Το πρώτο του βιβλίο που διάβασα ήταν το βιβλίο των γάτων σε μία επανέκδοση, ίσως του 1985. Η δημιουργία του Δήμου  δεν ήταν έργο ποιητή ή λογοτέχνη με κάποια έφεση στην ποίηση. Απέπνεε αίσθηση μονομανούς, γκρινιάρη, μίζερου μισάνθρωπου που ήθελε να φορέσει ακαδημαϊκό χιτώνα και να αυτοθαυμαστεί στον καθρέφτη του. Τουλάχιστον έτσι έμοιαζε στα μάτια δεκαοχτάχρονου εφήβου. Μπροστά στους μεγάλους συγγραφείς έμοιαζε τόσο μικρός. Μικρός, αλλά περίεργα ευχάριστος στον αναγνώστη. Βέβαια είχε την τύχη στην επανέκδοση, να γράψει τον πρόλογο ο Ελύτης και –αναφερόμενος στην συνολική αίσθηση- να αποκτήσει το βιβλίο μία λογοτεχνική διάσταση. Έστω και περιορισμένη στον πρόλογο του.

Η γραφή του Δήμου δεν είναι όμορφη. Μπορεί να είχε τη γοητεία της, όπως πολλοί άσχημοι ηθοποιοί, συνήθως αστέρες του σινεμά, οι οποίοι όμως διαθέτουν μία γοητεία.

Μονίμως είρωνας και κακοπροαίρετος σε ό,τι δεν συμφωνεί μαζί του. κουραστικός σε αρκετά σημεία, αλλά με απόκοσμα γοητευτική γραφή. Οι άλλοι συγγραφείς, μικροί ή μεγάλοι χειρίζονται τον λόγο, ο καθένας με τον τρόπο του. Ο Δήμου απλά ειρωνεύεται. Η ειρωνεία ως λογοτεχνία ή αλλιώς η «πρακτικοποίηση της αισθητικής» με όρους αγοράς.

Έπειτα είναι και  εκείνη η απαίσια αίσθηση φτήνιας των εκδόσεων των έργων του. Το χαρτόδετο και τυπωμένο σε μέτριας ποιότητας χαρτί, κορυφαίο του έργο «Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας», είναι τρανό παράδειγμα. Ήδη από την παλιότερη έκδοση του Ίκαρου μέχρι την πρόσφατη του Πατάκη, θα άξιζε καλύτερης μεταχείρισης από τους εκδότες, αλλά και από τον συγγραφέα, ο οποίος εμφανώς αδιαφόρησε για την αισθητική της έκδοσης η οποία ερχόταν σε ισχυρή αντίστιξη με το περιεχόμενο του.

Μάλλον δεν θα μπορούσε να γραφτεί τίποτα για τον συγγραφέα Νίκο Δήμου, αν δεν το  προκαλούσε ο ίδιος. Άλλωστε οι νεότερες γενιές τον έχουν ξεχάσει, αν τον διάβασαν ποτέ και μόνο η αρθρογραφία του σε εφημερίδες πιθανόν να μπορέσει κάποια στιγμή να τον συστήσει σε αυτούς τους ανθρώπους. Μάλλον δύσκολο, αφού οι γενιές που έχουν δημιουργική, ζωντανή φλόγα μέσα τους, δεν διαβάζουν τις εφημερίδες – κενοτάφια που φιλοξενούν τον Δήμου, ούτε στην ηλεκτρονική τους έκδοση. Βέβαια, φροντίζει αντιμετωπίσει συγγραφέας. με την κατάλληλη δόση πρόκλησης ώστε να διαβάσει κανείς το δικό του μόνο κείμενο, αποσπασμένο από τα υπόλοιπα μάρμαρα του κενοταφίου στο οποίο είναι όλα μαζί ενσωματωμένα/

Αν ανοίξετε μία εγκυκλοπαίδεια, πιθανό να μη διαβάσετε τίποτα για τον Δήμου, εκτός αν είναι πρόσφατη. Αυτά από τη δική μας εγκυκλοπαίδεια, τη Βικιπαίδεια, διαβάζουμε πως «Αποτελεί έναν από τους πιο παραγωγικούς Έλληνες συγγραφείς, καθώς έχει εκδώσει περίπου 60 βιβλία. Γνωστότερα είναι συνοπτικά βιβλία του όπου αναλύει και κρίνει την ελληνική πραγματικότητα» Η Βικιπαίδεια αναφέρει και άλλα πολλά, που αρμόζουν σε έναν συγγραφέα που έχει μεταφραστεί και εκδοθεί σε ικανό αριθμό γλωσσών.

Αυτό που δεν αναφέρει η εγκυκλοπαίδεια είναι ότι ο Νίκος Δήμου είναι εντελώς άσχετος με τη Βοτανική μορφολογία ή φυσιολογία, με την επιστήμη της Οικολογίας και την ερμηνεία των κανόνων που διέπουν τη ζωή στον πλανήτη, οι οποίοι δεν τέθηκαν από κανέναν άνθρωπο, ακόμα και αν αυτός ήταν ο ίδιος ο Νίκος Δήμου.

Γνωρίζω πως δεν μπορώ να απευθύνω έκκληση στους εκδότες, προκείμενου να απαγορεύσουν τον Νίκο Δήμου. Με ποιο δικαίωμα θα μπορούσα να το κάνω αυτό; Δεν μπορώ να φιμώσω έναν συγγραφέα γιατί έχω ενστάσεις για τα έργα του.  Η αλήθεια είναι πως αν εξέλιπε ο Νίκος Δήμου, τίποτα δεν θα άλλαζε στη λογοτεχνική δημιουργία της χώρας, της Ευρώπης, του κόσμου ολόκληρου. Το μόνο που ίσως να μας έλειπε θα ήταν η ειρωνεία και ο κυνισμός αλλά –τουλάχιστον για την Ελλάδα- διαθέτουμε πλήθος ικανότερων και αξιότερων δημιουργών που χρησιμοποιούν και τα δύο, πολύ καλύτερα από τον Δήμου.

Η καύση των βιβλίων είναι μία απαράδεκτη ενέργεια, χαρακτηριστική ολοκληρωτικών καθεστώτων και απόδειξη της επικράτησης της ανελευθερίας. Δεν μπορούν να απαγορευτούν. Θα μπορούσαν όμως αν είχαν ζωή και συνειδητότητα, να αυτοαναφλεγούν. Όπως κάνει και ένα δέντρο στην Ελλάδα, η χαλέπιος πεύκη, η οποία μέσα από την ανάφλεξη της προάγει τη νέα ζωή και τη δημιουργία. Απευθύνουμε έκκληση προς τα έργα της αυθεντίας να αυταναφλεχθούν αφού ο πολιτισμός μας δεν μας επιτρέπει να τα εξαφανίσουμε όπως τη χαλέπιο πεύκη ο μπαμπάς τους.

Κυνικό μεν, θέμα φιλότιμου δε.

ΥΓ Το παραπάνω κείμενο το έγραψε ένας μη-λογοτέχνης, ένας μη συγγραφέας, ένας μη-κριτικός. Και φυσικά κάθε κριτική είναι αποδεκτή. Όπως και ένα άλλο κείμενο που έγραψε ένας μη-δασολόγος, μη-γεωπόνος, μη-βιολόγος για την χαλέπιο πεύκη. Το ύφος και η γλώσσα παρέμειναν σταθερά και στους δύο «λιβέλλους» που έγραψαν άσχετοι με το αντικείμενο των κειμένων, άνθρωποι