Ο επισκέπτης του ανατολικού Πεντελικού, σήμερα 20/8/2018, ειδικά ο επισκέπτης της περιοχής από το Νταού μέχρι την θάλασσα στο Μάτι, το Κόκκινο και Μπλε λιμανάκι και μέχρι τη Ραφήνα, θα γίνει μάρτυρας του πιο αποκρουστικού θεάματος, που δεν θα μπορούσε να σκηνοθετήσει ακόμα και ο πιο διεστραμμένος σκηνοθέτης. Ένα μαύρο τοπίο που απλώνεται από μερικές εκατοντάδες μέτρα ψηλότερα από το μοναστήρι της Νταού μέχρι και τα τελευταία εκατοστά παραλίας, στις προαναφερθείσες παράλιες περιοχές. Ένα μαύρο τοπίο που μέσα του κρατάει σαν ορόσημα του τρόμου και της απελπισίας καμένα σπίτια, καμένα δέντρα, καμένα αυτοκίνητα, καμένα ζώα. Σποραδικά μπορεί κανείς να δει και μερικά σπίτια ή άλλα στοιχεία τα α οποία απέφυγαν την φωτιά ή που η φωτιά δεν τα άγγιξε από τύχη ή από τραγική σκηνοθεσία, της ίδιας της ανθρώπινης μοίρας.

Ίστανται λευκά (οτιδήποτε δεν είναι μαύρο στον τόπο ορίζεται ως λευκό) αλλά βουβά, κενά από ζωή. Η ζωή για να τα γεμίσει χρειάζεται αέρα και ο αέρας της περιοχής είναι άρρωστος, είναι ανίκανος να διατηρήσει ζωντανή τη φλόγα και της πιο ασήμαντης μορφής ζωής.

Δυο μέρες τώρα προσπαθούμε, μία παρέα κατοίκων της περιοχής που αποτελείται από επιστήμονες σχετικών ειδικοτήτων, είτε από επαγγελματική διαστροφή είτε από την ανάγκη που μας ωθεί να θέσουμε τα δάκτυλα μας επί του τύπου των ήλων, καταγράφουμε την καταστροφή και ψάχνουμε. Ψάχνουμε να ακούσουμε την φωνή των δέντρων, των μοναδικών αξιόπιστων μαρτύρων των γεγονότων, να μυρίσουμε την αλήθεια που μας στέλνει η καμένη γη, να βρούμε τα ίχνη που αφήνει πάντα ο κάθε εγκληματίας στον τόπο του εγκλήματος. Δεν αγνοούμε πως διεξάγεται επίσημη έρευνα από ινστιτούτα και φορείς, αλλά οι κυβερνήτες του τόπου, σε όλα τα επίπεδα διοίκησης, έχουν κάνει τα πάντα για να μας πείσουν για την αναξιοπιστία τους. Έκαναν τα πάντα αλλά δεν χρειαζόταν αφού το πετυχαίνουν πάντα με χαρακτηριστική ευκολία. Η αναξιοπρεπής στάση της τοπικής διοίκησης (δεν είναι αυτοδιοίκηση αυτό το έκτρωμα) σε επίπεδο δήμων και περιφέρειας είναι χαρακτηριστική. Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Η εξαφανισμένη περιφερειάρχισσα και ο «έτσι γουστάρω» - φιλόλογος αντιπεριφερειάρχης που εκτονώνει την ανάγκη του για αυτοεπιβεβαίωση στις φωτογραφίες με χωματουργικά μηχανήματα να εγκληματούν σε βάρος της φύσης (αλλά και του πληθυσμού και θα το καταλάβει αυτό πολύ σύντομα).

Μετά, οι δήμαρχοι που ο ένας προωθεί το lifestyle της καταστροφής και ο άλλος αρνείται τις ΚΡΑΥΓΑΛΕΕΣ ευθύνες του σαν το στερεότυπο της «ατυχήσασας γυναικούλας» της γειτονιάς. Ανάξιοι για θέσεις ευθύνης, δημιουργούν ένα σκηνικό ζόφου. Ζόφου και αηδίας που ενδεχομένως να ξεπερνά σε ένταση ακόμα και την ίδια την εικόνα του κατεστραμμένου τόπου.

Τέλος η κυβέρνηση που αφού ενημερώθηκε για την «σωστή τοποθέτηση» των επιστημόνων του ινστιτούτου Max Planck, τους επέλεξε για να εκδώσουν πόρισμα για το τι έφταιξε για την καταστροφή. Κρίμα που διάλεξε να πάρει ένα αποτέλεσμα αφού πρώτα διαπίστωσε πως θα ήταν το επιθυμητό. Ακόμα και αντικειμενικό να είναι, το φάουλ της όψιμης επιλογής το καθιστά αναξιόπιστο, τουλάχιστον στις συνειδήσεις της κοινωνίας. Στο εμετικό παιχνίδι των επικοινωνιολόγων της καταστροφής κατάφεραν να ακυρώσουν τη δουλειά που τόσο στοργικά ετοίμαζαν.

Μεγαλύτερο όφελος θα δει η κυβέρνηση με τις εξαγγελίες Σπίρτζη και λοιπών περί ξαναχτισίματος των πάντων, όπως ήταν. Βέβαια εδώ έχουν πιάσει και μία λαμπρή ευκαιρία πολεοδόμησης της καμένης περιοχής, ανοικοδόμησης και ανταλλαγής των μικροϊδιοκτησιών με «διαμερισματάκια» κλπ. Μία «μπίζνα» ξεπροβάλλει που και σπίτια θα μοιράσει και δουλειά σε φίλους θα μοιράσει. Το μόνο θέμα υπάρχει με τα αυθαίρετα που θα γκρεμιστούν, αν θα ξαναχτιστούν (ή θα γίνει η προαναφερθείσα ανταλλαγή)

Όλα αυτά λοιπόν που παραθέσαμε στον εκτενή πρόλογο, μας ώθησαν να βάλουμε τα δικά μας δάκτυλα, επί τον τύπο των ήλων της καταστροφής.

Η ανάφλεξη

Σύμφωνα με τα όσα κυκλοφορούν από τα ΜΜΕ και από ό,τι λέγεται και από τους συνδημότες μας, η φωτιά ξεκίνησε πάνω από τη Νταού Πεντέλης. Το υψηλότερο σημείο που θα μπορούσε να είναι το σημείο ανάφλεξης. Δείτε την καμένη περιοχή από πού αρχίζει και προς τα πού πηγαίνει, σύμφωνα και με το δελτίο καιρού της ημέρας

Φωτ 1 Προσεγγίζοντας το σημείο ανάφλεξης από τα νότια

Φωτ 2  Αυτό είναι το πιο πιθανό σημείο που ξεκίνησε η φωτιά

Φωτ3 Κάηκαν μερικά δέντρα και η κατεύθυνση της φωτιάς είναι βορειοανατολική

Ο άνεμος

Σύμφωνα με τον Μετεωρολογικό Σταθμό (ΜΣ) Νέας Μάκρης, ο άνεμος στις 23/7/2018 ήταν Δυτικός Βορειοδυτικός, μέσης ταχύτητας 7,7  και Μέγιστης ταχύτητας 54,7 ΧΑΩ (ριπές)

Το δελτίο του Μετεωρολογικού Σταθμού για τον μήνα Ιούλιο του 2018 ακολουθεί

Μετεωρολογικές παρατηρήσεις ΜΣ Νέας Μάκρης

 

Από τα δεδομένα δεν βλέπουμε κάποιον αιφνιδιασμό από πλευράς ανέμων. Να άλλαξε δηλαδή απότομα η διεύθυνση τους. Βόρειο και Βορειοδυτικοί έπνεαν εκείνη την ημέρα και καμία ξαφνική μεταβολή δεν παρατηρήθηκε.

Η ακραία ταχύτητα ανέμου που καταγράφηκε 54,7 χλμ/ώρα αντιστοιχεί σύμφωνα με τη δομή της κλίμακας Bf σε 7 Bf, δηλαδή σφοδρός άνεμος που κουνάει τα δέντρα και το βάδισμα είναι δύσκολο. Ακούστηκαν και γράφτηκαν, αρκετά εκ των υστέρων κάτι για ανέμους 120 χιλιομέτρων την ώρα* και 12 Bf αλλά αυτά είναι αστειότητες και μη τα πείτε παραέξω. Με ποιου σταθμού τα δεδομένα πρέκυψαν αυτές οι τιμές;

 

Το ρέμα της Νταού

Όπως θα δείτε και στις φωτογραφίες, λίγες εκατοντάδες μέτρα από το σημείο ανάφλεξης εντοπίζεται το ρέμα της Νταού Πεντέλης. Ένα ρέμα με πλατάνια στην κορυφή του και δενδρώδη, υψηλή βλάστηση κατά μήκος της διαδρομής του προς το Μέγα Ρέμα Ραφήνας όπου εκβάλει. Η δενδρώδης βλάστηση που φαίνεται καμένη πια

 

Φωτ4 Το ρέμα της Νταού. Αρχή

 

 Φωτ5 Το ρέμα της Νταού με τα πλατάνισ του

 

Φωτ 6 Το ρέμα της Νταού κατηφορίζει προς το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, καμένο πλέον

Η φωτιά όταν μπήκε στο ρέμα, ενώ παρουσίαζε στρωτή ροή (φαίνεται πως κατευθύνει τη φωτιά μέσα του και αυτή καίει ότι βρίσκει μέσα στο ρέμα) με μεταβολές ταχύτητας κίνησης της φωτιάς, λόγω των ριπών του ανέμου μέσα στην κοίτη. Τα ρέματα πέρα από αγωγοί νερού, είναι και αγωγοί αερίων μαζών, άρα και φωτιάς. Μάλιστα σε συνθήκες δασικής πυρκαγιάς και λόγω των συνθηκών της φωτιάς που δυναμώνουν την ένταση της κίνησης του αέρα μέσα στο ρέμα, αυτό λειτουργεί όπως λειτουργούσαν οι σίφωνες με τους οποίους ο βυζαντινός στόλος εκτόξευε το υγρό πυρ και κατέκαιγε τα εχθρικά πλοία. Εδώ δημιουργήθηκε ένα φλογοβόλο το οποίο κατέβασε τις φλόγες πολύ γρήγορα στον Νέο Πόντο και τον Βουτζά. Έτσι πιθανόν να εξηγείται η μικρή έκταση ζημιών στην Καλλιτεχνούπολη (η φωτιά πέρασε κυρίως μέσα στο ρέμα και έκαψε το ίδιο το ρέμα παρά τις πέριξ περιοχές).

  

 

Από την Νταού, η φωτιά  φτάνει σε Νέο Πόντο και Νέο Βουτζά,προσπερνώντας σχεδόν την Καλλιτεχνούπολη (Google Earth)

Αντίθετα στον Νέο Πόντο αλλά κυρίως στον Νέο Βουτζά  ξέσπασε η πύρινη μανία. Εκεί η φωτιά βγαίνει εκτός κοίτης, εξαπλώνεται  αφού και η κοίτη είναι έντονα αλλοιωμένη, μέσα στον οικιστικό ιστό. Επίσης λίγο πιο κάτω συναντάει άλλο ένα ρέμα. Συναντάει το ρέμα που κατεβαίνει την οδό Απόλλωνος αλλά και το άλλο ρέμα, παράλληλα με την οδό Ρήγα Φεραίου, εκεί που βρίσκεται το ξενοδοχείο Bella Vista το οποίο και κάηκε.

Η έξοδος της φωτιάς από την αλλοιωμένη κοίτη του ρέματος προκαλεί εκτεταμένες καταστροφές στον Νέο Βουτζά  και συνεχίζει με ταχύτητα την πορεία της προς τη Λ. Μαραθώνος

Τα ρέματα του Νέου Βουτζά και του Νέου Πόντου που κατέβασαν τη φωτιά (Google Earth)

Φωτ 7 Στο ύψος του Λυρείου ιδρύματος η φωτιά βγήκε από την κοίτη και άρχισε να εξαπλώνεται

 Φωτ 8 Άρχισε η μετατροπή της από επικόρυφη και εντός Αγωγού (σε ρέμα)  σε έρπουσα και εξαπλούμενη

 

Η φωτιά μπαίνει στο Λυκόρεμα και τα άλλα ρέματα, πάνω από την Λ.Μαραθώνος

Ένα μοιραίο ρέμα. Το Λυκόρεμα, που ξεκινά σχεδόν πάνω από τον Νέο Πόντο, διασχίζει τη Λ. Μαραθώνος στο ύψος της γέφυρας του Παπά, εισέρχεται παράλληλα με την οδό Πανός στην περιοχή Ζούγκλα (νοτιοδυτικά από το Μάτι αλλά ακριβώς δίπλα) και συνεχίζει στρίβοντας βορειοανατολικά μέχρι την Αργυρά Ακτή, πήρε το μεγαλύτερο φορτίο της πυρκαγιάς που είχε φτάσει στα όρια Νέου Βουτζά και Νέου Πόντου και την κατέβασε προς την εκβολή του. Η φωτιά δεν δυσκολεύτηκε να μπει μέσα στο Λυκόρεμα, ούτε και να βρει καύσιμη ύλη, αφού έχει αρκετή βλάστηση, ιδίως στο τμήμα κάτω από τη Λ. Μαραθώνος

Όπως η φωτιά εξαπλωνόταν συνάντησε την κοίτη του Λυκορέματος πάνω από τη λεωφόρο Μαραθώνος. Ορμητική λόγω και της ώθησης που είχε μέσα στην κοίτη κατέκαψε την κοίτη και ό,τι βρισκόταν κοντά της ή σε μία απόσταση βολής για τα εκτοξευόμενα και αιωρούμενα φλεγόμενα υλικά. Έτσι, με τον ίδιο τρόπο, το ρέμα της Ρ. Φεραίου  έκαψε και το ξενοδοχείο Bella Vista και τα κτίρια κοντά του

 

Τα μέτωπα της φωτιάς μέσα στα ρέματα που το αλλοιωμένο περιβάλλον τα μετέτρεψε σε αγωγούς διάχυσης της φωτιάς

 

 

Φωτ 9 Το ξενοδοχείο Bella Vista, ανάμεσα στην οδό Ρήγα Φεραίου και το ρέμα

Φωτ 10 Το ρέμα της οδού Ρήγα Φεραίου πάνω από τη Λ. Μαραθώνος. Εντυπωσιάζει η απουσία υδρονομικών και έργων                            

σταθεροποίησης των κλίσεων, σε τέτοιες κλίσεις 24 μέρες μετά την πυρκαγιά

Φωτ11 Στο ύψος της Καλλιτεχνούπολης τα καμένα εδάφη παραμένουν απροστάτευτα

Φωτ 12 Μονωτήρες της ΔΕΗ επί εδάφους. Ούτε το δίκτυο ηλεκτροδότησης έχει στηθεί 24 μέρες μετά

Η διάβαση της Λ. Μαραθώνος

Δεδομένης της ταχύτητας της φωτιάς μέσα στο ρέμα, της δυναμικής που είχε αναπτύξει και της μικρής απόστασης από τη Λ. Μαραθώνος, πολύ σύντομα κλαδιά και φλεγόμενο οργανικό υλικό άρχισε να εκτοξεύεται από την δυτική προς την ανατολική μεριά της λεωφόρου.  Λόγω της φύσης της επικόρυφης πυρκαγιάς, ελαφρά φλεγόμενα κλαδιά ταξίδεψαν με ταχύτητα και ευκολία πάνω στο στρώμα ζεστού ανοδικού αέρα που ωθούσαν και οι καταβάτες άνεμοι, από το βουνό προς τη θάλασσα.

Μία σημαντική πύρινη οδός ήταν και οι οχετοί που διασχίζουν τη λεωφόρο υπογείως και που αποτελούν κανάλια εκτόνωσης της ροής του Λυκορέματος κάτω από τη λεωφόρο. Εκείνη την ώρα της φωτιάς, οι οχετοί λειτούργησαν σχεδόν σαν φλογοβόλα, σαν σίφωνες πυρός, βοηθούμενοι και από τη νεκρή βιομάζα που ήταν συσσωρευμένη στα στόμια τους. Αυτήν την οδό της φωτιάς δεν μπόρεσε να τη δει κανείς. (;) Τη διαπιστώνουμε εκ των υστέρων από τη συσσωρευμένη στάχτη στα στόμια εισόδου (Δυτικά) και τα ίχνη της φλόγας στην ανατολική πλευρά των οχετών.

Φωτ 13  Το Λυκόρεμα στη διασταύρωση του με τη Λ. Μαραθώνος Οι οχετοί της γέφυρας Παπά κρύβονται από τα κομμένα δέντρα

Η φωτιά πέρασε τη λεωφόρο από 2 οδούς και ας ψάχνονται οι διάφοροι ου μπερδεύουν τη χαλέπιο πεύκη με την κουκουναριά που φυτεύτηκε πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες στα κράσπεδα της λεωφόρου. Δεν έφταιγαν τα δέντρα. Για ακόμα μία φορά ο ένοχος ήταν ο άνθρωπος και δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς αυτό. 

 

Στο Μάτι

Όταν η φωτιά πέρασε τη Λ. Μαραθώνος, άρχισε να καίει ως επικόρυφη φωτιά δέντρα και σπίτια κατά τόπους. Υπήρξαν σημεία που δεν κάηκαν, από καθαρή τύχη. Γειτονικά σπίτια, το ένα καμένο ολοσχερώς και το άλλο ολόλευκο. Δέντρα που είχαν γίνει κάρβουνο ενώ το διπλανό τους ήταν καταπράσινο (βλ. φώτο 20 στην εκβολή της Αργυράς Ακτής).

Τα μέτωπα της φωτιας που είχαν περάσει στο Μάτι από τα δύο ρέματα του Βουτζά (της οδού Ρ. Φεραίου και της οδού Απόλλωνος) άρχισαν να γίνονται έρπουσες πυρκαγιές που προχωρούσαν με μικρότερη ταχύτητα προς τα ανατολικά. Το μέτωπο που ακολουθούσε το Λυκόρεμα συνέχισε μέσα στην κοίτη, δυναμωμένο από τον άνεμο να κατακαίει. Τα σπίτια της επονομαζόμενης «Ζούγκλας» δίπλα στο Λυκόρεμα είναι αδιάψευστοι μάρτυρες. Όπως και τα ίχνη που έμειναν

 

 

Φωτ 14-15  Λυκόρεμα, περιοχή Ζούγκλα

Η φωτιά όπως είδαμε πέρασε στο Μάτι. Εκεί συνάντησε υψηλή βλάστηση σε επαφή σχεδόν με σπίτια προχειροφταγμένα, λυόμενα, ξύλινα με εύφλεκτα επιχρίσματα και βερνίκια. Και εξαπλώθηκε. Ξέσπασε όπως είχε ξεσπάσει βγαίνοντας σε πρώτη φάση από το ρέμα της Νταού και προσεγγίζοντας τον νέο Βουτζά. Ήταν μία πυρκαγιά που ξέφευγε από τα πρότυπα της δασικής πυρκαγιάς. Ήταν ένας όλεθρος με σταθερή πορεία προς τη θάλασσα και με υποψήφια θύματα ακινητοποιημένα λόγω των πολύ κακών κυκλοφοριακών συνθηκών. Το χειρότερο όμως ήταν το ότι η φωτιά ακολουθώντας τις φυσικές γραμμές του εδάφους και όχι τον πολεοδομικό ιστό, κατευθύνθηκε μέσω του Λυκορέματος προς την Αργυρά Ακτή. Εκεί που ο άνθρωπος είχε εξαφανίσει το ρέμα, το οποίο αν υπήρχε θα είχε οριοθετήσει το πύρινο μέτωπο εντός της φυσικής του κοίτης. Το ρέμα τότε θα ήταν σύμμαχος του ανθρώπου και θα του έδινε χρόνο και οδό διαφυγής.

 

Φωτ 16-19 Κατά μήκος της Λεωφόρου Δημοκρατίας. Ο τόποε της τραγωδίας

 

 

Φωτ 20-21 Ο Κάβος στην Αργυρά Ακτή. Εκεί που κατέληξε το ποτάμι φωτιάς που κατέβηκε από το Λυκόρεμα. 

Το σκηνικό της ανείπωτης τραγωδίας

Ο άνθρωπος, ο τόσο μικρός άνθρωπος είχε εξαφανίσει το ρέμα και το πύρινο ποτάμι ξέσπασε και πάλι. Η φωτιά ξαναβγήκε, ξαναπήρε ερπουσα μορφή και κατέκαψε το θαλάσσιο μέτωπο της Αργυράς Ακτής αφήνοντας σχεδόν ανέπαφη την ταβέρνα που βρισκόταν στην εκβολή του. Εκεί που θα κατέληγε η φωτιά αν δεν είχε βγει εκτός κοίτης. Αντίθετα, η φωτιά βγήκε, πήρε έρπουσα μορφή και εξαπλώθηκε κατά μήκος της οδού Δημοκρατίας, με τα γνωστά πια τραγικά αποτελέσματα.

Φωτ 22 Η εκβολή του Λυκορέματος σήμερα. Η φωτιά έκαψε δέντρα

στην εκχερσωμένη κοίτη, αφήνοντας όμως και κάποια ζωντανά

Φωτ 23 Η ψαροταβέρνα «Αργυρά Ακτή» πάνω στην εκβολή του Λυκορέματος

Από κάτω της περνούσε κάποτε το Λυκόρεμα. Τώρα δίπλα της πέρασε η φωτιά

 

 Επίλογος

Η πυρκαγιά που ξεκίνησε από τη Νταού και θα μπορούσε να κατασβεστεί στα πρώτα 15 ή 20 λεπτά, εφόσον εγκαίρως θα είχαν επέμβει τα πυροσβεστικά συνεργεία, ξέφυγε και πήρε δραματικές διαστάσεις. Είναι κρίμα, μία φωτιά που οι φωτογραφίες δείχνουν σήμερα πως δεν ήταν τίποτα το τρομερό (φωτογραφίες καμένων στη Νταού) συνέχισε να προχωράει μέσα στο ρέμα της Νταού. Εκεί ήταν και η τελευταία ευκαιρία για την αποτελεσματική προσβολή της, όπως ήταν περιορισμένη εντός κοίτης. Όταν έφτασε στην περιοχή Λυρείου Ιδρύματος, είχε ήδη βγει εκτός κοίτης και κατέκαιγε τον τόπο διακλαδιζόμενη παράλληλα στις κοίτες των ρεμάτων της περιοχής.

Πέρασε τη Μαραθώνος, το πιθανότερο με δύο τρόπους, μεταδιδόμενη από τις φλεγόμενες κόμες των δέντρων  αλλά και υπογείως μέσα από τους οχετούς ομβρίων όπου υπήρχε αρκετή συσσωρευένη καύσιμη ύλη από τον βελονοτάπητα και άλλο νεκρό οργανικό φορτίο. Μάρτυρες για τις δύο οδούς διέλευσης αποτελούν τα ίχνη στα στόμια εξόδου των οχετών αλλά και η συσσωρευμένη στάχτη.

Ο κλάδος της πυρκαγιάς που ακολούθησε το Λυκόρεμα προκάλεσε και την μεγαλύτερη τραγωδία γιατί ήταν αυτός που έπληξε την περιοχή της Αργυράς Ακτής και τελικά δημιούργησε και το μέτωπο της οδού Δημοκρατίας αλλά και ενίσχυσε το μέτωπο που πήγε προς ο κόκκινο λιμανάκι

Μία παρεξήγηση που βολεύει πολλούς είναι πως οι μεγαλύτερες ζημιές και το βαρύτερο κόστος σε απώλειες βρίσκεται εντός του δήμου Μαραθώνα. Πρόκειται για τεράστια παραποίηση της πραγματικότητας. Η φωτιά ξεκίνησε εντός των ορίων του δήμου Πεντέλης, συνέχισε εντός των ορίων του δήμου Ραφήνας – Πικερμίου και κατέκαψε τόσο τον δήμο Ραφήνας Πικερμίου, όσο και τον δήμο Μαραθώνα. Μάλιστα ο τόπος της μεγάλης τραγωδίας βρίσκεται μέσα στα όρια του δήμου Ραφήνας Πικερμίου. Στο διάγραμμα διανομής των δημοτικών αρμοδιοτήτων αυτό είναι πασιφανές.

 

Απόσπασμα διαγράμματος ορίων δήμων από το openstreetmap.org. Το σκηνικό της μεγάλης τραγωδίας είναι ολόκληρο εντός των ορίων του δήμου Ραφήνας Πικερμίου και το να το αρνείται αυτό ο δήμαρχος των δημοσίων σχέσεων συνιστά προσβολή των νεκρών

 

 

 ______________________________________________

*Ισχυρισμός του δημάρχου Ραφήνας που μάλλον τον έβγαλε μόνος του