Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας και η σκοπούμενη καταστροφή του στο όνομα ενός ψευδεπίγραφα αντιπλημμυρικού έργου, αποτελεί την κατεξοχήν εμβληματική υπόθεση για το πως καταλαβαίνουμε την κλιματική κρίση, ως πολίτες και ως κράτος και αποκαλύπτει το πόσο αδιάφοροι στεκόμαστε ως κοινωνία, απέναντι σε αυτό που μας ετοιμάζουν κρατούντες και συμφέροντα. Αυτό αναδείχθηκε από πλήθος επιστημόνων, ευρωβουλευτών και άλλων ειδικών, στην εκδήλωση που διοργάνωσε η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας την Παρασκευή 19/4/2024 στο πνευματικό κέντρο του δήμου Αθηναίων και στο αμφιθέατρο "Αντώνης Τρίτσης",

Η Κίνηση εξέδωσε δελτίο τύπου σχετικά με την εκδήλωση, το οποίο και δημοσιεύουμε 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ, 20/4/2024,

της εκδήλωσης με θέμα «ΠΟΤΑΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ»

Με συμμετοχή άνω των 150 ατόμων ολοκληρώθηκε η εκδήλωση με θέμα «Ποτάμια και Οικοσυστήματα σε περίοδο Κλιματικής αλλαγής» με αφορμή την καταστροφή του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, του μεγαλύτερου φυσικού ποταμού της Αττικής», που διοργάνωσε η «Κίνηση για την Προστασία και την Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας» στις 19.4.2024 στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Την εκδήλωση άνοιξε με σύντομο χαιρετισμό η Εμμανουέλα Τερζοπούλου, δημοτική σύμβουλος Ραφήνας-Πικερμίου και επικεφαλής της Κίνησης. Μίλησαν οι: Παναγιώτης Δημόπουλος - Καθηγητής Οικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών, Πέτρος Κόκκαλης - Ευρωβουλευτής των Πρασίνων και Γεν. Γραμματέας του «ΚΟΣΜΟΣ», Ξενοφών Κοντιάδης - Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Παντείου Πανεπιστημίου, Νίκος Χρυσόγελος - Αντιδήμαρχος Δήμου Αθηναίων για την Κλιματική Διακυβέρνηση και την Κοινωνική Οικονομία.

Ο Δρ. Πάνος Δημόπουλος, Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας Πανεπιστημίου Πατρών, στην ομιλία του με τον ηχηρό τίτλο «ΜΕΓΑΛΟ ΡΕΜΑ ΡΑΦΗΝΑΣ: Μια ευκαιρία απόδοσης δικαίου στο περιβάλλον της Αττικής» ανέφερε ότι το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας είναι ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα ποτάμια της Αττικής με φυσικά χαρακτηριστικά στο μεγαλύτερο μήκος του και αναφέρθηκε την προστατευτική νομοθεσία που το διέπει.

Μίλησε για τις «Λύσεις βασισμένες στη Φύση» (Nature-based solutions) που εξασφαλίζουν τη ροή και την πρόσβαση σε γλυκό νερό, προστατεύουν τις κοινότητες που γειτνιάζουν με το ρέμα από τις πλημμύρες, υποστηρίζουν τη βιοποικιλότητα και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες και είναι οικονομικά αποδοτικότερες, στον αντίποδα του έργου διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας που δεν δημιουργεί ανθεκτικό κλιματικά περιβάλλον αλλά συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο διάβρωσης, με συνέπεια υπέρογκα κόστη αποκατάστασης και μη προβλέψιμη ζημία σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Ανέφερε επίσης ότι το έργο διευθέτησης, όπως έχει σχεδιαστεί, αντιβαίνει στις ισχύουσες πολιτικές σε Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση, και δη: στα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ενίσχυση παρόχθιων ζωνών μεταξύ ρεμάτων και καλλιεργειών), στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (ανθεκτικές πόλεις και βελτίωση των φυσικών οικοσυστημάτων) και τον υπό υιοθέτηση Νόμο για την Αποκατάσταση της Φύσης (αποκατάσταση της συνδεσιμότητας των ποταμών με τους υγροτόπους και τα φυσικά πλημμυρικά τους πεδία).

Ο Πέτρος Κόκκαλης, ευρωβουλευτής των Πρασίνων και γραμματέας του κόμματος ΚΟΣΜΟΣ, ανέφερε ότι το έργο διευθέτησης 17 χλμ. του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας αποτελεί το πιο ζωντανό παράδειγμα υποκρισίας της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και του ελληνικού κράτους. Πρόκειται για ένα φαραωνικό έργο με απαρχαιωμένες γκρίζες λύσεις τσιμεντοποίησης, που δεν προσφέρει την αντιπλημμυρική προστασία που επαγγέλλεται, ενώ καταστρέφει το περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και επιβαρύνει το μικροκλίμα, συμπεριλαμβανομένης της κοπής 2.000 δέντρων.
Συνέχισε λέγοντας πως στον απόηχο των πλημμυρών στη Θεσσαλία, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), εγκαταλείποντας την παλιότερη πολιτική της για τη χρηματοδότηση των αντιπλημμυρικών έργων στην Ελλάδα, απαιτεί πλέον λύσεις βασισμένες στη φύση, αντί των γκρίζων υποδομών από σκυρόδεμα και σαρζανέτια, αναγνωρίζοντας ότι απέτυχαν κραυγαλέα στη Θεσσαλία,
Ο Π.Κόκκαλης αναφέρθηκε τέλος στην ερώτηση που κατέθεσε ο ίδιος ως ευρωβουλευτής προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και στη μη ολοκλήρωση από την κυβέρνηση των οικείων σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών και των σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας, με αποτέλεσμα την παραπομπή της χώρας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον προηγούμενο μήνα.

Ο Ξενοφών Κοντιάδης, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Παντείου Πανεπιστημίου, αναφέρθηκε στο άρθρο 24 του Συντάγματος, που αναγνωρίζει την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, όχι μόνο ως υποχρέωση του κράτους αλλά και ως δικαίωμα του καθενός (κλικ στο σύνδεσμο) .
Με βάση το άρθρο αυτό η Πολιτεία υποχρεούται σε λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας και τα δικαστήρια σε αποτελεσματική δικαστική προστασία. Το δικαίωμα να ζει κανείς σε ένα καθαρό, υγιές και αειφόρο περιβάλλον αναγνωρίστηκε ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στις 28.7.2022 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ενώ αναγνωρίζεται και από το άρθρο 1 της Σύμβασης του Άαρχους.
Ο Καθ. Ξενοφών Κοντιάδης αναφέρθηκε στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, ως ασπίδα προστασίας έναντι επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, όπως είναι οι καύσωνες, η ερημοποίηση, οι πλημμύρες, η διάβρωση της ακτογραμμής, η υφαλμύρινση των υδάτων, ως ένα φυσικό τοπίο υψηλής αισθητικής αξίας καθώς και σημαντικό τοπίο ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς με αρχαιότητες όλων των εποχών στην κοίτη του και γύρω από αυτήν.

Ο Νίκος Χρυσόγελος, Αντιδήμαρχος Δήμου Αθηναίων για την Κλιματική Διακυβέρνηση και την Κοινωνική Οικονομία ξεκίνησε λέγοντας ότι σήμερα η κλιματική κρίση και η πολιτική προστασία χρησιμοποιούνται ως πρόφαση για να συνεχίζονται τα ίδια έργα. Αντίθετα, η πολιτική προστασία σημαίνει να μαθαίνουμε από τα λάθη και αντί να κλείνουμε τα 3-4 ανοιχτά ρέματα που έχουν απομείνει, να στοχεύσουμε καταρχήν στην προστασία τους και στη συνέχεια να αρχίσουμε να ανοίγουμε δρόμους του νερού που έχουν κλείσει, με λύσεις βασισμένες στην φύση. Αυτό εξασφαλίζει άμυνα απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, γιατί όπως έδειξε η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος οι πόλεις σε όλη την Ευρώπη είναι απροετοίμαστες.
Αναφέρθηκε στους κινδύνους στην Αττική λόγω αύξησης της θερμοκρασίας, που δεν οφείλεται μόνο στην κλιματική κρίση, αλλά και στην αλλαγή του μικροκλίματος. Γιατί κλείνοντας τα ρέματα και μετατρέποντας το παράκτιο μέτωπο σε τσιμέντο, ακυρώνεις το φυσικό κλιματισμό που φέρνουν τα ρέματα και η θάλασσα στις πόλεις. Όταν λοιπόν οι άνθρωποι που παίρνουν αποφάσεις γνωρίζουν ότι το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας θα πλημμυρίσει επειδή πχ έχουν χτίσει στις όχθες, μία πολιτική έξυπνη, αποτελεσματική, που λαμβάνει τα μηνύματα, είναι η απελευθέρωση των περιοχών που πλημμυρίζουν, έτσι ώστε να ανοίξει ξανά ο φυσικός δρόμος του νερού. Έκλεισε λέγοντας ότι ο αγώνας για το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας πρέπει να νικήσει.

Ακολούθησε πλούσια συζήτηση με τοποθετήσεις 15 ομιλητών από το κοινό. Μεταξύ αυτών, ο Ηλίας Ταρναράς, Μελετητής Υδραυλικών ‘Εργων και Περιβαλλοντικών Υποδομών με διεθνή εμπειρία, παρουσίασε την προσέγγιση του Υπουργείου Υποδομών στο έργο διευθέτησης του Μ. Ρέματος Ραφήνας, που συνίσταται σε διευθέτηση σε συνολικό μήκος 17 χιλιομέτρων με εναλλαγή τσιμέντου και συρματοκιβωτίων. Ανέδειξε δύο κρίσιμες αστοχίες του έργου και της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, την κατάργηση του πλημμυρικού πεδίου της πεδιάδας των Σπάτων και τη μη εξέταση εναλλακτικών λύσεων, όπως θα ήταν ο συνδυασμός της υφιστάμενης κατάστασης (δηλαδή διατήρηση της φυσικής κοίτης του ρέματος - μηδενική λύση) με επιλεγμένες παρεμβάσεις με τσιμέντο μόνον στα σημεία των οδών πρόσβασης και ορισμένων στενώσεων, ενώ παράλληλα θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε ορισμένα τμήματα η διεύρυνση της κοίτης με χωμάτινη διατομή και διαμόρφωση φυσικών πρανών.

Ο Ηλίας Ταρναράς εξήγησε επίσης με διαφάνειες και με αριθμούς γιατί η κατάργηση της συνδεσιμότητας του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας με το φυσικό πλημμυρικό του πεδίο στην πεδιάδα των Σπάτων, καθώς και η καναλοποίηση του ποταμού (ευθυγράμμιση και επένδυση με σκληρά υλικά) θα οδηγήσει σε σημαντικά αυξημένη παροχή νερού στα κατάντη, με κίνδυνο πρόκλησης πλημμυρικών φαινομένων στην εκβολή. Τα έργα διευθέτησης στην Πετρέζα περιορίζουν την υπερχείλιση προς την πεδιάδα των Σπάτων, με αποτέλεσμα τον περιορισμό της αποθήκευσης πλημμυρικού όγκου στην πεδιάδα και την επικίνδυνη "κάθοδο" του προς τις κατοικημένες περιοχές, καταργώντας έτσι το φυσικό δώρο της μορφολογίας του εδάφους προς την πόλη της Ραφήνας και οδηγώντας στην ανάγκη υπερδιαστασιολόγησης των έργων στα κατάντη, δηλαδή στο τμήμα του ρέματος με την υψηλότερη επικινδυνότητα λόγω πυκνότερης δόμησης.

Στην εκδήλωση τοποθετήθηκαν οι: Μαρία Γανωτή εκ μέρους της ΑΝΙΜΑ-Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής, Δημήτρης Ζαρρής εκ μέρους της ΡΟΗ-Σύλλογος πολιτών υπέρ των Ρεμάτων, ενώ διαβάστηκε χαιρετισμός της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης. Επίσης οι: Κώστας Παπαδάκης- Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Αθηναίων από την Ανατρεπτική Συμμαχία για την Αθήνα, Περικλής Ζήκας από το ΜΕΡΑ25, Έλενα Μπότση κοινωνιολόγος και Ηλίας Γιαννίρης π.Επίκ.Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης από το κόμμα Πράσινοι-Οικολογία. Στη συζήτηση παρέμβαση έκαναν επίσης η Παναγιώτα Πετρόγλου, δικηγόρος των 5 νέων της Ραφήνας που προσέφυγαν στη δικαιοσύνη υπερασπίζοντας το δικαίωμά τους σε ένα υγιές και προστατευμένο περιβάλλον, στην πολιτιστική κληρονομιά και στο τοπίο, η Αναστασία Γκολιομύτη, ακτιβίστρια από την Πρωτοβουλία Αθήνας κατά των Εξορύξεων και τις Βρυσούλες, πανεπιστημιακοί, αρχαιολόγοι και εργαζόμενοι/ες.

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΡΕΜΑΤΟΣ ΡΑΦΗΝΑΣ, ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

Επισυνάπτεται και το πρωτότυπο το οποίο μπορεί να μεταφορτωθεί και να διαμοιραστεί ανεξάρτητα και ελεύθερα

 Η Κίνηση για την προστασία και ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας εξέδωσε δελτίο τύπου για την κατακρεούργηση (ποιος άλλος όρος μπορεί να περιγράψει πιο αιματηρά αυτό που έγινε χθες;) των 17 μεγάλων αρμυρικιών της εκβολής:

Σήμερα, 20/3/2024, ο Δήμος Ραφήνας Πικερμίου, είχε προγραμματίσει ένα Φεστιβάλ Φωτογραφίας  με τον τίτλο Photo Climate Vision και με επίκεντρο την κλιματική κρίση, στο πλαίσιο δράσεων του εν λόγω Δήμου για την  «εφαρμογή πολιτικών, προγραμμάτων, δράσεων και μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος», όπως αναφέρει  σε σχετική ανακοίνωση  η αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Χριστίνα Λαμπίρη

Στο Φεστιβάλ αυτό αναμενόταν και η συμμετοχή του Δήμου  Ραφήνας-Πικερμίου και η παρουσίαση φωτογραφιών, σε ειδική πτέρυγα της έκθεσης, με θέμα τη δική του συμβολή στην κλιματική κρίση και στο έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος που περιλαμβάνει την κοπή χιλιάδων δέντρων, το τσιμέντωμα του ποταμού και την εξαφάνιση της πλημμυρικής ζώνης της Πετρέζας.

Τελικά, με νεότερη ανακοίνωση, μαθαίνουμε ότι το Φεστιβάλ αναβάλλεται. Ίσως ο Δήμος Ραφήνας Πικερμίου θεώρησε ότι πρέπει προηγουμένως να ολοκληρωθεί το καταστροφικό έργο στο Μεγάλο Ρέμα ώστε να έχει να παρουσιάσει και άλλες σχετικές φωτογραφίες για να σοκαριστούμε ακόμη περισσότερο και η έκθεση να έχει ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία. Όπως και να έχει, η RAF WEST JOURNAL κατάφερε να εξασφαλίσει κάποιες από τις εν λόγω φωτογραφίες και τις δημοσιεύει

Γιατί , καλά είναι τα λόγια, αλλά τα έργα είναι αυτά που μένουν.

Μετά την παραίτηση του προηγούμενου δικηγόρου που εκπροσωπούσε τον δήμο του Μπουρνούς στην παρέμβαση υπέρ του υπουργείου στην εκδίκαση της προσφυγής κατά του ΠΔ της οριοθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, η νέα δήμαρχος η οποία είχε δεσμευτεί ενυπόγραφα πως ο δήμος θα παραιτηθεί από την παρέμβαση υπέρ του υπουργείου (!!!) αναζητά τώρα καινούργιο δικηγόρο για να διορίσει στη θέση του παραιτηθέντα. Έτσι ολοκληρώνει την αθέτηση της δέσμευσης της ξοδεύοντας χρήμα για το επικίνδυνο πείσμα του προκατόχου της (αλήθεια τι θεωρεί πως σημαίνει η λέξη "δεσμεύομαι" και τι αξία έχει η υπογραφή της όταν αποτελεί απλά παραφωνία και έχει θέση μουτζούρας στο χαρτί;).

Η ανεξάρτητη κίνηση δημοτών "Γη & Ελευθερία" απέστειλε την ανοιχτή επιστολή την οποία επισυναπτουμε στο παρόν, απ' όπου μπορείτε να τη διαβάσετε αλλά και να την μεταφορτώσετε

Δημοσιεύουμε το υπόμνημα που κατέθεσε στο Υπουργείο Υποδομών χθες, 6/3/2024,  ο Ηλίας Ταρναράς, πολιτικός μηχανικός και μελετητής υδραυλικών έργων, σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις από τα έργα διευθέτησης κατά μήκος της κοίτης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και του Βαλανάρη, αποδεικνύοντας πως τα προτεινόμενα έργα που γίνονται στο όνομα μιας δήθεν αντιπλημμυρικής προστασίας, στην πραγματικότητα αυξάνουν τον πλημμυρικό κίνδυνο

Στο υπόμνημα επισημαίνονται οι αρνητικές επιπτώσεις στην αντιπλημμυρική προστασία, λόγω της κατασκευής των έργων, ιδιαίτερα στο τμήμα της πεδιάδας των Σπάτων. Από τους υδραυλικούς υπολογισμούς αποδεικνύεται ότι, λόγω των έργων στην περιοχή Πετρέζα, θα αυξηθεί σημαντικά η πλημμυρική παροχή στις κατάντη δομημένες περιοχές, καθώς μεγάλο μέρος του πλημμυρικού όγκου δεν θα κατευθύνεται πλέον προς την πεδιάδα των Σπάτων, η οποία αυτή τη στιγμή προσφέρει φυσική αντιπλημμυρική προστασία στη Ραφήνα αλλά και σε όλες τις περιοχές που βρίσκονται στα κατάντη 

Παράλληλα, ο Ηλίας Ταρναράς θεωρεί πως αν δεν υλοποιηθούν τα έργα διευθέτησης και εφόσον διατηρηθεί η υφιστάμενη κατάσταση στην Πετρέζα, δεν χρειάζεται το φράγμα ανάσχεσης που προβλέπεται να κατασκευαστεί στη Β’ Φάση των έργων. Αντίθετα, θα μπορούσε να αποφασιστεί αντί αυτού, η δημιουργία ζωνών ελεγχόμενης κατάκλυσης στην πεδιάδα των Σπάτων, μέσω απαλλοτριώσεων και δημιουργίας μικρών τεχνητών προσωρινών λιμνών, ώστε να αποθηκεύεται σε αυτές μεγάλο μέρος του εκτρεπόμενου πλημμυρικού όγκου, με στόχο τον περιορισμό των προβλημάτων από την κατάκλυση εκτάσεων στις αγροτικές ιδιοκτησίες. Πρόκειται για παρεμβάσεις αντιπλημμυρικής προστασίας στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, όπως προκύπτει και από πρόσφατη Οδηγία της Ε.Ε. για αποφυγή των «γκρίζων λύσεων» και την προώθηση «πράσινων» εναλλακτικών παρεμβάσεων.

Τέλος, στο υπόμνημα προτείνεται αλλαγή της φιλοσοφίας των προτεινόμενων έργων, ώστε αντί του συνολικού εγκιβωτισμού να υπάρξει συνδυασμός της υφιστάμενης κατάστασης, της επένδυσης της κοίτης, αλλά και της διάνοιξης – διεύρυνσης με φυσική – χωμάτινη διατομή, ανάλογα με την περίπτωση και σύμφωνα με την υψομετρία και τη διαθεσιμότητα χώρου σε κάθε τμήμα

Ακολουθεί το πλήρες υπόμνημα