Πανάρχαια συνήθεια ο πόλεμος. Για την ακρίβεια, όλη η ανθρώπινη ιστορία είναι ένας συνεχής πόλεμος με ελάχιστα διαλείμματα ειρήνης. Και αν οι σημερινές γενιές στην Ελλάδα δεν έζησαν πολέμους, ήταν θέμα ευνοϊκής συγκυρίας των παγκόσμιων συσχετισμών. Τίποτα δεν εγγυάται πως αυτή η τύχη θα εξακολουθεί να μας συνοδεύει. Πόσο μάλλον όταν η σημερινή κυβέρνηση ανοίγει μέτωπα παντού.

Από τη μια οι κρυφές συμφωνίες της ελληνικής κυβέρνησης για αποστολή οπλισμού στην Ουκρανία. Από την άλλη, οι κρυφές συνδιαλλαγές για αντικατάσταση του οπλισμού που στέλνει η Ελλάδα με άλλον, παλαιού τύπου και άμεσου εκσυγχρονισμού του έναντι σοβαρού αντιτίμου. Από την τρίτη πλευρά, η διατάραξη των σχέσεων με τη Ρωσία, με την οποία διατηρούσαμε ανέκαθεν καλές σχέσεις (και με τον εισβολέα Πούτιν). Από την τέταρτη πλευρά, η διατάραξη των σχέσεων και με το Ιράν, καθώς λειτουργήσαμε ως χωροφύλακας των Αμερικανών και κατασχέσαμε ιρανικό πετρέλαιο. Όταν, δε, ήρθαν πολύ σύντομα τα ιρανικά αντίποινα με την κατάσχεση ελληνικών δεξαμενόπλοιων, εμείς ψελλίσαμε κάτι περί πειρατείας και διεθνούς νομιμότητας, τη στιγμή που είχαμε κάνει προηγουμένως ακριβώς το ίδιο. Τελικά, βέβαια, αποφασίσαμε να επιστρέψουμε το ιρανικό πετρέλαιο για να μπορέσουν να πάρουν πίσω οι δικοί μας εφοπλιστές τα καράβια τους.

Και βέβαια από παντού οι "σύμμαχοι" που όταν χρειάστηκε η υποστήριξη τους, αυτοί προτίμησαν τη σιωπή. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις διενέξεις των ελληνοτουρκικών κυβερνήσεων που χαίρονται ως νήπια τη συμμετοχή τους στο ΝΑΤΟ.

Είναι βέβαια και η άσπονδη φίλη μας, η Τουρκία, που από τη μια αποδεικνύεται εξαιρετική στην παγκόσμια διπλωματία και από την άλλη, παίζει με μας - για τους δικούς της εσωτερικούς λόγους - το παιχνίδι του φόβου του πολέμου.

Την ίδια στιγμή, ενώ εμείς είμαστε οι κομπάρσοι στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, αποδεικνυόμαστε όπως πάντα πρωταγωνιστές σε διαλόγους καφενείου στα εγχώρια τηλεοπτικά κανάλια. Ενώ μπροστά μας μαίνεται ένας πόλεμος που δεν μας παραδειγματίζει ώστε να καταλάβουμε πως η εμπλοκή μας δεν μπορεί παρά να είναι καταστροφική, τόσο για εμάς τους ίδιους όσο και για τη χώρα, εμείς κοιμόμαστε εφησυχασμένοι γιατί "η τουρκική πρόκληση πήρε απάντηση" από κάποιον υψηλόβαθμο ένστολο σε κάποιο τηλεοπτικό πάνελ της συμφοράς.

Ναύαρχοι και στρατηγοί αμφιβόλου πνευματικής διαύγειας φιλοξενούνται στα κανάλια από δημοσιογράφους εγνωσμένης άγνοιας και ελλείμματος ευαισθησίας και διαμηνύουν, με παντελή έλλειψη υπευθυνότητας, στο παραλυμένο από χρόνια τηλεοπτικό κοινό, πως εμείς θα είμαστε οι νικητές σε ένα πόλεμο. Έναν πόλεμο που ουσιαστικά ευχήθηκε ο ναύαρχος ε.α Εγκολφόπουλος λέγοντας: «Μακάρι [οι Τούρκοι] να κάνουν κίνηση». Λες και πρόκειται για καυγά καφενείου ή σχολικού προαυλίου.

Οι άρχοντες του πολέμου διψούν για αίμα, τρέφονται από αυτό. Οι πολεμικές βιομηχανίες βαράνε τα τύμπανα του πολέμου και οι εθνικιστές πολιτικοί κάθε χώρας σέρνουν πρώτοι το χορό. Και πίσω τους ακολουθεί όλος αυτός ο εκχυδαϊσμένος απαίδευτος όχλος, η πλειοψηφία κάθε χώρας, που αρέσκεται να βαυκαλίζεται με εθνικές υπερηφάνειες και εθνικά κατορθώματα. Μέχρι να έρθει η καταστροφή. Αλλά ούτε και τότε δεν πρόκειται να βάλουν μυαλό. Για εκδίκηση θα μιλάνε και θα τροφοδοτείται συνεχώς ο αέναος κύκλος του μίσους

Για τα γουρούνια του πολέμου τραγουδούν οι Black Sabbath. Για τους στρατηγούς που συγκεντρώνονται σαν τις μάγισσες και για τους πολιτικούς που , αφού αποφασίσουν τον πόλεμο, οι ίδιοι κρύβονται και αφήνουν τη δουλεία στους φτωχούς :

«Generals gathered in their masses / Just like witches at black masses / Evil minds that plot destruction / Sorcerers of death's construction

… Politicians hide themselves away / They only started the war / Why should they go out to fight? / They leave that role to the poor»

Για τους εμπόρους του πολέμου τραγουδά ο Bob Dylan που θεωρούν πως ο κόσμος είναι δικό τους παιχνίδια και τους ρωτά αν με τα λεφτά που βγάζουν θα μπορέσουν να αγοράσουν συγχώρεση για τα εγκλήματά τους.

« Come you masters of war/You that build the big guns/You that build the death planes/
You that build all the bombs/You that hide behind walls/You that hide behind desks

… You that never done nothin' / But build to destroy / You play with my world / Like it's your little toy / You put a gun in my hand / And you hide from my eyes / And you turn and run farther / When the fast bullets fly

… Let me ask you one question / Is your money that good? / Will it buy you forgiveness /
Do you think that it could? / I think you will find / When your death takes its toll / All the money you made / Will never buy back your soul»

Οι Pink Floyd βάζουν τα σκυλιά του πολέμου να μιλήσουν για τον εαυτό τους. « Σκυλιά του πολέμου και άντρες του μίσους … το νόμισμά μας είναι σάρκα και κόκκαλα … η κόλαση άνοιξε και βγήκε προς πώληση … Μαζευτείτε και παζαρέψτε … θα πούμε ψέματα και θα εξαπατήσουμε … ακόμα και οι αφέντες μας δεν ξέρουν τον ιστό που υφαίνουμε … ένας κόσμος, είναι πεδίο μάχης … ένας κόσμος, και θα τον γκρεμίσουμε … τα σκυλιά του πολέμου δεν διαπραγματεύονται … τα σκυλιά του πολέμου δεν θα συνθηκολογήσουν … θα πάρουν και θα δώσεις … Και πρέπει να πεθάνεις για να ζήσουν»

« … Dogs of war and men of hate / With no cause, we don't discriminate / Discovery is to be disowned / Our currency is flesh and bone / Hell opened up and put on sale / Gather 'round and haggle / For hard cash, we will lie and deceive / Even our masters don't know the web we weave

… One world, it's a battleground / One world, and we will smash it down

… The dogs of war don't negotiate / The dogs of war won't capitulate / They will take and you will give / And you must die so that they may live»

Πολλοί άνθρωποι έχουμε νιώσει κάποια στιγμή στη ζωή μας την ανάγκη να χτίσουμε γύρω μας ένα προστατευτικό τείχος. Μερικές φορές μπορεί αυτό το τείχος να αποτελεί πράγματι μια σανίδα σωτηρίας και μια ευκαιρία για ενδοσκόπηση και καλύτερη κατανόηση του εαυτού μας. Αν μείνουμε, όμως, για πάντα εγκλωβισμένοι σ' αυτό το τείχος, δεν έχουμε τίποτα περισσότερο να περιμένουμε από το μαρασμό

Σαν σήμερα, πριν από σαράντα ακριβώς χρόνια, στις 30 Νοεμβρίου του 1979, κυκλοφορεί το “The Wall” των Pink Floyd, ένας από τους πιο σημαντικούς δίσκους στην ιστορία της rock μουσικής. Πολλοί το χαρακτηρίζουν ως rock όπερα. Το “The Wall” είναι ένα concept album, ένα album δηλαδή που κινείται γύρω από μία ιστορία. Μια ιστορία με πολλαπλά μηνύματα που μπορεί να ξεκινά με την αποξένωση του κεντρικού ήρωα από το περιβάλλον του και την ίδια τη ζωή, δίνει όμως την αφορμή για να καταγγελθεί μέσα από αυτήν ο πόλεμος, η καταπίεση, ο αυταρχισμός, ο ολοκληρωτισμός, η ομογενοποιημένη σκέψη που προωθεί το εκπαιδευτικό σύστημα, τα ναρκωτικά. Στην πραγματικότητα, το album προβάλλει ένα σκοτεινό δυσοίωνο όραμα για τη δυτική κοινωνία του άμεσου μέλλοντος και μια προειδοποίηση για έναν ολοκληρωτικό κόσμο που ξημερώνει.

Αν και πολλοί μουσικοκριτικοί δεν το θεωρούν ως το πιο σπουδαίο album των Pink Floyd, είναι σίγουρα το πιο επιτυχημένο του βρετανικού συγκροτήματος και ένα από τα πιο επιτυχημένα albums της rock. Το "The Wall" έφτασε μέχρι την τρίτη θέση των βρετανικών charts και την πρώτη των αμερικανικών. Σύμφωνα με τα στατιστικά της αμερικανικής μουσικής βιομηχανίας είναι το τρίτο σε πωλήσεις album όλων των εποχών μετά το "Thriller" του Michael Jackson και το "Greatest Hits" των Eagles. Πέρα από τα στατιστικά, όμως, το “The Wall” μας άφησε αριστουργήματα όπως το “Hey you”, το “Comfortably numb”, το “Another brick in the wall” 

Η δημιουργία του album 

O Roger Waters, o βασικός δημιουργός του album, σε συνέντευξή του είχε δηλώσει πως «Η ιδέα του “The Wall” προήλθε μέσα από δέκα χρόνια περιοδειών και συναυλιών. Ειδικότερα το 1975-1977, παίζαμε για πολύ μεγάλο κοινό όπου κάποιοι από αυτούς ήταν φαν του συγκροτήματος και κάποιοι άλλοι ερχόντουσαν να πιούν μπύρες. Έγινε μία αποξενωτική εμπειρία και μπήκε ένας τοίχος ανάμεσα σε εμάς και το κοινό μας» 

Πράγματι, ο Waters το 1977 στο Μόντρεαλ του Καναδά, εξοργισμένος από τους θαυμαστές του που έκαναν θόρυβο κοντά στη σκηνή που έπαιζε το συγκρότημα, έφτυσε στο πρόσωπο έναν θεατή που προσπάθησε να ανέβει στη σκηνή. Ο Waters ένιωσε σοκαρισμένος από την αντίδρασή του και το πόσο αποξενωμένος ένιωθε από το κοινό του. Διαπίστωνε πως όσο η επιτυχία του μεγάλωνε, τόσο μεγάλωνε και το εγώ του. Τότε ήταν που γεννήθηκε η ιδέα να γράψει ένα άλμπουμ για την αλλοτρίωση ενός αστέρα της μουσικής βιομηχανίας. «Τότε διαπίστωσα ότι ανάμεσα σε εμάς και το κοινό μας υψώθηκε ένας τοίχος και αυτό οφειλόταν στην αλαζονεία και την απληστία μας»

Έτσι, ξεκίνησε να δημιουργεί το “The Wall”, μια προσωπική εξομολόγηση για την αποξένωσή του από το κοινό, που του έδινε όμως την ευκαιρία να μιλήσει και για πλήθος άλλων θεμάτων που τον απασχολούσαν.

Η υπόθεση του album

Κεντρικός χαρακτήρας της ιστορίας είναι ο Pink. Τα τραγούδια του album αφηγούνται κατά κάποιο τρόπο τη ζωή του Pink, ο οποίος οδηγείται σταδιακά στην απομόνωση χτίζοντας ένα τείχος μεταξύ αυτού και του υπόλοιπου κόσμου.

Ο Pink έχει χάσει τον πατέρα του και καταπιέζεται από την αυταρχική και υπερπροστατευτική μητέρα του αλλά και από τους καταπιεστικούς και τυραννικούς δασκάλους στο σχολείο. Κάθε μία από αυτές τις πληγές είναι ένα ακόμη τούβλο στον τοίχο (Another brick in the wall) που τον απομονώνει σταδιακά από τον περίγυρό του. Στην πορεία γίνεται ένας δημοφιλής ροκ σταρ που χάνεται όμως στο δρόμο της δόξας και της επιτυχίας. Ναρκωτικά, εκρήξεις βίας, αποτυχημένες σχέσεις προσθέτουν και άλλα τούβλα στον τοίχο του Pink. O γάμος του καταστρέφεται, απομακρύνεται από τους φίλους του και γίνεται καταθλιπτικός. Κάποια στιγμή ο Pink συνειδητοποιεί τη φρίκη γύρω του και αποφασίζει να σπάσει το τείχος.

Το video-clip και η ταινία

Το πρώτο video clip του τραγουδιού, σχεδιάστηκε από τον Gerald Scarfe, έναν από τους σημαντικότερους σχεδιαστές καρτούν της Μεγάλης Βρετανίας και απεικόνιζε σπουδαστές να τρέχουν σε μια παιδική χαρά καθώς και έναν δάσκαλο-μαριονέτα.

Ο Scarfe σχεδίασε, επίσης, το εξώφυλλο του «The Wall» και το 1982 συνεργάστηκε και στην κινηματογραφική απόδοση του δίσκου, η οποία έγινε από τον Alan Parker, τον δημιουργό του “Midnight express” και του “Fame”. Στην ταινία δεν υπήρχαν διάλογοι και η πλοκή εξελισσόταν μέσα από τα τραγούδια του δίσκου

Η ταινία, παρόλα αυτά, δεν άρεσε στον Waters : «Απογοητεύτηκα. Ο Pink κατέληξε μία αντιπαθής απόμακρη φιγούρα που κανείς δεν μπορεί να ταυτιστεί μαζί του». Το 2005, όταν ετοίμαζε το ανέβασμα του «The Wall» στο Broadway δήλωνε «Γι’ αυτό ήθελα να φωτίσω τις άλλες πλευρές του χαρακτήρα του. Ο Pink στην ταινία δεν ήταν ελκυστικός, ούτε καταλάβαινες την εσωτερική του διαμάχη. Κι αν δεν το καταλάβαινες ,η ταινία δεν είχε λόγο ύπαρξης»

Παρόλα αυτά, η ταινία αγαπήθηκε από τους φίλους των Pink Floyd και, πέρα από την υποβλητική μουσική των Pink Floyd, αυτό που εντυπωσιάζει το θεατή είναι τα ζοφερά κινούμενα σχέδια του Scarfe που αποτελούν από μόνα τους έργα τέχνης. 

O Roger Waters των Pink Floyd για μια φορά ακόμη ξεχώρισε από τη μεγάλη μάζα των καλλιτεχνών που, ενώ λένε πως κάνουν τέχνη για την τέχνη προκειμένου να δικαιολογήσουν την αποστασιοποίησή τους από τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα, στην πραγματικότητα κάνουν τέχνη για τη μάσα και είναι διατεθειμένοι να πουλήσουν τα πάντα σε οποιονδήποτε.