Τον Ιούνιο του 2020, το Δ΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική την πώληση του 50% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στην «Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ» (ΕΕΣΥΠ δηλαδή το Υπερταμείο). Και οι δύο υποθέσεις (ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ) παραπέμφθηκαν προς οριστική κρίση στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, (του ΣτΕ).

Στο σκεπτικό των αποφάσεων, οι Σύμβουλοι Επικράτειας επικαλούνται την απόφαση 1906/2014 του ΣτΕ, που είχε κρίνει αντισυνταγματική την μετατροπή της ΕΥΔΑΠ σε ιδιωτική επιχείρηση. Μάλιστα, όπως εξηγούν, η πώληση του  50,003% της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ (Θεσσαλονίκη) είναι αντίθετη στα άρθρα 5 παρ. 5 και 21 παρ. 3 του Συντάγματος, όπως υποστηρίζουν οι κάτοικοι των Αθηνών και της συμπρωτεύουσας, αλλά και το Σωματείο των εργαζομένων στην ΕΥΑΘ, που έχουν προσφύγει στο ΣτΕ.

Στην παραπάνω υπόθεση, συζητήθηκε η  προσφυγή πολιτών και του Σωματείου Εργαζομένων της ΕΥΑΘ, με την οποία ζητείται η ακύρωση του νομοθετικού πλαισίου (4389/2016, κ.λπ.). Πρόκειται για το νομοθετικό πλαίσιο με το οποίο -μέσω του ΤΑΙΠΕΔ- μεταβιβάζονται οι μετοχές της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στην  ΕΕΣΥΠ. Στην προσφυγή υπογραμμίστηκε το ότι οι δύο κρατικές εταιρείες ύδρευσης πρέπει να διατηρήσουν το ιδιοκτησιακό και πραγματικό έλεγχο των επιχειρήσεων τους, προκειμένου να αποφευχθούν σημαντικές ανατιμήσεις στη χρήση του νερού και για να διασφαλιστεί η κρατική εγγύηση της ποιοτικής, ασφαλούς, συνεχούς, αδιάλειπτης και καθολικής πρόσβασης σε αυτές, αλλά και για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας της αυξημένης, 7μελούς, σύνθεσης του  Δ΄  Τμήματος του ΣτΕ, με τις υπ΄  αριθμ. 1223/2020 και 1224/2020 αποφάσεις τους έκριναν ότι είναι βάσιμοι οι ισχυρισμοί των προσφευγόντων κατοίκων, αναφέροντας ότι «ο έλεγχος της πλειοψηφίας του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. δύναται να ασκείται όχι μόνο ευθέως από το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά και εμμέσως από αυτό, δια της παρεμβολής άλλου νομικού προσώπου. Τούτο όμως είναι επιτρεπτό μόνο υπό την προϋπόθεση ότι το παρεμβαλλόμενο νομικό πρόσωπο έχει συσταθεί για την εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος, υπόκειται, ως προς τις εξουσίες που διαθέτει σε σχέση με τη διαχείριση της ΕΥΔΑΠ -δια της κατοχής της πλειοψηφίας του μετοχικού της κεφαλαίου- στις ουσιαστικές δεσμεύσεις οι οποίες απορρέουν από το Σύνταγμα σε σχέση με την παρεχόμενη συγκεκριμένη υπηρεσία κοινής ωφέλειας και, επιπροσθέτως, το Ελληνικό Δημόσιο, αφενός, κατέχει το μετοχικό του κεφάλαιο και, αφετέρου, ελέγχει πλήρως τα όργανα διοίκησής του, δια του διορισμού, ιδίως, των μελών του Διοικητικού του Συμβουλίου».

Επιπλέον, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, «με τις ρυθμίσεις του ν. 4389/2016 δεν διασφαλίζεται ο έλεγχος του Ελληνικού Δημοσίου επί του  Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΣΥΠ ΑΕ, η οποία κατέχει ποσοστό 50,003% του μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της ΕΥΔΑΠ ΑΕ. Και τούτο διότι το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΕΣΥΠ που, αφενός, έχει το τεκμήριο αρμοδιότητας για όλα τα σχετιζόμενα με τη διαχείριση της Εταιρείας θέματα και, αφετέρου, ασκεί τα δικαιώματα ψήφου της ΕΕΣΥΠ στις θυγατρικές της, διορίζοντας, μεταξύ άλλων, τα όργανα διοίκησης της ΕΥΔΑΠ ΑΕ, δεν ορίζεται από τη Γενική Συνέλευση της ΕΕΣΥΠ, δηλαδή από το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά από ειδικό συλλογικό όργανο, το Εποπτικό Συμβούλιο της ΕΕΣΥΠ».

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι δικαστές σε άλλο σημείο της απόφασης, «η παροχή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης δεν συνιστά δραστηριότητα αναπόσπαστη από τον πυρήνα της κρατικής εξουσίας· υπό τις παρούσες όμως συνθήκες, ήτοι υπό συνθήκες παροχής των υπηρεσιών μονοπωλιακώς, από δίκτυα μοναδικά στην περιοχή της Αττικής και ανήκοντα, ιδιοκτησιακώς, στην ΕΥΔΑΠ ΑΕ, φορέα που παρέχει τις υπηρεσίες αυτές με βάση σύμβαση παραχώρησης, ο έλεγχος της ΕΥΔΑΠ ΑΕ από το Ελληνικό Δημόσιο, όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας επ’ αυτής, αλλά και δια του μετοχικού της κεφαλαίου, είναι συνταγματικώς επιβεβλημένος (ΣτΕ 1906/2014 Ολομ)».

Σε επιμέρους ζητήματα υπήρξε και η διατύπωση μειοψηφούσας άποψης, ενώ εξαιτίας της σοβαρότητας και της σπουδαιότητας του ζητήματος, το Δ´ τμήμα κρίνει την αναγκαιότητα παραπομπής της υπόθεσης στην Ολομέλεια για οριστική κρίση.

Στην Ολομέλεια

Τον Φεβρουάριο του 2022 συνεδρίασε η Ολομέλεια του ΣτΕ για τις υποθέσεις ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, τις οποίες είχε παραπέμψει σε αυτήν το Δ’ τμήμα του ΣτΕ. Με πρόεδρο την επίτιμη πρόεδρο του ΣτΕ Ειρήνη Σαρπ, έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του νόμου που ψηφίστηκε το 2016 και μεταβίβασε την πλειοψηφία των μετοχών των δύο εταιρειών ύδρευσης (Αθήνας και Θεσσαλονίκης) στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, που ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο. Επικύρωσε δηλαδή την απόφαση του Δ’ τμήματος. Το σκεπτικό της απόφασης της  Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, τον Φεβρουάριο του 2022 ήταν πως δεν αρκεί το ελληνικό Δημόσιο να έχει την εποπτεία μέσω εταιρείας που ελέγχει το ίδιο, στην οποία έχει μεταβιβαστεί το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της ΕΥΔΑΠ και του αντίστοιχου φορέα για την ύδρευση της Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ), αλλά πρέπει να έχει και τον έλεγχο της διοίκησής της, διότι αυτό επιτάσσει το Σύνταγμα.»

Στην ίδια απόφαση, η ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε πως «Κατά το Σύνταγμα, η παροχή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στον πληθυσμό της Αττικής δεν συνιστά δραστηριότητα αναπόσπαστη από τον πυρήνα της κρατικής εξουσίας και, συνεπώς, δύναται να ανατίθεται σε δημόσια επιχείρηση υπό μορφή ανώνυμης εταιρείας, όπως η ΕΥΔΑΠ Α.Ε.»

Τελικά η μεταβίβαση των μετοχών των εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης κρίθηκαν αντισυνταγματικές και η σοβαρότατη εξήγηση που δόθηκε από το ΣτΕ (αλλά κάποια κρανία, κατακλυσμένα από νεοφιλελεύθερα δόγματα και αυταρχικές ονειρώξεις επιμένουν αν αγνοούν) ήταν πως «Η μεταβίβαση δυνάμει του ν. 4389/2016 από το Δημόσιο στην ΕΕΣΥΠ Α.Ε. ποσοστού μεγαλύτερου του 50% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 5 και 21 παρ. 3 του Συντάγματος, καθόσον το Δημόσιο, καίτοι είναι ο μοναδικός μέτοχος της εταιρείας αυτής, δεν ασκεί έλεγχο επί του διοικητικού συμβουλίου της ΕΕΣΥΠ και δεν πληρούται, ως εκ τούτου, η συνταγματική προϋπόθεση σύμφωνα με την οποία είναι επιβεβλημένος ο έλεγχος της ΕΥΔΑΠ Α.Ε. από το ελληνικό Δημόσιο, όχι απλώς με την άσκηση εποπτείας επ’ αυτής, αλλά και διά του μετοχικού της κεφαλαίου, επιπροσθέτως δε, η ΕΕΣΥΠ Α.Ε. είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου παρεμβαλλόμενο μεταξύ του Δημοσίου και της ΕΥΔΑΠ»

Τώρα, τα γνωστά, ίδια ζόμπι του νεοφιλελευθερισμού* επιστρέφουν από άλλη πόρτα και επιδιώκουν την ιδιωτικοποίηση του. Σήμερα (μέσω του υπουργείου του «ανιψιού» Καραμανλή, επιδιώκουν την παραχώρηση και ιδιωτικοποίηση μέσω ΣΔΙΤ του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος της Αθήνας.

Το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα (ΕΥΣ) Αθήνας

Τον Ιανουάριο του 2022 προχώρησε η εκδήλωση ενδιαφέροντος για τον διαγωνισμό-ΣΔΙΤ που αφορά το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα (ΕΥΣ) της Αττικής.

Στον διαγωνισμό κατέβηκαν 3 σχήματα:

1. ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ - ΗΛΕΚΤΩΡ

2. ΙΝΤΡΑΚΑΤ ΑΕ & ΤΕΡΝΑ ΑΕ

3. ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΕ

Το κόστος του έργου με ΦΠΑ ανέρχεται σε 291 εκατ. ευρώ (ποσό χωρίς ΦΠΑ 235 εκατ. ευρώ). Η διάρκεια της σύμπραξης θα ανέρχεται σε είκοσι έτη. Το έργο είναι το πρώτο του είδους του στην Ελλάδα και κινητοποίησε την αγορά. Η ΕΥΔΑΠ δεν μπόρεσε να συμμετάσχει αφού έπρεπε πρώτα να τροποποιηθεί ο ιδρυτικός της νόμος. Ούτε η γαλλική Suez δεν κατέβηκε καθώς εξαγοράστηκε από την Veolia και έχει διοικητικά ζητήματα να διευθετήσει.

Το πρόσχημα είναι πως ο διαγωνισμός του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών έχει ως στόχο τον εκσυγχρονισμό και τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του υδροδοτικού δικτύου της Αττικής. Ο ανάδοχος θα αναλάβει το έργο λειτουργίας, συντήρησης, επισκευής και αποκατάστασης του εξωτερικού υδροδοτικού δικτύου της Αττικής. Στο συγκεκριμένο σχέδιο ΣΔΙΤ συμπεριλαμβάνεται το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών που αφορούν στη λειτουργία, συντήρηση, επισκευή και αποκατάσταση των εγκαταστάσεων του εξωτερικού υδροδοτικού δικτύου συλλογής, αποθήκευσης και μεταφοράς του αδιύλιστου νερού. Από τις πηγές μέχρι την είσοδο των μονάδων επεξεργασίας του.

Ως επιχειρηματικό σχέδιο θα επιδιώκει και τη βελτιστοποιώντας την οικονομική του απόδοσης ενώ παράλληλα θα εξασφαλίζεται η ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων. Αυτός ο συνδυασμός οδηγεί σε συνειρμούς που προοιωνίζονται την επερχόμενη Αττική Έρημο.

Σήμερα Τρίτη, 10/5/2022, στις 9:30 συζητείται η προσφυγή των Συλλόγων της ΕΥΔΑΠ και πολιτών κατά της παράδοσης μέσω ΣΔΙΤ σε ιδιώτες του ΕΥΣ Αττικής.

Σύμφωνα με την προσφυγή, η παράδοση σε ιδιώτες του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος μέσω ΣΔΙΤ, αποτελεί περαιτέρω τεμαχισμό της ενιαίας διαχείρισης του κύκλου του νερού της Αττικής και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην απαξίωση των υδραγωγείων μεταφοράς νερού, στην υποβάθμιση της ποιότητας του πόσιμου νερού και στην αύξηση της τιμής του νερού όπως προκύπτει από τη διεθνή εμπειρία. Και αυτή η διεθνής εμπειρία το επιβεβαιώνει. Αλλά στην Ελλάδα, όπου ζούμε τα γεγονότα με καθυστέρηση 50 ετών, πρέπει να πάθουμε για να μάθουμε. Όπως με τις διευθετήσεις, υπογειοποιήσεις, κλεισίματα  και χτισίματα ελεύθερων ποταμών, όπου σε όλον τον κόσμο τα καταργούν και επαναφέρουν ποτάμια και ρέματα στη φυσική τους κατάσταση, την ώρα που στην Κωλοπετεινίτσα της Ευρώπης πράττουμε τα ακριβώς αντίθετα, έτσι και με τη διαχείριση των εξωτερικών δικτύων υδροδότησης. Προωθούνται ενέργειες οι οποίες απέτυχαν παντού και τώρα αποκαθίστανται –όχι πάντα με επιτυχία- όπου διέπραξαν τα μεγάλα και συχνά μοιραία για τους λαούς, λάθη.

Σήμερα οι προσφεύγοντες στο ΣτΕ ζητάνε άμεσα να σταματήσει η διαδικασία Εκποίησης του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος (Ε.Υ.Σ) σε ιδιωτικά συμφέροντα. «Το νερό είναι κοινωνικό αγαθό και συνδέεται με την ύπαρξη και την ευημερία του ανθρώπου», όπως αναφέρει η ανακοίνωση της Πρωτοβουλίας για τη δημόσια διαχείριση του νερού. Η στήριξη όλων μας είναι αναγκαία, πριν ζήσουμε χειρότερα από αυτά που ζούμε σήμερα με το ηλεκτρικό ρεύμα και τις διάφορες «ρήτρες» που μας φόρεσε ο αποκαλούμενος «υγιής ανταγωνισμός» των θηρίων της οικονομικής μας ζούγκλας.

Παραπομπές:

*Από τον Μητσοτάκη και τον Χατζηδάκη μέχρι τους ιδιώτες μετόχους, όπως ο Τζον Πόλσον, που κατέχει το 10% της ΕΥΔΑΠ, και η γαλλική SUEZ που ελέγχει το 5,46% της ΕΥΑΘ.

Πηγές:

Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ(16/6/2020)

Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (5/2/2022)

Ypodomes.gr (21/1/2022)

Την Τετάρτη 19/1/22 η εταιρία ΑΚΤΩΡ εκχέρσωσε με μπουλντόζες περίπου 150τ.μ. του παράκτιου υγροτόπου Μαρίκες για λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ, στα πλαίσια της κατασκευής του έργου αποχέτευσης (ΚΕΛ).

Η περιοχή που αποψιλώθηκε είναι ενταγμένη στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ως περιοχή που προορίζεται για προστασία οικοτόπων και ειδών, ενώ παράλληλα περιλαμβάνει τύπους οικοτόπων κοινοτικής σημασίας της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της βιοποικιλότητας.

Αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξη περιβαλλοντικού οφέλους από την βιολογική επεξεργασία των αστικών λυμάτων. Ωστόσο το κράτος, οι δημόσιες υπηρεσίες, ο Δήμος και οι μελετητές όφειλαν να γνωρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία για την περιοχή Μαρίκες «απαγορεύει τη δόμηση, την άσκηση οχλουσών δραστηριοτήτων και κάθε δραστηριότητας που υποβαθμίζει την οικολογική κατάσταση του υγροτόπου».

Οι παρακάτω υπογράφοντες ζητάμε από κάθε αρμόδιο φορέα, να συμβάλλει στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του στην επανεξέταση της μελέτης ως προς τη χωροθέτηση των αντλιοστασίου στις Μαρίκες, βρίσκοντας μία εναλλακτική θέση ΕΚΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΖΩΝΗΣ.

Καλούμε όσους συμμερίζονται τους προβληματισμούς του παραπάνω κειμένου, να υπογράψουν ηλεκτρονικά στηρίζοντας την προσπάθεια που γίνεται από κατοίκους και φορείς της περιοχής, ώστε το αντλιοστάσιο να κατασκευαστεί σε χώρο εκτός της προστατευόμενης ζώνης των Μαρικών. Το μόνο που χρειάζεται είναι να κάνετε, είναι να στείλετε υπογραφή συμπαράστασης στο  Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.  με το ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνσή σας. Οι υπογραφές που θα μαζευτούν, θα παραδοθούν στην ΕΥΔΑΠ στην επικείμενη συνάντησή της με κατοίκους και φορείς της περιοχής 

Η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας (ΚΠΑΜΡΡ) εξέδωσε το ακόλουθο δελτίο τύπου απαντώντας σε συστηματικούς διαστρεβλωτές της αλήθειας που πίσω από το ίδιο το γεγονός της παραποίησης της αλήθειας κρύβονται δόλιες ενέργειες κατά του φυσικού περιβάλλοντος, του πολιτισμού και της προόδου. Είναι μία οφειλόμενη απάντηση στην παραπλάνηση που επιχειρείται από μία δημοτική αρχή η οποία όταν καλείται να απαντήσει σε σημαντικά ζητήματα, συλλαμβάνεται συστηματικά αδιάβαστη. Αποδεικνύονται ελλιπείς σε γνώση, αλλά και σε διάθεση να μάθουν. Η καλύτερη απόδειξη αυτού δόθηκε μάλιστα εκτός της αίθουσας δημοτικού συμβουλίου. Δόθηκε στον δρόμο, πάνω στην αποτυχημένη διαχείριση της κακοκαιρίας Ελπίδα ή πάνω στην αποδεδειγμένη αδιαφορία για τα όσα συνέβαιναν στον Νέο Βουτζά εδώ και δύο χρόνια

Ακολουθεί το δελτίο τύπου της Κίνησης, το οποίο επισυνάπτεται και σε PDF

ΤΑ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΔΑΠ ΚΑΙ  Η  ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ  

ΤΟΥ  ΔΗΜΟΥ  ΡΑΦΗΝΑΣ-ΠΙΚΕΡΜΙΟΥ ΓΙΑ  ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Αναφορικά με τη συζήτηση του τελευταίου Δημοτικού Συμβουλίου (10/3/22) που αφορούσε τα αντλιοστάσια  αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ  και  επειδή ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου απέρριψε αίτημα της Κίνησης  για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος για σύντομη παρέμβαση σε αυτό,  οφείλουμε μία απάντηση σε ψέματα, ανακρίβειες και συκοφαντίες που ακούστηκαν από τη Διοίκηση του Δήμου ως προς τους ισχυρισμούς μας που κατατέθηκαν εγγράφως  στο Δήμο και τους Δημοτικούς Συμβούλους:

1. Το υπόμνημα που καταθέσαμε και αφορούσε τέσσερα αντλιοστάσια (ΑΡ1-Μαρίκες, ΑΡ2-εκβολή Μ.Ρέματος, ΝΑΑ1 Διώνη/Ροδόπης και ΝΑΑ2-Διώνη/Πολυγύρου) ήταν εντός του θέματος συζήτησης όπως αυτό είχε ανακοινωθεί από το Δήμο με τίτλο «Λήψη απόφασης επί αιτήσεως της εταιρείας Ε.ΥΔ.Α.Π. Α.Ε., για την παραχώρηση των απαραίτητων κοινόχρηστων δημοτικών – κοινοτικών χώρων, για την κατασκευή των αντλιοστασίων αποχέτευσης ακαθάρτων», χωρίς καμία διευκρίνιση μέχρι την παραμονή του Δημοτικού Συμβουλίου σε ποια αντλιοστάσια αναφέρεται το θέμα (ούτε στους Δημοτικούς Συμβούλους!).

2. Δεδομένου ότι τα αντλιοστάσια στις Μαρίκες και την εκβολή του Μεγάλου Ρέματος δεν ήρθαν ποτέ για συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο γιατί έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι απαλλοτριώσεις των εκτάσεων, όπως ανέφερε ο Δήμαρχος, δημιουργείται το εύλογο ερώτημα :

Πώς ολοκληρώθηκαν οι  απαλλοτριώσεις αυτών των εκτάσεων από την ΕΥΔΑΠ  χωρίς απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου και ενημέρωση των δημοτών, τη στιγμή που τουλάχιστον  στις  Μαρίκες  επρόκειτο για έκταση ιδιοκτησίας του Δήμου;  

Ο ισχυρισμός του Δημάρχου ότι  η έκταση δεν είχε  χαρακτηριστεί κοινόχρηστος χώρος, δεν αναιρεί το γεγονός ότι αποτελούσε  ιδιοκτησία του Δήμου, δηλαδή των δημοτών του που έχουν έννομο συμφέρον επ’ αυτού. 

• Ο ισχυρισμός του Δημάρχου ότι δεν υφίστανται προστατευόμενοι υγρότοποι στις Μαρίκες και στην εκβολή  του Μεγάλου Ρέματος  παρά μόνο οικοδομικά τετράγωνα και ιδιόκτητα οικόπεδα,  είναι ΑΥΘΑΙΡΕΤΟΣ και δε συνάδει με την αδιαμφισβήτητη νομοθεσία που  έχει κατατεθεί και εγγράφως στο Δήμο προς ενημέρωσή του από τις 19/1/2022, αμέσως μετά την έναρξη των εργασιών του εργολάβου στις Μαρίκες.

Για τις παραπάνω εκτάσεις  βρίσκεται μάλιστα ήδη σε εξέλιξη  η οριοθέτησή τους   που επιβάλλεται από το  ν.3937/2011(ενσωμάτωση της ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 92/43/ΕΟΚ  για την προστασία της βιοποικιλότητας).  Στην μεν εκβολή του Μ.Ρέματος που βρίσκεται στο β’ στάδιο οριοθέτησης, έχουν ήδη από το 2018 καθοριστεί με ΦΕΚ τα όρια του υγροτόπου (ν.4559/2018), στις δε Μαρίκες που βρίσκεται στο α’ στάδιο οριοθέτησης, έχουν καθοριστεί τα εξωτερικά του όρια από τη μελέτη υγροτόπων του ΕΚΒΥ  που εκπονήθηκε για τις ανάγκες της οριοθέτησης.

Επιπλέον δύο παρατηρήσεις:

α) η προστασία μίας περιοχής και οι επιτρεπόμενες χρήσεις είναι ανεξάρτητες από το ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής, όπως ισχύει π.χ. στις δασικές εκτάσεις,  όπου ακόμη κι αν μία περιοχή είναι ιδιόκτητη,  ισχύουν  οι περιορισμοί δόμησης που απορρέουν  από τη δασική νομοθεσία 

β) το  Ευρωπαϊκό δίκαιο υπερισχύει του  Εθνικού.  Η έκταση στις Μαρίκες  που παραχωρήθηκε  στην ΕΥΔΑΠ είχε πράγματι περιληφθεί σε ένα σχέδιο πόλης της Χούντας  το οποίο ο Δήμαρχος  σήμερα επικαλείται  (χωρίς ντροπή!).  Από τη στιγμή όμως που οι περιοχές κηρύχτηκαν προστατευόμενες από  Ευρωπαϊκή νομοθεσία, το σχέδιο πόλης (Εθνική νομοθεσία)  οφείλει να αναθεωρηθεί,  βγάζοντας εκτός σχεδίου πόλης τις προστατευτέες περιοχές.

4. Ο ισχυρισμός του Δημάρχου ότι η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος έκανε προσφυγή στο ΣτΕ και μάλιστα απορρίφθηκε(!) ΕΙΝΑΙ ΨΕΥΔΗΣ ΚΑΙ ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΚΗ.

Η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος ουδέποτε προσέφυγε  κατά του έργου αποχέτευσης, παρά μόνο κατά του έργου διευθέτησης/οριοθέτησης του Μεγάλου Ρέματος.  Η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος δεν είναι αντίθετη στο έργο αποχέτευσης από θέμα αρχής, αρκεί το έργο να σεβαστεί το θεσμικό πλαίσιο για το φυσικό περιβάλλον της περιοχής μας, διαφορετικά κινδυνεύει να εξελιχθεί σε ένα αντιπεριβαλλοντικό έργο  αντίθετο με το σκοπό που θεωρητικά εξυπηρετεί.

Ωστόσο κατά του έργου αυτού έχουν προσφύγει Σύλλογοι και πολίτες  του Δήμου Σπάτων-Αρτέμιδος, προσφυγή η οποία δεν έχει εκδικαστεί ακόμη από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Συνεπώς  η ΕΥΔΑΠ έχει ξεκινήσει την υλοποίηση ενός έργου,  η νομιμότητα του οποίου δεν έχει ακόμη κριθεί και το οποίο  θα φέρει το ΣτΕ προ τετελεσμένων καταστάσεων. 

5. Ο ισχυρισμός του Δημάρχου ότι όλα τα αντλιοστάσια αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ είναι υπόγεια ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΚΡΙΒΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΗ, αφού η πρόβλεψη για τα αντλιοστάσια είναι η μερική υπογειοποίησή τους, ενώ θα υπάρχει και επιφανειακό κτίσμα επίσκεψης και ελέγχου.

Ειδικά στα προαναφερόμενα  αντλιοστάσια που έχουν  χωροθετηθεί σε υγροτόπους και ρέματα, είναι πιθανό να δημιουργηθούν  τεχνικά προβλήματα ή/και μείωση του προσδόκιμου ζωής της εγκατάστασης, λόγω της ύπαρξης μεγάλων ποσοτήτων νερού στο έδαφος. 

Άρα δεν υπάρχει πλήρως υπογειοποιημένο αντλιοστάσιο  στο έργο.

Επειδή τα τελικά στοιχεία χωροθέτησης και σχεδιασμού των αντλιοστασίων δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα στους κατοίκους του Δήμου μας,  ΚΑΛΟΥΜΕ ΤΟ ΔΗΜΟ ΝΑ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ ΤΩΝ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΩΝ  ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ, ΩΣΤΕ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ  ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΜΑΣ.

Τέλος, επειδή  η τοποθέτηση του Αντιδημάρχου Περιβάλλοντος σχετικά με ….«ρέματα που δε φυτρώνουν από τον ουρανό» και… «κτίσματα που υπάρχουν στις Μαρίκες» (αξίζει να την ακούσετε!!!) μόνο σύγχυση και λανθασμένες εντυπώσεις  μπορεί να δημιουργήσει, θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι οι προστατευόμενες περιοχές στις οποίες αναφερθήκαμε στο υπόμνημά μας  είναι υγρότοποι και ρέματα,  ΕΙΝΑΙ ΑΔΟΜΗΤΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ,  ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΔΗΜΟΣΙΑ Ή ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΓΗ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΔΕΝ ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΝΟΜΙΜΟ Ή ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ. Ακόμη όμως και να υπήρχαν διεκδικήσεις,  ακόμη κι αν ο Δήμος αδιαφορεί για την προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής μας,  θα έπρεπε τουλάχιστον να έχει διδαχθεί από τα… «κυλιόμενα σπίτια του Ν.Βουτζά»  και να εξασφαλίσει έστω την ασφάλεια των κατοίκων, αποτρέποντας ανάλογα… «σπάνια γεωλογικά φαινόμενα»  με αυτά του Ν.Βουτζά στο μέλλον.

 14/3/2022, Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας   

megalorema@gmail.com,

https://www.facebook.com/KPAMRR , https://megalo-rema.blogspot.com/

Τις τελευταίες μέρες ζήσαμε ακόμα μία επίθεση του ανθρώπου απέναντι στον φυσικό πλούτο της χώρας. Ακόμα και αν –για τα νεοελληνικά δεδομένα- θεωρήθηκε παρέμβαση μικρής κλίμακας, η εκχέρσωση 150 τετραγωνικών μέτρων (από τα 23 στρέματα) υγροτόπου στις Μαρίκες της Ραφήνας,  απλά επιβεβαίωνε την απύθμενη άγνοια και την αμέτρητη αδιαφορία των νεοελλήνων για την έννοια του «οικοσυστήματος» και του τι σημαίνει αυτό για την ίδια την ανθρώπινη ζωή, όπως και για όλη τη ζωή που ακόμα διαθέτει ο πλανήτης Γη. Την άγνοια και αδιαφορία των νεοελλήνων ως ατόμων αλλά και ως ομάδων ατόμων, όπως ομάδες μελετητών, ειδικών, οργανισμών και κυρίως διοικητικών. Κυβερνητικών και –όπως άστοχα και ειρωνικά αποκαλούνται-  «αυτοδιοικητικών».

Ο ελληνικός εκσυγχρονισμός. Μία κερδοφόρα –για λίγους-  αυταπάτη

Είναι σταθερά αποδεκτή η ανάγκη εκπολιτισμού της ανατολικής Αττικής. Όχι εκσυγχρονισμού, γιατί αυτή η λέξη κουβαλάει βαρύ, αρνητικό νόημα και πρόσημο στη χώρα μας. Και όχι άδικα. Εκσυγχρονιστικά θεωρήθηκαν τα έργα κάλυψης του Ιλισού από τον Μεταξά. Εκσυγχρονιστικά θεωρήθηκαν τα έργα αποξήρανσης λιμνών και υγροτόπων, στην αναζήτηση καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Εκσυγχρονιστής θεωρήθηκε ο Καραμανλής με το ξήλωμα της ευρωπαϊκού  χαρακτήρα συγκοινωνιακής υποδομής σταθερής τροχιάς. Εκείνης του τραμ της Αθήνας. Και βέβαια εκσυγχρονιστής βαφτίστηκε και με το έγκλημα της ολέθριας αντιπαροχής.  Εκσυγχρονιστής βαφτίστηκε ο Σημίτης, ο άνθρωπος που έσπρωξε τη χώρα στο οικονομικό βάραθρο της Ευρώπης και του κόσμου. Εκσυγχρονιστές είπανε και  όλους εκείνους που ευαγγελίζονταν ή και τελικά υλοποίησαν σε μεγάλο βαθμό την πιο ακραία υπερεκμετάλλευση φυσικού πόρου στην Ελλάδα. Εκείνη της εκτροπής του πλουσιότερου σε νερό, ελληνικού ποταμού. Του Αχελώου. Εκσυγχρονισμός θεωρήθηκε η άτσαλη και με βιαστικές και πρόχειρες μελέτες, ανάπτυξη του δικτύου εθνικής οδοποιίας. Οδοποιία που δεν τήρησε βασικές αρχές, όπως εκείνες του βιοκλιματικού σχεδιασμού (αυτό το καταλαβαίνει όποιος π.χ. περάσει τον αυχένα της Μαλακάσας χειμώνα ξημερώματα ή κινηθεί στην Εγνατία από Θεσσαλονίκη για Αλεξανδρούπολη πρωινή ώρα και άλλα πολλά).

Με όλα αυτά –και άλλα πολλά-  καταλαβαίνουμε πως ενώ χρειαζόμασταν πρωτίστως να εκπολιτιστούμε, πηδήξαμε μία τάξη με μέσο και περάσαμε στον «εκσυγχρονισμό». Τη μετατροπή του χωριού και της γειτονιάς  σε αστικές  παραγκουπόλεις.

Ακόμα και τα εντυπωσιακότερα αρχιτεκτονήματα, οι εντυπωσιακότερες υπερδομές, οφείλουν να διαθέτουν θεμέλια. Αόρατα και καθόλου εντυπωσιακά, αλλά δίχως αυτά η υπερδομή καταρρέει. Κάπως έτσι είναι και οι αναπτυξιολάγνοι νεοέλληνες, οι οποίοι σχεδιάζουν και κατασκευάζουν θηριώδη ανάπτυξη και τερατώδη εκσυγχρονισμό, χωρίς να έχουν αποκτήσει πρώτα το πολιτισμικό επίπεδο που θα καταστήσει τα «επιτεύγματα» αυτά   χρήσιμα, λειτουργικά, καλαίσθητα -αν θέλετε-  και κυρίως θα τα εντάξει αρμονικά στο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούνε και οι δημιουργοί τους. Και αν για τα παραδείγματα των προαναφερθέντων «εκσυγχρονιστών» σήμερα υπάρχει και μία χαζοχαρούμενη τάση απαλλαγής από τις βαρύτατες ευθύνες τους, γιατί «δεν ήξεραν» (ας γελάσουμε διακριτικά) για τους σημερινούς δεν υπάρχει και ούτε πρέπει να υπάρξει, κανένα άλλοθι, κανένα απαλλακτικό στοιχείο. Γιατί ακόμα και αν δεν ξέρουν, δεν κοιτούν να παραδειγματιστούν από αυτούς που έπαθαν και έμαθαν τελικά, μετά από χρόνια.

Η καταστροφή του υγροτόπου στις Μαρίκες της Ραφήνας

Επανερχόμαστε στην καταστροφή που προκάλεσε το υπουργείο υποδομών μαζί με την ΕΥΔΑΠ, την εταιρεία διαχείρισης του υδατικού αποθέματος της Αττικής και κατά τον νόμο υπεύθυνη για την τήρηση της οδηγίας 60 της Ε.Ε. -τουλάχιστον για τα επιφανειακά νερά- στον υγρότοπο των Μαρικών. Έναν υγρότοπο Α προτεραιότητας ενταγμένο στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών της Οδηγίας 2000/60 Ε.Ε.

Δεν πρόκειται δηλαδή για μία απλή ζημιά, αλλά για παράβαση ενωσιακής οδηγίας, ενσωματωμένης στο εθνικό και ενωσιακό Δίκαιο. Είναι ξεκάθαρα κολάσιμη παρανομία.

Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί;

Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Θα μπορούσε ένα είχε αποφευχθεί στη φάση της διαβούλευσης, αν η διαβούλευση ήταν σοβαρή και όχι προσχηματική, όπως είναι και η πλειονότητα των παρωδιών που αποκαλούνται «ανοιχτές δημόσιες διαβουλεύσεις» στην Ελλάδα. Δυστυχώς όμως μία διοίκηση αδιάφορη, ευθυγραμμισμένη με την εξυπηρέτηση της «οικονομίας» του έργου (διάβαζε εξοικονόμηση της ΕΥΔΑΠ και κερδοφορία του εργολάβου), ετσιθελικά και άτσαλα ως συνήθως, σε σύμπραξη με μία άσχετη αυτοδιοίκηση με νοοτροπία βλαχοδημάρχου, εξαφάνισαν κάθε αντίρρηση και προώθησαν την αθλιότερη πρόταση. Τόσο στο επίπεδο της «διαβούλευσης» επί της μελέτης, όσο και στο επίπεδο της «διαβούλευσης» επί των θέσεων των περιφερειακών αντλιοστασίων. Παρεμφερές θέμα αναμένουμε να προκύψει και για τη θέση του Κέντρου Επεξεργασίας, στην πρώτη πλημμύρα του Μεγάλου Ρέματος. Του ρέματος – υγροτόπου επίσης-  που το βάφτισαν «φυσικό αποδέκτη» και  που πήγαν και του φόρεσαν την κατασκευή πάνω του. Αλλά και εκεί μίλησε ο νόμος της επιβεβλημένης σιωπής στην προσχηματική αν όχι εικονική «διαβούλευση».  

Γιατί όμως οι καταστροφές που σχεδιάζουν είναι μεγάλες;

Τον Ιούλιο του 2008 επτακόσιοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν στο Διεθνές Συνέδριο για τους Υγρότοπους INTECOL, στην Τσουιάμπα της Βραζιλίας. Δηλαδή στις όχθες του τεράστιου υγρότοπου Παντανάλ. Στόχος τους ήταν η εξεύρεση τρόπων προστασίας αυτών των εκτάσεων που κινδύνευαν να αφανιστούν. Πολλές από αυτές τις εκτάσεις, κυρίως σε χώρες της Αφρικής, της ΝΑ Ασίας  και της Λατινικής Αμερικής, με την αποτρόπαια  μέριμνα διεθνών οργανισμών - εξυπηρετητών των πολυεθνικών των πετροχημικών, λιπασμάτων, γεωργικών φαρμάκων, πολλαπλασιαστικού υλικού, έχουν πια εξαφανιστεί.  Η εξαφάνιση τους αυτή σχετίζεται άμεσα με τη ραγδαία αύξηση της εμφάνισης ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων, αλλά οι σχετικές μελέτες είτε δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ είτε τα πορίσματα τους βρίσκονται ακόμα «υπό επεξεργασία». Και έχουμε τελικά μία εικόνα που παραμένει θολή, αλλά βολική για την παγκόσμια υπερεκμεταλλευτική οικονομία.

Για να αποφευχθούν τυχόν βολικές παρεξηγήσεις, πρέπει να σημειωθεί ότι υγρότοποι δεν είναι αποκλειστικά οι βάλτοι και τα έλη, αλλά και οι περιοχές τύρφης, τα δέλτα των ποταμών, τα δάση μανγκρόβιας, οι τούνδρες, οι λίμνες και άλλοι υδάτινοι αλλά και παρυδάτιοι σχηματισμοί, όπως αμμοθίνες και παραθαλάσσια δάση. Μέσα σε αυτά και το παράκτιο έλος – αμμοθινικό οικοσύστημα των Μαρικών της Ραφήνας (του Σχινιά, της Βραυρώνας, των Λεγραινών ή Λεγρενών κλπ)

Συνολικά αυτές οι περιοχές καλύπτουν περίπου το 6% της ξηράς στον πλανήτη μας. Εκεί αποθηκεύεται το 20% των ανθρακούχων αερίων, ενώ παράγουν ως οικοσυστημικοί πράγοντες το 25% των τροφίμων όλου του κόσμου, βοηθούν στον καθαρισμό των υδάτων, γεμίζουν εκ νέου με νερό τους υδροφόρους ορίζοντες και δρουν ως ασπίδες προστασίας από τις τρομερές παράκτιες καταιγίδες, ειδικά σε χώρες με ακτή σε ωκεανούς ή ανοιχτές θάλασσες.

Στο συνέδριο του 2008 διατυπώθηκε η θέση που εντάχθηκε μετά στα συμπεράσματα, πως αν για κάποιο λόγο, οι υγρότοποι του κόσμου απελευθέρωναν το φορτίο τους σε διοξείδιο του άνθρακα, θα ενισχυόταν δραματικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Φυσικά θα ακολουθούσε και η αύξηση της συχνότητας των ακραίων φαινομένων που συνδέονται με το –τότε αποκαλούμενο- φαινόμενο.

Οι Μαρίκες, ως υγρότοπος Α προτεραιότητας, σημασία που απέκτησε με λαβή και τα συμπεράσματα του συνεδρίου του 2008 και στο ποσοστό που τους αναλογεί, μαζί με το παγκόσμιο δίκτυο υγροτόπων, διαθέτουν μέρος, σημαντικό για τα ελληνικά δεδομένα, των 771 δισεκατομμυρίων τόνων αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Κρατούν αιχμάλωτο, δηλαδή, μέρος από το ένα πέμπτο της συνολικής ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα που υπάρχει στη Γη. Ποσότητα  ίση με αυτή που υπάρχει σήμερα στην ατμόσφαιρα.

Η άποψη της ΕΥΔΑΠ για τα συμπεράσματα του συνεδρίου για την προστασία των υγροτόπων εκφράστηκαν με έργα - Μαρίκες Ιανουάριος 2022

Σύμφωνα λοιπόν με το διεθνές συνέδριο  για τη σχέση των υγροτόπων με τη μεταβολή των κλιματικών συνθηκών, κάθε υγρότοπος αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα όχι μόνο για τον τόπο του αλλά και για τη γη ολόκληρη. Ψιλά γράμματα θα πει ένας αναπτυξιολάγνος ψηφοθήρας βλαχοδήμαρχος ή ένας ψηφοθήρας κυβερνητικός, που ερεθίζονται όταν βλέπουν έναν  ελαστιχοφόρο και εκσπερματίζουν όταν βλέπουν  έναν ερπυστριοφόρο εκσκαφέα, να αντικαθιστούν έναν υγρότοπο με μία «αναπτυξιακή» υποδομή.

Αλλά είπαμε. Πριν εκπολιτιστούμε κάποιοι μας έπεισαν να εκσυγχρονιστούμε. Χτίζουμε πάνω στην άμμο ένα μέλλον που θα καταρρεύσει πάνω στα κεφάλια των παιδιών μας.

Αλλά τελικά ποιος νοιάζεται γι’ αυτά. Η ζωή είναι μικρή για να είναι μίζερη, οπότε όσο το ταχύτερο της δώσουμε τη χαριστική βολή, τόσο το καλύτερο.

Δεν θα μας κλάψει και κανένας πολιτισμός άλλωστε.