“All we are saying, is give peace a chance”. Αυτό είναι το τραγούδι που ακούγεται στο δραματικό φινάλε της ταινίας «Φράουλες και Αίμα» (“Strawberry Statement”), η οποία αναφέρεται στον ξεσηκωμό της αμερικάνικης νεολαίας ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Στην ταινία, το τραγουδούν οι φοιτητές χτυπώντας τα χέρια τους στο πάτωμα την ώρα που η Αστυνομία εισβάλλει με αντιασφυξιογόνες μάσκες στο γυμναστήριο του Πανεπιστημίου, ρίχνοντας παντού δακρυγόνα.

Η ταινία ξεκίνησε να παίζεται στην Ελλάδα τον Νοέμβριο του 1970, αλλά το δικτατορικό καθεστώς απαγόρευσε μετά από μερικές ημέρες την προβολή της

Το τραγούδι κυκλοφόρησε το 1969 και είναι το πρώτο σόλο τραγούδι του John Lennon, ενώ ακόμη οι Beatles δεν είχαν διαλυθεί

Και εδώ, η τελευταία σκηνή της ταινίας 

Είναι βέβαιο πως όλοι μας έχουμε τραγουδήσει - και πολλές φορές μάλιστα - το «Να’ τανε το ‘21». Ακόμη και τα πολύ νέα παιδιά το ξέρουν, καθώς το έχουν τραγουδήσει σε σχολικές γιορτές, χωρίς βέβαια ποτέ να μπουν στη διαδικασία να αποκωδικοποιήσουν το νόημα ενός προβληματικού τετράστιχου, το οποίο στην πρώτη έκδοση του τραγουδιού ήταν ακόμη πιο προβληματικό.

Αναφερόμαστε, φυσικά, στο τραγούδι «Να’τανε το 21», σε μουσική του Σταύρου Κουγιουμτζή και στίχους της Σώτιας Τσώτου, που κυκλοφόρησε το 1969 και καθιέρωσε τον πρωτοεμφανιζόμενο τότε  Γιώργο Νταλάρα: 

«Μου ξανάρχονται ένα ένα, χρόνια δοξασμένα

νάτανε το Εικοσιένα, νάρθει μια στιγμή

Να περνάω καβαλάρης, στο πλατύ τ’ αλώνι

και με τον Κολοκοτρώνη, να’πινα κρασί».

Και στο αμέσως επόμενο τετράστιχο :

«να πολεμάω τις μέρες στα κάστρα

και το σπαθί του να βγάζει φωτιά

και να κρατάω τις νύχτες με τ’ άστρα

μια ομορφούλα αγκαλιά»

Γιατί όμως ο πολεμιστής πολεμάει με μια ομορφούλα αγκαλιά; Γιατί στην αρχική εκδοχή του τραγουδιού, η «ομορφούλα» ήταν «Τουρκοπούλα»; Και γιατί άλλαξε τελικά η λέξη;

Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Τάσο Κωστόπουλο, σε άρθρο του στην Εφημερίδα των Συντακτών, οι φήμες της εποχής είχαν αποδώσει την αλλαγή της λέξης σε παρέμβαση της τουρκικής πρεσβείας, κάτι που και ο ίδιος ο Τάσος Κωστόπουλος είχε υιοθετήσει παλιότερα σε άρθρο του στον πάλαι ποτέ «Ιό» της Ελευθεροτυπίας. Όπως όμως ο ίδιος λέει σήμερα , το άνοιγμα των αρχείων της χουντικής λογοκρισίας καθώς και ένα άρθρο του ιστορικού Γιάννη Γκλαβίνα («Η προληπτική λογοκρισία στο τραγούδι την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών», περ. «Σύγχρονα Θέματα, τχ.153-154, σ. 18-27) ήρθαν να αμφισβητήσουν αυτή την εικόνα. 

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή

Στις 15/1/1970 το «Έθνος» δημοσιεύει την παρακάτω είδηση: «Θα συνεχισθή ν’ ακούγεται από το ραδιόφωνο το “Νάτανε το 21”; Πληροφορούμεθα ότι εδόθη εντολή να μη μεταδίδεται, εφ’ όσον δεν απαλειφθούν ή αλλάξουν ορισμένες λέξεις ή φράσεις από τους στίχους – όπως λ.χ. “μια Τουρκοπούλα”»

Την επομένη, η «Μίνως Μάτσας & Υιός» στέλνει στην υπηρεσία λογοκρισίας την παρακάτω επιστολή:

«Αξιότιμοι Κύριοι

Αναφερόμενοι εις τον δίσκον μας, τον περιέχοντα το άσμα υπό τον τίτλον “Νάταν το 21”, το οποίον έχει εγκριθεί υπό του υμετέρου Υπουργείου […], έχομεν την τιμήν να σας γνωρίσωμεν ότι, συμμορφούμενοι προς την τηλεφωνικώς διαβιβασθείσαν ημίν εσχάτως εντολήν σας, απαλείψαμεν από τους στίχους του άσματος την λέξιν “Τουρκοπούλα” και την αντεκαταστήσαμεν διά της λέξεως “Ομορφούλα”.

Η αντικατάστασις αύτη κατέστη δυνατή διά της εκ νέου ηχογραφήσεως και αναπαραγωγής του περί ου ο λόγος δίσκου, τον οποίον –και μόνον αυτόν– θα πωλούμεν από τα κεντρικά καταστήματά μας από της μεθαύριον Δευτέρας 19ης Ιανουαρίου 1970, συμφώνως προς την αυτήν ως άνω εντολήν σας».

Σε δεύτερη επιστολή της εταιρείας, αναφέρεται πως:

«Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι […] εκπροσωπούντες την Γραμμοφωνικήν Εταιρίαν ΕΜΙΑΛ […], δηλούμεν υπευθύνως ότι από της 19ης τρ[έχοντος] μηνός ο υπό της ημετέρας Εταιρίας κυκλοφορών δίσκος 7PG 3897, τίτλος: “ΝΑΤΑΝΕ ΤΟ 21”, θα πωλήται εις νέαν ηχογράφησιν. Εις την νέαν αύτην ηχογράφησιν, η λέξις “Τουρκοπούλα” έχει αντικατασταθεί διά της λέξεως “Ομορφούλα”, κατόπιν υποδείξεως της Υμετέρας Υπηρεσίας».

Στις 29/1/1970, το Έθνος γράφει:

«Είχαμε γράψει ότι επίκειται –κατόπιν υποδείξεως– αλλαγή στο θρυλικό πια “Νάτανε το ‘21”. Πράγματι, η “Τουρκοπούλα” κρίθηκε απηγορευμένη και αφηρέθη. Στην θέσι της η αθώα “Ομορφούλα”. Από δω και πέρα, λοιπόν, η κόπια των δίσκων διορθώθηκε» 

Σύμφωνα με το συνθέτη Σταύρο Κουγιουμτζή:

«Στην αρχή είχαμε μια Τουρκοπούλα αγκαλιά και έγινε στην τότε κυβέρνηση μια παρατήρηση από τον Τούρκο πρόξενο, όπως είχα μάθει, και παρεξηγήθηκαν οι Τούρκοι, γι’ αυτό βάλαμε μετά μια ομορφούλα αγκαλιά» ( Σταύρος Κουγιουμτζής, «Χρόνια σαν βροχή», Αθήνα 2005)

Σύμφωνα, όμως, τον παραγωγό Μίνωα Μάτσα, οι λογοκριτές επικαλέστηκαν ενδεχόμενη τουρκική ενόχληση, δεν θεωρεί όμως δεδομένη την ύπαρξη σχετικού διαβήματος: 

«Οι λογοκριτές της χούντας έπαθαν αναφυλαξία όταν άκουσαν πως θα βγάζαμε τραγούδι για έναν Έλληνα που έχει αγκαλιά μια Τουρκοπούλα! Μας είπαν οι ατρόμητοι στρατιωτικοί της χούντας ότι μπορεί να προκληθεί μέχρι και διπλωματικό επεισόδιο. Προκειμένου λοιπόν να μην παρεξηγηθούν τα ήθη των “φίλων Τούρκων”, καθώς μπορεί να πίστευαν ότι ο Έλληνας του τραγουδιού δεν θα έμενε μόνο σε μια αγκαλιά, αλλά θα συνέχιζε ακάθεκτος τις περιπτύξεις με την ευάλωτη Τουρκοπούλα, αναγκαστήκαμε να αλλάξουμε την τελευταία στιγμή το στίχο και η “Τουρκοπούλα” έγινε τελικά “ομορφούλα”…» (Μάνος Μάτσας, «Πίσω απ’ τη μαρκίζα», Αθήνα 2014)

Εντελώς διαφορετική όμως εκτίμηση, κάνει δημοσίευμα της εποχής στην εφημερίδα «Μακεδονία» της 3/2/1970. Σύμφωνα με αυτό, η εξαφάνιση της «Τουρκοπούλας» αποδίδεται στην ανάγκη προστασίας όχι της τουρκικής εθνικής τιμής, αλλά της ελληνικής εθνικής: 

«Εις το τόσον επιτυχές αυτό λαϊκόν τραγούδι υπάρχει και ένας στίχος που το κάμει να χωλαίνη και να προκαλή ακόμη και την αγανάκτησιν. Παρουσιάζει ένα πολεμιστήν να πολεμά στα κάστρα την νύκτα κάτω απ’ τ’ άστρα με μια Τουρκοπούλα αγκαλιά. Ο στιχουργός προσεπάθησε να γράψη ένα τραγούδι κατά τα σημερινά πρότυπα των λαϊκών τραγουδιών και δεν ελογάριασε ότι με τον στίχον του αυτόν προσέβαλλε τους αγωνιστάς που έκαμαν πόλεμον διά την ελευθερίαν, εις την πλήρη της λέξεως σημασίαν και όχι απλώς ερωτοπόλεμον. Οι φρόνιμοι άνθρωποι εξηγέρθησαν και ηκούσθησαν πλείσται όσαι διαμαρτυρίαι διά το άτοπον. Έτσι κατά τας εκπομπάς των σταθμών της τηλεοράσεως, προχθές Κυριακήν, που ηκούσθη δύο φοράς το τραγούδι αυτό, ο στίχος “μια τουρκοπούλα αγκαλιά” είχε μεταποιηθή εις “μια ομορφούλα αγκαλιά”. Και πάλιν όμως ο στίχος αυτός δεν έπαυσε να είναι υβριστικός διά τους Ελληνας του ’21, που εσκοτώνοντο διά το μέγα ιδεώδες που λέγεται ελευθερία και πατρίς. Ο στίχος πρέπει ν’ απαλειφθή πλήρως και ν’ αντικατασταθή με κάποιον άλλον, περισσότερον σύμφωνον με την ατμόσφαιραν του ’21. Δεν χρειάζεται, βέβαια, να προσθέσω τίποτε περισσότερον, διότι όλοι αντιλαμβάνονται ότι οι Ελληνες του ’21 εμάχοντο με την καρδιάν, την ψυχήν και κάθε των δύναμιν και όχι με γυναίκες αγκαλιά».

Το άνοιγμα των αρχείων της χουντικής λογοκρισίας έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό το δεύτερο σενάριο. Στο σχετικό φάκελο, περιέχεται ένα απόκομμα της παρακάτω επιστολής που δημοσιεύτηκε στην «Εστία» της 15/1/1970 με τίτλο «Βεβήλωσις του ’21!»:

«Κύριε Διευθυντά

Κυκλοφορεί κατ’ αυτάς, μεταδίδεται δε και από του ραδιοφώνου, μία “λαϊκή επιτυχία” που φέρει τον τίτλο “Νάταν το ’21”. Και δεν θα αναμένομεν, βεβαίως, από τοιούτου είδους δημιούργημα να περιέχει σοβαρούς στίχους. Ούτοι, όμως, πόρρω απέχουν από τας αηδίας περί “κρασιών”, “μπαξέδων” και …“μενεξέδων”, αι οποίαι περιλαμβάνονται εις αυτό και δίδουν την εντύπωσιν ότι το ηρωικόν Εικοσιένα διεξήγετο με το εορταστικόν πνεύμα μιας πανηγύρεως!

Το αποκορύφωμα δε της όλης αυτής πανδαισίας ευρίσκεται εις τους στίχους, οι οποίοι λέγουν:

“Να πολεμάω τις μέρες στα κάστρα
και το σπαθί μου να βγάζει φωτιά
και να κρατάω τις νύχτες με τ’ άστρα
μια Τουρκοπούλα αγκαλιά”.

Δεν εγνώριζεν, άραγε, ο λαϊκός στιχουργός ότι οι –κομμουνιστικόν αντάρτικο ενθυμίζοντες– τελευταίοι ούτοι στίχοι αναφέρονται εις κάτι (τας ερωτικάς σχέσεις την παραμονήν της μάχης και δη με …Τουρκοπούλαν) το οποίον εθεωρείτο ως ανοσιούργημα υπό εκείνων που διεξήγαγον τον μεγαλειώδη αγώνα της Εθνεγερσίας;

Και θα ηδύναντο, βεβαίως, μερικοί υπεραμυνόμενοι του τραγουδιού να είπουν ότι τα όσα περιέχει εγράφησαν ποιητική αδεία. Θα ηδυνάμεθα, όμως, και ημείς να ανταπαντήσωμεν ότι πάντα ταύτα τα αδεία (τουριστική ή άλλη), τα οποία μαστίζουν τον τόπον μας, θα μας οδηγήσουν τελικώς εις το σημείον του να νοθεύωμεν, να περιφρονώμεν και να διακωμωδώμεν τα στοιχεία εκείνα της εθνικής μας κληρονομίας που αποτελούν δόξαν διά το παρελθόν και φωτεινόν οδηγόν διά το μέλλον.

Αλλ’ η κυκλοφορία του εν λόγω δίσκου, πλην της αγανακτήσεως την οποίαν προκαλεί, ως προς το περιεχόμενον των στίχων του, οδηγεί και εις μίαν απορίαν: Δεν υπήρχε κάποια υπηρεσία του αρμοδίου υπουργείου, η οποία, πριν ή εγκρίνη τους στίχους της επιτυχίας, να διέκρινε τας ασχημίας τας οποίας ούτοι περιέχουν;

Μετά τιμής
Πέτρος Ν. Μακρής-Στάικος».

Ο συγγραφέας της επιστολής ήταν ο εικοσάχρονος –τότε– φοιτητής της Νομικής Πέτρος Μακρής-Στάικος (1949-2021), ο οποίος ως συγγραφέας αργότερα, εξωράισε τον ένοπλο δωσιλογισμό της Κατοχής σαν νόμιμη αντίσταση στην «κόκκινη βία».

Όταν στις 18/6/1976 ο Καραμανλής ξήλωσε την ηγεσία της νεολαίας του, επειδή στελέχη της είχαν συμμετάσχει σε αντιαμερικανική εκδήλωση στη Ρόδο, ο Πέτρος Μακρής-Στάικος ήταν ένα από τα πέντε διορισμένα μέλη της νέας διοίκησης («υπεύθυνος οργανωτικού-τοπικών γραφείων»), μαζί με τους Αναστάση Παπαληγούρα (πρόεδρο), Αντώνη Σαμαρά (υπεύθυνο Σπουδάζουσας), Βύρωνα Πολύδωρα (υπεύθυνο Τύπου-διαφώτισης) και Α. Βασιλείου (Αγγελος Μπρατάκος, «Η ιστορία της Νέας Δημοκρατίας», Αθήνα 2002)

Διατήρησε επίσης συναγωνιστικές σχέσεις με μερίδα της Ακροδεξιάς, όπως πιστοποιεί η ενεργός συμμετοχή του σε εκδηλώσεις και συμβολικές ενέργειες του «Συνδέσμου μαχητών και Φίλων της Χ» («e-grammes», 7/2/2015)

Η ιστορία πίσω από το τραγούδι

Ας επιστρέψουμε όμως πίσω πάλι στους στίχους του τραγουδιού και ας προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε από πού η στιχουργός Σώτια Τσώτου συνέλαβε την εικόνα του πολεμιστή που πολεμούσε με την Τουρκοπούλα αγκαλιά. Μια Τουρκοπούλα προφανώς κουρσεμένη και έπαθλο του αγωνιστή

Αποτελεί κοινό μυστικό για όσους μελετούν την ιστορία πως οι μουσουλμάνες αιχμάλωτες αποτελούσαν ένα είδος επάθλου για τους Έλληνες. Οι πολιτικοί και στρατιωτικοί με οικονομική επιφάνεια σχημάτιζαν με αυτές ένα είδος χαρεμιού, ενώ άλλοι τις χρησιμοποιούσαν σαν παλλακίδες ή τις βάφτιζαν χριστιανές και τις παντρεύονταν (όπως ο Νικόλαος Κριεζώτης και ο Χατζηχρήστος, κατά τον γάμο του οποίου στο Ναύπλιο το 1824 έγινε γλέντι παρουσία των καπεταναίων και της κυβέρνησης). [Χρήστος Λούκος, εισήγηση του με τίτλο «Ερωτικές σχέσεις και σεξουαλικές πρακτικές κατά την Επανάσταση του 1821» στον συλλογικό τόμο «Όψεις της Επανάστασης του 1821», ο οποίος κυκλοφόρησε από την Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού και το περιοδικό «Μνήμων»]

Στο σημείο αυτό ο Χρήστος Λούκος επικαλείται τον ιστορικό Παναγιώτη Στάθη, ο οποίος γράφει σχετικά με τα χαρέμια των ελλήνων οπλαρχηγών: «...Δεν υποδηλώνουν τόσο μια κουλτούρα για τον έρωτα και τη σεξουαλική ζωή, όσο μια αντίληψη για τις πρακτικές κυριαρχίας και δημόσιας επίδειξης της κοινωνικής ισχύος»

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του Γεωργίου Καραϊσκάκη, η οποία έχει καταγραφεί από τον ιστοριοδίφη Γιάννη Βλαχογιάννη σε άρθρο του στην «Εστία» το 1917. Ο «γιος της καλογριάς», παρότι οικογενειάρχης, κουβαλoύσε πάντα μαζί του στις μάχες μια εκχριστιανισμένη Τουρκοπούλα ντυμένη ανδρικά. Την έλεγαν Μαριώ, αλλά τη φωνάζανε «Ζαφείρη». Γράφει ο Βλαχογιάννης: «Ήταν στρογγυλοπρόσωπη, με μαύρα μάτια και μια κοτσίδα γύρω στο κόκκινο φέσι με τη γαλάζια φούντα. Φορούσε άσπρες μπαμπακερές κάλτσες, άσπρο φλοκωτό σακκάκι, φουστανέλλα και στο σελλάχι δυο μπιστόλια και ένα γιαταγάνι και στο χέρι ένα ελαφρό ντουφέκι. Ο Καραϊσκάκης, αρρωστιάρης και μακριά από τους δικούς του, είχε ανάγκη από τη φροντίδα μιας γυναίκας». Όταν μια φορά η γυναίκα του , η Γκόλφω, ζήλεψε την παρουσία της Μαριώς και δυσανασχέτησε, ο Καραϊσκάκης της απάντησε με τη γνωστή βωμολοχία του: «Έγνοια σου, μουρή, έχω και για σένα πούτσο. Μη μου χολιάζεις».

Εκτός όμως από τις μουσουλμάνες αιχμάλωτες, υπήρχαν και πολλά νεαρά κορίτσια, χριστιανές και Ελληνίδες, που λόγω ξεριζώματος, ορφάνιας και φτώχειας βρέθηκαν σεξουαλικά εκτεθειμένα. Δεν έλειψαν δε και οι περιπτώσεις των νεαρών αγοριών που έπεφταν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης … «Αν και παρασιωπάται, η θέση αρκετών αγοριών δεν θα ήταν καλύτερη. Δεν έλειψαν φυσικά και μεταξύ των Ελλήνων σεξουαλικές πρακτικές που συνήθως αποδίδονται μόνο στους Τούρκους... Οι πηγές αναφέρονται συχνά στα ψυχοπαίδια που ακολουθούν τους οπλαρχηγούς στο στράτευμα και χρησιμοποιούνται για ποικίλες ανάγκες» [Χρήστος Λούκος]

Οι ευρωπαίοι περιηγητές, κατά βάση άνθρωποι φιλελεύθεροι, έχουν καταγράψει πολλά περιστατικά που οι επίσημες πηγές των εξεγερθέντων Ελλήνων έχουν επιλέξει να λησμονήσουν. Γράφοντας για την τύχη των αιχμαλώτων γυναικών του Ακροκορίνθου, ο εθελοντής ιταλός αξιωματικός Μπρενγκέρι δεν κρύβει τον αποτροπιασμό του: «Μια μέρα περνώντας από την αγορά, είδα πλήθος συγκεντρωμένο. Ζύγωσα και είδα μια νεαρή Τουρκάλα που οι έλληνες στρατιώτες, ύστερα από κάθε λογής προσβολές και ταπεινώσεις, την είχαν μαχαιρώσει πολλές φορές στο πρόσωπο και στα χέρια… Ήταν μια από τις φρικαλέες σκηνές που αντίκριζα καθημερινά» [«Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του ’21» του Κυριάκου Σιμόπουλου, Πολιτιστικές Εκδόσεις, 2004)

Η ιστορία του τραγουδιού

Το τραγούδι κυκλοφόρησε πρώτα με την εκτέλεση του νέου τότε τραγουδιστή Γιώργου Νταλάρα. Σχεδόν ταυτόχρονα, κυκλοφόρησε και η εκτέλεσή του από το Γρηγόρη Μπιθικώτση. Στην πορεία τραγουδήθηκε και από διάφορους άλλους τραγουδιστές όπως ο Δημήτρης Μητροπάνος, ο Γιώργος Ζωγράφος, ο Σταύρος Μιχαλόπουλος και άλλους πολλούς

Παρακάτω ακούμε τις πρώτες εκτελέσεις του τυραγουδιού από τον Νταλάρα και τον Μπιθικώτση με την αρχική εκδοχή των στίχων και την «Τουρκοπούλα»

Το αστείο της υπόθεσης είναι πως το τραγούδι αυτό – που σύμφωνα με μία από τις εκδοχές – κόντεψε να προκαλέσει διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, διασκευάστηκε και παίχτηκε στη γειτονική χώρα ως "Aşkolsun sevgilim sana" από ένα «αστέρι» της εποχής, την Semiramis Pekkan. Οι στίχοι βέβαια δεν έχουν καμία σχέση με τους ελληνικούς, είναι καθαρά ερωτικοί

Η ιστορία τελικά μας κάνει πλάκα 

Πηγές

https://www.efsyn.gr/themata/kryfa-hartia/337344_poios-logokrine-tin-toyrkopoyla

https://www.tanea.gr/print/2018/09/15/lifearts/o-erotas-sta-xronia-tou-1821/

https://www.tovima.gr/2014/06/03/vimagazino/to-seks-kai-oi-prwtergates-toy-1821/

https://www.ethnos.gr/greece/article/27981/1821sexkaierotesstaxroniathsepanastashs

https://www.lifo.gr/culture/music/na-tane-21-i-istoria-piso-apo-pio-gnosto-kai-exypno-tragoydi-gia-tin-elliniki

https://www.ogdoo.gr/erevna/rakosyllektika/na-tane-to-21-ena-ainigmatiko-kai-pareksigimeno-tragoydi

Ο ένας λέγεται Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Είναι εγγονός του πρώην πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη του Α’ και γιος του σημερινού πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Από το Κολλέγιο Αθηνών βρέθηκε να σπουδάζει στη Βοστώνη και, όπως όλα δείχνουν, θα συνεχίσει τη σπουδαστική του καριέρα στο Χάρβαρντ με απώτερο στόχο να ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα του. Όπως λέγεται σε τέτοιες περιπτώσεις, έχει στρωμένη δουλειά, είναι κρίμα να πάει χαμένη. Μέχρι χθες, ο 22χρονος γιος του Κυριάκου απασχολούσε τα Μέσα Ενημέρωσης για τη σχέση του με μια τενίστρια, Από σήμερα, αποφάσισε να την απασχολήσει και για άλλο ζήτημα, σχολιάζοντας  ειρωνικά στο twitter την συναυλία ειρήνης που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 29 Μαρτίου και ορισμένους από τους καλλιτέχνες που θα συμμετέχουν σε αυτήν

Ο άλλος λέγεται Δημήτρης Μητσοτάκης. Πέρα από την ατυχία του να έχει το ίδιο επώνυμο με την Αγία Οικογένεια των Μητσοτάκηδων, είναι και ένας από τους καλλιτέχνες για τους οποίους ο πρωθυπουργικός υιός μίλησε απαξιωτικά. Ο Δημήτρης Μητσοτάκης είναι ο δημιουργός του μουσικού συγκροτήματος «Ενδελέχεια» - ενός από τα συγκροτήματα που συνδιαμόρφωσαν τον πολύ ενδιαφέροντα ήχο της ελληνόφωνης ροκ μουσικής της δεκαετίας του ’90. Από το 1994 εργάζεται ως μουσικός επιμορφωτής στο ΚΕΘΕΑ Διάβαση. Έχει εργαστεί ως μουσικός παραγωγός στο ραδιόφωνο. Διευθύνει το μουσικό εργαστήρι του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εκδώσει τρία λογοτεχνικά βιβλία και δύο προσωπικές δισκογραφικές δουλειές με το συγκρότημα "Ευδαίμονες".

Από τον δίσκο του συγκροτήματος Ενδελέχεια «Στα σύνορα της μέρας» που κυκλοφόρησε το 2001, ακούμε το «Δεν σας μιλώ εγώ», σε στίχους του Δημήτρη Μητσοτάκη

Δεν είμαι εγώ που σας μιλώ.
Είναι η σιωπή που στάζει
σε σκοτεινό παλάτι.
Και η αυγή που αράζει
στης σκοτεινιάς την πλάτη.

Δεν είμαι εγώ που σας μιλώ.
Είναι το φως που τρίζει
πάνω σε σάπια γρίλια.
Και ο ήχος που θυμίζει
πολύχρωμα κοχύλια.

Δε είμαι εγώ που σας μιλώ.
Είναι τα κρύα βράδια,
οι δανεικές ελπίδες,
τα προδομένα χάδια.
Και οι τόποι που δεν είδες.

Δε σας μιλώ εγώ.
Είναι τα σπασμένα σας βήματα.

Δεν είμαι εγώ που σας μιλώ.
Είν’ η ζωή που πάει

Η υπερβάλλουσα θνητότητα υπολογίζεται αν από το συνολικό αριθμό θανάτων κατά τη διάρκεια μιας περιόδου, αφαιρέσουμε το μέσο αριθμό των ανθρώπων που πέθαναν την ίδια περίοδο κατά τα προηγούμενα πέντε χρόνια.

Η υπερβάλλουσα θνητότητα χρησιμοποιείται ως δείκτης κατά τη διάρκεια μιας κρίσης ή μιας επιδημίας και αναγνωρίζεται διεθνώς ως ο καλύτερος τρόπος σύγκρισης της επίδοσης των χωρών στην αντιμετώπιση της κρίσης ή της επιδημίας

Στην μέρες μας, η υπερβάλλουσα θνητότητα μπορεί να αποδώσει τόσο όσους πέθαναν άμεσα εξαιτίας της Covid-19 όσο και όσους πέθαναν έμμεσα, επειδή π.χ. δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να εισαχθούν σε νοσοκομείο για άλλη πάθηση, με συνέπεια να πεθάνουν τελικά.

Η χώρα μας, εδώ και ένα χρόνο βρίσκεται σταθερά πάνω έως πολύ πάνω από το μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά την υπερβάλλουσα θνητότητα. Η αξιοπρόσεκτη πορεία της χώρας μας αποτυπώνεται γλαφυρά στο παρακάτω διάγραμμα της Eurostat (https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20220316-1). Με μπλε χρώμα σημειώνεται η πορεία του μέσου όρου των χωρών της Ε.Ε, ενώ με κόκκινο η πορεία της χώρας μας

Στα πιο πρόσφατα στοιχεία, που αφορούν στον Ιανουάριο του 2022, η χώρα μας βρίσκεται στη δεύτερη θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε με 25,3% περισσότερους θανάτους από όσους είχαν καταγραφεί τον αντίστοιχο μήνα των ετών 2016 – 2019. Τη χειρότερη θέση κατέχει η Κύπρος, με 26% περισσότερους θανάτους, ενώ την πρώτη τετράδα συμπληρώνουν η Βουλγαρία (+24%) και η Πολωνία (+23%).

Αναμφισβήτητα, πρόκειται για ένα επίτευγμα που ασφαλώς πιστώνεται στον Κυριάκο Μητσοτάκη και το έμπειρο επιτελείο του

Διαβάσαμε και αναδημοσιεύουμε από το  documentonews.gr  ένα πολύ ενδιαφέρον απόσπασμα από το βιβλίο «Άτλας διεθνών σχέσεων» του Πασκάλ Μπονιφάς που μόλις κυκλοφόρησε στα κεντρικά βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Πεδίο.

Την προηγούμενη Τρίτη (15 Μαρτίου) κυκλοφόρησε στα κεντρικά βιβλιοπωλεία το βιβλίο του Πασκάλ Μπονιφάς, διευθυντή του IRIS (www.iris-france.org) και καθηγητή στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Paris VIII, «Άτλας διεθνών σχέσεων». Ο Γάλλος καθηγητής παρουσιάζει µε εύληπτο τρόπο (η πληθώρα των χαρτών της έκδοσης βοηθά στην πρόσληψη των δεδοµένων) το γεωπολιτικό γίγνεσθαι του κόσµου από το 1945 έως τον καιρό µας. «Είναι βέβαιο πως [το βιβλίο] θα αποτελέσει ένα απαραίτητο εργαλείο για προπτυχιακούς και µεταπτυχιακούς φοιτητές των τµηµάτων που θεραπεύουν τα γνωστικά αντικείµενα των διεθνών σχέσεων […] Αλλά και για τους αναγνώστες εκείνους που τους ενδιαφέρει µια διαφορετική και ουσιαστική προσέγγιση των διεθνών σχέσεων και της διεθνούς πολιτικής» γράφει στο εισαγωγικό κείµενο του βιβλίου ο καθηγητής του Πανεπιστηµίου Αιγαίου Σωτήρης Ντάλης.

Ακολουθούν αποσπάσµατα από τον «Άτλαντα διεθνών σχέσεων» που αφορούν τη θέση της Ρωσίας και της Τουρκίας.

Ο «νέος» Βλαντίµιρ και οι «έγχρωµες» επαναστάσεις

Οταν ο Βλαντίµιρ Πούτιν ήρθε στην εξουσία το 1999 οραµατιζόταν να αναβιώσει τη ρωσική δύναµη. Η εξαφάνιση της Σοβιετικής Ενωσης, που ήταν κατά τη γνώµη του η «µεγαλύτερη στρατηγική καταστροφή του 20ού αιώνα», αντιπροσώπευε στα µάτια του το τέλος της ισορροπίας δυνάµεων και το αµερικανικό όραµα ενός µονοπολικού κόσµου. Αλλά ο ρεαλισµός του τον οδήγησε να µην επιθυµεί την ανασύσταση της Σοβιετικής Ενωσης, δηλώνοντας: «Αυτός που δεν λυπάται για τη Σοβιετική Ενωση δεν έχει καρδιά, αλλά αυτός που θέλει να την επανασυστήσει δεν έχει µυαλό».

Έχοντας στόχο να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του κράτους και να ανακτήσει τη διεθνή δύναµη της Ρωσίας, κατέληξε σε συµφωνία µε τους ολιγάρχες η οποία τους εξασφάλιζε τη διατήρηση της περιουσίας τους υπό τον όρο να επενδύσουν µέρος της στη ρωσική οικονοµία και να µην τον αµφισβητήσουν πολιτικά. Περιόρισε τις αρµοδιότητες των περιφερειακών υπηρεσιών ενισχύοντας αυταρχικά τον ρόλο της κεντρικής εξουσίας. Τέλος, δίωξε τους αντιπάλους του χωρίς αυτό να θεωρηθεί καταστολή από τους περισσότερους Ρώσους, οι οποίοι µε την πικρή εµπειρία της προηγούµενης δεκαετίας προτίµησαν ένα αποτελεσµατικό αυταρχικό καθεστώς. […]

Οι «έγχρωµες επαναστάσεις» στη Γεωργία και την Ουκρανία, οι οποίες έφεραν στην εξουσία κυβερνήσεις που επιθυµούσαν την ανεξαρτησία τους από τη Μόσχα, έκαναν τον Βλ. Πούτιν να φοβάται µια νέα επέκταση των δυτικών. Αντέδρασε υποδαυλίζοντας αποσχιστικά κινήµατα στη Γεωργία και σταµατώντας την επιδότηση του φυσικού αερίου προς την Ουκρανία, προκειµένου να το προσαρµόσει στην τιµή της αγοράς. Το 2008 η Γεωργία ήθελε να ανακτήσει τις επαρχίες που είχαν αποσχιστεί, αλλά υπέστη σκληρή ήττα από τον ρωσικό στρατό. Ο Πούτιν κατέληξε στο συµπέρασµα ότι ο δυτικός κόσµος ήταν εχθρικός απέναντί του και έκανε πιο επιθετική στροφή, αυξάνοντας τη δυσαρέσκεια της ∆ύσης αλλά και ενισχύοντας την εσωτερική του δηµοτικότητα: τα πατριωτικά αντανακλαστικά, σε συνδυασµό µε τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, λειτούργησαν υπέρ του.

Η πρόταση για συµφωνία σύνδεσης µεταξύ Ε.Ε και Ουκρανίας ενίσχυσε τη δυσπιστία του απέναντι στη ∆ύση. Η Ρωσία προσάρτησε την Κριµαία και αποκλείστηκε από την G8, ενώ η ∆ύση της επέβαλε κυρώσεις. Λόγω αυτών των εξελίξεων η Μόσχα ήρθε πιο κοντά στο Πεκίνο, γνωρίζοντας όµως τα όρια αυτής της συµµαχίας λόγω της ισορροπίας δυνάµεων που είναι δυσµενής γι’ αυτήν. Ο εµφύλιος πόλεµος στη Συρία επέτρεψε στον Πούτιν να επανεµφανιστεί ισχυρός στη Μέση Ανατολή, ακόµη κι αν η παραµονή του Μπασάρ αλ-Άσαντ στην εξουσία µπορεί να του στοιχίσει. Ωστόσο καταφέρνει να διατηρεί σχέσεις µε όλους τους παίκτες της περιοχής: το Ισραήλ και τους Παλαιστίνιους, το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία.

Πάντως, η Ρωσία εξακολουθεί να εξαρτάται οικονοµικά από την εξαγωγή πρώτων υλών ενέργειας, η οποία αντιπροσωπεύει το 75% των εσόδων της (έναντι του 95% από εξαγωγή βιοµηχανικών προϊόντων της Κίνας). Εκτός από τις δυτικές κυρώσεις, η µείωση των τιµών των πρώτων υλών έπληξε σοβαρά τη ρωσική οικονοµία. Επιπλέον, η Ρωσία κέρδισε µεν την Κριµαία αλλά έχασε την Ουκρανία, καθώς έστρεψε τον λαό της εναντίον της Μόσχας. Τέλος, συνέβαλε στην αύξηση της δύναµης του ΝΑΤΟ, όταν ο στρατιωτικός προϋπολογισµός της αντιπροσωπεύει µόνο το 10% του αντίστοιχου των ΗΠΑ.

Ο Πούτιν επανεκλέχτηκε τον Μάρτιο του 2018 µε το 75% των ψήφων. Η έλλειψη δηµοτικότητας στη ∆ύση είναι ανάλογη µε την εσωτερική δηµοτικότητά του, αν και η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης έχει προκαλέσει διαµαρτυρίες. Το 2020 ανακοινώθηκε η συνταγµατική µεταρρύθµιση που δίνει τη δυνατότητα στον Βλαντίµιρ Πούτιν να διεκδικήσει επιπλέον θητείες και εποµένως να παραµείνει θεωρητικά στην εξουσία µέχρι το 2036.

Ανάµεσα στην Ευρώπη και την Ασία

Οι ευρωπαϊκές αναβολές ενόψει της αίτησης για ένταξη, το ξέσπασµα του εµφύλιου πολέµου στη Συρία, ο φόβος ότι οι φυγόκεντρες τάσεις που λειτουργούν στην περιοχή θα ενισχύσουν τις προσπάθειες απόσχισης του Κουρδιστάν και το αποτυχηµένο πραξικόπηµα της 16ης Ιουλίου 2016 οδήγησαν το καθεστώς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε µια αυταρχική στροφή. Οι δηµόσιες ελευθερίες τέθηκαν υπό αµφισβήτηση και η προθυµία για συµβιβασµό µε τους Κούρδους εξανεµίστηκε.

Ενώ παραµένει µέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει προσεγγίσει τη Ρωσία, παρά τις αρχικά σοβαρές διαφορές τους όσον αφορά τον εµφύλιο πόλεµο στη Συρία – η Άγκυρα θέλει την ανατροπή του Μπασάρ αλ-Άσαντ, συµµάχου της Μόσχας. Η Τουρκία έχει φτάσει µέχρι και να αγοράσει όπλα από τη Μόσχα – σπάνιο φαινόµενο για χώρα της συµµαχίας. Η άρνηση του Μπαράκ Οµπάµα να επέµβει στη Συρία το 2013, η υποστήριξη των Αµερικανών στον αγώνα των Κούρδων της Συρίας κατά του Ισλαµικού Κράτους και οι χλιαρές αµερικανικές αντιδράσεις όσον αφορά την καταδίκη του πραξικοπήµατος του 2016 έχουν ψυχράνει σε µεγάλο βαθµό τις σχέσεις Άγκυρας – Ουάσινγκτον.

Ο αυταρχισµός του Τούρκου προέδρου επικρίθηκε έντονα από τους Ευρωπαίους (ο Ερντογάν επανεκλέχτηκε από τον πρώτο γύρο στις προεδρικές εκλογές τον Ιουνίου του 2018), οι οποίοι όµως πρέπει να λάβουν υπόψη τη χώρα λόγω της προσφυγικής κρίσης. Η Τουρκία υποδέχτηκε 3 εκατοµµύρια πρόσφυγες που εγκατέλειψαν τη Συρία λόγω του εµφύλιου πολέµου, λαµβάνοντας ως αντάλλαγµα χρηµατοδότηση από την ΕΕ για να τους εµποδίζει να περάσουν στην Ευρώπη.

Χώρα τόσο ασιατική όσο και ευρωπαϊκή, η Τουρκία συναντά αντιδράσεις στην ευρωπαϊκή της προοπτική. Από το 2013 το καθεστώς βουλιάζει τη χώρα στην εσωστρέφεια. Παρότι η Τουρκία γνώρισε πραγµατική ανάπτυξη από τις αρχές του αιώνα που της επέτρεψε να τετραπλασιάσει το ΑΕΠ της και να ανέβει από την 25η στη 17η θέση στον κόσµο, βλέπει το µέλλον της αβέβαιο. Αντιµετωπίζει οικονοµικές δυσκολίες, το νόµισµά της έχει κατρακυλήσει και η ανεργία επηρεάζει το 14% του τουρκικού πληθυσµού.

Η μελοποίηση της ποίησης στη χώρα μας ξεκίνησε από το Μίκη Θεοδωράκη και έκτοτε γνώρισε πολύ μεγάλες στιγμές. Από τη νεότερη γενιά δημιουργών, τα Διάφανα Κρίνα υπήρξαν ίσως οι πιο ποιητικοί. Χώρια από τα πολλά ποιήματα Ελλήνων - αλλά και ξένων - ποιητών που μελοποίησαν, τα Διάφανα Κρίνα - ο Παντελής Ροδοστόγλου κατά κύριο λόγο, αλλά και ο πρόωρα χαμένος Θάνος Ανεστόπουλος - γνώριζαν και από μόνα τους να σκαρώνουν στίχους εξαιρετικά ποιητικούς.

Εμείς επιλέξαμε ν’ ακούσουμε τον συγκλονιστικό Μπλε χειμώνα, σε στίχους του Θάνου Ανεστόπουλου

«Μονάχα έχουν περάσει χίλια χρόνια,
κι εγώ συνήθως πέθαινα από αγάπη,
μέχρι που ήρθε αυτός ο μπλε χειμώνας
ν’ ανάψει αυτά που έσβησε ο αιώνας.

Μετρήθηκα στις ώρες του τυφώνα,
στις ώρες που η καρδιά ξερνούσε στάχτη,
ακίνητος στη δίνη του κυκλώνα,
ν’ ακούω μονάχα να μου λένε “πόνα”!

Το σώμα μου δε δόθηκε στις πέτρες,
δε στέρεψε το τελευταίο μου δάκρυ,
του έρωτα εποχές, μάγισσες, ψεύτρες,
των πιο όμορφων νυχτών, ώρες αλήτρες!

Δε θα συγκρίνω φως με το σκοτάδι,
ούτε λευκό αμνό με λύκο μαύρο.
Δε θα με θρέψει άλλο μάνας χάδι,
ας κλείσει της ψυχής μου το πηγάδι!

Μονάχα έχουν περάσει χίλια χρόνια…»

Εικόνα του Κωνσταντίνου Καβάφη, φιλοτεχνημένη από τον Γιάννη Ψυχοπαίδη

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ποίησης, θυμόμαστε έναν από τους πιο εμβληματικούς Έλληνες ποιητές, τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Στο ποίημά του «Όσο μπορείς», ο μεγάλος Αλεξανδρινός ποιητής παραδίδει ένα πολύ χρήσιμο μάθημα ζωής. Το ποίημα γράφτηκε το 1913

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

Όπως όλα δείχνουν, ο 43χρονος κρατούμενος Βασίλης Δημάκης, που έχει περάσει ολόκληρη σχεδόν την ενήλικη ζωή του στις φυλακές καταδικασμένος σε ποινή 44 χρονών για ληστείες και παράνομη οπλοφορία, απενεργοποίησε το ηλεκτρονικό βραχιόλι και παραβίασε την εκπαιδευτική του άδεια.

Η κίνηση αυτή ενεργοποίησε όλα τα αντιδραστικά αντανακλαστικά αυτών που θεωρούν πως πρέπει να καταργηθεί το δικαίωμα της άδειας στους κρατουμένους, κάτι βέβαια που εντάσσεται στην ευρύτερη αντίληψή τους πως ένας κρατούμενος δεν πρέπει να έχει δικαιώματα και πως ο εγκλεισμός από μόνος του δεν είναι αρκετή τιμωρία.

Με αφορμή όλο αυτό το θόρυβο που έχει ξεσπάσει, ο γνωστός δικηγόρος Θανάσης Καμπαγιάννης, σε ανάρτησή του στο fb, θέτει τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων και κάνει ορισμένες πολύ ουσιαστικές παρατηρήσεις για την κατάσταση που επικρατεί στις ελληνικές φυλακές

Ακολουθεί η ανάρτηση του Θανάση Καμπαγιάννη

Με αφορμή τον Βασίλη Δημάκη: Ας μιλήσουμε για τις φυλακές και τις ευθύνες μας

1. Πριν κάποιες μέρες ο Έλληνας δικαστής στο ΕΔΔΑ Γιάννης Κτιστάκις παρουσίασε στην Επιτροπή της Βουλής (9/3/2022) τα στοιχεία για τις ελληνικές καταδίκες στο Στρασβούργο. Συγκριτικά με αντίστοιχες δυτικοευρωπαϊκές χώρες (η σύγκριση έγινε με το Βέλγιο που έχει αντίστοιχα χαρακτηριστικά ως χώρα), η Ελλάδα έχει πολλαπλάσιες καταδίκες και το ελληνικό κράτος πληρώνει πολλαπλάσια ποσά σε αποζημιώσεις. Ο δικαστής παρουσίασε τα έξι ζητήματα στα οποία υπάρχουν διαρκώς νέες καταδίκες χωρίς να παρατηρείται συμμόρφωση της ελληνικής διοίκησης. Αυτά είναι: οι συνθήκες κράτησης στα σωφρονιστικά καταστήματα, η συμπεριφορά των αστυνομικών οργάνων, τα μειονοτικά σωματεία, η ελευθερία έκφρασης, η (μη) εκτέλεση αποφάσεων εθνικών διοικητικών δικαστηρίων και οι συνθήκες κράτησης των μεταναστών. Όπως προέκυψε από την συζήτηση που ακολούθησε, το πλέον σημαντικό ζήτημα για το οποίο οι καταδίκες επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά, είναι οι συνθήκες κράτησης. Η Ελλάδα έχει συστημικό πρόβλημα με τις φυλακές της, ιδιαίτερο και αυξημένο σε σχέση με τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης με τις οποίες διεκδικεί να συγκρίνεται.

2. Οι ελληνικές φυλακές είναι ο τόπος στον οποίο σαπίζουν, αντί να σωφρονίζονται, τα μυαλά και τα σώματα χιλιάδων κρατουμένων. Οι συνθήκες είναι άθλιες, οι κρατούμενοι στερούνται βασικά δικαιώματα (το στοιχειώδες είναι η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, με διαρκείς αιφνίδιους θανάτους που η αιτία τους είναι η ίδια η φυλακή), τη στιγμή που το σωφρονιστικό δίκαιο λέει ότι ο κρατούμενος συνεχίζει να είναι υποκείμενο δικαιωμάτων, στερείται δε μόνο την ελευθερία του. Στην διάρκεια της πανδημίας, η ελληνική πολιτεία όχι μόνο δεν αποσυμφόρησε τις φυλακές, όπως το έπραξαν πολλά κράτη στον κόσμο για να σώσουν ανθρώπινες ζωές, αλλά δημιούργησε ένα καθεστώς φυλακής μέσα στη φυλακή, μια διπλή καραντίνα που στέρησε από τους κρατούμενους τις άδειες, τα επισκεπτήρια, τις δραστηριότητες και ούτω καθεξής. Κρατούμενοι πέθαναν από covid-19, χωρίς το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη να νιώθει καν την ανάγκη να ενημερώσει την κοινή γνώμη, ενώ ταυτόχρονα κάθε έφοδος στις φυλακές με έπαθλο κάποια γραμμάρια κάναβης ή ένα κινητό διαφημίζονταν από την κακόφημη (πρώην πλέον) γενική γραμματέα αντεγκληματικής πολιτικής. Στο ίδιο διάστημα, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας κατέφυγε ξανά και ξανά στον ποινικό λαϊκισμό, αυστηροποιώντας τις ποινές και δημιουργώντας στην κοινή γνώμη την πεποίθηση ότι τα κοινωνικά προβλήματα λύνονται, γενικά και αόριστα, με περισσότερη φυλακή, χωρίς ίχνος αναγνώρισης του συστημικού προβλήματος του ελληνικού σωφρονιστικού συστήματος που οι διεθνείς φορείς αναγνωρίζουν επίσημα.

3. Μέσα σε αυτή τη μαυρίλα, υπήρξαν αχτίδες φωτός. Κάποιοι φωτισμένοι δάσκαλοι που προσπαθούν να δουλέψουν μέσα στις φυλακές και να επηρεάσουν μυαλά και συνειδήσεις. Κάποιοι δικαστές που τόλμησαν να κρίνουν ότι ακόμα και η απόδραση από ένα άθλιο αστυνομικό κρατητήριο είναι θεμιτή και όχι αξιόποινη. Κάποιοι δικηγόροι που έδωσαν αθόρυβα τη μάχη για κρατούμενους εντολείς τους. Η απεργία πείνας του κρατούμενου φοιτητή Βασίλη Δημάκη που συμπύκνωσε το αίτημα των κρατούμενων για μόρφωση, σε συνδυασμό με το κύμα αλληλεγγύης που αυτή γέννησε. Κάποιες, λίγες συλλογικότητες που επιμένουν σε παρεμβάσεις, ανακινώντας το ζήτημα των φυλακών και των δικαιωμάτων των κρατουμένων.

4. Για το κράτος και τους ανθρωποφύλακες δεν θα μιλήσω. Δεν με αφορούν. Γι’ αυτούς ο δρόμος είναι το κλείδωμα των φυλακών και το σάπισμα των κρατουμένων. Μόλις προχτές η κυβέρνηση ψήφισε άλλη μια τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα, με αλλαγή του άρθρου 187 για την εγκληματική οργάνωση, με σκοπό την μεγαλύτερη εφαρμογή του ακόμα και για πλημμελήματα και την απαγόρευση οποιασδήποτε τύπου αναστολής της ποινής (με επικαλούμενη αιτία την οπαδική βία). Η στρατηγική είναι φανερή: η φυλακή ως χωματερή, όπου θα πετάξουμε τα κοινωνικά “απόβλητα” που δημιουργούν οι κυρίαρχες πολιτικές.

Θα μιλήσω όμως για εμάς. Για τις δικές μας αποτυχίες. Γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν καταφέραμε να χτίσουμε ένα κίνημα που να ανοίξει έστω αυτά τα ζητήματα (δεν λέω να τα λύσει!), να βάλει πίεση, να δυσκολέψει την κυβέρνηση στο κρεσέντο του ποινικού λαϊκισμού της. Οι φυλακές, οι συνθήκες κράτησης, τα δικαιώματα των κρατουμένων δεν είναι στην ατζέντα των κινημάτων και της αριστεράς, ή - όταν είναι - είναι πολύ χαμηλά. Αλίμονο, μην μπερδέψουμε την έκφραση στιγμιαίας αλληλεγγύης σε έναν κρατούμενο που πάλεψε με την οικοδόμηση ενός τέτοιου κινήματος. Μην πούμε τέτοια ψέματα στους εαυτούς μας. Όπως λέει ο ποιητής, “να πούμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη”.

5. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ενός συστήματος που σαπίζει σώματα και ψυχές και με την απουσία μιας συλλογικής προοπτικής, δεν είναι ακατανόητη η επιλογή ενός ατομικού δρόμου, μιας απόδρασης, ακόμα και εκμεταλλευόμενος κάποιος το δικαίωμα μιας άδειας εν γνώσει τού πώς αυτό θα τύχει αξιοποίησης από το κράτος για τη φαλκίδευση του δικαιώματος ως τέτοιου. Και δεν είναι αξιοκατάκριτη, όχι πάντως από την ασφάλεια της σχετικής ελευθερίας του σπιτιού του γράφοντος, μια Κυριακή μεσημέρι.

Θα το πω και δεν θα κρυφτώ: αν το έπαθλο μιας απόδρασης ακόμα και με αυτούς τους υπονομευμένους όρους ήταν μια - έστω σχετική - ελευθερία, θα κραύγαζα από τα βάθη των πνευμόνων μου τον Ύμνο της: “Χαίρε ω χαίρε Ελευθεριά!”. Και αυτή ήταν αντανακλαστικά η αντίδρασή μου.

Αλλά ο σκεπτικισμός και – δεν θα το κρύψω – η λύπη μου για τον άνθρωπο που γνώρισα και εκπροσώπησα δεν σχετίζεται με το τι θα απογίνουν οι πίσω ή τι θα απογίνει το δικαίωμα της άδειας: αυτό εξάλλου θα το υπερασπιστούμε και στο μέλλον, χωρίς όρους και προϋποθέσεις, οποιοσδήποτε και αν το επικαλεστεί. Και το κράτος δεν χρειάζεται δα προσχήματα για να το καταπατήσει.

Η λύπη μου είναι γιατί η ελευθερία του καταδιωκόμενου και του παράνομου, αυτού που κατόρθωσε να αλλάξει τον εαυτό του ώστε να μην είναι πλέον επικίνδυνος για τους γύρω του αλλά που πολύ πιθανόν οι μηχανισμοί της καταστολής θα κατορθώσουν ξανά να τον αλυσοδέσουν, είναι κούφια. Και σ’ αυτό το καθεστώς της κατ’ επίφαση ελευθερίας είναι δυνατό να ανθίσουν ξανά εκείνα τα ζιζάνια που ο κρατούμενος με πολύ κόπο κατόρθωσε να ξεριζώσει. Ο θρίαμβος των διωκτών του Βασίλη θα είναι να τον μετατρέψουν ξανά σε αυτό που πάλεψε με πολύ κόπο να μην είναι, στην καρικατούρα “του ληστή με τα καλάσνικοφ” όπως τον θέλει ο κιτρινισμός των ΜΜΕ και η μισανθρωπία της κυρίας γραμματέως.

6. Η πραγματικότητα δεν είναι ταινία με happy end. Δεν υπάρχουν ευκολίες. Δεν υπάρχει διέξοδος μέσα από τον λαβύρινθο του “σωφρονιστικού συστήματος”. Όπως δεν υπάρχει και δρόμος για μια ελευθερία άξια του ονόματός της μέσα από ατομικές στάσεις και επιλογές.

Ας δούμε κατάματα τις ευθύνες μας. Ας μιλήσουμε για τα κολαστήρια που είναι οι ελληνικές φυλακές. Ας χτίσουμε ένα κίνημα για τα δικαιώματα των κρατουμένων.

Το παρακάτω άρθρο πραγματεύεται την έκπτωση της δημοκρατίας στο Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου. Αν και είμαστε απολύτως βέβαιοι πως οι κακόγουστες παραστάσεις στα δημοτικά συμβούλια που μιμούνται άσκηση δημοκρατίας αποτελούν πανελλαδικό φαινόμενο. Το σκηνικό λίγο πολύ γνωστό. Ένας μικρός Ναπολέοντας που περιστοιχίζεται από τρεις-τέσσερεις καπάτσους και ακολουθείται από δέκα δεκαπέντε μαριονέτες, περιφρονεί τους πάντες και τα πάντα. Και προς βοήθεια αυτού, συντρέχει ο Πάγκαλος της γειτονιάς. Η συνέχεια στο άρθρο

Αφού τοποθετηθήκαμε επί της ουσίας σχετικά με την παράνομη χωροθέτηση τουλάχιστον τεσσάρων αντλιοστασίων από το εν εξελίξει έργο του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων, ας μιλήσουμε και επί της διαδικασίας με την οποία επικυρώθηκε αυτή η χωροθέτηση από το Δημοτικό Συμβούλιο Ραφήνας-Πικερμίου. Μια διαδικασία, η οποία επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά πως το Δημοτικό Συμβούλιο Ραφήνας – Πικερμίου αποτελείται από χειραγωγούμενες μαριονέτες ενός κακόγουστου και ύποπτου θιάσου σκιών, ο οποίος επιμένει να συνεδριάζει διαδικτυακά*, χωρίς την παρουσία πολιτών, καθώς φαίνεται πως αυτό είναι πολύ βολικό για κάποιους.

Ας παρακολουθήσουμε, όμως, τη διαδικασία που έλαβε χώρα και ας αναρωτηθούμε για μια ακόμη φορά για την ποιότητα της δημοκρατίας που απολαμβάνουμε. Ας αναρωτηθούμε επίσης για τις ευθύνες όλων ημών που είτε δεν βλέπουμε, είτε μένουμε απαθείς στον βιασμό της δημοκρατίας

Στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, συζητήθηκε το θέμα της χωροθέτησης των αντλιοστασίων. Στη συνεδρίαση αυτή, η Κίνηση για το Μεγάλο Ρέμα και η ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών Δασαμάρι SOS ζήτησαν να παρέμβουν προκειμένου να διατυπώσουν τις ενστάσεις τους για τη χωροθέτηση τεσσάρων αντλιοστασίων. Των  οιωνδήποτε αντλιοστασίων, αφού το θέμα δεν προσδιόριζε το για ποια αντλιοστάσια θα γίνει συζήτηση. Πονηρά (;) φερόμενη η δημοτική αρχή ΔΕΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (ως συνήθως) ΜΕΧΡΙ την τελευταία ώρα και μετά οι "αρμόδιοι" έκριναν την τοποθέτηση των συλλογικοτήτων ως εκτός θέματος αφού η συζήτηση δεν αφορούσε τα αντλιοστάσια για τα οποία είχε γίνει η παρέμβαση. Μάλιστα τον κουτοπόνηρο χειρισμό με τα θέματα του ΔΣ τον επιβεβαιώνει και ο Πάγκαλος της γειτονιάς μας.

Ο ορισμός της κουτοπονηριάς δηλαδή, αλλά δόθηκε η απάντηση που άξιζε στην φερόμενη ως δημοτική αρχή, από την ΚΠΑΜΡΡ  με σχετική δημοσίευση

Το αίτημα για παρέμβαση απορρίφθηκε στη διαδικασία, πανηγυρικά. Η Δημοκρατία τους δεν είχε χρόνο για τέτοια. Ακόμα κι όταν ο πρόεδρος του ΔΣ μαζί με δημοτικούς συμβούλους είπαν πως θα ψήφιζαν για να υπάρχει στο μέλλον πρόβλεψη για παρεμβάσεις πολιτών, το «ξέχασαν» στη συζήτηση που συνεχίστηκε. Είχαν πολλά οι άνθρωποι και …ξεχάστηκαν

Μετά την απόρριψη του πρώτου αιτήματος, οι δύο συλλογικότητες ζήτησαν τουλάχιστον να διαβαστεί από κάποιο μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου η επιστολή στην οποία οι δύο κινήσεις εκθέτουν τις ενστάσεις τους και επιχειρηματολογούν επ’ αυτού. Και αυτό το αίτημα απορρίφθηκε στην πράξη αφού ο πρόεδρος πρώτα «βεβαιώθηκε» πως ήδη έχουν λάβει οι σύμβουλοι την επιστολή, μετά έκρινε πως δεν χρειάζεται να αναγνωσθεί η επιστολή. Όσοι από τους πολίτες παρακολουθούσαν το οικτρό θέαμα της τηλεδιάσκεψης, δεν έμαθαν ποτέ τι περιείχε αυτή η επιστολή. Να χαίρονται τη δημοκρατία τους. Από τη Χούντα είχαμε να δούμε τόση δημοκρατία!

Εντέλει η Δημοκρατία τους δεν χρειαζόταν ενημέρωση, η απόφαση ήταν ειλημμένη, άδικος κόπος, χαμένος χρόνος.

Σαν να μην έφτανε αυτή η κακοστημένη παράσταση, οι δύο κινήσεις κατηγορήθηκαν και από πάνω, επειδή διεκδίκησαν το αυτονόητο (;) και κατοχυρωμένο (;) δημοκρατικό δικαίωμα να ακουστεί η φωνή τους. Είναι χαρακτηριστικός ο, παραληρηματικός και προσβλητικός για τη Δημοκρατία αλλά και την κοινή λογική, λόγος του αντιδημάρχου Γερ. Βουδούρη, ο οποίος κατήγγειλε το αίτημα των δύο κινήσεων να ακουστεί η φωνή τους, επειδή, όπως ο ίδιος εξηγούσε (;), οι συλλογικότητες αυτές δεν εξέφραζαν το σύνολο των πολιτών (!). Ωσάν αυτές οι ομάδες πολιτών να υποστήριξαν ποτέ κάτι τέτοιο και ωσάν κάτι τέτοιο να είναι προαπαιτούμενο για να ακουστεί η φωνή ενός ή περισσότερων πολιτών. Ο αντιδήμαρχος, δηλαδή, ζήτησε να μην ακουστεί η φωνή των δύο κινήσεων, επειδή δεν ακούγεται και η φωνή των υπολοίπων πολιτών. Πολιτών δηλαδή που δεν ζήτησαν ποτέ κάτι τέτοιο (!)

Ακόμη πιο εξοργιστικό είναι ότι ο εν λόγω αντιδήμαρχος, στον παραληρηματικό του λόγο, αναφέρθηκε, εκτός από τις δύο συλλογικότητες που ζήτησαν το λόγο στο Δημοτικό συμβούλιο, και σε έναν ακόμα σύλλογο, εκείνον του Νηρέα, που δεν αξίωσε ποτέ να παρέμβει στη συζήτηση. Το «έγκλημα» του Νηρέα κατά τον Γεράσιμο Βουδούρη ήταν πως έκανε κ ρ υ φ ή  συνεδρίαση σε πιλοτή κατοικίας. Αναφέρθηκε, δε, με Ναπολεόντειο ύφος που παρέπεμπε ευθέως στον Θεόδωρο Πάγκαλο, απαξιωτικά στο σύλλογο του Νηρέα, ένα σύλλογο που αριθμεί πάνω από 100 μέλη, μιλώντας για μαζώξεις των πέντε-έξι ατόμων

Ας προσπαθήσουμε όμως να παρακολουθήσουμε το παραληρηματικό κρεσέντο του Γεράσιμου Βουδούρη, ένα παραλήρημα που, μέσα από το έλλειμμα κοινής λογικής που το διατρέχει, αποκαλύπτει την αλλεργία του εν λόγω αντιδημάρχου στο διάλογο και τη δημοκρατία. Ας ακούσουμε όμως καλύτερα τον Πάγκαλο της γειτονιάς μας 

" ... Γι’ αυτό το θέμα που συζητάτε. Δεν υπάρχει αντίρρηση να ακούγονται όλοι, αρκεί να ρωτιώνται και όλοι. Αυτοί οι κύριοι που αποτελούν τον Νηρέα και το ρέμα, υπάρχουμε κι άλλοι που μένουμε στις Μαρίκες… ποιος μας φώναξε να ακουστούμε… Πάνε σε κάτι πιλοτές κρυφά, πεντ΄έξι πόσοι είναι, βγάζουν μία απόφαση και τη φέρνουνε και λένε είναι απόφαση των οικιστών. Οι υπόλοιποι εδώ τι είμαστε δηλαδή; Μόνο να πληρώνουμε τα τέλη και κάποιοι να το παίζουνε μάγκες; … Εδώ δηλαδή προσπαθούμε να ακούσουμε κάποιους ανθρώπους και πρέπει να τους ακούσουμε, έτσι; Οι οποίοι όμως δεν έχουν ρωτήσει κανέναν άλλονε για να έχουνε και τη δημοκρατική γνώμη του κόσμου που ζει σ’ αυτή την περιοχή ... "

Σημειώσεις – παρατηρήσεις:

* (Δια ζώσης συμβούλια: Γιαννιτσά, Αιγιαλεία, Αμφιλοχία κλπ σε αυτούς τι απάντησε το ΥΠΕΣ;Οι ημερομηνίες από τα βίντεο. Αυτοί είναι παράνομοι και η Ραφήνα νόμιμη;)

Σημειώνουμε και την ερμηνευτική εγκύκλιο: Κατά το χρονικό διάστημα ισχύος των μέτρων για την αποφυγή της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, μπορεί να συγκαλούνται με τους ακόλουθους τρόπους: α) δια ζώσης, β) μέσω τηλεδιάσκεψης, γ) δια ζώσης και ταυτόχρονα με τηλεδιάσκεψη (μεικτή συνεδρίαση), δ) δια περιφοράς.

Η επιλογή του προσφορότερου κάθε φορά τρόπου σύγκλησης εναπόκειται στον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου, ο οποίος οφείλει να διασφαλίζει, σε κάθε περίπτωση, τη δυνατότητα κάθε μέλους να ασκήσει απρόσκοπτα τα καθήκοντά του. Εύλογο είναι ότι ο τρόπος σύγκλησης καθορίζεται με την πρόσκληση την οποία ο πρόεδρος αποστέλλει στα μέλη, αναφέρει η εγκύκλιος.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του ν. 4830/2021, "Η επιλογή του τρόπου σύγκλησης σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις οφείλει να εξασφαλίζει τη συμμετοχή του συνόλου των μελών των συλλογικών οργάνων και των διοικητικών συμβουλίων αντίστοιχα, σύμφωνα με τα ισχύοντα υγειονομικά μέτρα". Έτσι, αν για παράδειγμα σε κάποιο συλλογικό όργανο, που αποτελείται από πάνω από 7 μέλη, ορισμένα μέλη είναι ανεμβολίαστα, η σύγκληση του αποκλειστικά δια ζώσης καθιστά τη συνεδρίαση μη νόμιμη, καθώς αποκλείει μέλη από την άσκηση των καθηκόντων τους.

UPDATE – Ενημέρωση 21/3/2022:

Το τέρας του Αυριανισμού δεν πέθανε ποτέ. Το κρατάνε ζωντανό οι ίδιοι άνθρωποι που το υπηρετούσαν και τους υπηρέτησε κι αυτός για αρκετά χρόνια στην Ελλάδα. Έξοχο παράδειγμα είναι ένα screenshot που λάβαμε από αναγνώστες της Attica Voice και προέρχεται από το fb προφίλ του Γ. Βουδούρη. Στην ανάρτησή του αυτή, ο αντιδήμαρχος Ραφήνας διαστρεβλώνει το πνεύμα του άρθρου μας ∙ ένα άρθρο, το οποίο καυτηρίαζε την πολιτική συμπεριφορά του εν λόγω αντιδημάρχου στο δημοτικό συμβούλιο της Ραφήνας.

Τον τρόπο αυτόν , τον στηλιτεύσαμε στο παρόν αρχικό δημοσίευμα μας γράφοντας πως « Αναφέρθηκε (ΣτΣ ο Γ. Βουδούρης) δε, με Ναπολεόντειο ύφος που παρέπεμπε ευθέως στον Θεόδωρο Πάγκαλο, απαξιωτικά στο σύλλογο του Νηρέα, ένα σύλλογο που αριθμεί πάνω από 100 μέλη, μιλώντας για μαζώξεις των πέντε-έξι ατόμων».

Το όλο δημοσίευμα στηλίτευε τον τραμπούκικο και απαξιωτικό  τρόπο με τον οποίο ο συγκεκριμένος αντιδήμαρχος επιτίθεται σε όποιον δεν συμφωνεί μαζί του. Και αυτό έπρεπε να είναι εντελώς ξεκάθαρο για όποιον διαθέτει έστω στοιχειώδη κοινή λογική

Ο  Γ. Βουδούρης όμως, με τον ίδιο τρόπο, τον τρόπο της πάλαι ποτέ «Αυριανής» και με ύφος απόλυτα Παγκαλικό, έκανε μία ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook όπου

1. Δεν κάνει κουβέντα για όσα του καταμαρτυρούνται και «πετάει την μπάλα στην εξέδρα» αναφέροντας πως ο παραλληλισμός με τον Θ. Πάγκαλο βασιζόταν στα …κιλά του και όχι στο ύφος τραμπούκου και στον τερατώδη κυνισμό του.

Πρόκειται για πολιτική χυδαιότητα που παραπέμπει απευθείας στον πάλαι ποτέ Αυριανισμό. Με αυτή τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας  αποφεύγει να μιλήσει ή να γράψει για την «ταμπακιέρα» που δεν είναι άλλη από την απαράδεκτη πολιτική του συμπεριφορά. Αυτή είναι και η πάγια τακτική του άλλωστε, την οποία στηλιτεύσαμε

2. Αποδίδει το δημοσίευμα της Attica Voice στην Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, προσποιούμενος πως δεν την γνωρίζει και νομίζοντας πως έτσι θα «θολώσει τα νερά» για να γίνει πιστευτή η χυδαιότητα που δημοσίευσε. Να του ξεκαθαρίσουμε ως Attica Voice πως δεν τον έχουμε ανάγκη για να μας «διαφημίσει» αναφέροντας το όνομα της σελίδας μας, γιατί δεν θέλουμε και δεν γίνεται να έχουμε το ίδιο κοινό. Η Attica Voice είναι ανεξάρτητη, έχει θέση και γνώμη τις οποίες δεν τις κρύβει και επιπλέον δεν έχει οικονομικές εξαρτήσεις για να χρειάζεται τη διαφήμιση από τον οιονδήποτε. Τέλος, η Attica Voice δεν αποτελείται από ανώνυμους, όπως ψευδώς ισχυρίζεται. Τα ονόματα των συντελεστών της είναι γνωστά. Ας ρωτήσει εάν δεν γνωρίζει, τους πρόθυμους διαδικτυακούς οικοδεσπότες του, οι οποίοι έχουν καταθέσει μήνυση στην Attica Voice προσπαθώντας να την τρομοκρατήσουν και να την φιμώσουν

3. Αντιπαρερχόμαστε την «ποιότητα του λόγου» του τρίτου σχολιαστή και φίλου του όπως μαρτυρά το «Μάκη μου». Δείξε μου τον φίλο σου να σου πω ποιος είσαι, λέει η παροιμία και ακόμα μία φορά αποδεικνύεται η αλήθεια της

Στις 17 Μαρτίου του 1988, ο Νικόλας Άσιμος, έπειτα από δύο προηγούμενες αποτυχημένες απόπειρες αυτοκτονίας, βρέθηκε κρεμασμένος στο μαγαζί του που ήταν παράλληλα και σπίτι του. Καλλιδρομίου 55, Εξάρχεια. Ήταν μόλις 39 ετών.

«Κάποτε θα με διαβάσεις ίσως, θ' ακούσεις τα τραγούδια μου, θα με κατανοήσεις. Αλλά δε θα 'μαι πια εγώ. Θα 'ναι αυτή η μάσκα που φορούν στους πεθαμένους. Όσους τη χρησιμοποιούν μετά το θάνατό τους, όταν οι ίδιοι δεν υπάρχουν. Όσο υπήρχα με φοβόσουν. Όσο υπήρχα δε με άντεχες. Δεν είχες καν τη δύναμη να μείνεις ένα δευτερόλεπτο κοντά, άμα σου το ζητούσα. Θα προτιμούσα να μη με διάβαζες ποτέ. Είναι καλύτερο ν' αγοράσεις ή να κλέψεις ένα μπλουζάκι με τη φάτσα μου επάνω τυπωμένη. Κι ας σου φαίνεται γελοίο. Κι ας μου φαινόταν γελοίο» . (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου του Νικόλα Άσιμου «Αναζητώντας κροκανθρώπους»)

Πράγματι. Ο ιδιαίτερος και αντισυμβατικός χαρακτήρας του Νικόλα δεν ήταν εύκολο να γίνει κατανοητός και αποδεκτός. Ο ίδιος επέλεξε να ζήσει στο περιθώριο, αρνούμενος να παίξει με τους κανόνες του συστήματος.

«Εγώ με τις ιδέες μου / κι εσείς με τα λεφτά σας / νομίζω πως τα θέλετε μονά ζυγά δικά σας / δε θέλω την κουβέντα σας / ούτε τη γνωριμιά σας»

Τα πιο πολλά χρόνια ο Άσιμος έζησε ως μουσικός του δρόμου, πουλώντας παράλληλα μόνος του τις κασέτες του, στα στενά της Αθήνας. Λίγο αργότερα άνοιξε και ένα μαγαζάκι στα Εξάρχεια, στην οδό Καλλιδρομίου, που τον αποκαλούσε «χώρο προετοιμασίας». Παράλληλα πάλευε, σε μια μάχη άνιση, με τους προσωπικούς του δαίμονες

Και, όπως προφητικά έγραψε στο βιβλίο του, τα τραγούδια του γνώρισαν μεγάλη αποδοχή από ανθρώπους που όταν ο ίδιος ζούσε, αυτοί ούτε τον καταλάβαιναν, ούτε τον άντεχαν

Εμείς επιλέξαμε να ακούσουμε τον «Μπαγάσα», ίσως το πιο αναγνωρίσιμο τραγούδι του

«Aφήνω πίσω το σαματά και τους ανθρώπους.
Έχω χορτάσει κατραπακιές και ψάχνω τρόπους
πώς να ξεφύγω από τη μοίρα
κι έχω μέσα μου πλημμύρα ουρανέ,
για δεν υπήρξα κατεργάρης
και θα το θες να με φλερτάρεις γαλανέ»