Αυτοί οι στίχοι του Άλκη Αλκαίου είναι που έδωσαν τον τίτλο στην διαδικτυακή μας απόπειρα να μοιραστούμε τις αγωνίες μας για όσα βλέπουμε να συμβαίνουν γύρω μας και με αφορμή τους στίχους αυτούς παρουσιάζουμε έναν κλασσικό πλέον δίσκο της ελληνικής δισκογραφίας , το «Εμπάργκο».
Το «Εμπάργκο» κυκλοφόρησε το 1982 και ήταν το αποτέλεσμα της συνάντησης ενός από τους πιο σημαντικούς στιχουργούς του ελληνικού τραγουδιού, του Άλκη Αλκαίου, με έναν από τους μεγαλύτερους Έλληνες συνθέτες, το Θάνο Μικρούτσικο
Στο δίσκο αυτό, ο Θάνος Μικρούτσικος πειραματίστηκε με πολλά διαφορετικά μουσικά στυλ, όλα όμως παιγμένα με τον προσωπικό και αναγνωρίσιμο τρόπο πλέον του συνθέτη. Τα τραγούδια του δίσκου, όμως, έχουν άλλο ένα κοινό στοιχείο που τα ενώνει και τα ενισχύει και αυτό δεν είναι άλλο από τη γλώσσα του Άλκη Αλκαίου
Η ποίηση του Αλκαίου, αιχμηρή, πυκνή και αλληγορική, θα ενώσει ιδανικά όλα αυτά τα τραγούδια και έτσι θα προκύψει το «Εμπάργκο», ένα κλασικό πια έργο, που όμως δεν έτυχε της ανάλογης αναγνώρισης από το ευρύ κοινό.
Τα τραγούδια του δίσκου ερμηνεύουν η Μαρία Δημητριάδη, ο Κώστας Καράλης, ο Βλάσσης Μπονάτσος, ο Μανώλης Μητσιάς και ο ίδιος ο συνθέτης. Ολόκληρος ο δίσκος είναι αφιερωμένος στον Κωστή Μοσκώφ.
Ο δίσκος ξεκινά με την «Εισαγωγή», το μοναδικό τραγούδι του δίσκου που δεν είναι σε ποίηση του Άλκη Αλκαίου, αλλά του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι
«Η τέχνη δεν πρέπει ν’ αντανακλά
σαν τον καθρέφτη
μα σαν φακός να μεγεθύνει»
Ακολουθεί το συγκλονιστικό «Κακόηθες μελάνωμα» τραγουδισμένο από τον ίδιο το συνθέτη, που είναι αφιερωμένο στο μαρξιστή διανοούμενο Νίκο Πουλαντζά που μερικά χρόνια νωρίτερα είχε αυτοκτονήσει στο Παρίσι πέφτοντας από τον 24ο όροφο μαζί με τα βιβλία του.
«Στην Πέργαμο και στη Μπαστιά
δίδυμα φτάνουν φορτηγά
κι ένα ιπτάμενο δελφίνι
στον Πόρο και στη Σαντορίνη.
Κι εγώ απόψε θα σε χάσω
και αύριο θα σε ξεχάσω»
Το επόμενο τραγούδι του δίσκου, «Μές στο χημείο του Μαγιού», με τη φωνή της Μαρίας Δημητριάδη, αναφέρεται στο δικτατορικό καθεστώς της Τουρκίας της εποχής εκείνης.
«Τώρα μαθαίνεις στο Ικόνιο αποκλεισμένος
ποιοί σαμποτάρουν με καλώδια το κορμί σου
πατριωτάκι, τρώει τα νύχια ο ανακριτής σου
κι είναι το ίδιο αγέλαστος και γελασμένος
Στο «Ταπεινό ρέκβιεμ για το μέλλον ή το άλλο πρόσωπο ενός αυτόνομου», με τη φωνή του Βλάση Μπονάτσου, ξεπηδούν εικόνες ζοφερές από το μέλλον
«Πάω στο σταθμό σαν έρχεται το τρένο
ξέχασα: φεύγω ή κάτι περιμένω
κάποιος μιλάει για μέλλοντα επινίκια
και μου γελάει πίσω από δεκανίκια»
Η «Γραμμαγραφία (Σαλβαντόρ 80)», πάλι με τη φωνή της Μαρίας Δημητριάδη, καταγγέλει άλλη μια δικτατορία, στο Ελ Σαλβαδόρ αυτή τη φορά.
«Πού πας χλομός καλέ μου Μιγκέλ
γέμισε ο τόπος κίτρινες τουλίπες
και στην πλατεία Χόρχε ντ’ Αλβαράδο
περιπολούν δεινόσαυροι και γύπες»
Στη «Σκάντζα», ο Βλάσσης Μπονάτσος ροκάρει
Απ’ τη Σιδώνα ως τα Χανιά
δεν είναι η νύχτα που μας λείπει
έφτασαν τροχιοδειχτικά
και μας φωτίζουνε τη λύπη.
Στην «Πρωϊνή ή βραδυνή σερενάτα» ο ποιητής με τη φωνή του Κώστα Καράλη μιλά για το ανικανοποίητο και το φευγαλέο
“ Κάθε που πίνω απ’ την πηγή σου
κάτι μου καίει τον ουρανίσκο
ψάχνω στο φως μα δε σε βρίσκω
μες στην αδιάκοπη ροή σου”
Η «Ωδή σε ένα δρομέα ημιαντοχής» είναι ένα τραγούδι που λέγεται πως αναφέρεται στο Διονύση Σαββόπουλο, αποτέλεσμα της αντιπαλότητας που είχε ξεκινήσει μεταξύ των δύο συνθετών χρόνια πριν
«Σε βρήκα έξω απ’ την Ιεριχώ
να κλαις στων σαλπισμάτων το σκοπό
φωτόνια στην παλάμη να κρατάς
πέντε δηνάρια το ’να να πουλάς»
Το κάθε άλλο παρά «Χαρούμενο τραγούδι για τη Σύλβια Πλαθ» είναι αφιερωμένο σε άλλον έναν αυτόχειρα, την Αμερικανίδα ποιήτρια Σύλβια Πλαθ αυτή τη φορά και η Μαρία Δημητριάδη είναι συγκλονιστική
«Δώσ’ μου τα χέρια σου, ακριβή
δρολάπι απ’ τον Αϊ Φραγκίσκο
χάνομαι κάθε που σε βρίσκω
μες στη θεσσαλική βροχή»
Στο «Μεταμεσονύχτιο» η ερμηνεία του Κώστα Καράλη υπηρετεί άψογα το λυρισμό της ποίησης και της μελωδίας
«Η νύχτα είναι μαγική
πέφτει στον ουρανό ένα αστέρι
μια μυστική θα κάνω ευχή
Αλίκη τι κρατάς στο χέρι»
Το τραγούδι, όμως, που θα επισκιάσει όλα τα υπόλοιπα τραγούδια του δίσκου είναι το «Ερωτικό» σε ερμηνεία του Μανώλη Μητσιά. Το τραγούδι , παρά τους δυσνόητους στίχους του, αγαπήθηκε και τραγουδήθηκε απ’ όλο τον κόσμο σπάζοντας τις γνωστές διαχωριστικές γραμμές, κάτι που έμελλε να κάνει δεκαπέντε χρόνια αργότερα και η «Ρόζα», το άλλο μεγάλο ζεϊμπέκικο του Θάνου Μικρούτσικου και αυτό σε στίχους του Άλκη Αλκαίου!
«Με μια πιρόγα φεύγεις και γυρίζεις
τις ώρες που αγριεύει η βροχή
στη γη των Βησιγότθων αρμενίζεις
και σε κερδίζουν κήποι κρεμαστοί
μα τα φτερά σου σιγοπριονίζεις
Σκέπασε αρμύρα το γυμνό κορμί σου
σου `φερα απ’ τους Δελφούς γλυκό νερό
στα δύο είπες πως θα κοπεί η ζωή σου
και πριν προλάβω τρις να σ’ αρνηθώ
σκούριασε το κλειδί του παραδείσου
Το καραβάνι τρέχει μες στη σκόνη
και την τρελή σου κυνηγάει σκιά
πώς να ημερέψει ο νους μ’ ένα σεντόνι
πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σχοινιά
αγάπη που σε λέγαμ’ Αντιγόνη
Ποια νυχτωδία το φως σου έχει πάρει
και σε ποιο γαλαξία να σε βρω
εδώ είναι Αττική φαιό νταμάρι
κι εγώ ένα πεδίο βολής φτηνό
που ασκούνται βρίζοντας ξένοι φαντάροι»
Τα τραγούδια του δίσκου
- Εισαγωγή - Θάνος Μικρούτσικος
2. Το κακόηθες μελάνωμα (Μνήμη Νίκου Πουλαντζά) - Θάνος Μικρούτσικος
3. Μες στο Χημείο του Μαγιού (Τουρκία '81) - Μαρία Δημητριάδη
4. Ερωτικό - Μανώλης Μητσιάς
5. Ταπεινό ρέκβιεμ για το μέλλον ή το άλλο πρόσωπο ενός αυτόνομου - Βλάσσης Μπονάτσος
6. Γραμμαγραφία (Σαλβαντόρ '80) - Μαρία Δημητριάδη
7. Σκάντζα - Βλάσσης Μπονάτσος
8. Πρωϊνή ή βραδυνή σερενάτα - Κώστας Καράλης
9. Ωδή σ' ένα δρομέα ημιαντοχής - Θάνος Μικρούτσικος
10. Χαρούμενο τραγούδι για τη Σύλβια Πλαθ - Μαρία Δημητριάδη
11. Μεταμεσονύχτιο - Κώστας Καράλης
12. Υστερόγραφο – Ορχήστρα