Το ξέραμε πριν ακόμα κυκλοφορήσουν οι έρευνες του Ινστιτούτου Reuters, του πανεπιστημίου της Οξφόρδης (βλ. διαΝΕΟσις) ή των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα) πως ο Τύπος στην Ελλάδα βρίσκεται στην πιο άθλια περίοδο του. Και όχι μόνο σε ό,τι αφορά την αξιοπιστία του αλλά ακόμα και σε ό,τι αφορά στην ποιότητα του λόγου που χρησιμοποιεί ή την επιλογή των θεμάτων με τα οποία καταπιάνεται. Με λίγα λόγια στην Ελλάδα ΔΕΝ υπάρχει ενημέρωση. Υπάρχει άφθονη προπαγάνδα και μάλιστα στην υπηρεσία της μίας μόνο άποψης. Εκείνης που πληρώνει είτε γιατί έχει τους δικούς της πόρους είτε γιατί διαχειρίζεται δημόσιους ή δημοτικούς πόρους, δηλαδή κοινούς πόρους όλων των πολιτών που ακούσια χρηματοδοτούν την αποχαύνωση τους (βλ. Λίστα Πέτσα, διαφημιστική προβολή δήμων κλπ). Αν ένας επισκέπτης από άλλη χώρα ή από άλλο πλανήτη (!) έπεφτε στην Ελλάδα και διάβαζε έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο για μία μόνο μέρα, θα καταλάβαινε πως "κάτι είναι σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας" κατά την Σαιξπηρική. Τη δεύτερη μέρα ανάγνωσης, ο υποθετικός επισκέπτης μας θα αναχωρούσε αηδιασμένος.

Αφορμές για την παρούσα ανάρτηση ήταν δύο δημοσιεύματα (μπορεί και παραπάνω). Κυρίως ήταν ένα που αποδίδεται στην ΕΣΗΕΑ που καλεί σε στήριξη του έντυπου Τύπου, δημοσίευμα που αναπαράχθηκε με πάθος κυρίως από μικρά τοπικά free press και ιστοτόπους. Ήταν όμως και το δημοσίευμα της διαΝΕΟσις που αναφέρεται πιο πάνω. Μαζί μπορούμε να πούμε πως αποτέλεσαν αφορμές και οι έρευνες των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα που κατέτασσαν την Ελλάδα στις θέσεις 108 πέρυσι και 107 φέτος ως προς την ελευθερία του Τύπου στη χώρα. Το ερώτημα που τίθεται αυτόματα είναι ένα: Με τι μούτρα μπορούν να ζητάνε οι υπηρέτες της αποδεδειγμένα ελεγχόμενης ενημέρωσης, να τους εμπιστευτούμε; Και αν τα μεγάλα ΜΜΕ το κάνουν με θράσος μία φορά, τα τοπικά ΜΜΕ διαθέτουν αυτό το θράσος επί 100 αφού λειτουργούν ως διαφημιστικά φυλλάδια όπως τα γνωστά που μοιράζουν τα σούπερ μάρκετ ή τα πολυκαταστήματα

Αναδημοσιεύουμε από την Εφημερίδα των Συντακτών της 14/6/2023 άρθρο με τίτλο "Κατρακυλά η εμπιστοσύνη των Ελλήνων προς τα ΜΜΕ" προς περαιτέρω επίρρωση των παραπάνω.

Κατρακυλά η εμπιστοσύνη των Ελλήνων προς τα ΜΜΕ

Η μεγαλύτερη μείωση εμπιστοσύνης σημειώθηκε ανάμεσα στους ερωτηθέντες που αυτοπροσδιορίζονται ως δεξιοί που μπορεί να οφείλεται εν μέρει στη συζήτηση σχετικά με την ελευθερία του Τύπου ή με την κάλυψη της υπόθεσης των υποκλοπών η οποία αφορούσε και δημοσιογράφους.
Ενδιαφέροντα στοιχεία παρουσιάζει η ετήσια έκθεση για την Ενημέρωση στο Διαδίκτυο (Digital News Report) του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που δημοσιεύει η διαΝΕΟσις.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση, μεταξύ 46 χωρών, σε ό,τι αφορά στην εμπιστοσύνη των πολιτών προς τα ΜΜΕ, ενώ την ίδια στιγμή το 57% του δείγματος απαντά πως αποφεύγει ενεργά μερικές φορές ή συχνά την ενημέρωση.

Ανάμεσα στις 46 χώρες του δείγματος, η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο ποσοστό ερωτηθέντων που απαντούν πως εμπιστεύονται «τις περισσότερες ειδήσεις τις περισσότερες φορές» (19%). Σε σχέση με τη μέτρηση του 2022, υπάρχει μείωση 8 ποσοστιαίων μονάδων.

Τα χαμηλότερα ποσοστά εμπιστοσύνης παρατηρούνται διαχρονικά στους ερωτηθέντες οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί ή σε αυτούς που δεν θέλουν ή δεν γνωρίζουν πώς να τοποθετηθούν στον πολιτικό άξονα (αριστερά/δεξιά) -κατά κανόνα πολίτες με χαμηλό ενδιαφέρον για την πολιτική.

Η μεγαλύτερη όμως μείωση σημειώθηκε ανάμεσα στους ερωτηθέντες που αυτοπροσδιορίζονται ως δεξιοί (από 42% το 2022 σε 28% το 2023). H μείωση στην εμπιστοσύνη μπορεί να οφείλεται εν μέρει στη συζήτηση σχετικά με την ελευθερία του Τύπου με αφορμή την έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα ή με την κάλυψη της υπόθεσης των υποκλοπών η οποία αφορούσε και δημοσιογράφους.

Αποφυγή ενημέρωσης
Αρκετά υψηλά είναι και τα ποσοστά αποφυγής ενημέρωσης. Το 57% του δείγματος στην Ελλάδα απαντά πως αποφεύγει ενεργά μερικές φορές ή συχνά την ενημέρωση, το μεγαλύτερο ποσοστό στο δείγμα 46 χωρών μαζί με τη Βουλγαρία.

Στη φετινή έρευνα ρωτήθηκαν αυτοί που αποφεύγουν τις ειδήσεις: α) ποια θέματα συνήθως αποφεύγουν και β) τι είδους ειδήσεις.

Τα θέματα με τα μεγαλύτερα ποσοστά αποφυγής έχουν να κάνουν με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (38%) και τα αθλητικά (35%). Ακολουθούν ειδήσεις που σχετίζονται με το αστυνομικό ρεπορτάζ και εγκλήματα (34%), τη στιγμή που έχει αυξηθεί ο χώρος που αφιερώνεται σε αυτές τις ειδήσεις στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Τα θέματα με τη λιγότερη ενεργή αποφυγή σχετίζονται με την επιστήμη και την τεχνολογία (7%) και τις τοπικές ειδήσεις (7%). Τα ευρήματα δεν σημαίνουν πως αυτά τα θέματα είναι απαραίτητα και τα πιο δημοφιλή, αλλά πως είναι λιγότερο πιθανό να τα αποφεύγει ενεργά το κοινό.

Το μέρος του δείγματος που αποφεύγει ενεργά την ενημέρωση ενδιαφέρεται λιγότερο για τις ειδήσεις σχετικά με τις εξελίξεις της ημέρας (47%) και περισσότερο για θετικές ειδήσεις (64%), ειδήσεις για ανθρώπους σαν και εκείνους (59%), και δημοσιογραφία που προτείνει λύσεις σε προβλήματα (58%) (solutions journalism), η οποία δεν έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα στην Ελλάδα.

Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης
Η αδιαμεσολάβητη ενημέρωση απευθείας από τις ιστοσελίδες και τις εφαρμογές μέσων ενημέρωσης έχει μειωθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, ενώ έχει αυξηθεί η ενημέρωση μέσω ψηφιακών πλατφορμών, όπως τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και οι μηχανές αναζήτησης. Μόλις το 20% των χρηστών του διαδικτύου άνω των 35 ετών προτιμούν να ενημερώνονται διαδικτυακά απευθείας από τα μέσα ενημέρωσης (με επίσκεψη στην κεντρική τους σελίδα ή στην εφαρμογή τους), ενώ στους νεότερους χρήστες (18-35 ετών) αυτό το ποσοστό έχει μειωθεί στο 8% από το 24% του 2016.

Τα στοιχεία βασίζονται σε μια μεγάλη διαδικτυακή δημοσκόπηση δείγματος μεγαλύτερου των 2.000 ατόμων ανά χώρα. Το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού κάθε χώρας που διαθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο (στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι 79%) και όχι αντιπροσωπευτικό του συνολικού πληθυσμού. Στην Ελλάδα το δείγμα φέτος ήταν 2.023 άτομα.

H δημοσκόπηση πραγματοποιήθηκε από τα μέσα του Ιανουαρίου μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου του 2023. Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου στην επικαιρότητα βρίσκονταν οι προεκλογικές συζητήσεις, η πτώση του αεροπλάνου Φάντομ, ο θάνατος του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου και ο σεισμός στην Τουρκία. Η δημοσκόπηση ολοκληρώθηκε πριν από το δυστύχημα των Τεμπών και πριν από την προκήρυξη των εκλογών της 21ης Μαΐου.

► Αναλυτικά η έρευνα

πηγή

Η Εφημερίδα των Συντακτών δημοσιεύει άρθρο σχετικό με την ψήφιση από το Ευρωκοινοβούλιο γνωμοδότησης για την προστασία δημοσιογράφων, ΜΚΟ, επιστημόνων, ερευνητών, πολιτών, απέναντι στις διώξεις τύπου SLAPP. Ένα καλό βήμα προς την ελευθερία του λόγου και του Τύπου και ένα κακό νέο για τα υποπόδια της κάθε τύπου εξουσίας, που αποπειρώνται να εργαλειοποιήσουν τη Δικαιοσύνη για τα ανόσια συμφέροντα τους

Η ΠΟΕΣΥ χαιρετίζει την ψήφιση από το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο της γνωμοδότησης για την προστασία των δημοσιογράφων από τις καταχρηστικές αγωγές (SLAPPs).

Με συντριπτική πλειοψηφία υπερψηφίστηκε -μετά από εισήγηση του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου- η νομοθετική γνωμοδότηση της επιτροπής Πολιτισμού (CULT) του Ευρωκοινοβουλίου, στο πλαίσιο της κατάρτισης της ευρωπαϊκής οδηγίας για την προστασία των δημοσιογράφων, αλλά και άλλων πολιτών, από τις καταχρηστικές αγωγές, που στόχο έχουν τη φίμωσή τους μέσω οικονομικής πίεσης.  Συγκεκριμένα, με τη γνωμοδότηση της επιτροπής αυτής:

• Εξειδικεύεται η ορολογία και εισάγονται κριτήρια για τον χαρακτηρισμό μιας υπόθεσης ως SLAPP.

• Επεκτείνεται η προστασία αυτή και για τις κατηγορίες άλλων πολιτών, όπως ΜΚΟ, επιστημόνων, ερευνητών, καλλιτεχνών.

• Προσφέρεται προστασία και στο διαδικτυακό επίπεδο.

• Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής ώστε να καλύπτονται όσο δυνατόν περισσότερες περιπτώσεις εκφοβισμού, ακόμα και σε τρέχουσες υποθέσεις, από τη στιγμή έναρξης της ισχύος της. Συνιστάται, επίσης, στα κράτη-μέλη να καταργήσουν τις ποινές φυλάκισης για υποθέσεις δυσφήμησης και να ευνοήσουν τη χρήση του διοικητικού ή αστικού δικαίου, αντί του ποινικού, γι’ αυτές τις υποθέσεις.

• Παράλληλα, διευρύνεται και η διασυνοριακή ισχύς της οδηγίας.

Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, η ΠΟΕΣΥ έχει προχωρήσει στη δημιουργία παρατηρητηρίου για τις αγωγές σε βάρος δημοσιογράφων που αφορούν σε θέματα σχετικά με τον έλεγχο και την εποπτεία του δημόσιου συμφέροντος, αλλά και τη στήριξη και την προστασία τους από αυτές.

Σκοπός του παρατηρητηρίου είναι η καταγραφή και δημοσιοποίηση των απαράδεκτων αυτών αγωγών και η άσκηση πίεσης για μεταβολές στο νομικό πλαίσιο, σε συνεργασία με τις διεθνείς, ευρωπαϊκές και ελληνικές δημοσιογραφικές οργανώσεις. Σχετικά έχει ήδη ενημερωθεί και το υπουργείο Δικαιοσύνης, σύμφωνα με την ΠΟΕΣΥ.

Η Ένωση αποτιμά ως πολύ θετική την ψήφιση της γνωμοδότησης στο Ευρωκοινοβούλιο στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης των καταχρηστικών αγωγών, που έχουν στόχο τη φίμωση της αποκαλυπτικής δημοσιογραφικής έρευνας που πλήττει τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα υπέρ των πολιτών και των δημοκρατικών θεσμών και ελευθεριών. Άλλωστε, οι πρακτικές αυτές αποτελούν ευθεία επίθεση στην ελευθερίας του Τύπου και στις αξίες του δημοσιογραφικού λειτουργήματος.

Δείτε εδώ τη σχετική γνωμοδότηση του Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

πηγή

Αναδημοσιεύουμε άρθρο του Τάσου Σαραντή στην Εφημερίδα των Συντακτών (8/5/2023) για το υπό εξέταση αίτημα έκδοσης προσωρινής διαταγής παύσης των εργασιών κατασκευής του ακραία επικίνδυνου για την πόλη και ψευδεπίγραφα αντιπλημμυρικού, έργου. Εργασίες που καταστρέφουν το ποτάμι της πόλης. Το αίτημα υπέβαλλε η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, μαζί με συλλόγους και κατοίκους της περιοχής.

Το δημοσίευμα έχει και την ιδιαίτερη σημασία του  αφού διαψεύδει ευθέως τον οχετό ψευδών ισχυρισμών περί λήξης της δικαστικής διαδικασίας. 

Στο ΣτΕ για προσωρινή διακοπή εργασιών στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας

του Τάσου Σαραντή - ΕΦΣΥΝ 8/5/2023

Σε αναμονή έκδοσης απόφασης από το Συμβούλιο της Επικρατείας στο αίτημα προσωρινής διαταγής που έχει καταθέσει η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος και σύλλογοι της Ραφήνας βρίσκονται οι κάτοικοι της περιοχής, αλλά και της Αττικής, που αγωνίζονται εδώ και δύο εβδομάδες να αποτρέψουν οποιαδήποτε νέα επέμβαση στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας.

Η απόφαση αναμένεται να εκδοθεί στις αρχές αυτής της εβδομάδας και θα είναι κρίσιμη για την αποφυγή ανεπανόρθωτης περιβαλλοντικής καταστροφής, που ήδη επιτελέστηκε εν μέρει με την πλήρη αποψίλωση περίπου 300 μέτρων στις 24/4/2023 που ξεκίνησε το έργο διευθέτησης του ρέματος Ραφήνας («Μπουλντόζες καταστρέφουν το Μεγάλο Ρέμα στη Ραφήνα», 24/4/2023).

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία «οποιαδήποτε παρέμβαση και ιδιαίτερα αυτήν την εποχή, θα προκαλέσει σημαντική και μη-αντιστρεπτή βλάβη στο οικοσύστημα του ρέματος Ραφήνας και ειδικότερα στα είδη της ορνιθοπανίδας που φωλιάζουν στη συγκεκριμένη περιοχή». Κάποια μάλιστα εξ αυτών περιλαμβάνονται στον κατάλογο του «Παραρτήματος Ι» της ευρωπαϊκής Οδηγίας περί της διατήρησης των άγριων πτηνών (2009/147/ΕΚ).

«Οποιαδήποτε νέα επέμβαση , ειδικά στον οριοθετημένο υγρότοπο της εκβολής και μάλιστα σε αναπαραγωγική περίοδο για όλα τα είδη, θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη στο εξαιρετικά ευαίσθητο οικοσύστημα του ποταμού. Γι’ αυτό ο κόσμος καθημερινά στέκεται στην είσοδο του εργοταξίου της ΙΝΤΡΑΚΑΤ που έχει αναλάβει το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος για λογαριασμό του υπουργείου Υποδομών, μέχρι να βγει απόφαση για τα ασφαλιστικά μέτρα που καταθέσαμε στο ΣτΕ με τα οποία ζητάμε την αναστολή των εργασιών μέχρι την εκδίκαση της προσφυγής που έχουμε καταθέσει από το 2019 κατά του Προεδρικού Διατάγματος οριοθέτησης που παραβιάζει κατάφωρα την Εθνική και Ενωσιακή νομοθεσία», δήλωσε η Εμμανουέλα Τερζοπούλου, εκπρόσωπος της Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας.

Εντωμεταξύ, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), στα πλαίσια έρευνας για τη βιοποικιλότητα που υλοποιεί στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, πραγματοποίησε δειγματοληψία πάνω από το σημείο επέμβασης στο ποτάμι, λίγες ημέρες μετά την ισοπέδωση τμήματος του οριοθετημένου υγροτόπου της εκβολής. Στο βίντεο, εκτιμάται ότι «το έργο διευθέτησης και εκχερσώσεων βλάστησης που συντελείται αυτή την εποχή θα προκαλέσει σοβαρή ζημιά στους πληθυσμούς υδρόβιας πανίδας και στους οικοτόπους της περιοχής».

Υπενθυμίζεται ότι την επέμβαση στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας καταδίκασαν με κοινή τους ανακοίνωση οι οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, ΟΖΟΝ, Καλλιστώ, ΡΟΗ-Πολίτες υπέρ των Ρεμάτων, iSea, MedINA, ενώ την ανακοίνωση συνυπογράφουν και 50 ακόμη συλλογικότητες και τοπικοί σύλλογοι που ζητούν να σταματήσουν άμεσα οι καταστρεπτικές επεμβάσεις στον υγρότοπο της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος και να επανεξεταστεί η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα επιτάσσει η ενωσιακή και εθνική περιβαλλοντική νομοθεσία («Μαζική καταδίκη της παράνομης επέμβασης στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας», 28/4/2023).

Στην Εφημερίδα των Συντακτών της 9ης Απριλίου 2022 διαβάσαμε ένα άρθρο με τον τίτλο «Πάγος» από την Κομισιόν στα «σπιτάκια ανακύκλωσης». Το άρθρο αναφερόταν στην ενόχληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα «σπιτάκια» της Ανταποδοτική Ανακύκλωση ΑΕ και το κόστος τους, το οποίο ανέρχεται σε 372.000 ευρώ ανά σπιτάκι. Στην Αττική, η προμήθεια τέτοιων «σπιτιών ανακύκλωσης» γίνεται μέσω του -ελεγχόμενου από τον περιφερειάρχη Αττικής, Γ. Πατούλη- φορέα διαχείρισης απορριμμάτων της πολυπληθέστερης περιφέρειας της χώρας (ΕΔΣΝΑ: Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) και διανέμονται στους δήμους. Η Κομισιόν άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ανάμιξης της OLAF (Office européen de lutte antifraud δηλαδή της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας καταπολέμησης της Απάτης). Θυμηθήκαμε και κάτι έρευνες για διπλές αποφάσεις και προνομιακές σχέσεις της ΑΑ, αλλά αυτά ακόμα διερευνώνται

Αν θα έχει μπλεξίματα ο κολλητός του Μίχου, ο Πατούλης, ποσώς μας ενδιαφέρει. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το ενδεχόμενο επιστροφής ή απόδοσης των χρημάτων για τους οικίσκους, των ευρωπαϊκών πόρων, από το ελληνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

«Πάγος» από την Κομισιόν στα «σπιτάκια ανακύκλωσης»

του Στέργιου Ζιαμπάκα

Με επιστολή της στον Αδ. Γεωργιάδη η επίτροπος Ελίζα Φερέιρα ζητεί διευκρινίσεις για τις επενδύσεις που αφορούν τα της αγοράς εξοπλισμού και παγώνει ως τότε την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ● Στην Αττική ο σχετικός διαγωνισμός προέβλεπε την προμήθεια έως 180 τέτοιων «σπιτιών» αντί του ποσού των 66,6 εκατ. ευρώ ● Από τις Βρυξέλλες αφήνονται υπόνοιες για το ενδεχόμενο μελλοντικής εμπλοκής της OLAF.

Στον «πάγο» με τον πλέον επίσημο τρόπο βάζει η Κομισιόν ευρωπαϊκούς πόρους για την αγορά εξοπλισμού ανακύκλωσης που προωθείται στην ελληνική Αυτοδιοίκηση. Με μια επιστολή από την οποία αναδύεται δυσαρέσκεια έως και εκνευρισμός από την Ευρωπαϊκή Ενωση προς τις ελληνικές αρχές, η επίτροπος για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, Ελίζα Φερέιρα, ενημερώνει τον Ελληνα υπουργό Ανάπτυξης, Αδ. Γεωργιάδη, ότι η Κομισιόν απαιτεί διευκρινίσεις γύρω από τις επενδύσεις που αφορούν τα «σπίτια ανακύκλωσης» («recycling houses») και, μέχρι αυτές να παρασχεθούν, η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αποσύρεται.

Η επιστολή της κ. Φερέιρα υπεγράφη ηλεκτρονικά στις 8 Μαρτίου 2023 και αποτελεί απάντηση σε προηγούμενη επιστολή, υπογεγραμμένη από τον κ. Γεωργιάδη, στις 10 Φεβρουαρίου 2023. Οπως προκύπτει από την αλληλογραφία, ο Ελληνας υπουργός περιέγραφε στις ευρωπαϊκές αρχές λεπτομέρειες σχετικά με τα «σπιτάκια ανακύκλωσης», που τα προμηθεύονται οι ελληνικοί ΟΤΑ με ευρωπαϊκούς πόρους, μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υποδομές, Μεταφορές, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΥΜΕΠΕΡΑΑ) 2014-2020.

Είχε υπάρξει προηγούμενη αλληλογραφία για τον συγκεκριμένο εξοπλισμό ανακύκλωσης μεταξύ ευρωπαϊκών και ελληνικών υπηρεσιών, τον Οκτώβριο του 2022 και τον Ιανουάριο του 2023, μέχρι που ο κ. Γεωργιάδης απευθύνθηκε στην ίδια την επίτροπο, περιγράφουν πηγές της Κομισιόν, κατόπιν ερωτημάτων της «Εφ.Συν.».

Στην τελική απάντησή της προς τον υπουργό Ανάπτυξης, η κ. Φερέιρα ήταν ξεκάθαρη: Μέχρι οι ελληνικές αρχές να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα και την αναλογία κόστους/απόδοσης των «σπιτιών ανακύκλωσης» και επομένως να διευθετηθεί οριστικά το ζήτημα, «…το καλύτερο βήμα είναι να αποσύρουμε τις σχετικές δαπάνες από τις αποζημιώσεις και να μην τις συμπεριλάβουμε σε επόμενες αξιώσεις πληρωμής».

Ο οικίσκος τη νύχτα. 372.000 ευρώ ίσως να είναι και λίγα για τέτοιο ωραίο θέαμα

Προφανείς αιχμές

«Έχω ζητήσει από τις υπηρεσίες μου να ενημερώσουν τους ομολόγους μου στην ελληνική διοίκηση για περαιτέρω ενέργειες που είναι απαραίτητες για τη διευθέτηση αυτού του ζητήματος, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση της Ε.Ε. εφαρμόζεται ανά πάσα στιγμή με στρατηγικό, αποτελεσματικό και οικονομικά αποδοτικό τρόπο», καταλήγει -με προφανείς αιχμές προς την ελληνική κυβέρνηση- η επιστολή της Ευρωπαίας επιτρόπου.

Η αναφορά στα «σπίτια ανακύκλωσης» παραπέμπει ευθέως στην «Ανταποδοτική Ανακύκλωση Α.Ε.» -πρόκειται για το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης ανακυκλώσιμων απορριμμάτων στα «σπιτάκια», του οποίου οι καταναλωτές μπορούν να αφήνουν συσκευασίες μιας χρήσης (π.χ. πλαστικά μπουκάλια, αλουμινένια κουτάκια), εισπράττοντας αντίτιμο μέσω κουπονιών αξίας 0,03 ευρώ ανά συσκευασία.

Στην Αττική, η προμήθεια τέτοιων σπιτιών ανακύκλωσης γίνεται μέσω του -ελεγχόμενου από τον περιφερειάρχη Αττικής, Γ. Πατούλη- φορέα διαχείρισης απορριμμάτων της πολυπληθέστερης περιφέρειας της χώρας (ΕΔΣΝΑ: Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) και διανέμονται στους δήμους.

Ο διαγωνισμός-μαμούθ που είχε υλοποιήσει ο ΕΔΣΝΑ το 2020 προέβλεπε –μεταξύ άλλων εξοπλισμών ανακύκλωσης- την προμήθεια έως 180 (90+90) τέτοιων σπιτιών, με τελικό κόστος (συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης και ΦΠΑ) τα 66.625.000 ευρώ, που μεταφράζεται σε κόστος 372.000 ευρώ/σπιτάκι.

Ανάδοχος και μοναδικός μειοδότης με έγκυρη προσφορά ήταν η «ΤΕΧΑΝ ΑΒΕΕ» που κατασκευάζει αυτά τα σπιτάκια. Οι συνολικές προμήθειες εξοπλισμού του διαγωνισμού του ΕΔΣΝΑ (συνολικού κόστους 219 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης και ΦΠΑ) εντάχθηκαν στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ, εφόσον είχαν προκύψει μειοδότες.

Εθνικοί πόροι

Πηγές του ΕΔΣΝΑ, επικαλούμενες στοιχεία από το λογιστήριο του Συνδέσμου μέχρι τα μέσα Μαρτίου, ανέφεραν στην «Εφ.Συν.» ότι έχουν παραληφθεί 44 σπιτάκια και έχουν πληρωθεί τα 41 –ποσότητα που ισοδυναμεί με κόστος κατά τι μεγαλύτερο των 15 εκατ. ευρώ.

Πηγές από τον κλάδο της διαχείρισης απορριμμάτων, που έχουν μάλιστα γνώση της επιστολής της κ. Φερέιρα, επισημαίνουν το ενδεχόμενο, μετά την αντίδραση της Κομισιόν, να αντικατασταθούν οι ευρωπαϊκοί πόροι με εθνικούς πόρους, σημειώνοντας ότι οι συμβάσεις που έχει υπογράψει το ελληνικό Δημόσιο για την προμήθεια των σπιτιών είναι νόμιμες και δεν μπορούν να αθετηθούν.

Τι θα συμβεί σε μια τέτοια περίπτωση; Θα αντικατασταθούν οι πόροι του ΥΜΕΠΕΡΑΑ από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ); Θα αναγκαστούν οι ΟΤΑ ή Σύνδεσμοι των ΟΤΑ (όπως ο ΕΔΣΝΑ) να καλύψουν τις προμήθειες από τους δικούς τους πόρους, επιβαρύνοντας –κατ’ επέκταση– τους προϋπολογισμούς των δημοτών; Ανάλογες –και πολλές άλλες διευκρινιστικές– ερωτήσεις απηύθυνε η «Εφ.Συν.» στο υπουργείο Ανάπτυξης, χωρίς να λάβει απαντήσεις.

Το σχόλιο κύκλων του υπουργείου σε 9 πολύ συγκεκριμένα ερωτήματα της «Εφ.Συν.» για την επιστολή της κ. Φερέιρα ήταν το εξής και μόνο:

«Η αλληλογραφία μεταξύ του υπουργού κ. Γεωργιάδη και της επιτρόπου αποτελεί συνέχεια αλληλογραφίας που απεστάλη από υπηρεσιακά στελέχη της Ε.Ε. και αφορά το ΣΔΙΤ Πελοποννήσου. Σε καμία περίπτωση δεν έχει τεθεί θέμα απόσυρσης της χρηματοδότησης από την πλευρά της Ε.Ε., καθώς ήδη εκ των 464,2 εκατ. ευρώ που έχουν διατεθεί για δράσεις απορριμμάτων, ποσό 203 εκατ. ευρώ έχει ήδη επιστραφεί από την Ε.Ε. προς την Ελλάδα. Επιπλέον, σημειώνεται ότι ο αναφερόμενος τρόπος ανακύκλωσης είναι σύμφωνος με τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) και αναφέρεται ρητά σε αυτόν, ενώ η ελληνική πλευρά έχει ήδη προβεί στην πρόσληψη συμβούλου που θα εκτιμήσει τη σχέση κόστους-οφέλους της διαδικασίας ανακύκλωσης μέσα από τα “σπιτάκια”».

Η  ανακύκλωση τους κάνει όλους χαρούμενους

Υπόνοιες από τις Βρυξέλλες

Σημειώνεται ότι η κ. Φερέιρα στην επιστολή αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στα «σπιτάκια ανακύκλωσης» και όχι σε κάποιον ευρύτερο σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων. Μάλιστα, πηγές της Κομισιόν που απάντησαν σε διευκρινιστικές ερωτήσεις της «Εφ.Συν.» αποσαφήνισαν ότι η αλληλογραφία για τα «σπιτάκια ανακύκλωσης» αφορά περιοχές της Αττικής, της Κρήτης και της Πελοποννήσου.

Οσον αφορά την απόσυρση πόρων που -κατά το υπουργείο- «δεν έχει τεθεί», η επιστολή της κ. Φερέιρα είναι ξεκάθαρη (βλ. έγγραφο). Σημειώνεται ακόμα ότι, τη στιγμή που το υπουργείο Ανάπτυξης περί άλλα τυρβάζει, πηγές των Βρυξελλών σπεύδουν να αφήσουν υπόνοιες ακόμα και για το ενδεχόμενο μελλοντικής εμπλοκής της OLAF, εάν προκύψουν συγκεκριμένες υποψίες απάτης.

Υπενθυμίζεται ότι το όνομα της «Ανταποδοτικής» είχε εμφανιστεί και σε υποκλαπείσες συνομιλίες μεταξύ κυβερνητικών στελεχών, συγκεκριμένα του γενικού γραμματέα Αποβλήτων, Μ. Γραφάκου, και του (πρώην υπουργού Περιβάλλοντος) Κ. Χατζηδάκη.

Θα αναμιχθεί η OLAF; Κανείς δεν ξέρει αλλά το ενδεχόμενο κάλυψης του κόστους από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων μένει ανοιχτό (το απευχόμαστε)

Σε συνομιλία που είχε αποκαλύψει η εφημερίδα «Documento» και φέρεται να είχε γίνει στις 21/11/2020, ο κ. Γραφάκος εμφανίζεται να λέει ότι ασχολείται «δύο μέρες με την έκθεση του ΕΟΑΝ για την Ανταποδοτική» και ο προϊστάμενός του υπουργός τον κόβει, επισημαίνοντας: «Δεν ξέρω αν πρέπει να τα πούμε από εδώ» (βλ. «Εφ.Συν.» 12/12/2022: «Οι υποκλοπές και τα συμφέροντα...»). Περίπου 40 ημέρες μετά, η κυβέρνηση προχώρησε σε ανασχηματισμό και ο κ. Χατζηδάκης μετακινήθηκε στο υπουργείο Εργασίας.

Πηγή

Ενδιαφέρουσες συνδέσεις

Το σκοτάδι πίσω από τη ξεριζωμένη Μανόλια του Πικερμίου

Ποια είναι τελικά η Ανταποδοτική Ανακύκλωση;

Ποιος υπονομεύει τον ΕΟΑΝ;

Στις 10 Μαρτίου του 2023 αναχώρησε ο μεγάλος λογοτέχνης Αλέξης Πάρνης. Είχαμε αποφασίσει να δημοσιεύσουμε ένα αφιέρωμα στο έργο της σημαντικής αυτής προσωπικότητας αλλά όσα δοκίμια και αν επιχειρούσαμε να γράψουμε, τα θεωρήσαμε πολύ φτωχά για το μέγεθος του. Έτσι εις μνήμην του λογοτέχνη που η διεθνής του ακτινοβολία δεν αμφισβητήθηκε ποτέ,  τουλάχιστον σοβαρά (για να κάνουμε μία νύξη στα χρόνια που ακολούθησαν τον θάνατο του Ζαχαριάδη και τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν λόγω της μη αποκήρυξης του εκ μέρους του συγγραφέα), αποφασίσαμε να αναδημοσιεύσουμε την τελευταία μεγάλη του συνέντευξη. Την έδωσε τον  στην Έφη Μαρίνου και την Εφημερίδα των Συντακτών και δημοσιεύτηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2018. 

Στην εισαγωγή της η Έφη Μαρίνου σημειώνει: 

Από τον ΕΛΑΣ στις μάχες του Δεκέμβρη του ’44 και μετά ξανά στο βουνό με τον Δημοκρατικό Στρατό ως πολεμικός ανταποκριτής. Και μετά πολιτικός πρόσφυγας στην πρώην Σοβιετική Ενωση.

Εκεί τον περίμεναν η λογοτεχνία, η ποίηση, το θέατρο, τα βραβεία. Τον περίμεναν «Το τραγούδι για τον Νίκο Μπελογιάννη», το «Νησί της Αφροδίτης» και πολλά ακόμα έργα.

Τον περίμενε όμως και ο τρόμος του γκουλάγκ. Γιατί ο κομμουνιστής Αλέξης Πάρνης είχε πλέον χαρακτηριστεί αντισοβιετικός...

Ο Αλέξης Πάρνης δεν θέλει να δίνει συνεντεύξεις. Χρόνια πιέζαμε, ακόμα και μέσω του εκδότη του, αλλά αρνιόταν. Χάρη στη μεσολάβηση του στενού του φίλου και συναδέλφου Γιώργου Πετρόπουλου τον συναντήσαμε τελικά στο σπίτι του στην Παλλήνη για «να τα πούμε φιλικά» με μεζέδες, κρασί και βότκα.

Μας δέχτηκε στον προσωπικό του χώρο παραδίπλα από το σπίτι του, στο «αμπρί» όπως το ονομάζει καθώς προσομοιάζει με το αμπρί του βουνού. Χώρος γεμάτος από μνήμες αγώνα, ξενιτιάς, δημιουργίας, αποτυπωμένες στους τοίχους, στις βιβλιοθήκες. Κι όταν πέφτει το βλέμμα στον τίτλο της ποιητικής του συλλογής «Σοβιετική γη», φόρος τιμής στην άλλοτε κραταιά Σοβιετική Ένωση, αναρωτιέσαι περί της «κινητήριας δύναμης της Ιστορίας», περί της «αποφασιστικής στροφής»...

Σκέφτεσαι πόσο εξωπραγματικά έγιναν τα πράγματα ή πόσο εξωπραγματικά ήταν κάποτε…

Και πώς ν’ αφήσεις έξω από την κουβέντα με τον Αλέξη Πάρνη την ιστορία του Εμφυλίου όταν σαν χθες ο Εμφύλιος τελείωνε οι αντάρτικες ομάδες του Δ.Σ. υποχωρούσαν ηττημένες στην τότε Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας;

Αλέξης Πάρνης: «Δεν υπάρχει καλύτερη ζωή απ' αυτήν του κομμουνιστή»

Συνέντευξη στην ¨Εφη Μαρίνου και την ΕΦΣΥΝ, δημοσιευμένη στις 2/9/2018

 ..................

● Μετά από τόσα χρόνια, όταν το σκέφτεστε, πιστεύετε ότι υπήρχε ελπίδα να νικήσετε στον Εμφύλιο; Με την Ελλάδα να ανήκει και με τη βούλα στη Δύση μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου…

Στον Δ.Σ., πράγματι, δεν υπήρχε ούτε ένα σοβιετικό όπλο. Ο Στάλιν είχε υποσχεθεί στον Ζαχαριάδη βοήθεια, μέχρι και αεροπορία -αργότερα αναγνώρισε ότι μας κορόιδεψε-, είχε υποσχεθεί ότι ένα πολεμικό εργοστάσιο στη Σιβηρία θα δουλεύει για τον Δημοκρατικό Στρατό… Δεν έστειλε τίποτα.

Κι όμως, θυμίζω τι γράφει ο Τσακαλώτος στα απομνημονεύματά του: «Μας συγκάλεσε εις σύσκεψιν ο Αμερικανός στρατηγός Βαν Φλιτ και μας δήλωσε επισήμως ότι η αμερικάνικη βοήθεια σταματάει και εμείς αποχωρούμε διότι δεν είμαστε σε θέση να νικήσουμε τους συμμορίτας»… Επίσης, το 1948, μετά τη μάχη του Γράμμου, όταν ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ συνάντησε στον ΟΗΕ τον Μολότοφ του είπε: «Ελάτε να τα βρούμε στην Ελλάδα».

Ναι, με τις Συμφωνίες της Τεχεράνης και της Γιάλτας η Ελλάδα είχε παραχωρηθεί επισήμως στη σφαίρα επιρροής της Δύσης. Εγώ λέω πως θα μπορούσαμε να είχαμε γίνει μια ουδέτερη, δημοκρατική χώρα, χωρίς δωσίλογους κυβερνήτες.

● Όμως ο Νίκος Ζαχαριάδης κατηγορήθηκε από συντρόφους του για τυχοδιωκτισμό. 

Ο Ζαχαριάδης, κι αυτό το απέδειξε, δεν ήθελε την Ελλάδα εξαρτημένη από κανέναν, ούτε από τον Στάλιν. Τόλμησε να κάνει ένοπλο αγώνα ενάντια στον παγκόσμιο ιμπεριαλισμό, κατ’ ουσία έναν απελευθερωτικό αγώνα. Και ναι, αν δεν γινόταν το πισώπλατο χτύπημα του Τίτο, το ελληνικό θέμα θα είχε λυθεί στον ΟΗΕ, αυτό που επιζητούσε ο Νίκος. Ηταν ο μόνος που χωρίς ενδοιασμούς κάλεσε τους κομμουνιστές για αντίσταση στους ναζί και τον φασισμό, ακόμα και με την κυβέρνηση Μεταξά.

Θυμίζω πως μια μέρα πριν υπογραφεί το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης των Μολότοφ–Ρίμπεντροπ, ο πρώτος είπε στην έδρα του Ανώτατου Σοβιέτ: «Εμπρηστές πολέμου δεν είναι οι Γερμανοί αλλά η Αντάτ». Ενώ ο 36χρονος αρχηγός του ΚΚΕ έστειλε μέσα από τα μπουντρούμια ένα γράμμα που έπαιξε τεράστιο ρόλο στον πόλεμο, που κινητοποίησε κάθε κομμουνιστή, ολόκληρη την εργατική τάξη.

Οι έξι μήνες που οι Έλληνες τσάκιζαν τους Ιταλούς ανάγκασαν τον Χίτλερ να αναβάλει την επίθεση στην ΕΣΣΔ. Και αντί να ξεκινήσουν προς τη Μόσχα τον Αύγουστο, κατέληξαν να πηγαίνουν τον Νοέμβριο για να πέσουν πάνω στον ρωσικό χειμώνα, σε χιόνι τριών μέτρων. Ναι, η αντίσταση της μικρής Ελλάδας έσωσε τη Μόσχα.

● Είχατε προσωπική σχέση με τον Ν. Ζαχαριάδη. Ησασταν ο μόνος που τον επισκεπτόταν στον πρώτο τόπο εξορίας του, στο Μπορόβιτσι. Τι κουβεντιάζατε;

Ο Νίκος με έστειλε από την Τασκένδη στη Μόσχα για να σπουδάσω στο Λογοτεχνικό Ινστιτούτο Μαξίμ Γκόρκι. Τότε δεν ήξερα καν τη γλώσσα.

Στην εξορία δεν μιλούσε ποτέ για τον εαυτό του. Οι κουβέντες που έκανε ήταν ανάλογα με την τέχνη του καθενός. Εμένα μου μιλούσε για ποίηση, για μουσική. Με άλλους μιλούσε για πολιτική, για τη σπορά και τα δέντρα ή τη φωτογραφία.

Η ίζμπα, το ξύλινο σπιτάκι όπου έμενε με τον μικρό του γιο, ήταν πάντα πεντακάθαρη, ντρεπόσουν να περπατήσεις. Μαγείρευε, έγραφε, πρόσεχε τον Σηφάκο. Τρεις φωτογραφίες υπήρχαν: ο Μπελογιάννης, η μάνα του και η Ρούλα.

● Κάποτε όμως τη φωτογραφία της τελευταίας την κατέβασε…

Την τρίτη φορά που τον επισκέφθηκα, όταν πια η γυναίκα του είχε υπογράψει στις φυλακές Αβέρωφ τη διαγραφή του, δεν είδα στο σπιτάκι τη φωτογραφία της Ρούλας…

Ο Ζαχαριάδης ήταν ο καλύτερος γραμματέας κομμουνιστικού κόμματος στον κόσμο. Οι Ευρωπαίοι κομμουνιστές ηγέτες ήταν στο πλευρό του. Τα γράφω στο βιβλίο μου «Γεια σου Νίκο». Το ΚΚΣΕ, μέσω του Σουσλόφ, καθοδηγητή της ΕΣΣΔ με το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, επενέβαινε στο εσωτερικό του ΚΚΕ σαν να ήταν αποικία του. Δεν είχε καταλάβει πως όπως οι Κύπριοι πάλευαν με τους Αγγλους στο νησί τους, έτσι κι εμείς παλεύαμε τους Σοβιετικούς για τις παρεμβάσεις τους στο κόμμα μας.

Είμαι Κρητικο-Μανιάτης, δεν προδίδω δικούς μου

● Το 1957 ζήσατε στη Μόσχα την αποκαθήλωση του Νίκου Ζαχαριάδη στην περίφημη 6η Ολομέλεια, την απόλυτη αμφισβήτησή του από το σοβιετικό καθεστώς αλλά και από το κόμμα του, το ΚΚΕ.

Ο Ζαχαριάδης ήταν πια εμπόδιο στα σχέδιά του Σουσλόφ, ήθελε να ξεμπερδεύει μαζί του. Ο Μαρκεζίνης ήθελε να ναυπηγήσει καράβια και, λόγω του προβλήματος της Αγγλίας με την Κύπρο, ζητούσε τα σοβιετικά ναυπηγεία, μια μεγάλη παραγγελία Ελλήνων εφοπλιστών του Λονδίνου.

Υπήρχε στην Ελλάδα η ΕΔΑ, μια αναγνωρισμένη Αριστερά, ποιος ο λόγος να γίνεται κουβέντα για τον Ζαχαριάδη και τους αντάρτες του; Δεν λογάριασαν όμως την αντίσταση των παιδιών της Τασκένδης, των εμιγκρέδων του Δημοκρατικού Στρατού.

● Κατηγορηθήκατε ως υποκινητής της ανταρσίας στην Τασκένδη.

Ένα απλό μέλος του κόμματος ήμουν από το 1944, χωρίς κανένα αξίωμα. Στα 18 μου μπήκα στην αντίσταση, πού αλλού θα πήγαινα; Κι ούτε ήξερα τίποτα από μαρξισμό. Η δική μου γενιά δεν ανδρώθηκε με τις θεωρίες αλλά με τον αντιστασιακό αγώνα. Με κατηγόρησαν ως «δεξί χέρι του Ζαχαριάδη». Τι ατιμία! Και πόσο πικρό να σε στέλνουν στα γκουλάγκ ως προβοκάτορα και προδότη φίλοι γκαρδιακοί, Έλληνες συναγωνιστές, συνάδελφοι καλλιτέχνες.

Η κατηγορία για αντισοβιετική προβοκάτσια δεν ήταν απλώς εξορία, ήταν καταδίκη σε θάνατο. Τον Σεπτέμβρη του 1955, τις μέρες των γεγονότων στην Τασκένδη, εγώ βρισκόμουν στη Βαρσοβία και παραλάμβανα το Παγκόσμιο Βραβείο για τον «Μπελογιάννη» από τα χέρια του Νερούντα και του προέδρου της Πολωνικής Δημοκρατίας. Εκεί ήταν και ο γαμπρός του Χρουστσόφ…

● Σας διέγραψαν εξαιτίας της πίστης σας στον Νίκο Ζαχαριάδη;

Με διέγραψαν τρεις φορές: 1956, '57, '58. Μια μέρα μου τηλεφωνούν από την Κα Γκε Μπε «να περάσω γιατί με θέλουν». Η γυναίκα μου δούλευε στο υφαντουργείο. Τα μεγάλα μου παιδιά ήταν σχολείο, στο σπίτι βρισκόταν η εξάχρονη μικρή μου κόρη Στέλλα, με ταλέντο από τότε στο πιάνο -εξελίχτηκε σε μια θαυμάσια πιανίστα. Εκείνη την ημέρα, λοιπόν, ενώ εκείνη έπαιζε στο πιάνο Μότσαρτ, εγώ σκεφτόμουν τι με περιμένει.

Ηξερα πώς είναι να φεύγεις από το σπίτι γιατί «κάτι σε θέλουν» και να μην επιστρέφεις. Και μετά να βρίσκεσαι είτε νεκρός είτε εξαφανισμένος στη Σιβηρία. Κάθισα κι έγραψα ένα ποίημα μ’ όλα αυτά που ένιωθα και σκεφτόμουν ακούγοντας την κόρη μου να παίζει υπέροχα κομμάτια στο πιάνο.

Πήγα την επομένη στην Κα Γκε Μπε. Μου έδειξαν στην «Αυγή» το γράμμα των κρατουμένων γυναικών στις φυλακές Αβέρωφ, όπου υπέγραφαν την καθαίρεση του Ν. Ζαχαριάδη -ανάμεσά τους και η υπογραφή της Ρούλας Κουκούλου. Και μου λέει ο στρατηγός: «Εδώ τον αποκηρύσσει η γυναίκα του, εσύ γιατί επιμένεις να τον στηρίζεις τόσο πεισματικά; Πήγαινε με το κόμμα σου κι άσε τα συναισθηματικά».

Του είπα τότε: «Είμαι Κρητικο-Μανιάτης, δεν προδίδω δικούς μου». Αυτός, φυσικά, δεν κατάλαβε τα περί καταγωγής και επειδή νόμισε ότι αναφέρομαι σε κάποια θεωρία-παρέκκλιση της μαρξιστικής, καθώς ακούστηκε σαν «Κρητικομάνιακ», μου λέει με τρομερό ενδιαφέρον: «Για πες μου, τι είναι αυτό;»… Ο Ζαχαριάδης γελούσε όταν του διηγήθηκα το περιστατικό. «Είσαι ένας παλιομάγκας Πειραιώτης», μου είπε.

Σέβομαι τον τραγικό άνθρωπο

● Πώς είναι να εισπράττει κανείς την αναγνώριση τόσο νέος; Το 1955 σας τίμησαν για τον «Μπελογιάννη» με το Α' Βραβείο Ποίησης στο Φεστιβάλ Βαρσοβίας. Και μετά, είδατε 180 θέατρα να παίζουν το έργο σας, «Το νησί της Αφροδίτης».

Οταν ο Μπελογιάννης ήταν 36 χρόνων εγώ ήμουν 24 και τον έβλεπα σαν παππού. Και τώρα, στα 90 φεύγα, λέω πόσο μικροί ήμαστε όλοι τότε! Ο Νίκος ήταν ο πρώτος μου εκδότης. Πριν γίνει πολιτικός επίτροπος στην 9η Μεραρχία, ήταν υπεύθυνος του εκδοτικού οίκου. Εξαιρετικό παιδί, σεμνός άνθρωπος. «Καλός είσαι» μου έλεγε, «βρίζεις όμως. Δεν μπορείς να αποβάλεις αυτά τα πειραιώτικα;».

Το «Νησί της Αφροδίτης» ήταν καλλιτεχνική αλλά και πολιτική επιτυχία υπό την έννοια ότι μια υπερδύναμη, η ΕΣΣΔ φώναζε πως η Κύπρος ήταν ελληνική. Το έλεγε με το στόμα των πρωταγωνιστριών του έργου στη Μόσχα και στον κόσμο, της Παξινού στον κινηματογράφο, της Κυβέλης στο θέατρο. Το φώναζε με το στόμα του ρώσικου λαού. Μέχρι και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επρόκειτο να έρθει γι’ αυτό στη Μόσχα - το ταξίδι δεν έγινε τελικά.

«Ηταν λάθος», μου είπε κάποτε ο Ευάγγελος Αβέρωφ, «αλλά δεν επέτρεπαν οι Αμερικανοί». Ήρθαν, όμως, ο Ελύτης και ο Εμπειρίκος καλεσμένοι της Ενωσης Σοβιετικών Συγγραφέων και μου έφεραν το συμβόλαιο για να παιχτεί το έργο, «Το νησί της Αφροδίτης», στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.

Στα έργα μου δεν αντιμετώπισα ποτέ τους ήρωες μονοσήμαντα, από την ιδεολογία τους, αλλά ως τραγικά πρόσωπα, κι αυτό έχει τεράστια διαφορά. Τον τραγικό άνθρωπο τον σέβομαι όπου κι αν ανήκει. Ενώ είχα πάρει το Παγκόσμιο βραβείο για τον «Μπελογιάννη», κάνω το «Νησί της Αφροδίτης» για ποιον; Για την ΕΟΚΑ, για τον Γρίβα.

Ημουν 19 χρόνων στη μάχη της Αθήνας, κατέβαινα από το Περιστέρι στο Θησείο και πολεμούσαμε τους Χίτες. Αυτοί με φαντάζονταν θηριώδη μουστακαλή κι εγώ ήμουν ένα παιδί. Και ξαφνικά, μαθαίνω πως αυτοί οι άνθρωποι απαγχονίζονται. Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης συνομήλικός μου... Και τότε γράφω: «να πάρω μια ανηφοριά να βρω τη λευτεριά».

Περιουσία μου η αγάπη του ρωσικού λαού

● Αγαπάτε ακόμα τη Ρωσία σαν πατρίδα…

Την αγαπάω σαν μάνα. Δεν προδίδεις ποτέ τη φιλοξενία που δέχτηκες. Δεν μπορώ να πω κακό για τη Ρωσία ούτε κι όταν ο Πούτιν κάνει βλακείες. Ρώσοι ποιητές έρχονταν στην Ελλάδα κι εγώ τους ζητούσα να μου φέρουν χώμα. «Ενα τάξιμο για τον Πάρνη στη Μόσχα», είπε σε συνέντευξή του στο «Βήμα» το 1957 ο Μπόρις Πολεβόι όταν τον ρώτησαν γιατί μαζεύει χώμα από την Ακρόπολη. Τότε έγραφαν για μένα: «Ελληνας διάσημος, εκατομμυριούχος στην ΕΣΣΔ». Αστεία πράγματα. Βέβαια, όταν 190 θέατρα παίζουν έργο σου, τι να υποθέσουν;

Εγώ έφυγα κι άφησα πίσω όλα αυτά τα χρήματα. Όταν κατέρρευσε η ΕΣΣΔ ήρθαν δικηγόροι για να μου προτείνουν να τα διεκδικήσω από το ρωσικό Δημόσιο κι αυτοί φυσικά να πάρουν το ποσοστό τους... Τους έδιωξα. Να πιάσω από το λαιμό τον καθημαγμένο από την κατάρρευση ρώσικο λαό για να μου δώσει τα λεφτά μου; Μα αυτός μου τα έδωσε!

Τα «λεφτά μου» τα πήρα όταν εκατομμύρια Ρώσοι ένωσαν τη φωνή τους για το Κυπριακό μέσα από το έργο μου, όταν έτρεξαν να δουν την Ελληνίδα μάνα. Τα λεφτά μου δεν τα πήρα σαν τραπεζίτης, αλλά αγαπώντας εκείνο τον κόσμο. Τι άλλο να επιθυμήσω;

Ο Σολζενίτσιν πήγε στις ΗΠΑ κι έβριζε την πατρίδα του. Αλλά εκείνος ήταν Ρώσος. Εγώ ήμουν φιλοξενούμενος μιας χώρας που με σπούδασε, με έκανε ποιητή, με έζησε τόσα χρόνια. Ακούγοντάς τους να φωνάζουν «Η Κύπρος είναι ελληνική» αποκτούσα μια τεράστια περιουσία. Περιουσία που έχω ώς τα τώρα.

● Ωστόσο όταν επιστρέψατε στην Ελλάδα η κατάσταση δεν ήταν εύκολη για εσάς.

Το «Φως του Αυγερινού» παιζόταν με μεγάλη επιτυχία. Θα μπορούσα να διεκδικήσω θέσεις αν ήθελα. Αντί να τρέχω ζητώντας, προτίμησα να γράψω την «Οδύσσεια των Διδύμων», 936 σελίδων, όλο το έπος της Αριστεράς. Ο Πλάτωνας έλεγε ότι όποιος έχει ταλέντο, μια θεϊκή δωρεά, πρέπει να πληρώνεται λιγότερο από τον απλοϊκό, τον ατάλαντο. Γιατί ο πρώτος έχει αποζημιωθεί εισπράττοντας τεράστια αποδοχή.

Τίποτα δεν είναι τα λεφτά. Μου αρκούν η ποίηση, οι φίλοι, ο κήπος μου. Μέχρι και ο Στάλιν όταν ο γραμματέας του άνοιξε ένα χρηματοκιβώτιο γεμάτο λεφτά και τον ρώτησε: «Σύντροφε, τι θα τα κάνουμε;» θύμωσε. «Στείλε τα κάπου, μην τα ξαναδώ μπροστά μου»…

● Αυτό βέβαια ακούγεται σαν ανέκδοτο αν σκεφτούμε πως ο Στάλιν μόνο τα λεφτά δεν είχε ανάγκη μια και είχε τον μισό κόσμο…

Υπήρξαν και θαυμάσιοι κομμουνιστές, με στάση ζωής συνεπή σε ό,τι πίστευαν. Κι αυτό είναι η ουσία της ιδεολογίας. Δεν ρουφιάνεψαν, δεν κατέδωσαν, προτίμησαν να πάνε εξορία. Δυστυχώς, είναι άλλο να ζεις σαν κομμουνιστής κι άλλο να επιχειρείς να κάνεις με το ζόρι δισεκατομμύρια ανθρώπους κομμουνιστές. Ο άνθρωπος δεν έχει ωριμάσει για τέτοια τεράστια αλλαγή.

Κι αυτό το στάδιο της «δικτατορίας του προλεταριάτου» είναι ένα ζήτημα. Πόσες γενιές πρέπει να κρατάει δηλαδή; Γιατί αν διαρκεί πολύ, δημιουργεί μια άλλη τάξη, όπως έγινε στην ΕΣΣΔ, διαφθοράς και νομενκλατούρας. Ξέρεις τι ωραίο είναι να είσαι κομμουνιστής ως άτομο; Καλύτερη ζωή δεν νομίζω ότι μπορεί να ζήσει κανείς.

Μου αρέσει να καλλιεργώ το χωράφι μου, να βρίσκω τις χαρές μέσα στην καθημερινότητα, να ζω με τη συνταξούλα των 700 ευρώ.

Αναζητώντας τη σύλληψη

● Στο βιβλίο σας «Ο Διορθωτής», κάνετε κριτική στη σταλινική υστερία. Οι «Τάιμς» είχαν γράψει για την αγγλική του μετάφραση: πρέπει να γίνει υποχρεωτικό ανάγνωσμα για όλους τους επαναστάτες…

Η ιδέα ήταν πως ένας αθώος ανθρωπάκος, που κατηγορείται ως αντισταλινικός, για ν’ αποφύγει τον θάνατο ή το γκουλάγκ παλεύει να συλληφθεί για επινοημένο ποινικό αδίκημα: ένα μεθύσι, τσακωμό, μια μοιχεία... Κι όταν τον ψάξουν να βρίσκεται ήδη φυλακή… Τότε αρκούσε μια φήμη, ένα ψέμα, μια γελοιότητα, όπως το να καταδώσεις τον άλλον ως αντισταλινικό για να του πάρεις τη γυναίκα… Κι αυτό πήγαινε μέσα στα χρόνια σαν μαγκανοπήγαδο. Μπορεί κι εγώ, παρά την κριτική, να έβλεπα τον Στάλιν όπως εκατομμύρια Ρώσοι.

Αλλά ποιος μπορεί να διαγράψει την εποποιία που έγραψαν οι Σοβιετικοί με τον Στάλιν στον πόλεμο; Τι ήταν το Στάλινγκραντ; Ποιος θα του το αφαιρέσει αυτό; Ακόμα και ο ίδιος να σηκωθεί από τον τάφο και να πει «το αρνούμαι», θα είναι δικό του θέλει δεν θέλει.

● Το 1955 κι ενώ είστε 28 χρόνων μόνο, καταγραφήκατε στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια ως κλασικός ποιητής για το έργο σας για τον Μπελογιάννη. Το όνομά σας βρέθηκε μαζί με εκείνα των Ομήρου, Σέξπιρ, Γκέτε, Πούσκιν, Μαγιακόφσκι, Νερούντα. Σε ποια άλλη χώρα θα συνέβαινε αυτό;

Κοίτα, υπήρχε μια κομμουνιστική ηθική, ο διεθνισμός λειτουργούσε, δεν ήταν όλα ξοφλημένα. Κι αυτό το καταλάβαιναν και εκτός Ρωσίας. Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος έχει γράψει μία ενθουσιώδη εισαγωγή στα Απαντά μου. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ μού έστελνε τα βιβλία του με αφιέρωση: «Στον στρατηγό της λογοτεχνίας μας, Αλέξη Πάρνη, από έναν απλό φαντάρο της γραφής».

Οι Ρώσοι ποιητές δεν γράφουν σε ελεύθερο στίχο, αλλά σε ρίμα. Αυτοί με έμαθαν πως προσπαθώντας να βρεις τη μουσική στις λέξεις ανακαλύπτεις ιδέες, σκέψεις βαθύτατες, κι όχι τύπου «χέρια, μαχαίρια».

● Η πρώτη σας επαφή με το θέατρο έγινε στο στρατόπεδο Μπούλκες.

Μόλις είχα βγει στην εμιγκράτσια. Κάθε εβδομάδα έγραφα κι από ένα έργο -της κακιάς ώρας, μεταξύ μας- για τους πολιτικούς πρόσφυγες. Ομως μετά, ζώντας την ατμόσφαιρα, την ώσμωση με τους διανοούμενους της εποχής -ακόμα κι ο αποτυχημένος ποιητής στη Ρωσία έχει πνεύμα-, κατάφερα να αποβάλω το επιπόλαιο του Ρωμιού, να εξελιχθώ. Και πρέπει να σου πω ότι στα μεθύσια με τους συναδέλφους έμαθα κι ένιωσα περισσότερα απ’ ό,τι στις σπουδές μου εκεί.

Οι Ρώσοι λογοτέχνες όταν έπιναν γίνονταν όλοι «Ντοστογιέφσκι». Σοβαροί, ταπεινοί, στοχαστικοί, βαθύτατοι, χωρίς καμιά τάση προβολής. Αν σκεφτείς μόνο πως 18 από τους καλύτερους Ρώσους ποιητές έχουν αυτοκτονήσει… Κάθε βράδυ έπινα μαζί τους και «σπούδαζα». Συζητούσαν για τον άνθρωπο, διάβαζαν, απάγγελλαν, μετέφραζαν Παπαδιαμάντη, Σολωμό, κι εγώ τότε ένιωθα ντροπή γιατί αγνοούσα πολλά.

Ο Πάστερνακ ήταν γείτονας, φίλος καλός. Γνώριζε τον Όμηρο απέξω, μιλούσε αρχαία ελληνικά, τα είχε διδαχτεί στο σχολείο. Ναι, στο σοβιετικό καθεστώς έτσι ζούσες, έτσι επικοινωνούσες, έτσι έγραφες ποίηση. Οι Ρώσοι συγγραφείς, επειδή είχα καταγραφεί ως «αντικαθεστωτικός», έκαναν τα πάντα για να τυπωθούν βιβλία μου, με δημοσίευαν παρά τις νόρμες του κόμματος.

Πηγή