Άφιξη Ελλήνων στο Ellis Island, 1911

«Filthy Greeks  Βρωμοέλληνες». Έτσι αποκαλούσαν οι Αμερικανοί τους Έλληνες μετανάστες  που συνέρρεαν μαζικά στη χώρα τους στα τέλη του 19^ου  και στις αρχές του 20^ου  αιώνα.

Όχι, σε τίποτα δεν θύμιζαν τους ένδοξους προγόνους τους όλοι αυτοί οι ρακένδυτοι ταξιδευτές της γ’ θέσης που έφταναν εξαντλημένοι στην Αμερική και μεταφέρονταν αμέσως για ελέγχους στο νησάκι Έλλις Άιλαντ.

Δε θεωρούνταν καν… λευκοί. Στην ίδια κατηγορία και τύχη των μαύρων, ανήκαν και οι Εβραίοι, οι Ιταλοί, οι Ιρλανδοί. Οι εφημερίδες της εποχής έγραφαν με αποστροφή «Λευκή Γυναίκα εθεάθη με Έλληνα!». Για να ικανοποιηθούν  τα σεξουαλικά ένστικτα των «βρωμοελλήνων», καθώς 9 στους δέκα ήταν νέοι άνδρες, φόρτωναν στα πλοία  «αρραβωνιαστικιές» από την Ελλάδα.

Στις εφημερίδες εμφανίζονταν άρθρα με τίτλους όπως «The Greek Menace» («Η Ελληνική Απειλή») καθώς θεωρούσαν ότι οι «εισβολείς» θα πάρουν τις δουλειές των Αμερικανών ανειδίκευτων εργατών.

Οι επιγραφές σε καταστήματα, εστιατόρια  και επιχειρήσεις δεν ήταν καθόλου κολακευτικές.

«No Greeks Allowed» - δεν επιτρέπονται Έλληνες

«We Don’t Hire Greeks, Dogs, or Blacks» - Δεν προσλαμβάνουμε Έλληνες, Σκύλους ή Μαύρους.

«White Trade Only – No Greeks» - Μόνο λευκή πελατεία, όχι Έλληνες.

«No Greeks, no Rats, all American» - Όχι Έλληνες, όχι ποντικοί, όλα αμερικάνικα»

Ελληνικό καφενείο στο Σολτ Λέικ Σίτι, πρωτεύουσα της πολιτείας Γιούτα των Η.Π.Α., περίπου 1915- 1920.  Αρχείο: Utah State Historical Society.

Όχι, αυτό που βρήκαν, δεν έμοιαζε με αμερικάνικο όνειρο.

Όμως, όπως έλεγαν οι παλιοί, «Πρώτα γίνεσαι φτωχός και μετά μετανάστης».  Έτσι με όπλο την αντοχή κυνήγησαν μια καλύτερη ζωή έστω και μέσα από δυσκολίες.

Από το 1900 έως το 1920, περίπου το 8% του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας μετανάστευσε στο εξωτερικό, για ΗΠΑ , Αυστραλία και Νότια Αφρική.

Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο παρατηρήθηκε δεύτερο κύμα μετανάστευσης για πολιτικούς ή για οικονομικούς λόγους. Κατά 90 τοις εκατό, οι μετανάστες ήταν άνδρες.

Έτσι λοιπόν οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες, αντιμετωπίστηκαν σαν το κατακάθι της Ευρώπης. Θεωρούνταν κλέφτες, βίαιοι, τεμπέληδες και σεξουαλικά πεινασμένοι. Έκαναν τις πιο βαριές και επικίνδυνες  δουλειές (ορυχεία, μεταλλεία ,εργοστάσια) για μηδαμινά μεροκάματα.

Στον Αμερικανικό Νότο είχαν να αντιμετωπίσουν μαζί με τους μαύρους, τις επιθέσεις της Κου Κλουξ Κλαν.

Το 1922 δημιουργήθηκε η μακροβιότερη  ελληνική οργάνωση ΑΧΕΠΑ (AHEPA: American Hellenic Educational and Progressive Association), με σκοπό τον αγώνα για την ενσωμάτωση των Ελλήνων στην αμερικανική κοινωνία και τα πολιτικά τους δικαιώματα, ενώ μόλις μετά τον ηρωικό αγώνα των Ελλήνων στον  ελληνο-ιταλικό πόλεμο του 1940 άρχισε να αλλάζει σταδιακά η εικόνα που είχαν γι΄αυτούς στο εξωτερικό.

Χρειάστηκαν δεκαετίες προσπαθειών, αγώνων, απώλειας ανθρώπινων ζωών, εμπρησμοί και ισοπέδωση ολόκληρων ελληνικών συνοικιών για να φτάσουμε στην ενσωμάτωση και την αποδοχή.

Όμως, ευτυχώς, όλα αυτά πέρασαν σαν ένα κακό όνειρο.

Τώρα μπορώ να ταξιδεύω στην Α’ θέση. Περνώ τα σύνορα ελεύθερα και δεν μπαίνω καραντίνα. Δεν είμαι πια κατατρεγμένος, ούτε πάμφτωχος.

Δοξάζω το Θεό που πλέον είμαι σκέτο Έλληνας. Τώρα «βρώμικοι» είναι άλλοι. Τώρα, εισβολείς, βίαιοι και επικίνδυνοι είναι «άλλοι».

Ακολουθώ  τον άγραφο κανόνα του φαντάρου που έχει δεχτεί καψόνια και όταν παλιώσει τα κάνει στους νέους. Δίνω τον βρώμικο τίτλο γενναιόδωρα, σε αυτής της εποχής τους κολασμένους.

Κι αν η  συνείδησή μου πάει να με ελέγξει, τότε φορώ τα καθαρά μου ρούχα, ανάβω ένα κεράκι, ψιττακίζω όμορφα λόγια αγάπης μιας προσευχής και έτσι θαρρώ πως την αποκοιμίζω …

…  Ή μήπως όχι; …

 Μαρία Νάτση