Αναδημοσιεύουμε από το προφίλ του ραδιοφωνικού παραγωγού, δημοσιογράφου, φίλου και πρωτίστως ποιητή, Κώστα Καναβούρη στο facebook, τη σημερινή ανάρτηση του για τα 112 χρόνια από τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Δεν θα μπορούσε να γραφεί κάτι πιο όμορφο παρά μόνο από από το χέρι και το πνεύμα ενός μεγάλου ποιητή δοσμένου από τη ματιά ενός ομότεχνου του και μάλιστα βαθέως γνώστη της λογοτεχνίας.
Βαρδιάνος στην γλώσσα (από τον Κώστα Καναβούρη)
Σαν σήμερα, στις 3 Ιανουαρίου 1911, έφυγε από την ζωή (γεν. 4 Μαρτίου 1851), ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Ο μεγάλος βαρδιάνος της πιο ακέραιας γλώσσας των ανθρώπων: εκείνης της γλώσσας που μιλάει την πραότητα, την παραμυθία, την θωπεία, την παρηγοριά, την άνευ όρων αγάπη. Σ' αυτή την ομορφιά, σ' αυτήν την γλώσσα μεγαλύνθηκε το έργο του και όχι απλώς επειδή γράφτηκε σε «ωραία ελληνικά». Κι αν άφησε μια τεράστια παρακαταθήκη είναι πως όποιος θέλει να μιλήσει έτσι, σε όποια γλώσσα του κόσμου, να είναι βέβαιος ότι θα βρει τις λέξεις να την πει. Η αγάπη ποτέ δεν πάσχει από λεξιπενία.
Χιλιάδες σελίδες γράφτηκαν, αξίως, φυσικά, για τον Παπαδιαμάντη. Νομίζω όμως πως, ό,τι πιο περιεκτικό γράφτηκε μέσα σε λίγες λέξεις (κι όσο για την γλώσσα του μέσα στις 7 πρώτες λέξεις), βρίσκεται μέσα στο ποίημα του Νίκου Καρούζου, «Ο ακέραιος κυρ Αλέξανδρος»:
Θαμνώδη ρήματα και φύλλα καταπράσινα της γλώσσας.
Μεγάλος άνθρωπος κι ανέσπερος
έλληνας πού κράτησε
τον πόνο στο σωστό του το ύψος
αγνοώντας και δημοτικισμούς και εξελικτισμούς και μόδες
αγνοώντας τα εκάστοτε μορμολύκεια
την ασίγαστη γενικότητα των πιθήκων
αγνοώντας τον αιώνα της καλπάζουσας εξυπνάδας
ο ανοξείδωτος.
Ήδη τα θύματα της Προόδου πού πρόωρα σκουριάζει
πάνε στην πατρίδα του τη Σκιάθο
κι αγοράζουν ελπίζοντας οικόπεδα
πάνε για λίγο αεράκι λίγη θάλασσα και φρέσκο φεγγάρι.
Μα είν’ αδύνατο να κοροϊδέψουμε τη ρημαγμένη φύση
με ξιπόλητα Σαββατοκύριακα και με τροχόσπιτα.
ο ακέραιος κυρ Αλέξανδρος
εκείνος ὁ περιούσιος Παπαδιαμάντης
και το κεράκι μας ακόμη δεν το θέλει.
(Νίκος Καρούζος - Χορταριασμένα χάσματα , 1974)
