Αναδημοσιεύουμε από τη σημερινή Εφημερίδα των Συντακτών, άρθρο του Τάσου Σαραντή για την ψευδή αναφορά της Δ/νσης Δασών ανατολικής Αττικής σχετικά με τα δέντρα της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και την πλήρη αποδόμηση της από τα γεγονότα που καταγράφονται σε δύο αυτοψίες, μία από δύο ειδικούς δασολόγους του  WWF και μία από το ΕΛΚΕΘΕ και τον κύριο ερευνητή του, Δρ. Σταμάτη Ζόγκαρη.

Στη Ραφήνα που τα ψέματα διαμορφώνουν γνώμες και μάλιστα αποτυπώνονται  και ως "δεσμεύσεις με υπογραφή", τώρα εμφανίζονται και με την εγκυρότητα ενός δημοσίου εγγράφου. Και εις κατώτερα λοιπόν και ας μη μείνει ούτε πράσινο φύλλο για τις γενιές που έρχονται. 

Καταρρίπτονται τα ψέματα για τα δέντρα της Ραφήνας

του Τάσου Σαραντή - Εφημερίδα των Συντακτών 22/1/2024

Κομμένη και ραμμένη  στα μέτρα των απαιτήσεων του αντιεπιστημονικού και αντιπεριβαλλοντικού έργου της «διευθέτησης – οριοθέτησης» του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας αποδεικνύεται η αυτοψία της Διεύθυνσης Δασών Ανατολικής Αττικής του ΥΠΕΝ με την οποία χαρακτήρισε  ψευδώς 143 δέντρα «ξερά - στρεβλά – ασθενικά – καχεκτικά και κεκλιμένα επικινδύνως προς το οδικό δίκτυο». Έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την κοπή τους. Αυτό αποδεικνύεται από δύο διαφορετικές αυτοψίες  που πραγματοποίησαν επιστήμονες του WWF και του ΕΛΚΕΘΕ

Τα αποτελέσματα των πρόσφατων αυτοψιών  των επιστημόνων επιβεβαιώνουν περίτρανα  προγενέστερη αυτοψία που είχαν πραγματοποιήσει εθελοντές της «Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας» παρουσία γεωπόνου αλλά και σχετικό δημοσίευμα της «Εφ.Συν.» («Έβγαλαν στρεβλά και ασθενικά 143 δέντρα για να τα κόψουν!» 12.01.24). Βάσει της αναληθούς αυτοψίας της Διεύθυνσης Δασών, το δασαρχείο Πεντέλης χορήγησε έγκριση υλοτομίας των 143 δέντρων  -των πρώτων  εκ των 2.000 που προγραμματίζεται να κοπούν στο πλαίσιο του έργου διευθέτησης του ποταμού- ικανοποιώντας το σχετικό αίτημα υλοτόμησης τους από την ΙΝΤΡΑΚΑΤ , την ανάδοχο εταιρία του έργου.

Η αυτοψία

Κατόπιν σχετικών δημοσιευμάτων για την υπόθεση, δύο έγκριτοι επιστήμονες του WWF (Νίκος Γεωργιάδης,  Δρ Δασολογίας και Γιώργος Αθανασάκης, δασοπόνος MSc)  διενήργησαν αυτοψία στις 15/1 στη ζώνη επέμβασης και διαπίστωσαν ότι «κανένα από τα δέντρα που βρίσκεται εντός της περιοχής της μελετημένης επαρέμβασης δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ασθενικό ή καχεκτικό και κανένα από αυτά δεν παρατηρήθηκε να έχει επικίνδυνη κλίση, είτε προς το οδόστρωμα είτε προς την κοίτη του ρέματος».

Σύμφωνα με το WWF, η βεβαίωση της Διεύθυνσης Δασών ανατολικής Αττικής «δεν στηρίζεται σε αντικειμενικά επιστημονικά κριτήρια βάσει της δασολογικής επιστήμης και δεν τεκμηριώνει την απομάκρυνση δασικής βλάστησης για λόγους ασφαλείας.  Ως εκ τούτου κατά κανέναν τρόπο δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για την έγκριση και υλοποίηση του εν λόγω πίνακα υλοτομίας καθώς και για την ορθή ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων και των κατοίκων της περιοχής» αναφέρει.

Βάσει αυτών, το WWF Ελλάς με επιστολή του προς την ηγεσία των δασικών διευθύνσεων του ΥΠΕΝ που κοινοποίησε στις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες και στον δήμο Ραφήνας – Πικερμίου, ζητά την ανάκληση/ακύρωση της εγκριτικής απόφασης για την υλοτομία των δέντρων.

Τρεις μέρες αργότερα (18/1) ακολούθησε νέα αυτοψία από τον δρα Σταμάτη Ζόγκαρη, κύριο ερευνητή του ΕΛΚΕΘΕ (Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και εσωτερικών Υδάτων – Τομέας Εσωτερικών Υδάτων) με ειδικότητα στη Διαχείριση Βιοποικιλότητας των Λεκανών Απορροής Ποταμών. Και αυτός διαψεύδει τη βεβαίωση της Διεύθυνσης Δασών ανατολικής Αττικής, αφού κατόπιν σχετικής αυτοψίας διαπίστωσε ότι «όλα τα δέντρα στη ζώνη επέμβασης είναι υγιή, σε καλή ανάπτυξη και πολλά από αυτά σε ώριμη ηλικία. Κανένα από τα δέντρα δεν παρατηρήθηκε να έχει επικίνδυνη κλίση είτε προς το οδόστρωμα, είτε προς την κοίτη του ρέματος» όπως  είχαν διαπιστώσει και οι δύο δασολόγοι του WWF.

Η βεβαίωση της Διεύθυνσης Δασών ανατολικής Αττικής «είναι επιστημονικά ατεκμηρίωτη, δεν αποδίδει την αληθινή κατάσταση και οδηγεί στη λήψη εσφαλμένων αποφάσεων. Κατά συνέπεια η έγκριση υλοτομίας που χορηγήθηκε βάσει της βεβαίωσης αυτής είναι προϊόν πλάνης περί τα πράγματα και δεν πρέπει να υλοποιηθεί για την αποφυγή μη αναστρέψιμης περιβαλλοντικής βλάβης στον προστατευόμενο υγρότοπο Α΄ προτεραιότητας του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμών Αττικής (ΣΔΛΑΠ Αττικής)»  αναφέρει. Εξάλλου κατά τον ερευνητή, η φύτευση δέντρων σε άλλα σημεία του έργου ή της ευρύτερης περιοχής δεν αντισταθμίζει άμεσα τα δέντρα και το πράσινο που ήδη υπάρχει κοντά στα υγρουοπικά ενδιαιτήματα της κοίτης. «απαιτείται η λήψη χωρίς υπαίτια καθυστέρηση των απαραίτητων μέτρων για την πρόληψη της επαπειλούμενης πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημίας καθώς και για την αποκατάσταση της ζημίας που έχει ήδη προκληθεί στο πλαίσιο των ήδη αρξάμενων εργασιών», αναφέρει ο ίδιος σε σχετική επιστολή του προς την ηγεσία των δασικών διευθύνσεων του ΥΠΕΝ, με κοινοποίηση στις αρμόδιες υπηρεσίες.

Η καταγγελία

Δεδομένων αυτών, παραμένει άξιο απορίας  για το πως το ΥΠΕΝ θα συνεχίσει να δίνει το πράσινο φως για την κοπή των 143 δέντρων, αντί να ελέγξει ως οφείλει, το ψευδές της αυτοψίας της Διεύθυνσης Δασών Ανατολικής Αττικής. Ιδιαίτερα τη στιγμή που ο Μηχανισμός Καταγγελιών της  Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) γνωστοποίησε στις 16/1 στην ιστοσελίδα της Τράπεζας την από 15/11/2023 καταγγελία για το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας  που είχε υποβληθεί από την περιβαλλοντική οργάνωση «ΟΖΟΝ», την Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας,  την κίνηση πολιτών «Ρεματτική- Φορείς και Κινήσεις για την Προστασία των Ρεμάτων» και ένα φυσικό πρόσωπο, κάτοικο Ραφήνας. Στις 26/12/2023 πραγματοποιήθηκε αυτοψία στο έργο από εμπειρογνώμονα του μηχανισμού καταγγελιών της ΕΤΕπ  με την έκθεση συμπερασμάτων να αναμένεται το επόμενο διάστημα.

Η ΕΤΕπ χρηματοδοτεί το μεγαλύτερο μέρος (36,6 εκατομμύρια ευρώ) του συνολικού προϋπολογισμού του έργου (101,5 εκατομμύρια ευρώ) ενώ μικρότερα ποσά προέρχονται από την Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB) το ΕΣΠΑ και εθνικούς πόρους. Μάλιστα σε αντίστοιχη καταγγελία για τον ποταμό Ερασίνο, η ΕΤΕπ διαπίστωσε την αντίθεση του έργου στις Ενωσιακές οδηγίες για τα ύδατα, τα Πουλιά και τους Οικοτόπους και πάγωσε την χρηματοδότηση του έργου μέχρι τον ανασχεδιασμό του με λύσεις βασισμένες ατη Φϋση (Nature Based Solutions)

πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών 22/1/2024 (έντυπη έκδοση)

 Αναδημοσιεύουμε από το ιστολόγιο της Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας ένα έγγραφο που καίει το δασαρχείο Πεντέλης, τη Διεύθυνση Δασών ανατολικής Αττικής και όλους όσοι ανεύθυνα προώθησαν την κοπή 143 δέντρων στην εκβολή του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και μάλιστα με έωλες  καταγραφές και διαγνώσεις. Μετά το WWF και τους δύο δασολόγους του που βεβαίωσαν πως  το έγγραφο της ΔΔ Ανατολικής Αττικής«δεν στηρίζεται σε αντικειμενικά επιστημονικά κριτήρια βάσει της δασολογικής επιστήμης και δεν τεκμηριώνει την απομάκρυνση δασικής βλάστησης για λόγους ασφάλειας. Ως εκ τούτου κατά κανένα τρόπο δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για την έγκριση και υλοποίηση του εν λόγω πίνακα υλοτομίας καθώς και για την ορθή ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων και των κατοίκων της περιοχής» έρχεται και η έκθεση του Στ. Ζόγκαρη κύριου Ερευνητή του ΕΛΚΕΘΕ (Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων - Τομέας Εσωτερικών Υδάτων, https://imbriw.hcmr.gr/) με ειδικότητα στη Διαχείριση Βιοποικιλότητας Λεκανών Απορροής Ποταμών να κλονίσει με δύναμη την έωλη γνωμάτευση

Η έκθεση του κ. Ζόγκαρη η οποία απευθύνεται στους 

Ευάγγελο Γκουντούφα, προϊσταμένου ΓΔΔ&ΔΠ
Σταύρο Τσιλίκουνα, προϊσταμένου Δ/νσης Δασικών Έργων & Υποδομών
Παναγιώτη Δρούγα, προϊσταμένου Δ/νσης Διαχείρισης Δασών
με κοινοποίηση προς 
τη Δ/ΝΣΗ ΔΑΣΩΝ ΑΝΑΤ. ΑΤΤΙΚΗΣ, Τμήμα Προγραμματισμού & Μελετών
το ΔΑΣΑΡΧΕΙΟ ΠΕΝΤΕΛΗΣ, Τμήμα Διοίκησης & Διαχείρισης Δασών
το δήμο Ραφήνας-Πικερμίου, Γραφείο Δημάρχου κ. Δήμητρας Τσεβά-Μήλα 

Ακολουθεί το έγγραφο του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. που υπογράφει ο Δρ. Στ. Ζόγκαρης

Μετά τον καταιγισμό διαψεύσεων της αυτοψίας των υπηρεσιών από τους αναγνωρισμένους και παγκοσμίου βεληνεκούς φορείς, μένει να δούμε τι εξέλιξη θα έχουν τα πράγματα γιατί όπως είναι φανερό, επαληθεύονται στο έπακρο τα όσα μαρτυρώνται στην έκθεση του WWF πως οι γνωματεύσεις δεν στηρίχθηκαν σε αντικειμενικά επιστημονικά κριτήρια βάσει της δασολογικής επιστήμης.

πηγή: Ιστολόγιο της Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

Ο Δρ.Σταμάτης Ζόγκαρης, κύριος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), με επιστολή του σε πλήθος αποδεκτών (μεταξύ των οποίων η ΕΥΔΑΠ, η κατασκευαστική εταιρεία ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωνσταντίνος Σκρέκα, ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Αμυράς, η Περιφέρεια Αττικής, ο Δήμος Ραφήνας Πικερμίου, ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας, το Αστυνομικό τμήμα Ραφήνας),  επισημαίνει την υποβάθμιση της προστατευόμενης περιοχής δίπλα στην παραλία Μαρίκες στην Ραφήνα Αττικής, λόγω έργων στα πλαίσια της κατασκευής έργου αποχέτευσης που εκτελείται από την εταιρία ΑΚΤΩΡ για λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ. Φανταζόμαστε πως ο Δρ. Σταμάτης Ζόγκαρης δεν θα θεωρηθεί περιθωριακός οικολόγος, όπως συνηθίζει ο δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου να αποκαλεί όσους αντιστέκονται στα περιβαλλοντοκτόνα έργα

Ακολουθεί η επιστολή. Στο τέλος δε του κειμένου επισυνάπτεται η επιστολή στην αυθεντική της μορφή, η οποία συνοδεύεται από πλήθος φωτογραφιών που τεκμηριώνουν την άποψη του Σταμάτη Ζόγκαρη

Υποστηρίζουμε το αίτημα Περιβαλλοντικών Φορέων για αναστολή των εργασιών που ξεκίνησαν στην προστατευόμενη περιοχή «ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΕΛΟΣ ΜΑΡΙΚΕΣ (ΑΜΜΟΘΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)», Ραφήνα Αττικής.

Το θέμα αφορά στην υποβάθμιση της προστατευόμενης περιοχής δίπλα στην παραλία Μαρίκες στην Ραφήνα Αττικής. Η παρέμβαση έχει ήδη ξεκινήσει στα πλαίσια της κατασκευής έργου αποχέτευσης που εκτελείται από την εταιρία ΑΚΤΩΡ για λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ.

Επιβεβαιώνουμε ότι το προγραμματισμένο έργο δύναται να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στους φυσικούς και ημιφυσικούς σχηματισμούς της περιοχής και στην ακεραιότητα του τοπίου. Οι επιπτώσεις θα είναι σοβαρές κυρίως επειδή η προστατευόμενη περιοχή καλύπτει εξαιρετικά μικρή έκταση (συνολικά 51 στρέμματα στην χερσαία της επιφάνεια) και ήδη μεγάλο μέρος του τοπίου εκτός προστατευόμενης περιοχής έχει δομηθεί λόγω επέκτασης του οικισμού της Ραφήνας τις τελευταίες δεκαετίες. Η περιοχή παρέμβασης για τα έργα αποχέτευσης θα είναι κοντά στο κέντρο της προστατευόμενης περιοχής

Η συνολική έκταση που προγραμματίζεται να αποψιλωθεί, βάσει της τοπογραφικής σήμανσης στην περιοχή περιλαμβάνει τύπους οικοτόπων κοινοτικής σημασίας του Παραρτήματος Ι της «Οδηγίας για τους Οικοτόπους» 92/43/ΕΟΚ και συγκεκριμένα:

Τα μικρά υπολείμματα του τύπου οικοτόπου NATURA 2000 με κωδικό 2190 «Υγρές κοιλότητες μεταξύ των θινών» καθώς και τους τύπους οικοτόπων NATURA 2000 με κωδικούς 2250 «Λόχμες των παραλιών με αρκεύθους» και 2260 «Θίνες με βλάστηση σκληρόφυλλων θάμνων» που βρίσκονται στην περιοχή που προγραμματίζεται να αποψιλωθεί ή και πλησίον της περιοχής αυτής.

Επιπλέον, η ευρύτερη περιοχή έχει διάφορες ετερογενείς διαπλάσεις με θαμνώνες από σχίνα (Pistacia lentiscus), λιβάδια με αγρωστώδη και βούρλα, καθώς και μικρές συστάδες πεύκων. Κατά θέσεις σε διάκενα αναπτύσσεται το αλοφυτικό είδος Halimione portulacoides (θαλάσσια γλυστρίδα) και σποραδικά φύονται αλμυρίκια Tamarix sp., καθώς και άλλα αυτόχθονα δέντρα και θάμνοι. Εντός της προστατευόμενης περιοχής φύονται ορισμένα σχετικά σπάνια είδη χλωρίδας και υπάρχουν μικροί πληθυσμοί προστατευόμενων ειδών ερπετών (π.χ. κρασπεδοχελώνα Testudo marginata, σαϊτα Platyceps najadum, σαπίτης Malpolon insignitus), και άλλα είδη πανίδας. Τέλος, διάφορα είδη ορνιθοπανίδας, ειδικά την χειμερινή περίοδο και τις εποχές της μετανάστευσης έχουν καταγραφεί στην περιοχή.

Πρόκειται για παράκτιο οικοσύστημα με τα μικρά υπολείμματα υγροτοπικών διαπλάσεων που δημιουργείται στο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους αμμοθινικό τοπίο πίσω από την παραλία. Οι μικροί υγρότοποι, όπως και τα συστήματα θινών, είναι εξαιρετικά σπάνια στην ευρύτερη περιοχή της νότιας και ανατολικής Αττικής. Γνωρίζουμε επίσης ότι η συγκεκριμένη περιοχή έχει πολύ μεγάλη αξία για την περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση και ξέρουμε ότι έχουν πραγματοποιηθεί πολλές επισκέψεις σχολείων, φοιτητών και εκδρομικές δραστηριότητες λόγω της θελκτικότητας του χερσαίου, παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος της.

Η περιοχή έχει ερευνηθεί από επιστημονικές ομάδες για την αξιόλογη βιοποικιλότητα της και έχει μια σημαντική νομική κάλυψη προστασίας ως «μικρός υγρότοπος» στο παράκτιο τοπίο.

Το 2006, με πρωτοβουλία του Εξωραϊστικού Συλλόγου Νηρέα, συντάχθηκε περιβαλλοντική μελέτη στην οποία συμμετείχαν και ερευνητές του ΕΛΚΕΘΕ με σκοπό να χαρακτηρισθεί η παραλία Μαρίκες ως «προστατευόμενος φυσικός σχηματισμός και τοπίο». Πάλι με την συμβολή ερευνητών του ΕΛΚΕΘΕ, το 2014, η περιοχή οροθετήθηκε και χαρακτηρίστηκε ως υγρότοπος Β' Προτεραιότητας βάσει του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αττικής - ΡΣΑ (Φ.Ε.Κ. 156/Α/1-8-2014). Στη συνέχεια, ο Παράκτιος Υγρότοπος Μαρίκες περιλήφθηκε στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών, στην 1η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του ΥΔ Αττικής. Σύμφωνα με την ίδια νομοθεσία (Παράρτημα ΙΧ για το Άρθρο 20, Παράγραφος 2γ αα) πρέπει να επιβάλλονται διατάξεις που απαγορεύουν τη δόμηση, επιχωματώσεις, άσκηση οχλουσών δραστηριοτήτων και κάθε δραστηριότητας που υποβαθμίζει την οικολογική κατάσταση της. Επιτρέπεται η διενέργεια παρεμβάσεων οικολογικής αποκατάστασης, η επίσκεψη με σκοπό την αναψυχή και την επιστημονική έρευνα και η περίφραξη ιδιαίτερα ευαίσθητων τμημάτων που χρήζουν απόλυτης προστασίας. Επιτρέπεται η διαμόρφωση υπαίθριων εγκαταστάσεων αναψυχής και συγκεκριμένα έργα που σχετίζονται με την προβολή και ανάδειξη της βιοποικιλότητας.

Πιστεύουμε ότι το συγκεκριμένο έργο της ΕΥΔΑΠ, αν και μικρό σε έκταση, δύναται να δημιουργήσει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις και φυσική συνεκτικότητα της προστατευόμενης περιοχής με αρνητική επιρροή στα ενδιαιτήματα πανίδας και στον κατακερματισμό της βλάστησης. Ειδικά, επειδή η περιοχή είναι υποβαθμισμένη στην χωρική κλίμακα του τοπίου λόγω της ευρύτερης αστικοποίησης, ο κατακερματισμός και η απώλεια ενδιαιτημάτων και οικοτόπων δεν θα είναι αμελητέες πιέσεις στην βιοποικιλότητα. Προτείνουμε να επανεξεταστεί το έργο με σκοπό να χωροθετηθεί εκτός προστατευόμενης περιοχής.

Υπεύθυνος Σύνταξης:

Δρ. Σταμάτης Ζόγκαρης

Κύριος Ερευνητής, Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων

ΕΛΚΕΘΕ