Ένα ατύχημα σαν κι αυτό δεν είναι κάτι αμελητέο, κάτι ασήμαντο. Πέρα από την επικαιρότητα που γεννά σε μία μικρή πόλη, θέτει από μόνο του θέματα ασφάλειας, δεοντολογίας και λειτουργίας της εκπαίδευσης. Θέτει ισχυρούς προβληματισμούς για το πως αντιμετωπίζει τη σχολική κοινότητα η κάθε εξουσία και τονίζει την πλήρη αδιαφορία αυτών που είναι επιφορτισμένοι με την ευθύνη της καλής κατάστασης των εκπαιδευτηρίων. Θέτει και ένα θέμα λειτουργίας της δημοκρατίας σε μία πόλη, όταν τα λαλίστατα για άλλα, μικρότερα και ασήμαντα θέματα, τοπικά ΜΜΕ, δεν αναφέρουν καν ένα τέτοιο περιστατικό.  Ένα τρομερό περιστατικό, που αν δεν το διέδιδαν οι μαθητές και οι μαθήτριες που το έζησαν ως αυτόπτες μάρτυρες, να μην είχε καν καταγραφεί, παρά ως φήμη ή ως θολή και αμφισβητούμενη, σχολική ιστοριούλα.

Μερικές αλήθειες

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP), το υγιεινό σχολικό περιβάλλον  είναι  «εκείνο που προστατεύει τον σχολικό πληθυσμό από τραυματισμό ή ασθένεια και προωθεί δράσεις πρόληψης και συμπεριφορές ενάντια σε γνωστούς παράγοντες κινδύνου, που μπορεί να οδηγήσουν σε μελλοντική νόσο ή αναπηρία».

Στην Ελλάδα, χώρα της Ε.Ε. και του λεγόμενου «Δυτικού Κόσμου» πέρα από τους σχετικά εφαρμοζόμενους κανονισμούς για την Ασφάλεια και Υγιεινή κτιρίων, οι αριθμοί (ετήσιος απολογισμός) μας λένε πως τα σχολεία μας, με 700 παιδιά να χάνουν τη ζωή τους και 3.000 μένουν με μόνιμες αναπηρίες (1) είναι ακατάλληλα για τους ίδιους τους μαθητές.

Στ. Κεχαγιάς. Η ασφάλεια τωνω μαθητών εντός και εκτός των σχολικών κτηρίων (2016)

Η υπουργική απόφαση με την οποία θεσπίστηκαν κριτήρια καταλληλόλητας  και επιλογής χώρων, για την ανέγερση διδακτηρίων καθώς και χώρων μετά κτηρίων κατάλληλων για στέγαση Σχολικών Μονάδων είναι η ΥΑ 81839.ΣΤ1/2006, δημοσιευμένη στο  ΦΕΚ Β'/1150/25.8.2006 και η ΥΑ 37237/ΣΤ1/2007 δημοσιευμένη στο ΦΕΚ Β’ 635/27-4-2007. Η χώρα μας δηλαδή διαθέτει τουλάχιστον την αναγκαία νομοθεσία που προβλέπει την ασφάλεια των παιδιών στο σχολείο, εντός ή εκτός των αιθουσών του.

Είναι μάλλον ουτοπικό το να περιμένουμε από το μεγαλύτερο μέρος της σχολικής κοινότητας, το οποίο αποτελείται από τους  μαθητές και τις μαθήτριες, το να διαβάσουν και να εμπεδώσουν νομοθεσία, ειδικά με τον τρόπο που διατυπώνεται στα φύλλα της Εφημερίδας της Κυβέρνησης.  Έτσι, με χορηγία τσιμεντοβιομηχανίας (!!!), πριν από λίγα χρόνια κυκλοφόρησε  η Τρίτη έκδοση του τεύχους «Περισσότερη ασφάλεια στα σχολεία»  του τ. Αναπληρωτή Καθηγητή Ιατρικής, Υπεύθυνου του Τομέα Πρόληψης Ατυχημάτων του ΕΚΑΒ (1987–2003) Ιωάννη Στ. Παπαδοπούλου, για τα σχολεία.  Πρόκειται για μία έκδοση που εκτός από τις αναφορές που κάνει στους κανόνες ασφάλειας που ισχύουν (;) στα ελληνικά σχολεία, περιέχει και νομοθεσία από άλλες χώρες, ως πρόταση βελτίωσης της αντίστοιχης  ελληνικής.

Ι. Παπαδόπουλος. Περισσότερη ασφάλεια στα σχολεία

Στην ενότητα «πρακτική της πρόληψης» αναφέρονται τα ισχύοντα στη σχετική νομοθεσία του Λουξεμβούργου, τα οποία αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για χώρες σαν την Ελλάδα, στην οποία στο 21^ο έτος του 21^ου αιώνα συμβαίνουν ατυχήματα, όπως αυτό που μας περιέγραψαν μαθητές και μαθήτριες του Λυκείου της Ραφήνας και έγινε αφορμή γα την παρούσα ανάρτηση.

Στην ενότητα 4 (πρακτική της πρόληψης) και την υποενότητα 8 (υαλοπίνακες στα σχολεία) και το πρώτο μέρος της (4.8.1 Βασικές πληροφορίες) αναφέρεται ρητά:

«Εάν υπάρχουν μεγάλες επιφάνειες τζαμιών με δυνατότητα επαφής του μαθητή, τότε συνιστώνται «εμπόδια» τα οποία δεν επιτρέπουν πρόσβαση, όπως π.χ. πυκνά φυτά ή πρεβάζια σε παράθυρα. Το ίδιο ισχύει για όλες τις εστίες δυνητικού κινδύνου. Εάν υπάρχουν τζάμια σε ύψος π.χ. άνω των 2 m, παρ’ όλη τη μη προσβασιμότητα σε μαθητές, θα πρέπει να διαθέτουν προδιαγραφές ασφαλείας, διότι η θραύση τους με μπάλα μπορεί να οδηγήσει (λόγω πτώσης επικίνδυνων κομματιών) σε πολύ επικίνδυνες καταστάσεις και άλλα πολλά»

Εκτός από τα τζάμια, γίνεται αναφορά και στον υπόλοιπο «Εσωτερικό εξοπλισμό» τον οποίο τοποθετεί ως παράγοντα πρόληψης αλλά και πρόκλησης,  ατυχημάτων (σελίδα 46). Εκεί αναφέρονται οι παράγοντες του εσωτερικού εξοπλισμού ενός σχολείου, που επηρεάζουν τις συνθήκες ασφάλειας των μαθητών.

Αναφέρονται:

Το  Έδαφος και κάλυψη εδάφους και κλιμακοστασίου

Οι κουπαστές και τα κάγκελα

Η κάλυψη τοίχων

Τα παράθυρα

Οι πόρτες

Τα τζάμια

Τα ερμάρια ρούχων, όπου υπάρχουν

Οι οροφές και οι ψευδοροφές

Η δυνατότητα φόρτισης εδάφους και εξοπλισμού

Τα έπιπλα

Και βεβαίως η συντήρηση και ο προγραμματισμός της

Κατά τα αναφερθέντα στην πρόληψη ατυχημάτων συνδεδεμένων με το στοιχείο «Τζάμια» του εσωτερικού εξοπλισμού, ισχύουν οι ανάλογοι κανόνες πρόληψης και για το στοιχείο «Οροφές και ψευδοροφές» . Για τα στοιχεία αυτά μπορούμε να συγκρίνουμε την ελληνική νομοθεσία, αλλά και τους κατά τόπους κανονισμούς ασφαλείας και υγιεινής (όπου υπάρχουν) με άλλες νομοθεσίες, αλλά εδώ το πρόβλημα μας δεν είναι η νομοθεσία καθ’ εαυτή, αλλά η εφαρμογή αυτής της ελάχιστης, την οποία διαθέτουμε.

Το σχολείο της Ραφήνας (και μία χορηγία που δεν κάλυψε τις πραγματικές ανάγκες του)

Το Λύκειο της Ραφήνας που ανακαινίστηκε  και αναβαθμίστηκε ενεργειακά με χορηγία του ομίλου Μυτιληναίου , διαθέτει από τις 21/5/2021 μία τρύπια ψευδοροφή, από πτώση ανθρώπου!. Ευτυχώς, η ζημιά περιορίστηκε -από τύχη- στη τρύπια ψευδοροφή και δεν περιέλαβε (απ’ όσο γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή) και ανθρώπινα θύματα, τραυματισμό, σοβαρό ή ελαφρύ, μαθητή ή μαθήτριας, καθηγητή ή καθηγήτριας. Οι φωτογραφίες που έβγαλαν τα παιδιά μιλούν από μόνες τους

Η τρύπα στην ψευδοροφή (αίθουσα 10). Δεν υποάρχει ούτε εμπόδιο ούτε σήμανση αποτροπής της πρόσβασης

Το σημείο πτώσης από την "αίθουσα" 10 (κλεισμένος διάδρομος ορόφου), στην αίθουσα 13 (παλιό κυλικείο) του ισογείου, της άτυχης εκπαιδευτικού

Το περιστατικό έχει ως εξής:

Εκπαιδευτικός, στις 21/5/2021 και κοντά στην πέμπτη διδακτική ώρα, προσπάθησε να μαζέψει αντικείμενο που είχαν αφήσει μαθητές σε αυτό που έμοιαζε με «πάτωμα», που στην πραγματικότητα ήταν η πάνω πλευρά της ψευδοροφής του κάτω ορόφου. Αγνοώντας (ή ξεχνώντας;) πως πρόκειται για ψευδοροφή, η οποία δεν μπορεί να δεχτεί φορτία, πάτησε πάνω της με αποτέλεσμα αυτή να υποχωρήσει και η εκπαιδευτικός να βρεθεί σε κλάσματα δευτερολέπτου στον από κάτω όροφο! Ευτυχώς, απ‘ όσο γνωρίζουμε, χωρίς σωματικές βλάβες. (παρατηρήστε τις παραπάνω συνημμένες φωτογραφίες)

Τα ερωτήματα που εγείρονται είναι πολλά, δύο όμως είναι τα κύρια.

1. Γιατί υπήρχε πρόσβαση για τους μαθητές που τοποθέτησαν επί της ψευδοροφής, το αντικείμενο που πήγε να μαζέψει η εκπαιδευτικός;

2.  Γιατί η εκπαιδευτικός εμπιστεύτηκε το βήμα της πατώντας σε μία ψευδοροφή; Ήταν κάτι συνηθισμένο το να επισκέπτονται τον χώρο; Και αν ήταν, γιατί δεν φρόντισε ο –υπεύθυνος για τα σχολεία- δήμος να προχωρήσει σε αποκλεισμό του επικίνδυνου χώρου, κατά τα όσα επιβάλλονται από τον νόμο, τους κανονισμούς και την κοινή λογική;

Είναι τουλάχιστον κωμικοτραγική η έπαρση και οι φιέστες του 2019, από πλευράς δήμου και υπουργών (Κεραμέως  και Σκέρτσου) για την ολοκλήρωση της ανακαίνισης και ενεργειακής αναβάθμισης του κτηρίου του Λυκείου της Ραφήνας, όταν δεν έχει υπάρξει πρόνοια για την αποφυγή κινδύνων τέτοιων, που από τύχη και μόνο, αυτή τη φορά δεν κόστισε σε τραυματισμούς (τουλάχιστον) ή ακόμα χειρότερα (πράγμα που απευχόμαστε).

Η αληθινή διάσταση του προβλήματος

Διάδρομοι που μετατράπηκαν σε λίγη ώρα και με πολλή ανοχή και αντοχή από τη σχολική κοινότητα, σε «αίθουσες διδασκαλίας». Ελεύθεροι χώροι, πρώην κυλικεία, σκάλες και λειτουργικοί χώροι που προστέθηκαν στις αποκαλούμενες «αίθουσες διδασκαλίας», αποτελούν πρώτης τάξεως προϋποθέσεις για την εξάλειψη και τον εκμηδενισμό οποιασδήποτε προσπάθειας εφαρμογής κανόνων «Ασφάλειας και Υγείας» στο Λύκειο της Ραφήνας, ακόμα και στην ιδεατή περίπτωση που θα γινόταν από κάποιον υπεύθυνο, μία τέτοια απόπειρα εφαρμογής μέτρων ασφαλείας.

Η «αίθουσα» 10. Ένας κλεισμένος διάδρομος, χωρίς αερισμό, μετατράπηκε σε αίθουσα διδασκαλίας.

Μπροστά στην αίθουσα 10 εκτυλίχθηκε το ατυχές περιστατικό με την πτώση της εκπαιδευτικού

Επιπρόσθετα,  τη θλιβερή εικόνα συμπληρώνει ένας δήμος που είναι αρμόδιος για τη συντήρηση του κτηρίου και ο οποίος προτιμά να επαίρεται και να οργανώνει εγκαίνια και φιέστες για χορηγίες, που τελικά δεν εστιάζουν στις πραγματικές ανάγκες αλλά στο θέαμα και την προβολή. Του χορηγού και της δημοτικής γραφειοκρατίας. Οι χρήστες του σχολείου μένουν στη σκιά, άφωνοι και δίχως δυνατότητα να ζητήσουν αυτό που μόνο αυτοί γνωρίζουν πως Χ Ρ Ε Ι Α Ζ Ε Τ Α Ι το σχολείο τους

Η πρωθύστερη «αποτίμηση».  Δημοτική ιλαροτραγωδία

Εδώ θα αναφέρουμε ένα τρανό παράδειγμα του πως αντιμετωπίζεται το θέμα των συνθηκών που επικρατούν στα σχολεία από τους καθ’ ύλήν αρμοδίους.

Στο Λύκειο της Ραφήνας, είχε προηγηθεί της έναρξης των εργασιών ανακαίνισης, επίσκεψη του αντιδημάρχου Τ.Υ.  Καλφαντή, για να «επιθεωρήσει» το κτήριο και «γ ι α  τ η ν  α π ο τ ί μ η σ η των  α π α ι τ ο ύ μ ε ν ω ν   π α ρ ε μ β ά σ ε ω  ν   στην ανακαίνιση», όπως μας πληροφορεί ο ‘Αη Ραφήνας, με ανάρτηση του, στις 7/2/2019. Προφανώς εννοώντας πως ο «ειδικός» αντιδήμαρχος μάλλον θα ε κ τ ι μ ο ύ σ ε  την κατάσταση, αφού η  α π ο-  τ ί μ η σ η  ε ξ ο ρ ι σ μ ο ύ,  έ π ε τ α ι  του αποτιμώμενου γεγονότος.

Η είδηση (στον Άη Ραφήνα) της επιθεώρησης του σχολείου «Για την αποτίμηση» από τον αντιδήμαρχο

Στην επιθεώρηση του, ο «ειδικός εκτιμητής»  («αποτιμητής» κατά τον Άη Ραφήνα) δεν μπόρεσε να αντιληφθεί το προφανές. Τις σοβαρότατες ελλείψεις και πιο πολύ την έλλειψη μέτρων ασφαλείας και παρεμπόδισης της πρόσβασης σε επικίνδυνους χώρους, όπως αυτοί περιγράφονται από την ίδια τη νομοθεσία  ή τα σχετικά εγχειρίδια. Ούτε τους κινδύνους που γεννά η αυθαίρετη αλλαγή χρήσης, ενός διαδρόμου σε «αίθουσα διδασκαλίας» π.χ.

Αντίθετα, ο ειδικός αντιδήμαρχος μας πληροφορεί  πως (με τις παρεμβάσεις που θα γίνουν)

«Τα κτίρια θα αποκτήσουν εξωτερική θερμοπρόσοψη, νέα στέγνωση (sic) δώματος, νέα κουφώματα αλουμινίου με διπλά ενεργειακά τζάμια, παρεμβάσεις στην θέρμανση και τον φωτισμό με χρήση νέων τεχνολογιών , κλιματισμό το γυμναστήριο και ανελκυστήρα ΑΜΕΑ το σχολικό συγκρότημα καθώς και νέο σύστημα πυρανίχνευσης και περιμετρικής πυρόσβεσης.»

Και 

«Μετά τις παρεμβάσεις τα κτίρια θα αποκτήσουν σύγχρονο ενεργειακό αποτύπωμα (καρα sic) το οποίο έχει άμεση σχέση με την ευεξία των χρηστών μαθητών και των αθλητών της πόλης μας.»

(Άη Ραφήνα 7/2/2019)

Κατόπιν έβγαλε μία selfie

(UPDATE: Η selfie που συνοδεύει το πόρισμα της "αποτίμησης" (πάντα με τα παγάκια ως τεκμήριο της ανάγκης ενεργειακής αναβάθμισης)

(Σημείωση της Attica Voice:  Ο αντιδήμαρχος ξέχασε να αναφέρει πως η ευεξία τους έχει άμεση σχέση με την επιβίωση τους από τους κινδύνους που κρύβει το «ανακαινισμένο» σχολείο τους. Αλλά τη selfie δεν την ξέχασε)

Ευτυχώς (;;)  αυτή τη φορά δεν έχει γίνει γνωστός κάποιος σοβαρός τραυματισμός, γεγονός που δεν αποκλείεται να συμβεί στο μέλλον. Είχαμε βέβαια κρούσματα κορωνοϊού, ο οποίος βρήκε θαυμάσιο ενδιαίτημα στο επιβαρυμένο από την αδιαφορία, Λύκειο της Ραφήνας.

Το κωμικοτραγικότερο όλων είναι η έπαρση της υπουργού Κεραμέως και όλων των «επισήμων», στην παραλαβή του παραδοτέου της χορηγίας Μυτιληναίου. Μίας χορηγίας που δεν φρόντισε να εξασφαλίσει το λίαν απαραίτητο και σε έλλειψη. Την ασφάλεια και την υγιεινή μέσα στο σχολείο το οποίο υποτίθεται πως «αναβάθμισε».

Αλλά δεν φταίει ο χορηγός, μόνο. Όπως είδαμε και παραπάνω, υποτίθεται πως έγινε και αυτοψία του «ειδικού» αντιδημάρχου, ο οποίος θα έκανε εκτίμηση («αποτίμηση» κατά τον Άη Ραφήνα) των αναγκών για να εκτιμήσει (αποτιμήσει κατά τον Άη Ραφήνα), αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία. Για αγρίους.

ΥΓ: Σημειώνουμε και πάλι πως για όλα αυτά τα τραγικά, δεν γράφτηκε ΟΥΤΕ ΓΡΑΜΜΗ στον τοπικό τύπο. Ίσως να μην έλαβε γνώση του γεγονότος  ή να το υποεκτίμησε ως γεγονός. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε κάτι άλλο  φυσικά

• Κεχαγιάς Στέργιος δάσκαλος - μετεκπαιδευμένος στο πρόγραμμα Διαχείριση των Φυσικών Καταστροφών και των Τεχνολογικών ατυχημάτων του ΕΚΠΑ -  Τα ατυχήματα  είναι η πρώτη αιτία θανάτου των παιδιών στη χώρα μας – (Η ασφάλεια των μαθητών εντός και εκτός των σχολικών κτιρίων - 2016)