Είναι τόσο σπάνιο να συναντήσει κανείς  ανθρώπους με τόσο πάθος. Εμπύρετους από την ειλικρινή  λατρεία προς τη φύση και την ιστορία, τη λατρεία τη μετουσιωμένη σε πάθος άσβεστο, σε αγκαλιά που αγκαλιάζει  ένα βουνό ολόκληρο. 

Δεν είναι λεκτική υπερβολή ούτε φραστική αμετροέπεια η περιγραφή της αγκαλιάς του Ορεσίβιου Πεντελικού*, του οποίου η αγκαλιά μεγάλωσε τόσο αυτά τα χρόνια, όσο για να χωρέσει το βουνό που αγαπά και που -όπως μπορείτε να διαπιστώσετε διαβάζοντας τα βιβλία του- αποτελεί πια τη ζωή του την ίδια.

Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.iranon.gr/PENTELI/PENTELI.htm, θα βρείτε αναρτημένα τα τρία βιβκλία του Ορεσίβου Πεντελικού για την Πεντέλη.

1.  "ΠΕΝΤΕΛΗ από την ανάδυση της Αιγαίας γης έως τους ρωμαϊκούς χρόνους"ηλεκτρονικό βιβλίο σε μορφή PDFΚυκλοφορία Φεβρουάριος 2012.

Περιλαμβάνει  την προϊστορία, την ιστορία, τα αρχαιολογικά δεδομένα, τις αρχαίες λατρευτικές εκδηλώσεις και τους μυθολογικούς συσχετισμούς του βουνού της Πεντέλης.

  2."ΠΕΝΤΕΛΗ από τους βυζαντινούς χρόνους έως τη σύγχρονη εποχή –μέρος Α': το όρος των αμώμων"ηλεκτρονικό βιβλίο σε μορφή PDF - κυκλοφορία Απρίλιος 2015.

εστιάζει στο ιστορικό της χριστιανικής λατρείας στην Πεντέλη κατά τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους.

3. "ΠΕΝΤΕΛΗ από τους βυζαντινούς χρόνους έως τη σύγχρονη εποχή - μέρος Β'" αποτελεί συμπλήρωμα του Α' μέρους, και εστιάζει σε διάφορα ζητήματα ενδιαφέροντος σε σχέση με την αναφερόμενη χρονική περίοδο.

Οι τρεις τόμοι της δουλειάς του Ορεσίβιου αποτελούν εκτός από προϊόντα εντατικής έρευνας και πηγές πολύτιμων πληροφοριών για την Πεντέλη, λογοτεχνικά έργα. Λογοτεχνικά έργα μίας πολύ ειδικής κατηγορίας, που δεν περιλαμβάνει μυθοπλασία, δεν αποτελεί δοκίμιο ούτε κριτική. Είναι η λογοτεχνία του περιηγητή που μας διαμεσολαβεί την εμπειρία και τη γνώση του. Ναι, θα τολμούσε να πει κανείς πως γράφοντας έντιμα για το ωραίο και το αιώνιο, για το μεγαλείο της δημιουργίας της ίδιας της Φύσης, οι λέξεις ομορφαίνουν και οι φράσεις αποκτούν γοητεία. Ο Ορεσίβιος το γνωρίζει καλά αυτό και γι΄ αυτό η δουλειά του προχωρά βαθιά στο βουνό κερδίζοντας και μεταφέροντας την ομορφιά που ανακαλύπτει στο κείμενο του.

  Είναι πολύ σημαντικό, σε έναν κόσμο που αποτιμά τα πάντα σε χρηματικές αξίες, το ότι η τόσο συστηματική και υψηλής αξίας εργασία του Ορεσίβιου, δεν μπήκε σε εμπορική εκμετάλλευση και αυτό έγινε κατ’ επιλογή του συγγραφέα. Ο Ορεσίβιος γνωρίζει πως η δουλειά του που πηγάζει από την αγάπη του για το βουνό, δεν μπορεί παρά να διανεμηθεί έναντι του ιδίου τιμήματος. Της αγάπης για το ίδιο βουνό και της δίψας για τη γνωριμία μαζί του. Το βουνό που «τάισε» λατόμους,  μαρμαράδες, καλλιτέχνες, καταπατητές, εμπρηστές και οικοπεδοφάγους με τα σπλάχνα του (και εξακολουθεί δυστυχώς να τους τρέφει) προσφέρει μέσω του Ορεσίβιου,  εικόνες, γνώση και εμπειρίες  με μόνο αντάλλαγμα την αγάπη.

  Το μεγαλείο του βουνού και του ερωτευμένου μαζί του συγγραφέα, δεν μεταφράζεται σε κανενός είδους υλική αξία. Αυτό το ξεκαθαρίζει άλλωστε εμμέσως, όταν σε αρκετά σημεία του κειμένου του, αλλά πιο τονισμένα στον επίλογο του Α τόμου γράφει

  Σ’ αυτό το σημείο αρκεί να θυμηθούμε για λίγο τον Πλάτωνα. Στους “Νόμους” του, διαβάζουμε πως ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένα ανδρείκελο. Κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί μετά βεβαιότητας, αν οι Θεοί τον έφτιαξαν απλώς για παιχνίδι ή για κάποιον σοβαρό σκοπό. Τομόνο που μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά, είναι ότι το αξιοθρήνητο αυτό πλάσμα κρέμεται απόμια κλωστή, και όλες του οι ελπίδες, οι φόβοι, οι χαρές και οι λύπες το κάνουν να χορεύει.

Ο Αθηναίος φιλόσοφος πιστεύει πως είναι λυπηρό το να παίρνουμε στα σοβαρά τις ανθρώπινεςυποθέσεις μιας και ο άνθρωπος δεν είναι παρά το παιχνίδι του Θεού, «και τούτο είναι πράγματι το καλύτερο που μπορεί να πεί κανείς γι’ αυτόν»**

Πιστός λοιπόν στις αρχές του, ο Ορεσίβιος διανέμει τον κόπο του δωρεάν. Δωρεάν ελάβατε, δωρεάν δότε  λέει η ευαγγελική ρήση,  που οι ίδιοι οι χριστιανοί απαξιώνουν***  αλλά ο Ορεσίβιος τιμά.

Οι πληγές της Πεντέλης

  Ο Ορεσίβιος  μας φέρνει μπροστά στα μάτια μας την ομορφιά ενός βουνού που δεν έχουμε σταματήσει να πληγώνουμε, τουλάχιστον από το 490 π.Χ. (μετά τη Μάχη του Μαραθώνα – βιβλίο πρώτο σελίδα 84) δηλαδή τουλάχιστον για 2.500 χρόνια και μάλιστα με δραστηριότητα εκθετικά αυξανόμενη με την πάροδο των ετών, όσο άλλαζαν και τα μέσα (τα φονικά εργαλεία) που χρησιμοποιούσαμε. Μας προσφέρει μέσω των κειμένων του και των φωτογραφιών του την ομορφιά, αλλά και τις ανοιχτές πληγές που του καταφέραμε.

  Αφιερώνει εκτεταμένα κεφάλαια, πλούσια σε περιγραφές, αναφορές και φωτογραφίες, στη λατομική δραστηριότητα και την νόμιμη αλλά και παράνομη εξόρυξη του πάλλευκου  πεντελικού μαρμάρου. Μάλιστα, για τον Ορεσίβιο η εξόρυξη μαρμάρου αποτελεί προσβολή στη φύση και το βουνό το ίδιο, άσχετα αν αναφέρεται στα αρχαία λατομεία από τα οποία εξορύχθηκε το μάρμαρο με το οποίο χτίστηκαν ο Παρθενώνας και αρχαία γλυπτά ή αρχιτεκτονήματα, ή αναφέρεται στην αισχρή δραστηριότητα των σημερινών παρανόμων λατόμων. Η τεκμηρίωση για αυτό, είναι πάλι ο Πλάτωνας και φυσικά χαρακτηρίζει οικτρό το να καταστρέφουμε, εμείς οι μικροί και ασήμαντοι, το θείο δημιούργημα για να κατασκευάσουμε το υποδεέστερο ανθρώπινο. Άλλωστε στην πρώτη κιόλας σελίδα του πρώτου τόμου ο Ορεσίβιος γράφει

Ας έμενε η Πεντέλη ανέγγιχτη από τους ανθρώπους, κι ας μην είχαμε ποτέ τον Παρθενώνα

  Για τα αρχαία λατομεία γράφει στον πρώτο τόμο, από τη σελίδα 84 μέχρι την 150 και για τα νεότερα μέχρι τα σημερινά, στο δεύτερο μέρος του  δευτέρου τόμου και στις σελίδες από τη σελίδα 187 μέχρι τη 274 αλλά και σε αρκετές ενδιάμεσες, όπου γίνονται σχετικές αναφορές.

Οι ομορφιές της Πεντέλης

  Φυσικά οι αναφορές στις ομορφιές του βουνού είναι πυκνές. Άλλωστε πρόκειται για ένα από τα ομορφότερα βουνά της Ελλάδας (το ομορφότερο του κόσμου πιθανόν για τον συγγραφέα). Οι αναφορές του για τα ποτάμια της Πεντέλης περιλαμβάνουν φυσικά το Μέγα Ρέμα Πεντέλης (ο Βαλανάρης δηλαδή), ο Χάραδρος στην Οινόη. Πέρα από τα ποτάμια, απαριθμεί και εντοπίζει  πηγές και αρχαίους ιερούς, συνδεδεμένους με τις πηγές, τόπους, Περιττό δε να αναφέρουμε τις πυκνές περιγραφές του στο (δυστυχώς πληγωμένο από την απληστία) δάσος της Πεντέλης.

  Μέσα στις ομορφιές του βουνού που μας περιγράφει ο Ορεσίβιος, πέρα από το αδιαμφισβήτητο φυσικό κάλλος, ανήκουν και ένα σωρό χώροι, ιερά και οδοί, απομεινάρια ενός παρελθόντος που η σύγχρονη Ελλάδα προτιμά να μη πολυθυμάται αφού η έντονη παρουσία του σε μία από τις πιο εμπορικές περιοχές της Αττικής και οι απαραίτητες ενέργειες στις οποίες θα έπρεπε να προβεί (εάν διέθετε το απαραίτητο φιλότιμο) θα εμπόδιζε την περαιτέρω «αξιοποίηση» της.

  Σταχυολογώντας και επιγραμματικά, ο Ορεσίβιος αναφέρει και περιγράφει τον ναό της Παλληνίδος Αθηνάς, της Πεντελησίας (;) Αθηνάς, το τλεμενις της Αθηνάς (Αγριλίκι),  το ιερό της Εκάλης, το τέμενος του Ηρακλή (Αγριλίκι), τον βωμό του Ασκληπιού, τον ναό των Αιγυπτίων Θεών στη Μπρεξίζα, τα Νυμφαία της Πεντέλης, τον ναό του αρχαίου λατομείου στον Κοκκιναρά  και μίαπλειάδα ακόμα από αρχαίους ιερούς τόπους. Εντοπίζει τα ερείπια αρχαίων ναών σε εκκλησίες, όπως των 40 Μαρτύρων, της Παναγίας Ξυδού, της Ζωοδόχου Πηγής, της Αγίας Παρασκευής, στην Αγία Τριάδα στον Άγιο Στέφανο, στον Άγιο Νικόλαο, στον Αγ. Εφραίμ και στον Άγιο Γεώργιο στον Μαραθώνα και σε ένα σωρό ακόμα θέσεις του βουνού.

Φυσικά δεν γίνεται στις ελάχιστες γραμμές αυτής της παρουσίασης να παραθέσουμε λεπτομερώς όλες τις επισκέψεις και τις περιγραφές τόπων που έχει ερευνήσει ο ακάματος Ορεσίβιος, αλλά σας παρακινούμε να επισκεφθείτε τα σημεία που αναφέρει, με τις σελίδες του κειμένου του ανά χείρας. Μία τέτοια επίσκεψη όμως θα πρέπει να γίνει με τον απαραίτητο σεβασμό στο βουνό αλλά και στον συγγραφέα του****, που δίκαια έχει αποκτήσει το δικαίωμα αυτό, δηλαδή το να ανήκει με την ψυχή και το σώμα του στο ομορφότερο βουνό του κόσμου.

Το σπήλαιο των Αμώμων

Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στο σπήλαιο της Πεντέλης και στην ιστορία του ως τόπος φιλοξενίας ασκητών αλλά και ως τόπου θρησκευτικής λατρείας γενικότερα, για τους αρχαίους, τους χριστιανούς ορθόδοξους, τους χριστιανούς κόπτες κλπ.

Πέρα από τις εξαιρετικές, πληρέστατες  περιγραφές του ίδιου του Ορεσίβιου, στη σελίδα 119 του τομου ΙΙ.Α (ΠΕΝΤΕΛΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣΕΩΣ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ - ΜΕΡΟΣ Α΄: ΤΟ ΟΡΟΣ ΤΩΝ ΑΜΩΜΩΝ) παραθέτει και τις εντυπώσεις και περιγραφές επισκεπτών – περιηγητών, άλλων εποχών, όπως ο Περδικάρης, ο Καμπούρογλου (ο πρώτος ορειβάτης της Πεντέλης), ο Χατζόπουλος και άλλοι. Η ανθολόγηση του Ορεσίβιου μας προσφέρει και ένα μέτρο εκτίμησης της εμβρίθειας της μελέτης του αλλά και της αγάπης και της ευρυμάθειας του πάνω σε ότι αφορά στο μοναδικό αυτό βουνό.

Η νεότερη εποχή (τόμος ΙΙ.Β)

  Στον τρίτο τόμο της πραγματείας του Ορεσίβιου περιλαμβάνονται πια όσα οι σύγχρονες παραδόσεις και η δημόσια ιστορία μας μεταφέρουν για το βουνό. Ασχολούμενος με τους οικισμούς και την ιστορία τους εκτυλίσσει ένα πραγματικά υπερπλήρες λαογραφικό και ιστοριογραφικό πόνημα που όμοιο του δεν έχει γραφτεί για την Πεντέλη και το πιθενότερο είναι να μην έχει γραφτεί για κανένα άλλο βουνό στον κόσμο.

Άοκνος εργάτης, ο Ορεσίβιος εξαντλεί στο μέτρο που του επιτρέπει η αγάπη του για το βουνό, κάθε πηγή πληροφοριών που θα μπορούσε κάποιος να βρει.

Από τους περιηγητές, ξένους και Έλληνες και τα κείμενα τους, τα πανηγύρια των χωριών της Πεντέλης, τις μεγάλες οικογένειες της Πεντέλης, τους επαγγελματίες, τους λατόμους, τους ξωμάχους  και βιοπαλαιστές του βουνού. Ακόμα ακόμα, αντλεί πληροφορίες από την ιστορία της ληστείας στην περιοχή και τους ονομαστούς ληστές.

Πηγή πληροφοριών τις οποίες παραθέτει ο Ορεσίβιος αποτέλεσαν και διηγήσεις απογώνων των μεγάλων οικογενειών των Σαρακατσάνων της περιοχής. Οι διηγήσεις αυτές παρατίθενται στις σελίδες 148-149 τιυ τόμου ΙΙ.Β. Εξέχουσα θέση έχουν οι διηγήσεις ενός από τους τελευταίους τσοπάνηδες της περιοχής, του Θ. Καπράλου που γεννήθηκε το 1916.

Είναι ένας μαγικός τόμος, με ένα κείμενο που ρέει από μόνο του, με την ηδύτητα των νερών του Λυκορέματος και τον ευφραντικό αχό του καταρράκτη που τα ρίχνει στην κοίτη του Βαλανάρη για να διασχίσουν το Πεντελικό τοπίο πριν συναντήσουν το Μεγάλο Ρέμα και την ανθρώπινη βαρβαρότητα.

Κλείνοντας την μικρή αυτή βιβλιοπαρουσίαση ενός έργου, που παρά τον τεράστιο κόπο που απαιτήθηκε για να συνταχθεί  και τονατελείωτο χρόνο που αφιέρωσε ο συγγραφέας του για να επισκεφθεί και να μεταφέρει στο –ψηφιακό- χαρτί τις εικόνες του, διατίθεται δωρεάν. Διατίθεται δωρεάν από τον δημιουργό του γιατί είναι προϊόν έρωτα και όχι βιοπορισμού.  Όπως η ζωή γεννιέται από την ερωτική συνεύρεση, έτσι και το ζωντανό μνημείο εκδήλωσης της λατρείας ενός ανθρώπου στο ομορφότερο βουνό του κόσμου, δεν θα μπορούσε να γεννηθεί από βιοποριστικές ή απλά διεκπεραιωτικές διαδικασίες λογίων ή κυρίως ψευδολογίων. Ένα τέτοιο ζωντανό μνημείο λατρείας γεννιέται, δεν δημιουργείται. Γεννιέται από τον αληθινό έρωτα και την ολοκλήρωση του.

Η ιστορία της Πεντέλης από τον Ορεσίβιο είναι από τα πληρέστερα κείμενα που έχουμε διαβάσει. Μεστό σε πληροφορίες και δροσερό σε λόγο. Είναι η ιστορία ενός άχρονου τόπου που η ομορφιά του ταξιδεύει δίπλα-δίπλα με την ανθρώπινη ασχήμια και βαρβαρότητα. Ταξιδεύουν σαν πλοία,  πάνω στο ρευστό του χρόνου και  οι συναντήσεις των πλοών τους πάντα έδιναν καταστροφικά αποτελέσματα, ακόμα και αν παράλληλα παρήγαγαν και τα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά δημιουργήματα στην ιστορία της ανθρώπινης τέχνης και του ανθρώπινου πολιτισμού. Η ιστορία της Πεντέλης θα μπορούσε να αποτελεί την πραγματική ιστορία της ομορφιάς, όσο και την αληθινή ιστορία της ασχήμιας.

Θυμηθείτε. Διαβάζοντας τα βιβλία του Ορεσίβιου, σίγουρα θα νιώσετε την ακατανίκητη παρόρμηση να επισκεφθείτε τα μέρη που περιγράφει. Κάντε το μόνο αν είστε σίγουροι πως εκτός από την τήρηση των κανόνων σεβασμού προς το βουνό, δηλαδή της προσέγγισης με ήπια μέσα και την τήρηση των κανόνων ασφαλείας του περιπάτου στο βουνό, θα τηρήσετε και τους κανόνες ευγένειας και σεβασμού προς τον ίδιο τον συγγραφέα που σας επέτρεψε με τα γραπτά του, να προσεγγίσετε το αντικείμενο του έρωτα του. Να το προσεγγίσετε δίχως να το πληγώσετε, δίχως να το προσβάλλετε. Να το προσεγγίσετε με σεβασμό ώστε να καταλάβει και το ίδιο το βουνό,  πως οι άνθρωποι έμαθαν πια να τη σέβονται.

Μπορεί να μην την ερωτευτούν όπως ο Ορεσίβιος,  αλλά μάλλον θα της αρκεί που θα τη σέβονται

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 *Ψευδώνυμο του  μοναδικού σύγχρονου περιηγητή, συνεχιστή της παράδοσης των άδολων και ειλικρινών περιηγητών της Ελλάδας στις αφηγήσεις και τα απομνημονεύματα τους χρψστάμε ένα μεγάλο μέρος της σημερινής μας «εθνικής» παράδοσης

 **Πόσο δε μάλλον να μετατρέψει ο συγγραφέας που ασχολείται με το Μέγα Έργο της Φύσης την εργασία του σε «νόμισμα». Δηλαδή την πραγματική αξία σε «εικαζόμενη» από τον άνθρωπο

 ***Η μετατροπή των αγαθών σε εμπορεύματα που ο σύγχρονος καπιταλισμός επιβάλει είναι η ξεκάθαρη παραβίαση της χριστιανικής ντιρεκτίβας.

 **** Εννοείται πως ο σεβασμός αυτός, χαρακτηριστικό ανθρώπων που διαθέτουν τον απαραίτητο πολιτισμό και την αναγκαία ευαισθησία, υπαγορεύει την αποφυγή χρήσης  θηριωδών τζιπ ή σκληροτράχηλων μοτοσυκλετών για την προσέγγιση στα σημεία. Η προσέγγιση δεν θα προκαλέσει ζημιές σους τόπους (πέρα από αυτές που έχουν προκληθεί  ήδη  με την ανοχή ή τη συμμετοχή του επίσημου καταπατητή, δηλαδή του κράτους)