Βαριά πληγωμένα βρίσκει η επόμενη μέρα τα έργα των ανθρώπων στα Τζουμέρκα, μετά τα ακραία φαινόμενα που έπληξαν την περιοχή. Η κλιματική αλλαγή προβάλλεται συχνά ως η εύκολη εξήγηση για την αποποίηση των πραγματικών ανθρώπινων ευθυνών. Κάποιοι μιλάνε για εκδίκηση της φύσης. Όμως, πρόκειται πράγματι για έργο της φύσης ή για αποτέλεσμα της αυθαιρεσίας των ανθρώπινων κατασκευών; Στο ερώτημα αυτό επιχειρεί να απαντήσει το άρθρο που δημοσιεύτηκε από το "Παρατηρητήριο Τζουμέρκων"

---------------------------------------------------------------------------------

Ένα ερώτημα που για να απαντηθεί, πρέπει πρώτα να απαντήσουμε αν εκδικείται η "μητέρα" φύση.

Ποια είναι εκείνη η μητέρα λοιπόν, που εκδικείται τα δημιουργήματά της;

Και τί κακό έκανε στην προκειμένη περίπτωση; Τι απείλησε και τι κατέστρεψε; Δημιουργήματα δικά της (της μητέρας φύσης;), ή ανθρώπινες κατασκευές;

Και αφού πρέπει να αντικαταστήσουμε τη μητέρα φύση με τη μητέρα του Θεού (κατά το "Βοήθα Παναγιά μου"), γιατί αυτή δε μας βοηθάει και δεν σταματάει το κακό;

Ακούμε πολύ συχνά, και μάλιστα από ανθρώπους που είναι υποχρεωμένοι να παίρνουν αποφάσεις και να αναλαμβάνουν ευθύνες -ψύχραιμες, χωρίς προκαταλήψεις, βασισμένες σε επιστημονικές θεωρίες, κτλ- να το ρίχνουν πάντα στην Παναγία ή στην κακιά την ώρα, ή στη φύση την ίδια. Για να αποποιηθούν τις δικές τους ευθύνες.

Πολύ βολικό και πολύ διαδεδομένο. Ίσως και λίγο πονηρό.

Ακούμε από τον Δήμαρχο να επικαλείται την Παναγία, την ώρα που αυτός πριν από 2 χρόνια ενέκρινε το υδροηλεκτρικό στον Ραφτανίτη ποταμό, που στην πρόσφατη πλημμύρα του δεν άφησε τίποτα όρθιο. Στην προκειμένη περίπτωση, διέλυσε επίσης όλα τα έργα που έκανε στην κοίτη του ο Περιφερειάρχης στο πρόσφατο παρελθόν. Όπου εκεί προσπάθησε την 100 μέτρων κοίτη του Ραφτανίτη να τη γεφυρώσει με γέφυρα 30 μέτρων. Μόνο για να αποσπάσει τα χειροκροτήματα.

Ακούμε τον ίδιο τον Περιφερειάρχη να ζητάει τη βοήθεια της Παναγίας για να σκάψει το Μεγάλο Βράχο, στην διαπλάτυνση του δρόμου Πηγάδια-Γέφυρα Πλάκας, στο δρόμο όπου ο ίδιος ρυπαίνει τη φύση και μπαζώνει τα ρέματα. Και άλλα πολλά θα μπορούσαμε να παραθέσουμε: βλέπε αντιπλημμυρικά στο Ματσούκι, καταστροφές στους Μελισσουργούς, που δεν πρόλαβαν να πιούν νερό οι καημένοι, πνίγηκαν. Βλέπε επίσης τον Καταρρακτιώτη ποταμό, με 4 υδροηλεκτρικά ή μάλλον 3 γιατί το τελευταίο διαλύθηκε, τους δρόμους για τους Καταρράκτες κατεστραμμένους, τη Σγάρα κυριολεκτικά μέσα στα μπάζα, και τόσα άλλα.

Υποκρισία...

Επειδή τα έργα τους ΔΕΝ ήταν για  να θωρακίσουν τους πολίτες, αναγκάζονται, τώρα να γίνουν «μικροί και ασήμαντοι», γιατί αυτό τους βολεύει.... Και αυτό που  συνέβη, τους "ξεπερνάει"... Και σηκώνουν τα χέρια ψηλά.... διώχνουν από πάνω τους κάθε ευθύνη. Γιατί, η κλιματική αλλαγή (!!) ή οποιοδήποτε άλλο κακό, είναι κάτι πολύ μεγάλο και πέρα από αυτούς.

Και μόνο με τη βοήθεια της Παναγίας θα σωθούμε.

Ωστόσο, με τρόπο κάλπικο και με μέσα προπαγανδιστικά αλλάζουν πάλι την εικόνα.

Και δυστυχώς, μετά από ένα τόσο μεγάλο κακό στις υποδομές, ο λαός θα τα πληρώσει πάλι. Δεν θα βγουν τα σπασμένα από τις τσέπες των υπευθύνων, που με τις πέρα για πέρα ανεύθυνες και χωρίς μελέτες αποφάσεις τους, χρεώνουν τον λαό.

Υποτάσσουν ακόμα και την ίδια επιστήμη στην πολιτική τους. Με έργα μόνο για χειροκρότημα και για ψήφους.

Μόνος κερδισμένος σε αυτή την πράξη ο εργολάβος. Μικρός ή μεγάλος. Αυτός είναι που τρίβει τα χέρια του και, μάλιστα, στις έκτακτες ανάγκες και τις δύσκολες στιγμές, ως σύγχρονος "γερολαδάς". Χωρίς κανένα έλεγχο και με απευθείας αναθέσεις για να ρίξουμε πάλι λίγο τσιμέντο, το οποίο θα έχει και αυτό την ίδια τύχη στην επόμενη καταστροφή.

Πριν από πολύ λίγα χρόνια, η κοινότητα των Τζουμερκιωτών, αλλά και πολλοί άλλοι ευαίσθητοι άνθρωποι, έζησαν το θλιβερό και τραγικό γεγονός της κατάρρευσης του συμβόλου τους: της πέτρινης γέφυρας της Πλάκας. Όπου όλα θα είχαν αποφευχθεί, αν είχαν προβλεφθεί κάποια υποστηρικτικά έργα στην θεμελίωσή του.

Και τότε, όπως και τώρα, ο καιρός και τα στοιχειά της φύσης "επιτέθηκαν" στους ανθρώπους των Τζουμέρκων.... Μυαλό όμως δε βάλαμε.

Οι ίδιοι άνθρωποι, στις ίδιες θέσεις, να μας επαναλαμβάνουν τα ίδια πράγματα.

Λοιπόν, ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε. Πρέπει εμείς οι άνθρωποι να αντιληφθούμε τι είναι προτεραιότητα και να διεκδικούμε από τους θεσμούς, χωρίς φόβο, την προστασία μας.

Και όσο σοβαρό κι αν ακούγεται το ότι εμείς εδώ δεν έχουμε ρεύμα, ή ένα δέντρο έπεσε, ή ο δρόμος κόπηκε, ή δεν έχουμε νερό, ή οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα που εκείνη την ώρα φαντάζει μεγάλο, βεβαίως αυτό πρέπει να το αναδεικνύουμε και να απαιτούμε για τη λύση του.

Όμως, η ευημερία μας κρίνεται από τις διαχρονικές ολιγωρίες, παραβλέψεις,  αστοχίες, ή ακόμα και την κοντόφθαλμη πολιτική απόφαση που δεν ικανοποιεί τον λαό, αλλά διευκολύνει απλά τη ροή του χρήματος. Γιατί έργα γίνονται. Δε φέρουμε καμία αντίρρηση. Αλλά ούτε οραματικά, ούτε ποιοτικά, ούτε στοχευμένα είναι. Δεν απαντάνε στις σύγχρονες ανάγκες και για αυτό ο τόπος δεν είναι ελκυστικός και ασφαλής για τους νέους.

Οι Ηγετίσκοι μας ακολουθούν το ρεύμα και δεν είναι ρηξικέλευθοι, νεωτεριστές, ανεξάρτητοι.

Γι' αυτό τους φταίει ο κακός ο καιρός, και η ίδια η φύση.

Γι' αυτό επίσης ας λάβουν σοβαρά υπόψιν τι αποφάσεις θα πάρουν.

Αισιόδοξο είναι ότι κάτι δείχνει να αλλάζει στον τόπο μας.

Σε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον άρθρο στο tvxs.gr, ο καθηγητής Γιάννης Μυλόπουλος, καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής και πρώην πρύτανης του ΑΠΘ, με αφορμή τη φονική πλημμύρα στη Βαλένθια, καταλήγει σε έξι συμπεράσματα προτείνοντας ταυτόχρονα λύσεις για μια αποτελεσματική προστασία από τις πλημμύρες

Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα. Το δεύτερο είναι ότι η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί, πια, να είναι ένα άλλοθι και ουδείς μπορεί  να επικαλείται στο εξής την κλιματική αλλαγή για να δικαιολογήσει αιφνιδιασμό, ανετοιμότητα ή και ανεπάρκεια στην αντιμετώπιση των ήδη αναμενόμενων ακραίων φαινομένων. Το τρίτο συμπέρασμα είναι ότι οι πλημμυρικές καταστροφές μπορεί να μην είναι δυνατόν να αποφευχθούν, μπορούν όμως σημαντικά να μετριαστούν.

Το τέταρτο συμπέρασμα είναι ότι δε χρειάζεται να σχεδιάζονται θηριώδη έργα για να αντιμετωπιστούν οι φονικές συνέπειες των ακραίων φαινομένων. Αρκεί να σεβαστούμε τη φύση και να επαναφέρουμε τη ροή του νερού εκεί που ήταν αρχικά, πριν να υποστεί τις ολέθριες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις.

Το πέμπτο συμπέρασμα είναι ότι υπάρχει ανάγκη για ένα ολοκληρωμένο αντιπλημμυρικό σχεδιασμό, σε επίπεδο λεκάνης απορροής. Και όχι τμηματικά και αποσπασματικά και μόνο κοντά σε κατοικημένες περιοχές, όπως συμβαίνει κατά κανόνα σήμερα, αλλά τα αντιπλημμυρικά έργα να ξεκινούν από τις ορεινές περιοχές, εκεί όπου συγκεντρώνονται οι μεγάλες ποσότητες του νερού και να συνεργάζονται με τις αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις κατάντη στα πεδινά.

Το έκτο συμπέρασμα είναι ότι τα δάση είναι ένα σημαντικό μέρος του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού, καθώς συγκρατούν τις πλημμυρικές απορροές εκεί όπου γεννιούνται και συμβάλλουν στην αποτελεσματική διήθηση του νερού στο έδαφος, εμπλουτίζοντας συγχρόνως και τους υδροφορείς και δίνοντας λύση και στο πρόβλημα της λειψυδρίας που ακολουθεί, συνήθως, τις φυσικές καταστροφές. Θεωρίες ιδιωτικοποίησης με σκοπό την οικοδόμηση των δασών, με τη λογική ότι αυτά κάποτε θα… καούν και γι’ αυτό ας τα κάνουμε ξενοδοχεία ή ανεμογεννήτριες, εκτός από αντιεπιστημονικές, είναι και καταστροφικές στην εποχή της κλιματικής αλλαγής.

Καταλήγει δε με την επισήμανση πως η συμφιλίωση με τη φύση και η προσαρμογή στα νέα και εξαιρετικά δυσμενή καιρικά φαινόμενα είναι ο μόνος δρόμος για την επιβίωση, ακόμη και σε εποχή σφοδρής κλιματικής αλλαγής.

Ακολουθεί ολόκληρο το άρθρο

Πρώτο συμπέρασμα που αβίαστα εξάγεται από τις πρόσφατες φονικές πλημμύρες στις περιφέρειες της Θεσσαλίας και της Βαλένθια είναι ότι η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα.

Τα φυσικά φαινόμενα που προκαλούν τις καταστροφές γίνονται όλο και πιο σφοδρά, όλο και πιο έντονα και όλο και πιο ακραία.

Το ζήσαμε και στην Ελλάδα με τις δυο κακοκαιρίες, τον Ιανό το 2020 και τον Daniel το 2023, που προκάλεσαν καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία.

Ο Ιανός το 2020 ήταν ένα φαινόμενο που, σύμφωνα με τους μετεωρολόγους, συμβαίνει μια φορά στα 500 χρόνια.

Βιάστηκαν κάποιοι να βγάλουν τότε το συμπέρασμα ότι, μετά τον Ιανό, που ήταν ένα εξαιρετικά ακραίο και σπάνιο φαινόμενο, τα επόμενα 500 χρόνια θα ήμασταν… εξασφαλισμένοι.

Δεν πρόλαβαν να το πουν και έρχεται σε τρία μόλις χρόνια, στην ίδια περιοχή, ένα ακόμη πιο σπάνιο, πιο σφοδρό και πιο καταστροφικό καιρικό φαινόμενο, ο Daniel, με περίοδο επαναφοράς τα 1000 χρόνια.

Η σφοδρότητα του Daniel αποτιμάται με την ιδιαίτερα μεγάλη ένταση της βροχόπτωσης. Όπου μέσα σε 4 ημέρες η Θεσσαλία δέχθηκε 800 – 900 περίπου χιλιοστά ύψος βροχής ανά τετραγωνικό μέτρο. Δέχθηκε, δηλαδή, μέσα σε τέσσερις μέρες που κράτησε η κακοκαιρία, το νερό που συνήθως δέχεται σε ενάμισι χρόνο.

Μια πρώτη συγκριτική αξιολόγηση των τελευταίων ακραίων πλημμυρικών φαινομένων στη Μεσόγειο, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα μετεωρολογικά στοιχεία που δημοσιεύτηκαν, δείχνει ότι η ένταση της βροχόπτωσης στη Βαλένθια ήταν 1,5 – 2 φορές πιο ισχυρή από εκείνη του Daniel στη Θεσσαλία. Αφού η περιφέρεια της Βαλένθια, όπως φαίνεται, δέχθηκε από 300 μέχρι 491 χιλιοστά βροχής ανά τετραγωνικό μέτρο, μέσα σε 8, μόλις, ώρες.

Αλλά και το γεγονός ότι η πλημμύρα στην Ισπανία έπληξε ένα αστικό κέντρο, ενώ στη Θεσσαλία εκτονώθηκε σε μια εκτεταμένη αγροτική περιοχή, έχει τη σημασία του όσον αφορά στις φονικές συνέπειες του περάσματός της μέσα από την πόλη της Βαλένθια, που στοίχισε τον θάνατο περισσότερων από 200 ανθρώπους.

Αυτό που έχει μεγάλη σημασία τελικά είναι ότι σε τρία, μόλις, χρόνια, συνέβησαν στη Θεσσαλία δυο εξαιρετικά ακραία φαινόμενα που συμβαίνουν κάθε 500 χρόνια το ένα και κάθε 1000 χρόνια το άλλο, αντίστοιχα.

Κι ακόμη, μέσα σε τέσσερα χρόνια στη Μεσόγειο, συνέβησαν τουλάχιστον τρία εξαιρετικά ακραία και καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα, με το τελευταίο κάθε φορά να είναι ισχυρότερο από τα προηγούμενα.

Αυτός είναι ο ορισμός της κλιματικής αλλαγής στη Μεσόγειο. Αυτή η συχνή εναλλαγή περιόδων ανομβρίας με μεγάλη διάρκεια αφενός και υγρών περιόδων με σπάνιας επανεμφάνισης ακραία καιρικά φαινόμενα, ιδιαίτερα μεγάλης έντασης, αφετέρου.

Αν λάβει κανείς υπόψη ότι ο φετινός χειμώνας ήταν ο πλέον ξηρός των τελευταίων χρόνων και ειδικά ότι ο φετινός Οκτώβρης ήταν ο πλέον ξηρός των τελευταίων 15, τουλάχιστον, χρόνων, αντιλαμβάνεται τι μας επιφυλάσσει το άμεσο μέλλον…

Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι με δεδομένο ότι η κλιματική αλλαγή επελαύνει όλο και σφοδρότερη, τίποτε, πλέον, δεν είναι όπως παλιά.

Που σημαίνει δυο πράγματα.

Πρώτα ότι η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί, πια, να είναι ένα άλλοθι.

Ουδείς μπορεί, δηλαδή, να επικαλείται στο εξής την κλιματική αλλαγή για να δικαιολογήσει αιφνιδιασμό, ανετοιμότητα ή και ανεπάρκεια στην αντιμετώπιση των ήδη αναμενόμενων ακραίων φαινομένων.

Η κλιματική αλλαγή οφείλει να αντιμετωπίζεται σαν ένα δεδομένο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για τη λήψη μέτρων και για το σχεδιασμό έργων.

Και δεύτερο, η μεγάλη αλλαγή που φέρνει η κλιματική κρίση είναι ότι δεν ισχύουν πια οι δικαιολογίες που συχνά ακούγονται από επίσημα χείλη.

Ότι, δηλαδή, το γεγονός ότι τόσα χρόνια δεν είχαμε πλημμυρικές καταστροφές στις υπόλοιπες περιφέρειες της Ελλάδας, πλην Θεσσαλίας, αποτελεί απόδειξη ότι ο υπάρχων αντιπλημμυρικός σχεδιασμός είναι επαρκής.

Αυτό ισχύει, μέχρις αποδείξεως του εναντίον.

Οι νέες υδρολογικές μελέτες, που λαμβάνουν υπόψη τα νέα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η περίοδος επαναφοράς των 50 χρόνων, με βάση την οποία σχεδιάζονταν μέχρι τώρα τα αντιπλημμυρικά έργα, σήμερα έχει υποδιπλασιαστεί. Καθώς αντιστοιχεί σε προστασία από ακραία φαινόμενα με περίοδο επαναφοράς τα 20 – 25 χρόνια.

Που σημαίνει ότι ο αντιπλημμυρικός σχεδιασμός, στο εξής, πρέπει εκσυγχρονιστεί και να λάβει υπόψη του τα νέα και δυσμενέστερα υδρολογικά δεδομένα της κλιματικής κρίσης για να είναι επαρκής.

Το τρίτο συμπέρασμα από τις πρόσφατες σφοδρές και φονικές κακοκαιρίες είναι ότι οι πλημμυρικές καταστροφές μπορεί να μην είναι δυνατόν να αποφευχθούν, μπορούν όμως σημαντικά να μετριαστούν.

Η ανεπάρκεια του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού, μπροστά στα νέα και πολύ δυσμενέστερα υδρολογικά δεδομένα, γεννά έναν ακόμη μύθο που, εκ των πραγμάτων σήμερα, καταρρίπτεται.

Υπάρχει η αντίληψη, την οποία συχνά υποστηρίζουν οι αρμόδιοι μετά από ακραίες πλημμυρικές καταστροφές για να απαλλαγούν από τις ευθύνες, ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα που φέρνει η κλιματική αλλαγή είναι τόσο ακραία που, ό,τι μέτρο και αν είχε ληφθεί και ό,τι έργο και αν είχε εκτελεστεί, δεν θα μπορούσε να τις έχει αντιμετωπίσει.

Στον ισχυρισμό αυτόν υπάρχει, πράγματι, μια αλήθεια. Ότι πράγματι, όταν η αντιπλημμυρική προστασία έχει σχεδιαστεί για ακραία φαινόμενα με περίοδο επαναφοράς τα 50 χρόνια, αυτή δεν μπορεί να αντιμετωπίσει πλημμύρες που συμβαίνουν κάθε 500 και πολύ περισσότερο, κάθε 1000 χρόνια.

Τούτων δοθέντων και με δεδομένη τη σφοδρότητα των φαινομένων, οι καταστροφές δεν μπορούν να αποφευχθούν.

Η επιστήμη επιμένει, όμως, ότι με τη λήψη κατάλληλων μέτρων και την κατασκευή κατάλληλων και όχι, πάντως, φαραωνικών έργων, οι πλημμυρικές καταστροφές μπορούν να μετριαστούν σημαντικά.

Η επιστημονική αλήθεια που αγνοείται, συνήθως, είναι ότι κάθε επίπεδο αντιπλημμυρικής προστασίας μπορεί να μην αποφεύγει τις καταστροφές όταν συμβαίνουν ακραία φαινόμενα πιο σπάνια και πιο σφοδρά από εκείνα για τα οποία έχει σχεδιαστεί.

Μπορεί όμως με βεβαιότητα να τις μετριάσει.

Ο μετριασμός των φυσικών καταστροφών γίνεται στις μέρες μας το μεγάλο ζητούμενο της ανάγκης να προσαρμοστούμε στις νέες ακραίες συνθήκες της κλιματικής αλλαγής.

Προφανώς και δεν είναι δυνατόν, λόγω τεράστιου κόστους, αλλά και λόγω περιβαλλοντικών και άλλων επιπτώσεων, να σχεδιάζουμε τεράστια αντιπλημμυρικά έργα που να εξασφαλίζουν την πλήρη προστασία από τα σφοδρά πλημμυρικά φαινόμενα που φέρνει η κλιματική αλλαγή.

Αυτό, όμως, δεν απαλλάσσει από την υποχρέωση της αντιπλημμυρικής θωράκισης των λεκανών απορροής, έστω και έναντι φαινομένων με πολύ μικρότερη περίοδο επαναφοράς από αυτά που ενδεχομένως θα έρθουν, προκειμένου να μετριαστούν οι όποιες καταστροφές.

Δεν είναι ίδιες, δηλαδή, οι καταστροφές σε μια λεκάνη με αντιπλημμυρική θωράκιση που να προστατεύει έστω και από μικρότερης έντασης φαινόμενα, σε σχέση με μια λεκάνη στην οποία δεν υπάρχει κανένα έργο ανάσχεσης, καθυστέρησης και διόδευσης της πλημμύρας. Στη δεύτερη περίπτωση οι καταστροφές θα είναι πολλαπλάσια μεγαλύτερες και φονικότερες.

Αυτή είναι μια πραγματικότητα με ιδιαίτερη αξία, γιατί μπορεί να σώσει ζωές, οικοσυστήματα και περιουσίες.

Και εδώ έρχεται το τέταρτο συμπέρασμα από τις πρόσφατες καταστροφές στη Θεσσαλία και στη Βαλένθια.

Που έχει να κάνει με την παραδοχή της μεγάλης αλήθειας, ότι δεν χρειάζεται να σχεδιάζονται θηριώδη έργα για να αντιμετωπιστούν οι φονικές συνέπειες των ακραίων φαινομένων.

Αρκεί να σεβαστούμε τη φύση και να επαναφέρουμε τη ροή του νερού εκεί που ήταν αρχικά, πριν να υποστεί τις ολέθριες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις.

Να αποκαταστήσουμε, δηλαδή, τις φυσικές διεξόδους του νερού και να επαναφέρουμε τα ποτάμια, τα ρέματα, τους χειμάρρους και τις λίμνες στην προηγούμενη φυσική τους κατάσταση, όπως ήταν πριν από την αστικοποίηση, το τσιμέντωμα, την υπογειοποίηση, την απόφραξη και τον στραγγαλισμό ή την αποξήρανσή τους.

Πρόκειται για τις λεγόμενες σήμερα «nature based solutions», που είναι λύσεις που βασίζονται στη φύση, οι οποίες αποδεδειγμένα μετριάζουν τις καταστροφές.

Στη Βαλένθια ήταν σαφές από τις εικόνες και τα βίντεο ότι οι δρόμοι της πόλης που πλημμύρισαν, κάποτε ήταν ρέματα και χείμαρροι που έδιναν διέξοδο στις πλημμυρικές απορροές και που στη συνέχεια τσιμεντώθηκαν και υπογειοποιήθηκαν. Με αποτέλεσμα να περιοριστεί σημαντικά η παροχετευτική τους ικανότητα.

Ίδια εικόνα υπογειοποίησης ρεμάτων και διόδευσής τους μέσα από σωληνωτούς οχετούς περιορισμένης παροχετευτικότητας υπήρξε στα αστικά κέντρα και στα χωριά της Θεσσαλίας, εκεί όπου καταγράφηκαν μεγάλες καταστροφές.

Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη είναι επίσης παραδείγματα τέτοιων επεμβάσεων που, στο πλαίσιο της αστικοποίησης, ρέματα και χείμαρροι υπογειοποιήθηκαν και παροχετεύθηκαν μέσα από πλακοσκεπείς οχετούς, προκειμένου στη θέση τους να γίνουν δρόμοι, πλατείες ή ακόμη και γραμμές του τραμ.

Αντίστοιχα φαινόμενα συμβαίνουν, όμως, και στην ύπαιθρο με το μπάζωμα των ρεμάτων, τον μη συχνό και όχι συνολικό, σε όλο το μήκος του ρέματος, δηλαδή, καθαρισμό της κοίτης τους και τα λογής εμπόδια από φερτά και μπάζα στα ρέματα και στις φυσικές διεξόδους του νερού.

Υπάρχουν, ακόμη, παραδείγματα στη Θεσσαλία ρεμάτων που αν και καθαρίστηκε και διανοίχτηκε η κοίτη τους, οι κορμοί των δέντρων, τα κλαδιά και τα φερτά υλικά δεν απομακρύνθηκαν από την κοίτη, όπου βρίσκονταν, αλλά τοποθετήθηκαν στις όχθες. Με συνέπεια να παρασυρθούν από το πλημμυρικό κύμα, να φράξουν και πάλι τα ρέματα και να προκαλέσουν υπερχείλιση και καταστροφές.

Η επαναφορά της λίμνης Κάρλας στη Μαγνησία, τέλος, στην προηγούμενη φυσική της κατάσταση είναι ένα καλό παράδειγμα ενίσχυσης της αντιπλημμυρικής προστασίας της περιοχής. Καθώς η επανασυσταθείσα λίμνη εκτόνωσε ένα μεγάλο μέρος της πλημμύρας και έσωσε τις γύρω περιοχές από μεγαλύτερες καταστροφές.

Το πέμπτο συμπέρασμα από τις πρόσφατες πλημμυρικές καταστροφές στη Μεσόγειο, είναι η ανάγκη για ολοκληρωμένο αντιπλημμυρικό σχεδιασμό, σε επίπεδο λεκάνης απορροής. Και όχι τμηματικά και αποσπασματικά και μόνο κοντά σε κατοικημένες περιοχές, όπως συμβαίνει κατά κανόνα σήμερα.

Αυτή η αλήθεια, όπως και η προηγούμενη, δεν χρειάζεται ούτε φαραωνικά έργα, ούτε πανάκριβες επενδύσεις προκειμένου να σχεδιαστεί μια αντιπλημμυρική θωράκιση που να μετριάσει τις καταστροφές από όποιας ακραίας συχνότητας καιρικό φαινόμενο.

Αναγκαία προϋπόθεση του ολοκληρωμένου σχεδιασμού είναι τα αντιπλημμυρικά έργα να ξεκινούν από τις ορεινές περιοχές, εκεί όπου συγκεντρώνονται οι μεγάλες ποσότητες του νερού και να συνεργάζονται με τις αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις κατάντη στα πεδινά.

Φράγματα συγκράτησης του νερού στα ορεινά, αλλά και μικρά χωμάτινα φράγματα και μικρά πρόχειρα φράγματα ανάσχεσης της ροής με κλαδοπλέγματα και αναβαθμοί, εκεί όπου υπάρχουν μεγάλες κλίσεις, συγκρατούν τις πλημμυρικές απορροές, μειώνοντας και καθυστερώντας τη γρήγορη απορροή τους κατάντη. Με αποτέλεσμα τον μετριασμό των πλημμυρικών φαινομένων και των καταστροφών.

Εδώ έρχεται το έκτο συμπέρασμα από τις πρόσφατες πλημμυρικές καταστροφές. Που είναι ότι τα δάση είναι ένα σημαντικό μέρος του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού που η ίδια η φύση προσφέρει δωρεάν.

Καθώς συγκρατούν τις πλημμυρικές απορροές εκεί όπου γεννιούνται και συμβάλλουν στην αποτελεσματική διήθηση του νερού στο έδαφος, εμπλουτίζοντας συγχρόνως και τους υδροφορείς και δίνοντας λύση και στο πρόβλημα της λειψυδρίας που ακολουθεί, συνήθως, τις φυσικές καταστροφές.

Η αναδάσωση, επομένως, των καμένων δασικών περιοχών είναι μια δράση που οργανικά ανήκει στον ολοκληρωμένο αντιπλημμυρικό σχεδιασμό των λεκανών απορροής.

Θεωρίες ιδιωτικοποίησης με σκοπό την οικοδόμηση των δασών, με τη λογική ότι αυτά κάποτε θα… καούν και γι’ αυτό ας τα κάνουμε ξενοδοχεία ή ανεμογεννήτριες, εκτός από αντιεπιστημονικές, είναι και καταστροφικές στην εποχή της κλιματικής αλλαγής.

Η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα, τα ακραία φαινόμενα μας πλήττουν με σφοδρότητα και οι φυσικές καταστροφές είναι αναπόφευκτες.

Υπάρχουν, όμως, μια σειρά από λύσεις οικονομικές και φιλικές με το περιβάλλον που μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τον αντιπλημμυρικό σχεδιασμό και να μετριάσουν σε μεγάλο βαθμό τις καταστροφές.

Η ευφυία του ανθρώπου βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια μεγάλη πρόκληση.

Η συμφιλίωση με τη φύση και η προσαρμογή στα νέα και εξαιρετικά δυσμενή καιρικά φαινόμενα είναι ο μόνος δρόμος για την επιβίωση, ακόμη και σε εποχή σφοδρής κλιματικής αλλαγής.

Ήταν πραγματικά τυχεροί όσοι βρέθηκαν την Κυριακή το βράδυ στην πλατεία Δημητρακού, σε μια εκδήλωση που εξελίχθηκε τελικά σε κάτι πολύ ευρύτερο από το σκοπό για τον οποίο πραγματοποιήθηκε και ο οποίος δεν ήταν άλλος από τη συγκέντρωση ειδών πρώτης ανάγκης για τους πλημμυροπαθείς της Θεσσαλίας. Η πρωτοβουλία της εκδήλωσης ανήκε στη νεοσύστατη δημοτική κίνηση πολιτών Ραφήνας – Πικερμίου «Γη & Ελευθερία» και η ανταπόκριση του κόσμου ήταν εντυπωσιακή δημιουργώντας έναν ευπρόσδεκτο προβληματισμό στην κίνηση για το πώς θα μπορέσει να διαχειριστεί το μεγάλο όγκο των πραγμάτων που συγκέντρωσε. Είμαστε σίγουροι όμως ότι θα τα καταφέρει, όπως άλλωστε κατάφερε να πραγματοποιήσει αυτή τη μοναδική εκδήλωση που όμοιά της δεν έχει ξαναγίνει στην πόλη της Ραφήνας.

Και λέμε ότι δεν έχει ξαναγίνει, γιατί ήταν μια εκδήλωση που έγινε από τον ίδιο τον κόσμο. Για να πραγματοποιηθεί βοήθησαν δεκάδες άνθρωποι, συμμετείχε σε αυτήν όποιος επιθυμούσε, έγινε με φανερή ευαισθησία και αγάπη και απέδειξε ότι αυτό που δίνει ζωή σε μια πόλη είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι, κυρίως όταν τους δίνεται η αφορμή να δρουν και να προσφέρουν. Και ειδικά αυτό το τελευταίο αποδεικνυόταν από την τρανταχτή αντίθεση ανάμεσα στη γεμάτη ζωή πλατεία Δημητρακού εκείνη την ώρα και του θλιβερού θεάματος των άδειων τραπεζοκαθισμάτων που έχουν καταλάβει τη γειτονική πλατεία Πλαστήρα.

Η προχθεσινή εκδήλωση απέδειξε περίτρανα ότι με αυτοοργάνωση, θέληση, πίστη και αγάπη μπορούμε να πετύχουμε πολλά. Και η «Γη & Ελευθερία» έχει ήδη πετύχει πολλά κατορθώνοντας να φέρει σε πραγματική επαφή ανθρώπους με ευαισθησίες, ενδιαφέροντα και δεξιότητες. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών, η νεοσύστατη κίνηση υπόσχεται ότι θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά από αυτές, μαχόμενη για ανθρωπιά, αλληλεγγύη, αισθητική και πολιτισμό αλλά και για μια αρμονική συνύπαρξη με τη φύση

Η Αttica Voice κατέγραψε μερικές πολύ όμορφες στιγμές από αυτήν και τις μεταφέρει, αισθανόμενη υπερηφάνεια και τιμή που συμμετέχει σε όλο αυτό το εγχείρημα 

Χωρίς περαιτέρω σχόλια παρακολουθούμε μία αντιπαράθεση του λόγου του "πανεπιστήμονα" Μπουρνούς, απερχόμενου δημάρχου Ραφήνας, όπως τον διατύπωσε σε διαφημιστική συνέντευξη του (μία από τις πολλές) και ενόψει της νέας υποψηφιότητας του, στο κανάλι Attica TV. Από την άλλη έχουμε τον λόγο του καθηγητή Τεχνικής Γεωλογίας και Γεωτεχνικής Μηχανικής στο ΕΜΠ, Κωνσταντίνου Λουπασάκη. Τον λόγο του καθηγητή τον αντλήσαμε από συνέντευξη του στην ΕΡΤ για τις τραγικές πλημμύρες στη Θεσσαλία.

Τα σχόλια και οι κρίσεις δικές σας

Η Attica Voice κοινοποιεί την ανάρτηση του Γεράσιμου Παπαδόπουλου (Δρ Σεισμολόγος, τ. Διευθυντής Ερευνών, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών), όπου ο διακεκριμένος επιστήμονας μιλάει για το προφανές. Προφανές για όσους έχουν στοιχειώδη γνώση της Φύσης και των λειτουργιών της, και υποκριτικά άγνωστο για όσους θέλουν να κερδίσουν, υποθηκεύοντας ζωές ανθρώπων και υποβαθμίζοντας το φυσικό περιβάλλον. Προφανές για όσους διακρίνουν τα εγκληματικά λάθη υπουργών, δημάρχων, μελετητών και άλλων ανευθυνοϋπευθύνων, που αποφασίζουν με γνώμονα το προσωπικό τους όφελος. Το προσωπικό τους κέρδος, εις βάρος των ανθρώπων, της Φύσης και της κοινωνίας στο σύνολο της.

Έστω και τώρα, τελευταία στιγμή. Σταματήστε όσοι επιβουλεύεστε δάση, ρέματα, περιβάλλον. Πάψτε τις ανοησίες σας, χορταστικό σανό για όσους βλέπουν την "πρόοδο" εκεί που πίσω από την κουρτίνα καραδοκεί η καταστροφή. Η Κρήτη και όσα τραγικά συνέβησαν εκεί, σας δίνουν μία ευκαιρία να ξανασκεφτείτε το τι εγκλήματα διαπράξατε και τι ανοσιουργήματα ετοιμάζεστε να πράξετε. Σκεφτείτε το, αν σας αφήσουν ποτέ να το σκεφτείτε, η μωροφιλοδοξία, η άγνοια ή ακόμα και το ενδεχόμενο "κέρδος". Κέρδος στην καταστροφή δεν υπάρχει. 

Αλλά μάλλον και πάλι δεν θα ακούσετε κανέναν. Θα βρείτε γελοίες αιτιολογίες και θα προβάλλετε από τα "μέσα σας" τους ισχυρισμούς περί της μόνης υπεύθυνης Της ...κλιματικής αλλαγής