Όπως γίνεται αντιληπτό, δια γυμνού οφθαλμού και από το διάστημα, η ελληνική κοινωνία έχει μάθει να προσέρχεται στις κάλπες για να ψηφίσει, έχοντας φουσκώσει από στερεότυπα σχετικά με τους υποψήφιους. Άλλου θα του έχουνε κολλήσει το στερεότυπο του «καλού», άλλου του «κακού», άλλου το στερεότυπο του «ρεαλιστή» και άλλου εκείνο του «φαντασιόπληκτου» κ.ο.κ.  Στην προσάρτηση στεροτύπων στον κάθε υποψήφιο, μεγάλο ρόλο παίζει και το παρουσιαστικό του, η θωριά του, η φυσιογνωμία του ή όπως απλά λέγεται,  το φιζίκ (physique) του

Το Μητσοτακικό στερεότυπο

(το πρόσωπο του νεοφιλελευθερισμού στην Ελλάδα)

Άριστο παράδειγμα είναι οι μόνιμοι κληρονόμοι της πολιτικής εξουσίας στην Ελλάδα, όπως  η μόνιμα ευρισκόμενη σε θέσεις εξουσίας ή μόνιμα διεκδικούσα την εξουσία, οικογένεια Μητσοτάκη. Η οικογένεια Μητσοτάκη εκτός από το κληρονομικό δικαίωμα επί ης νομής της εξουσίας, που δεν βασίζεται σε κάποιο πραγματικά πολιτικό  λόγο, έχει και τη γενετική κληρονομιά του προσώπου, που ξεχωρίζει από τα 6 μίλια πως ο κάτοχος του είναι ένας Μητσοτάκης.

Είτε αρσενικά είτε θηλυκά μέλη της οικογενείας, όλοι είναι φορείς της ίδιας φυσιογνωμίας. Και η φυσική αδικία έρχεται να αντισταθμιστεί από την κοινωνική αγαθότητα, που προσφέρει τα ηνία της εξουσίας, ανά τακτά χρονικά διαστήματα στα μέλη της οικογένειας που τόσο την κάνει να υποφέρει η κληρονομικότητα της. Όπως μία κοινωνία δικαίου και ισότητας φροντίζει για όλα της τα μέλη κι όχι μόνο τα υγιή, τα όμορφα ή τα πλούσια. Σε αντίθεση με τον φιλελευθερισμό που πρεσβεύουν τα μέλη της οικογένειας.

Αλλά είπαμε. ΟΙ ευεργετημένοι ξεχνούν πολύ ευκολότερα τον ευεργέτη τους.

Ο (νέο-)φιλελευθερισμός που έχει πλασιέ στη χώρα μας εκτός από τους Μητσοτάκηδες, τον Στ. Μάνο, τον Τζήμερο (που δεν χρειάζεται άλλο προσδιορισμό πλέον του ονόματος του), τον και φιλόσοφο αποκαλούμενο  Στ. Ράμφο, κάτι περίεργα πουλιά της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, τον Θ. Σκυλακάκη της Δράσης, τη Μ. Ξαφά του ΔΝΤ και του Μητσοτάκη μπαμπα, με το alter ego της τον Στουρνάρα και άλλους. Από όλους τους παραπάνω, μόνο οι κληρονόμοι της γνωστής οικογενείας κατάφεραν να διακριθούν και όχι μόνο γιατί κρατούσαν τα σκήπτρα του νεποτισμού στη χώρα. Αν το πρώτο σκαλί ήταν η δια του νεποτισμού ανάβαση στο πρώτο σκαλί, η συνέχεια δινόταν από την κληρονομική φυσιογνωμία, το πρόσωπο που φώναζε από μακριά «Είμαι ένας Μητσοτάκης και θέλω να με ψηφίσεις». Για τους λοιπούς λάτρεις του Milton Friedman δεν έμενε παρά καμία θέση βουλευτή, υπουργού ή υψηλά αμειβόμενου «συμβούλου» σε καίριες θέσεις.

Τελικά και για να κλείσουμε την πρώτη αυτή ενότητα. Ο καρυότυπος που παράγει τον φαινότυπο που ονομάζουμε «πρόσωπο Μητσοτάκη» δεν έχει αποκωδικοποιηθεί ακόμα. Αποτελεί μία ακραία αισθητική έκφανση αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και brand ή αλλιώς στερεοτυπική μορφή της εξουσίας. Παρά τον συχνά βιτριολικό σχολιασμό που δέχεται το πρόσωπο «Μητσοτάκης» η πολιτική ιστορία του τόπου βεβαιώνει πως πρόκειται για ένα από τα ισχυρότερα εχέγγυα για την εξασφάλιση διαχρονικής θέσης του κατόχου του, στα εξουσιαστικό πλέγμα στην Ελλάδα. Το στερεότυπο «Μητσοτάκης» είναι ο διαχρονικά κακός, ο πάντα κυνικός, το πρόσωπο που θα ανάγκαζε τον Σέρτζιο Λεόνε να αναθεωρήσει την ταινία του διώχνοντας  τον «Καλό Clint Eastwood» και να έχει πρωταγωνιστή κακό (Lee Van Cleef) που θα είναι και άσχημος (Eli Wallace) μαζί

Το στερεότυπο  «Τσίπρας»

Ο μέχρι το μεσημέρι πρωθυπουργός της χώρας δεν είναι γόνος κάποιας μεγάλης πολιτικής οικογένειας. Έτσι δεν μπορούμε να μιλήσουμε για το παρελθόν αλλά μονάχα για τα όσα έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στην κατεύθυνση της εδραίωσης μίας νέας οικογενειοκρατίας στη χώρα. Άλλωστε  από την αρχή είχε δηλώσει πως θα διώξει το παλιό (την παλιά οικογενειοκρατία) και θα  φέρει το νέο (τη νέα τη δική του οικογενειοκρατία)

Χαρακτηριστικές στιγμές που χάρισαν γέλιο αλλά και θλίψη στον δρόμο αυτό, ήταν οι δικαιολογίες που διαχύθηκαν από διάφορα ΜΜΕ για την ανάδειξη της συζύγου του ή το τελευταίο που ο ξάδελφος του πρωθυπουργού αναρωτιόταν «ποιο συγγενή διορίσαμε;»

Στα ίχνη του παλιού, αυτός που θα το γκρέμιζε, χτίζει μεθοδικά τον  δικό του «νέο» νεποτισμό που σε λίγα χρόνια θα αποκτήσει και αυτός το δικό του πρόσωπο.

Μέχρι να χτίσει τον δικό του νεποτισμό, ο Αλέξης Τσίπρας και το στερεότυπο του «Ηγέτη της Αριστεράς που τώρα ηγείται της Σοσιαλδημοκρατίας» είναι ταυτισμένος με τον αριβισμό και την πολιτική εξαπάτηση του «προγράμματος της Θεσσαλονίκης» και του «Συμφωνείτε με την πρόταση των Θεσμών» της 5ης Ιουλίου 2015. Το στερεότυπο που πρεσβεύει παλινδρομεί μεταξύ του «Αριστερού Ηγέτη» και του «Πολιτικού Απατεώνα». Δεν είναι καλό, αλλά μήπως έτσι δεν ξεκίνησε και το πρότυπο του, ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου;

Το Παπανδρεϊκό στερεότυπο

Κανονικά το στερεότυπο αυτό έπρεπε να προηγείται του Τσιπρικού, αλλά επειδή σεβόμαστε τη θεσμική ιεραρχία, το τοποθετήσαμε εδώ που το τοποθετήσαμε

Από τη φάτσα του «Γέρου» μέχρι σήμερα, το στερεότυπο της οικογένειας Παπανδρέου έχει καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό αλλά το πολιτικό περιεχόμενο που κομίζει δεν ήταν ποτέ σταθερό, Σε μία διαρκή κίνηση εκκρεμούς, οι κλάδοι της οικογένειας Παπανδρέου λάβαιναν θέσεις από αριστερές μέχρι δεξιές και σε κάποιες περιπτώσεις ακραία λαϊκίστικες (Πιστεύομε εις την λαοκρατία 1944, Βυθίσατε το Χόρα 1978, Έξω οι βάσεις 1979, Λεφτά υπάρχουν 2009  κλπ) Όλα τα παραπάνω που θα αναδείκνυαν την οικογένεια Παπανδρέου και τη φυσιογνωμία δια της οποίας ταυτοποιούνται τα μέλη της, στην πρωταθλήτρια στο ψέμα οικογένεια, ήρθε να τα τσακίσει ο θαυμαστής της, ο Αλέξης Τσίπρας με το τρόπο που προαναφέραμε και να κρατήσει παντοτινά δικό του το στέμμα του πολιτικού ψεύδους.

Το Παπανδρεϊκό στερεότυπο διέθετε χαρακτηριστικά προσώπου (το πρόσωπο της οικογένειας Παπανδρέου) δεν διέθετε όμως σταθερούς ιδεολογικούς άξονες. Από την βρετανική αυλή, στον σοσιαλισμό και από εκεί με τη γέφυρα του εκσυγχρονισμού, στο sui generis ΠΑΣΟΚ του ΓΑΠ. To επίθετο «Παπατζής»που διαχρονικά συνάδευε τα μέλη της οικογένειας δεν ήταν τυχαίο.

Τελικά το στερεότυπο Παπανδρέου παραπέμπει στο ιδεολογικό «ρευστό» και από εκεί στο απλό και γνωστό ρευστό. Ο Αλέξης Τσίπρας παλεύει να γίνει μέλος της μεγάλης των Παπανδρέου οικογένειας και μάλλον θα τα καταφέρει αφού η οικογένεια στα πλαίσια της αυτοσυντήρησης της θα τον προτιμήσει έναντι κάποιου βιολογικού μέλους της, που όμως δεν διαθέτει πολιτική σκέψη.

Τα άλλα ……παιδιά

Στην χώρα όπου ανθεί η φαιδρά πορτοκαλέα οι πολιτικές οικογένειες ήταν πάντα είδος εν αφθονία. Για μία μικρή χώρα σαν την Ελλάδα ο αριθμός των πολιτικών οικογενειών είναι παράδοξος. Αυτό οφείλεται στο ότι η ελληνική οικογένεια πάντα φροντίζει για την επαγγελματική αποκατάσταση των τέκνων, με κύριο στόχο την αναδοχή της εργασίας του μπαμπά από τον γιο ή την κόρη. Επειδή αυτό δεν αποτελεί αξιοκρατικό κριτήριο, δεν πέφτουμε από τα σύννεφα όταν σκεφτόμαστε πως ένας Καραμανλής και ένας Παπανδρέου ήταν οι αρνητικοί πρωταγωνιστές της περιόδου της υπαγωγής της Ελλάδας σε προγράμματα διάσωσης του ΔΝΤ. Ακόμα και να μην ήταν όλα στημένα (ποιος μπορεί να διαβεβαιώσει για το αντίθετο;) τα τέκνα των μεγαλύτερων πολιτικών οικογενειών των περασμένων δεκαετιών ήταν οι πιλότοι της χώρας στην καταστροφή της.

Πέρα από τους παραπάνω, τα τζάκια στην χώρα εξακολουθούν να καπνίζουν αι να παράγουν πολιτικά «ταλέντα και ευφυΐες» καθώς και στερεότυπα που ίσως αποτελούν και τον βασικό λόγο που δεν μπορούμε να σηκώσουμε κεφάλι από το  1830 μέχρι σήμερα.

Η εικόνα ενός Μητσοτάκη, όσο άσχημη και αν είναι. Η εικόνα ενός Παπανδρέου, όσο και αν κουβαλάει ακόμα το προσωνύμιο «παπατζής» αν όχι τον τύπο «ΓΑΠ». Η εικόνα και ο λόγος ενός Τσίπρα που μιλάει με ηχόχρωμα και τόνο Παπανδρέου. Η ανάμνηση ενός Καραμανλή που ξιφουλκεί εναντίον νταβατζήδων με το καλαμάκι του κεμπάπ. Αυτά αρκούν στον Έλληνα ψηφοφόρο. Τίποτα άλλο.  Όλα τα άλλα άλλωστε έχουν συζητηθεί με «στελέχη» και πολιτευτές των κομματικών μηχανισμών των «Προτύπων», των πολιτικών στερεοτύπων που καλουπώνουν τη ζωή μας όπως έχουν ήδη καλουπώσει τη σκέψη και την κρίση μας.

Ίσως κάποτε φερθούμε ως πολίτες με κρίση και με αυτή ως εργαλείο να διαμορφώσουμε άποψη  και όχι ιδιώτες σε κρίση και με τσιμεντωμένη εκ των προτέρων άποψη για τα στερεότυπα που μας έχουν μπήξει στο μυαλό.