Είναι αδιαμφισβήτητο ότι δεν μπορεί να υπάρξει λογοκρισία. Ποιος είναι άλλωστε αυτός που θα αναλάβει να παίξει το ρόλο του Μεγάλου Λογοκριτή; Ως εκ τούτου, ο Μάρκος Σεφερλής έχει το ελεύθερο να λέει ό,τι θέλει. Όπως όλοι οι άνθρωποι άλλωστε. Και να υποστηρίζει ότι αυτό που κάνει, είναι σάτιρα. Κι εμείς όμως μπορούμε να τον κρίνουμε και να λέμε ότι τα «αστεία» του, πέρα από φτηνιάρικά, χοντροκομμένα και ξεπερασμένα, φτιαγμένα για ένα ειδικό κοινό που γαργαλιέται με τη διακωμώδηση του «κουσουριού» του διπλανού του, χτίζουν και στηρίζουν ρατσιστικά στερεότυπα, όπως γράφει σε ένα άρθρο του στη Lifo, ένα παιδί Αλβανών μεταναστών, ο λογοτέχνης Ελσόν Ζγκούρη.

Αναδημοσιεύουμε ένα μέρος του άρθρου. Ολόκληρο το άρθρο μπορείτε να το βρείτε εδώ  

 …. κάποιοι θεωρούν ότι η σάτιρα δεν έχει όρια, εφόσον ο Αριστοφάνης έβριζε τον Ευριπίδη και τον Σωκράτη, είναι πρόβλημα να βρίζει ο Σεφερλής δυο τραβεστί, δυο Αλβανούς, έναν γκέι, μια χοντρή ή έναν κοντό; Αν δεν είσαι ο Αλβανός, ο γκέι, η χοντρή ή ο κοντός μπορεί και να μη σ’ ενοχλεί ή μπορεί και να είσαι και να μην ενοχλείσαι γιατί “δημοκρατία έχουμε” και “η σάτιρα δεν έχει όρια”.

Έκανε όμως ο Αριστοφάνης σάτιρα για να χτυπήσει τους αδύναμους ή μόνο και αποκλειστικά τους αδύναμους; Να τους κάνει την καθημερινότητα δύσκολη, να τους στιγματίσει και να δημιουργήσει ή διαιωνίσει τα στερεότυπα εναντίον τους; Ή μήπως στόχευε (και) την εξουσία, τους εξυψωμένους της κοινωνίας; Ειλικρινά ρωτάω, από πότε ή μάλλον ως πότε θα καλύπτουμε με το πέπλο της σάτιρας το καθαρό μπούλινγκ και τον στιγματισμό προς τα αδύναμα άτομα της κοινωνίας; Πού είναι εκείνη η σάτιρα που παρουσιάζει τα κακώς κείμενα μιας κοινωνίας, ενός τόπου ή μιας κυβέρνησης με τον πιο καυστικό και έξυπνο τρόπο ασκώντας έτσι κριτική και πίεση; Σίγουρα δεν θα τη βρείτε στο Δελφινάριο ή τις τηλεοπτικές σειρές του Σεφερλή.

Προσωπικά δεν ανήκω σε αυτήν την κατηγορία εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ενοχλούμαι αφάνταστα από το στάσιμο και σταθερό χιούμορ του Σεφερλή, από τις παιδιάστικες ατάκες και γκριμάτσες του με στόχο συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Και δεν είμαι ο μόνος. Και ίσως, λέω ίσως, να υπάρχει ένα ζήτημα στο ότι δεν είμαι ο μόνος. Κι από τη στιγμή που κάποιοι θέλουν να τον θεωρούν όχι μονάχα κωμικό αλλά και καλό κωμικό έτσι μπορούμε κάποιοι άλλοι να τον θεωρούμε σκέτο trash, απαρχαιωμένο, ξεπερασμένο και εντελώς προβληματικό εν έτει 2024. Η συλλογική ενοχή που κουβαλούσα στην Ελλάδα ως παιδί Αλβανών μεταναστών οφείλεται (και) στην εδραίωση στερεοτύπων που αναπαρήγαγαν “εθνικοί κωμικοί” και που ως μικρά παιδιά απλώς κλείναμε τα μάτια και τα αφτιά μας πιστεύοντας πως έτσι θα μας πληγώσουν λιγότερο. Μέχρι που μια μέρα είπαμε όχι, αντικρύσαμε την πραγματικότητα και δείξαμε με το δάχτυλο τους υπεύθυνους των παιδικών μας τραυμάτων. Δεν πιστεύω τα ίδια πράγματα που πίστευα όταν ήμουν μαθητής δημοτικού, δε γελάω με τα ίδια πράγματα που γελούσα το 1998. Η κοινωνία, οι κοινωνικές σχέσεις και ισορροπίες, οι αντιλήψεις, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η επιστήμη δεν είναι στο ίδιο επίπεδο με την δεκαετία του ‘90! Υπάρχει κάπου κάπου και μια πρόοδος σε όλα αυτά. Ο κόσμος αλλάζει και πάντα ελπίζουμε η κάθε αλλαγή να είναι προς το καλύτερο αν και κάποιες φορές φαίνεται το αντίθετο.

Το Μάρκο Σεφερλή τον γνωρίζουμε, θέλουμε, δεν θέλουμε. Επί δεκαετίες ο συγκεκριμένος άνθρωπος περιφέρει την ασχήμιά του στα θέατρα και την τηλεόραση και ξέρουμε πολύ καλά πως έχει φανατικό κοινό που τον ακολουθεί παντού. Και δεν έχουμε καμία απορία γιατί συμβαίνει αυτό. Άλλωστε, όπως έχει γράψει και ο ποιητής, «εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω»

Δεν είμαστε από αυτούς που υποστηρίζουν την απαγόρευση του λόγου του οποιουδήποτε, γιατί θεωρούμε πως κάτι τέτοιο ανοίγει πολύ επικίνδυνες πόρτες στο θέμα της ελευθερίας του λόγου γενικότερα. Θεωρούμε πως το θέμα του Σεφερλή θα το είχε λύσει αυτόματα μια κοινωνία με ήθος και παιδεία. Όσο χοντροκομμένες κρυάδες και να προσπαθούσε να κάνει ο Σεφερλής, δεν θα είχαν καμία, μα καμία, πέραση σε μια τέτοια κοινωνία

Δυστυχώς όμως, οι χοντράδες του Σεφερλή βρίσκουν αποδέκτες σε σημαντικό μέρος της κοινωνίας και αυτό από μόνο του είναι απογοητευτικό. Βρίσκουν επίσης πρόθυμους οικοδεσπότες στα τηλεοπτικά κανάλια. Στα κανάλια, που δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα, ανάμεσα στα τόσα σκουπίδια που πλασάρουν, να μοστράρουν στη βιτρίνα τους και άλλο ένα.

Όπως προείπαμε, δεν επιθυμούμε την απαγόρευση του λόγου του. Διεκδικούμε όμως από τη μεριά μας, ακριβώς στο όνομα της ελευθερίας του λόγου, το δικαίωμα να εκφράζουμε ελεύθερα την άποψή μας για την ποιότητα του προϊόντος που πουλάει ο συγκεκριμένος άνθρωπος. Διεκδικούμε το δικαίωμα να λέμε ελεύθερα την άποψή μας πως τα «αστεία» του Σεφερλή δεν είναι τίποτα περισσότερο από χοντροκομμένες, ρατσιστικές, ομοφοφικές, σεξιστικές κρυάδες.

Ένα δικαίωμα όμως, που έρχεται να το αμφισβητήσει ευθέως η πρόσφατη δικαστική απόφαση που επιδίκασε πρόστιμο στην Έλενα Ακρίτα με αφορμή ένα δημοσίευμά της στα ΝΕΑ, όπου μεταξύ άλλων έγραφε

«… ποτέ δεν κατάλαβα γιατί θεωρείται μέγας ηθοποιός ο Μάρκος Σεφερλής. Ταλαντούχος ναι, αλλά όταν κάνεις το ταλέντο σου παρκέ για τις παντόφλες της στενομυαλιάς, του ρατσισμού και της κάθε μορφής φοβίας να το βράσω το ταλέντο. Ο κύριος Σεφερλής στις επιθεωρήσεις του – που γράφει ο ίδιος, κι αυτό λέει πολλά – χλευάζει τις γυναίκες, τους γκέι, τους ξένους, τους υπέρβαρους, τους διαφορετικούς. Καθησυχάζει τον θεατή πως είναι ΟΚ να έχει μυαλό κότας, είναι ΟΚ να βρίζει ό,τι δεν καταλαβαίνει, να καταριέται ό,τι τον τρομάζει. Άλλωστε, έτσι γεμίζουν τα Δελφινάρια, με χάδια και γλυκόλογα σ” ένα κοινό που έχει πάντα δίκιο.

Για την ακυρωμένη πλέον συνεργασία του με το Παλλάς να πω ότι έπεσα στα πατώματα, δεν θα το πω. Το Παλλάς μια χαρά φουλ ήταν και είναι, και πέρυσι με τη “Σουσού” και φέτος με τις “Μάγισσες”. Δεν είναι να πεις “θα “ρθει ο Σεφερλής να μας σώσει απ” την καταστροφή”. Τι τους έπιασε και ρίξαν τον πήχη στα πατώματα, κανείς δεν γνωρίζει.

… το «ήθος του trash» θα έφερνε ο Σεφερλής στο Παλλάς και ειλικρινά μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτό. Αγαπάμε Παλλάς όχι γιατί είναι η θεατρική κολυμβήθρα του Σιλωάμ, αλλά γιατί οι περισσότεροι έχουμε μνήμες από αυτό. Και μας αρέσει να πηγαίνουμε – αν και μια ριζική ανακαίνιση ποσώς θα το έβλαπτε, να τα λέμε κι αυτά. Όμως όλα έχουν ένα όριο. Έχουν το υποκειμενικό όριο που βάζει ο κάθε θεατής για τον εαυτό του. Κι εδώ ξεπεράστηκε. Και εντελώς μεταξύ μας, πολύ καλά έκανε … »

Αυτά μεταξύ άλλων έγραφε η Έλενα Ακρίτα στα ΝΕΑ και καταδικάστηκε για τα λόγια της σε πρόστιμο 8.000 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Μάρκος Σεφερλής ζητούσε αποζημίωση 100.000 ευρώ και τη φυλάκισή της.

Για ποιο λόγο καταδικάστηκε η Έλενα Ακρίτα; Επειδή, πολύ απλά, τόλμησε να γράψει αυτά που πάρα πολλοί από εμάς συνομολογούμε. Και μάλλον ήταν και πολύ επιεικής στην κριτική της

Πέρα πάντως από το ζήτημα της ελευθερίας του λόγου που φαίνεται να το αμφισβητεί η παραπάνω δικαστική απόφαση, εγείρεται ταυτόχρονα και το ερώτημα κατά πόσο πλέον ένας κριτικός θεάτρου, κινηματογράφου ή οποιασδήποτε μορφής τέχνης μπορεί να εκφράσει ελεύθερα την άποψή του για ένα έργο ή θα φοβάται πως θα συρθεί στα δικαστήρια κατηγορούμενος από τον κρινόμενο για συκοφαντική δυσφήμηση

Ήδη, πάντως, τα αποτελέσματα της δικαίωσης του Σεφερλή φάνηκαν στο καινούργιο τηλεοπτικό προϊόν που παρουσίασε το κανάλι του Αντέννα, όπου ακούστηκαν τα παρακάτω «αστεία»:

«Είδα στο δρόμο έναν βιαστή. Έτρεχα, έτρεχα ... αλλά δεν τον πρόλαβα»

«Η βότκα είναι λιπαντικό για να κατεβάζουν οι γυναίκες τα βρακιά τους και να γκαστρώνονται» 

Για την κοινωνία που αποδέχεται τέτοιες κρυάδες, μπορούμε να το ερμηνεύσουμε. Είναι θέμα παιδείας

Για τα κανάλια που φιλοξενούν αυτές τις χυδαιότητες, μπορούμε πάλι να το ερμηνεύσουμε. Είναι θέμα συμφερόντων

Για τη δικαιοσύνη, όμως, που δεν μας επιτρέπει να εκφράζουμε ελεύθερα τη γνώμη μας για τα σκουπίδια του Σεφερλή, τι μπορούμε να συμπεράνουμε;

 Μπορεί να είναι ευρύτερα γνωστός ως Mr Bean, ο θρυλικός πρωταθλητής της γκάφας που ερμηνεύει ο εκπληκτικός Rowan Atkinson, σήμερα όμως ο πρωθυπουργός της χώρας εζήλωσε δόξα Σεφερλή λέγοντας το αστείο που πιθανότατα θα αποτελέσει το νούμερο της χρονιάς φέτος στο Δελφινάριο

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έλεγε κανείς πως συμπληρώνει απόλυτα τον Μάρκο Σεφερλή. Αυτοί οι δύο μαζί είναι σαν το Γιν και Γιάνγκ της κινέζικης φιλοσοφίας. Ο ένας είναι το ακριβές συμπλήρωμα του άλλου. Ο Σεφερλής θέλει να είναι αστείος αλλά δεν μπορεί και ο Μητσοτάκης θέλει να είναι σοβαρός , μα δεν τα καταφέρνει.

Αν αυτοί οι δύο ενώσουν τις δυνάμεις τους στο Δελφινάριο, φέτος το καλοκαίρι, η επιτυχία είναι σίγουρη. Το γέλιο θα το προκαλεί ο Μητσοτάκης και ο Σεφερλής θα νομίζει πως χειροκροτούν αυτόν. Αρκεί ο Μητσοτάκης να μην ξαναπεί αστείο σαν το σημερινό. Αρκεί να αφεθεί να είναι ο εαυτός του και να μην ακούει τους συμβούλους του

Σήμερα λοιπόν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ανακοίνωσε την προσφορά προπληρωμένης κάρτας 150 ευρώ σε όσους νέους 18-25 ετών αποφασίσουν να εμβολιαστούν ή έχουν ήδη εμβολιαστεί. Έκλεισε, δε, την αναγγελία της γενναιόδωρης προσφοράς του, με ένα αστείο.

Ο πρωθυπουργός της χώρας, σε μια έξαρση Σεφερλικού χιούμορ, κάλεσε τους νέους να τσιμπηθούν (με το εμβόλιο) ώστε να τσιμπήσουν την ευκαιρία (του δώρου).

Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν οι νέοι τελικά θα τσιμπήσουν, εμείς όμως ακόμη τσιμπιόμαστε για να διαπιστώσουμε αν όντως ο Κυριάκος είπε αυτό που ακούσαμε