Ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας (ΟΛΡ) είναι υπεύθυνος για τη Διαχείριση της παράκτιας ζώνης. Αυτό το γνωρίζουμε όλοι. Ο Οργανισμός τα προηγούμενα καλοκαίρια εξοπλίστηκε με μηχανικά μέσα και ρίχτηκε στον αγώνα για την καθαριότητα των ακτών.
Μέχρις ενός σημείου, η κίνησή του φαντάζει λογική. Όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η οργανωμένη παραλία της Ραφήνας γειτνιάζει με το οικοσύστημα της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Στην πραγματικότητα η παραλία αποτελεί και αυτή τμήμα του οικοσυστήματος του Μεγάλου Ρέματος. Και, βέβαια, όλοι γνωρίζουμε πως η παραλία αυτή είναι δημιούργημα του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Τριάντα τόσα χρόνια πριν η παραλία ήταν κατά πολύ μικρότερη.
Υπάρχουν φυτά επί της παραλίας, υπάρχουν φωλιές επί της κοίτης του Ρέματος, υπάρχουν και άλλα πλάσματα επί της Γης πλην του ανθρώπου. Και όλα αυτά τα υπόλοιπα πλάσματα δεν τα έλαβε καθόλου υπόψη του όποιος έστειλε τα μηχανοκίνητα μέσα για να επιτελέσουν τον καθαρισμό της παραλίας.
Μια πάγια πρακτική που θα πρέπει να αποφεύγεται
Η κίνηση του ΟΛΡ αποτελεί μια πάγια πρακτική σε οργανωμένες ακτές. Όμως, σίγουρα πρέπει να αποφεύγεται. Ειδικά, μάλιστα σε παραλίες που διατηρούν ακόμα ζωντανά στοιχεία του φυσικού Περιβάλλοντος. Εδώ δεν μιλάμε για μια παραλία όπως αυτή στις Βαλεαρίδες, στην Κύπρο ή στη Ρόδο. Μιλάμε για μια μεγάλη παραλία που διατηρεί αρκετά από τα φυσικά της χαρακτηριστικά.
Φυτά τα οποία συναντάμε σε αυτήν την παραλία είναι η Silene sedoides, η Cakile maritima , η Salsola kali, το Eryngium maritimum,το Glaucium flavum, και αρκετά ακόμα.
Στην ταξινόμηση των φυτών συμβουλευτήκαμε τον Γιάννη Μπαζό, βιολόγο με διδακτορικό στη Συστηματική Φυτών, ο οποίος εργάζεται στο Βιολογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών του ΕΚΠΑ. Ο Γιάννης Μπαζός τόνισε, μεταξύ άλλων ότι «πρέπει να αποφεύγεται ο καθαρισμός των ακτών από φυτά με μηχανικά μέσα».
Στην παραλία της Ραφήνας
Στην παραλία της Ραφήνας βρίσκουμε ακόμα αρκετά φυτά που μπορούν να αντέχουν τις εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες της παραλίας. Πρόκειται για φυτά που αντέχουν την υψηλή αλατότητα και τη μεγάλη ξηρασία. Τα φυτά αυτά αποτελούν την πρώτη ζώνη βλάστησης των αμμοθινικών οικοσυστημάτων. Στην παραλία της Ραφήνας υπήρχαν αμμοθίνες, οι οποίες μετατράπηκαν σταδιακά σε χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων, ήδη από τη δεκαετία του ’70. Μιλάμε λοιπόν για ένα οικοσύστημα που έχει δεχτεί πολλή μεγάλη πίεση στο παρελθόν. Παρόλα αυτά, γύρω στα 25-30 είδη φυτών κατάφεραν να επιβιώσουν. Και τώρα έρχεται ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας να τους δώσει ένα ακόμα χτύπημα.
Κάθε παραλία είναι μοναδική. Καμία παραλία δεν είναι ίδια με μια άλλη. Και η παραλία είναι στην πραγματικότητα ένας ζωντανός οργανισμός που ζει και αναπτύσσεται. Τα φυτά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του οικοσυστήματος της παραλίας. Και για αυτό θα πρέπει ο καθαρισμός της παραλίας να γίνεται με ήπια μέσα και όχι με μηχανοκίνητα. Καθαρή παραλία σημαίνει ζωντανή παραλία με τα φυτά και τους οργανισμούς παρόντες. Το οικοσύστημα της παραλίας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο. Η διαχείρισή του θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη γνώση και το σεβασμό για το οικοσύστημα.
Οικολογία και Περιβάλλον
Από τις Πανεπιστημιακές Σημειώσεις διαβάζουμε:
«Οι αλονιτρόφιλες κοινότητες που αναπτύσσονται στις ιδιαίτερες συνθήκες που δημιουργούνται μεταξύ των ορίων πλημμυρίδας και αμπώτιδας, σε θέσεις συνήθως εμπλουτισμένες σε οργανικό υλικό, συχνά αποτελούν την πρώτη ζώνη βλάστησης των αμμοθινικών συστημάτων.
Οι κοινότητες αυτές έχουν ευρύτατη εξάπλωση, συνήθως μικρό αριθμό ειδών και η σύνθεσή τους χαρακτηρίζεται από είδη κοινά αλλά εξειδικευμένα. Η οικολογική τους σημασία έγκειται στο ότι εμφανίζονται και διατηρούνται σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες και στο ρόλο τους ως τμήμα των συμπλεγμάτων αμμοθινικής βλάστησης. Η έκτασή τους έχει μειωθεί στην Ελλάδα και δέχεται ακόμα μεγάλες πιέσεις
Οι κοινότητες αυτές είναι εφήμερες και ευμετάβλητες αποτελούνται όμως από ανθεκτικά είδη, προσαρμοσμένα σε πολύ αντίξοες συνθήκες και με μεγάλη δυνατότητα εξάπλωσης. Λόγω της θεροφυτικής φύσης τους (ολοκληρώνουν τον κύκλο τους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού) μπορούν ως ένα βαθμό να επανέλθουν ακόμα και μετά από έντονες πιέσεις. Η ευπάθειά τους έγκειται στο ότι τα χαρακτηριστικά τους είδη περιορίζονται στο συγκεκριμένο βιότοπο και επομένως απειλούνται από την υποβάθμιση και την απώλειά του.
Οι έντονες πιέσεις στις ακτές όπου αναπτύσσονται μπορούν να οδηγήσουν σε κρίσιμα μικρά μεγέθη πληθυσμών και ακόμα και στην εξαφάνιση των κοινοτήτων. Σε ορισμένες παραλίες που χρησιμοποιούνται περισσότερο από το κοινό υπάρχει πιθανότητα υποχώρησης των αμμονιτρόφιλων ειδών και επικράτησης των νιτρόφιλων της κλάσης Chenopodietea».