Στο Χάντλβιλ του 1865, οι εορτασμοί για τον γάμο του τοπικού σερίφη Γουίλ Κέιν με την καλή του διακόπτονται απότομα από την είδηση πως στην κωμόπολη θα έρθει ο άρτι αποφυλακισθείς αρχηγός μιας συμμορίας που ο ίδιος ο Κέιν είχε στείλει στη φυλακή. Είναι να καταφθάσει με το τρένο των 12.00, μαζί με τους συντρόφους του, για να τον εκδικηθεί. Παρά τις αντιρρήσεις της γυναίκας του, το ήθος του υπαγορεύει στον Κέιν να μείνει να τους περιμένει. Όμως γρήγορα διαπιστώνει πως κανείς δεν είναι διατεθειμένος να τον βοηθήσει. Μόνος και φοβισμένος, ετοιμάζεται να τους αντιμετωπίσει. Λίγη ώρα μένει μέχρι το τριπλό σφύριγμα της άφιξης της αμαξοστοιχίας…

Η ταινία “ Το τρένο θα σφυρίξει τρεις φορές” θεωρείται η ταινία που έβγαλε το κάποτε περιφρονημένο είδος του γουέστερν από τη μεταπολεμική αφάνεια. Η υπόθεσή της εκτυλίσσεται σε πραγματικό χρόνο δράσης και περιστρέφεται γύρω από ένα και μόνο κεντρικό πρόσωπο. Ο Γκάρι Κούπερ ενσαρκώνει ιδανικά έναν λιγομίλητο, αποφασισμένο,  ηθικά ακέραιο ήρωα που η ηθική του τον κάνει να αρνείται να εγκαταλείψει τις ιδέες του και να πολεμήσει για αυτές.

Η ταινία αυτή αποτελεί ταυτόχρονα και μια αλληγορία αλλά και μια μαχαιριά στο Μακαρθισμό, βάζοντας στο στόχαστρό της όσους έκαναν ότι δεν έβλεπαν τις απάνθρωπες διώξεις καλλιτεχνών της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Το φανταστικό Χάντλβιλ του 1860 ήταν μια αλληγορική μεταφορά του πραγματικού Χόλιγουντ του 1950.

Σεναριογράφος της ταινίας, ήταν ο Καρλ Φόρμαν, που ήταν τα προηγούμενα χρόνια μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος και είχε ήδη κληθεί σε μακαρθικές ακροάσεις , ενώ το φιλμ βρισκόταν στα γυρίσματα. Χαρακτηρίστηκε δε ως μάρτυρας μη συνεργάσιμος, με την έννοια ότι δεν κατέδωσε άλλους συναδέλφους του, κάτι που είχε κάνει για παράδειγμα ο Ηλίας Καζάν

Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν ο παραγωγός της ταινίας, συμφώνησε με τα μεγάλα αφεντικά και την παντοδύναμη εκείνη την εποχή Επιτροπή Αντιαμερικάνικων Ενεργειών, να κόψει από τους τίτλους της ταινίας τον Καρλ Φόρμαν, βρήκε αντίδραση από τον Γκάρι Κούπερ. Ο μεγάλος σταρ, ο οποίος αρχικά ήταν μέλος της Επιτροπής για τα Αμερικάνικα Ιδεώδη που είχε συστήσει ο Τζον Γουέιν και στη συνέχεια πολέμιός της και αντίθετος σε κάθε δίωξη καλλιτεχνών, είχε γίνει στενός φίλος του Φόρμαν και απείλησε ότι θα αποχωρήσει από τα γυρίσματα αν κοπεί ο Φόρμαν, αναγκάζοντας τον παραγωγό να υπαναχωρήσει.

Η ταινία βρέθηκε τελικά να διεκδικεί επτά Όσκαρ χάνοντας αυτό της “Καλύτερης Ταινίας” αλλά κερδίζοντας τελικά τέσσερα αγαλματίδια και ανάμεσά τους ο Γκάρι Κούπερ του Α’ Ανδρικού Ρόλου, για την ανεπανάληπτη ερμηνεία του.

Όσο για τον Φόρεμαν, μπήκε στη μαύρη λίστα και αναγκάστηκε να συνεχίσει την καριέρα του στην Αγγλία με σενάρια όπως τη «Γέφυρα του Ποταμού Κβάι» που, η ειρωνεία της τύχης τον έφερε να βραβεύεται με το αντίστοιχο Oσκαρ από τους ίδιους ανθρώπους που τον είχαν έμμεσα εξορίσει.

Η.Π.Α., 1952, Ασπρόμαυρο

Παραγωγή: Στάνλεϊ Κρέιμερ

Σκηνοθεσία: Φρεντ Τσίνεμαν

Σενάριο: Καρλ Φόρμαν

Φωτογραφία: Φλόιντ Κρόσμπι

Μοντάζ: Ελμο Γουίλιαμς

Μουσική: Ντιμίτρι Τιόμκιν

Πρωταγωνιστούν: Γκάρι Κούπερ, Τόμας Μίτσελ, Λόιντ Μπρίτζες, Γκρέις Κέλι, Kέιτι Τζουράντο, Λι Βαν Κλιφ

Διάρκεια: 85 λεπτά

Χώρα παραγωγής: HΠΑ

Έτος παραγωγής: 1952

Η Κινηματογραφική Λέσχη Ραφήνας ξεκίνησε τη νέα χρονιά με ένα αφιέρωμα σε ένα ιδιαίτερο κινηματογραφικό είδος, το ΓΟΥΕΣΤΕΡΝ. Ένα είδος που δεν σταμάτησε ποτέ να εξελίσσεται δυναμικά και σημάδεψε την κινηματογραφική ιστορία, δίνοντας και ορισμένες εξαιρετικές ταινίες

Χθες, Δευτέρα 13/1, προβλήθηκε η ταινία “Το μεγάλο ανθρωπάκι (Big Little Man)”, ένα  χαρακτηριστικό δείγμα αναθεωρητικού γουέστερν, δηλαδή των ταινιών που ξεπερνούν το στερεότυπο του "κακού και άγριου ινδιάνου" των αρχικών γουέστερν και τολμούν να μιλήσουν για τη γενοκτονία και τον αφανισμό των ιθαγενών πληθυσμών. Τη Δευτέρα 20/1, θα προβληθεί  η ταινία "Το τρένο θα σφυρίξειτρεις φορές (High noon)", ένα γουέστερν - πολιτικό θρίλερ  με σαφείς αναφορές στην ατμόσφαιρα της εποχής του μακαρθισμού. Τέλος, τη Δευτέρα 27/1, θα προβληθεί η ταινία “Οι ασυγχώρητοι (The unforgiven)”, μια ταινία από τον μεγάλο Κλιντ Ίστγουντ

Η πρώτη ταινία - “Το μεγάλο ανθρωπάκι (Big Little Man)” - σκηνοθετήθηκε από τον Άρθουρ Πεν ο οποίος, μαζί με τον Σαμ Πέκινπα, συνέθεσαν το τρομερό δίδυμο των σκηνοθετών που από τα μέσα του '60 έφεραν τα πάνω κάτω στο Χόλιγουντ και από τη χρυσή εποχή της αθωότητας, περάσαμε σε ένα σινεμά έντονης αμφισβήτησης.

Το "Μεγάλο Ανθρωπάκι", αν και συγκαταλέγεται στα γουέστερν λόγω της εποχής που διαπραγματεύεται,  είναι περισσότερο μια κριτική ματιά στην ιστορία  της Αμερικής του 19ου αιώνα και η πρώτη που καταγράφει τόσο έντονα και τόσο ωμά τη γενοκτονία που συντελέσθηκε εις βάρος των Ινδιάνων. Και αυτό το καταφέρνει με μια αριστοτεχνική ακροβασία μεταξύ σάτιρας και δραματικών σκηνών,

Η Αμερικανική Δύση κατακτήθηκε με πολύ αίμα εις βάρος των ιθαγενών και το γουέστερν έγινε η κολυμπήθρα του Σιλωάμ, παρουσιάζοντας τους Ινδιάνους ως βάρβαρους και απολίτιστους και δικαιολογώντας κατά τον τρόπο αυτό τη βαρβαρότητα σε βάρος τους

Η ταινία μας δεν είναι τέτοια. Γκρεμίζει μύθους και στερεότυπα με ένα γενναίο τρόπο που ξαφνιάζει. Η παρουσίαση του στρατηγού Τζωρτζ Κάστερ ως μισότρελου δολοφόνου θα σοκάρει το κοινό της εποχής. Μέχρι τότε ο Τζωρτζ Κάστερ θεωρείτο ένας τραγικός εθνικός ήρωας, κάτι σαν τον δικό μας Παπαφλέσσα.

Αλλά ο Άρθουρ Πεν δεν γκρεμίζει μόνο το μύθο του Κάστερ, αλλά όλη τη μυθολογία για το πώς κατακτήθηκε η Δύση και πώς αυτό αποδόθηκε για δεκαετίες από το Χόλυγουντ. Ταυτόχρονα καταγγέλλει την υποκρισία του δυτικού πολιτισμού, αλλά και την ανθρώπινη βαρβαρότητα. Και, τελικά, αγκαλιάζει τη φιλοσοφία και τη στάση ζωής των Ινδιάνων και την τοποθετεί απέναντι στην αρπακτική συμπεριφορά του λευκού που θα καταστρέψει τα πάντα στο πέρασμά του

Όλα αυτά περιγράφονται μέσα από την αφήγηση ενός ανθρώπου 120 ετών, ο οποίος, αν και λευκός, μεγάλωσε σε έναν καταυλισμό Ινδιάνων Τσεγιέν.

Αυτού του είδους η προσέγγιση βρήκε αργότερα και άλλους μιμητές, με πιο χαρακτηριστική την ταινία “Χορεύοντας με τους Λύκους” του Κέβιν Κόστνερ.

Παρά το θάρρος της πρωτοπόρου τέχνης, η αμερικανική κοινωνία δεν την ακολούθησε. Φαίνεται πως ένα έθνος που γεννήθηκε από μία πανσπερμία λαών, μέσα από την κατάκτηση μιας ηπείρου και τη γενοκτονία του ιθαγενούς πληθυσμού της, έχει εκπαιδευθεί να θεωρεί δεδομένο το δικαίωμά του να κατακτά ό,τι ζητάει. Έτσι, το έθνος που ορκίζεται στο όνομα της ελευθερίας και της δημοκρατίας, κρατά με τη δύναμη των όπλων του δέσμιο τον μισό πλανήτη, έχει αιματοκυλίσει ηπείρους ολόκληρες και μόλις πρόσφατα εξέλεξε τον Ντόναλντ Τραμπ που άρχισε με τη σειρά του να προκαλεί το Μεξικό, την Γροιλανδία, ακόμη και τον Καναδά.

Σε αυτό το κατακτητικό παρελθόν των Αμερικανών κρύβεται η αγάπη τους για την οπλοκατοχή και, σύμφωνα με τον Αμερικανοεβραίο πολιτικό επιστήμονα Νόρμαν Φίνκελσταϊν, εκεί επίσης κρύβεται και η συμπάθεια των Αμερικανών προς τους Ισραηλινούς. Οι αναλογίες μεταξύ Αμερικάνων/Ισραηλινών και Ινδιάνων/Παλαιστινίων είναι πολύ έντονες σύμφωνα με τον καθηγητή και, ίσως γι’ αυτό, μεγάλη μερίδα του λαού των ΗΠΑ να αισθάνεται ταύτιση με τη μεριά των Εβραίων εποίκων.

Ας γνωρίζουν όμως οι βραχείας μνήμης Αμερικανοί, αλλά και οι Ισραηλινοί, ότι η Ιστορία έχει τον τρόπο της να εκδικείται. Μπορεί να αργεί, αλλά δεν ξεχνά

Σκηνοθεσία: Arthur Penn

Σενάριο: Thomas Berger, Calder Willingham

Πρωταγωνιστούν: Dustin Hoffman, Faye Dunaway, Chief Dan George

Έτος παραγωγής: 1970

Διάρκεια:139'