Σαν σήμερα, την 1η Δεκέμβρη του 1960, οι οικοδόμοι συντάραξαν το αστυνομοκρατούμενο-στρατοκρατούμενο μετεμφυλιακό κράτος της Δεξιάς και έσπασαν για πρώτη φορά τον μετεμφυλιακό τρόμο
Ο υπουργός εργασίας Αριστείδης Δημητράτος μίλησε για ταραχές που "κατευθύνονται από γνωστά κομμουνιστικά στοιχεία", ενώ ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Κανελλόπουλος παραλλήλισε τα γεγονότα με τα Δεκεμβριανά του 1944
Χαρακτηριστικά ήταν επίσης τα δημοσιεύματα του αστικού τύπου – τρομολαγνικά και τρομοκρατικά, όπως και τα τωρινά. Μιλούσαν για πολιτικά κίνητρα πίσω από την απεργία και για προσπάθεια αποσταθεροποίησης του καθεστώτος - ανακάλυψαν δε πως ανάμεσα στους διαδηλωτές υπήρχαν και κάποιοι που δεν ήταν οικοδόμοι (εντυπωσιακό ενοχοποιητικό στοιχείο!)
Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε μέχρι τότε, οι οικοδόμοι όχι μόνο δεν διαλύθηκαν αλλά πέρασαν και σε αντεπίθεση, στήνοντας οδοφράγματα, πετώντας πέτρες, καδρόνια, τούβλα από παρακείμενα γιαπιά, ακόμη και σπασμένες πλάκες από τα πεζοδρόμια, κατά των αστυνομικών, υποχρεώνοντάς τους σε αλλεπάλληλες υποχωρήσεις.
Τα γεγονότα εκείνα θεωρούνται ως η ληξιαρχική πράξη γέννησης του μαζικού δημοκρατικού κινήματος της δεκαετίας του '60, που κορυφώθηκε με τους αγώνες του 1-1-4 και τις κινητοποιήσεις του 1965.
Από την άλλη μεριά, ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν χημικά για τη διάλυση διαδηλώσεων. Τα γεγονότα αυτά ανάγκασαν την κυβέρνηση -με υπόδειξη των Αμερικανών- να στείλει κλιμάκιο αστυνομικών στις ΗΠΑ για να εκπαιδευτεί στη διάλυση συγκεντρώσεων και στον riot control (έλεγχος ταραχών). Ένας από αυτούς ήταν ο τότε υπαστυνόμος Ηλίας Ψυχογιός , που θα γινόταν το 1976 ο άνθρωπος που θα αναλάμβανε την εκπάιδευση της νεοσύστατης ομάδας των ΜΑΤ
Αναδημοσιεύουμε από το Praxis Review
---------------------------------------------------------------------------------------------
"Ηττήθησαν για πρώτη φορά οι δυνάμεις του κράτους από το εγχώριο προλεταριάτο": Σαν σήμερα, 1η Δεκεμβρίου 1960,ενω μεσουρανούσε η Kαραμανλική τρομοκρατία, πραγματοποιείται στην Αθήνα μαζική απεργία/συγκέντρωση των οικοδόμων.
Μόνο ένας στους χίλιους οικοδόμους έπαιρνε τότε σύνταξη. Η κυβέρνηση Καραμανλή είχε φέρει αντιασφαλιστικό νόμο (4104/60) με το (διαχρονικό) επιχείρημα "νοικοκυρέματος" ασφαλιστικών ταμείων, που ανέβαζε τα απαιτούμενα ένσημα για την κατώτερη σύνταξη από 2.050 σε 4.050.
Αυτό πρακτικά σήμαινε ακόμα μεγαλύτερο περιορισμό των οικοδόμων που θα έπαιρναν σύνταξη και ταυτόχρονα αύξηση του ορίου ηλικίας στα 65 χρόνια αντί για 60 (αν κατόρθωναν να συγκεντρώσουν τα ένσημα).
Ενώ η οργή στα γιαπιά έβραζε, εργατοπατέρες της εποχής άρχισαν να υποστηρίζουν.. .διάλογο με την κυβέρνηση. Τα ταξικά σωματεία των οικοδόμων συγκροτούν τη Συντονιστική Επιτροπή που αφήνει στην άκρη την διοίκηση της Ομοσπονδίας και αρχίζουν παρατεταμένο αγώνα, κορυφαία στιγμή του οποίου είναι η απεργία της 1ης Δεκέμβρη του 1960.
Αιτήματα: Όριο συνταξιοδότησης τα 60 αντί τα 65 χρόνια,2500 ημερομίσθια για να θεμελιωθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα (αντί για 4050 που απαιτούσε το νομοσχέδιο), διανομή των "υπέρ αγνώστων" ενσήμων στους υπερήλικες οικοδόμους, δώρο Χριστουγέννων και άδεια από το ΙΚΑ.
Η επιτυχία είναι πρωτοφανής. Τα εργοτάξια και τα μικρότερα γιαπιά στην κυριολεξία νέκρωσαν. Γίνονται συγκεντρώσεις/πορείες των οικοδόμων σε πολλές μεγάλες πόλεις της χώρας.
Στην Αθήνα, έξω από τα γραφεία του Εργατικού Κέντρου, συγκεντρώνονται περίπου 15.000 απεργοί οικοδόμοι. Μετά τις ομιλίες, αντιπροσωπεία ξεκίνησε για το υπουργείο Εργασίας για να καταθέσει τα αιτήματα.
Τότε, εντελώς απρόκλητα, αστυνομικοί που βρίσκονται στην οδό Κολωνού και Αγησιλάου βγάζουν τα γκλομπς και εφορμούν ενάντια στη συγκέντρωση.
Ακολουθούν σκηνές πρωτοφανούς αγριότητας. Οι απεργοί πέφτουν αναίσθητοι από τα κτυπήματα, ποδοπατούνται από τους αστυνομικούς, ενώ οι αστυνομικοί ακινητοποιούν άλλους απεργούς και τους χτυπούν με τα ρόπαλα στο πρόσωπο, στο στομάχι, στην κοιλιά. Στο δρόμο, σφαδάζουν τραυματίες οικοδόμοι, καταματωμένοι, με σπασμένα κεφάλια και σκισμένα πρόσωπα.
Όμως, όταν η αστυνομία πραγματοποιεί νέα επίθεση για να διαλύσει εντελώς την συγκέντρωση, βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε μέχρι τότε, οι οικοδόμοι όχι μόνο δεν διαλύθηκαν αλλά πέρασαν και σε αντεπίθεση, στήνοντας οδοφράγματα, πετώντας πέτρες, καδρόνια, τούβλα από παρακείμενα γιαπιά, ακόμη και σπασμένες πλάκες από τα πεζοδρόμια, κατά των αστυνομικών, υποχρεώνοντάς τους σε αλλεπάλληλες υποχωρήσεις.
Οι χωροφύλακες τα είχαν χαμένα. Άρχισαν να πετούν και αυτοί πέτρες, άλλοι έβγαλαν τα περίστροφα. Η αστυνομία επιστράτευσε το μηχανοκίνητο Πόλεων και χρήση δακρυγόνων και καπνογόνων. Ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιούνταν χημικά για τη διάλυση λαϊκής κινητοποίησης στην Ελλάδα. Όμως, πάλι δεν τα κατάφεραν.
Ακολούθησαν οδομαχίες και πετροπόλεμος για πολλές ώρες. Τελικά, οι αστυνομικοί τρέπονται σε φυγή, αφήνοντας την οδό Αγησιλάου ελεύθερη. Ο δρόμος είναι καλυμμένος από πέτρες, φέιγ–βολάν, αίματα και καπέλα αστυφυλάκων που τα εγκατέλειψαν, τρέχοντας. Τραυματίστηκαν 66 οικοδόμοι-3 από σφαίρες-και 55 αστυνομικοί. Συνελήφθησαν 173 (22 παραπέμφθηκαν σε δίκη).
Η σύγκρουση και η ήττα της χωροφυλακής συγκλόνισαν την Αθήνα. Όλος ο αστικός κόσμος λύσσαξε κατά των οικοδόμων. Ο υπουργός εργασίας του Καραμανλή Αριστείδης Δημητράτος (που κατείχε την ίδια θέση και στη φασιστική δικτατορία Μεταξά), μίλησε για ταραχές που "κατευθύνονται από γνωστά κομμουνιστικά στοιχεία", ενώ ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Κανελλόπουλος παραλλήλισε τα γεγονότα με τα Δεκεμβριανά του 1944 (που πάντα στοίχειωναν και θα στοιχειώνουν την αστική τάξη της Ελλάδας) και ισχυρίστηκε ότι "το δράμα βαρύνει εκείνους οι οποίοι και προ 16 ακριβώς ετών … αιματοκύλησαν την πόλιν των Αθηνών".
Παρά την αστυνομοκρατία, την στρατοκρατία και την υπονόμευση των κινητοποιήσεων απο τους εργατοπατέρες, την επομένη (2 Δεκεμβρίου) απήργησαν 45.000 οικοδόμοι της Αθήνας και του Πειραιά ενώ στο πλευρό τους τάχθηκαν με ψηφίσματα/απεργίες αλληλεγγύης δεκάδες οργανώσεις απο άλλους κλάδους.
Η δίκη των 22 συλληφθέντων οικοδόμων έγινε 5-18 Δεκεμβρίου, με παρουσία πάνοπλων αστυνομικών δυνάμεων έξω από τα δικαστήρια.
Ακόμα και οι καταθέσεις των αστυνομικών έδειχναν την έκπληξη και τον πανικό τους από τα γεγονότα: "η συγκέντρωσις είχε τον χαρακτήρα τοπικής επαναστάσεως με περιωρισμένον αντικείμενον την καταφρόνησιν της εννοίας του Κράτους".
Είκοσι κατηγορούμενοι απεργοί αθωώθηκαν, ένας καταδικάστηκε και αφέθηκε ελεύθερος έπειτα από άσκηση έφεσης, ενώ ο 22ος δικάστηκε αργότερα, αφού νοσηλευόταν από τραυματισμό σφαίρας.
Η απεργία και η ήττα της αστυνομίας στον δρόμο έσπασαν-για πρώτη φορά-τον μετεμφυλιακό τρόμο. Πολλοί χωροφύλακες παραιτήθηκαν μετά τα γεγονότα. Η ταπείνωση της κρατικής βίας (που είχε σύμβολο τον χωροφύλακα, για χρόνια κύριο ζωής και αξιοπρέπειας εκατομμυρίων φτωχών ανθρώπων), είχε απελευθερωτικό αποτέλεσμα για τους λαϊκούς αγώνες.
Από τότε, φοιτητές και άλλοι όταν έβλεπαν την αστυνομία στις διαδηλώσεις άρχισαν να φωνάζουν "έρχονται οι οικοδόμοι".
Η ιστορική απεργία της 1ης Δεκέμβρη 1960 ήταν η μέρα που "Ηττήθησαν για πρώτη φορά οι δυνάμεις του κράτους από το εγχώριο προλεταριάτο (Θ.Σταυρόπουλος, συνήγορος υπεράσπισης στη δίκη των οικοδόμων) και αφετηρία ανάπτυξης μεγάλων εργατικών αγώνων που, το 1964-65, έφεραν την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις, παγκοσμίως, σε απεργιακή δράση.