" Οι ήττες μας δεν αποδεικνύουν
Τίποτα παραπάνω από το ότι
319205339 712219783586309 2265634222543469205 n  Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Και από τους θεατές περιμένουμε
Τουλάχιστον να ντρέπονται"
                                               Μπρεχτ

Γράμμα από Ιθάκη 17/10/21 . Γιατί βαλτώνει ο βάλτος Κύριο

Η Ιθάκη βίωσε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά – μετά τον Ιανό – μία ακραία κατάσταση.  Μέσα σε μερικές ώρες, έριξε στο νησί το μισό νερό ανά τετραγωνικό μέτρο από όσο πέφτει στην Ανατολική Κρήτη όλο το χρόνο. Η πρωτεύουσά της, το Βαθύ, βούλιαξε. Η θάλασσα έγινε ένα με τη στεριά. Ήταν πραγματικά πολύ έντονα τα καιρικά φαινόμενα. Φαινόμενα όμως, που δεν θα είχαν τόση επίπτωση στη ζωή των ανθρώπων, αν δεν υπήρχε και η ανάλογη έντονη ανθρώπινη παρέμβαση στο περιβάλλον

Κάποτε, υπήρχε  αυτό που αποκαλούμε λαϊκή σοφία, η συσσωρευμένη γνώση γενεών ολόκληρων που μεταλαμπαδευόταν και στις επόμενες γενιές. Αυτό πλέον, έχει χαθεί. Ο άνθρωπος νομίζει πως είναι κάτι ξέχωρο και πάνω από τη φύση. Κάποτε, ο άνθρωπος δεν έχτιζε σε μέρη που κρατάνε νερό το χειμώνα, ούτε δίπλα σε ρέματα. Τώρα χτίζει. Σε συνδυασμό με την αλλαγή χρήσης της γης, τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο. Κάποτε, στα ανάντη των ρεμάτων είχαμε είτε δάση, είτε καλλιεργήσιμη γη που απορροφούσε το νερό της βροχής. Τώρα έχουμε οικοδομές και τσιμέντα, χωρίς παράλληλη μελέτη για τη διοχέτευση του νερού

Μεταφέρουμε, από την fb ομάδα Ιστορική Ιθάκη, μια εμπεριστατωμένη ανάλυση του Γεράσιμου Λιβιτσάνη για το ποιες περιοχές του Βαθιού πλημμύρισαν και γιατί. Το άρθρο έχει τίτλο «Γιατί βαλτώνει ο βάλτος» και είναι πολύ ενδιαφέρον  και όχι μόνο για όσους έχουν σχέση με το όμορφο νησί των Επτανήσων

Γιατί βαλτώνει ο Βάλτος;

Το Βαθύ είναι γεμάτο ρέματα που κουβαλάνε τα νερά από τις γύρω πλαγιές στη θάλασσα. Τα περισσότερα έχουν εγκιβωτιστεί και τα βλέπουμε στις άκρες των δρόμων και ειδικότερα όταν πατάμε στα γεφυράκια για να μπούμε στα σπίτια μας. Έτσι, το Βαθύ δεν πλημμυρίζει ποτέ. Εκτός, βέβαια, από την περιοχή της Μητρόπολης. Η περιοχή της Μητρόπολης βαλτώνει πάντα και ξεφεύγει σε πλημμύρα όταν αρχίσουν τα μονημέρια και ρίχνει καρέκλες. Γιατί όμως έτσι; Ας αρχίσουμε από την αρχή.

Η περιοχή εκείνη ανέκαθεν ονομαζόταν Βάλτος, ειδικά ο πίσω δρόμος. Η παραλία ονομαζόταν Βαρκό, όπου κατά τον 17ο και 18ο αιώνα λειτουργούσε και η Σανιτά (υγειονομείο), επειδή ακριβώς η περιοχή ήταν ακατοίκητη. Μετά την οικοδόμηση της Μητρόπολης το έτος 1800, ήταν γνωστή και καταγράφεται με την ονομασία «Παναγία στα Λινοβρόχια». Αυτό επειδή στο σημείο τρέχανε νερά και ο κόσμος εμπόρουνε να δουλέψει το λινάρι.

Ευτυχώς για μας, το Θιάκι τράβηξε από πολύ νωρίς ταλαντούχους τουρίστες, οι οποίοι μας άφησαν εικόνες του τοπίου του Βάλτου. Μπορούμε να διαπιστώσουμε σε σχέδιο του 1785 ότι ο κόσμος απέφευγε να χτίσει σπίτια στο Βάλτο. Τον ίδιο δισταγμό διαπιστώνουμε σε σχέδια του 1806 και του 1815-1820.

ithaki valtos01

Η περιοχή του Βάλτου το 1806 με πολύ λίγα σπίτια (Simone Pomardi)

ithaki valtos03

Ο Βάλτος το 1897 με τα περιβόλια (Wilhelm Dӧrpfeld)

Γιατί όμως το τοπωνύμιο ήταν «Βάλτος»; Σε αγγλικό χάρτη (από Ιταλό συντάκτη) του 1815, βλέπουμε πως σε εκείνο ακριβώς το σημείο βρίσκονται οι εκβολές του ρέματος που ξεκινά από το Γεφύρι και το Ανεμοδούρι και διασχίζει τα Μπρούζα και τον Κάμπο. Αυτό το ρέμα συγκέντρωνε όλα τα νερά και από τα γύρω λαγκάδια, όπως εκείνο που κατεβαίνει από το Περαχώρι, και κατέληγε στο Βάλτο και στο Βαρκό. Ήταν δεδομένο πως εκείνη η περιοχή είναι οι εκβολές του ρέματος και θα βάλτωνε πάντα. Έτσι κανείς δεν ήταν πρόθυμος να φτιάσει το σπίτι του εκεί. Το ρέμα υπάρχει και σήμερα και το συναντάμε μέχρι περίπου το Λιτρουβιό και μετά κάπου χάνεται. Το ρέμα από το Περαχώρι εγκιβωτίζεται στο Κέντρο Υγείας για να καταλήξει στη θάλασσα, αλλά δεν είναι δεδομένο ότι θα σηκώσει οποιαδήποτε ποσότητα νερού.

ithaki valtos02

Απόσπασμα χάρτη του Θιακιού με το ρέμα να καταλήγει στο Βάλτο, του 1815 (The National Archives)

Μόνο κατά την περίοδο του Ιονικού Κράτους με την κατασκευή του παραλιακού δρόμου και την οικοδόμηση του Λαζαρέτου στο … Λαζαρέτο, ο κόσμος άρχισε να χτίζει σπίτια στο Βαρκό. Μόνο όμως ένα οικοδομικό τετράγωνο μέχρι το Βάλτο, ποτέ πιο πίσω. Στο Βάλτο υπήρχαν περιβόλια τα οποία φαίνεται πως ήταν ικανά να στραγγίξουν τα νερά και να χρησιμοποιηθούν ωφέλιμα. Αργότερα και μέχρι και την κατασκευή του σημερινού Δημοτικού Σταδίου, ο Βάλτος ήταν και το άτυπο γήπεδο ποδοσφαίρου, όταν βέβαια τα νερά είχαν υποχωρήσει.

Και σήμερα στο Βάλτο-Βαρκό υπάρχει μόνο ένα οικοδομικό τετράγωνο (εκτός από εξαιρέσεις που έχουν γνώση του κινδύνου), αλλά έχει αλλάξει δραματικά η κατάσταση ανάντη. Πάνε τα περιβόλια και η κοίτη του ρέματος, τώρα έχουμε μπετά, λιτρουβιά, μάντρες με οικοδομικά υλικά και μπάζα, κλπ. Όσα χωράφια υπάρχουν δεν είναι οργωμένα και δύσκολα κρατάνε νερό.

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(0 ψήφοι)
Τελευταία τροποποίηση στις Πέμπτη, 21 Οκτωβρίου 2021 09:39

Προσθήκη σχολίου

Σιγουρευτείτε πως έχετε εισάγει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες με το σύμβολο (*). Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Youtube Playlists

youtube logo new

Χρήσιμα

farmakia

HOSPITAL

youtube logo new

© 2022 Atticavoice All Rights Reserved.