Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Το 1977, η Μαρία Φαραντούρη κυκλοφορεί τα «Τραγούδια διαμαρτυρίας» που γνωρίζουν πρωτοφανή επιτυχία. Η εποχή άλλωστε, τρία μόλις χρόνια μετά τη χούντα, ευνοούσε έναν τέτοιο δίσκο
Με τη βαθιά και επιβλητική της φωνή, η Μαρία Φαραντούρη ερμηνεύει μοναδικά τραγούδια διαμαρτυρίας από όλο τον κόσμο. Τραγούδια που αγαπήθηκαν και τα περισσότερα από αυτά έγιναν κοινωνικοί ύμνοι.
Ας γνωρίσουμε, όμως, ένα-ένα τα τραγούδια αυτά καθώς και την τραγική ιστορία που κρύβεται πίσω από το καθένα
1. Bella ciao (Ιταλία-Ανωνύμου). Εργατικό τραγούδι της Βόρειας Ιταλίας που το τραγουδούσαν στις αρχές του αιώνα οι εργάτριες που μάζευαν το ρύζι στις φυτείες της ιταλικής επαρχίας «Terre d’Acqua» κοντά στην Μπολόνια.
Οι αρχικοί στίχοι του τραγουδιού μιλούσαν για τις σκληρές συνθήκες εργασίας μέσα στον καυτό ήλιο και για το αφεντικό, που «μ’ ένα ραβδί στο χέρι», δεν αφήνει τους εργάτες να πάρουν ανάσα και δεν πληρώνει τους μισθούς. Οι γυναίκες έλεγαν ότι «για κάθε ώρα που περνά μέσα στα χωράφια, χαραμίζεται η ζωή τους και τα νιάτα τους» αλλά ήλπιζαν ότι θα απελευθερωθούν και ότι «θα έρθει η μέρα που όλες τους θα δουλεύουν ελεύθερες». Η πρώτη καταγραφή του «Bella Ciao» με αυτούς τους στίχους έγινε το 1906 στην πόλη Βερτσέλλι στην ιταλική περιφέρεια Πεδεμόντιο
Κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, Ιταλοί παρτιζάνοι άλλαξαν τους στίχους και έγινε αντιστασιακός ύμνος.
«Ω! αντίο όμορφη, αντίο … και αν πεθάνω σαν αντάρτης, εσύ πρέπει να με θάψεις … Να με θάψεις εκεί, στο βουνό, κάτω από τη σκιά ενός υπέροχου λουλουδιού … Και οι άνθρωποι που θα περνούν θα λένε " ώ! τι όμορφο λουλούδι!" … Αυτό εδώ είναι το λουλούδι του αντάρτη που πέθανε για την λευτεριά μας»
Εδώ, μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το δίσκο
2. Άντρα μου πάει (Ιταλία-Franco Cirliano) ή το «Κλάμα της γυναίκας του μετανάστη» γραμμένο από τον Franco Cirliano, στην ελληνική διάλεκτο των χωριών της Κάτω Ιταλίας, τα «γκρεκάνικα».
Το τραγούδι είναι το κλάμα της γυναίκας του μετανάστη. Μετά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, πολλοί Ελληνόφωνοι των χωριών της Κάτω Ιταλίας έφυγαν για τη Γερμανία, το Βέλγιο και την Ελβετία, για να δουλέψουν εργάτες στα ορυχεία
«Θέλω να μεθύσω για να μη σκέφτομαι … να κλάψω και να γελάσω θέλω τούτο το βράδυ … με πολλή οργή να τραγουδήσω … στο φεγγάρι να φωνάξω: ο άντρας μου πάει … Οι άντρες μας πάνε, φεύγουν … αν πάνε όλα καλά, θα ιδωθούμε σ' ένα χρόνο … Αυτή είναι η ζωή μας, Χριστέ μου, πάνε στη Γερμανία με κλάμα και πόνο … “Μπαμπά γιατί πρέπει να πας; Πες μου γιατί;”. Γιατί έτσι είναι η ζωή, καημένα παιδάκια … ο φτωχός δουλεύει και ιδρώνει για να παχύνει τα αφεντικά με τη δουλειά του … Ακούω την μπάντα, ακούω τη μουσική είμαι εδώ μαζί σας μα σκέφτομαι και το τρένο …. σκέφτομαι το σκοτεινό ορυχείο …. όπου δουλεύοντας εκεί πεθαίνει ο κόσμος»
3. La peregrinacion (Αργεντινή-Από τη Misa Criola) : Λαϊκό θρησκευτικό τραγούδι, εμπνευσμένο από την παραδοσιακή μουσική της Αργεντινής
4. Sometimes i feel (Β. Αμερική-Παραδοσιακό νέγρικο) : Ένα παραδοσιακό νέγρικο τραγούδι (spiritual) που αφηγείται το παράπονο ενός ξεριζωμένου μαύρου που νιώθει σαν ορφανό παιδί μακρυά από τη γη που τον γέννησε.
Στα σκλαβοπάζαρα του Αμερικανικού Νότου, οι αγοραστές, κυρίως ιδιοκτήτες φυτειών βαμβακιού, διάλεγαν συνήθως τα νεότερα μέλη μιας οικογένειας και τα παιδιά αυτά δεν έβλεπαν ποτέ ξανά τους γονείς τους. Αυτά ήταν τα «παιδιά χωρίς μάνα», βίαια χωρισμένα από τη μάνα τους, τον πατέρα τους, την πατρίδα τους. Προορισμένα να ζήσουν σαν σκλάβοι και που οι απόγονοί τους στις ΗΠΑ, στην πλειοψηφία τους, ακόμη αντιμετωπίζονται σαν άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας
Οι ρίζες του τραγουδιού αυτού χάνονται στην ιστορία, όπως γίνεται σε όλα τα παραδοσιακά τραγούδια, στην προκειμένη περίπτωση, των Aφροαμερικάνων σκλάβων. Έχει ηχογραφηθεί με διάφορες τροποποιήσεις στίχων, ενώ η παλιότερη καταγεγραμμένη επίσημα εκτέλεση του τραγουδιού έρχεται 150 χρόνια πριν
«Sometimes I feel like a motherless child, a long way from my home»
5. El paso del Ebro (Ισπανία-Ανωνύμου 1937) : ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του Ισπανικού Δημοκρατικού Στρατού κατά τη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Η μελωδία του τραγουδιού είναι μια λαϊκή μουσική αρκετά πιο παλιά. Οι στίχοι του τραγουδιού υπάρχουν σε δύο παραλλαγές, γνωστές ως "El Paso del Ebro" και "Viva la XV Brigada".
Η πρώτη σχετίζεται με τη Μάχη του ποταμού Έβρου και η δεύτερη αναφέρεται στη Μάχη του Χάραμα, δύο από τις κύριες αναμετρήσεις του εμφυλίου πολέμου. Η Μάχη του Έβρου (Ιούλιος-Νοέμβριος 1938) ήταν η σπουδαιότερη και σκληρότερη του Ισπανικού Εμφυλίου και , με την επικράτηση των φασιστών του Φράνκο, σηματοδότησε την αρχή του τέλους για τον Ισπανικό εμφύλιο.
Στη Μάχη του Έβρου πολέμησε και η 15η Διεθνής Ταξιαρχία, που αποτελούνταν από ξένους εθελοντές, ανάμεσά τους και Έλληνες. Οι Έλληνες που πολέμησαν στον Ισπανικό εμφύλιο ήταν περίπου 300 και οι περισσότεροι από αυτούς ήταν ενταγμένοι στο Βαλκανικό Τάγμα Ντιμιτρόφ της 15ης Διεθνούς Ταξιαρχίας. Υπολογίζεται πως τουλάχιστον 70 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους στις μάχες του πολέμου αυτού.
«Η Στρατιά του Έβρου πέρασε μια νύχτα το ποτάμι κι έδωσε ένα καλό μάθημα στους εισβολείς … Των προδοτών η αεροπορία πάνω μας ξερνάει την οργή της … Μα τίποτα δεν μπορούν να κάνουν οι βόμβες όταν περισσεύει η καρδιά»
6. Gracias a la vida (Χιλή) : ένας ευχαριστήριος ύμνος για τη ζωή, γραμμένος από τη Χιλιανή Βιολέτα Πάρρα. Το τραγούδι γράφτηκε το 1966. Ένα χρόνο μετά, η Βιολέτα αυτοκτόνησε κάνοντας το τραγούδι να φαίνεται πιο πολύ σαν ένας αποχαιρετισμός προς τη ζωή
«Ευχαριστώ τη ζωή που μου έδωσε τόσα πολλά … μου έδωσε τα βήματα στα κουρασμένα μου πόδια … με αυτά περπάτησα μέσα από πόλεις κι’ από λάσπη … ακρογιαλιές και έρημους, βουνά και πεδιάδες … και το σπίτι σου, το δρόμο και την αυλή σου.
Ευχαριστώ τη ζωή που μου έδωσε τόσα πολλά … Μου έδωσε το γέλιο, μου ‘δωσε το δάκρυ
κι έτσι ξεχωρίζω την καλή τύχη από τη θλίψη …. τα δυο υλικά που φτιάξανε το τραγούδι μου … και το τραγούδι το δικό σας που είναι και δικό μου»
7. La plegaria a un labrador (Χιλή) : ένα τραγούδι του μεγάλου Χιλιανού τροβαδούρου Βίκτορ Χάρα, με το τραγικό τέλος που τον κατέταξε για πάντα στους ήρωες των κοινωνικών αγώνων.
Το πραξικόπημα του Πινοσέτ, ενορχηστρωμένο από τη CIA, βρήκε τον Βίκτορ Χάρα σπίτι του. Ήταν 11 Σεπτεμβρίου 1973, η δική μας χούντα ήταν στα τελειώματά της, των Χιλιανών μόλις άρχιζε
Ο Βίκτορ αποχαιρέτησε τη σύζυγο του, πήρε την κιθάρα του και έφυγε για το Πανεπιστήμιο. Από εκεί έκανε και το τελευταίο τηλεφώνημα του. "Μου μίλησε σαν να με αποχαιρετούσε. Μου είπε ότι θα μείνει κοντά στους φοιτητές του. Μου ζήτησε να προσέχω τον εαυτό μου και τα παιδιά. Ήταν η τελευταία φορά που μιλήσαμε" θυμάται η Τζοάν Χάρα.
Την επόμενη μέρα, στρατιώτες εισέβαλαν στο Πανεπιστήμιο και συνέλαβαν όσους βρίσκονταν εκεί για να τους μεταφέρουν στο εθνικό στάδιο της Χιλής που είχε μετατραπεί σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως για τους οπαδούς του δολοφονηθέντος προέδρου Αλιέντε.
Εκεί, δεν άργησαν να τον αναγνωρίσουν. "Εσύ δεν είσαι ο Βίκτορ Χάρα; Γιατί δεν μας τραγουδάς τώρα;" τον ρώτησε ένας αξιωματικός γελώντας. Οι στρατιώτες άρχισαν να τον χτυπούν με τα όπλα μέχρι που έπεσε στο πάτωμα. Ο αξιωματικός πέταξε το τσιγάρο που κάπνιζε και ζήτησε από τον Βίκτορ να το μαζέψει. Όσο δεν το έκανε οι στρατιώτες συνέχισαν να τον χτυπούν. Ο Βίκτορ άπλωσε τελικά το χέρι του και ο αξιωματικός το πάτησε. Του έσπασε τον έναν καρπό και στη συνέχεια τον άλλο. "Παίξε μας τώρα κιθάρα με σπασμένα χέρια" του φώναξε, "παίξε πουτάνας γιέ".
Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι βασανιστές του έδωσαν μια κιθάρα ζητώντας του να παίξει και ο Βίκτορ Χάρα, με σπασμένα χέρια τραγούδησε αποσπάσματα από το τραγούδι Venceremos (Θα νικήσουμε)
Ο Βίκτορ Χάρα βασανίστηκε επί ώρες. Τελικά, εκτελέστηκε με μια σφαίρα στο κεφάλι στις 16 Σεπτεμβρίου 1973. Στη συνέχεια, οι στρατιώτες γάζωσαν με 44 σφαίρες το πτώμα του και το πέταξαν στο δρόμο. Μια νοσοκόμα το βρήκε και τον αναγνώρισε. Ειδοποίησε τη σύζυγο του, που πήγε κρυφά και το παρέλαβε. "Το σώμα του ήταν γεμάτο πληγές και οι καρποί του σπασμένοι. Στο κεφάλι του είχε ένα τραύμα από σφαίρα" θυμάται. Τον έθαψε σε έναν τάφο χωρίς όνομα στο γενικό νεκροταφείο του Σαντιάγο και έφυγε από τη χώρα.
«Ορθώσου … κοίτα τα χέρια σου και σφιχτά με τα’ αδέλφι σου για να ανδριώσεις … μαζί θα προχωρήσουμε ενωμένοι … τώρα και την ώρα του θανάτου»
8. Commandante Che Guevara (Κούβα) : ένα τραγούδι για τον μεγάλο επαναστάτη Τσε Γκεβάρα. Το «Hasta Siempre, Comandante» γράφτηκε το 1965 από τον κουβανό κιθαρίστα, τραγουδιστή και συνθέτη Carlos Puebla. Σύμφωνα με τον Puebla Πουέμπλα, οι στίχοι του τραγουδιού αποτελούν στην ουσία απάντηση στο αποχαιρετιστήριο γράμμα του Τσε προς τον Φιντέλ Κάστρο, με το οποίο γνωστοποιούσε στον κουβανικό λαό την πρόθεση του να φύγει από την Κούβα για να στηρίξει επαναστατικά κινήματα σε άλλες γωνιές του κόσμου.
Η Δέσποινα Φορτσερά έβαλε όμορφους ελληνικούς στίχους για να το τραγουδήσουν οι Apurimac πολλά χρόνια αργότερα:
« Σα θρύλος γύρω καλπάζεις … Σαν ευχή και σαν κατάρα … Στα στενά της Σάντα Κλάρα …
τ΄ όνειρό σου δοκιμάζεις… Εδώ θα μείνει για πάντα … Το ζεστό το πέρασμά σου … Φωτιά που ανάβει η ματιά σου … Κομαντάντε Τσε Γκεβάρα»
9. Joe Hill (Β. Αμερική-Hayes Robinson): ένα τραγούδι των Earl Robinson and Alfred Hayes
για τον Joe Hill, τον συνδικαλιστή μάρτυρα και ηγετικό στέλεχος των «Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου» (IWW), των οποίων τα μέλη έγιναν γνωστά με το παρατσούκλι «Wobblies»)
Οι «IWW» δημιουργήθηκαν το 1905. Αντιτάχθηκαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χαιρέτισαν την Οχτωβριανή Επανάσταση, οργάνωσαν τους εργάτες, ηγήθηκαν μεγάλων απεργιών, ανέδειξαν σημαντικά στελέχη του κινήματος των ΗΠΑ και κυνηγήθηκαν λυσσαλέα από τους βιομήχανους και το αστικό κράτος, έχοντας πολλά θύματα. Στη δεκαετία του 1920 οι επαναστατικές δυνάμεις των «IWW» εντάχθηκαν στο ΚΚ ΗΠΑ.
Στις 10 Ιανουαρίου του 1914, στο Σολτ Λέικ των ΗΠΑ, ο Τζον Μόρρισον και ο γιος του Άρλινγκ δολοφονούνται μέσα στο μπακάλικό τους από δύο ενόπλους που έχουν καλύψει τα πρόσωπά τους με κόκκινα φουλάρια. Για τη δολοφονία τους συλλαμβάνεται ο Joe Hill , ο οποίος αρνείται την κατηγορία, το αστικό κράτος όμως είχε βρει τη χρυσή ευκαιρία για να ξεφορτωθε’ί τον ενοχλητικό μπελά
Ο Joe Hill εκτελέστηκε στις 19 Νοεμβρίου του 1915. Το σώμα του αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του τοποθετήθηκαν σε εξακόσιους μικρούς φακέλους και στάλθηκαν σε σωματεία σε όλον τον κόσμο. Κάποιοι από αυτούς τους φακέλους ανοίχτηκαν στις Πρωτομαγιάτικες συγκεντρώσεις του 1916 και οι στάχτες του Hill σκόρπισαν πάνω από τα επαναστατικά λάβαρα των συντρόφων του.
Στο τελευταίο γράμμα του προς τον Μπιλ Χέιγουντ, έναν ηγέτη των IWW, ο Joe Hill γράφει: «Αντίο Μπιλ. Πεθαίνω σαν αληθινός επαναστάτης. Μην χάσετε χρόνο σε θρήνους. Οργανωθείτε..!»
«Ονειρεύτηκα τον Joe Hill χθες το βράδυ … Ζωντανό όπως εσύ κι εγώ … Του είπα “μα Τζο, είσαι δέκα χρόνια νεκρός” … “Ποτέ δεν πέθανα” είπε αυτός … “Ποτέ δεν πέθανα” είπε αυτός … Από το Σαν Ντιέγκο μέχρι το Μέιν … Σε κάθε ορυχείο και μύλο … Όπου οι εργάτες υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους … Εκεί θα βρεις τον Joe Hill »
Το τραγούδι του Joe Hill, το τραγούδησε η Joan Baez στο φεστιβάλ του Woodstock αφιερώνοντάς το στον τότε σύζυγό της που βρισκόταν σε απεργία πείνας μέσα στη φυλακή επειδή είχε αρνηθεί να στρατολογηθεί για τον πόλεμο του Βιετνάμ.
10. Te recuerdo Amanda (Χιλή-Victor Jara): άλλο ένα τραγούδι του Βίκτορ Χάρα
« Σε θυμάμαι Αμάντα να διαβαίνεις τους υγρούς δρόμους τρέχοντας για τη φάμπρικα που δούλευε ο Μανουέλ … το μεγάλο χαμόγελό σου, η βροχή στα μαλλιά σου, τίποτα δε σ’ ενδιαφέρει … θέλεις μόνο να συναντηθείς μαζί του για πέντε λεπτά … Ένα βράδυ έφυγε και πήρε τα βουνά… ένα βράδυ έφυγε και σε πέντε λεπτά όλα άλλαξαν … χτυπάει η σειρήνα … γυρίζουν στη δουλειά … πολλοί δε γύρισαν ποτέ … ανάμεσά τους κι ο Μανουέλ»
Πηγές
https://www.mixanitouxronou.gr/quot-bella-ciao
"Ο μικροαστός αποφεύγει τα άκρα. Ούτε πολύ δεξιά ούτε πολύ αριστερά ... Ο μικροαστός είναι ανασφαλές άτομο, κοιτά να επιβιώσει, το σπιτάκι του, την οικογένειά του ... Ο μικροαστός δεν είναι ούτε για μεγάλους έρωτες, ούτε γίνεται αρχηγός, είναι οπαδός ... Τα παιδιά βρίζουν μικροαστό τον πατέρα τους και πάνε στα χνάρια του, είναι ζήτημα χρόνου να γίνουν κι αυτοί μικροαστοί"
Ήταν Οκτώβρης του 1973, πριν από 46 χρόνια, όταν κυκλοφόρησαν τα «Μικροαστικά», 14 τραγούδια σε μουσική του Λουκιανού Κηλαηδόνη και στίχους του Γιάννη Νεγρεπόντη. Στην πραγματικότητα , τα «Μικροαστικά», τα ποιήματα του Νεγρεπόντη, δεν ήταν μόνο 14, αλλά … 109 και γράφτηκαν στο διάστημα 1966-1973. Τα πιο πολλά από αυτά γράφτηκαν την περίοδο 1971-1973, όταν ο Γιάννης Νεγρεπόντης ήταν ελεύθερος. Αντίθετα, από το 1967 έως το 1970 είχε φροντίσει η χούντα να τον στείλει για επιμόρφωση και για συμμόρφωση στη Γυάρο και τη Λέρο.
Tα Μικροαστικά ήταν η τρίτη ολοκληρωμένη δουλειά του Λουκιανού Κηλαηδόνη, καθώς είχαν προηγηθεί “Η πόλη μας” και η “Κόκκινη Κλωστή”. Είναι, όμως, η πρώτη φορά που αναλαμβάνει την ερμηνεία των περισσότερων τραγουδιών και ταυτόχρονα είναι και η αρχή της συνεργασίας του με τον Γιάννη Νεγρεπόντη, που θα ολοκληρωθεί δύο χρόνια αργότερα με την έκδοση του δίσκου “Απλά μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας”
Γέλα, γέλα πουλί μου γέλα
γέλα, κι είν’ η ζωή μια τρέλα
Ήταν Μάρτιος του 1985 όταν κυκλοφόρησαν τα «Ζεστά ποτά», ο πρώτος δίσκος των Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα. Ένας δίσκος που περιφερόταν για χρόνια από τη μία δισκογραφική εταιρεία στην άλλη και που χρειάστηκε τη διορατικότητα του Μανώλη Ρασούλη, ώστε η Minos-EMΙ να πειστεί τελικά να τον κυκλοφορήσει. Ο δίσκος αυτός σημείωσε αμέσως τεράστια επιτυχία ξεπερνώντας σε ένα χρόνο τις 100.000 πωλήσεις. Ακόμη, όμως, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί την τεράστια επίδραση που θα ασκούσε στο σύγχρονο ελληνικό τραγούδι.
Στην πραγματικότητα, ο δίσκος αυτός με τα νέα στοιχεία που έφερνε – κυρίως το συνταίριασμα της ελληνικής με τη δυτική μουσική παράδοση – άνοιξε το δρόμο σε μια ολόκληρη γενιά τραγουδοποιών-ερμηνευτών δημιουργώντας αυτό που αργότερα ονομάστηκε έντεχνο ελληνικό τραγούδι, άσχετα με το πόσο δόκιμος είναι αυτός ο όρος. Εύκολα λοιπόν μπορεί να αντιληφθεί κανείς γιατί τα «Ζεστά Ποτά» θεωρούνται ένας από τους πιο σημαντικούς δίσκους για το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι.
Ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας, προσπαθούσαν από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 ήδη, να προσεγγίσουν τις δισκογραφικές εταιρείες. Οι δισκογραφικές εταιρείες, όμως, αδιαφορούσαν, ακόμη και μετά τη νίκη του Πάνου Κατσιμίχα στους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού της Κέρκυρας του 1982. Στους μουσικούς αυτούς αγώνες που είχε οργανώσει ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Πάνος Κατσιμίχας βραβεύτηκε παίζοντας το "Μια Βραδιά Στο Λούκι" . Χρειάστηκε να περάσουν άλλα τρία χρόνια, ώσπου το 1985, μια τυχαία συνάντηση με το Μανώλη Ρασούλη άνοιξε τελικά την πόρτα της Minos-EMΙ και κυκλοφόρησαν τα «Ζεστά ποτά»
Ο δίσκος σημείωσε αμέσως τεράστια επιτυχία πουλώντας μέσα σε ένα χρόνο περισσότερα από 100.000 αντίτυπα. Οι στίχοι των τραγουδιών είναι κοινωνικοί και ερωτικοί. Με εξαίρεση το «Ρίτα Ριτάκι», που έγινε μεγάλη ραδιοφωνική επιτυχία, τα υπόλοιπα τραγούδια του δίσκου είναι μελαγχολικά και αγγίζουν προσωπικά και κοινωνικά αδιέξοδα. Καθοριστική συμβολή στον ήχο των κομματιών είχαν ο Νίκος Αντύπας και Γιάννης Σπάθας, πρώην μέλη των Socrates, οι οποίοι έκαναν την ενορχήστρωση.
Ο Μανώλης Ρασούλης, που ήταν ο παραγωγός του δίσκου, γράφει στο οπισθόφυλλο του δίσκου: «Η καλλιτεχνική οντότητα του Χάρη και του Πάνου είναι αυθεντικότατη φύσει και θέσει και τα τραγούδια τους κινούνται ολοταχώς προς τη χρυσή τομή του νεοελληνικού τραγουδιού και είναι τόσο ανθρώπινα που τα αισθάνομαι σαν ζεστά ποτά, μέσα σε ύπουλα παγωμένη νύχτα του χειμώνα. Δεν είναι απλώς ελληνικά τραγούδια. Είναι ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ που φανερώνουν ελληνικές υπάρξεις, που χύνονται στη γλυκύτητα του τραγουδιού της ανθρώπινης φυλής».
Στο δικό τους σημείωμα, ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας, γράφουν: «Έξω από κάποιο βενζινάδικο της γειτονιάς μας, υπάρχει ένα αυτόματο μηχάνημα με αναψυκτικά και καφέδες. Είναι το στέκι μας, κάτι σαν υπαίθριο καφενείο για δύο, εκεί που καταλήγουν πάντα οι μεταμεσονύχτιες βόλτες και συζητήσεις μας εδώ και χρόνια. Τα δέκα τραγούδια του δίσκου φτιάχτηκαν από το 1977 (Φάνης) μέχρι και το 1984 και η φωτογραφία του εξωφύλλου είναι κατά κάποιο τρόπο το ενδέκατο, αφού περιέχει και τον έμμεσο τίτλο του δίσκου “ΖΕΣΤΑ ΠΟΤΑ”. Ευχαριστούμε πολύ τους φίλους μας Γιάννη και Νίκο που μας βοήθησαν να δώσουμε στα τραγούδια αυτά την τελική τους μορφή και ατμόσφαιρα»
Τα τραγούδια του δίσκου
01. Παίξε βραχνή μου φυσαρμόνικα
“Παίξε βραχνή μου φυσαρμόνικα
ποιος ξέρει τώρα πια αν με θυμάται
παίξε για την αγάπη μου
που μ’ άλλονε κοιμάται”
02. Προσωπικές οπτασίες
“Σκέφτομαι πάλι ίσως δεν ήσουνα εσύ
ό, τι ονειρεύτηκα
όμως θυμάμαι μια νύχτα είδα τα μάτια της λύπης
να μου χαμογελάνε
Ίσως δεν ήμουνα κι εγώ ό,τι ονειρεύτηκες
έτσι κι αλλιώς όλα είναι προσωπικές οπτασίες
Το νιώθω πως σε χάνω...
γλυκιά μου αγάπη καληνύχτα”
03. Φάνης
“Και έκανες υπομονή γιατί φοβόσουν το κελί
Καλόπιανες τη μοναξιά και τον ασβέστη που `πεφτε
Σαν χιόνι απ’ το ταβάνι
Και μέχρι να σου βγει η ψυχή δε θα ξεχάσεις μια στιγμή
Κάποια βραδιά στη φυλακή φωνές και κλάματα
Κι είπανε τ’ αλλο το πρωί στο δεκαπέντε το κελί
Ότι βιάσαν οι παλιοί τον έφηβο το Φάνη”
04. Τις Κυριακές από παιδί τις σιχαινόμουνα
“Στέκω στην πόρτα, ψάχνω για κλειδί.
Μες στο μυαλό μου όλα ένα μάτσο.
Τις Κυριακές από παιδί τις σιχαινόμουνα.
Τραβάω την καρέκλα για να κάτσω”
05. Μια βραδιά στο λούκι
“Βοήθεια, Χριστιανοί, κοντεύω να φλιπάρω
ζηλεύω όποιον της μιλά και όποιον την κοιτάει
μα πιο πολύ ζηλεύω εκείνον π’ αγαπάει
σαν τρέμει το κορμάκι της και σαν λιγοθυμάει”
06. Ρίτα-Ριτάκι
“Μου το `χες πει πολλές φορές ότι δε μ’ αγαπούσες
συγγνώμη δεν κατάλαβα ότι το εννοούσες
γι’ αυτό λοιπόν σε χαιρετώ και φεύγω δίχως λόγια
με το κεφάλι μου ψηλά και την ψυχή στα πόδια”
07. Για ένα κομμάτι ψωμί
“Για ένα κομμάτι ψωμί,
θα `χεις ξεχάσει πολλά.
Για ένα κομμάτι ψωμί,
θα `χεις πληρώσει ακριβά.
Και κάποια μέρα θα σε λύσουν,
μα θα φοβάσαι να φύγεις, θα τρέμεις.
Θα σε κλωτσάνε και θα σ’ αρέσει, δικέ μου.
Σαν το σκυλί τους θα σ’ έχουν, δικέ μου,
μα δε θα έχεις ψυχή να το νιώσεις,
θα είναι για σένα αργά”
08. Υπόγειο (ποίηση Ρίτας Μπούμη-Παπά)
“Πεθαίνεις με τους ποιητές
κάθε ηλιοβασίλεμα.
Τα χέρια σου μυρίζουν
απ’ τα μαλλιά τους.
Χτυπάει η καμπάνα
που δεν πιστεύεις πια.
Σε ξένη αυλή συνομιλείς
με το φεγγάρι.
Έχεις ένα χαμόγελο
από μαργαριτάρια,
ψαράδες Σικελοί
στο ταίριαξαν να το φοράς.
Ψάξε και βρες το
πριν σε κλείσει η νύχτα
σ’ ένα υπόγειο βαθύτερο
από τούτο”
09. Κορίτσια της συγνώμης
“Μου μείνανε οι θεωρίες και τα λόγια
ένα "τελειώσαμε" και εγώ μες στη ζωή σου
Έφυγα σαν τον κλέφτη δίχως λόγια
και δεν λογάριασα την πίκρα τη δική σου
Ένας γελοίος παρλαπίπας κοκοράκος
που όπου με παίρνει και μένα κοκορεύομαι
Ένας χαζός και ζαλισμένος ανθρωπάκος
μες του φαλλού μου το φολκλόρ να κοροϊδεύομαι
Κορίτσια της συγγνώμης μες στα μάτια σας
είναι μια λύπη που δεν έχω εγώ ξεχάσει
Κορίτσια, γκρίζα, νεράιδες της αγάπης
ό, τι ήτανε να χάσω το έχω χάσει
Κι απ’ ότι μου ’μεινε ετούτο το τραγούδι
σας δίνω απόψε που μονάχος ξενυχτάω
μοιάζει χαζό μα είναι το λουλούδι
είναι το χάδι και τα λόγια που χρωστάω
είναι το χάδι τ’ απαλό που σας χρωστάω”
10. Γέλα πουλί μου
“Μου φαίνεται σαν να `ναι χθες
μα πάνε τόσα χρόνια
που σαν βιολί το σώμα σου
στα χέρια μου κρατούσα
Με το ραδιόφωνο σιγά
μες στ’ απαλό σκοτάδι
θα τρόμαζες αν ήξερες
πόσο σε αγαπούσα
Τίποτα δεν έχει αλλάξει
και τίποτα δεν είναι όπως παλιά
μένει όμως ακόμα ένα πείσμα
που δεν είναι συνήθεια μοναχά
Γέλα, γέλα πουλί μου γέλα
γέλα, κι είν’ η ζωή μια τρέλα”
Τριάντα χρόνια μετά την κυκλοφορία αυτού του ιστορικού πλέον δίσκου, ο Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας μπήκαν ξανά στο στούντιο και ηχογράφησαν εκ νέου τα κομμάτια. Στο εξώφυλλο του δίσκου, που κυκλοφόρησε στο τέλος του 2015, εξηγούν γιατί το έκαναν. «Τα "Ζεστά ποτά" κυκλοφόρησαν πριν από 30 χρόνια (Απρίλιος 1985). Ο λόγος που ξαναγράφτηκαν και επανεκδίδονται είναι μια υπόσχεση που είχαμε κάποτε δώσει στους εαυτούς μας. Αυτός ο πρώτος και σημαδιακός για τη ζωή μας δίσκος, θα γυρίσει κάποια στιγμή πίσω, για να πάρει τη θέση του στη βιβλιοθήκη, ανάμεσα στα ταξίδια του Γκιούλιβερ, τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ και τις ιστορίες του Ιουλίου Βερν… Επιτέλους γύρισε».
Ας ακούσουμε αυτό το δεύτερο δίσκο που βγήκε τριάντα χρόνια μετά. Δεν έχει ουσιαστική διαφορά από τον πρώτο. Μόνο στις ερμηνείες θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε μια διαφορά. Πιο ώριμες και πιο σίγουρες, έχοντας βιώσει πια τη βεβαιότητα πως όλα είναι προσωπικές οπτασίες
Kι αυτή η Αττική η γη, η πάνσοφη κι ωραία το καύχημα, το κόσμημα, τ΄ άνθος όλου του κόσμου
μέλλει κι αυτή να ερημωθεί κι η στάθμη της να πέσει από τ' άγρια κύματα κι από τη συμφορά
(Νοστράδαμου Προφητείες αποδ. Alan Wistful μτφ Π. Νικολαϊδης V.31)
atticavoice@gmail.com
