Την Τετάρτη 19/1/22 η εταιρία ΑΚΤΩΡ εκχέρσωσε με μπουλντόζες περίπου 150τ.μ. του παράκτιου υγροτόπου Μαρίκες για λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ, στα πλαίσια της κατασκευής του έργου αποχέτευσης (ΚΕΛ).

Η περιοχή που αποψιλώθηκε είναι ενταγμένη στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ως περιοχή που προορίζεται για προστασία οικοτόπων και ειδών, ενώ παράλληλα περιλαμβάνει τύπους οικοτόπων κοινοτικής σημασίας της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της βιοποικιλότητας.

Αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξη περιβαλλοντικού οφέλους από την βιολογική επεξεργασία των αστικών λυμάτων. Ωστόσο το κράτος, οι δημόσιες υπηρεσίες, ο Δήμος και οι μελετητές όφειλαν να γνωρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία για την περιοχή Μαρίκες «απαγορεύει τη δόμηση, την άσκηση οχλουσών δραστηριοτήτων και κάθε δραστηριότητας που υποβαθμίζει την οικολογική κατάσταση του υγροτόπου».

Οι παρακάτω υπογράφοντες ζητάμε από κάθε αρμόδιο φορέα, να συμβάλλει στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του στην επανεξέταση της μελέτης ως προς τη χωροθέτηση των αντλιοστασίου στις Μαρίκες, βρίσκοντας μία εναλλακτική θέση ΕΚΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΖΩΝΗΣ.

Καλούμε όσους συμμερίζονται τους προβληματισμούς του παραπάνω κειμένου, να υπογράψουν ηλεκτρονικά στηρίζοντας την προσπάθεια που γίνεται από κατοίκους και φορείς της περιοχής, ώστε το αντλιοστάσιο να κατασκευαστεί σε χώρο εκτός της προστατευόμενης ζώνης των Μαρικών. Το μόνο που χρειάζεται είναι να κάνετε, είναι να στείλετε υπογραφή συμπαράστασης στο  Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.  με το ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνσή σας. Οι υπογραφές που θα μαζευτούν, θα παραδοθούν στην ΕΥΔΑΠ στην επικείμενη συνάντησή της με κατοίκους και φορείς της περιοχής 

Το παρακάτω άρθρο πραγματεύεται την έκπτωση της δημοκρατίας στο Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου. Αν και είμαστε απολύτως βέβαιοι πως οι κακόγουστες παραστάσεις στα δημοτικά συμβούλια που μιμούνται άσκηση δημοκρατίας αποτελούν πανελλαδικό φαινόμενο. Το σκηνικό λίγο πολύ γνωστό. Ένας μικρός Ναπολέοντας που περιστοιχίζεται από τρεις-τέσσερεις καπάτσους και ακολουθείται από δέκα δεκαπέντε μαριονέτες, περιφρονεί τους πάντες και τα πάντα. Και προς βοήθεια αυτού, συντρέχει ο Πάγκαλος της γειτονιάς. Η συνέχεια στο άρθρο

Αφού τοποθετηθήκαμε επί της ουσίας σχετικά με την παράνομη χωροθέτηση τουλάχιστον τεσσάρων αντλιοστασίων από το εν εξελίξει έργο του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων, ας μιλήσουμε και επί της διαδικασίας με την οποία επικυρώθηκε αυτή η χωροθέτηση από το Δημοτικό Συμβούλιο Ραφήνας-Πικερμίου. Μια διαδικασία, η οποία επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά πως το Δημοτικό Συμβούλιο Ραφήνας – Πικερμίου αποτελείται από χειραγωγούμενες μαριονέτες ενός κακόγουστου και ύποπτου θιάσου σκιών, ο οποίος επιμένει να συνεδριάζει διαδικτυακά*, χωρίς την παρουσία πολιτών, καθώς φαίνεται πως αυτό είναι πολύ βολικό για κάποιους.

Ας παρακολουθήσουμε, όμως, τη διαδικασία που έλαβε χώρα και ας αναρωτηθούμε για μια ακόμη φορά για την ποιότητα της δημοκρατίας που απολαμβάνουμε. Ας αναρωτηθούμε επίσης για τις ευθύνες όλων ημών που είτε δεν βλέπουμε, είτε μένουμε απαθείς στον βιασμό της δημοκρατίας

Στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, συζητήθηκε το θέμα της χωροθέτησης των αντλιοστασίων. Στη συνεδρίαση αυτή, η Κίνηση για το Μεγάλο Ρέμα και η ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών Δασαμάρι SOS ζήτησαν να παρέμβουν προκειμένου να διατυπώσουν τις ενστάσεις τους για τη χωροθέτηση τεσσάρων αντλιοστασίων. Των  οιωνδήποτε αντλιοστασίων, αφού το θέμα δεν προσδιόριζε το για ποια αντλιοστάσια θα γίνει συζήτηση. Πονηρά (;) φερόμενη η δημοτική αρχή ΔΕΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (ως συνήθως) ΜΕΧΡΙ την τελευταία ώρα και μετά οι "αρμόδιοι" έκριναν την τοποθέτηση των συλλογικοτήτων ως εκτός θέματος αφού η συζήτηση δεν αφορούσε τα αντλιοστάσια για τα οποία είχε γίνει η παρέμβαση. Μάλιστα τον κουτοπόνηρο χειρισμό με τα θέματα του ΔΣ τον επιβεβαιώνει και ο Πάγκαλος της γειτονιάς μας.

Ο ορισμός της κουτοπονηριάς δηλαδή, αλλά δόθηκε η απάντηση που άξιζε στην φερόμενη ως δημοτική αρχή, από την ΚΠΑΜΡΡ  με σχετική δημοσίευση

Το αίτημα για παρέμβαση απορρίφθηκε στη διαδικασία, πανηγυρικά. Η Δημοκρατία τους δεν είχε χρόνο για τέτοια. Ακόμα κι όταν ο πρόεδρος του ΔΣ μαζί με δημοτικούς συμβούλους είπαν πως θα ψήφιζαν για να υπάρχει στο μέλλον πρόβλεψη για παρεμβάσεις πολιτών, το «ξέχασαν» στη συζήτηση που συνεχίστηκε. Είχαν πολλά οι άνθρωποι και …ξεχάστηκαν

Μετά την απόρριψη του πρώτου αιτήματος, οι δύο συλλογικότητες ζήτησαν τουλάχιστον να διαβαστεί από κάποιο μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου η επιστολή στην οποία οι δύο κινήσεις εκθέτουν τις ενστάσεις τους και επιχειρηματολογούν επ’ αυτού. Και αυτό το αίτημα απορρίφθηκε στην πράξη αφού ο πρόεδρος πρώτα «βεβαιώθηκε» πως ήδη έχουν λάβει οι σύμβουλοι την επιστολή, μετά έκρινε πως δεν χρειάζεται να αναγνωσθεί η επιστολή. Όσοι από τους πολίτες παρακολουθούσαν το οικτρό θέαμα της τηλεδιάσκεψης, δεν έμαθαν ποτέ τι περιείχε αυτή η επιστολή. Να χαίρονται τη δημοκρατία τους. Από τη Χούντα είχαμε να δούμε τόση δημοκρατία!

Εντέλει η Δημοκρατία τους δεν χρειαζόταν ενημέρωση, η απόφαση ήταν ειλημμένη, άδικος κόπος, χαμένος χρόνος.

Σαν να μην έφτανε αυτή η κακοστημένη παράσταση, οι δύο κινήσεις κατηγορήθηκαν και από πάνω, επειδή διεκδίκησαν το αυτονόητο (;) και κατοχυρωμένο (;) δημοκρατικό δικαίωμα να ακουστεί η φωνή τους. Είναι χαρακτηριστικός ο, παραληρηματικός και προσβλητικός για τη Δημοκρατία αλλά και την κοινή λογική, λόγος του αντιδημάρχου Γερ. Βουδούρη, ο οποίος κατήγγειλε το αίτημα των δύο κινήσεων να ακουστεί η φωνή τους, επειδή, όπως ο ίδιος εξηγούσε (;), οι συλλογικότητες αυτές δεν εξέφραζαν το σύνολο των πολιτών (!). Ωσάν αυτές οι ομάδες πολιτών να υποστήριξαν ποτέ κάτι τέτοιο και ωσάν κάτι τέτοιο να είναι προαπαιτούμενο για να ακουστεί η φωνή ενός ή περισσότερων πολιτών. Ο αντιδήμαρχος, δηλαδή, ζήτησε να μην ακουστεί η φωνή των δύο κινήσεων, επειδή δεν ακούγεται και η φωνή των υπολοίπων πολιτών. Πολιτών δηλαδή που δεν ζήτησαν ποτέ κάτι τέτοιο (!)

Ακόμη πιο εξοργιστικό είναι ότι ο εν λόγω αντιδήμαρχος, στον παραληρηματικό του λόγο, αναφέρθηκε, εκτός από τις δύο συλλογικότητες που ζήτησαν το λόγο στο Δημοτικό συμβούλιο, και σε έναν ακόμα σύλλογο, εκείνον του Νηρέα, που δεν αξίωσε ποτέ να παρέμβει στη συζήτηση. Το «έγκλημα» του Νηρέα κατά τον Γεράσιμο Βουδούρη ήταν πως έκανε κ ρ υ φ ή  συνεδρίαση σε πιλοτή κατοικίας. Αναφέρθηκε, δε, με Ναπολεόντειο ύφος που παρέπεμπε ευθέως στον Θεόδωρο Πάγκαλο, απαξιωτικά στο σύλλογο του Νηρέα, ένα σύλλογο που αριθμεί πάνω από 100 μέλη, μιλώντας για μαζώξεις των πέντε-έξι ατόμων

Ας προσπαθήσουμε όμως να παρακολουθήσουμε το παραληρηματικό κρεσέντο του Γεράσιμου Βουδούρη, ένα παραλήρημα που, μέσα από το έλλειμμα κοινής λογικής που το διατρέχει, αποκαλύπτει την αλλεργία του εν λόγω αντιδημάρχου στο διάλογο και τη δημοκρατία. Ας ακούσουμε όμως καλύτερα τον Πάγκαλο της γειτονιάς μας 

" ... Γι’ αυτό το θέμα που συζητάτε. Δεν υπάρχει αντίρρηση να ακούγονται όλοι, αρκεί να ρωτιώνται και όλοι. Αυτοί οι κύριοι που αποτελούν τον Νηρέα και το ρέμα, υπάρχουμε κι άλλοι που μένουμε στις Μαρίκες… ποιος μας φώναξε να ακουστούμε… Πάνε σε κάτι πιλοτές κρυφά, πεντ΄έξι πόσοι είναι, βγάζουν μία απόφαση και τη φέρνουνε και λένε είναι απόφαση των οικιστών. Οι υπόλοιποι εδώ τι είμαστε δηλαδή; Μόνο να πληρώνουμε τα τέλη και κάποιοι να το παίζουνε μάγκες; … Εδώ δηλαδή προσπαθούμε να ακούσουμε κάποιους ανθρώπους και πρέπει να τους ακούσουμε, έτσι; Οι οποίοι όμως δεν έχουν ρωτήσει κανέναν άλλονε για να έχουνε και τη δημοκρατική γνώμη του κόσμου που ζει σ’ αυτή την περιοχή ... "

Σημειώσεις – παρατηρήσεις:

* (Δια ζώσης συμβούλια: Γιαννιτσά, Αιγιαλεία, Αμφιλοχία κλπ σε αυτούς τι απάντησε το ΥΠΕΣ;Οι ημερομηνίες από τα βίντεο. Αυτοί είναι παράνομοι και η Ραφήνα νόμιμη;)

Σημειώνουμε και την ερμηνευτική εγκύκλιο: Κατά το χρονικό διάστημα ισχύος των μέτρων για την αποφυγή της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, μπορεί να συγκαλούνται με τους ακόλουθους τρόπους: α) δια ζώσης, β) μέσω τηλεδιάσκεψης, γ) δια ζώσης και ταυτόχρονα με τηλεδιάσκεψη (μεικτή συνεδρίαση), δ) δια περιφοράς.

Η επιλογή του προσφορότερου κάθε φορά τρόπου σύγκλησης εναπόκειται στον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου, ο οποίος οφείλει να διασφαλίζει, σε κάθε περίπτωση, τη δυνατότητα κάθε μέλους να ασκήσει απρόσκοπτα τα καθήκοντά του. Εύλογο είναι ότι ο τρόπος σύγκλησης καθορίζεται με την πρόσκληση την οποία ο πρόεδρος αποστέλλει στα μέλη, αναφέρει η εγκύκλιος.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του ν. 4830/2021, "Η επιλογή του τρόπου σύγκλησης σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις οφείλει να εξασφαλίζει τη συμμετοχή του συνόλου των μελών των συλλογικών οργάνων και των διοικητικών συμβουλίων αντίστοιχα, σύμφωνα με τα ισχύοντα υγειονομικά μέτρα". Έτσι, αν για παράδειγμα σε κάποιο συλλογικό όργανο, που αποτελείται από πάνω από 7 μέλη, ορισμένα μέλη είναι ανεμβολίαστα, η σύγκληση του αποκλειστικά δια ζώσης καθιστά τη συνεδρίαση μη νόμιμη, καθώς αποκλείει μέλη από την άσκηση των καθηκόντων τους.

UPDATE – Ενημέρωση 21/3/2022:

Το τέρας του Αυριανισμού δεν πέθανε ποτέ. Το κρατάνε ζωντανό οι ίδιοι άνθρωποι που το υπηρετούσαν και τους υπηρέτησε κι αυτός για αρκετά χρόνια στην Ελλάδα. Έξοχο παράδειγμα είναι ένα screenshot που λάβαμε από αναγνώστες της Attica Voice και προέρχεται από το fb προφίλ του Γ. Βουδούρη. Στην ανάρτησή του αυτή, ο αντιδήμαρχος Ραφήνας διαστρεβλώνει το πνεύμα του άρθρου μας ∙ ένα άρθρο, το οποίο καυτηρίαζε την πολιτική συμπεριφορά του εν λόγω αντιδημάρχου στο δημοτικό συμβούλιο της Ραφήνας.

Τον τρόπο αυτόν , τον στηλιτεύσαμε στο παρόν αρχικό δημοσίευμα μας γράφοντας πως « Αναφέρθηκε (ΣτΣ ο Γ. Βουδούρης) δε, με Ναπολεόντειο ύφος που παρέπεμπε ευθέως στον Θεόδωρο Πάγκαλο, απαξιωτικά στο σύλλογο του Νηρέα, ένα σύλλογο που αριθμεί πάνω από 100 μέλη, μιλώντας για μαζώξεις των πέντε-έξι ατόμων».

Το όλο δημοσίευμα στηλίτευε τον τραμπούκικο και απαξιωτικό  τρόπο με τον οποίο ο συγκεκριμένος αντιδήμαρχος επιτίθεται σε όποιον δεν συμφωνεί μαζί του. Και αυτό έπρεπε να είναι εντελώς ξεκάθαρο για όποιον διαθέτει έστω στοιχειώδη κοινή λογική

Ο  Γ. Βουδούρης όμως, με τον ίδιο τρόπο, τον τρόπο της πάλαι ποτέ «Αυριανής» και με ύφος απόλυτα Παγκαλικό, έκανε μία ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook όπου

1. Δεν κάνει κουβέντα για όσα του καταμαρτυρούνται και «πετάει την μπάλα στην εξέδρα» αναφέροντας πως ο παραλληλισμός με τον Θ. Πάγκαλο βασιζόταν στα …κιλά του και όχι στο ύφος τραμπούκου και στον τερατώδη κυνισμό του.

Πρόκειται για πολιτική χυδαιότητα που παραπέμπει απευθείας στον πάλαι ποτέ Αυριανισμό. Με αυτή τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας  αποφεύγει να μιλήσει ή να γράψει για την «ταμπακιέρα» που δεν είναι άλλη από την απαράδεκτη πολιτική του συμπεριφορά. Αυτή είναι και η πάγια τακτική του άλλωστε, την οποία στηλιτεύσαμε

2. Αποδίδει το δημοσίευμα της Attica Voice στην Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, προσποιούμενος πως δεν την γνωρίζει και νομίζοντας πως έτσι θα «θολώσει τα νερά» για να γίνει πιστευτή η χυδαιότητα που δημοσίευσε. Να του ξεκαθαρίσουμε ως Attica Voice πως δεν τον έχουμε ανάγκη για να μας «διαφημίσει» αναφέροντας το όνομα της σελίδας μας, γιατί δεν θέλουμε και δεν γίνεται να έχουμε το ίδιο κοινό. Η Attica Voice είναι ανεξάρτητη, έχει θέση και γνώμη τις οποίες δεν τις κρύβει και επιπλέον δεν έχει οικονομικές εξαρτήσεις για να χρειάζεται τη διαφήμιση από τον οιονδήποτε. Τέλος, η Attica Voice δεν αποτελείται από ανώνυμους, όπως ψευδώς ισχυρίζεται. Τα ονόματα των συντελεστών της είναι γνωστά. Ας ρωτήσει εάν δεν γνωρίζει, τους πρόθυμους διαδικτυακούς οικοδεσπότες του, οι οποίοι έχουν καταθέσει μήνυση στην Attica Voice προσπαθώντας να την τρομοκρατήσουν και να την φιμώσουν

3. Αντιπαρερχόμαστε την «ποιότητα του λόγου» του τρίτου σχολιαστή και φίλου του όπως μαρτυρά το «Μάκη μου». Δείξε μου τον φίλο σου να σου πω ποιος είσαι, λέει η παροιμία και ακόμα μία φορά αποδεικνύεται η αλήθεια της

Ανατρέχουμε πίσω, στο 1995 και διαβάζουμε το κείμενο που συνοδεύει την Ανακοίνωση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.  Η ανακοίνωση αφορούσε το πρόγραμμα «Στόχος Αειφορία».

Η Ε.Ε., ήδη από το 1975 ως ΕΟΚ τότε, έτρεχε προγράμματα προστασίας του περιβάλλοντος αναγνωρίζοντας τον ύψιστο ρόλο του, όχι μόνο στην ποιότητα της ζωής του ανθρώπου αλλά και στην Οικονομία. Άλλωστε η ΕΟΚ δεν ήταν παρά μία οικονομική κοινότητα. Από τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, η εντατική ανάπτυξη της βιομηχανίας είχε προκαλέσει τεράστιες ζημιές στους φυσικούς υδάτινους αποδέκτες στην Ευρώπη, οι οποίοι μόλις πρόσφατα έδειξαν σημεία ανάκαμψης. Όχι στην Ελλάδα, αφού δεν έχει τα ίδια πολιτισμικά χαρακτηριστικά, αλλά στην Ευρώπη. Η ίδια πίεση ασκούταν και στους ακόμα πιο ευαίσθητους (και πιο σημαντικούς ως μεταιχμιακά συστήματα) υγροτόπους. Έτσι η ΕΕ (όπως ονομάστηκε από το 1993 με τη συνθήκη του Μάαστριχτ η ΕΟΚ) εντατικοποίησε τα προγράμματα της και σήμερα έχουμε ένα ισχυρό Ενωσιακό Δίκαιο για την προστασία των υγροτόπων.

Αφορμή για την αναδρομή στο 1995 και την Ανακοίνωση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι τα όσα βρίσκονται σε εξέλιξη για το θέμα του αντλιοστασίου του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων, που χωροθετήθηκε στον υγρότοπο των Μαρικών στη Ραφήνα. Προφανώς δόθηκε προτεραιότητα στην τεχνική διευκόλυνση της εγκατάστασης έναντι του οικοτόπου, αποδεικνύοντας πως πολιτισμικά, ως χώρα βρισκόμαστε ακόμα αρκετές δεκαετίες πίσω. Φυσικά υπάρχουν ποινές σήμερα για αυτές τις παραβιάσεις των Ενωσιακών οδηγιών, αλλά ποιος θα μας δει εδώ, στην παρασκιά του πολιτισμού που βρισκόμαστε;

Το πλήρες κείμενο της αρχικής (και βασικής) ανακοίνωσης επισυνάπτεται στο τέλος της ανάρτησης

Ανακοίνωση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Έτος 1995. Πρόγραμμα: «Στόχος Αειφορία»

Συνετή χρήση και διατήρηση των υγροτόπων

Το 5ο Πρόγραμμα Δράσης της Κοινότητας, «Στόχος Αειφορία», στην επιδίωξη του να επιτύχει μία σταθερότερη ισορροπία ανάμεσα αφενός στις ανθρώπινες δραστηριότητες και την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και αφετέρου τους πόρους και την αναγεννητική ικανότητα της φύσεως, καθορίζει επτά τομείς προτεραιότητας για την ανάληψη δράσεως.

1. Ένας από αυτούς, η διαχείριση των φυσικών πόρων σύμφωνα με την αρχή της αειφορίας, (έδαφος, νερό, φυσικές περιοχές και παράκτιες ζώνες), αποτελεί το θέμα αυτής της ανακοινώσεως, η οποία επικεντρώνεται σε έναν από τους σημαντικότερους, αλλά ωστόσο περισσότερο απειλούμενους, τύπους ενδιαιτημάτων που απαντά σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως: τους υγροτόπους (έλη, βάλτοι ή εκτάσεις καλυπτόμενες από αβαθή ύδατα).

2. Υγρότοποι είναι οικοσυστήματα τεράστιας σημασίας, όχι μόνο επειδή είναι τόσο σπάνιοι ή επειδή απειλούνται, αλλά επειδή επιτελούν πολύ σημαντικές λειτουργίες, διαθέτουν φυσικούς πόρους που αξιοποιούνται από έναν μεγάλο αριθμό κοινωνικών ομάδων και αποτελούν ανεκτίμητη πολιτιστική και φυσική κληρονομιά. Για τους λόγους αυτούς, οι υγρότοποι είναι το μοναδικό σημαντικό οικοσύστημα που διέπεται από μία διεθνή σύμβαση, τη σύμβαση Ramsar, η οποία έχει συναφθεί πριν από είκοσι χρόνια και στην οποία όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι συμβαλλόμενα μέρη, με εξαίρεση το Λουξεμβούργο που σήμερα βρίσκεται στη διαδικασία να προσχωρήσει στη σύμβαση ως συμβαλλόμενο μέρος.

3. Οι υγρότοποι είναι πολύπλοκα οικοσυστήματα, τόσο από τη σύνθεση τους, όσο και από τη δομή τους και αυτό τους επιτρέπει να επιτελούν ορισμένες λειτουργίες και να αποτελούν τόπους αναπαραγωγής φυτικών ειδών, ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας, αλιευμάτων και δασικών προϊόντων. Ο συνδυασμός αυτών των λειτουργιών και των προϊόντων καθώς και η φυσική και πολιτιστική αξία των υγροτόπων, καθιστά αυτά τα οικοσυστήματα ανεκτίμητα για τον άνθρωπο. Πολλοί υγρότοποι παρέχουν ευκαιρίες για ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων και για αναψυχή και φιλοξενούν μεγάλους πληθυσμούς ψαριών, οστρακόδερμων, βοοειδών ή άγριας πανίδας και χλωρίδας.

Οι λειτουργίες των υγροτόπων οι οποίες είναι κοινωνικά ωφέλιμες είναι οι εξής:

• Οι υγρότοποι μειώνουν τις καταστροφικές επιπτώσεις των πλημμυρών, αποθηκεύοντας το νερό της βροχής και ελευθερώνοντας το αργότερα κατά τρόπο περισσότερο ομοιογενή,
• Η βλάστηση των υγροτόπων σταθεροποιεί τις ακτές, μειώνοντας την επίδραση των κυμάτων και των ρευμάτων,
• Οι υγρότοποι βελτιώνουν την ποιότητα του νερού συγκρατώντας τα ιζήματα, τις θρεπτικές και τις τοξικές ουσίες και υπό ορισμένες συνθήκες, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την τριτοβάθμια επεξεργασία των αστικών λυμάτων,
• Οι υγρότοποι και ιδίως οι τυρφώνες, μειώνουν τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, αποθηκεύοντας τεράστιες ποσότητες άνθρακα,
• Οι υγρότοποι λόγω της πολυπλοκότητας και της δυναμικής τους λειτουργίας περιλαμβάνουν μία εξαιρετική ποικιλία ενδιαιτημάτων και φυτικών και ζωικών ειδών,
• Οι υγρότοποι παρέχουν ανανεώσιμους πόρους, όπως είναι τα καλάμια και το αλάτι και επιτρέπουν την δημιουργία ιχθυοκαλλιεργειών και καλλιεργειών αστακών, φιλόξενου ν υδρόβια πουλιά και χρησιμεύ ουν για την βόσκηση ζώων επίσης πολλά από τα εμπορεύσιμα ψάρια, τα καρκινοειδή και τα οστρακόδερμα περνούν μέρος του κύκλου ζωής τους στους υγροτόπους,
• Πολλοί υγρότοποι φιλοξενούν πλούσια άγρια πανίδα και χλωρίδα και αποτελούν χώρους αναψυχής που επιτρέπουν ανάπτυξη δραστηριοτήτων, όπως είναι η πεζοπορία, η παρατήρηση των πουλιών, η φωτογραφία, το κυνήγι, το ψάρεμα, το κολύμπι και η ιστιοπλοΐα.

4. Παρά την αξία τους, η απώλεια υγροτόπων είναι εκτεταμένη. Οι υπάρχουσες πληροφορίες δείχνουν ότι περίπου δύο τρίτα όλων των Ευρωπαϊκών υγροτόπων που υπήρχαν στις αρχές αυτού του αιώνα έχουν σήμερα χαθεί.

Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, οι ακόλουθοι τύποι υγροτόπων έχουν υποστεί μείωση της επιφάνειας τους:

• Τα ποτάμια και οι κατακλυζόμενες πεδιάδες έχουν πληρώσει βαρύ τίμημα λόγω των υδραυλικών έργων προστασίας ,
• Τα υγρολίβαδα, τα κατακλυζόμενα χορτολίβαδα και τα προσωρινά τέλματα γλυκού νερού, έχουν μειωθεί ως προς την έκταση τους λόγω της κατασκευής φραγμάτων, των στραγγίσεων και της μετατροπής τους σε ξηρά βοσκοτόπια και καλλιεργήσιμα εδάφη.
• Τα αλμυρά έλη έχουν σταδιακά μετατραπεί σε καλλιεργήσιμά εδάφη και βιομηχανικές περιοχές.
• Οι τυρφώνες έχουν καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό λόγω της υπερεκμεταλλεύσεως της τύρφης και της μετατροπής τους σε δάση.
• Οι εναπομένοντες υγρότοποι υποβαθμίζονται για τους εξής λόγους:

Υπερβολικές ποσότητες αζώτου και φωσφόρου από τα αστικά λύματα και τις απορροές από καλλιεργήσιμα εδάφη προκαλούν συχνά ευτροφισμό.

Η αυξανόμενη κατανάλωση του υπόγειου νερού με σκοπό την άρδευση ή την ύδρευση απειλεί να ξηράνει πολλούς υγροτόπους,

Η κατασκευή τοίχων και φραγμάτων εντός  των υγροτόπων είναι δυνατόν να προκαλέσει διάβρωση της ακτογραμμής επειδή παύει η μεταφορά ιζημάτων.

5. Η δραστηριοποίηση της ΕΕ για την διατήρηση των υγροτόπων χρονολογείται από την συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Ανθρώπινο Περιβάλλον η οποία πραγματοποιήθηκε στην Στοκχόλμη το 1972 και άρχισε με to πρώτο πρόγραμμα δράσεως για το περιβάλλον που εγκρίθηκε το 1973.

Το 1979 εκδόθηκε η οδηγία του Συμβουλίου 79/ 409/ΕΟΚ σχετικά με τη διατήρηση των άγριων πτηνών, η οποία απαιτεί από τα κράτη μέλη να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία των υγροτόπων.

Μεταξύ του 1984 και του 1992, βάσει των κανονισμών του Συμβουλίου, (ΕΟΚ) αριθ. 1872/84 και 2242/87 σχετικά με δράσεις της Κοινότητας που αφορούν το περιβάλλον (ACE) και του κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΟΚ) αριθ. 3907/91 σχετικά με δράσεις της Κοινότητας για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος (ACNAT), περίπου δύο τρίτα των πόρων ( δηλαδή πάνω από 27 εκατομμύρια ECU) διατέθηκαν σε 60 έργα, τα οποία απέβλεπαν στη διατήρηση, την αποκατάσταση ή τη βελτίωση υγροτόπων. Πολλές από αυτές τις περιοχές χαρακτηρίστηκαν ως περιοχές ειδικής προστασίας (βάσει της οδηγίας του Συμβουλίου 79/409/ΕΟΚ) και/ή καθορίστηκαν ως υγρότοποι διεθνούς σημασίας σύμφωνα με την σύμβαση Ramsar.

Άλλες Κοινοτικές πρωτοβουλίες και κανονισμοί του Συμβουλίου, όπως είναι τα προγράμματα ENVIREG, MEDSPA, και NORSPA προσέφεραν ενισχύσεις σε μία σειρά έργων που αφορούσαν τη διατήρηση υγροτόπων με τη βοήθεια μέτρων για τη διαχείριση των υδατικών πόρων.

Το 1992, η οδηγία του Συμβουλίου 92/43/ΕΟΚ σχετικά με τη διατήρηση των φυσικών ενδιαιτημάτων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας καθορίζει, μεταξύ άλλων, τις λιμνοθάλασσες, τα Μεσογειακά προσωρινά τέλματα, τους ενεργούς τυρφώνες, τα υγρολίβαδα και τους ασβεστούχους βάλτους ως προτεραιότητες μεταξύ των ενδιαιτημάτων που δρέπει να διατηρηθούν.

Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα εξέδωσε τον κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΟΚ) αριθ. 1973/92 για τη δημιουργία ενός χρηματοδοτικού μέσου για το περιβάλλον (LIFE). Μολονότι οι πόροι, οι οποίοι διατίθενται για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος στο πλαίσιο αυτού του κανονισμού είναι πολύ περιορισμένοι συγκρινόμενοι με του πόρους που διατίθενται στο πλαίσιο άλλων πολιτικών της ΕΕ που έχουν επιπτώσεις στους υγροτόπους, το 1992, το 1993 και το 1994 χορηγήθηκαν ενισχύσεις συνολικού ύψους 30 εκατομμυρίων ECU σε έργα σχετιζόμενα με τους υγροτόπους στο πλαίσιο του LIFE.

Το 1993, η συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε ως κύριο στόχο την αειφόρο ανάπτυξη, η οποία σέβεται το περιβάλλον. Αυτό συνεπάγεται μια περιβαλλοντική πολιτική που αποβλέπει σε ένα υψηλό επίπεδο προστασίας και την ενσωμάτωση των σχετικών απαιτήσεων στις άλλες Κοινοτικές πολιτικές. Στο πνεύμα αυτό διατυπώθηκε το Πέμπτο Πρόγραμμα Δράσεως για το περιβάλλον, "Στόχος Αειφορία". Η αρχή της αειφορίας η οποία καθορίζεται στο πρόγραμμα είναι ταυτόσημη με την αειφόρο χρήση, η οποία είναι συμβατή με την διατήρηση των φυσικών πόρων και ως εκ τούτου, αντιστοιχεί στην αρχή για τη συνετή χρήση των υγροτόπων, όπως ορίζεται στη σύμβαση Ramsar.

6. Η ευθύνη για το περιβάλλον ανήκει από κοινού σε όλους όσους συμμετέχουν στην οικονομική ζωή, όπως είναι οι δημόσιες αρχές, οι δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις και, πάνω από όλα, το ευρύ κοινό. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η διατήρηση και η καλή λειτουργία των οικοσυστημάτων των υγροτόπων εξαρτάται περισσότερο από την επιτυχή εφαρμογή αυτής της αρχής παρά από την απλή διατήρηση των υγροτόπων που υπάρχουν. Επειδή αυτό δεν έχει μέχρι στιγμής εκφραστεί ρητά, η συμβολή της ΕΕ στην συνετή χρήση και την διατήρηση των υγροτόπων εξαρτάται κυρίως από την εφαρμογή διαρθρωτικών μέτρων και πολιτικών σύμφωνων με την αρχή της αειφορίας.

7. Κατά το παρελθόν υπήρξαν ορισμένα περιστατικά, τα οποία οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να έχει μία γενική προσέγγιση για την συνετή χρήση και διατήρηση των υγροτόπων, η οποία να περιγράφεται σε ένα μόνο έγγραφο. Σε πολλές περιπτώσεις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε τις ανησυχίες του όσον αφορά την διατήρηση των υγροτόπων, π.χ. πολλές προφορικές και γραπτές ερωτήσεις αφορούσαν την ανάγκη για μία σαφή Κοινοτική πολιτική για τους υγροτόπους για την προώθηση της συνετής χρησιμοποιήσεως των υγροτόπων και για τη διάθεση πόρων για να ενισχυθεί η διατήρηση των υγροτόπων (Η-1056/91, Γ.Ε. 2543/91 και 701/92).

Από το 1987, η Επιτροπή συμμετείχε πιο έντονα στην ολοκληρωμένη διαχείριση των υγροτόπων, και ειδικότερα των υγροτόπων του Μεσογειακού τύπου (Εγγραφο C(87) 2291 τελικό).

Σε πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναγνωρίζεται η υποχρέωση των κρατών μελών να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία των υγροτόπων (περιπτώσεις C-57/89 και C-335/90).

Αναγνωρίζοντας την εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση των Ευρωπαϊκών υγροτόπων και την επείγουσα ανάγκη να αναληφθεί δράση για την αειφόρο ανάπτυξη τους, η Επιτροπή έχει περιλάβει στο σχέδιο εργασιών του 1994 για την εφαρμογή του Πέμπτου Προγράμματος Δράσεως την διατύπωση rhV irapousaV ανακοινώσεως της Επιτροπή προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τη συνετή χρήση και τη διατήρηση των υγροτόπων.

8. Αυτή η ανακοίνωση της Επιτροπής προσφέρει μια στρατηγική βάση για τη διατύπωση μιας πολιτικής που θα αποβλέπει στην αειφόρο χρησιμοποίηση των πόρων των υγροτόπων και την διατήρηση των λειτουργιών τους και της αξίας τους για τις επόμενες γενεές. Η ανακοίνωση δεν αφορά μόνο την επικράτεια της ΕΕ αλλά και Κοινοτικά προγράμματα και πολιτικές συνεργασίας με χώρες της Μεσογείου και της Βαλτικής (LIFE-International), της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και της Ασίας (PHARE, TACIS), της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ACP), της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής (ALA), αλλά και παγκόσμιες δεσμεύσεις, σε πλήρη συμφωνία με τις αρχές που καθορίζονται στην "Agenta 21".

Η οδηγία εξηγεί ότι οι υγρότοποι αποτελούν στοιχεία των φυσικών τοπίων, ότι επιτελούν ειδικές λειτουργίες, ότι αποτελούν χώρο ανθρώπινων δραστηριοτήτων και ότι συνιστούν πολιτιστική και φυσική κληρονομιά (Κεφάλαιο 1), παρουσιάζει συνοπτικά το ιστορικό της δραστηριοποιήσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε θέματα υγροτόπων και αναφέρει την ανάγκη να ενσωματωθούν οι απαιτήσεις της προστασίας των υγροτόπων σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, τόσο στην  επικράτεια της ΕΕ όσο και στο εξωτερικό (Κεφάλαιο II), αναφέρει τους παράγοντες που επηρεάζουν σήμερα αρνητικά τους υγροτόπους και παρέχει ένα διάγραμμα δράσεων που πρέπει να αναληφθούν ώστε να παύσει και να αντιστραφεί η απώλεια και η περαιτέρω υποβάθμιση των υγροτόπων στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο (Κεφάλαιο III), αναφέρει ειδικά μέτρα τα οποία θα πρέπει να ληφθούν σε έναν αριθμό στρατηγικών περιοχών με σκοπό να υπάρξει μία συντονισμένη πολιτική και δράση για την αντιμετώπιση των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών αιτίων για την καταστροφή και τη υποβάθμιση των υγροτόπων (Κεφάλαιο IV), περιγράφει πως πρέπει να ενσωματωθούν τα παραπάνω μέτρα στις βασικές πολιτικές της ΕΕ (Κεφάλαιο V) και περιλαμβάνει τελικά συμπεράσματα και πολιτικές κατευθύνσεις.

Την Κυριακή 13/2/2022  στις 12 το μεσημέρι, διεξήχθη ανοιχτή συνέλευση μελών, φίλων και επισκεπτών της παραλίας Μαρίκες, οργανωμένη από τον εξωραϊστικό σύλλογο της περιοχής "Νηρέα", για να ακουστούν οι απόψεις σχετικά με την εγκατάσταση τοπικού αντλιοστασίου, του δικτύου επεξεργασίας λυμάτων της ΕΥΔΑΠ.  Το κρίσιμο θέμα της συνέλευσης ήταν η εγκατάσταση της περιφερειακής υποδομής του κέντρου επεξεργασίας λυμάτων, μέσα σε υγρότοπο  Α' προτεραιότητας προστατευόμενο από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Όπως προέκυψε από την συνέλευση, η ΕΥΔΑΠ κατά τις συζητήσεις που είχαν προηγηθεί με εκπροσώπους 3 συλλογικοτήτων εκ των οποίων οι δύο ήταν συλλογικότητες της περιοχής (Νηρέας και Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας) έθεσε ένα εκβιαστικό δίλημμα, το οποίο συνίστατο στα εξής: 

'Η δέχεστε το αντλιοστάσιο στη θέση που ξεκίνησε ή το έργο απεντάσσεται (δεν χρηματοδοτείται από πόρους της Ε.Ε.) και μέχρι να προσδιοριστεί νέα χωροθέτηση  θα μείνετε χωρίς βιολογικό καθαρισμό, εως και δέκα χρόνια.

Πέρα από τον ωμό εκβιασμό της εταιρείας που εκ συστάσεως είναι ο φορέας που φροντίζει για την τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που διέπει τα επιφανειακά νερά, τουλάχιστον για την Αττική, αξίζει να σημειώσουμε πως η ΕΥΔΑΠ αρχικά είχε εκδηλώσει προθυμία για να συζητηθεί το θέμα. Η στάση της όμως τελικά απέδειξε πως για άλλη μια φορά ο διάλογος είναι προσχηματικός. Επρόκειτο για προσχηματικό διάλογο, αφού οι αποφάσεις είχαν ήδη ληφθεί ερήμην των διαλεγομένων με την εταιρεία. Όπως ακριβώς ήταν και η δημόσια διαβούλευση: Είχαν ληφθεί αποφάσεις χωρίς ουσιαστικό διάλογο με την κοινωνία, χωρίς γνωμοδότηση από φορείς ελέγχου και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος και των υγροτόπων, χωρίς διαβούλευση ή με προσχηματική, βιαστική και εντελώς εικονική διαδικασία διαλόγου, πράγμα που αποδεικνύεται σήμερα που ξεκινά ένα έργο, χωρίς οι κάτοικοι να γνωρίζουν τι ακριβώς πρόκειται να συμβεί στον τόπο τους. 

Η εγκατάσταση δικτύου αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού είναι τεκμήριο πολιτισμού. Αναμφίβολα. Τεκμήριο πολιτισμού όμως είναι και ο σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον, ειδικότερα αν ο σεβασμός αυτός αφορά σπάνια και σημαντικά για τον τόπο αλλά και τον πλανήτη, υγροτοπικά οικοσυστήματα, όπως το έλος Μαρικών και το αμμοθινικό του οικοσύστημα. 

Δεν περιμένουμε από μηχανικούς, μελετητές ή εργολάβους και γραφειοκράτες της ΕΥΔΑΠ ή της αυτοαποκαλούμενης αυτοδιοίκησης, να εννοήσουν τον ρόλο αυτών των συστημάτων για τον τόπο και τον πλανήτη. Αυτοί κουβαλάνε την δυσώδη κληρονομιά του παρελθόντος, η οποία για παράδειγμα βίασε τον υγρότοπο του Σχινιά για να εγκαταστήσει κωπηλατοδρόμιο, της Μπρεξίζας για να κάνει χωματερή, γέμισε πετρελαιοειδή το Θριάσιο πεδίο, σκέπασε τον Κηφισό και τον Ιλισό και τώρα θέλει να κλείσει και το Μεγάλο Ρέμα και άλλα απαίσια τεκμήρια βαρβαρότητας και λατρείας του εφήμερου. Περιμένουμε όμως να σεβαστούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία και το καθεστώς προστασίας που έχει υιοθετηθεί και από την οπισθοδρομική χώρα μας. Τη χώρα που βλέπει πως πληρώνει πρόστιμα για την έλλειψη βιολογικού καθαρισμού αφενός και για καταστροφή των υγροτόπων και της βιοποικιλότητας αφετέρου. 

Όπως και να είναι όμως, ο πολιτικός πολιτισμός (αν διαθέτουμε τέτοιον) επιβάλει ισονομία στον διάλογο, διάλογο από μηδενική βάση και ισορροπία στις αναζητούμενες λύσεις, κάτι το οποίο απλά δεν υπάρχει στη προκειμένη περίπτωση. Αντί να εξευρεθεί η βέλτιστη λύση και πρακτική, η ΕΥΔΑΠ ορθώνει έναν φρικώδη μηχανισμό για να επιβάλει στην τοπική κοινωνία εκβιαστικά διλήμματα το δικό της όφελος, σβήνοντας με ψευδοτεχνικές δικαιολογίες έναν σημαντικό υγρότοπο. Και το χειρότερο είναι πως προκαλεί και διχασμό στην κοινωνία με απειλές περί "απένταξης" του έργου από τη χρηματοδότηση. Αν είναι δυνατόν! Ένα έργο εντάσσεται ή απεντάσσεται ενιαία και όχι κλασματικά. Όπως και χρηματοδοτείται ενιαία και όχι κλασματικά. Και αν όντως υπάρχει τέτοιο θέμα, ο ισχυρισμός των "επαϊόντων" θα έπρεπε να επιβεβαιωθεί ή να διαψευσθεί από τους χρηματοδοτικούς φορείς, κάτι το οποίο η ΕΥΔΑΠ μάλλον δεν τολμάει να ζητήσει, με άλλες ενδεχομένως προφάσεις. 

Ο υγρότοπος μετά την πρώτη, επιδερμική επέμβαση της ΕΥΔΑΠ

Το θέμα είναι σοβαρό, αλλά τα σοβαρά θέματα θέλουν και σοβαρούς ανθρώπους για να τα χειριστούν. Και από την όλη περίπτωση αποδεικνύεται πως ο φορέας της ΕΥΔΑΠ δεν διαθέτει αυτή τη σοβαρότητα. Αν η ΕΥΔΑΠ την διέθετε την απαιτούμενη σοβαρότητα θα προσκόμιζε αι τουλάχιστον αποδεικτικά του ισχυρισμού της περί   απένταξης του έργου σε περίπτωση αλλαγής της θέσης του αντλιοστασίου των Μαρικών και ίσως να έπειθε περισσότερο. Όμως θα έπαιρνε τέτοια βεβαίωση εφόσον το χρηματοδοτούμενο έργο, τεκμηριωμένα προκαλεί ζημιά σε θεσμοθετημένα προστατευόμενο  υγρότοπο;  

 ΥΓ Συνημμένη η ανακοίνωση που μοίρασε η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

Τις τελευταίες μέρες ζήσαμε ακόμα μία επίθεση του ανθρώπου απέναντι στον φυσικό πλούτο της χώρας. Ακόμα και αν –για τα νεοελληνικά δεδομένα- θεωρήθηκε παρέμβαση μικρής κλίμακας, η εκχέρσωση 150 τετραγωνικών μέτρων (από τα 23 στρέματα) υγροτόπου στις Μαρίκες της Ραφήνας,  απλά επιβεβαίωνε την απύθμενη άγνοια και την αμέτρητη αδιαφορία των νεοελλήνων για την έννοια του «οικοσυστήματος» και του τι σημαίνει αυτό για την ίδια την ανθρώπινη ζωή, όπως και για όλη τη ζωή που ακόμα διαθέτει ο πλανήτης Γη. Την άγνοια και αδιαφορία των νεοελλήνων ως ατόμων αλλά και ως ομάδων ατόμων, όπως ομάδες μελετητών, ειδικών, οργανισμών και κυρίως διοικητικών. Κυβερνητικών και –όπως άστοχα και ειρωνικά αποκαλούνται-  «αυτοδιοικητικών».

Ο ελληνικός εκσυγχρονισμός. Μία κερδοφόρα –για λίγους-  αυταπάτη

Είναι σταθερά αποδεκτή η ανάγκη εκπολιτισμού της ανατολικής Αττικής. Όχι εκσυγχρονισμού, γιατί αυτή η λέξη κουβαλάει βαρύ, αρνητικό νόημα και πρόσημο στη χώρα μας. Και όχι άδικα. Εκσυγχρονιστικά θεωρήθηκαν τα έργα κάλυψης του Ιλισού από τον Μεταξά. Εκσυγχρονιστικά θεωρήθηκαν τα έργα αποξήρανσης λιμνών και υγροτόπων, στην αναζήτηση καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Εκσυγχρονιστής θεωρήθηκε ο Καραμανλής με το ξήλωμα της ευρωπαϊκού  χαρακτήρα συγκοινωνιακής υποδομής σταθερής τροχιάς. Εκείνης του τραμ της Αθήνας. Και βέβαια εκσυγχρονιστής βαφτίστηκε και με το έγκλημα της ολέθριας αντιπαροχής.  Εκσυγχρονιστής βαφτίστηκε ο Σημίτης, ο άνθρωπος που έσπρωξε τη χώρα στο οικονομικό βάραθρο της Ευρώπης και του κόσμου. Εκσυγχρονιστές είπανε και  όλους εκείνους που ευαγγελίζονταν ή και τελικά υλοποίησαν σε μεγάλο βαθμό την πιο ακραία υπερεκμετάλλευση φυσικού πόρου στην Ελλάδα. Εκείνη της εκτροπής του πλουσιότερου σε νερό, ελληνικού ποταμού. Του Αχελώου. Εκσυγχρονισμός θεωρήθηκε η άτσαλη και με βιαστικές και πρόχειρες μελέτες, ανάπτυξη του δικτύου εθνικής οδοποιίας. Οδοποιία που δεν τήρησε βασικές αρχές, όπως εκείνες του βιοκλιματικού σχεδιασμού (αυτό το καταλαβαίνει όποιος π.χ. περάσει τον αυχένα της Μαλακάσας χειμώνα ξημερώματα ή κινηθεί στην Εγνατία από Θεσσαλονίκη για Αλεξανδρούπολη πρωινή ώρα και άλλα πολλά).

Με όλα αυτά –και άλλα πολλά-  καταλαβαίνουμε πως ενώ χρειαζόμασταν πρωτίστως να εκπολιτιστούμε, πηδήξαμε μία τάξη με μέσο και περάσαμε στον «εκσυγχρονισμό». Τη μετατροπή του χωριού και της γειτονιάς  σε αστικές  παραγκουπόλεις.

Ακόμα και τα εντυπωσιακότερα αρχιτεκτονήματα, οι εντυπωσιακότερες υπερδομές, οφείλουν να διαθέτουν θεμέλια. Αόρατα και καθόλου εντυπωσιακά, αλλά δίχως αυτά η υπερδομή καταρρέει. Κάπως έτσι είναι και οι αναπτυξιολάγνοι νεοέλληνες, οι οποίοι σχεδιάζουν και κατασκευάζουν θηριώδη ανάπτυξη και τερατώδη εκσυγχρονισμό, χωρίς να έχουν αποκτήσει πρώτα το πολιτισμικό επίπεδο που θα καταστήσει τα «επιτεύγματα» αυτά   χρήσιμα, λειτουργικά, καλαίσθητα -αν θέλετε-  και κυρίως θα τα εντάξει αρμονικά στο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούνε και οι δημιουργοί τους. Και αν για τα παραδείγματα των προαναφερθέντων «εκσυγχρονιστών» σήμερα υπάρχει και μία χαζοχαρούμενη τάση απαλλαγής από τις βαρύτατες ευθύνες τους, γιατί «δεν ήξεραν» (ας γελάσουμε διακριτικά) για τους σημερινούς δεν υπάρχει και ούτε πρέπει να υπάρξει, κανένα άλλοθι, κανένα απαλλακτικό στοιχείο. Γιατί ακόμα και αν δεν ξέρουν, δεν κοιτούν να παραδειγματιστούν από αυτούς που έπαθαν και έμαθαν τελικά, μετά από χρόνια.

Η καταστροφή του υγροτόπου στις Μαρίκες της Ραφήνας

Επανερχόμαστε στην καταστροφή που προκάλεσε το υπουργείο υποδομών μαζί με την ΕΥΔΑΠ, την εταιρεία διαχείρισης του υδατικού αποθέματος της Αττικής και κατά τον νόμο υπεύθυνη για την τήρηση της οδηγίας 60 της Ε.Ε. -τουλάχιστον για τα επιφανειακά νερά- στον υγρότοπο των Μαρικών. Έναν υγρότοπο Α προτεραιότητας ενταγμένο στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών της Οδηγίας 2000/60 Ε.Ε.

Δεν πρόκειται δηλαδή για μία απλή ζημιά, αλλά για παράβαση ενωσιακής οδηγίας, ενσωματωμένης στο εθνικό και ενωσιακό Δίκαιο. Είναι ξεκάθαρα κολάσιμη παρανομία.

Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί;

Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Θα μπορούσε ένα είχε αποφευχθεί στη φάση της διαβούλευσης, αν η διαβούλευση ήταν σοβαρή και όχι προσχηματική, όπως είναι και η πλειονότητα των παρωδιών που αποκαλούνται «ανοιχτές δημόσιες διαβουλεύσεις» στην Ελλάδα. Δυστυχώς όμως μία διοίκηση αδιάφορη, ευθυγραμμισμένη με την εξυπηρέτηση της «οικονομίας» του έργου (διάβαζε εξοικονόμηση της ΕΥΔΑΠ και κερδοφορία του εργολάβου), ετσιθελικά και άτσαλα ως συνήθως, σε σύμπραξη με μία άσχετη αυτοδιοίκηση με νοοτροπία βλαχοδημάρχου, εξαφάνισαν κάθε αντίρρηση και προώθησαν την αθλιότερη πρόταση. Τόσο στο επίπεδο της «διαβούλευσης» επί της μελέτης, όσο και στο επίπεδο της «διαβούλευσης» επί των θέσεων των περιφερειακών αντλιοστασίων. Παρεμφερές θέμα αναμένουμε να προκύψει και για τη θέση του Κέντρου Επεξεργασίας, στην πρώτη πλημμύρα του Μεγάλου Ρέματος. Του ρέματος – υγροτόπου επίσης-  που το βάφτισαν «φυσικό αποδέκτη» και  που πήγαν και του φόρεσαν την κατασκευή πάνω του. Αλλά και εκεί μίλησε ο νόμος της επιβεβλημένης σιωπής στην προσχηματική αν όχι εικονική «διαβούλευση».  

Γιατί όμως οι καταστροφές που σχεδιάζουν είναι μεγάλες;

Τον Ιούλιο του 2008 επτακόσιοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν στο Διεθνές Συνέδριο για τους Υγρότοπους INTECOL, στην Τσουιάμπα της Βραζιλίας. Δηλαδή στις όχθες του τεράστιου υγρότοπου Παντανάλ. Στόχος τους ήταν η εξεύρεση τρόπων προστασίας αυτών των εκτάσεων που κινδύνευαν να αφανιστούν. Πολλές από αυτές τις εκτάσεις, κυρίως σε χώρες της Αφρικής, της ΝΑ Ασίας  και της Λατινικής Αμερικής, με την αποτρόπαια  μέριμνα διεθνών οργανισμών - εξυπηρετητών των πολυεθνικών των πετροχημικών, λιπασμάτων, γεωργικών φαρμάκων, πολλαπλασιαστικού υλικού, έχουν πια εξαφανιστεί.  Η εξαφάνιση τους αυτή σχετίζεται άμεσα με τη ραγδαία αύξηση της εμφάνισης ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων, αλλά οι σχετικές μελέτες είτε δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ είτε τα πορίσματα τους βρίσκονται ακόμα «υπό επεξεργασία». Και έχουμε τελικά μία εικόνα που παραμένει θολή, αλλά βολική για την παγκόσμια υπερεκμεταλλευτική οικονομία.

Για να αποφευχθούν τυχόν βολικές παρεξηγήσεις, πρέπει να σημειωθεί ότι υγρότοποι δεν είναι αποκλειστικά οι βάλτοι και τα έλη, αλλά και οι περιοχές τύρφης, τα δέλτα των ποταμών, τα δάση μανγκρόβιας, οι τούνδρες, οι λίμνες και άλλοι υδάτινοι αλλά και παρυδάτιοι σχηματισμοί, όπως αμμοθίνες και παραθαλάσσια δάση. Μέσα σε αυτά και το παράκτιο έλος – αμμοθινικό οικοσύστημα των Μαρικών της Ραφήνας (του Σχινιά, της Βραυρώνας, των Λεγραινών ή Λεγρενών κλπ)

Συνολικά αυτές οι περιοχές καλύπτουν περίπου το 6% της ξηράς στον πλανήτη μας. Εκεί αποθηκεύεται το 20% των ανθρακούχων αερίων, ενώ παράγουν ως οικοσυστημικοί πράγοντες το 25% των τροφίμων όλου του κόσμου, βοηθούν στον καθαρισμό των υδάτων, γεμίζουν εκ νέου με νερό τους υδροφόρους ορίζοντες και δρουν ως ασπίδες προστασίας από τις τρομερές παράκτιες καταιγίδες, ειδικά σε χώρες με ακτή σε ωκεανούς ή ανοιχτές θάλασσες.

Στο συνέδριο του 2008 διατυπώθηκε η θέση που εντάχθηκε μετά στα συμπεράσματα, πως αν για κάποιο λόγο, οι υγρότοποι του κόσμου απελευθέρωναν το φορτίο τους σε διοξείδιο του άνθρακα, θα ενισχυόταν δραματικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Φυσικά θα ακολουθούσε και η αύξηση της συχνότητας των ακραίων φαινομένων που συνδέονται με το –τότε αποκαλούμενο- φαινόμενο.

Οι Μαρίκες, ως υγρότοπος Α προτεραιότητας, σημασία που απέκτησε με λαβή και τα συμπεράσματα του συνεδρίου του 2008 και στο ποσοστό που τους αναλογεί, μαζί με το παγκόσμιο δίκτυο υγροτόπων, διαθέτουν μέρος, σημαντικό για τα ελληνικά δεδομένα, των 771 δισεκατομμυρίων τόνων αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Κρατούν αιχμάλωτο, δηλαδή, μέρος από το ένα πέμπτο της συνολικής ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα που υπάρχει στη Γη. Ποσότητα  ίση με αυτή που υπάρχει σήμερα στην ατμόσφαιρα.

Η άποψη της ΕΥΔΑΠ για τα συμπεράσματα του συνεδρίου για την προστασία των υγροτόπων εκφράστηκαν με έργα - Μαρίκες Ιανουάριος 2022

Σύμφωνα λοιπόν με το διεθνές συνέδριο  για τη σχέση των υγροτόπων με τη μεταβολή των κλιματικών συνθηκών, κάθε υγρότοπος αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα όχι μόνο για τον τόπο του αλλά και για τη γη ολόκληρη. Ψιλά γράμματα θα πει ένας αναπτυξιολάγνος ψηφοθήρας βλαχοδήμαρχος ή ένας ψηφοθήρας κυβερνητικός, που ερεθίζονται όταν βλέπουν έναν  ελαστιχοφόρο και εκσπερματίζουν όταν βλέπουν  έναν ερπυστριοφόρο εκσκαφέα, να αντικαθιστούν έναν υγρότοπο με μία «αναπτυξιακή» υποδομή.

Αλλά είπαμε. Πριν εκπολιτιστούμε κάποιοι μας έπεισαν να εκσυγχρονιστούμε. Χτίζουμε πάνω στην άμμο ένα μέλλον που θα καταρρεύσει πάνω στα κεφάλια των παιδιών μας.

Αλλά τελικά ποιος νοιάζεται γι’ αυτά. Η ζωή είναι μικρή για να είναι μίζερη, οπότε όσο το ταχύτερο της δώσουμε τη χαριστική βολή, τόσο το καλύτερο.

Δεν θα μας κλάψει και κανένας πολιτισμός άλλωστε.