Με κοινή ανακοίνωση στις 6/10/2022, 7 περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν το άμεσο σταμάτημα του έργου της ΕΥΔΑΠ μέσα στο Παράκτιο Έλος Μαρίκες, προκειμένου να αποφευχθεί η συρρίκνωση ενός από τους ελάχιστους πλέον υγροτόπους της Αττικής και η καταστροφή οικοτόπων κοινοτικής σημασίας που καταγράφονται στην περιοχή.

Την Κοινή Ανακοίνωση υπογράφουν η ΑΝΙΜΑ, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, η Καλλιστώ, η OZON και η ΡΟΗ-Σύλλογος Πολιτών υπέρ των ρεμάτων.

Αποψίλωση στην περιοχή Μαρίκες της Ραφήνας – απειλή υποβάθμισης για τους παράκτιους υγρότοπους της Ανατολικής Αττικής

Κοινή ανακοίνωση περιβαλλοντικών οργανώσεων - 6 Οκτωβρίου 2022

Το έργο κατασκευής αντλιοστασίου αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ που ξεκίνησε τη Δευτέρα 3/10/22 στον προστατευόμενο υγρότοπο «Παράκτιο Έλος Μαρίκες/Αμμοθινικό οικοσύστημα» στη Ραφήνα και για το οποίο λάβαμε σχετική επώνυμη καταγγελία, χρειάζεται να σταματήσει άμεσα με παρέμβαση όλων των αρμόδιων υπηρεσιών, προκειμένου να αποφευχθεί η συρρίκνωση ενός από τους ελάχιστους πλέον υγροτόπους της Αττικής και η καταστροφή οικοτόπων κοινοτικής σημασίας που καταγράφονται στην περιοχή.

Το έργο που ξεκίνησε αλλά σταμάτησε με παρέμβαση κατοίκων και φορέων, εκτελείται στο κέντρο σχεδόν της προστατευόμενης περιοχής¹, σε τμήμα του οποίου καταγράφονται οικότοποι προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ² και δύναται να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στους φυσικούς και ημιφυσικούς σχηματισμούς της περιοχής και στην ακεραιότητα του τοπίου³ .

Η συρρίκνωση και υποβάθμιση του υγροτόπου των Μαρικών έρχεται σε συνέχεια παρεμβάσεων που ήδη έχουν συρρικνώσει ή/ και υποβαθμίσει γειτονικούς υγροτόπους της Ανατολικής Αττικής (Αρτέμιδας, Ερασίνου, Μπρέξιζας), ενώ το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται κατασκευή αντλιοστασίων αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ μέσα στα θεσμοθετημένα⁴ όρια των προστατευόμενων υγροτόπων εκβολής ρέματος Ραφήνας και υγρότοπου Αρτέμιδας. Επιπλέον, το εν εξελίξει έργο εγκιβωτισμού του ρέματος Ερασίνου και το προγραμματιζόμενο έργο εγκιβωτισμού του ρέματος Ραφήνας πρόκειται να εξαφανίσουν φυσικές ζώνες πλημμύρας που αποτελούν ευρείες υγροτοπικές εκτάσεις, ενώ ακόμα δεν έχει γίνει αποκατάσταση και οριοθέτηση του σημαντικού υγρότοπου Λουτρός Σπάτων.

Τα παραπάνω απειλούν σοβαρά την ακεραιότητα του δικτύου υγροτόπων ολόκληρης της Ανατολικής Αττικής, που είναι σημαντικοί για τη Φύση και τον Άνθρωπο αφού αποτελούν απαραίτητους σταθμούς για τα μεταναστευτικά πουλιά, οικοτόπους διαβίωσης πολλών ειδών, προστατεύουν την ακτογραμμή από τη διάβρωση, παρέχουν φυσική αντιπλημμυρική προστασία, και συντελούν πολλαπλά στην ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.

Ζητάμε το άμεσο σταμάτημα του έργου της ΕΥΔΑΠ μέσα στο Παράκτιο Έλος Μαρίκες και την επανεξέταση των θέσεων των αντλιοστασίων της ΕΥΔΑΠ, με γνώμονα τη διατήρηση των υγροτόπων της περιοχής μέχρι την οριστική τους οριοθέτηση.

Η περιοχή του προστατευόμενου υγρότοπου των Μαρικών πριν και μετά την εκχέρσωση

Περιμένουμε από τις αρμόδιες υπηρεσίες, αρχίζοντας από τις Υπηρεσίες που έχουν αντικείμενό τους την τήρηση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών 2000/60/ΕΚ και 92/43/ΕΟΚ, να πραγματοποιήσουν άμεσα αυτοψία ώστε να διαπιστωθεί το μέγεθος της πραγματοποιημένης και επικείμενης βλάβης στον υγρότοπο και στα είδη κοινοτικής σημασίας.

Τέλος, ζητάμε να αναλάβουν οι αρμόδιοι φορείς τις ευθύνες τους ώστε να προστατευτούν ουσιαστικά, με το πνεύμα και το γράμμα του Νόμου, οι Μαρίκες Ραφήνας και οι υγρότοποι και ακτές της Ανατολικής Αττικής, και να εγκαταλειφθεί η προσπάθεια εξεύρεσης νομικών "παραθύρων" που να νομιμοποιούν παρεμβάσεις μέσα σε προστατευόμενες περιοχές.

Οι υπογράφουσες οργανώσεις:

-              ΑΝΙΜΑ

-              ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού

-              Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης

-              Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία

-              Καλλιστώ

-              ΟΖΟΝ

-              Ροή, Σύλλογος Πολιτών υπέρ των ρεμάτων

1  Είναι υγρότοπος ενταγμένος στις «περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων και ειδών» του Μητρώου Προστατευόμενων Περιοχών, με βάση την 1η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του ΥΔ Αττικής που εκδόθηκε κατ’εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (αντιμετωπίζεται ως υγρότοπος α’ προτεραιότητας).

2  Τύποι οικοτόπων κοινοτικής σημασίας του Παραρτήματος Ι της «Οδηγίας για τους Οικοτόπους» 92/43/ΕΟΚ με κωδικό 2190 «Υγρές κοιλότητες μεταξύ των θινών», οικότοπος προτεραιότητας 2250* «Θίνες των παραλιών με Juniperus spp», και 2260 «Θίνες με βλάστηση σκληρόφυλλων θάμνων».

3  Αυτοψία Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (Ιαν. 2022)

4  Άρ.54 Ν.4559/2018.

Η τεχνολογική πρόοδος έρχεται να λύσει πολλά προβλήματα σήμερα. Προβλήματα περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικονομικά. Για παράδειγμα, το κολοσσιαίο περιβαλλοντικό πρόβλημα της διαχείρισης αποβλήτων σε έναν τόπο ή και υπερτοπικά, έχει αναπτυχθεί μία πλήρης τεχνολογία η οποία προβλέπει διαδικασίες και εγκαταστάσεις που αμβλύνου το αποτύπωμα της ανθρώπινης δραστηριότητας πάνω στη γη. Για τα στερεά απόβλητα (αστικά – οικιακά  απορρίμματα, υλικά κατεδαφίσεων, οργανικά υπολείμματα, παραπροϊόντα βιομηχανικής δραστηριότητας και άλλα) έχουν αναπτυχθεί λογικές και τεχνολογίες που επιτρέπουν τον διαχωρισμό τους και -ανάλογα με τη δυνατότητα- την ανακύκλωση ή την επαναχρησιμοποίηση μεγάλου μέρους τους,. Αυτό που απομένει προορίζεται για ταφή και παράδοση του στον φυσικό κύκλο της αποσύνθεσης, πάντα μακριά από τις κατοικίες των ανθρώπων ή αυτών που εξακολουθούν να θεωρούνται ακόμα άνθρωποι από την βαθιά, ηθικά κατακερματισμένη κοινωνία μας. Αυτά συμβαίνουν στις λεγόμενες «πολιτισμένες χώρες» και όσο πιο «πολιτισμένη» είναι μία χώρα, τόσο μικρότερο ποσοστό απορριμμάτων διοχετεύει στη διαδικασία της ταφής, ενώ όσο πιο απολίτιστη, το ποσοστό αυτό μεγαλώνει. Οι τριτοκοσμικές χώρες μάλιστα αυξάνουν το ποσοστό ταφής απορριμμάτων με εισαγωγές των υπολειμμάτων των «πολιτισμένων» χωρών, οι οποίες δεν έχουν κανένα πρόβλημα στην ανήθικη αυτή συνδιαλλαγή.

Τα υγρά απόβλητα ακολουθούν μία, σχεδόν ίδια διαδικασία. Με τις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) επεξεργάζονται τα λύματα (υγρά απόβλητα) των σύγχρονων πόλεων και -αφού τα επεξεργαστούν- τα διοχετεύουν ξανά στο περιβάλλον, σε φυσικούς αποδέκτες όπως η θάλασσα, προκειμένου να αναλάβει τα υπόλοιπα η μητέρα Φύση.

Μέχρι εδώ έχουμε τη θεωρία, που θεωρείται καλή και αγία. Και από την θεωρία περνάμε στην πράξη. Την πράξη η οποία έχει πολλές και σκοτεινές πτυχές. Μία σκοτεινή πτυχή βιώνουμε  τον τελευταίο καιρό στην ανατολική Αττική και πιο συγκεκριμένα στη Ραφήνα, με το αντλιοστάσιο λυμάτων που η ΕΥΔΑΠ επέλεξε να εγκαταστήσει εντός προστατευόμενου υγροτόπου (λες και έχουμε πολλούς), δηλαδή στο παραθαλάσσιο έλος των Μαρικών και στο αμμοθινικό τους σύστημα, στην παραλία Μαρίκες.

Κατά παράλογο τόπο η ΕΥΔΑΠ έδειξε έκπληξη όταν κάτοικοι εναντιώθηκαν στην καταστροφή που ετοίμαζε. Η ΕΥΔΑΠ μάλλον είχε συνηθίσει στην αδιαφορία των κατοίκων, όπου πήγαινε και εγκαθιστούσε ό,τι ήθελε, με άλλοθι μία βολική για τον σχεδιασμό της, Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Τώρα που είδε την αντίδραση, ανακάλυψε πως  οι ¨ενοχλητικοί» ευαισθητοποιημένοι για το περιβάλλον άνθρωποι έχουν αυξηθεί και γι’ αυτό οργάνωσε ολόκληρο τμήμα δημοσίων σχέσεων (συνεννόησης με τις τοπικές κοινωνίες το λένε) για να περάσει τα σχέδια της «με το μαλακό».

Δεν θα μπούμε περισσότερο σε ό,τι διαδραματίζεται αυτές τις μέρες στις Μαρίκες (ή που θα συμβεί και αλλού) αλλά θα επισκεφτούμε ένα αντίστοιχο παραλιακό αντλιοστάσιο λυμάτων και μάλιστα σε μία τουριστική περιοχή, για να δώσουμε μία σχετική εικόνα του τι σχεδιάζει η ΕΥΔΑΠ για τις Μαρίκες. Θα πάμε μέχρι την Χαλκιδική και την παραλία της Σίβηρης, μίας πολύ όμορφης περιοχής, που γνωρίζει κάθε καλοκαίρι μεγάλη αύξηση οικιστών, παραθεριστών και επισκεπτών.

Εντοπισμός του αντλιοστασίου λυμάτων στον ορθοφωτοχάρτη

Επιλέξαμε τη Σίβηρη, όχι μόνο γιατί είναι όμορφη, αλλά περισσότερο γιατί πληθυσμιακά βρίσκεται κοντά στη Ραφήνα, το πληθυσμιακό ισοδύναμο που εξυπηρετεί το αντλιοστάσιο λυμάτων είναι περίπου ίδιο, αλλά και στην παραλία της εκβάλλουν ρέματα συνεχούς και περιοδικής ροής. Επιπλέον, από το 2000  περίπου, στην παραλία της έχει εγκατασταθεί και ένα αντλιοστάσιο λυμάτων και μάλιστα δίπλα σε ρέμα συνεχούς ροής, το ρέμα Ποτόκι (potok = ρυάκι στα σλάβικα)

Η Σίβηρη όπως φαίνεται από τον μώλο της. Το ζωγραφισμένο κτήριο είναι το αντλιοστάσιο λυμάτων και αριστερά του η εκβολή του ρέματος Ποτόκι

Ο περαστικός από την παραλία της Σίβηρης, περνώντας δίπλα από το αντλιοστάσιο, ξεχνάει την εικόνα της θάλασσας, την ομορφιά του ρέματος, ακόμα και την πείνα του αν πηγαίνει να φάει σε μία από τις ωραίες ψαροταβέρνες. Τα ξεχνάει γιατί η οσμή είναι από τις κυρίαρχες αισθήσεις του ανθρώπου και το αντλιοστάσιο φροντίζει να την ερεθίσει ικανά.

Το αντλιοστάσιο λυμάτων, όπως φαίνεται από Νότο προς Βορρά. Αριστερά η παραλία και κάτι που μοιάζει με γαλάζια σημαία

Είναι αντλιοστάσιο καλοσυντηρημένο, εξωτερικά έχει επιχειρηθεί ο εξωραϊσμός του (το βλέπετε και στις φωτογραφίες ζωγραφισμένο) και λόγω του τουρισμού και των επιχειρήσεων εστίασης που λειτουργούν στην παραλία, σχετικά προσεγμένο. Οι οσμές όμως που αναδίδει, ειδικά νωρίς το πρωί, εκμηδενίζουν τα όρια αντοχής (και ανοχής) του ανθρώπου.

Επιπλέον είναι χτισμένο μέσα στην εκβολή του ρέματος συνεχούς ροής.

Το αντλιοστάσιο λυμάτων, χτισμένο πάνω στην εκβολή ου ρέματος Ποτόκι (μπροστά) 

Το ρέμα Ποτόκι από τη γέφυρα

Δεν θα σχολιάσουμε άλλο τίποτα. Δυστυχώς δεν μπορούμε να σας μεταδώσουμε τη μυρωδιά μέσω διαδικτύου. Απλά παραθέτουμε φωτογραφίες για να καταλάβουν και οι κάτοικοι της Ραφήνας και ειδικά των Μαρικών, τι σημαίνει παραθαλάσσιο αντλιοστάσιο λυμάτων. Ακόμα και αν δεν δίνουν δεκάρα για τον πολύτιμο και αναντικατάστατο υγρότοπο (τα παιδιά κάποτε θα το καταλάβουν και θα μας καταριούνται) , θα σκεφτούν κάτι παραπάνω για το αύριο που φέρνει η ΕΥΔΑΠ στον τόπο.

Σημειώνουμε για όσους βρίσκονται σε σύγχυση, πως άλλο η Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) δηλαδή το συνολικό έργο και άλλο ένα αντλιοστάσιο, δηλαδή ένα «δάχτυλό» του το οποίο μπορεί να γίνει και άλλου, έστω και με λίγο αυξημένο κόστος κατασκευής ή λειτουργίας.

Τελικά, ας αποφασίσουν οι κάτοικοι, αντί να αποφασίζει η ΕΥΔΑΠ και τα Golden Boys της, αλλά ας ξέρουν πρώτα σε τι αναφερόμαστε και να μάθουμε πια να μιλάμε μία κοινή, κατανοητή σε όλους γλώσσα. Για το καλό του παρόντος αλλά και του μέλλοντος

Η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, έστειλε επιστολή - καταγγελία προς όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες, προκειμένου να πάρουν θέση και να παρέμβουν προκειμένου να σωθούν οικότοποι κοινοτικής σημασίας, τους οποίους η Ελλάδα έχει δεσμευθεί να προστατεύει απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αμμοθινικό, προστατευόμενο έλος Μαρικών Ραφήνας 3 Οκτωβρίου 2022

Η ίδια επιστολή στάλθηκε και σε όλες τις περιβαλλοντικές ΜΚΟ, από τις οποίες ζητείται η υποστήριξή τους.

Παράλληλα, η  Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας καλεί τους ευαισθητοποιημένους στα περιβαλλοντικά ζητήματα πολίτες, αύριο 4/10/2022 στις 7πμ στον χώρο της καταστροφής  (Ιάσωνος και Ναυσικάς στην παραλία Μαρίκες).

Παρακάτω διαθέσιμη η καταγγελία με τον πλήρη πίνακα αποδεκτών

Στον λογαριασμό της Attica Voice έφτασε μήνυμα από φίλο, σταθερά παρόντα στις Μαρίκες, ο οποίος μας ενημέρωνε πως στον τόπο εντοπίστηκαν ανθρώπινο κρανίο και οστά.

Δημοσιεύουμε την είδηση, με μία ενδεικτική φωτογραφία την οποία επεξεργαστήκαμε, προκειμένου να μην εκθέσουμε τον νεκρό και προσβάλουμε με αυτόν τον τρόπο τη μνήμη του, για όποιον ή όποια και αν πρόκειται

Σημείωση: Το όνομα του φίλου και συνεργάτη, όπως και φωτογραφίες των μακάβριων ευρημάτων, βρίσκονται στη διάθεση της Attica Voice