Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Κάποτε η περιβαλλοντική εκπαίδευση θα είναι απλά μνήμες συγκεντρωμένες γύρω από την απουσία του ίδιου του περιβάλλοντος
Οι μεγάλες πλημμύρες του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας συνέβησαν τον Δεκέμβριο του 1977 και τον Φεβρουάριο του 2013.
Η πλημμύρα του 1977
Η πρώτη συνέβη στις 12 Δεκεμβρίου του 1977 και υπήρχαν δύο θύματα, από τα οποία ένα παιδί με σύνδρομο Down.
Oι δύο άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους έμεναν στην περιοχή της ΑΥΡΑΣ στα δεξιά της κοίτης του ποταμού κοντά στο μικρό γεφυράκι πλησίον του σημερινού Super Market «ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ» (πρώην «ΜΑΡΙΝΟΛΟΠΟΥΛΟΣ»).
Η περιοχή αυτή βρισκόταν κοντά στην τοποθεσία «Μεγάλο Πεύκο».
Η περιοχή αυτή αλλοιώθηκε σε μεγάλο βαθμό.
Κάποτε εδώ υπήρχαν μεγάλα πλατάνια και υπήρχε ένας ανοιχτός χώρος όπου συγκεντρώνονταν οι Ραφηνιώτες για υπαίθριο pic-nic.
Ο Στάθης ο Δημητρακός, γιατρός, ερευνητής της τοπικής ιστορίας και παλιός κάτοικος της περιοχής, μας είπε ότι “στο σημείο αυτό υπήρχαν παλιότερα ψηλά πλατάνια και, φυσικά, η κοίτη ήταν πολύ μεγαλύτερη. Το Ρέμα δεν πλημμύριζε γιατί τα νερά, όταν έβρεχε πολύ, διοχετεύονταν στα χωράφια”.
Η κυριότερη αιτία της πλημμύρας του 1977 ήταν ξύλα και άλλα υλικά που παρασύρθηκαν από το Κεραμοποιείο του Τρανούλη και έφραξαν την κοίτη στο σημείο κοντά στο γεφυράκι του σημερινού Super Market «ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ».
Μετά το 1977 πραγματοποιήθηκε η τσιμεντοποίηση της κοίτης και ο εγκυβωτισμός στα τελευταία 800 περίπου μέτρα του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας.
Στην πορεία έγιναν πολλές καταπατήσεις στην περιοχή αυτή, χτίστηκαν σπίτια και δημιουργήθηκε ένας δρόμος μέσα στην κοίτη του Μεγάλου Ρέματος.
Ο δρόμος αυτός ονομάζεται «Οδός Ευβοϊκού» και χρησιμοποιείται για την αποσυμφόρηση του λιμανιού.
Η πλημμύρα του 2013
Στις 22 Φεβρουαρίου 2013 προκλήθηκε πλημμύρα σε αρκετά σημεία του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Δεν υπήρχαν ανθρώπινα θύματα, αλλά υπήρχαν πολλές ζημιές.
Η βασική αιτία της πλημμύρας ήταν η εκτροπή τμήματος του Ποδονίφτη στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας.
Η εκτροπή έλαβε χώρα το 2001.
Σε συνθήκες έντονης βροχόπτωσης το τμήμα του Ποδονίφτη μπορεί να απορρέει μέχρι 150 κυβικά μέτρα νερού το δευτερόλεπτο (m3/sec).
H μέγιστη ικανότητα παροχής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας είναι 500 κυβικά μέτρα νερού το δευτερόλεπτο στο τελευταίο του τμήμα και λίγο λιγότερο στα πιο στενά σημεία.
Το 2013 πλημμύρισαν:
- Η οδός Ευβοϊκού που αναφέρθηκε παραπάνω
- Σημεία στη θέση Βελανιδιά, όπου μεταξύ άλλων καταστράφηκε η επικίνδυνη στενή γέφυρα που αποτελούσε φράγμα στη ροή του νερού
- Σημεία στη διασταύρωση της Ραφήνας, όπου μεταξύ άλλων το ποτάμι παρέσυρε το μισό σπίτι που κυριολεκτικά βρισκόταν μέσα στην κοίτη του ποταμού
- Σημεία ψηλά στην οδό Αρίωνος (όπου βρίσκονται οι δύο γέφυρες)
- Σημεία στο Πλατύ Χωράφι (εκεί που πρόκειται να κατασκευαστεί το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων)
- Σημεία στα Σπάτα, όπως στο γεφυράκι της Πετρέζας.
Τα Hot Spots
Tα σημεία μεγάλης επικινδυνότητας είναι αυτά που αναφέρονται παραπάνω.
Σε αυτά τα σημεία έχουμε την συμβολή δύο ή περισσότερων ρεμάτων όπως του Βαλανάρη που έρχεται από το Πικέρμι και ενώνεται με τον κύριο κλάδο του Μεγάλου Ρέματος που έρχεται από τα Σπάτα (Πετρέζα) και του κλάδου από την Καλλιτεχνούπολη (Ρέμα Αγίας Παρασκευή).
Ορισμένα από τα σημεία αποτελούν πλημμυρικές ζώνες του ποταμού που λειτουργούν προστατευτικά για την αποτροπή πλημμύρας στη Ραφήνα.
Στην πεδιάδα των Σπάτων δημιουργείται κάθε χρόνο σημαντικός υγροβιότοπος που κρατάει νερό από τον Οκτώβριο-Νοέμβριο έως τον Μάρτιο, ανάλογα με τα ύψη των βροχοπτώσεων.
Οι σημαντικότεροι λόγοι που μπορούν να προκαλέσουν πλημμύρα στη Ραφήνα είναι η εκτροπή του Ποσονίφτη, η διοχέτευση των υδάτων απορροής από την Αττική Οδό, οι πυρκαγιές στην Πεντέλη, η αστικοποίηση των Μεσογείων και το στένεμα της κοίτης του Μεγάλου Ρέματος που σε μερικά σημεία η κοίτη μειώνεται λιγότερο από το μισό της αρχικής κοίτης.
Το μέσο πλάτος της κοίτης τα παλιότερα χρόνια ήταν κοντά στα σαράντα μέτρα.
Σήμερα είναι το μισό περίπου και σε κάποια σημεία, όπως στο επίμαχο γεφυράκι του «ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗ» στη Ραφήνα κοντά στα δέκα μέτρα.
Το Μεγάλο Ρέμα και οι ανθρώπινες κακοτεχνίες
Η μείωση της πιθανότητας πλημμύρας θα πρέπει να βασιστεί στην «επιδιόρθωση» των ανθρώπινων κακοτεχνιών.
Καμία αντιπλημμυρική προστασία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη διαπλάτυνση του ποταμού στα σημεία όπου η κοίτη στενεύει επικίνδυνα.
Τα έργα ορεινής υδρονομίας, η ύπαρξη πλημμυρικών ζωνών που θα εκτονώσουν το φαινόμενο, η δημιουργία του φράγματος ανάσχεσης στην πεδιάδα των Σπάτων θα πρέπει να αποτελούν την κορωνίδα των έργων που θα θωρακίσουν πραγματικά την περιοχή από τον κίνδυνο πλημμύρας.
Η καθυστέρηση της μεταφοράς του νερού στη Ραφήνα θα πρέπει να είναι ο στόχος.
Με τα προτεινόμενα έργα στη Ραφήνα θα φτάνουν γρηγορότερα μεγαλύτερες ποσότητες νερού.
Ο χρονισμός είναι σημαντικό εργαλείο.
Με τα προτεινόμενα έργα εκβάθυνσης της κοίτης και ολοκληρωτικής αποψίλωσης των πρανών αυξάνεται σημαντικά η ταχύτητα ροής του νερού και η διαβρωτική του ικανότητα.
Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας είναι οικοσύστημα και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί και δεν πρέπει να αποτελεί αγωγό ομβρίων υδάτων.
Η μετατροπή του σε αγωγό ομβρίων υδάτων αντίκειται στην Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.
Εν όψη κλιματικής αλλαγής το προτεινόμενο έργο ανοίγει τους ασκούς του Αιόλου για μια περιοχή που δεινοπάθησε τόσο πολύ το καλοκαίρι του 2018.
_______________
Σιγουρευτείτε πως έχετε εισάγει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες με το σύμβολο (*). Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.
Kι αυτή η Αττική η γη, η πάνσοφη κι ωραία το καύχημα, το κόσμημα, τ΄ άνθος όλου του κόσμου
μέλλει κι αυτή να ερημωθεί κι η στάθμη της να πέσει από τ' άγρια κύματα κι από τη συμφορά
(Νοστράδαμου Προφητείες αποδ. Alan Wistful μτφ Π. Νικολαϊδης V.31)
atticavoice@gmail.com