Με ένα εκτενές άρθρο της, η Εφημερίδα των Συντακτών, στις 31/10/22, επανέρχεται στο θέμα της σχεδιαζόμενης κατασκευής αντλιοστασίου λυμάτων στην προστατευόμενη ζώνη του παράκτιου έλους/αμμοθινικού οικοσυστήματος στην παραλία Μαρίκες της Ραφήνας, ένα ζήτημα ιδιαίτερου οικολογικού ενδιαφέροντος που ξεπερνά τα στενά όρια της περιοχής και έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων από πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Στο άρθρο αυτό καταγράφονται

α) οι αντιδράσεις τόσο των κατοίκων όσο και των περιβαλλοντικών οργανώσεων

β) η κωλυσιεργία του ΥΠΕΝ για την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος προστασίας, καθώς οι Μαρίκες περιλαμβάνονται στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών    Αττικής ως «περιοχή που προορίζεται για την προστασία οικοτόπων και ειδών», είναι χαρακτηρισμένος υγρότοπος Α’ Προτεραιότητας και όφειλε να έχει εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα Προστασίας το αργότερο έως το 2019.

γ) η συγκέντρωση 350 υπογραφών από κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι ζητούν να μετακινηθεί το αντλιοστάσιο αποχέτευσης έξω από την προστατευόμενη περιοχή των Μαρικών.

δ) η ερώτηση που κατέθεσε προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα η ανεξάρτητη βουλευτίνα Αγγελική Αδαμοπούλου ρωτώντας τον υπουργό Περιβάλλοντος αν προτίθεται να ανακαλέσει το έγγραφο του ΥΠΕΝ που περιέχει τη μισή αλήθεια σχετικά με την προστασία του παράκτιου έλους Μαρικών. Επίσης, ρωτά τον υπουργό αν προτίθεται να παρέμβει για να αποτρέψει τις εργασίες που ξεκίνησαν ξανά μέσα στον υγρότοπο και οι οποίες αντιτίθενται στην ευρωπαϊκή Οδηγία για τη βιοποικιλότητα

Τέλος, το άρθρο καταλήγει με την απάντηση της ΕΥΔΑΠ, στην προσπάθεια της επιχείρησης να υπερασπιστεί την επιλογή της για την κατασκευή του αντλιοστασίου στη θέση αυτή.

Παρακάτω, αναδημοσιεύουμε το πλήρες άρθρο της Εφημερίδας, μαζί με την απάντηση της ΕΥΔΑΠ, η οποία αποτελεί μέρος του άρθρου. Είναι πάντως χαρακτηριστικό, πως τοπικό μέσο της περιοχής, και συγκεκριμένα το irafina.gr, ενάντια στη δημοσιογραφική δεοντολογία, επέλεξε να απομονώσει την απάντηση της ΕΥΔΑΠ και να την αναπαράξει ως ξεχωριστό άρθρο στην ιστοσελίδα του, χωρίς να αναφέρει ότι πρόκειται για ένα μέρος πολύ ευρύτερου άρθρου και χωρίς καν ενεργό σύνδεσμο (link) στο συγκεκριμένο άρθρο!

Ακολουθεί το άρθρο που αποδεικνύει την ιδιαίτερη σημασία που έχει η απειλούμενη περιοχή των Μαρικών. Μια περιοχή που ο δήμαρχός της σχεδόν πανηγυρίζει για το γεγονός πως ακόμη δεν έχει ενταχθεί σε καθεστώς προστασίας, όπως θα όφειλε

Αντιδράσεις για το έργο της ΕΥΔΑΠ. Το υπουργείο υποστηρίζει ότι η παραλία δεν εμπίπτει στα όρια των προστατευόμενων περιοχών, γεγονός που αμφισβητούν τέσσερις περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Συνεχίζονται οι αντιδράσεις για την πρόθεση της ΕΥΔΑΠ να κατασκευάσει αντλιοστάσιο ακαθάρτων στον παράκτιο υγρότοπο Μαρίκες στην περιοχή Νηρέας Ραφήνας, με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις να υποστηρίζουν ότι το έργο είναι παράνομο.

Η χωροθέτηση του αντλιοστασίου πραγματοποιείται σε μη προστατευόμενη περιοχή και η λειτουργία του αντλιοστασίου και γενικότερα του αποχετευτικού δικτύου στην περιοχή θα εξυγιάνει τον ευαίσθητο υπόγειο υδροφορέα, υποστηρίζει η ΕΥΔΑΠ σε τοποθέτησή της προς την «Εφ.Συν.». Το θέμα έφτασε και στη Βουλή.

Η υπόθεση πήρε νέα τροπή έπειτα από απαντητικό έγγραφο του καθ’ ύλην αρμόδιου για την προστασία των υγροτόπων υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς τον Δήμο Ραφήνας - Πικερμίου στο οποίο αναφέρεται ότι «…η περιοχή παραλία Μαρίκες δεν εμπίπτει στα όρια των προστατευόμενων περιοχών που εντάσσονται στο πλαίσιο αρμοδιοτήτων της υπηρεσίας τους».

Ωστόσο, η απάντηση του ΥΠΕΝ είναι βάσιμη μόνον κατά το μέρος που αφορά τη μη έκδοση μέχρι σήμερα του προβλεπόμενου προεδρικού διατάγματος για την οριοθέτηση του οικοσυστήματος των Μαρικών ως προστατευόμενης περιοχής. Κάτι που, όμως, αποτελεί παράλειψη του ίδιου του υπουργείου («Το υπουργείο Περιβάλλοντος “νομιμοποιεί” τις παραλείψεις του για τις Μαρίκες», «Εφ.Συν.», 16/10/2022).

Σε νέα επιστολή τους προς τη Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ τέσσερις περιβαλλοντικές οργανώσεις εφιστούν την προσοχή στο ότι το παράκτιο έλος Μαρικών έχει συμπεριληφθεί στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών, έχει συμπεριληφθεί στην «Επικαιροποιημένη Εκθεση Επιστημονικής Τεκμηρίωσης Οριοθέτησης των υγροτόπων της Αττικής 2021» του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων και έχει καταγεγραμμένους από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών 5 τύπους φυσικών οικοτόπων.

«Μολονότι για το παράκτιο έλος Μαρικών (υγρότοπος Α’ Προτεραιότητας) δεν έχουν ακόμη προχωρήσει οι διαδικασίες έκδοσης προεδρικού διατάγματος προστασίας κατά παράβαση των δεσμεύσεων της χώρας μας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η περιοχή προστατεύεται και ισχύουν οι απαγορεύσεις που ορίζονται στο Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας (νόμος 4277/2014) και αφορούν τη δόμηση, επιχωμάτωση, άσκηση οχλουσών δραστηριοτήτων και κάθε ενέργεια που υποβαθμίζει την οικολογική κατάσταση του υγροτόπου», αναφέρουν οι οργανώσεις.

Παράλληλα ζητούν από το υπουργείο να ανακαλέσει το επίμαχο έγγραφο και να διευκρινίσει στον Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου το καθεστώς προστασίας του παράκτιου έλους Μαρικών και τις απαγορεύσεις που ισχύουν μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος προστασίας του, «δεδομένου ότι ο υγρότοπος απειλείται άμεσα με συρρίκνωση και υποβάθμιση εξαιτίας απόφασης κατασκευής αντλιοστασίου στο πλαίσιο έργου αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ». Την επιστολή υπογράφουν ο Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Αγριας Ζωής-ΑΝΙΜΑ, η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, η Μη Κυβερνητική Οργάνωση ΟΖΟΝ και ο Σύλλογος Πολιτών Υπέρ των Ρεμάτων ΡΟΗ.

Εν τω μεταξύ, 350 κάτοικοι της περιοχής κατέθεσαν κείμενο στην ΕΥΔΑΠ και στον δήμο ζητώντας να μετακινηθεί το αντλιοστάσιο αποχέτευσης έξω από την προστατευόμενη περιοχή των Μαρικών.

«Η ΕΥΔΑΠ και ο δήμος οφείλουν να σεβαστούν την περιβαλλοντική νομοθεσία και τη θέληση των κατοίκων, να σταματήσουν τα εκβιαστικά διλήμματα ότι δήθεν η περιοχή Νηρέας δεν θα μπει στην αποχέτευση και να προχωρήσουν άμεσα στην αναθεώρηση της παράνομης χωροθέτησης του αντλιοστασίου των Μαρικών, ακόμη κι αν οι εναλλακτικές θέσεις χωροθέτησης θα έχουν μεγαλύτερο κόστος κατασκευής από την υφιστάμενη», αναφέρουν.

Το θέμα έφτασε στη Βουλή με ερώτηση που κατέθεσε προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα η ανεξάρτητη βουλευτίνα Αγγελική Αδαμοπούλου ρωτώντας τον υπουργό Περιβάλλοντος αν προτίθεται να ανακαλέσει το έγγραφο του ΥΠΕΝ που περιέχει τη μισή αλήθεια σχετικά με την προστασία του παράκτιου έλους Μαρικών. Επίσης, ρωτά τον υπουργό αν προτίθεται να παρέμβει για να αποτρέψει τις εργασίες που ξεκίνησαν ξανά μέσα στον υγρότοπο και οι οποίες αντιτίθενται στην ευρωπαϊκή Οδηγία για τη βιοποικιλότητα.

Tι απαντάει η ΕΥΔΑΠ με επιστολή της στην «Εφ.Συν.»

«Η ΕΥΔΑΠ υλοποιεί το έργο “Συλλογή, επεξεργασία λυμάτων των Δήμων Ραφήνας-Πικερμίου και Σπάτων-Αρτέμιδος Ανατολικής Αττικής και επαναχρησιμοποίηση-διάθεση επεξεργασμένων εκροών”. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο περιβαλλοντικής υποδομής με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των πολιτών και αφορά την αποχέτευση των Δήμων Ραφήνας-Πικερμίου και Σπάτων-Αρτέμιδας.

Βάσει της υποβληθείσας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και μετά τη διαδικασία ενημέρωσης φορέων και κοινού και τη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης –διαδικασίες που διήρκεσαν πάνω από ένα έτος– εκδόθηκε η Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ), συνοδευόμενη από θετικές γνωμοδοτήσεις επί αυτής 25 αρμόδιων φορέων.

Μάλιστα το έργο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνοντας και σχετική θετική αξιολόγηση από το σώμα των JASPER (Joint Assistance to Support Projects in European Regions).

Η χωροθέτηση του αντλιοστασίου πραγματοποιείται σε μη προστατευόμενη περιοχή, σε μεγάλη απόσταση από την ακτή και σίγουρα εκτός της ζώνης προστασίας του αμμοθινικού οικοσυστήματος. Μάλιστα, η λειτουργία του αντλιοστασίου και γενικότερα του αποχετευτικού δικτύου στην περιοχή θα εξυγιάνει τον ευαίσθητο υπόγειο υδροφορέα και θα τον απαλλάξει από τη ρύπανση που μέχρι και σήμερα συνεχίζει να υφίσταται από τους απορροφητικούς βόθρους των οικιών, αναβαθμίζοντας περιβαλλοντικά την ευρύτερη περιοχή.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν των νόμιμων γνωμοδοτήσεων και αδειών απ’ όλους τους αρμόδιους φορείς και τις θετικές αξιολογήσεις από την Ε.Ε., η ΕΥΔΑΠ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στην τοπική κοινωνία προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο αποτέλεσμα με τη χαμηλότερη δυνατή όχληση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι σήμερα, μετά από μια μακρά περίοδο συνεργασιών και διαβουλεύσεων, το έργο χαίρει της καθολικής αποδοχής από την τοπική κοινωνία.

Ως ΕΥΔΑΠ, με αίσθημα ευθύνης αλλά και περιβαλλοντική ευαισθησία, οφείλουμε να εργαστούμε προκειμένου να απαλλαγεί η χώρα μας από τα πρόστιμα που μας έχουν επιβληθεί, να διαφυλάξουμε τους πολύτιμους περιβαλλοντικούς πόρους, αναβαθμίζοντας παράλληλα την καθημερινότητα των πολιτών».

Πηγή: https://www.efsyn.gr/ellada/periballon/365136_aprostateytos-o-paraktios-ygrotopos-stis-marikes

Την Κυριακή 13/2/2022  στις 12 το μεσημέρι, διεξήχθη ανοιχτή συνέλευση μελών, φίλων και επισκεπτών της παραλίας Μαρίκες, οργανωμένη από τον εξωραϊστικό σύλλογο της περιοχής "Νηρέα", για να ακουστούν οι απόψεις σχετικά με την εγκατάσταση τοπικού αντλιοστασίου, του δικτύου επεξεργασίας λυμάτων της ΕΥΔΑΠ.  Το κρίσιμο θέμα της συνέλευσης ήταν η εγκατάσταση της περιφερειακής υποδομής του κέντρου επεξεργασίας λυμάτων, μέσα σε υγρότοπο  Α' προτεραιότητας προστατευόμενο από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Όπως προέκυψε από την συνέλευση, η ΕΥΔΑΠ κατά τις συζητήσεις που είχαν προηγηθεί με εκπροσώπους 3 συλλογικοτήτων εκ των οποίων οι δύο ήταν συλλογικότητες της περιοχής (Νηρέας και Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας) έθεσε ένα εκβιαστικό δίλημμα, το οποίο συνίστατο στα εξής: 

'Η δέχεστε το αντλιοστάσιο στη θέση που ξεκίνησε ή το έργο απεντάσσεται (δεν χρηματοδοτείται από πόρους της Ε.Ε.) και μέχρι να προσδιοριστεί νέα χωροθέτηση  θα μείνετε χωρίς βιολογικό καθαρισμό, εως και δέκα χρόνια.

Πέρα από τον ωμό εκβιασμό της εταιρείας που εκ συστάσεως είναι ο φορέας που φροντίζει για την τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που διέπει τα επιφανειακά νερά, τουλάχιστον για την Αττική, αξίζει να σημειώσουμε πως η ΕΥΔΑΠ αρχικά είχε εκδηλώσει προθυμία για να συζητηθεί το θέμα. Η στάση της όμως τελικά απέδειξε πως για άλλη μια φορά ο διάλογος είναι προσχηματικός. Επρόκειτο για προσχηματικό διάλογο, αφού οι αποφάσεις είχαν ήδη ληφθεί ερήμην των διαλεγομένων με την εταιρεία. Όπως ακριβώς ήταν και η δημόσια διαβούλευση: Είχαν ληφθεί αποφάσεις χωρίς ουσιαστικό διάλογο με την κοινωνία, χωρίς γνωμοδότηση από φορείς ελέγχου και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος και των υγροτόπων, χωρίς διαβούλευση ή με προσχηματική, βιαστική και εντελώς εικονική διαδικασία διαλόγου, πράγμα που αποδεικνύεται σήμερα που ξεκινά ένα έργο, χωρίς οι κάτοικοι να γνωρίζουν τι ακριβώς πρόκειται να συμβεί στον τόπο τους. 

Η εγκατάσταση δικτύου αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού είναι τεκμήριο πολιτισμού. Αναμφίβολα. Τεκμήριο πολιτισμού όμως είναι και ο σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον, ειδικότερα αν ο σεβασμός αυτός αφορά σπάνια και σημαντικά για τον τόπο αλλά και τον πλανήτη, υγροτοπικά οικοσυστήματα, όπως το έλος Μαρικών και το αμμοθινικό του οικοσύστημα. 

Δεν περιμένουμε από μηχανικούς, μελετητές ή εργολάβους και γραφειοκράτες της ΕΥΔΑΠ ή της αυτοαποκαλούμενης αυτοδιοίκησης, να εννοήσουν τον ρόλο αυτών των συστημάτων για τον τόπο και τον πλανήτη. Αυτοί κουβαλάνε την δυσώδη κληρονομιά του παρελθόντος, η οποία για παράδειγμα βίασε τον υγρότοπο του Σχινιά για να εγκαταστήσει κωπηλατοδρόμιο, της Μπρεξίζας για να κάνει χωματερή, γέμισε πετρελαιοειδή το Θριάσιο πεδίο, σκέπασε τον Κηφισό και τον Ιλισό και τώρα θέλει να κλείσει και το Μεγάλο Ρέμα και άλλα απαίσια τεκμήρια βαρβαρότητας και λατρείας του εφήμερου. Περιμένουμε όμως να σεβαστούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία και το καθεστώς προστασίας που έχει υιοθετηθεί και από την οπισθοδρομική χώρα μας. Τη χώρα που βλέπει πως πληρώνει πρόστιμα για την έλλειψη βιολογικού καθαρισμού αφενός και για καταστροφή των υγροτόπων και της βιοποικιλότητας αφετέρου. 

Όπως και να είναι όμως, ο πολιτικός πολιτισμός (αν διαθέτουμε τέτοιον) επιβάλει ισονομία στον διάλογο, διάλογο από μηδενική βάση και ισορροπία στις αναζητούμενες λύσεις, κάτι το οποίο απλά δεν υπάρχει στη προκειμένη περίπτωση. Αντί να εξευρεθεί η βέλτιστη λύση και πρακτική, η ΕΥΔΑΠ ορθώνει έναν φρικώδη μηχανισμό για να επιβάλει στην τοπική κοινωνία εκβιαστικά διλήμματα το δικό της όφελος, σβήνοντας με ψευδοτεχνικές δικαιολογίες έναν σημαντικό υγρότοπο. Και το χειρότερο είναι πως προκαλεί και διχασμό στην κοινωνία με απειλές περί "απένταξης" του έργου από τη χρηματοδότηση. Αν είναι δυνατόν! Ένα έργο εντάσσεται ή απεντάσσεται ενιαία και όχι κλασματικά. Όπως και χρηματοδοτείται ενιαία και όχι κλασματικά. Και αν όντως υπάρχει τέτοιο θέμα, ο ισχυρισμός των "επαϊόντων" θα έπρεπε να επιβεβαιωθεί ή να διαψευσθεί από τους χρηματοδοτικούς φορείς, κάτι το οποίο η ΕΥΔΑΠ μάλλον δεν τολμάει να ζητήσει, με άλλες ενδεχομένως προφάσεις. 

Ο υγρότοπος μετά την πρώτη, επιδερμική επέμβαση της ΕΥΔΑΠ

Το θέμα είναι σοβαρό, αλλά τα σοβαρά θέματα θέλουν και σοβαρούς ανθρώπους για να τα χειριστούν. Και από την όλη περίπτωση αποδεικνύεται πως ο φορέας της ΕΥΔΑΠ δεν διαθέτει αυτή τη σοβαρότητα. Αν η ΕΥΔΑΠ την διέθετε την απαιτούμενη σοβαρότητα θα προσκόμιζε αι τουλάχιστον αποδεικτικά του ισχυρισμού της περί   απένταξης του έργου σε περίπτωση αλλαγής της θέσης του αντλιοστασίου των Μαρικών και ίσως να έπειθε περισσότερο. Όμως θα έπαιρνε τέτοια βεβαίωση εφόσον το χρηματοδοτούμενο έργο, τεκμηριωμένα προκαλεί ζημιά σε θεσμοθετημένα προστατευόμενο  υγρότοπο;  

 ΥΓ Συνημμένη η ανακοίνωση που μοίρασε η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

Τις τελευταίες μέρες ζήσαμε ακόμα μία επίθεση του ανθρώπου απέναντι στον φυσικό πλούτο της χώρας. Ακόμα και αν –για τα νεοελληνικά δεδομένα- θεωρήθηκε παρέμβαση μικρής κλίμακας, η εκχέρσωση 150 τετραγωνικών μέτρων (από τα 23 στρέματα) υγροτόπου στις Μαρίκες της Ραφήνας,  απλά επιβεβαίωνε την απύθμενη άγνοια και την αμέτρητη αδιαφορία των νεοελλήνων για την έννοια του «οικοσυστήματος» και του τι σημαίνει αυτό για την ίδια την ανθρώπινη ζωή, όπως και για όλη τη ζωή που ακόμα διαθέτει ο πλανήτης Γη. Την άγνοια και αδιαφορία των νεοελλήνων ως ατόμων αλλά και ως ομάδων ατόμων, όπως ομάδες μελετητών, ειδικών, οργανισμών και κυρίως διοικητικών. Κυβερνητικών και –όπως άστοχα και ειρωνικά αποκαλούνται-  «αυτοδιοικητικών».

Ο ελληνικός εκσυγχρονισμός. Μία κερδοφόρα –για λίγους-  αυταπάτη

Είναι σταθερά αποδεκτή η ανάγκη εκπολιτισμού της ανατολικής Αττικής. Όχι εκσυγχρονισμού, γιατί αυτή η λέξη κουβαλάει βαρύ, αρνητικό νόημα και πρόσημο στη χώρα μας. Και όχι άδικα. Εκσυγχρονιστικά θεωρήθηκαν τα έργα κάλυψης του Ιλισού από τον Μεταξά. Εκσυγχρονιστικά θεωρήθηκαν τα έργα αποξήρανσης λιμνών και υγροτόπων, στην αναζήτηση καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Εκσυγχρονιστής θεωρήθηκε ο Καραμανλής με το ξήλωμα της ευρωπαϊκού  χαρακτήρα συγκοινωνιακής υποδομής σταθερής τροχιάς. Εκείνης του τραμ της Αθήνας. Και βέβαια εκσυγχρονιστής βαφτίστηκε και με το έγκλημα της ολέθριας αντιπαροχής.  Εκσυγχρονιστής βαφτίστηκε ο Σημίτης, ο άνθρωπος που έσπρωξε τη χώρα στο οικονομικό βάραθρο της Ευρώπης και του κόσμου. Εκσυγχρονιστές είπανε και  όλους εκείνους που ευαγγελίζονταν ή και τελικά υλοποίησαν σε μεγάλο βαθμό την πιο ακραία υπερεκμετάλλευση φυσικού πόρου στην Ελλάδα. Εκείνη της εκτροπής του πλουσιότερου σε νερό, ελληνικού ποταμού. Του Αχελώου. Εκσυγχρονισμός θεωρήθηκε η άτσαλη και με βιαστικές και πρόχειρες μελέτες, ανάπτυξη του δικτύου εθνικής οδοποιίας. Οδοποιία που δεν τήρησε βασικές αρχές, όπως εκείνες του βιοκλιματικού σχεδιασμού (αυτό το καταλαβαίνει όποιος π.χ. περάσει τον αυχένα της Μαλακάσας χειμώνα ξημερώματα ή κινηθεί στην Εγνατία από Θεσσαλονίκη για Αλεξανδρούπολη πρωινή ώρα και άλλα πολλά).

Με όλα αυτά –και άλλα πολλά-  καταλαβαίνουμε πως ενώ χρειαζόμασταν πρωτίστως να εκπολιτιστούμε, πηδήξαμε μία τάξη με μέσο και περάσαμε στον «εκσυγχρονισμό». Τη μετατροπή του χωριού και της γειτονιάς  σε αστικές  παραγκουπόλεις.

Ακόμα και τα εντυπωσιακότερα αρχιτεκτονήματα, οι εντυπωσιακότερες υπερδομές, οφείλουν να διαθέτουν θεμέλια. Αόρατα και καθόλου εντυπωσιακά, αλλά δίχως αυτά η υπερδομή καταρρέει. Κάπως έτσι είναι και οι αναπτυξιολάγνοι νεοέλληνες, οι οποίοι σχεδιάζουν και κατασκευάζουν θηριώδη ανάπτυξη και τερατώδη εκσυγχρονισμό, χωρίς να έχουν αποκτήσει πρώτα το πολιτισμικό επίπεδο που θα καταστήσει τα «επιτεύγματα» αυτά   χρήσιμα, λειτουργικά, καλαίσθητα -αν θέλετε-  και κυρίως θα τα εντάξει αρμονικά στο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούνε και οι δημιουργοί τους. Και αν για τα παραδείγματα των προαναφερθέντων «εκσυγχρονιστών» σήμερα υπάρχει και μία χαζοχαρούμενη τάση απαλλαγής από τις βαρύτατες ευθύνες τους, γιατί «δεν ήξεραν» (ας γελάσουμε διακριτικά) για τους σημερινούς δεν υπάρχει και ούτε πρέπει να υπάρξει, κανένα άλλοθι, κανένα απαλλακτικό στοιχείο. Γιατί ακόμα και αν δεν ξέρουν, δεν κοιτούν να παραδειγματιστούν από αυτούς που έπαθαν και έμαθαν τελικά, μετά από χρόνια.

Η καταστροφή του υγροτόπου στις Μαρίκες της Ραφήνας

Επανερχόμαστε στην καταστροφή που προκάλεσε το υπουργείο υποδομών μαζί με την ΕΥΔΑΠ, την εταιρεία διαχείρισης του υδατικού αποθέματος της Αττικής και κατά τον νόμο υπεύθυνη για την τήρηση της οδηγίας 60 της Ε.Ε. -τουλάχιστον για τα επιφανειακά νερά- στον υγρότοπο των Μαρικών. Έναν υγρότοπο Α προτεραιότητας ενταγμένο στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών της Οδηγίας 2000/60 Ε.Ε.

Δεν πρόκειται δηλαδή για μία απλή ζημιά, αλλά για παράβαση ενωσιακής οδηγίας, ενσωματωμένης στο εθνικό και ενωσιακό Δίκαιο. Είναι ξεκάθαρα κολάσιμη παρανομία.

Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί;

Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Θα μπορούσε ένα είχε αποφευχθεί στη φάση της διαβούλευσης, αν η διαβούλευση ήταν σοβαρή και όχι προσχηματική, όπως είναι και η πλειονότητα των παρωδιών που αποκαλούνται «ανοιχτές δημόσιες διαβουλεύσεις» στην Ελλάδα. Δυστυχώς όμως μία διοίκηση αδιάφορη, ευθυγραμμισμένη με την εξυπηρέτηση της «οικονομίας» του έργου (διάβαζε εξοικονόμηση της ΕΥΔΑΠ και κερδοφορία του εργολάβου), ετσιθελικά και άτσαλα ως συνήθως, σε σύμπραξη με μία άσχετη αυτοδιοίκηση με νοοτροπία βλαχοδημάρχου, εξαφάνισαν κάθε αντίρρηση και προώθησαν την αθλιότερη πρόταση. Τόσο στο επίπεδο της «διαβούλευσης» επί της μελέτης, όσο και στο επίπεδο της «διαβούλευσης» επί των θέσεων των περιφερειακών αντλιοστασίων. Παρεμφερές θέμα αναμένουμε να προκύψει και για τη θέση του Κέντρου Επεξεργασίας, στην πρώτη πλημμύρα του Μεγάλου Ρέματος. Του ρέματος – υγροτόπου επίσης-  που το βάφτισαν «φυσικό αποδέκτη» και  που πήγαν και του φόρεσαν την κατασκευή πάνω του. Αλλά και εκεί μίλησε ο νόμος της επιβεβλημένης σιωπής στην προσχηματική αν όχι εικονική «διαβούλευση».  

Γιατί όμως οι καταστροφές που σχεδιάζουν είναι μεγάλες;

Τον Ιούλιο του 2008 επτακόσιοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν στο Διεθνές Συνέδριο για τους Υγρότοπους INTECOL, στην Τσουιάμπα της Βραζιλίας. Δηλαδή στις όχθες του τεράστιου υγρότοπου Παντανάλ. Στόχος τους ήταν η εξεύρεση τρόπων προστασίας αυτών των εκτάσεων που κινδύνευαν να αφανιστούν. Πολλές από αυτές τις εκτάσεις, κυρίως σε χώρες της Αφρικής, της ΝΑ Ασίας  και της Λατινικής Αμερικής, με την αποτρόπαια  μέριμνα διεθνών οργανισμών - εξυπηρετητών των πολυεθνικών των πετροχημικών, λιπασμάτων, γεωργικών φαρμάκων, πολλαπλασιαστικού υλικού, έχουν πια εξαφανιστεί.  Η εξαφάνιση τους αυτή σχετίζεται άμεσα με τη ραγδαία αύξηση της εμφάνισης ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων, αλλά οι σχετικές μελέτες είτε δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ είτε τα πορίσματα τους βρίσκονται ακόμα «υπό επεξεργασία». Και έχουμε τελικά μία εικόνα που παραμένει θολή, αλλά βολική για την παγκόσμια υπερεκμεταλλευτική οικονομία.

Για να αποφευχθούν τυχόν βολικές παρεξηγήσεις, πρέπει να σημειωθεί ότι υγρότοποι δεν είναι αποκλειστικά οι βάλτοι και τα έλη, αλλά και οι περιοχές τύρφης, τα δέλτα των ποταμών, τα δάση μανγκρόβιας, οι τούνδρες, οι λίμνες και άλλοι υδάτινοι αλλά και παρυδάτιοι σχηματισμοί, όπως αμμοθίνες και παραθαλάσσια δάση. Μέσα σε αυτά και το παράκτιο έλος – αμμοθινικό οικοσύστημα των Μαρικών της Ραφήνας (του Σχινιά, της Βραυρώνας, των Λεγραινών ή Λεγρενών κλπ)

Συνολικά αυτές οι περιοχές καλύπτουν περίπου το 6% της ξηράς στον πλανήτη μας. Εκεί αποθηκεύεται το 20% των ανθρακούχων αερίων, ενώ παράγουν ως οικοσυστημικοί πράγοντες το 25% των τροφίμων όλου του κόσμου, βοηθούν στον καθαρισμό των υδάτων, γεμίζουν εκ νέου με νερό τους υδροφόρους ορίζοντες και δρουν ως ασπίδες προστασίας από τις τρομερές παράκτιες καταιγίδες, ειδικά σε χώρες με ακτή σε ωκεανούς ή ανοιχτές θάλασσες.

Στο συνέδριο του 2008 διατυπώθηκε η θέση που εντάχθηκε μετά στα συμπεράσματα, πως αν για κάποιο λόγο, οι υγρότοποι του κόσμου απελευθέρωναν το φορτίο τους σε διοξείδιο του άνθρακα, θα ενισχυόταν δραματικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Φυσικά θα ακολουθούσε και η αύξηση της συχνότητας των ακραίων φαινομένων που συνδέονται με το –τότε αποκαλούμενο- φαινόμενο.

Οι Μαρίκες, ως υγρότοπος Α προτεραιότητας, σημασία που απέκτησε με λαβή και τα συμπεράσματα του συνεδρίου του 2008 και στο ποσοστό που τους αναλογεί, μαζί με το παγκόσμιο δίκτυο υγροτόπων, διαθέτουν μέρος, σημαντικό για τα ελληνικά δεδομένα, των 771 δισεκατομμυρίων τόνων αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Κρατούν αιχμάλωτο, δηλαδή, μέρος από το ένα πέμπτο της συνολικής ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα που υπάρχει στη Γη. Ποσότητα  ίση με αυτή που υπάρχει σήμερα στην ατμόσφαιρα.

Η άποψη της ΕΥΔΑΠ για τα συμπεράσματα του συνεδρίου για την προστασία των υγροτόπων εκφράστηκαν με έργα - Μαρίκες Ιανουάριος 2022

Σύμφωνα λοιπόν με το διεθνές συνέδριο  για τη σχέση των υγροτόπων με τη μεταβολή των κλιματικών συνθηκών, κάθε υγρότοπος αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα όχι μόνο για τον τόπο του αλλά και για τη γη ολόκληρη. Ψιλά γράμματα θα πει ένας αναπτυξιολάγνος ψηφοθήρας βλαχοδήμαρχος ή ένας ψηφοθήρας κυβερνητικός, που ερεθίζονται όταν βλέπουν έναν  ελαστιχοφόρο και εκσπερματίζουν όταν βλέπουν  έναν ερπυστριοφόρο εκσκαφέα, να αντικαθιστούν έναν υγρότοπο με μία «αναπτυξιακή» υποδομή.

Αλλά είπαμε. Πριν εκπολιτιστούμε κάποιοι μας έπεισαν να εκσυγχρονιστούμε. Χτίζουμε πάνω στην άμμο ένα μέλλον που θα καταρρεύσει πάνω στα κεφάλια των παιδιών μας.

Αλλά τελικά ποιος νοιάζεται γι’ αυτά. Η ζωή είναι μικρή για να είναι μίζερη, οπότε όσο το ταχύτερο της δώσουμε τη χαριστική βολή, τόσο το καλύτερο.

Δεν θα μας κλάψει και κανένας πολιτισμός άλλωστε.

Αναδημοσιεύουμε από το ιστολόγιο της Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας την καταγραφή του βανδαλισμού της παραλίας Μαρίκες από την ΕΥΔΑΠ. Η εταιρεία που θα έπρεπε να είναι προστάτης και θεματοφύλακας της οδηγίας 60 της Ε.Ε. για τα νερά, είναι αυτή που την παραβιάζει κατάφωρα, προκαλώντας μη αναστ΄ρεψιμες βλάβες σε μοναδικό υγρότοπο της Αττικής.

Την Τετάρτη  19/1/22 η εταιρία ΑΚΤΩΡ εκχέρσωσε με μπουλντόζες τμήμα του παράκτιου υγροτόπου Μαρίκες, για λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ. Η εκχέρσωση έγινε στα πλαίσια του έργου αποχέτευσης (ΚΕΛ) και συγκεκριμένα της κατασκευής αντλιοστασίου ακαθάρτων.

Η εκχερσωμένη περιοχή για κατασκευή αντλιοστασίου αποχέτευσης(ΚΕΛ)

Η περιοχή που αποψιλώθηκε είναι ενταγμένη στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Υδατικού Διαμερίσματος Αττικής  το οποίο καταρτίστηκε στα πλαίσια ενσωμάτωσης στο Ελληνικό Δίκαιο της «Οδηγίας 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000 για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων» ως περιοχή που προορίζεται για προστασία οικοτόπων και ειδών.

Επιπλέον, η συνολική έκταση  που προγραμματίζεται να αποψιλωθεί, βάσει της τοπογραφικής σήμανσης  που εντοπίστηκε από την επιτόπια αυτοψία μας και της σχετικής επιβεβαίωσης  των υπεύθυνων του εργοταξίου,  περιλαμβάνει τύπους οικοτόπων κοινοτικής σημασίας  του Παραρτήματος Ι   της «Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας»  και συγκεκριμένα:

-          Τον τύπο οικοτόπου NATURA 2000 με κωδικό 2190 (υγρές κοιλότητες μεταξύ των θινών) που βρίσκεται εντός της περιοχής που ήδη αποψιλώθηκε

-          Τους τύπους οικοτόπων NATURA 2000 με κωδικούς  2250 (Λόχμες των παραλιών με αρκεύθους) και 2260 (Θίνες με βλάστηση σκληρόφυλλων θάμνων) που βρίσκονται στην περιοχή που προγραμματίζεται να αποψιλωθεί

Στην  ευρύτερη περιοχή Μαρίκες , αν και όχι στην περιοχή επέμβασης,   εντοπίζονται και άλλοι τύποι οικοτόπων κοινοτικής σημασίας  του Παραρτήματος Ι   της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ όπως ο τύπος οικοτόπου  2021 (Κινούμενες θίνες της ακτογραμμής με Ammophila arenaria) και ο τύπος 1120 (Εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης με Posidonia ), γεγονός που καταδεικνύει την ιδιαίτερη οικολογική αξία της  ευρύτερης περιοχής. Τα παραπάνω έχουν καταγραφεί και πιστοποιηθεί σε Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ, 2006) Η παρουσία/διατήρηση των οικοτόπων αυτών επιβεβαιώνονται και σε έκθεση επιστημονικής τεκμηρίωσης οριοθέτησης των υγροτόπων της Αττικής που εκπονήθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ, 2021) για λογαριασμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος.

 Δεδομένου ότι τα παραπάνω δεδομένα φαίνεται να μην έχουν ληφθεί υπόψη από τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος στην έκδοση της ΑΕΠΟ του έργου,  ζητάμε την ΑΜΕΣΗ προσωρινή αναστολή των εργασιών  προτού συντελεστεί μη αναστρέψιμη ζημιά στο περιβάλλον και την επανεξέταση των όρων εκτέλεσης των εργασιών  προκειμένου να μην προκληθεί περιβαλλοντική υποβάθμιση της  προστατευόμενης περιοχής.  

Aναγνωρίζουμε την απόλυτη αναγκαιότητα  να λυθεί το πρόβλημα της αποχέτευσης στην περιοχή,  η κατασκευή του όμως χρειάζεται να γίνει με σεβασμό στο Εθνικό και Ευρωπαϊκό Δίκαιο και σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία, έτσι ώστε το συνολικό περιβαλλοντικό  ισοζύγιο  να είναι τελικά θετικό.

Εξωραϊστικός Σύλλογος ΝΗΡΕΑΣ

Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

Μικρογεωργαφίες ΑΜΚΕ

                Τη Δευτέρα 31/1/22 πραγματοποιήθηκε η συνάντηση των τριών φορέων με εκπροσώπους της  ΕΥΔΑΠ, στην οποία οι φορείς ζήτησαν τη μετακίνηση του αντλιοστασίου σε θέση εκτός του προστατευόμενου υγροτόπου, προτείνοντας μάλιστα δύο νέες πιθανές θέσεις (στους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων βόρεια ή νότια της παραλίας) με πλήρη υπογειοποίηση της εγκατάστασης, αίτημα στο οποίο οι εκπρόσωποι της  ΕΥΔΑΠ δεν ήταν θετικοί  γιατί κάτι τέτοιο όπως είπαν θα καθυστερούσε την κατασκευή του συγκεκριμένου τμήματος του έργου περίπου 10χρόνια(!).  Αφού εκτέθηκαν όλες οι απόψεις, η συνάντηση έκλεισε με την προοπτική νέας συνάντησης ώστε να έχουν εξεταστεί οι προτάσεις από την  ΕΥΔΑΠ .

Η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας έκανε σαφές ότι  οποιαδήποτε πρόταση παραβιάζει τα προστατευτικά μέτρα που διέπουν τους υγροτόπους βάσει εθνικού και ευρωπαϊκού δικαίου  δε μπορεί να γίνει αποδεκτή, σε περίπτωση επομένως που η ΕΥΔΑΠ εμμείνει στην υπάρχουσα χωροθέτηση του αντλιοστασίου, θα αναγκαστεί να προβεί στην άσκηση των νόμιμων δικαιωμάτων της.  

Ελπίζουμε  ωστόσο ότι ακόμη μπορεί να βρεθεί μία λύση που δε θα θίγει το πολύτιμο υγροτοπικό και αμμοθινικό οικοσύστημα των Μαρικών και ότι το ελληνικό κράτος θα πάψει επιτέλους να αντιμετωπίζει τους υγροτόπους ως «χαμένο χώρο» αψηφώντας τις δεσμεύσεις της απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τους πολίτες της. 

Πηγή