, ξεπατώνοντας την κοίτη και ότι άλλο  μπορούσε να  προκαλέσει αύξηση του χρόνου συρροής και συνεπώς να εμποδίσει πλημμυρικά φαινόμενα.

   Οι "φυσιολατρικοί οραματισμοί του δημάρχου Ραφήνας με εκτελεστικό βραχίονα τον Καμμένο

Διέλυσαν φωλιές παρυδάτιων πουλιών, οι οποίες ήταν μέσα στην κοίτη του ρέματος. Απομάκρυναν βλάστηση, πολύτιμη για την συγκράτηση των πρανών και της κοίτης του ποταμού.

Δεν θα ξεχάσουμε και τους μηχανικούς καθαρισμούς σε παραλίες της Ραφήνας, από τον επίσης αναίσθητο Οργανισμό Λιμένα. Ή την ετήσια έφοδο των «αρμάτων» της Περιφέρειας Αττικής στα ρέματα, α οποία τα μετατρέπουν ταχύτατα σε αγωγούς υψηλής ταχύτητας ροής νερού άμα τε και στερεών.

Περιφέρεια Αττικής: Τι Σγουρός, τι Δούρου, το Πατούλης. Ο εχθρός είναι πάντα η Φυση

Απλά,   ο καθαρισμός που εκτέλεσε ο Μάρκου προχθές, ήταν ένα ακόμα επεισόδιο στην ποεία καταστροφής της ανατολικής ακτής της Αττικής

Τι προβλέπει ο νόμος για τις παραλίες;

Η νομοθεσία που διέπει τους καθαρισμούς παραλιών είναι περιλαμβάνεται στις διατάξεις της Κ.Υ.Α. Δ10Β 1053970/1672ΕΞ 29.3.13 όπου ορίζεται πως

« … δεν επιτρέπονται διαμορφώσεις με τη χρήση μηχανημάτων πέραν του κοσκινίσματος με στόχο τον καθαρισμό της άμμου».

 Για τον σκοπό αυτό ο καθαρισμός της παραλίας θα γίνει με μηχάνημα αμμοκαθαρισμού και κοσκινίσματος της άμμου, σε βάθος μέχρι δεκαπέντε εκατοστών (15cm) σε όλο το μήκος και πλάτος των προσβάσιμων παραλιών του Δήμου, αφού προηγηθεί πλήρης επιφανειακός καθαρισμός από τα ογκώδη υλικά (π.χ. πέτρες, ξύλα) καθώς και από τα απορρίμματα ανθρωπογενούς προέλευσης (π.χ. πλαστικά, μεταλλικά αντικείμενα, γυαλιά ) και κάθε άλλο αντικείμενο που εκβράζει η θάλασσα ,η συσσώρευση των οποίων υποβαθμίζει την προσπέλαση και τη χρήση τους από τους λουόμενους.

Όλες οι εργασίες που πρόκειται να λάβουν χώρα στις παραλίες αυτές (καθαρισμός) θα αποσκοπούν στην αισθητική των ακτών και του περιβάλλοντος χώρου ενώ δε θα αλλοιώνουν την φυσική μορφολογία και τα βιοτικά στοιχεία των χώρων αιγιαλού και παραλίας »

Αν διέθετε τη στοιχειώδη σοβαρότητα ο δήμος, αυτή την εποχή και με την παραλία σε λειτουργία, θα έπρεπε να υποχρεώσει τον ανάδοχο να προβεί στον καθαρισμό χειρωνακτικά. Με εργάτες και με απλά χειρωνακτικά εργαλεία και να τον αποζημιώσει απολογιστικά, έστω λόγω της ιδιαίτερης κατάστασης. Η συμφέρουσα όμως λύση (συμφέρουσα για ποιον;) κρίθηκε πως ήταν η χρήση του λάθος μηχανήματος

Το ερπυστριοφόρο που μπήκε να καθαρίσει τα φύκια βέβαια ουδεμία σχέση έχει με τα προδιαγραφόμενα από τα σχετικά έγγραφα. Αλλά αυτό «έπρεπε» να μπει, αυτό και μπήκε. Η ζημιά όμως δεν περιορίζεται στο βάρος, τον τύπο του μηχανήματος ή στο βάθος του απομακρυθέντος, αμμώδους, εδαφικού ορίζοντα.

Την σοβαρότερη και σχεδόν μη αναστρέψιμη ζημιά την κάνει η εποχή που όρισε ο «οραματιστής δήμαρχος» για να κάνει καθαρισμό

Ο Μάρκου ρωτάει: Να τα αφήσουμε στην παραλία; Τον ρώτησε κανείς γιατί τα μάζεψε τώρα σε σωρούς κα μάλιστα με φορτωτή;

Αντίθετα στη Νέα Μάκρη επιλέγουν JCB για τη δουλειά. Επίσης εκτός προδιαγραφών και  και εκτός εποχής

Η εποχή καθαρισμού

Αυτό που δεν ορίζει η σχετική ΚΥΑ, είναι η εποχή που πρέπει να γίνεται ή να μη γίνεται ο καθαρισμός.  Η εποχή εξαρτάται από τις ειδικές συνθήκες κάθε τόπου. Όταν λέμε ειδικές συνθήκες, περιλαμβάνονται η χλωρίδα και η πανίδα κάθε τόπου, καθώς και ο βιολογικός τους κύκλος. Δεν επιτρέπονται (για να χρησιμοποιήσουμε ένα γνωστό παράδειγμα) οι καθαρισμοί σε παραλίες ωοτοκίας της Caretta caretta, από τον Ιούνιο ως τον Αύγουστο, που είναι η τουριστική αιχμή αλλά και η περίοδος επώασης των αυγών.

Στην Ζάκυνθο μπορεί να γκρίνιαζαν κάποτε, αλλά σήμερα ξέρουν πως η χελώνα αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες του νησιού.  Αποτελεί σύμβολο του νησιού.

Έτσι το κέρδος μεταμόρφωσε τους κάποτε «δεν καταλαβαίνω τίποτα και ορμάω μπροστά» δημάρχους. Το κέρδος αλλά και ο διασυρμός τους για την οικολογική ζημιά που προκαλούσαν οι «μαγκιές» και οι ψηφοθηρικές ενέργειες τους. Αντίστοιχα στην Αττική, το φυσικό απόθεμα που λέγεται δίκτυο υγροτόπων – παραλιών της ανατολικής Αττικής και οι βιότοποι που εντοπίζονται σε αυτό, είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα του τόπου.

Δυστυχώς πρόκειται για ψιλά γράμματα, για μία υποσημείωση ακατανόητη για βλαχοδημάρχους (με ότι εννοεί ο όρος αυτός)

Το Μεγάλο Ρέμα, οι γειτνιάζοντες υγρότοποι και οι παραλίες της Ανατολικής Αττικής που συνδέονται άμεσα

 Ο τεράστιας σημασίας υγροβιότοπος του Μεγάλου Ρέματος της Ραφήνας αποτελεί κεντρικό άξονα που συνδέει την πανίδα και ειδικότερα την ορνιθοπανίδα που αναπαράγεται είτε μέσα στο Μεγάλο Ρέμα και τους κλάδους του ή στους γειτονικούς υγροτόπους είτε στην άμμο των παραλιών της Ραφήνας, της Αρτέμιδας, αλλά και του Πόρτο Ράφτη και της Νέας Μάκρης, μέχρι και τον Σχινιά.

Η πλούσια ορνιθοπανίδα (αλλά και μεγάλο μέρος της πανίδας του τόπου) μαζί με την παράλια χλωρίδα που σημαντικοί εκπρόσωποι της είναι (ενδεικτικά) η Silene sedoides, η  Cakile maritima , η Salsola kali, το Eryngium maritimum,το Glaucium flavum κ.ά. αποτελούν μέλη φυτοκοινωνιών των ακραίων τόπων της Αττικής παραλίας. Ανθεκτικά στις ακραίες συνθήκες και γι’ αυτό πολύτιμα.

Την ορνιθοπανίδα του Μεγάλου Ρέματος την αναφέρουμε πολύ συχνά και γι’ αυτό παραπέμπουμε τον αναγνώστη σε παλιότερες αναρτήσεις της Attica Voice αλλά και του μικρού αδελφού της  facebook σελίδας Εδώ είναι Αττική. Επίσης πλούσιες αναφορές υπάρχουν στη σελίδα της Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και στις σελίδες φίλων, όπως ο βιολόγος Αντώνης Λαζαρής, ο Σπύρος Σκαρέας κά.

Το δράμα των ανατολικών παραλιών της Αττικής

Είναι η κατάρα της αντιπροσωπευτικότερης πτυχής αυτού που αποκαλούμε «Αττικό Τοπίο», να μειώνεται διαρκώς μέχρι τελικής εξαφάνισης.

Ο τελευταίος  και χειρότερος από όλους τους προηγούμενους, νόμος Χατζηδάκη μάλιστα αποτελεί τη ληξιαρχική πράξη του θανάτου του ζωντανού ακόμα τοπίου, σε μία μακάβρια αντίστιξη. Οι πιέσεις είναι τρομερές. Η οικιστική πίεση που κάποτε ήταν η περισσότερο διακριτή, τώρα έχει υποχωρήσει σε δεύτερη μοίρα. Τώρα έχει έρθει η εποχή των «μεγάλων έργων» και της «ανάπτυξης». Μίας ανάπτυξης αδηφάγου, με όρους αδιάκοπης κατανάλωσης γης και περιβάλλοντος. Μίας ληστρικής «ανάπτυξης».

Πρωτοστατούν οι «τοπικοί παράγοντες»  οι οποίοι μάλιστα επαίρονται για τη μεγαλύτερη καταστροφή που θα πετύχουν, αρκεί να γραφεί τελικά πως αντικατέστησαν την «βρωμερή και άχρηστη φύση» με τελευταίας τεχνολογίας οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα και το πιο παραγωγικό κέντρο επεξεργασίας λυμάτων, άσχετα αν οδηγεί στην περεταίρω υποβάθμιση της παραλίας και των κολυμβητικών υδάτων, με τις εκροές του.

Αδιαφορούν, στήνουν και συνεργούν σε μελέτες που οδηγούν στον αφανισμό φύσης και ανθρώπου (από βέβαια πνιγμό).

Δεν θα σταθεί εμπόδιο η αναπαραγωγή των παρυδάτιων πτηνών στην παραλία, ούτε ο αφανισμός των λειμώνων Ποσειδωνίας στη θάλασσα. Αυτά δεν ψηφίζουν.

Και οι ψηφοφόροι;

Δυστυχώς, το δράμα δεν μένει μόνο στην αίσθηση αδικίας που εκφράζει ο δήμαρχος Μάρκου (και ο κάθε Μάρκου) που τον οδήγησαν στο κελί. Αυτός «έκανε το καλό το έργο» διαλύοντας την παραλία. Διαλύοντας και τη δομή της και την ποιότητα της με ένα χωματουργικό μηχάνημα (παρανομώντας).

Δεν μπόρεσε να καταλάβει ο άνθρωπος. Ρηχός ο νους, κενή η σκέψη.

Τα σχόλια που συνοδεύουν την ανάρτηση είναι το πιο ανησυχητικό απ’ όλα.

Άλλοι του δίνουν συγχαρητήρια!!!! Μία «φίλη του» του γράφει με στόμφο «Εσείς ξέρετε καλύτερα από τον οποιοδήποτε τι είναι προς το συμφέρον των δημοτών σας, εσείς είστε ο τοπικός (άρχοντας) και δεν πρέπει να τους αφήνετε να παρεμποδιζουν το έργο σας!!!»

 Άλλη παραληρεί και γράφει «Αυτοί λοιπόν οι κάποιοι ας αλλάξουν πόλη και να πάνε να βρουνε αυτό που τους αρμόζει, είτε το θέλουν είτε όχι η Αρτέμιδα προχωράει ολοταχώς μπροστά συνέχισε δημαρχε το έργο σου»

Και άλλος/άλλη, πιο macho βρίσκει υπονόμευση του έργου του δημάρχου από τους οικολόγους. «Καλημέρα αυτοί οι δήθεν για μένα οικολόγοι δεν ψάχνουν καλύτερα να βρουν αυτούς που βγάζουν τους βόθρους στους δρόμους, αυτούς που πετάνε τα κλαδιά και τα άχρηστα αντικείμενα στους δρόμους αυτούς που πράγματι βρωμιζουν και καταστρέφουν τη φύση και ας αφήσουν την εύκολη λύση να τα βάζουν μας το δήμο για τον καθαρισμό της παραλίας ντροπή πια»

Και άλλα πολλά. Έτσι δημιουργείται μία ζοφερή ατμόσφαιρα που δείχνει πως στο τέλος υπάρχει μόνο έρημος και τσιμέντο