" Οι ήττες μας δεν αποδεικνύουν
Τίποτα παραπάνω από το ότι
319205339 712219783586309 2265634222543469205 n  Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Και από τους θεατές περιμένουμε
Τουλάχιστον να ντρέπονται"
                                               Μπρεχτ
Nikos Simos

Nikos Simos

Κυκλοφόρησε, κρύο και δροσερό, όπως πρέπει δηλαδή για τις δύσκολες μέρες του καύσωνα, το πανηγυρικό φύλλο #61 της RAF-WEST Journal, της Νο2 εφημερίδας της ανατολικής Αττικής. Διαβάστε σήμερα:

Είμαστε για τα πανηγύρια και γουστάρουμε. Ελάτε να διασκεδάσετε με τους εκλεκτούς καλεσμένους μας. Η Δήμητρα, ο Σερίφης, η Χριστίνα και ο Καθηγητής σας περιμένουν και σας υπόσχονται ένα υπερθέαμα υψηλής τέχνης και αισθητικής, όπου όμορφη μουσική, ζεστή μπύρα, κρύα σουβλάκια και κοκορέτσι για βίγκαν σας περιμένουν για να διασκεδάσετε μέχρι το πρωΐ. Συμμετέχει ο Κώστας Ξηντάρας

Η μεγάλη ανατριχίλα. Οι προφητείες του Αγιορείτη μοναχού επαληθεύονται και προκαλούν σοκ. «Θα έρθει καιρός που τη χώρα θα την κυβερνάει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και υπουργός θα είναι ο Άδωνις Γεωργιάδης. Που άνθρωπος καραφλός θα πουλάει φάρμακο για τη φαλάκρα και επιστολές του Ιησού και θα γίνει αρχηγός μεγάλου κόμματος» Αυτές και άλλες πολλές προφητείες του Πατέρα Παϊσίου στο τεύχος που κυκλοφορεί, αλλά και σε επόμενα τεύχη, καθώς η RAF WEST προχώρησε σε αποκλειστικό συμβόλαιο συνεργασίας με την ομάδα πιστών του Πατέρα Παϊσίου, σε μια προσπάθεια ανίχνευσης του μέλλοντος αιώνος …. Αμήν

Μη χάσετε το πανηγυρικό φύλλο #61 της RAF WEST της Κυριακής, 16/6/2024

Κυκλοφόρησε το καυτό, εκλογικό φύλλο #60 της RAF-WEST Journal, της Νο2 εφημερίδας της ανατολικής Αττικής εν μέσω συνθηκών καύσωνα και  αέρα. Διαβάστε σήμερα:

  • 4 χρόνια καύσωνα και περπαταμε στον πέμπτο χρόνο Οι παραλίες καλούν τους ψηφοφόρους οι οποίοι εκτιμώντας σοβαρά και συνετά την κατάσταση, φοράνε τα μαγιώ τους. "Και τι θα γίνει αν δεν ψηφίσω;" μας λένε πως σκέφτονται. Η RAF-WEST τους λύνει την απορία αφού οι ψηφοφόροι είναι ώριμοι άνθρωποι και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει καμία συμφορά και καμία καταστροφή που συνέβη τα τελευταία 4 χρόνια του καύσωνα. Άλλωστε όλα είναι η μοίρα που τα όρισε και οι ψηφοφόροι πιστεύουν βαθιά στη μοίρα.

 

  • Η Ραφ Τάουν εκπέμπει SOS για τον καύσωνα. Ο δήμος Ραφ Τάουν και Πέκος Χάιτς συνιστά στους δημότες του, σε περίπτωση παρατεταμένου καύσωνα, να μην γκρινιάζουν και να σκεφτούν πως υπάρχουν και χειρότερα. Προτείνει μάλιστα περίπατο στο πρώην Μεγάλο Ρέμα που είναι ακόμα πιο δροσερό από την έρημο Καλαχάρι ή τη Σαχάρα ή τη γειτονική κοιλάδα του θανάτου της Νεβάδα. Να μη γκρινιάζουν και να κάνουν βολτα στους δρόμους της Ραφ Τάουν που αφαιρέθηκαν τα ενοχλητικά δέντρα που δεν άφηναν τον αέρα να περάσει. Όσοι επιμένουν πως αυξήθηκε η θερμοκρασία μπορούν να επισκεφθούν τον πρώην σερίφη ο οποίος θα τους εξηγήσει δωρεάν και επιστημονικά, πως τα έργα βελτίωσαν το κλίμα. Μετά μπορούν να παρακολουθήσουν τη δέηση και λιτάνευση της εικόνας της οσίας Αθετούσας για το περιβάλλον

 

  • Αύριο διαλέγουμε εκατομμυριούχο: Στις κάλτσες - που έλεγε και ο τιτανοτεράστιος ΓΑΠ- θα βρεθούμε μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα. Ποιον εκατομμυριούχο να διαλέξουμε για να μας εκπροσωπήσει η ομάδα του στο ευρωκοινοβούλιο; Φωτορεπορτάζ με υψηλή ραπτική, καπέλα, ρολόγια και κοσμήματα μαζί με άφθονο lifestyle, θα τεθούν στην κρίση του συνετού, ώριμου και σοβαρού Έλληνα λαού (για να ξαναθυμηθούμε τον σοφό ΓΑΠ)

 

  • Ρεπορτάζ τοπικής αγοράς από τον Ari Ostergaard Ο Δανός Ποσειδωνιολόγος, δύτης και δημοσιογράφος παρουσιάζει τοπικές start up (νεοφυείς) επιχειρήσεις και καλεί τον κόσμο να τις στηρίξει. Στο φύλλο #60 ξεχώρισε την επιχείρηση Μεταφοραί-μετακομίσεις δέντρων «Ο Δουβίτσας». Για ό,τι πρόβλημα παρουσιάζουν τα κακομαθημένα δέντρα που φυτρώνουν εκεί που δεν τα σπέρνουν, ο Δουβίσας είναι δω για να τα πάει βόλτα. Για του δέντρου τη βολτίτσα να φωνάξεις τον Δουβίτσα

 

  • Νέο θαύμα της οσίας Αθετούσας. Η ιερή γραφή της κάτω από μία διπρόσωπη εικόνα που προσπαθούσε να απεικονίσει τον Ιανό αν δεν επρόκειτο για φιγούρα ταρώ, έγραφε «Οι άνθρωποι δείχνουν το πραγματικό τους πρόσωπο όταν έχουν εξουσία και κυρίως όταν κινδυνεύουν να τη χάσουν». Αυτά στις  12/10/23 γιατί όπως ανακάλυψε ο δαιμόνιος Χρ. Φακιόλης, πάνω από την επιγραφή δεσπόζει πια ο νέος Ιανός ο Ραφταουνίτης. Η αποκάλυψη του νέου Ιανού έγινε όταν ο Χρ. Φακιόλης έξυσε την εικόνα ταρώ γιατί του φάνηκε διαφορετική από τον Οκτώβριο. Το ξύσιμο αποκάλυψε την αλήθεια. Η ερευνητική ομάδα της RAF WEST Journal συνεχίζει την έρευνα των εικόνων και των επιγραφών της οσίας με τη βοήθεια του μέντιουμ Σοράγια

Μη χάσετε το εκλογικό, καυτό φύλλο #60 της RAF-WEST Journal που κυκλοφορεί από σήμερα Σάββατο 8/6/2024. Και καλή ψήφο

 

(Συνέντευξη στο συνεργάτη της Attica Voice και συνιδρυτή του Mad in Greece, Αλέξη Κροκιδά)

 

Συνάντησα τον Robert Whitaker για πρώτη φορά το 2018 στην Αθήνα. Είχε αποδεχθεί πρόσκληση από το Ελληνικό Δίκτυο Ακούγοντας Φωνές να είναι βασικός ομιλητής σε διήμερο συνέδριο που διοργάνωσε το Δίκτυο στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Η φήμη του φυσικά προηγούνταν της παρουσίας του. 

Ως βραβευμένος ερευνητής και επιστημονικός δημοσιογράφος, συγγραφέας του εξαιρετικά επιδραστικού βιβλίου Anatomy of an Epidemic (2010), ιδρυτής και αρχισυντάκτης του Mad in America και αυθεντικός περιηγητής σε διάφορες χώρες, έχει υπάρξει ακούραστος υποστηρικτής μιας ριζικής αλλαγής στον τρόπο άσκησης της ψυχιατρικής. Η πίστη του στην επιστήμη είναι σχεδόν “πουριτανική”, αν μου επιτρέπεται να το θέσω έτσι, αν και αμφιβάλλω αν θα συμφωνούσε στο να φέρω την πίστη ή τις πεποιθήσεις στην επιστήμη. Πράγματι, μέρος της αποστολής του είναι να απαλλάξει την επιστήμη πάνω στην οποία υποτίθεται ότι βασίζεται η ψυχιατρική από μη επιστημονικούς ισχυρισμούς, εξετάζοντας και αποκαλύπτοντας μεθοδικά και σχολαστικά την κακή μεθοδολογία, τη θεσμική διαφθορά και τις ατεκμηρίωτες θεωρίες που τροφοδοτούν συνεχώς το ανυποψίαστο κοινό και μάλιστα πολλούς ανυποψίαστους γιατρούς. 

Όπως και να έχει, ο Robert είναι ένας πολύ προσιτός και πραγματικά φιλικός τύπος, πάντα έτοιμος να ακούσει και να εμπλακεί σε συζήτηση, εξίσου άνετος με ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά στρώματα, καθώς και με ακαδημαϊκούς, ερευνητές και γιατρούς.

Ο Robert συμφώνησε σε αυτή τη συνέντευξη, η οποία διεξήχθη γραπτώς.

Ρόμπερτ, σε ευχαριστώ πολύ που δέχτηκες να το κάνεις αυτό. Πες μας λίγα λόγια για το βιβλίο σου Anatomy of an Epidemic.  Πώς προέκυψε και, κυρίως, τι πραγματεύεται;

Αυτό το βιβλίο ήταν στην πραγματικότητα η συνέχεια του πρώτου βιβλίου που έγραψα για το θέμα αυτό, το οποίο είχε τίτλο Mad in America και εκδόθηκε το 2002. 

Το βιβλίο αυτό περιγράφει την ιστορία της αντιμετώπισης των “σοβαρά ψυχικά ασθενών” στις Ηνωμένες Πολιτείες, από την εποχή της αποικιοκρατίας μέχρι σήμερα. Ένα θέμα που προέκυψε από το βιβλίο αυτό είναι ότι η συμβατική αφήγηση στη δυτική ψυχιατρική, η οποία διηγείται πώς η εισαγωγή του πρώτου “αντιψυχωτικού” στην ιατρική του ασύλου τη δεκαετία του 1950 έδωσε το έναυσμα για μια “ψυχοφαρμακολογική επανάσταση” (π.χ. μια μεγάλη πρόοδος στη φροντίδα), διαψεύδεται από την επιστημονική βιβλιογραφία. Εκεί διαπιστώνεται ότι η εισαγωγή του πρώτου αντιψυχωτικού δεν αύξησε τα ποσοστά εξιτηρίου για τους ασθενείς με πρώτο ψυχωτικό  και ότι λίγο μετά την καθιέρωση της χρήσης τους, τα ποσοστά υποτροπής των ασθενών που έλαβαν εξιτήριο επιδεινώθηκαν. Πράγματι, ερευνητές του Χάρβαρντ ανέφεραν τη δεκαετία του 1990 ότι τα ποσοστά ανάρρωσης των ασθενών με σχιζοφρένεια δεν ήταν καλύτερα από ό,τι ήταν στο πρώτο τρίτο του 20ού αιώναth – η ιστορία ενός μεγάλου άλματος προς τα εμπρός στα αποτελέσματα περιγράφεται καλύτερα ως κοινωνική αυταπάτη. 

Ένα δεύτερο θέμα που αναδύεται στο Mad in America είναι ότι η αμερικανική ψυχιατρική δεν είναι αξιόπιστος αφηγητής των επιστημονικών της ευρημάτων. Η ιστορία που διηγούνταν στο κοινό τη δεκαετία του 1990 ήταν ότι οι επιστήμονες είχαν ανακαλύψει ότι η σχιζοφρένεια προκαλείται από μια ανισορροπία ντοπαμίνης στον εγκέφαλο και ότι μια δεύτερη γενιά “άτυπων” αντιψυχωτικών διόρθωνε αυτή τη χημική ανισορροπία στον εγκέφαλο, όπως η ινσουλίνη στον διαβήτη. Τα άτυπα φάρμακα διαφημίστηκαν στο κοινό ως “πρωτοποριακά φάρμακα”. Αλλά η επιστημονική βιβλιογραφία έλεγε για το πώς οι μελέτες απέτυχαν να επιβεβαιώσουν την υπόθεση της ντοπαμίνης και πώς ο FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων) κατά την επανεξέταση των κλινικών δοκιμών των νέων φαρμάκων, διαπίστωσε ότι δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ήταν πιο αποτελεσματικά από τα αντιψυχωτικά πρώτης γενιάς.

Αφού έγραψα το Mad in America, έγραψα μερικές ιστορίες για άλλα θέματα και στη συνέχεια έστρεψα την προσοχή μου ξανά στην ψυχιατρική και τις επιπτώσεις της στην κοινωνία μας. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι διαγιγνώσκονταν και μας έλεγαν ότι αυτό ήταν ιατρική πρόοδος: περισσότεροι άνθρωποι έπαιρναν υποτιθέμενη επιτυχή θεραπεία για γνωστές εγκεφαλικές ασθένειες. Ωστόσο, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι λάμβαναν θεραπεία, το βάρος των ψυχικών ασθενειών στην αμερικανική κοινωνία αυξανόταν. Το 1987, 1,25 εκατομμύρια ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες λάμβαναν επίδομα αναπηρίας λόγω ψυχικής ασθένειας – μέχρι το 2007, ο αριθμός αυτός είχε ανέλθει σε 4 εκατομμύρια. 

Έτσι, στην Ανατομία μιας επιδημίας, προσπάθησα να απαντήσω σε ένα θεμελιώδες ερώτημα. Πώς επηρεάζουν τα ψυχιατρικά φάρμακα τη μακροπρόθεσμη πορεία των ψυχικών διαταραχών; Τα ψυχιατρικά φάρμακα εγκρίνονται από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων με βάση κλινικές δοκιμές που δείχνουν ότι μετριάζουν τα συμπτώματα μιας διαταραχής καλύτερα από το εικονικό φάρμακο σε διάστημα έξι εβδομάδων. Αλλά αυτή η έρευνα δεν μας λέει για το πώς τα φάρμακα επηρεάζουν τους ανθρώπους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, το οποίο φυσικά είναι ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί.

Τώρα, για να απαντήσει κανείς σε αυτό το ερώτημα, πρέπει να εξετάσει διάφορους τύπους αποδεικτικών στοιχείων, καθώς δεν υπάρχουν τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές που να μπορούν να δώσουν απάντηση. Κατ’ αρχήν, πρέπει να να εξεταστούν οι έρευνες που αφορούν τις μακροπρόθεσμες εκβάσεις ψυχιατρικών διαταραχών πριν από την εισαγωγή της πρώτης γενιάς ψυχιατρικών φαρμάκων (στη δεκαετία του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960). Στη συνέχεια, πρέπει κάποιος να δει αν μετά την εισαγωγή των ψυχιατρικών φαρμάκων οι κλινικοί ιατροί και οι μελέτες διαπίστωσαν ότι οι εκβάσεις των ασθενών βελτιώθηκαν. Παρέμεναν οι ασθενείς περισσότερο καιρό καλά; Υποτροπιάζανε λιγότερο συχνά; Λειτουργούσαν τώρα καλύτερα από ό,τι πριν; Και στη συνέχεια πρέπει να αναζητηθούν μελέτες στη σύγχρονη εποχή που να συγκρίνουν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα για όσους έπαιρναν ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή με όσους δεν έπαιρναν τέτοια φαρμακευτική αγωγή.

Δυστυχώς, αυτό που βρίσκει κανείς στην επιστημονική βιβλιογραφία είναι αδιάσειστα στοιχεία ότι τα φάρμακα επιδεινώνουν τις μακροπρόθεσμες εκβάσεις (συνολικά). Ενώ ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να ανταποκριθούν στα φάρμακα, συνολικά αυξάνουν τον κίνδυνο το άτομο να γίνει χρόνια συμπτωματικό και λειτουργικά εξασθενημένο. 

Τώρα μπορείς να φανταστείς ότι αυτό το βιβλίο θύμωσε πολλούς στον ψυχιατρικό κόσμο και κάποιος μπορεί να βρει στο Διαδίκτυο κάθε λογής καταγγελίες τόσο του χαρακτήρα μου όσο και του βιβλίου. Αυτό όμως που δεν μπορεί να βρει κανείς είναι μία κριτική της Ανατομίας μιας επιδημίας που, κατόπιν εξέτασης, να παρέχει αποδείξεις ότι αυτά τα συμπεράσματα του βιβλίου είναι λανθασμένα.

Αυτή η ιστορία είναι πράγματι απογοητευτική. Μιλάμε εδώ για μια συστηματική και συνεχιζόμενη παραπλάνηση, για να το θέσω επιεικώς. Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί, πώς είναι αυτό δυνατό; Στα γραπτά σου, αναφέρεσαι συχνά στο ψυχιατρικό κατεστημένο. Θα μπορούσες να μας εξηγήσεις τι εννοείς, πώς λειτουργεί και τι το συντηρεί;

Όταν μιλάω για το ψυχιατρικό κατεστημένο, αναφέρομαι στην ψυχιατρική υπό την ιδιότητά της ως ιατρική συντεχνία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχει η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, η οποία εκδίδει το American Journal of Psychiatry και η αποστολή της είναι να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των μελών της. 

Το 1980, η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία (APA) υιοθέτησε ένα μοντέλο “ασθένειας” για την κατηγοριοποίηση και τη θεραπεία των ψυχιατρικών “διαταραχών”, όταν δημοσίευσε την τρίτη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου της. Ωστόσο, το έκανε αυτό όχι λόγω ερευνών που στοιχειοθετούσαν την εγκυρότητα τέτοιων ασθενειών, αλλά επειδή αυτό το μοντέλο ασθενειών αύξανε το κύρος των ψυχιάτρων. Μπορούσαν πλέον να παρουσιάζονται ως πραγματικοί γιατροί που συνταγογραφούσαν φάρμακα που αντιμετώπιζαν πραγματικές ασθένειες του εγκεφάλου. 

Στη συνέχεια, η APA ξεκίνησε να πουλάει αυτή την ιστορία στο αμερικανικό κοινό. Και ποιος θεωρείται από το κοινό ως ο πιο αξιόπιστος “αφηγητής” της ψυχιατρικής επιστήμης; Οι ψυχίατροι που είναι καθηγητές στις ακαδημαϊκές ιατρικές σχολές των Ηνωμένων Πολιτειών. Αποτελούν μέρος του “κατεστημένου”.

Τέλος, τη δεκαετία του 1980, οι φαρμακευτικές εταιρείες άρχισαν να πληρώνουν τους ακαδημαϊκούς ψυχιάτρους για να είναι σύμβουλοι, ομιλητές και “βασικοί καθοδηγητές γνώμης”, και έτσι δημιουργήθηκε μια ένωση συντεχνιακών και εμπορικών συμφερόντων. Αυτή είναι η “ανίερη συμμαχία” που μας παρείχε μια αφήγηση που έλεγε ότι οι μείζονες ψυχιατρικές διαταραχές οφείλονται σε χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο, οι οποίες μπορούσαν να διορθωθούν με φάρμακα που ομαλοποιούσαν τη χημεία του εγκεφάλου. Αυτή ήταν πάντα μια ιστορία μάρκετινγκ, παρά μια επιστημονική ιστορία, αλλά το “κατεστημένο” την παρουσίασε στο κοινό ως ιστορία της επιστήμης.

Τι το συντηρεί; Αφενός τα κέρδη των φαρμακευτικών εταιρειών αλλά και το γεγονός ότι το “ψυχιατρικό κατεστημένο” έχει συμφέρον να λέει μια ιστορία που του επιτρέπει να διατηρεί την εξουσία του σε αυτόν τον τομέα της ζωής μας. Το επάγγελμα θα έχανε αυτή τη δύναμη και το κύρος του αν έλεγε ότι η ιστορία της χημικής ανισορροπίας δεν είχε αποδειχθεί πριν από δεκαετίες- ότι τα ψυχιατρικά φάρμακα δεν διορθώνουν καμία γνωστή παθολογία αλλά μάλλον διαταράσσουν τη φυσιολογική λειτουργία της οδού των νευροδιαβιβαστών- και ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ψυχιατρικά φάρμακα, στο σύνολό τους, επιδεινώνουν τις μακροπρόθεσμες εκβάσεις.

Αυτή είναι μια αφήγηση της επιστήμης που δεν τολμούν να πουν.

Αναρωτιέμαι αν πρόκειται μόνο για μια ανίερη συμμαχία ανάμεσα στην ψυχιατρική που επιθυμεί να διατηρήσει το κύρος της και τη φαρμακευτική βιομηχανία που ενδιαφέρεται πρωτίστως για το κέρδος. Αισθάνομαι ότι ίσως κάτι λείπει από αυτή την εξίσωση. Θα ήταν παράλογο να υποθέσουμε ότι αυτή η συμμαχία εξυπηρετεί πάρα πολύ καλά τους κατασταλτικούς/ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους στην παραγωγή “πειθήνιων σωμάτων”; Δεν είναι η ψυχιατρική καλά εξοπλισμένη, ιστορικά μιλώντας, για να επιτελεί αυτή την λειτουργία καταστολής, μάλιστα υπό το πρόσχημα μιας υποτιθέμενης φροντίδας για τους ευάλωτους;

Αυτή η συμμαχία ταιριάζει σίγουρα με τη νεοφιλελεύθερη πολιτική που προέκυψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο -και σίγουρα σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες- τη δεκαετία του 1980, την ίδια εποχή που το μοντέλο της ψυχιατρικής για την ασθένεια άρχισε να εδραιώνεται. Η νεοφιλελεύθερη πολιτική εντόπισε τα συναισθηματικά προβλήματα και τις μη συμμορφούμενες συμπεριφορές ως προερχόμενα από το άτομο και όχι από τις κοινωνικές πολιτικές και την κοινωνική οικονομία. Το μοντέλο της ασθένειας χρησιμεύει όντως για την υποστήριξη του “κράτους” και το κάνει αυτό παθολογικοποιώντας τη δυστυχία ή την αγανάκτηση που προκύπτει ως απάντηση στη συγκεκριμένη τάξη πραγμάτων.

Αυτό το βλέπουμε ιδιαίτερα με τη διάγνωση των παιδιών με ΔΕΠΥ ή αντιθετική προκλητική διαταραχή.  Πρόκειται για διαγνώσεις που ορίζουν τα παιδιά ως μη φυσιολογικά αν δεν είναι πειθήνια και υπάκουα στο σχολείο και στο σπίτι. 

Μπορεί κάποιος βέβαια να το επεκτείνει και στους ενήλικες. Οι ενήλικες που έχουν σιχαθεί τις βαρετές, χαμηλόμισθες δουλειές θεωρούνται ότι έχουν κατάθλιψη, λες και αυτή η διάθεση απλά προέκυψε μέσα τους και όχι από το περιβάλλον τους. Και τώρα έχουμε μια αύξηση της “υποστηριζόμενης θεραπείας σε εξωτερικά ιατρεία” στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία είναι ένας οργουελικός όρος για αναγκαστική θεραπεία για ανθρώπους που ζουν στην κοινότητα.

Έτσι, ναι, αυτή η “ανίερη συμμαχία” έχει εξυπηρετήσει καλά τα “νεοφιλελεύθερα” συμφέροντα. 

Έχεις επίσης επικαλεστεί την  πιθανότητα ότι η ψυχιατρική εξυπηρετούσε πάντα μια κατασταλτική λειτουργία. Αυτό φυσικά είναι αλήθεια. Ωστόσο, νομίζω ότι αυτό που διαφέρει σήμερα είναι το πώς το μοντέλο της νόσου επεκτείνει αυτό το “καταναγκαστικό στοιχείο”, έστω και με το γάντι, σε ένα τόσο μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Το DSM (Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας) είναι πραγματικά ένα εργαλείο για την επιβολή της συμμόρφωσης σε έναν πληθυσμό.

Μίλησε μας λίγο για την ιστορία του διαδικτυακού ιστότοπου ενημέρωσης Mad in America και τη συμμετοχή σoυ σε αυτήν. Βρίσκουν οι άνθρωποι προσβλητική τη λέξη Mad;  Γιατί αποφασίσατε να τη χρησιμοποιήσετε; Και αν μου επιτρέπεις να στριμώξω μια ακόμη ερώτηση εδώ, γνωρίζω ότι πρόσφατα το διαδικτυακό περιοδικό(webzine) MIA βραβεύτηκε με 92 από τους 100 βαθμούς για τη δημοσιογραφική ακεραιότητα και εγκυρότητα στις ΗΠΑ. Πιστεύω ότι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς επιβεβαιώνει ότι το περιεχόμενο σας ερευνάται διεξοδικά και ότι οι πληροφορίες που παρουσιάζονται ανταποκρίνονται στα υψηλότερα δημοσιογραφικά πρότυπα. Πιστεύεις ότι ίσως οι άνθρωποι, το κοινό και οι ακαδημαϊκοί, θα μπορούσαν τώρα να αρχίσουν να προσέχουν περισσότερο τα ευρήματά σας;

Όταν έκανα συμβόλαιο για να γράψω το πρώτο μου βιβλίο, το Mad in America, επέλεξα αυτόν τον τίτλο για τρεις λόγους. Πρώτον, οι ομάδες επιζώντων της ψυχιατρικής είχαν αγκαλιάσει τη χρήση του όρου “τρελός”.  Ήταν ένας τρόπος για να αποκηρύξουν τους όρους ασθένειας που χρησιμοποιούσε η ψυχιατρική – σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή και ούτω καθεξής. Η λέξη Mad έχει επίσης την έννοια αυτού που τρελάθηκε από έναν “τρελό” κόσμο. Έτσι, υπήρχε μια αίσθηση ιδιοκτησίας και ακόμη και υπερηφάνειας από τους επιζώντες της ψυχιατρικής που υιοθέτησαν αυτή τη λέξη ως δική τους.

Δεύτερον, ο τίτλος “Mad in America” ήταν ένα μήνυμα ότι επρόκειτο για ένα εγχείρημα που θα άκουγε αυτούς που αποκαλούνταν “τρελοί” και θα αντιμετώπιζε τις εμπειρίες και τις απόψεις τους ως έγκυρες. Η συμβατική αφήγηση απορρίπτει όσους διαγιγνώσκονται με σχιζοφρένεια ως άτομα “χωρίς εναισθησία” ως προς την ασθένειά τους, και έτσι οι απόψεις τους σχετικά με την αξία των ψυχιατρικών θεραπειών αγνοούνται από την κοινωνία. Το Mad in America λέει στους αναγνώστες ότι η φωνή των “τρελών” πρέπει να εισακουστεί. 

Τρίτον, επέλεξα αυτόν τον τίτλο για τη διπλή του σημασία, καθώς οι “Τρελοί” ήταν “θυμωμένοι” στην Αμερική για την κακομεταχείρισή τους.

Πού και πού ακούω κάποιον που λέει ότι ο όρος “Mad” είναι προσβλητικός, αλλά τέτοια παράπονα είναι σπάνια. Νομίζω, στην πραγματικότητα, ότι ο τίτλος Mad in America είναι ένας από εκείνους τους τίτλους που μένουν στο μυαλό και έχουν απήχηση με νόημα για πολλούς.

Όσον αφορά την ερώτησή σου σχετικά με τη δημοσιογραφία μας, υπάρχει ένας οργανισμός στις ΗΠΑ που ονομάζεται NewsGuard, ο οποίος αξιολογεί τα μέσα ενημέρωσης ως προς την ακεραιότητά τους και την τήρηση των δημοσιογραφικών προτύπων, και όπως λες, μας έδωσαν βαθμολογία 92,5 στα 100. 

Ωστόσο, πρέπει να σημειώσω ότι στην πραγματικότητα πήραμε άριστη βαθμολογία για το περιεχόμενό μας. Ο πίνακας βαθμολογίας της NewsGuard περιλαμβάνει αυτό το κριτήριο: έχει γνωστοποιήσει το διαδικτυακό μας μέσο ενημέρωσης τις πηγές χρηματοδότησης του;  Η NewsGuard περιλαμβάνει αυτό το κριτήριο επειδή θέλει να γνωρίζουν οι αναγνώστες αν υπάρχει εταιρική χρηματοδότηση ενός ιστότοπου μέσων ενημέρωσης. Τώρα, στην περίπτωσή μας, υποστηριζόμαστε εξ ολοκλήρου από δωρεές αναγνωστών και το γνωστοποιούμε αυτό στον ιστότοπό μας. Ωστόσο, δεν αναφέρουμε τα ονόματα των μεμονωμένων δωρητών μας και έτσι η Newsguard μας έδωσε μηδέν σε αυτό το κριτήριο, το οποίο μας μείωσε 7,5 βαθμούς. Ωστόσο, η NewsGuard μας έδωσε άριστα σε όλα τα σημεία που σχετίζονται με το συντακτικό περιεχόμενο και τα δημοσιογραφικά πρότυπα.

Ακολουθεί ο λόγος για τον οποίο πιστεύω ότι αυτή η αξιολόγηση είναι σημαντική. Δημοσιεύουμε τακτικά περιεχόμενο -επιστημονικές ανασκοπήσεις, εμπεριστατωμένες εκθέσεις και σελίδες πληροφοριών για τα φάρμακα- που έρχεται σε αντίθεση με τη συμβατική αφήγηση. Υπάρχει μια “αντίθετη αφήγηση” στις σελίδες μας, και αυτό μας αφήνει ανοιχτούς σε επικρίσεις, από εκείνους που επενδύουν στη συμβατική αφήγηση, ότι συμμετέχεουμε σε θεωρίες συνωμοσίας ή σε μια μεροληπτική παρουσίαση πληροφοριών. Αυτό που διαπίστωσε η NewsGuard όταν εξέτασε το περιεχόμενό μας ήταν ότι το δικό μας μέσο ενημέρωσης παρέχει μια “τεκμηριωμένη” αντι-αφήγηση που είναι καλά τεκμηριωμένη και υποστηρίζεται από πηγές.

Από την ίδρυσή του, το δίκτυο έχει αναπτυχθεί και έχει γίνει παγκόσμιο με το Mad in… σε 13 χώρες σε όλο τον κόσμο. Μήπως αυτό σημαίνει ότι η παλίρροια επιτέλους γυρίζει όσον αφορά την πολυδιαφημισμένη αλλαγή παραδείγματος στην ψυχιατρική ή αυτό είναι ευσεβής πόθος;

Νομίζω ότι δείχνει ότι υπάρχει μια αυξανόμενη εξέγερση από τα κάτω ενάντια στο μοντέλο περίθαλψης της ασθένειας που προωθήθηκε σε όλο τον κόσμο μετά τη δημοσίευση της τρίτης έκδοσης του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας. Υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι το μοντέλο της νόσου δεν είχε τις ρίζες του στην επιστημονική ανακάλυψη, αλλά αντιθέτως είναι καλύτερα κατανοητό ως μια άσκηση μάρκετινγκ, σχεδιασμένη να επαναπροσδιορίσει την ψυχιατρική ως ιατρικό κλάδο. Επιπλέον, αυξάνεται η συνειδητοποίηση ότι αυτό το μοντέλο περίθαλψης ήταν καταστροφική  για τη δημόσια υγεία, και επομένως υπάρχει ανάγκη για αλλαγή παραδείγματος.

Πολύ σύντομα το δίκτυο μας θα επεκταθεί σε 16 χώρες ή περιοχές, στην Κεντρική Αμερική, τη Νότια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία. Αυτό είναι μια εξέγερση από τα κάτω, για να το πω έτσι, ενάντια στο σημερινό παράδειγμα της «περίθαλψης». Ωστόσο, βλέπουμε επίσης τώρα να έρχονται εκκλήσεις για δραματική αλλαγή από την “κορυφή”. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει πλέον ζητήσει δύο φορές μια “αλλαγή παραδείγματος” στην ψυχιατρική, μακριά από ένα μοντέλο ασθένειας και προς ένα μοντέλο “ανθρωπίνων δικαιωμάτων”. Ο πρώην Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για την Υγεία, Dainius Pūras, ομοίως απηύθυνε επανειλημμένες εκκλήσεις για “αλλαγή παραδείγματος” κατά τη διάρκεια της θητείας του στη θέση αυτή. 

Επιπλέον, συναντάμε πλέον τώρα αναγνώριση από κορυφαίες προσωπικότητες της ψυχιατρικής ότι το μοντέλο της νόσου δεν έχει αποδειχθεί. Το αφήγημα της χημικής ανισορροπίας, τουλάχιστον στις Ηνωμένες Πολιτείες, θεωρείται πλέον απαξιωμένο- η αναζήτηση γονιδίων αποδείχθηκε άκαρπη- και υπάρχει ευρεία συμφωνία ότι οι διαγνώσεις του DSM δεν έχουν επικυρωθεί ως πραγματικές ασθένειες. Ίσως το πιο σημαντικό από όλα, ακούμε τώρα κατά καιρούς από κορυφαίες προσωπικότητες της ψυχιατρικής ότι υπάρχουν ελάχιστες αποδείξεις ότι τα ψυχιατρικά φάρμακα βελτιώνουν τις μακροπρόθεσμες εκβάσεις και ότι οι μετρήσεις δημόσιας υγείας για την “ψυχική υγεία” στην αμερικανική κοινωνία έχουν επιδεινωθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Όλα αυτά παρέχουν γόνιμο έδαφος για την αλλαγή παραδείγματος στην κοινωνία. Ωστόσο, οι ψυχιατρικές πρακτικές παραμένουν σχετικά αμετάβλητες. Τα φάρμακα εξακολουθούν να αποτελούν θεραπεία πρώτης γραμμής για τις περισσότερες διαγνώσεις και οι ασθενείς συχνά διατηρούνται σε ψυχιατρικά φάρμακα μακροπρόθεσμα. Και, ως επί το πλείστον, δεν έχει υπάρξει μεγάλη κυβερνητική υποστήριξη για μια “αλλαγή παραδείγματος” στην ψυχιατρική πρακτική.

Έτσι, ο ευσεβής πόθος στον οποίο αναφέρεσαι μπορεί να διατυπωθεί έτσι: Θέλουμε να πιστεύουμε ότι μια μετατόπιση του παραδείγματος θα οδηγήσει σε μετατόπιση της ψυχιατρικης πρακτικής. Δυστυχώς δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ότι αυτό συμβαίνει σε ευρεία κλίμακα.

Γνωρίζω ότι ως ερευνητικός δημοσιογράφος είσαι σχολαστικός και μεθοδικός στην προσπάθεια να βρείς τις πηγές, να εξετάσεις και να στοιχιοθετήσεις τις πληροφορίες που παρουσιάζεις. Θαυμάζω την πίστη σου στην καλή επιστήμη, αλλά όπως ίσως θυμάσαι από συζητήσεις που είχαμε στο παρελθόν, δεν πιστεύω ότι η επιστήμη από μόνη της μπορεί να επιφέρει αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τα θέματα ψυχικής υγείας. Θα έλεγα ότι απαιτούνται ριζικές κοινωνικές αλλαγές. Διότι ακόμη και αν δεχτούμε για λόγους επιχειρηματολογίας ότι, ας πούμε, η ψυχοφαρμακευτική αγωγή είναι ωφέλιμη για τους ανθρώπους, αυτό δεν δικαιολογεί για ηθικούς λόγους την επιβολή ψυχιατρικής ή και οποιασδήποτε άλλης θεραπείας στους ανθρώπους. Δεν δικαιολογεί την ακούσια νοσηλεία, ή διαφορετικά, την πιο κατάφωρη στέρηση της ελευθερίας που υφίστανται εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Αυτό δεν αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανεξάρτητα από την επιστήμη που εμπλέκεται σε αυτό;

Συμφωνώ μαζί σου και στις δύο περιπτώσεις. 

Πρώτον, ακόμη και αν υπήρχαν αποδείξεις ότι η “αναγκαστική θεραπεία” με αντιψυχωτικά ήταν επωφελής για το άτομο, με την έννοια ότι η θεραπεία, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, βοήθησε το άτομο να λειτουργήσει καλύτερα στην κοινωνία. Θα εξακολουθούσα να πιστεύω ότι η αναγκαστική θεραπεία και η ακούσια νοσηλεία αποτελούν κατάφωρη στέρηση της ελευθερίας. Για να το καταλάβει κανείς αυτό, το μόνο που χρειάζεται να κάνει είναι να φανταστεί ότι έχει ιδέες που ακούγονται τρελές στους άλλους, όπως το να πιστεύει ότι η CIA τον παρακολουθεί, και στη συνέχεια να φανταστεί ότι τον οδηγούν σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα και του κάνουν ένεση με ένα ισχυρό αντιψυχωτικό εξαιτίας τέτοιων σκέψεων. Κανείς δεν θα ήθελε να του συμβεί κάτι τέτοιο, και έτσι η βιβλική παροιμία “Κάνε στους άλλους ό,τι θα ήθελες να σου κάνουν” ισχύει εδώ.

Επιπλέον, η εξαναγκαστική θεραπεία δείχνει ότι η πολιτεία ισχυρίζεται ότι έχει την εξουσία πάνω στη ζωή εκείνων που θεωρεί “τρελούς” και ότι μπορεί να επιβάλει αυτή την εξουσία χωρίς καμία πραγματική διαδικασία. Δεν επιτρέπουμε στην πολιτεία να αφαιρεί την ελευθερία όσων κατηγορούνται για έγκλημα χωρίς τη δέουσα διαδικασία, και γιατί λοιπόν θα έπρεπε να επιτρέπεται στην πολιτεία να αφαιρεί την ελευθερία όσων δεν έχουν διαπράξει κανένα έγκλημα, αλλά απλώς θεωρούνται -για κάποιο λόγο- δύσκολοι ή “απειλή” για τους άλλους ή για τον ίδιο τους τον εαυτό. 

Δεύτερον, μια ανασκόπηση της “επιστήμης” της ψυχιατρικής δεν δείχνει απαραίτητα το δρόμο προς τα εμπρός, καθώς θέτει το ευρύτερο φιλοσοφικό ερώτημα: τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος; Νομίζω ότι είναι αρκετά προφανές ότι διαμορφωθήκαμε από την εξέλιξη ώστε να ανταποκρινόμαστε εξαιρετικά στο περιβάλλον μας. Έτσι, αν θέλουμε να καλλιεργήσουμε την ψυχική ευημερία στον πληθυσμό μας, πρέπει να οργανώσουμε την κοινωνία μας με τρόπο που να παρέχει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον για τους πολίτες της.  

Αυτό δεν σημαίνει ότι νομίζω ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που θα οδηγεί τους ανθρώπους στο να είναι “ευτυχισμένοι” τις περισσότερες φορές ή ότι αυτό θα πρέπει να αποτελεί στόχο. Εμείς οι άνθρωποι υποφέρουμε. Είμαστε ανήσυχοι. Νιώθουμε θλίψη. Τα συναισθήματά μας μπορεί να μας καταβάλλουν. Αλλά αυτό το βάθος των συναισθημάτων είναι επίσης μέρος της εξαιρετικής -θα τολμούσα να το πω- χαράς να γεννιέσαι σε αυτόν τον κόσμο.

Έτσι, η πορεία προς τα εμπρός, αντί να αναζητηθεί στην επιστήμη, πρέπει να ξεκινήσει από μια φιλοσοφική αντίληψη του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Και αν ξεκινήσουμε από εκεί, θα δούμε ότι η αλλαγή παραδείγματος απαιτεί μια βαθύτερη εξέταση των “κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων της υγείας”. 

Αντί να προσπαθούμε πάντα να διορθώνουμε τον “εγκέφαλο” του ατόμου, πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά τη δημιουργία περιβαλλόντων που θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να θεραπευτούν και να δημιουργήσουμε κοινωνικές δομές που θα βοηθήσουν στην υποστήριξη της ψυχικής ευημερίας. Ταυτόχρονα, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι άνθρωποι υποφέρουν και παλεύουν με τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους, και επομένως χρειαζόμαστε μια αλλαγή παραδείγματος που να αποπαθολογικοποιεί τις ανθρώπινες δυσκολίες μας.

Είμαστε ενσώματα βιολογικά πλάσματα με καρδιά, σπλήνα, συκώτι, εγκέφαλο και ούτω καθεξής, που ζουμε σε περιβάλλοντα που μας επηρεάζουν τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.  Ακόμα, όπως κάθε βιολογική οντότητα, επηρεαζόμαστε αναπόφευκτα από το περιβάλλον μας ή αν αυτό ακούγεται ότι είμαστε απλώς παθητικοί δέκτες περιβαλλοντικών συνθηκών και ερεθισμάτων, βρισκόμαστε σε συνεχή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον μας. Ακόμη και ένας πρωτοετής φοιτητής γενετικής ή βιολογίας θα το γνώριζε αυτό, αν και στον τομέα της έρευνας για τη γενετική της ψυχικής υγείας, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες αγνοούνται ή υποβαθμίζονται σε μεγάλο βαθμό στην αναζήτηση του ασύλληπτου γονιδίου ή του συνδυασμού γονιδίων που υποτίθεται ότι προκαλούν τη σχιζοφρένεια και άλλες λεγόμενες ψυχικές διαταραχές. Παρόλα αυτά, έχοντας πει αυτό, θα συμφωνούσες ότι οι τραυματικές εμπειρίες μπορούν να επηρεάσουν τη βιοχημεία μας;  Το τραυματογενές μοντέλο για την ψύχωση, για παράδειγμα, έχει διερευνήσει πώς το τραύμα μπορεί να επηρεάσει διάφορες νευρολογικές οδούς που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε τρόπους ύπαρξης, συμπεριφοράς, αντίδρασης στο στρες πραγματικό ή φανταστικό, τους οποίους χαρακτηρίζουμε ως ψύχωση. Είσαι αντίθετος με αυτή την έννοια/αυτή τη γραμμή έρευνας και αν ναι, γιατί; 

Όπως μπορείς να δείς από την απάντησή μου στην παραπάνω ερώτηση, πιστεύω ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε εξαιρετικά σχεδιασμένοι ώστε να ανταποκρινόμαστε στο περιβάλλον μας, και είναι γνωστό ότι ακόμη και η “γενετική μας σύνθεση”, όσον αφορά την “έκφραση” των γονιδίων μας, μεταβάλλεται ως απάντηση στο περιβάλλον.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι τραυματικές εμπειρίες μπορούν να έχουν τόσο βαθιά και διαρκή επίδραση στη ζωή μας. Μπορούν να μας επηρεάσουν σε ένα πολύ βασικό επίπεδο: πώς λειτουργούν τα γονίδιά μας, πράγμα που φυσικά σημαίνει ότι μεταβάλλεται η βιοχημεία μας. 

Νομίζω ότι αυτή η έρευνα συμβάλλει στην κατανόηση του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Με μια πραγματική έννοια, αλλάζουμε πάντα ως απάντηση στο περιβάλλον μας και οι πιο βαθιές εμπειρίες μπορούν να έχουν πιο μακροχρόνιες επιπτώσεις. Οι τραυματικές εμπειρίες, ιδίως κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής, μπορεί να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο “ανταποκρινόμαστε” στο στρες και τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο. 

Υπάρχει μια γνωστή μελέτη στις ΗΠΑ που ονομάζεται μελέτη για τις αρνητικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας (Adverse Childhood Experiences study). Η έρευνα αυτή έδειξε ότι οι πρώιμες τραυματικές εμπειρίες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για δυσκολίες αργότερα στη ζωή. 

Ωστόσο, όπως ακριβώς το τραύμα μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες βλάβες, έτσι και το αντίστροφο μπορεί επίσης να θεωρηθεί αληθινό: αν τα παιδιά μπορούν να έχουν ένα ασφαλές μέρος στο σπίτι  και να ενθαρρύνονται να είναι περίεργα για τη ζωή και να αποκτούν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, τότε αυτό είναι μια συνταγή για την ανατροφή ενηλίκων που θα μπορέσουν να αντέξουν καλύτερα «τα βέλη της ατυχίας» που είναι βέβαιο ότι θα έρθουν στο δρόμο τους κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Σωστά. Λειτουργεί και προς τις δύο κατευθύνσεις και ίσως αυτή είναι μια φόρμουλα ελπίδας. Μια φόρμουλα ίσως για τη διαπαιδαγώγηση των ενηλίκων που θα μπορούσε να τους εξοπλίσει ώστε να αντέξουν καλύτερα “τις σφεντόνες και τα βέλη της ατυχίας”. Φαντάζομαι ότι δανείζεσαι από τον Αμλετ (Shakespeare) εδώ, ο οποίος το έθεσε έτσι

“Whether ’tis nobler in the mind to suffer
The slings and arrows of outrageous fortune,
Or to take arms against a sea of troubles,
And by opposing end them?”  

Ίσως είσαι αθεράπευτα αισιόδοξος. Εγώ είμαι μάλλον αθεράπευτα απαισιόδοξος  παρακολουθώντας με δέος την αυξανόμενη φαρμακευτική αγωγή παιδιών, από 5 ετών και κάτω των 5 ετών, με ισχυρά ψυχοτρόπα φάρμακα, η οποία είναι ξεδιπλώνεται στις ΗΠΑ, την Αυστραλία και εξαπλώνεται σαν πυρκαγιά και σε άλλες χώρες. Θα ήταν χρήσιμο, νομίζω, να σημειωθεί εδώ παρεμπιπτόντως η διαφορική χρήση ψυχιατρικών φαρμάκων ανάλογα με την τάξη ή την κοινωνική θέση, αν προτιμάς. Τα ποσοστά ποικίλλουν αλλά όλα οδηγούν στο ίδιο αμείλικτο συμπέρασμα: τα παιδιά από μειονεκτικά περιβάλλοντα λαμβάνουν πολύ περισσότερα φάρμακα από τα παιδιά από εύπορα περιβάλλοντα. Τα στατιστικά στοιχεία είναι συγκλονιστικά. Όπως και να έχει… Δεν υπάρχει ερώτηση εδώ, απλώς μια σκέψη, αν και φυσικά αν θέλεις να τη σχολιάσεις, σε παρακαλώ κάνε το.

Δεν θεωρώ τον εαυτό μου ως αθεράπευτα αισιόδοξο. Προσπαθώ να βρίσκω λόγους που θα μου επιτρέψουν να είμαι αισιόδοξος ότι η αλλαγή είναι δυνατή, αλλά γνωρίζω επίσης ότι η ψυχιατρική λειτουργεί μέσα σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο και είμαι απαισιόδοξος για το αν οι ΗΠΑ θα αλλάξουν με ένα τρόπο που θα προωθήσει την καλύτερη φροντίδα των παιδιών τους. 

Νομίζω ότι η φαρμακευτική αγωγή των παιδιών μας, η οποία άρχισε να εφαρμόζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1980, είναι εγκληματική από τη φύση της. Οι ηγέτες της αμερικανικής ψυχιατρικής πούλησαν στον πληθυσμό την αντίληψη ότι οι παιδιατρικές διαγνώσεις τους αφορούσαν διακριτές εγκεφαλικές παθήσεις, ενώ δεν υπήρχε καμία μα καμία έρευνα που να δείχνει ότι κάτι τέτοιο ισχύει, και προώθησαν τη συνταγογράφηση φαρμάκων στα παιδιά, παρόλο που τα αποτελέσματα των μελετών ήταν αναποτελεσματικές θεραπείες που είχαν βλαβερές παρενέργειες. Ωστόσο, οι ηγέτες της αμερικανικής ψυχιατρικής έλεγαν μια διαφορετική ιστορία για τα αποτελέσματα αυτών των φαρμάκων, για το πώς ήταν κατά κάποιο τρόπο αποτελεσματικές και απαραίτητες θεραπείες. 

Αυτό που βλέπουμε με αυτή την παθολογικοποίηση των παιδιών είναι «η κλοπή του θεόσταλτου δικαιώματός τους» να παλεύουν με το μυαλό και τις συμπεριφορές τους καθώς μεγαλώνουν και διαμορφώνουν ένα μέλλον για τον εαυτό τους. Το να τους δίνουμε διαγνώσεις και να τα πλακώνουμε στα ψυχοφάμακα, τους στερούν την ευκαιρία να είναι οι συγγραφείς της δικής τους ζωής, και αυτό είναι μια ανείπωτη καταστροφή ύψιστης σημασίας.

Ωστόσο, πρέπει να πω ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι απαραίτητο ότι τα φτωχότερα παιδιά είναι πιο πιθανό να λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα. Τα φτωχότερα παιδιά σε ανάδοχες οικογένειες είναι σίγουρα πολύ πιο πιθανό να τους συνταγογραφηθούν ισχυρά αντιψυχωτικά, και αυτό ισχύει διπλά για τα μαύρα παιδιά και τους μαύρους ενήλικες άντρες. Ωστόσο, στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουμε πολλούς από την ανώτερη μεσαία τάξη και την ανώτερη τάξη, που χορηγούν φάρμακα στα παιδιά τους, και το κάνουν με τη σκέψη ότι θα τα βοηθήσουν στο σχολείο. Ταυτόχρονα, γνωρίζω κοινότητες μαύρων και ισπανόφωνων μεταναστών που βλέπουν τη φαρμακευτική αγωγή των παιδιών ως άκρως κατασταλτική και επιβλαβή και έτσι αντιστέκονται σε αυτή την παθολογικοποίηση των παιδιών.

Μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες, αλλά αυτό είναι το τοπίο στις ΗΠΑ.

Σε ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σου, Robert.

Ευχαρίστησή μου. Ευχαριστώ για την ευκαιρία να μιλήσω μαζί σου.

Αλέξης Κροκιδάς

ΥΓ: Ο Ρόμπερτ και η ομάδα του στο Mad in America, μας έχουν προσφέρει τεχνογνωσία και υποστήριξη στο στήσιμο και το ανέβασμα του ιστότοπου Mad in Greece.

---

*Robert Whitaker: δημοσιογράφος επιστημονικών θεμάτων, συγγραφέας του επδραστικού βιβλίου Anatomy of an Epidemic (2010), ιδρυτής και αρχισυντάκτης του Mad in America και αυθεντικός περιηγητής σε διάφορες χώρες

Μετά τη δημοσίευση μας για την άφιξη του webbzine ψυχιατρικής έρευνας Mad in Greece στην Ελλάδα, λάβαμε και το δελτίο τύπου της διαχειριστικής ομάδας του,το οποίο δημοσιεύουμε παρακάτω

 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Το Mad in Greece είναι πλέον γεγονός. Περίπου 12 χρόνια μετά το λανσάρισμα του Mad in America και στο πλαίσιο μίας παγκόσμιας πλέον Mad in the World κοινότητας, το Mad κίνημα έρχεται και στην Ελλάδα. Φυσικά δεν διεκδικούμε και δεν θέλουμε καμμία αποκλειστικότητα σ' ευτό που προσπαθουμε να κάνουμε. Υπάρχουν ήδη συλλογικότητες και ατομικότητες που δραστηριοποιούνται κινηματικά και ενημερωτικά στο δυστοπικό ψ τοπίο και στο ευρύτερο πολιτικό-κοινωνικό γίγνεσθαι. 

Σας καλωσορίζουμε λοιπόν στον νεοσύστατο ιστότοπο του MIG, έναν χώρο για δημιουργική συνδιαλλαγή πάνω σε θέματα «τρέλας» αλλά και ευρύτερα ανθρώπινου βασάνου. Μέλημά μας είναι να συνομιλήσουμε με την εμπειρία της τρέλας, να την επανα-κοινωνικοποίήσουμε και πολιτικοποιήσουμε, ίσως να τη νοηματοδοτήσουμε, και να δούμε πώς μπορούμε να ζήσουμε με ή και πέρα από αυτήν.

Η Ψυχατρική σήμερα καθορίζει σχεδόν αποκλειστικά το αφήγημα πάνω στο θέμα. Στον πολιτισμό μας είναι αυτονόητο πια να μιλάμε για ψυχικές ασθένειες και να θεωρούμε δεδομένη την ιατρική αντιμετώπισή τους. Έχει χαθεί το άλλο βλέμμα. Αυτό που βλέπει τον άνθρωπο ως μέρος ενός κόσμου, ως κοινωνικό-πολιτικό ον, ως ύπαρξη που πονά. Όλα αυτά εξαφανίζονται μέσα στη λαίλαπα της ιατρικοποίησης, η οποία παρά τις πολυετείς προσπάθειες να «θεραπεύσει» «τις ψυχικές παθήσεις» συνεχίζει να αποτυγχάνει οικτρά και να επιμένει να επικαλείται την επιστήμη, παρόλο που τα ερευνητικά δεδομένα αναδεικνύουν πλέον ότι οι ισχυρισμοί της ψυχιατρικής κάθε άλλο παρά επιστημονικοί είναι.

Θέτουμε ξανά ερωτήματα σχετικά με την αποδεδειγμένη έλλειψη εγκυρότητας και αξιοπιστίας των ψυχιατρικών διαγνώσεων, σχετικά με το ίδιο το πεδίο της ψυχοπαθολογίας που περιγράφει ταυτολογικά τις διάφορες λεγόμενες ψυχικές διαταραχές, και εξετάζουμε την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αντιμετώπισης των λεγόμενων «ψυχικών διαταραχών».

Μελετάμε προσεκτικά και προσπαθούμε να εξετάσουμε έρευνες που αφορούν την ψυχική υγεία.  

Πού έχει αποτύχει το κυρίαρχο ψυχιατρικό φαρμακευτικό μοντέλο; Και γιατί? Ποιος είναι ο ρόλος των φαρμακοβιομηχανιών στην εδραίωση της ιδεολογίας ότι η ψυχική οδύνη είναι θέμα βιολογικό / γενετικό και ότι η αντιμετώπιση της απαιτεί ψυχοφάρμακα και καταστολή?

 Πώς μπορούμε να σταθούμε απέναντι την οδύνη και ποιες είναι οι εναλλακτικές μορφές κατανόησης και αλληλεγγύης?;

Στην προσπάθειά μας να απαντήσουμε αυτά τα ερωτήματα καλούμε όποιο έχει τη διάθεση να συνεισφέρει στον ιστότοπο με άρθρα, προσωπικές ιστορίες, αλλά και έργα τέχνης.
Είναι πολύ σημαντικός για εμάς ο διάλογος και η συνεργασία με όσους και όσες από εσάς συμμερίζεστε τις ανησυχίες μας.

Δείτε πώς μπορείτε να συνεισφέρετε στο Mad in Greece εδώ: https://madingreece.org/

Η συντακτική ομάδα του Mad in Greece

Αγγελική Αρκολάκη

Αλέξης Κροκιδάς

Δέσποινα Μαυρίδου

Πολυξένη Θάνου

Το Mad in Greece -όπως αυτοσυστήνεται-  είναι ένα webzine, μία ηλεκτρονική, διαδικτυακή έκδοση (madingreece.org) που παρέχει ενημέρωση πάνω στην ψυχιατρική έρευνα, πρωτότυπα δημοσιογραφικά άρθρα και ένα φόρουμ για μια διεθνή ομάδα συγγραφέων—άτομα με βιωμένη εμπειρία, ειδικούς ομότιμης συμπαράστασης, μέλη οικογενειών, ψυχιάτρους, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς , δημοσιογράφους, δικηγόρους κ.α.—για να διερευνήσουν ζητήματα που σχετίζονται με αυτόν τον στόχο της «ριζικής ανακατασκευής της ψυχιατρικής».

Πρόκειται για μία ένα σημαντικό εγχείρημα το οποίο έχει ήδη αναπτυχθεί σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων πρόσφατα, μπήκε και η Ελλάδα.

Στο Mad in Greece παρέχοντας περιλήψεις ερευνητικών άρθρων που τακτικά περνούν απαρατήρητα στα γενικά μέσα ενημέρωσης επειδή αμφισβητούν τη συμβατική σοφία.

Φιλοξενώντας μια κοινότητα συγγραφέων με διαφορετικές εμπειρίες και υπόβαθρο που συμμερίζονται την πεποίθησή μας ότι το τρέχον παράδειγμα της φροντίδας ψυχικής υγείας έχει αποτύχει και πρέπει να επανεξεταστεί.

Σημαντική είναι η ύπαρξη ενός φόρουμ για τους αναγνώστες, για να προσθέσουν τις σκέψεις και τις απόψεις τους σε αυτή τη συζήτηση. Επίσης στο madingreece.org φιλοξενούνται κείμενα (λογοτεχνικά ή απλές εμπειρίες), έργα ζωγραφικής και άλλα, αφού η έκφραση και η επικοινωνία δεν περιορίζονται σε καθορισμένα πλαίσια και τρόπους. Ένα ζωγραφικό έργο μάλιστα, από τη συλλογή του Mad in Greece επιλέξαμε και ως εικαστικό για την παρουσίαση του από την Attica Voice

Στο Mad in Greece υπάρχουν παραγωγές podcasts που περιλαμβάνουν συνεντεύξεις με ερευνητές, ακτιβιστές και ηγέτες στην κοινότητα βιωμένης εμπειρίας που διερευνούν με παρόμοιο τρόπο θέματα που σχετίζονται με την «ανακατασκευή της ψυχιατρικής».

Από τις δράσεις που αναφέρονται είναι και η προσεχής οργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων  που θα παρέχουν μια επιστημονική κριτική του υπάρχοντος μοντέλου και θα προτείνουν εναλλακτικές προσεγγίσεις που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως θεμέλιο για ένα νέο παράδειγμα, που δεν θα στηρίζεται στη χρήση ψυχιατρικών φαρμάκων. Άλλωστε θέμα και μέλημα του Mad in Greece είναι να χρησιμεύσει ως καταλύτης για τη ριζική επανεξέταση της ψυχιατρικής στην Ελλάδα, όπως αναφέρεται και στα κείμενα με τα οποία μας αυτοσυστήνεται το Mad in Greece

πηγή

Κυκλοφόρησε το Βυζαντινό και Διαμαρτυρόμενο φύλλο #59 της RAF-WEST Journal , της Νο2 εφημερίδας της ανατολικής Αττικής. Διαβάστε σήμερα:

Η Ραφ Τάουν Εάλω! 571 χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης ήρθε η σειρά της Συμβασιλεύουσας Ραφ Τάουν. Ο συνεχιστής της Αντίστασης στις ορδές του Μωάμεθ του Πορθητή και της Σουλεϊμάμ της Μεγαλοπρεπούς, ο παλιός σερίφης της Ραφ Τάουν φοράει τ' άρματα του και διαλαλεί: «Η Πόλη δεν παραδίνεται τζάμπα!». Η Σουλεϊμάμ, αγέρωχη και ατάραχη, μας δίνει μια καταπληκτική συνταγή για εύκολο, καλοκαιρινό Ιμάμ 

Η Ραφ Τάουν ανήκει στην Άγρια Δύση. Η Οσία Αθετούσα, μετά τη μετακόμιση των δέντρων στο Μπλε Λιμανάκι, συνεχίζει τις περιβαλλοντικές ακροβασίες, μετατρέποντας όσα δέντρα έχουν μείνει στη θέση τους, σε γλυπτά νεκρής φύσης. Στο πλαίσιο, δε, εναρμόνισης με το ερημικό τοπίο που έχει δημιουργήσει στο Μεγάλο Ρέμα, σχεδιάζει να φυτέψει κάκτους από την Αριζόνα. : " Δεν θέλουμε τη δροσιά των δέντρων στην πόλη. Θέλουμε ωραία ζέστη και καυτό ήλιο. Μόνο έτσι θα πάψουμε να φοβόμαστε την κλιματική αλλαγή, που είναι ένα παραμύθι όπως άλλωστε και η δημοτική αλλαγή"

Κινηματογραφικές προτάσεις: Η πρόταση της   RAF WEST για αυτή την εβδομάδα είναι η ταινία «Γεύμα σε ένα δολοφόνο». Στους κεντρικούς ρόλους ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Βενιαμίν Νετανιάχου. Πρωταγωνιστούν επίσης ο Άδωνις Γεωργιάδης στο ρόλο του σερβιτόρου, ο Μάκης ο Βορίδης στο ρόλο του σεκιουριτά και ο Θανάσης ο Πλεύρης στο ρόλο του εαυτού του

Τσουνάμι διαμαρτυριών. Ανοιχτή επιστολή διαμαρτυρίας από τη συντακτική ομάδα της RAF-WEST Journal. Γιατί δεν προσκλήθηκε η RAF-WEST Journal στο φεστιβάλ Ποσειδώνειας Υποκρισίας όπως και το rpn.gr και ο σύλλογος ερασιτεχνικής αλιείας και ιδιοκτητών σκαφών ”Octopus"; Γιατί δεν προσκλήθηκε ο Πάτρικ ο Αστερίας ή ο Καλαμάρης ο Πλοκάμιας; Σε ό,τι αφορά δε στη RAF WEST. δεν επιτρέπουμε σε ΚΑΝΕΝΑΝ να παίζει με τη ΔΟΥΛΕΙΑ και τη ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ μας. Αν δεν υπάρξει δήλωση μετανοίας από τους διοργανωτές, η RAF-WEST δηλώνει πως δεν θα ξαναφέρει τον Δανό Ποσειδωνιολόγο και έγκριτο δημοσιογράφο Ari Ostergaard για υποβρύχια ξενάγηση χωρίς αναπνευστήρα, ούτε θα ξαναβουτήξει η Καλλιόπη Μπανιστήρη στα λιβάδια της Ποσειδωνίας

Μη χάσετε το Βυζαντινό και Διαμαρτυρόμενο  φύλλο #59 της RAF WEST της Κυριακής, 2/6/2024

 

Κυκλοφόρησε το Ποσειδωνιακό φύλλο #58 της RAF-WEST Journal , της Νο2 εφημερίδας της ανατολικής Αττικής. Διαβάστε σήμερα:

 

  • Τρομακτική επιτυχία σημειώνει το Φεστιβάλ Ποσειδώνειας Υποκρισίας 2024. Οι ουρές των αυτοκινήτων φτάνουν μέχρι τη Λεωφόρο Φλέμιγκ, ενώ οι διοργανωτές αναζητούν καρέκλες από τα μαγαζιά της πλατείας, προκειμένου να ανταποκριθούν στην τρομερή ζήτηση. Το beery-beery έδωσε ακόμη και τα σκαμπό του και οι πελάτες σήμερα θα πίνουν μπίρα στο όρθιο. H Euroleague επέδωσε διάβημα διαμαρτυρίας στο δήμο Ραφήνας – Πικερμίου για διαφυγόντα κέρδη, ενώ τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο τελικός Κυπέλλου γίνεται χωρίς φιλάθλους, αφού όλοι βρίσκονται στη Ραφήνα για το Φεστιβάλ.

 

  • Νέες δοκιμασίες-δραστηριότητες στο φετινό Φεστιβάλ. 

Ξερίζωμα δέντρων με τσάπα και μεταφορά τους σε τόπο επιλογής του διαγωνιζόμενου

Φύτεμα τσιμεντοπασσάλων με γεωτρύπανο

Λιτανεία υπέρ αναπαύσεως των ψυχών ξεριζωμένων δέντρων και κατεστραμμένων ρεμάτων. Της λιτανείας θα ηγηθεί η πολιούχος της πόλης, Οσία Αθετούσα

Ανώμαλος δρόμος 3000 μέτρων στιπλ στο πρώην ρέμα. Ο τερματισμός θα γίνει στο σημείο που έχουν σταματήσει προσωρινά οι μπουλντόζες να μπαζώνουν το ρέμα

Διαγωνισμός του πιο ευρηματικού οικολογικού λόγου. Νικητής θα ανακηρυχθεί όποιος καταφέρει να κάνει τους ακροατές να μην γελάσουν

 

  • Διαπαραταξιακή συνεργασία ενάντια στο Μεγάλο Λιμάνι. Έκκληση από τον κόσμο προς τους διαπαραταξιακούς συνεργαζόμενους να συγκρατήσουν την οργή τους και να μην προβούν σε ακρότητες. Σε έξαλλη κατάσταση ο πρώην Σερίφης φωνάζει: “Ένα είναι το σύνθημα που όλους μας ενώνει – όχι κόμβο πάνω απ το μπαλκόνι … μου»

 

  • Υποβρύχια επίσκεψη της δημοτικής αρχής στο βυθό της θάλασσας της Ραφ Τάουν. Η Οσία Αθετούσα, μαζί με το Βαγγέλη Μπουρναράκη τον Τετραγωνοπαντελονή, καταδύονται σε μια προσπάθεια να διαπιστώσουν πού μπλέκουν οι άγκυρες των καραβιών. Υποβρύχια συνάντηση με τον διάσημο Δανό Ποσειδωνιολόγο και δημοσιογράφο, Ari Ostergaard

 

  • Κινηματογραφικές προτάσεις. Παρακολουθήστε σήμερα «το μεγάλο φαγοπότι». Πρόκειται για ιταλική σατιρική ταινία του 1973 σε σκηνοθεσία Μάρκο Φερέρι. Η ταινία παρακολουθεί μια ομάδα φίλων που σχεδιάζουν να φάνε μέχρι σκασμού. Ούτε οι Μητσοτάκηδες να ήταν

 

Μη χάσετε το Ποσειδωνιακό φύλλο της RAF WEST της Κυριακής, 26/5/2024

 

Ο Σύλλογος του ΝΗΡΕΑ οργανώνει εκδήλωση για την πυρασφάλεια στις 22/5/24 και ώρα 19:30 υπό την αιγίδα του δήμου Ραφήνας Πικερμίου. Ακολουθεί η πρόσκληση και η αφίσα της εκδήλωσης

p

Αντλήσαμε από το ιστολόγιο της ανεξάρτητης δημοτικής παράταξης Γη & Ελευθερία, τις διαφάνειες της παρουσίασης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από το Master Plan του νέου λιμανιού της Ραφήνας και τις δημοσιεύουμε για να έχει ο πολίτης που θέλει να ενημερωθεί, πρόσβαση στις πληροφορίες που περιέχονται σε μία ΣΜΠΕ έκτασης 730 σελίδων (χωρίς τα παραρτήματα). Στις διαφάνειες παρουσιάζονται όλα τα θέματα που θα απασχολήσουν την τοπική κοινωνία και αποτελεί πολύτιμη βοήθεια για όσες και όσους πρόκειται να συμμετάσχουν με σχόλια στη διαβούλευση του ΤΑΙΠΕΔ. 

Σας παροτρύνουμε να διαβάσετε τα τεύχη της ΣΜΠΕ από τον ιστότοπο του ΤΑΙΠΕΔ αλλά αν δεν έχετε χρόνο ή δεν μπορείτε, όλες οι πληροφορίες παρέχονται στις διαφάνειες της παρουσίασης που οργάνωσε η Γη & Ελευθερία. Επίσης παρακολουθείτε το ιστολόγιο της παράταξης (και το κανάλι της στο YouTube)γιατί θα αναρτηθούν και τα βίντεο της εκδήλωσης ενημέρωσης, τόσο των εισηγήσεων όσο και των τοποθετήσεων που ακολούθησαν

Ακολουθεί η κεντρική παρουσίαση και πιο κάτω θα βρείτε πληροφορίες για τη συμμετοχή σας στη διαβούλευση

 

Διαβούλευση για τη ΣΜΠΕ του Master Plan για το λιμάνι της Ραφήνας: Αποστολή σχολίων στη διεύθυνση Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.).

Η «Γη & Ελευθερία» θα δημοσιοποιήσει εγκαίρως τα σχόλια που θα καταθέσει στη διαβούλευση στο blog https://gikieleftheria.blogspot.com .

Η ανεξάρτητη δημοτική παράταξη Γη & Ελευθερία εξέδωσε δελτίο τύπου σχετικά με την εκδήλωση  ενημέρωσης των πολιτών, για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Master Plan για το νέο λιμένα Ραφήνας, την οποία οργάνωσε στις 18/5/2024 στη Ραφήνα.

Στην εκδήλωση ενημέρωσης διαπιστώθηκαν οι πάρα ολλές αντιφάσεις και αοριστίες του Master Plan του νέου λιμένα, κυρίως η αντίθεση του με τον Εθνικό Στρατηγικό Σχεδιασμό Μεταφορών του 2019, αλλά πιο σημαντικό είναι πως διαπιστώθηκε πως το σχέδιο επέκτασης του λιμανιού δεν μπορεί να γίνει δεκτό από την τοπική κοινωνία.

Η Γη & Ελευθερία καλεί όλους τους πολίτες να πάρουν μέρος στη διαβούλευση που διεξάγει το ΤΑΙΠΕΔ και η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙΠΑ), με αποστολή των σχολίων τους στη διεύθυνση Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.).

 


Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /srv/disk3/2763186/www/atticavoice.gr/templates/ts_news247/html/com_k2/templates/default/user.php on line 269

Youtube Playlists

youtube logo new

Χρήσιμα

farmakia

HOSPITAL

youtube logo new

© 2022 Atticavoice All Rights Reserved.