Του Αλέξη Κροκιδά*
H ελευθερία είναι το άλυτο μυστήριο της φιλοσοφίας. Όχι το μόνο βέβαια. Ίσως κιόλας και με κάποια γενναιόδωρη δόση υπερβολής, η φιλοσοφία είναι αυτή ακριβώς η συστηματική προσπάθεια να παραμείνει το μυστήριο άλυτο. Κάπως διαφορετικά ειπωμένο από κάποιο τυπάκι τον 19ο αιώνα, δεν εχει σημασία ποιο, Οι φιλόσοφοι έχουν απλά ερμηνεύσει τον κόσμο. Το θέμα είναι να τον αλλάξουμε. Θες προφητεία, θες σύμπτωση, θες το κάρμα, ο κόσμος έχει αλλάξει πολύ από τότε. Χωρίς καμία δόση υπερβολής, έχει γίνει πιο ανελεύθερος. Πιο βάρβαρος. Πιο αμείλικτος.
Μα πώς; Δεν καταργήθηκε η σκλαβιά, η φεουδαρχία, η παιδική εργασία, δεν καθιερώθηκε πενταήμερο εργασίας και το οκτάωρο για να έχουμε ελεύθερο χρόνο να διαβάζουμε φιλοσοφία μετά τη δουλειά (οι άνεργοι δεν μετράνε, αυτοί έχουν άπλετο ελεύθερο χρόνο) και τα Σαββατοκύριακα να πηγαίνουμε στην Επίδαυρο να δούμε κανα Οιδίποδα, καμμιά Λυσιστράτη κι άμα λάχει να πάμε και στον όμορφο κήπο του όμορφου κτιρίου του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, εκεί Ερμού 134-136, για καμμιά εκδήλωση;
Αν δεν είναι αυτό ελευθερία, τότε τι είναι; Επίκαιρη υποσημείωση: μη το δένετε σκοινί κορδόνι για το οκτάωρο και το πενταήμερο. Σε λίγο θα σας χαρίσουμε την ελευθερία να δουλεύετε 16 ώρες την ημέρα, έξι μέρες την εβδομάδα και βλέπουμε. Η εργασία εξάλλου απελευθερώνει τον άνθρωπο από τα δεσμά της μιζέριας και της οκνηρίας. Arbeit macht frei γαρ. Κι όπως έλεγε κι ένας άλλος Γερμανός φιλόσοφος, η ιστορία βαδίζει αμείλικτα προς την ελευθερία.
Βέβαια πρέπει να είμαστε κομμάτι προσεκτικοί και να μην το παρακάνουμε. Αλλο ελευθερία, άλλο ασυδοσία, όπως άλλο Ιθάκη, άλλο υφάκι. Δεν μαθαίναμε στο σχολείο ότι η ελευθερία του ενός σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου; Το μαθαίναμε. Οσοι πρόσεχαν τέλος πάντων. Δεν μπορούμε λοιπόν να πατάμε τον κάλο της Λίνας Μενδώνη που εκτός από Αρσακειάδα είναι και επιφανής αρχαιολόγος και ορκισμένη προστάτιδα του ελληνικού πολιτισμού και πάλαι ποτέ εξαπατημένη από τον Λιγνάδη.
Είπαμε ελευθερία, αλλά όχι και να μαζευόμαστε στο κτίριο του ΣΕΑ, μια φτυσιά από την Ακρόπολη να συζητάμε το έγκλημα της Πύλου που κόστισε τις ζωές εξακοσίων και ανθρώπων. Θα σηκωθούν τα ένδοξα τσιμέντα να μας βαράνε στο κεφάλι και θα χαλάσει η αισθητική του ιερού βράχου. Ετσι μου 'στε συνάδελφοι αρχαιολόγοι; σου λέει η Μενδώνη. Έξω. Εξωση. Στα τσακίδια. Άμα θέλετε να το παίζετε ελεύθεροι, πηγαίνετε να νοικιάσετε κανένα υπόγειο, καμιά γιάφκα να κάνετε τις εκδηλώσεις σας.
Εδώ
είναι η Σπάρτη (This is Sparta). Η Ακρόπολη. Το Θησείο. Ο πολιτισμός.
Έχει τα δίκια της η γυναίκα. Γιατί αν δεν κάνει κάτι τώρα, σε λίγο θα προβάλουν και την ταινία «Ξεπαρθενών» στο κτίριο του ΣΕΑ. Πρόκειται παρεμπιπτόντως για μία έξοχη, αστεία, πολιτική, συγκινητική και τρυφερότατη ταινία μικρού μήκους. Όσον αφορά την «επίμαχη» σκηνή όπου δύο άντρες κάνουν σεξ πάνω στον ιερό βράχο, κάτι που θα σόκαρε μάλλον την κυρία Μενδώνη αν την έβλεπε (γιατί άραγε;), αν και πιστεύω χωρίς να μπορώ βέβαια να το τεκμηριώσω ότι την είδε και την καλο-είδε ένα δειλινό του Αυγούστου στο σπίτι της πίνοντας ουζάκι, θεωρώ ότι αποτελεί μια εξαίσια και τολμηρή πράξη ελευθερίας, δηλαδή αληθινού πολιτισμού, όχι του πολιτισμού που αγοράζει και πουλάει η κυρία Μενδώνη σε τιμή ευκαιρίας.
Αλλά έννοια σου και τα φύλαγε στον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων εδώ και καιρό, που τόλμησαν να την επικρίνουν σφοδρά για τον σκανδαλώδη τρόπο που μεθόδευσε τη Συμφωνία για τη Συλλογή Στερν το 2022. Μάλιστα ο Σύλλογος των συναδέλφων της είχει αποκαλέσει σε ανακοίνωση του την εν λόγω συμφωνία «κορυφαίο σκάνδαλο νομιμοποίησης της αρχαιοκαπηλίας και της κιβδηλείας μνημείων».
Κατά τ’ άλλα, η ιστορία εδώ, ας πούμε η δική μας ιστορία, ο δικός μας πολιτισμός του 41%, προχωράει προς την ελευθερία, σφυρίζοντας απειλητικά. Στο διάβα της αφήνει νεκρούς σε ναυάγια και εκτροχιασμούς τρένων, κατεστραμμένα δάση.
Φτου ξελευτερία. Η ελευθερία μου είναι ο θάνατος σου, κυριολεκτικά, μεταφορικά, συναισθηματικά, συμβολικά, πολιτισμικά.
*Κοινωνιολόγος
Το κείμενο του Αλ. Κροκιδά δημοσιεύτηκε και στην Εφημερίδα των Συντακτών
Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
