Είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί κανείς με τα ονόματα, πρώτη φορά επιλέχθηκαν ονόματα προσώπων από ένα ευρύ φάσμα της κοινωνίας για την ονοματοθεσία, η οποία μέχρι σήμερα, συνήθως είναι  μια τυπική διαδικασία. Βέβαια τη δεκαετία του ’80 που η πολιτική χαρασσόταν και με τις ονομασίες και μετονομασίες δρόμων και πλατειών, όλες οι πόλεις απέκτησαν τις δικές τους οδούς Ηρώων Πολυτεχνείου και Εθνικής Αντίστασης.  Τη δεκαετία του 1990 (μετά το 1995) ήρθε το επόμενο μεγάλο κύμα μετονομασιών. Ήταν μετά  τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου και της Μελίνας Μερκούρη, οι οποίοι με τα χρόνια έδωσαν το όνομά τους σε πολλούς δρόμους και πλατείες σε όλη τη χώρα.

Το πρωτάθλημα ονοματοθεσίας κατέχει ο  Θ.  Κολοκοτρώνης.  Ο οδηγός των οδών και πλατειών, στο λεκανοπέδιο της Αττικής περιέχει:

102 οδούς Θ. Κολοκοτρώνη,

97 οδούς Αθανασίου Διάκου,

90 Γ. Καραϊσκάκη,

83 οδούς Ελ. Βενιζέλου (συν ένα αεροδρόμιο),

75 οδούς Ελευθερίας (από τις οποίες οι 10 μόνο στην... Αρτέμιδα),

31 οδούς Γ. Παπανδρέου,

14 Κωνσταντίνου Καραμανλή και

13 Ανδρέα Παπανδρέου.

Ανάμεσα στα άλλα, όπως καταγράφει και ο ποιητής και λαογράφος Ηλίας Πετρόπουλος στο «Η ονοματοθεσία οδών και πλατειών» (εκδόσεις Νεφέλη 1997), η βασιλεία υπερεκπροσωπείται στον οδικό χάρτη.

«Η βαρβαρική δυναστεία εκπροσωπείται από τις 18 οδούς Οθωνος και τις 14 οδούς Αμαλίας στη μείζονα Αθήνα». «Η επόμενη δυναστεία (η λανθασμένα αποκαλούμενη Γλίξμπουργκ) κατέχει συνολικώς 144 δρόμους».

Η περιπλάνηση στα των ονοματοδοσιών των οδών συχνά δίνει και μερικά ωραία ευτράπελα. Όπως  στην Κυψέλη (συνοικία που όλα τα νησία εκπροσωπούνται) υπάρχει τόσο οδός Μεγίστης όσο και οδός Καστελόριζου, που ως γνωστόν είναι το ένα και το αυτόν. Δεν είναι να απορεί κανείς μετά, για την επάρκεια της επιτροπής ονοματοδοσίας.

Άπειρα μπερδέματα προκαλούν  οι διπλές ονομασίες κεντρικών οδών, όπως:

-Πανεπιστημίου και Ελ. Βενιζέλου-,

-Θησέως που δεν λέγεται Θησέως αλλά και αυτή Ελευθερίου Βενιζέλου,

-Πατησίων που τμήμα της ονομάζεται 28ης Οκτωβρίου και

-Πειραιώς που στο αρχικό της τμήμα ονομάζεται Παναγή Τσαλδάρη.

Και να μη θυμηθούμε την απόπειρα μετονομασίας και της λεωφόρου Β. Σοφίας σε Ελ. Βενιζέλου στα μέσα της δεκαετίας του 80, η οποία ευτυχώς απέτυχε. Αν ευοδωνόταν θα είχαμε την παγκόσμια πρωτοτυπία του προσδιορισμού διασταύρωσης της λεωφόρου Ελευθερίου Βενιζέλου (πρώην Β. Σοφίας) με την συνονόματη της Ελευθερίου Βενιζέλου (Πανεπιστημίου) στο Σύνταγμα

"Με έχετε ξεφτιλίσει, ανιστόρητοι!"

Τέλος πάντων, αν αυτοί που προκρίνουν την ονοματοθεσία οδών και πλατειών ως «φόρο τιμής» σε πρόσωπα, τόπους, μνημεία και ότι άλλο μπορεί να θεωρηθεί σημαντικό για την ιστορία ενός τόπου, ήταν σοβαροί, δεν θα φτάναμε στο ευτράπελο (για να μη φτάσουμε σε άλλους γλαφυρότερους αλλά αρμόζοντες χαρακτηρισμούς) της πρότασης που ψηφίστηκε στο σχετικό κοινοτικό συμβούλιο Ραφήνας στις 16/6/2020.

Σε ένα συμβούλιο [που πραγματοποιήθηκε, όπως θέλουν το κυρίαρχο και βολικό για την εξουσία, δημοκρατικό έλλειμμα και ο φραστικός βαρβαρισμός  δια περιφοράς], η εισήγηση του προέδρου του ήταν οι ονομασίες:

-πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου ή

-πλατεία Ελλήνων

αποδεικνύοντας περίτρανα πως αυτοί που κομίζουν τις προτάσεις ονοματοθεσίας, είτε είναι εντελώς αδιάφοροι διεκπεραιωτές ενός άχαρου γι’ αυτούς έργου ή εκτελούν θελήματα και μικρορουσφετάκια σε διάφορους τοπικούς συλλόγους. Το τελευταίο πάντως που τους απασχολεί είναι η σοβαρότητα της πρότασης και η σύνδεση του ονόματος που προτείνουν, με τον τόπο.

Ο «κομιστής» των προτάσεων πρόεδρος του κοινοτικού συμβουλίου Ραφήνας, πρότεινε την ονομασία «πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου» δίχως κανένα σοβαρό σκεπτικό (δεν το περίμενε και κανείς) αφού δεν υπάρχει καμία ειδική σύνδεση του Βενιζέλου (ενός Κρητικού στην καταγωγή και κοσμοπολίτη στον βίο), με τη Ραφήνα. Ακόμα και η πρωθυπουργία του από τον Ιανουάριο του 1924 δεν τον συνδέει παρά επιδερμικά και καταχρηστικά με την άφιξη των προσφύγων στην πόλη. Επιπλέον, ακόμα και αν φανταστούμε πως ερωτώταν ο ίδιος για το ενδεχόμενο χρήσης του ονόματος του για την πλατεία, μάλλον θα νευρίαζε ή απλά θα γελούσε βλέποντας εκατοντάδες δρόμους με το όνομα του (είπαμε 83 μόνο στο λεκανοπέδιο)

Άστοχη και ανόητη επιλογή, που ούτε ο ίδιος ο Βενιζέλος θα δεχόταν (είχε πολύ καλή αίσθηση του μέτρου). Άρα; Για ποιο λόγο κατέβηκε ως πρόταση; Μάλλον λόγω ευκολίας και «ας την πούμε Βενιζέλου να ξεμπερδεύουμε»

Η άλλη επιλογή ήταν η «πλατεία Ελλήνων». Εξίσου τραβηγμένη από τα μαλλιά, αν όχι εντελώς απαράδεκτη πρόταση. Οι ονομασίες οδών που αφιερώνονται σε λαούς τιμώντας την προσφορά τους ή την Ιστορία τους, είναι σοβαρές (ακόμα και όταν αμφισβητείται η ιστορική ακρίβεια) όταν αφορούν λαούς και έθνη εκτός από τους …ιθαγενείς. Δεν ονόμασαν οι Άγγλοι καμία οδό «οδό Άγγλων» ούτε οι Ιταλοί «οδό Ιταλών» ούτε οι –συχνά κατηγορούμενοι ως σωβινιστές- Γάλλοι ή Γερμανοί, οδό «Γάλλων» ή «Γερμανών» αντίστοιχα. Υπάρχουν όμως οδοί Συμμάχων, όπως και Συμμαχική οδός (στη Θεσσαλονίκη) Δεν υπάρχει καν λόγος για μία τέτοια ονομασία (πλατεία Ελλήνων) αφού αποτελεί βαρβαρισμό –απώλεια του ελληνικού μέτρου- το να ευλογούμε τα γένια μας. Το μέτρο δεν χάνεται στο ενδεχόμενο που γίνεται τιμητική αναφορά σε  Έλληνες που –επί παραδείγματι-  έπεσαν στη μάχη, αλλά τότε τους ονομάζουμε «πεσόντες» γιατί αυτούς τιμούμε και όχι όλους τους Έλληνες, πεσόντες ή μη, αντιστασιακούς και συνεργάτες του κατακτητή κλπ

Αν η πρόταση για την ονομασία «πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου» ήταν άστοχη και ανόητη, η πρόταση για «πλατεία Ελλήνων» είναι θλιβερή. Τουλάχιστον για όσους θέλουν να θεωρούν πως συμμετείχαν κάποια στιγμή στη ζωή τους στην ελληνική (και όχι στη νεοελληνική) εμπειρία και τον κλασικό πολιτισμό.

Εξακολουθούμε να απορούμε.
Γιατί προκρίθηκαν οι δύο ανωτέρω προτάσεις, δίχως σοβαρή ιστορική ή ιδιαίτερη πολιτισμική σύνδεση με τον τόπο; Δύο προτάσεις που στερούνται μέτρου και λογικής.
Απέναντι στην πρόταση, που σημειωτέο πως κερδίζει έδαφος, για την απόδοση του ονόματος του ανθρώπου που έβαλε τη Ραφήνα στον χάρτη της Αρχαιολογικής έρευνας με τις ανασκαφές του σε δύο οικισμούς μεγάλης σημασίας.

Αν μη τι άλλο, η πόλη του οφείλει αυτή την τιμή. Είναι πάνω απ’ όλα ζήτημα μνήμης και σοβαρότητας.

ΥΓ :Επειδή η σοβαρότητα της συνεδρίασης κρίθηκε και εκ του αποτελέσματος:

 Η όλη προχειρότητα και το φαιδρό της διαδικασίας του συμβουλίου και της απόπειρας  ονοματοθεσίας, οδήγησαν –όπως είναι λογικό σε τέτοιες περιπτώσεις-  σε παρατράγουδα. Όπως καταγγέλθηκε από μέλος του κοινοτικού συμβουλίου, υπήρξε διαφοροποίηση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας που διενεργήθηκε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης,  από εκείνο που αποτυπώθηκε στο σχετικό  Πρακτικό.

 Μας θύμισε «τροποποιήσεις» αποφάσεων δημοτικού συμβουλίου, ακόμα και ήδη αναρτημένων στη Διαύγεια, από την ίδια δημοτική αρχή. Αν το αποτέλεσμα  διαφωνεί με τις επιθυμίες του προέδρου, τόσο το χειρότερο για το αποτέλεσμα.

* Ο ανδριάντας του στρατηγού στην ταινία «Ένας ήρως με παντούφλες» που  δεν ήταν παρά μια ακόμα κομπίνα για να φαγωθούν κρατικά χρήματα (ο έφιππος στρατηγός στην φωτογραφία - επικεφαλίδα)