Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Αυτές τις μέρες βρήκαν το βιολογικό θάνατο πολλοί άνθρωποι της τέχνης. Ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ, ο Κώστας Καζάκος, η Ειρήνη Παπά. Κάποιοι επαγγελματίες γραφιάδες βρήκαν ένα θέμα για να γράψουν. Κάποιοι άλλοι επιστρατεύθηκαν άρον-άρον για να προλάβουν να ετοιμάσουν αφιερώματα για τους εκλιπόντες, σε έναν αγώνα δρόμου με τους ανταγωνιστές
Όσο για εμάς, τους ερασιτέχνες γραφιάδες που δε μας βιάζει τίποτα, εμείς διαβάζουμε την πλημμυρίδα των άρθρων που γράφονται και χαμογελούμε με τα επαναλαμβανόμενα copy-paste κλισέ. Παρόλα αυτά, εισπράττουμε τη θλίψη που γεννά η αναγγελία του θανάτου τους και προσπαθούμε να αναρωτηθούμε από πού πηγάζει αυτή, πόσο μάλιστα όταν γνωρίζουμε πως όλοι οι προαναφερόμενοι έφυγαν πλήρεις ημερών όπως συνηθίζεται να λέγεται όταν κάποιος φεύγει εκεί γύρω στα 90 και πως τουλάχιστον οι δύο από αυτούς ( ο Γκοντάρ και η Παπά) είχαν εδώ και αρκετά χρόνια είχαν χάσει αυτό που αποκαλούμε ποιότητα ζωής και είχαν επίσης από καιρό πάψει να υπηρετούν την τέχνη και να προσφέρουν σε αυτήν
Άλλωστε, ο Γκοντάρ είχε δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο πως «Αν είμαι πολύ άρρωστος, δεν θέλω να με σέρνουν σε ένα αμαξίδιο... Καθόλου». Και, πράγματι, ο Γκοντάρ έκανε πράξη τα πιστεύω του. Όπως δήλωσε ο δικηγόρος της οικογένειας του σκηνοθέτη «Ο Γκοντάρ κατέφυγε σε νόμιμη υποβοηθούμενη ευθανασία στην Ελβετία λόγω "πολλαπλών παθολογικών καταστάσεων που προκαλούν αναπηρία", σύμφωνα με τους όρους της ιατρικής γνωμάτευσης». Η δε Ειρήνη Παπά , εδώ και πολλά χρόνια έπασχε από Αλτσχάιμερ.
Από πού πηγάζει λοιπόν όλη αυτή η περιρρέουσα θλίψη; Μιλάμε βέβαια για την πραγματική θλίψη και όχι για τα πανομοιότυπα κλισέ των έντυπων και ηλεκτρονικών Μέσων περί της «Τέχνης που πενθεί» , περί «τεράστιας απώλειας» και άλλων τέτοιων βαρύγδουπων ελαφροτήτων που ανασύρονται από τα συρτάρια της ευκολίας σε τέτοιες περιπτώσεις. Εμάς μας απασχολεί από πού πηγάζει η πραγματική θλίψη που γεννά το άκουσμά τους; Μια θλίψη που αγγίζει και εμάς. Μήπως από το γεγονός πως πεθαίνουν ο ένας μετά τον άλλον οι ήρωές μας και μαζί με αυτούς κλονίζονται οι αβάσιμες βεβαιότητές μας; Μήπως από το γεγονός πως τέτοια μεγάλα μεγέθη δεν πρόκειται πλέον να ξαναβγούν;
Ίσως ισχύουν όλα τα παραπάνω. Το πιο πιθανό. Μα, όσον αφορά τουλάχιστον στον εαυτό μου, θα πω πως υπάρχει και κάτι άλλο. Που δεν έχει να κάνει με τους ανθρώπους αυτούς καθ’ εαυτούς, αλλά με μένα που με το άκουσμα μιας τέτοιας είδησης κάθε φορά εμφανίζεται μπροστά μου το αμείλικτο ερώτημα: πόσα από αυτά που πρόσφερε ο συγκεκριμένος άνθρωπος της Τέχνης ή του Πνεύματος μπόρεσα εγώ να εισπράξω; Τον είδα; Τον άκουσα; Τον διάβασα;
Αυτά τα ερωτήματα μου υπενθυμίζουν πόσο εύκολα αφήνω τη ζωή μου να κυλάει ανούσια και να μην εισπράττω όλα όσα θα μπορούσαν να με κάνουν έναν καλύτερο άνθρωπο. Διάβασα ένα βιβλίο σήμερα; Είδα μια καινούργια ταινία σήμερα; Άκουσα έναν μουσικό δίσκο σήμερα; Γνώρισα κάποιον ενδιαφέροντα άνθρωπο σήμερα; Έκανα κάτι όμορφο σήμερα; Ερωτεύτηκα σήμερα; Ή αφέθηκα για μια ακόμη μέρα στη φθορά της ρουτίνας και της πλήξης που κάνουν το χρόνο να κυλάει αδίστακτα γρήγορα αφήνοντάς με μονίμως ανικανοποίητο;
Ποτέ δεν είναι αργά για τίποτα. Carpe diem, όπως έλεγε στους μαθητές του ο αντικομφορμιστής καθηγητής Τζον Κίτινγκ στον Κύκλο των Χαμένων Ποιητών. Άδραξε λοιπόν τη μέρα σου, την κάθε μέρα σου και γίνε ένας καλύτερος άνθρωπος. Σε όλα. Μάζεψε τα ροδολούλουδα, όσο είναι ακόμη νωρίς. Γίνε ένας ξεχωριστός άνθρωπος. Και όλα αυτά ας μην γίνουν κάποια ακόμη κλισέ. Ας γίνουν πράξη. Από αύριο κιόλας
Από τα μεγάφωνα του γηπέδου στο Βερολίνο, ακούγεται ο εθνικός Ύμνος της Ουκρανίας. Η κάμερα κάνει ζουμ σε έναν Ουκρανό φίλαθλο που δακρύζει, την ώρα που όπως όλα δείχνουν, βγάζει και μία selfie. Ο σκηνοθέτης πετυχαίνει το πλάνο το καλό, μια βαθιά συγκίνηση καταλαμβάνει τους τηλεθεατές και όλα πλέον είναι έτοιμα για να αρχίσει ο αγώνας.
Και όχι, δεν είναι πλάνα από ταινία αυτά, ίσως το sequel του εκπληκτικά διεισδυτικού Wag the dog. Σήμερα έχουμε αγώνα μπάσκετ. Η Ουκρανία μπορεί να έχει πόλεμο, όμως αυτό τον καιρό πρέπει να παίξει μπάσκετ στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα από το οποίο έχει αποκλειστεί η Ρωσία εξαιτίας της εισβολής της στην Ουκρανία. Οι οπαδοί της Ουκρανίας στις κερκίδες πανηγυρίζουν στις νίκες της, στενοχωριούνται στις ήττες της και όλα αυτά θεωρούνται φυσιολογικά
Και πώς να μην θεωρούνται φυσιολογικά σε μια εποχή που έχει χαθεί το νόημα κάθε λέξης, θυμίζοντάς μας όλο και περισσότερο το δυστοπικό 1984 του Όργουελ. Πώς να μη γελάσει πικρά κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος όταν ακούει να αποκαλείται εκβιαστής ο Πούτιν επειδή μειώνει τη μείωση της ροής του φυσικού αερίου στην Ευρώπη ή απαιτεί να πληρώνεται σε ρούβλια, αντιδρώντας στις κυρώσεις των Ευρωπαίων που γίνονται κατά παραγγελία και κατ’ απαίτηση των Αμερικανών;
Οι Ευρωπαίοι που βλέπουν με έκπληξη πως οι κυρώσεις που επιβάλλουν στη Ρωσία γυρίζουν σαν μπούμερανγκ και πλήττουν τους ίδιους. Ο χειμώνας στην Ευρώπη έρχεται με αμφίβολο το ρωσικό φυσικό αέριο και οι Ευρωπαίοι μετεωρίζονται αμήχανα , περιμένοντας ίσως βοήθεια από την Αμερική, όπως έγινε στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμη βέβαια δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι οι Αμερικανοί μπήκαν στον πόλεμο, όχι για να απελευθερώσουν την Ευρώπη, αλλά για να την κατακτήσουν.
Δυστυχώς, οι μεγάλοι Ευρωπαίοι πολιτικοί πλέον δεν υπάρχουν. Η Ευρώπη καταρρέει πολιτικά και οικονομικά. Παίζει όμως μπάσκετ. Καλό για να ξεχνιόμαστε
Η Καίτη Χωματά ερμηνεύει σε κάποια παραλία της Νάξου το τραγούδι του Γιάννη Σπανού σε στίχους Κώστα Κωτούλα «Η μπαλάντα της Καίτης» (από την ταινία «Σκιές στην άμμο» 1970)
Αναδημοσιεύουμε ένα άρθρο του Διονύση Σιμόπουλου για την Αυγουστιάτικη πανσέληνο, όπως αυτό δημοσιεύτηκε από το ίδρυμα Ευγενίδου. Οι φωτογραφίες του φεγγαριού είναι τραβηγμένες από το νυχτερινό ουρανό της Ιθάκης στις 11 και 13 Αυγούστου του 2022
Η καθημερινή παρουσία της Σελήνης στον ουρανό αλλά και η συνεχής αλλαγή της φωτισμένης της μορφής επηρέαζε ανέκαθεν τους ανθρώπους όπως φαίνεται στα τραγούδια, στις προλήψεις και στις δογματικές τους αντιλήψεις. Γιατί παρ’ όλο που η Σελήνη αντανακλά μόνο το 7% του ηλιακού φωτός που πέφτει πάνω στη γεμάτη κοιλώματα επιφάνειά της, είναι αρκετά λαμπερή ώστε να καλύπτει με το φως της ένα αρκετά μεγάλο μέρος των άστρων της νύχτας. Πολλές μάλιστα παραδόσεις, που κρατάνε από την αρχαία ακόμη εποχή, συνδέουν την Πανσέληνο του κάθε μήνα με διάφορες αγροτικές εργασίες. Πάρτε για παράδειγμα την Πανσέληνο του Αυγούστου που ακόμη και σήμερα πολλοί την θεωρούν ότι είναι λαμπρότερη και μεγαλύτερη απ’ οποιαδήποτε άλλη Πανσέληνο του χρόνου, κάτι που φυσικά δεν είναι σωστό αφού πρόκειται απλά για μια οπτική απάτη.
Αυτό που συμβαίνει δηλαδή είναι ότι στη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών ο Ήλιος βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της ετήσιας φαινόμενης τροχιάς του στον ουρανό ενώ αντίθετα η Σελήνη βρίσκεται σχετικά πιο κοντά στον ορίζοντα. Σ’ αυτή τη θέση η Πανσέληνος μπορεί να συγκριθεί με διάφορα άλλα χαρακτηριστικά που βρίσκονται εκεί, όπως δέντρα, κεραίες και διάφορα κτίσματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλος του παρατηρητή παρασύρεται να πιστέψει ότι η Πανσέληνος είναι μεγαλύτερη ενώ επανειλημμένες μετρήσεις έχουν αποδείξει ότι το μέγεθος της Πανσελήνου δεν διαφέρει καθόλου από ώρα σε ώρα.
Υπάρχει φυσικά μετρήσιμη διαφορά του μεγέθους της Σελήνης ανάλογα με το αν βρίσκεται στο περίγειό της ή στο απόγειό της, κάτι που συμβαίνει μια φορά κάθε μήνα. Αυτό όμως δεν έχει σχέση με το πόσο μεγάλη φαίνεται όταν βρίσκεται κοντά στον ορίζοντα, που οφείλεται όπως είπαμε αποκλειστικά και μόνο σε οπτική απάτη.
Υπάρχουν όμως κι άλλοι παρόμοιοι μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί στους διάφορους λαούς μεταξύ των οποίων και η σύνδεση της έξαρσης της «τρέλας» την ημέρα της Πανσελήνου. Απ’ αυτόν τον μύθο άλλωστε προέρχεται και η λέξη «σεληνιασμός» και η σύνδεσή της με την επιληψία. Στατιστικές μελέτες που έγιναν επανειλημμένα και έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά (όπως το Annals of Emergency Medicine, το Journal of Emergency Nursing, και το Journal of Toxicology and Psychological Report) αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως σχέση με την συμπεριφορά του ανθρώπου και την Πανσέληνο. Μύθος είναι επίσης και αυτό που ακούγεται ότι την ημέρα της Πανσελήνου γεννιόνται περισσότερα παιδιά ή ότι υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα και άλλα παρόμοια. Παρ’ όλα αυτά οι μύθοι αυτοί συνεχίζουν να υπάρχουν και να μπερδεύουν τον κάθε πολίτη χωρίς καμιά απολύτως απόδειξη.
Πάρτε επίσης κι έναν ακόμη μύθο σχετικά με τον χρωματισμό της Πανσελήνου που ορισμένοι τον θέλουν μερικές φορές να είναι «μπλε». Κάτω από ορισμένες συνθήκες πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις που η χροιά της Σελήνης παίρνει ένα γαλαζωπό χρώμα (αντί του κανονικού της γκρίζου) όταν στην ατμόσφαιρα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σκόνης από κάποια πρόσφατη και μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, όπως συνέβη για παράδειγμα με την έκρηξη του ηφαίστειου Κρακατόα το 1883. Το φαινόμενο αυτό είναι τόσο σπάνιο ώστε έμεινε στα χρονικά ως έκφραση ενδεικτική της έννοιας του «σχεδόν ποτέ». Μ’ αυτή λοιπόν την έννοια χρησιμοποιείται και η φράση «Μπλε Σελήνη» για να χαρακτηρίσει την ύπαρξη δύο πανσελήνων σ’ έναν μήνα, η δεύτερη δηλαδή Πανσέληνος σ’ ένα μήνα ονομάζεται «Μπλε Σελήνη» παρ’ όλο που ένα τέτοιο φαινόμενο αν και ασυνήθιστο (αφού η περίοδος από την μια Πανσέληνο έως την επόμενη φτάνει τις 29,5 περίπου ημέρες και για την ακρίβεια 29,53059 ημέρες) δεν είναι ιδιαίτερα σπάνιο. Ο Φεβρουάριος φυσικά, που έχει μόνο 28 ή 29 ημέρες, είναι αδύνατον να περιλάβει ποτέ μια «Μπλε Σελήνη», ενώ κατά μέσον όρο ένας μήνας με δύο Πανσελήνους συμβαίνει μια φορά κάθε 2,5 περίπου χρόνια (και για την ακρίβεια κάθε 2,72 χρόνια), κάτι που φυσικά δεν μπορεί να θεωρηθεί ιδιαίτερα σπάνιο. Συνολικά στα επόμενα 40 χρόνια θα έχουμε 17 μήνες που θα περιλαμβάνουν δύο Πανσελήνους τον ίδιο μήνα.
Είναι πάντως γεγονός ότι η παρουσία της Σελήνης στον νυχτερινό ουρανό πραγματικά δεν έχει αντίζηλο, γι’ αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο που η μυθολογία είναι γεμάτη με τις ιστορίες της που πολλές την ταύτιζαν με την θεά Άρτεμη. Όταν πρόβαλλε στον ουρανό το χαριτωμένο της πρόσωπο με την ασημένια ανταύγεια, η ομορφιά της έκανε τα άστρα να ωχριούν, ενώ η φαντασία των αρχαίων παρομοίαζε τις ακτίνες της Σελήνης με τα γρήγορα και μυτερά βέλη της Αρτέμιδος. Η αγνή πανέμορφη παρθένα, η κυνηγός θεά, ήταν για τον Όμηρο το πρότυπο της γυναικείας ομορφιάς. Στη Σελήνη απέδιδαν επίσης τη νυχτερινή δροσιά και τις βροχές, γι’ αυτό ονόμαζαν την Άρτεμη «Ποτάμια» και την λάτρευαν κοντά σε πηγές και λίμνες όπου πίστευαν ότι λούζονταν μαζί με τις Νύμφες μακριά από τα βέβηλα βλέμματα των ανδρών.
Σύμφωνα επίσης με την ελληνική μυθολογία η Σελήνη ήταν κόρη των Τιτάνων Υπερίωνα και Θείας, αδελφή του Ήλιου και της Ιούς, και μητέρα του Ωρίωνα με πατέρα τον Ήλιο. Όπως ο Ήλιος έτσι και η Σελήνη είχε το δικό της άρμα που το έσερναν βόδια ή άλογα ή και ελάφια, ενώ αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στην Κλασσική κυρίως εποχή η λατρεία της Σελήνης είχε ατονήσει γιατί πίστευαν ότι η λατρεία των ουράνιων σωμάτων ήταν γνώρισμα των βαρβάρων.
Από την αρχαιότητα ακόμη στο ορατό αυτό πρόσωπο της Σελήνης διακρίνονταν διάφορες μορφές και σχήματα που κυριολεκτικά γοήτευαν τους ανθρώπους της Γης επί χιλιάδες χρόνια. Μερικοί πίστευαν ότι ήταν ένα κουνέλι. Άλλοι πάλι ότι ήταν βάτραχος. Ενώ οι περισσότεροι έλεγαν ότι μπορούσαν να διακρίνουν ένα ανθρώπινο πρόσωπο: έναν άνθρωπο στη Σελήνη. Στις σκανδιναβικές χώρες έβλεπαν δύο παιδιά να μεταφέρουν ανάμεσά τους έναν κουβά νερό, ενώ στη Γροιλανδία απαγόρευαν στις νέες κοπέλες να κοιτάζουν την Πανσέληνο γιατί πίστευαν ότι θα έμεναν έγκυοι.
Φυσικά πολλοί από τους κλασικούς έλληνες φιλοσόφους είχαν αντιληφθεί από νωρίς ότι ο διαφορετικός φωτισμός των περιοχών της Σελήνης οφειλόταν στις ανωμαλίες του εδάφους της. Ο Θαλής ο Μιλήσιος, για παράδειγμα, πίστευε ότι ο δορυφόρος μας ήταν φτιαγμένος από τα ίδια υλικά που είναι φτιαγμένη και η Γη, ενώ ο Δημόκριτος υποστήριζε ότι οι διαφορές του φωτισμού της οφείλονταν στην ύπαρξη βουνών και κοιλάδων. Κι έτσι από την κλασική ακόμη εποχή, οι αρχαίοι έλληνες φιλόσοφοι μπόρεσαν να διαλευκάνουν αρκετά από τα μυστήρια της Σελήνης, ανάμεσα στα οποία ήταν και ο μηχανισμός των φάσεών της.
Οι αρχαίοι φιλόσοφοι είχαν κατανοήσει δηλαδή ότι το φως της Σελήνης δεν ήταν παρά η αντανάκλαση των ακτίνων του Ήλιου στην επιφάνειά της. Επειδή όμως το φως του Ήλιου φωτίζει καθημερινά διαφορετικές περιοχές της πλευράς της που είναι στραμμένη προς τη Γη, βλέπουμε τη Σελήνη να αλλάζει μορφή συνεχώς ανάλογα με το πώς φαίνεται από τη Γη. Έτσι όταν η Σελήνη βρίσκεται στην ίδια κατεύθυνση με τον Ήλιο στρέφει προς εμάς το μη φωτιζόμενο ημισφαίριό της, οπότε λέμε ότι έχουμε Νέα Σελήνη ή Νουμηνία. Με την πάροδο των ημερών η Σελήνη μετατοπίζεται στην τροχιά της και έτσι από τη Γη αρχίζουμε να βλέπουμε όλο και μεγαλύτερο μέρος του φωτιζόμενου ημισφαιρίου της.
Όταν η αποχή της από τον Ήλιο είναι 90 μοίρες, φαίνεται να είναι φωτισμένη κατά το 1/2, και η φάση αυτή ονομάζεται πρώτο τέταρτο. Η κίνηση της Σελήνης γύρω από τη Γη συνεχίζεται μέχρις ότου βρίσκεται σε αντίθεση προς τη θέση του Ήλιου, βρίσκεται δηλαδή απέναντι από τον Ήλιο με την Γη στη μέση, οπότε εμείς βλέπουμε από τη Γη ολόκληρο το φωτιζόμενο ημισφαίριό της και λέμε ότι έχουμε Πανσέληνο. Τότε η Σελήνη ανατέλλει όταν ο Ήλιος δύει. Ο χρόνος όμως κυλάει και η Σελήνη συνεχίζει την κίνησή της μέχρις ότου βρεθεί στη φάση του τελευταίου τέταρτου. Τέλος, η Σελήνη ξανάρχεται σε σύνοδο με τον Ήλιο, οπότε έχουμε και πάλι Νουμηνία ή Νέα Σελήνη.
Από τη μια σύνοδο ως την επομένη, για τη συμπλήρωση δηλαδή όλων των φάσεων της Σελήνης, χρειάζονται περίπου 29,5 ημέρες, και για την ακρίβεια 29 ημέρες 12 ώρες, 44 λεπτά και 2,86 δευτερόλεπτα. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται συνοδικός μήνας και είναι η χρονική περίοδος μεταξύ δύο διαδοχικών πανσελήνων ή δύο διαδοχικών φάσεων Νέας Σελήνης, από την οποία γεννήθηκε ο ημερολογιακός μας μήνας. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο που τα πρώτα ημερολόγια βασίζονταν σε έναν κύκλο σεληνιακών μηνών.
Υπάρχει όμως και ένας άλλος «μήνας» που ονομάζεται «αστρικός μήνας», και είναι ο πραγματικός χρόνος μιας πλήρους περιφοράς της Σελήνης γύρω από τη Γη αφού μετράει την χρονική περίοδο μεταξύ δύο διαδοχικών περασμάτων της Σελήνης μπροστά από ένα δεδομένο άστρο. Η κίνηση αυτή γίνεται εμφανής καθώς η θέση της Σελήνης ανάμεσα στα άστρα αλλάζει από νύχτα σε νύχτα. Ο χρόνος αυτός είναι περίπου 27 ημέρες, και για την ακρίβεια 27 ημέρες 7 ώρες, 43 λεπτά και 11,5 δευτερόλεπτα.
Η αιτία της μεγαλύτερης διάρκειας του συνοδικού μήνα σε σχέση με τον αστρικό μήνα είναι αρκετά απλή: Κατά τη διάρκεια ενός μήνα, το ντουέτο Γη και Σελήνη έχει διασχίσει μια αρκετά μεγάλη απόσταση γύρω από τον Ήλιο. Έτσι όταν η Σελήνη έχει ολοκληρώσει μία πλήρη περιφορά της γύρω από τη Γη, πρέπει να ταξιδέψει επιπλέον πάνω από δύο ακόμη ημέρες για να ξαναγυρίσει στην ίδια γραμμική σχέση που είχε με την Γη και τον Ήλιο ώστε να δημιουργηθούν οι ίδιες πάλι προϋποθέσεις που είναι αναγκαίες για να έχει την ίδια φάση με αυτή με την οποία άρχισε την τροχιά της γύρω από τη Γη.
Πριν από λίγες ημέρες, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 79 χρονών, ο αστροφυσικός και επί 40 σχεδόν χρόνια διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου Διονύσης Σιμόπουλος. Στην ανάρτηση αυτή, δεν θα σταθούμε στο πλουσιότατο επιστημονικό του έργο, αλλά σε δύο μόλις στοιχεία που αναδεικνύουν όμως τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του ανθρώπου αυτού
Το πρώτο στοιχείο, είναι η απλότητα του χαρακτήρα του, αλλά και η απλότητα με την οποία μπορούσε να μεταδώσει τις γνώσεις του και να προκαλέσει το ενδιαφέρον για την επιστήμη του σε ένα ευρύτατο κοινό. Ήταν εύκολα προσεγγίσιμος, προτιμούσε να τον αποκαλούν δάσκαλο παρά επιστήμονα και πίστευε ακράδαντα στη διάχυση της επιστήμης μέσω της εκλαΐκευσής της. Με πικρία θυμάται τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε από κάποιους “σοβαρούς” συναδέλφους του.
“Δυστυχώς τα πρώτα χρόνια της επιστροφής μου στην Ελλάδα πολλοί συνάδελφοί μου έλεγαν ότι με την εκλαΐκευση «εκχυδαΐζω την επιστήμη». Αλλά εγώ εκεί, απτόητος, επέμενα. Γιατί ό,τι κι αν έκανα το έκανα επειδή αυτό ήταν η δουλειά μου και γιατί ύστερα από μισό αιώνα ασχολίας με την εκλαΐκευση της επιστήμης θεωρώ φυσικό επακόλουθο να θέλω να είμαι όσο καλύτερος δάσκαλος αυτού που διακονώ”.
Το δεύτερο στοιχείο, είναι η γενναία στάση του απέναντι στο θάνατο
«Εγώ είμαι Επικούρειος. Ο Επίκουρος έλεγε ότι ο θάνατος είναι εκεί που βρίσκεται. Όσο είναι μακριά μας, δεν μας ενδιαφέρει. Αν επέλθει ο θάνατος, πάλι δεν μας ενδιαφέρει, γιατί εμείς θα έχουμε φύγει. Δεν υπάρχει πρόβλημα με μια τέτοια φιλοσοφία»
Χαρακτηριστικός είναι και ο διάλογος που είχε σε μια τηλεφωνική επικοινωνία με τη δημοσιογράφο Χρύσα Λύκου. Όπως η ίδια η δημοσιογράφος διηγείται:
«Στις 31 Μαΐου τηλεφώνησα στον αστροφυσικό Διονύση Σιμόπουλο, ήθελα να τον ρωτήσω αν θέλει να συμμετάσχει σε ένα project πάνω στο οποίο δούλευα και που θα ήταν υπεροχο να μιλήσει για τον χρόνο, τον γαλαξία, τη ζωή στο απέραντο και ταυτόχρονα μικρό σύμπαν που κουβαλά κάθε άνθρωπος μέσα του.
- Σας ενοχλώ;
- Καθόλου.
Του εξήγησα σε μια πρόταση χωρίς τελεία τι ακριβώς σκέφτομαι, για μία μελέτη που διάβασα για την Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ.
– Δεσποινίς Λύκου, λυπάμαι πολύ. Δεν θέλω να δημιουργήσω πρόβλημα στα σχέδια σας, αλλά μέχρι το Σεπτέμβρη το πιθανότερο είναι να μη ζω.
Περπατούσα στην Ασκληπιού, φορούσα σαγιονάρες και κρατούσα δύο γλυκοπατάτες.
– Λυπάμαι.
– Το ακούω, αλλά μην. Ήταν μια όμορφη, εντελώς γεμάτη ζωή χωρίς απωθημένα.
– Δεν ξέρω τι να πω.– Δεν χρειάζεται να λέμε πάντα κάτι.
Έτρεχαν δάκρυα, πρώτη φορά για κάποιον που δεν έχω δει ποτέ και μιλούσα για πρώτη φορά μαζί του στο τηλέφωνο.
– Μην κλαίτε δεσποινίς, ακούγεστε τόσο νέα. Τρέξτε για τη ζωή σας, την αγάπη, τον έρωτα, τη συντροφικότητα.
– Πώς να σας αποχαιρετήσω;
– Να κυλήσουν ήσυχα οι μέρες. Όσες μέρες. Καλό σύμπαν. Τι άλλο είναι άλλωστε η ζωή μας, πέρα από ένα αστεράκι μου τρεμοπαίζει;
Τι είναι άλλωστε η ζωή μας, πέρα από ένα αστεράκι που τρεμοπαίζει; ρώτησε ρητορικά ο Διονύσης Σιμόπουλος. Και όταν αυτό το αστεράκι σβήσει, τότε τι γίνεται; Η απάντηση και σε αυτό το ερώτημα ήταν εύκολη για τον Διονύση Σιμόπουλο. That’s all folks! Αυτό ζήτησε από τα παιδιά του, δύο ημέρες πριν φύγει από τη ζωή, να βάλουν ως φωτογραφία εξωφύλλου του στο Facebook.
That’s all folks! Αυτό συμβαίνει όταν το ταξίδι της ζωής τελειώνει. Τουλάχιστον αυτό το ταξίδι να το έχουμε κάνει, όσο τουλάχιστον είναι στο χέρι μας, όσο πιο όμορφο γίνεται
https://www.in.gr/2022/08/07/b-science/episthmes/dionysis-simopoulos-ypermaxos-tis-eklaikeysis-tis-epistimis-ti-elege-se-synenteyksi-tou/
https://www.astronio.gr/apo%CF%87airetismos-ston-dionysi-simopoulo/
Όση προκλητική ολιγωρία επέδειξε η τοπική διοίκηση Ραφήνας – Πικερμίου πριν από την πυρκαγιά, τόση ανεξήγητη εγρήγορση επιδεικνύει για την ανεξέλεγκτη κοπή των δέντρων μετά από αυτήν. Τέσσερεις συλλογικότητες της Ανατολικής Αττικής καταγγέλλουν την αντιπεριβαλλοντική πρακτική του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου και διαμαρτύρονται με ανοιχτή επιστολή προς το Δασαρχείο Πεντέλης. Ακολουθεί η επιστολή:
Ανοιχτή επιστολή προς το Δασαρχείο Πεντέλης
Θέμα: Aναγκαίες παρεμβάσεις του Δασαρχείου Πεντέλης προς αποτροπή περαιτέρω καταστροφών στις καμένες δασικές εκτάσεις του Πεντελικού από τη φωτιά της 19ης-20ης Ιουλίου 2022
Ημερομηνία: 9/8/2022
Μια εβδομάδα μετά τη φωτιά και ενώ τα πρώτα σημάδια αναβλάστησης εμφανίζονται στα ρέματα, ξεκίνησε ο χορός των επικερδών εργολαβιών. Συγκεκριμένα:
Ανεξέλεγκτη δενδροκτονία ξεκίνησε από το Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου στους καμένους οικισμούς του Ντραφιού και της Διώνης, σε κοινόχρηστους χώρους (άλση, πεζοδρόμια). Εργολάβοι πετσοκόβουν και κλαδεύουν, χωρίς μελέτες, χωρίς επίβλεψη, κατά παράβαση των επιστημονικών κανόνων που απαιτούν αναμονή μέχρι και την επόμενη άνοιξη μετά τη φωτιά ώστε να δοθεί χρόνος στη χλωρίδα να αντιδράσει και να φανεί τι θα επιζήσει. Εξαφανίζουν αδιακρίτως κάθε πεύκο, είτε πλήρως, είτε μερικώς καμένο, ακόμα και υγιές. Στη θέση πανύψηλων ευκαλύπτων, που σε διάστημα λίγων ημερών θα πρόσφεραν νέους πράσινους κλάδους σε όλη την κόμη τους, αφήνουν όρθια κούτσουρα 1-2 μ. Εξολοθρεύουν τα λιγοστά, πλέον, μεγάλα δέντρα της περιοχής.
Η Περιφέρεια Αττικής κάνει ανεξέλεγκτη εισβολή σε ρέματα με τεράστια σκαπτικά μηχανήματα για να καθαρίσουν φράγματα και αναβαθμούς, όπως χαρακτηριστικά διαπιστώσαμε στο ρέμα Βαλανάρη. Χωρίς μελέτη, χωρίς επίβλεψη δασολόγων, έξω από κανόνες αειφόρου διαχείρισης που απαιτούν συντήρηση των φραγμάτων με μηχανήματα εκτός κοίτης ή μικρών διαστάσεων και βάρους (Bobcat) σε συνδυασμό με χειρονακτική εργασία. Οι μεγάλες ράμπες και οι ελιγμοί των τεράστιων μηχανημάτων εκχερσώνουν μεγάλες εκτάσεις στην κοίτη και τα πρανή, εκμηδενίζοντας τη δυνατότητα φυσικής αναγέννησης και αποσταθεροποιώντας τα πρανή, ενώ ξεριζώνουν πλατάνια και καλαμιές, φυσικούς συμμάχους για τη συγκράτηση φερτών υλικών και για την ανάσχεση της ταχύτητας των νερών που θα κατέβουν από το καμένο Πεντελικό στις πόλεις.
Ρέμα Βαλανάρη
Απειλητικά προμηνύματα για την οριστική καταστροφή των καμένων δασικών εκτάσεων της Πεντέλης έχει ήδη προαναγγείλει ο δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου με παλιές αναφορές του σε «σεληνιακά τοπία» και «γκαζόν» στα δάση και με τις πρόσφατες αναφορές του σε «αναπλάσεις» και νέες χρήσεις γης» αντί για αναδάσωση.
Στην πυρκαγιά της Πεντέλης επιβεβαιώθηκε εκ νέου η ανυπαρξία των διαβόητων Ομάδων Πολιτικής Προστασίας των Δήμων. «Διαλυμένη» και «διασπασμένη» Π.Π. στον Δήμο Πεντέλης. Αποποίηση από τον δήμαρχο Ραφήνας-Πικερμίου των διοικητικών ευθυνών και της αρμοδιότητάς του στο δασικό Δασαμάρι. Άρα χωρίς επιτήρηση και άμεση επέμβαση (στα κρίσιμα πρώτα 10 λεπτά) από την Π.Π. του Δήμου, με απουσία επίγειας πυροσβεστικής παρέμβασης, η δασική έκταση αφέθηκε ανυπεράσπιστη με τη φωτιά να καλπάζει επί ώρες ανεμπόδιστη στους λόφους και να καταστρέφει ολοσχερώς το δασικό Δασαμάρι, τα ρέματα Βαλανάρη και Δασαμάρι, μεγάλη έκταση δάσους του νότιου Πεντελικού βουνού (Βαγιάτι, Καλλίσια, Καραούλι, ...) και γιγαντωμένη να πλήξει οικισμούς.
Όμως αν η τοπική διοίκηση ήταν απούσα από την πρόληψη, τον καθαρισμό, την πυροπροστασία, έκανε αισθητή την παρουσία της στα ΜΜΕ στις ώρες της φωτιάς και βεβαίως στις εργολαβίες μετά τη φωτιά.
Απέναντι σε όλες αυτές τις καταστροφικές ενέργειες και τους σχεδιασμούς το Δασαρχείο Πεντέλης οφείλει να κρατήσει σθεναρή στάση προστατεύοντας και υπερασπίζοντας τα καμένα δασικά οικοσυστήματα του Πεντελικού.
Ζητάμε από το Δασαρχείο:
Να συντάξει μελέτη για τα δέντρα που πρέπει να κοπούν (πίνακες υλοτομίας) και για εκείνα που θα σωθούν, και να επιβλέπει τις σχετικές εργασίες.
Να εκδίδει άδεια για τον καθαρισμό των ρεμάτων, φραγμάτων και αναβαθμών και να επιβλέπει τις εργασίες.
Να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για να σταματήσει άμεσα η καταστροφή που συντελείται σε κοινόχρηστους χώρους, άλση και ρέματα εντός οικισμών και να εξασφαλιστεί ο απαραίτητος χρόνος για τη φυσική αναγέννηση των οικοσυστημάτων του Πεντελικού.
Να κηρυχθεί αναδασωτέο το σύνολο της καμένης δασικής έκτασης, όπως προβλέπει το άρθρο 117 §3 του Συντάγματος που υπαγορεύει ότι δασική έκταση που καίγεται κηρύσσεται υποχρεωτικά αναδασωτέα.
Να διασφαλίσει ότι θα υπάρξει ο αναγκαίος χρόνος για τη φυσική αναγέννηση των καμένων δασικών εκτάσεων.
Να αναλάβει τον σχεδιασμό της τεχνητής αναδάσωσης όπου και όταν χρειαστεί (μελλοντικά), ώστε αυτή να γίνει υπό την πλήρη καθοδήγηση της Δασικής Υπηρεσίας.
Να διασφαλίσει τη μη οικοδόμηση εντός των καμένων εκτάσεων.
Να απαγορεύσει καθολικά τη βόσκηση της αναγεννώμενης χλωρίδας στην εν λόγω περιοχή.
Να αποτρέψει την παραμικρή απώλεια δασικής επιφάνειας από τις προεκλογικού χαρακτήρα «αναπλάσεις» των Δήμων και της κεντρικής διοίκησης, υπερασπιζόμενο κάθε μέτρο του δάσους —όπως οφείλει!
Αναμένουμε τις απαντήσεις σας για τις σχετικές ενέργειες.
Στην ενεργοποίηση των δασικών υπηρεσιών για τη διάσωση του φυσικού περιβάλλοντος παραμένουμε αρωγοί.
‣ ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών «Δασαμάρι S.O.S.»
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
‣ Κίνηση για τ ην Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
‣ Πρωτοβουλία Κατοίκων Πεντέλης-Μελισσίων
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
‣ Εξωραϊστικός Σύλλογος Νηρέας Ραφήνας
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Με έδρα τη Βαρκελώνη, η Tanya Beyeler (Ελβετία) και ο Pablo Gisbert (Ισπανία) συναποτελούν το καλλιτεχνικό ζευγάρι El Conde de Torrefiel. Τα έργα τους είναι μια σύνδεση κειμένου, χορογραφίας και εικαστικών τεχνών. Στο τέταρτο κατά σειρά έργο τους με τίτλο La chica de la agencia de viajes nos dijo que había piscina en el apartamento [Η κοπέλα από το ταξιδιωτικό γραφείο μας είπε ότι υπήρχε πισίνα στο διαμέρισμα] (2013), υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αναφορά στο λαό, αυτό το υποκείμενο που από άλλους αγιοποιείται ή και θεοποιείται ακόμη και θεωρείται το εργαλείο της κοινωνικής επανάστασης και ανατροπής, ενώ από άλλους υποτιμάται και λοιδωρείται ως μια μάζα χυδαία και εύκολα εξαγοράσιμη και ως εκ τούτου χειραγωγούμενη από την εξουσία.
Ο Σολωμός μιλούσε πατρικά γι αυτόν και τον συμπονούσε «Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ και αγαπημένε / Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε», ο δε Βάρναλης τον θεοποιούσε παρόλο που αναγνώριζε τη μη συνειδητοποίησή του «Αυτός πατρίδα κι ανθρωπιά, το σήμερα και τ’ αύριο και το μεγάλο χτες» αλλά και «Άιντε θύμα, άιντε ψώνιο, άιντε σύμβολο αιώνιο / αν ξυπνήσεις μονομιάς θα 'ρθει ανάποδα ο ντουνιάς». Οι El Conde de Torrefiel όμως, δεν χαρίζονται στο λαό.
Ποια είναι η αλήθεια; Όλα μαζί είναι η αλήθεια, γιατί έτσι τελικά είναι ο άνθρωπος. Ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο. Ικανός για στιγμές εξαιρετικού μεγαλείου, αλλά και απέραντης ντροπής. Και είναι καλό να έχουμε πλήρη επίγνωση και των δύο πλευρών του
Ας διαβάσουμε όμως το κείμενο των El Conde de Torrefiel
Δυο φίλες συζητούν, και η μια λέει στην άλλη: Εδώ και καιρό βλέπω μεγάλους συγγραφείς, πολιτικούς όλων των τάσεων, ποιητές, μουσικούς, κινηματογραφιστές, σημαντικούς και επιφανείς διανοούμενους, να εκθειάζουν την έννοια του λαού, την έννοια του προλεταριάτου.
Να ξέρεις πως όλοι αυτοί, όλοι αυτοί που τον δοξολογούν, τον λατρεύουν και τον χειροκροτούν ανελλιπώς, δεν έζησαν ποτέ με τον λαό, δεν έζησαν ποτέ με το προλεταριάτο. Πέρασαν τη ζωή τους κάνοντάς τον ποίηση, τραγούδια, θεωρίες, θεάματα, θεοποιώντας τον, αλλά μακριά του. Γιατί αυτοί οι καλλιτέχνες, οι πολιτικοί και οι διανοούμενοι στην πραγματικότητα δεν έχουν δει την αηδία που κρύβει ο λαός, την ευτέλεια των συγκινήσεών του, τη θλίψη του προλεταριάτου, τη διαστροφή στη ζωή του. Γιατί αυτοί που κάνουν ποίηση, πολιτική και διανόηση με θέμα τον λαό δεν έφαγαν ποτέ στα τραπέζια του, δεν κοιμήθηκαν ποτέ στα κρεβάτια του, δεν περπάτησαν εκεί που αυτός περπατά, δεν έχεσαν στις χέστρες του, δεν μαγείρεψαν στις κουζίνες του, και, κυρίως, δεν του μίλησαν ποτέ. Γιατί αν είχαν κάνει ένα από αυτά τα πράγματα θα ήξεραν ότι του λαού, με το να είναι δωροδοκήσιμος και διεφθαρμένος, του αξίζει ολόκληρος ο πόνος που μπορεί να αντέξει.
Όσοι προερχόμαστε από τον λαό, όσοι ανατραφήκαμε και εκπαιδευτήκαμε από αυτόν, από το προλεταριάτο, όσοι κοιμηθήκαμε σε ράντσα, ζήσαμε σε μικρά σπίτια και φορέσαμε ρούχα αλλονών, ξέρουμε ότι εκεί δεν υπάρχει τίποτα ποιητικό ούτε καλλιτεχνικό ούτε εγκάρδιο, ούτε υγιές, ούτε καλό. Υπάρχει μια νοσταλγική και συναισθηματική προβολή, μια χαλαρότατη συγκίνηση που μπάζει νερά από παντού και δεν σ’ αφήνει να σκεφτείς. Η έννοια του λαού είναι θλιβερή, και κυρίως, είναι πολύ κοινότοπη. Όλος ο κόσμος μιλά γι’ αυτήν και τη χρησιμοποιεί, όπως κάνω κι εγώ τώρα δα. Το προλεταριάτο είναι ό,τι χειρότερο συνέβη στην Ιστορία. Το προλεταριάτο είναι αυτό που γεμίζει τις παραλίες, τους στρατούς, τα εμπορικά κέντρα, τα κωλόμπαρα, τις εκκλησίες και τα εργοστάσια. Τι μπορεί να βγει απ’ όλα αυτά; Κι έπειτα τους ακούς με τι τρόπο μιλάνε, τους βλέπεις με τι τρόπο γελούν, πώς μεθάνε, πώς εκφράζουν την τρυφερότητά τους, και τα καταλαβαίνεις όλα.
Και έχω αποφασίσει να απομακρυνθώ απ’ δαύτους, γιατί δεν μου κάνουν καθόλου καλό· σκέψου πως όταν γυρίσει ο τροχός θα τους συμβεί, και πάλι, εκείνο που τους συνέβη και στην αρχή, και από πολίτες θα γίνουν, και πάλι, σκλάβοι. Και λυπάμαι γι’ αυτό.
Με αφορμή την επιθυμία για δημιουργία μιας λίστας με τραγούδια από τα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας, ταξιδέψαμε στο χώρο και στο χρόνο και μέσα από τη Μουσική συναντηθήκαμε με την Ιστορία, τη Γεωγραφία, την Πολιτική και την Κοινωνιολογία. Και έτσι, χωρίς να έχει πάει ποτέ το σώμα σ’ αυτά τα μέρη, πήγε το μυαλό και η καρδιά μας και ίσως να έφτασαν και πιο μακριά από εκεί που φτάνουν οι οργανωμένες εκδρομές των tour operators.
Ας επιστρέψουμε όμως στο θέμα μας γιατί, μέχρι να φτάσουμε στη λίστα, έχουμε να πούμε πολλά. Τα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας συγκεντρώνονται σε δύο κεντρικούς πυρήνες, στην Απουλία και την Καλαβρία, με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από γεωφυσική και οικονομική άποψη, σε απόσταση 600 χλμ. μεταξύ τους, χωρίς κάποια εμπορική ή πολιτιστική ανταλλαγή. Το μόνο κοινό τους είναι το εντυπωσιακό φαινόμενο της χρήσης μιας ελληνικής διαλέκτου που έχει επιβιώσει επί εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια στην περιοχή. Πιο συγκεκριμένα, τα ελληνόφωνα χωριά εντοπίζονται στη μεν Απουλία, στην περιοχή του Salento (Grecia Salentina), κοντά στην πόλη Lecce, ενώ στην Καλαβρία, στο νότιο τμήμα της στην περιοχή Bovesia.
Στην Καλαβρία, οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί ζουν κυρίως στα χωριά της Μπόβα Σουπεριόρε, Μπόβα Μαρίνα, Ροκκαφόρτε ντελ Γκρέκο, Κονδοφούρι, Παλίτσι, Γκαλλιτσιανό, Ρογκούντι και Μέλιτο ντι Πόρτο Σάλβο. Η ελληνική διάλεκτος που ομιλείται στην Καλαβρία, ονομάζεται γκρεκάνικα (grecanica). Η περιοχή αυτή είναι μια από τις πιο φτωχές της Ευρώπης. Η καλλιεργήσιμη γη είναι λιγοστή και οι κάτοικοι ασχολούνται περισσότερο με την κτηνοτροφία ενώ, βέβαια, ο πληθυσμός μειώνεται συνεχώς λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης προς τα αστικά κέντρα.
Στην περιοχή της Απουλίας, οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί ζουν κυρίως στα χωριά της Καλημέρα, Μαρτιγκνιάνο, Μαρτάνο, Στερνατία, Ζολλίνο, Κοριλιάνο ντ'Οτραντο, Σολέτο, Μελπινιάνο και Καστρινιάνο ντέι Γκρέκι, αν και φαίνεται πως σε κάποια από τα χωριά αυτά, η γλώσσα εξαφανίζεται. Η ελληνική διάλεκτος που ομιλείται εκεί, ονομάζεται γκρίκο (grico) και δεν είναι ίδια με τα γκρεκάνικα. Η περιοχή αυτή είναι πιο πλούσια από την Καλαβρία. Παράγει καπνό, κρασί και λάδι, ενώ υπάρχουν λίγες βιοτεχνίες και μικρά εργοστάσια χειροτεχνίας και κεραμοποιίας.
Εκτός από τις δύο ελληνικές διαλέκτους, τόσο στο Σαλέντο όσο και στην Καλαβρία, χρησιμοποιείται και μία άλλη διάλεκτος, η ρομανική, η dialetto, κατά την τοπική ορολογία. Η ρομανική διάλεκτος προέρχεται από τη λατινική γλώσσα, αλλά είναι διακριτή από την επίσημη ιταλική. Αξίζει να σημειώσουμε πως στις ίδιες περιοχές που μιλιούνται τα γκρεκάνικα καθώς και στη Σικελία, ζουν και αλβανόφωνοι πληθυσμοί που μιλούν τη γλώσσα αρμπερές. Οι αλβανόφωνοι αυτοί πληθυσμοί προέρχονται από αλβανικούς πληθυσμούς που μετανάστευσαν στις ιταλικές ακτές κατά την ύστερη Βυζαντινή περίοδο αλλά και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Ένα μεγάλο , δε, μέρος αυτών των Αλβανών μεταναστών προέρχονταν από την Πελοπόννησο, όπου ζούσαν πάνω από δύο αιώνες
Η προέλευση των grico
Ας επιστρέψουμε όμως στην ελληνική διάλεκτο. Σχετικά με την προέλευσή της υπάρχουν βασικές θεωρίες σχετικά με την προέλευσή της:
α) Η θεωρία του Μορόζι (1870) και άλλων Ιταλών γλωσσολόγων (κυρίως του Ορόντσο Παρλανγκέλι), σύμφωνα με την οποία η Κατω-ιταλική διάλεκτος προέρχεται από τη γλώσσα των Βυζαντινών εποίκων που εγκαταστάθηκαν στη νότια Ιταλία τον 9ο αιώνα
β) Η θεωρία του Γερμανού γλωσσολόγου Γκέρχαρντ Ρολφς και Ελλήνων γλωσσολόγων (Χατζιδάκι, Καρατζά, Καραναστάση, Τσοπανάκη, Μηνά κ.ά.), σύμφωνα με την οποία οι ρίζες της διαλέκτου ανάγονται πολύ παλαιότερα, και συγκεκριμένα στον αποικισμό της νότιας Ιταλίας από τους Έλληνες τον 8ο αιώνα π.Χ. Τη θεωρία αυτή ενισχύει η ύπαρξη στοιχείων της Δωρικής διαλέκτου
Το παρόν της ελληνικής διαλέκτου
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός πως η ελληνική διάλεκτος κατάφερε να επιβιώσει μέχρι σήμερα, παρά την έλλειψη γραφής της και την αποκλειστικά προφορική μετάδοσή της και παρά τις διώξεις που δέχτηκε από το Μουσολινικό καθεστώς. Σήμερα πάντως με τον νόμο 482 του 1999, το ιταλικό κοινοβούλιο αναγνώρισε τις κοινότητες των Γκρίκο της Καλαβρίας και του Σαλέντο ως ελληνική εθνική και γλωσσική μειονότητα
Η γλώσσα βέβαια έχει επιβιώσει κυρίως μέσω των τραγουδιών, καθώς μόνο κάποιοι μεγάλοι σε ηλικία κάτοικοι των περιοχών αυτών την μιλούν ακόμη. Όμως, τα τραγούδια που είναι γραμμένα στη γλώσσα αυτή την κρατούν ακόμη ζωντανή
Ένας από τους ανθρώπους που γεννήθηκαν στα ελληνόφωνα χωριά, και συγκεκριμένα στο χωριό Καλημέρα του Σαλέντο είναι ο Luigi Garrisi, ο οποίος είχε μητρική γλώσσα τη διάλεκτο Grico και γράφει και ο ίδιος καινούργια τραγούδια στη γλώσσα αυτή.
Για τα grico λέει πως : «Η διάλεκτος δεν αποτελεί απλώς κώδικα αλλά βρίσκεται στο αίμα εκείνων που τη μιλούν. Ισως γι' αυτό δεν είναι η γλώσσα που ζει στα τραγούδια αλλά είναι τα τραγούδια που κατοικούν στη γλώσσα».
Ενώ, στην ερώτηση που του έγινε αν νιώθει Έλληνας, ο Garrisi είπε πως «Περισσότερο από Έλληνας νιώθω Γκρεκάνος, και όχι απαραίτητα όταν τραγουδάω σ' αυτή τη διάλεκτο. Κατά βάθος, όπως λέει ένα παλιό παρτιζάνικο τραγούδι, "πατρίδα μας είναι ο κόσμος όλος και νόμος μας η λευτεριά". Όμως, όποιος γεννήθηκε στην Ελλάδα του Σαλέντο πριν από σαράντα χρόνια, σίγουρα νιώθει Ελληνας. Κι ύστερα, στην τέχνη πάντα ισχύει ο κανόνας: "Οταν μιλάς για το χωριό σου, μιλάς για τον κόσμον όλο"».
Τα γκρεκάνικα τραγούδια
Πλούσια είναι η μουσική παράδοση των πληθυσμών αυτών, μια παράδοση που έβγαλε πραγματικά μουσικά διαμάντια. Η θεματολογία των τραγουδιών είναι ποικίλη και συναντούμε μοιρολόγια, τραγούδια του έρωτα, του γάμου, της εργατιάς, θρησκευτικά, νανουρίσματα και τραγούδια του χορού.
Μια από τις πρώτες επαφές του ελληνικού κοινού με τα γκρεκάνικα τραγούδια έγινε το 1977, όταν η Μαρία Φαραντούρη στο δίσκο «Τραγούδια διαμαρτυρίας από όλον τον κόσμο», τραγούδησε το «Άντρα μου πάει», ένα τραγούδι που μιλάει για τη μετανάστευση και το κλάμα της γυναίκας, η οποία αποχωρίζεται το ταίρι της. Το τραγούδι αυτό γράφτηκε από τον Franco Corliano στο χωριό Καλημέρα του Σαλέντο και μιλάει για τις δύσκολες στιγμές της οικογένειας που μένει πίσω, αλλά και για τον ιδρώτα του μετανάστη στα μεταλλεία και τα κάρβουνα «για να παχύνει τα αφεντικά με τη δουλειά του».
Η ταραντέλα
Πολλά από τα γκρεκάνικα τραγούδια είναι γραμμένα στο ρυθμό της ταραντέλας. H ταραντέλα ήταν ένας οργιαστικός χορός που , σύμφωνα με την παράδοση, χόρευε η γυναίκα που την είχε τσιμπήσει η αράχνη ταραντούλα. Η γυναίκα, που με το τσίμπημα της αράχνης έχανε την επαφή της με τον κόσμο, επιδιδόταν σε έναν οργιαστικό χορό μέχρι τελικής εξαντλήσεως. Οι μουσικοί πήγαιναν στο σπίτι του αρρώστου και έπαιζαν μέχρι που εκείνος, εξουθενωμένος από το εκστατικό χορευτικό παραλήρημα στο οποίο έμπαινε, έπεφτε στο πάτωμα θεραπευμένος από το «κακό». Μια τέτοια τελετή μπορούσε να διαρκέσει μέχρι και δύο μέρες συνεχώς. Πρόκειται για μία αρχαία παγανιστική δραστηριότητα, η οποία κυνηγήθηκε από την Εκκλησία
Πραγματικότητα ή μύθος η αράχνη ταραντούλα; Ενδιαφέρουσα είναι η κοινωνιολογική ερμηνεία που δίνει ο Βαγγέλης Παπαγεωργίου των Encardia, του ελληνικού συγκροτήματος που δημιουργήθηκε το 2004 και κατάφερε να γνωρίσει τα τραγούδια αυτά στο ευρύ ελληνικό κοινό.
Λέει λοιπόν : «Δεν υπάρχουν τέτοιες αράχνες κι αυτή η αράχνη δεν υπήρξε μάλλον ποτέ. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν οι επιστήμονες. Η αράχνη ήταν ένα κοινό μυστικό των γυναικών και αυτός ο χορός αποτελούσε έναν τρόπο εξωτερίκευσης του λαβύρινθου που είχε η κάθε μία μέσα στο κεφάλι της, μία κραυγή μετουσιωμένη σε χορό. Η γυναίκα δεν μπορούσε να εκφράσει με λόγια τον πόνο που ένιωθε γιατί την άφησε ο άντρας της για να πάει στην ξενιτιά, τον πόνο που δεν παντρεύτηκε αυτόν που αγάπησε ή που έχασε το παιδί της, γιατί ζούσε σε μία ισχυρά ανδροκρατούμενη κοινωνία. Οπότε για να εκφραστούν οι γυναίκες δημιουργήθηκε η ταραντέλα»
Ακολουθεί η λίστα με τις επιλογές μας. Τα τραγούδια της λίστας ερμηνεύονται από το ελληνικό συγκρότημα των Encardia που αναφέραμε παραπάνω και από το συγκρότημα των Ghetonia, ένα ελληνόφωνο συγκρότημα παραδοσιακής μουσικής από το Σαλέντο. Δημιουργήθηκε το 1992 από τους: Ρομπέρτο Λίτσι, Σαλβατόρε Κοτάρντο και Πιεράντζελο Κολούτσι, με σκοπό την διατήρηση και αναβίωση της μουσικής, της γλώσσας και της πολιτιστικής παράδοσης της περιοχής.
Ας ακούσουμε αυτά τα υπέροχα τραγούδια και ας αναλογιστούμε πώς αυτοί οι μειονοτικοί πληθυσμοί μέσα σε μια χώρα μπορούν να αποτελέσουν στοιχεία πλούτου μιας χώρας και γέφυρες πολιτισμού και φιλίας μεταξύ των χωρών, αντί για πεδία αντιπαράθεσης, διακρίσεων και διώξεων
1. Kalinifta – Ghetonia
2. Is oriamu – Εncardia
3. Agapi mu fidela protini – Ghetonia
4. Νανούρισμα Ταχτάρισμα – Εncardia
5. Άντρα μου πάει – Encardia
6. To tragoudi tis douleias - Encardia
7. Are mou rindineddha – Ghetonia
8. Talassa Cardia – Εncardia
9. Agapiso – Ghetonia
10. Ninna nanna – Ghetonia
11. Ceserina – Ghetonia
12. Oriamu pisulina – Ghetonia
13. Santu Paulu - Encardia
14. Mavro Ce Skotinò - Ghetonia
15. To miristo t' asteri - Εncardia
16. Pizzicarella Mia - Εncardia
Στη ρωμαϊκή μυθολογία, η θεά της Δικαιοσύνης ήταν η Γιουστίτια και στα αγάλματά της που κοσμούν πολλά δικαστήρια σε όλο τον κόσμο, απεικονίζεται με ένα μαντίλι στα μάτια, το οποίο θέλει να δείξει την αντικειμενικότητά της προς όλους. Γι’ αυτό άλλωστε έχει επικρατήσει να λέμε πως η Δικαιοσύνη είναι τυφλή. Στη σύγχρονη Ελλάδα όμως, όλοι γνωρίζουν πως η Δικαιοσύνη δεν είναι καθόλου τυφλή, ενώ πολλοί την παρομοιάζουν με τα φίδια. Που δαγκώνουν μόνο τους ξυπόλητους
Με αφορμή τα δύο μέτρα και τα δύο σταθμά που έχουμε παρατηρήσει πρόσφατα σε πολλές αποφάσεις της Δικαιοσύνης, αναδημοσιεύουμε ένα σχετικό άρθρο του γνωστού δικηγόρου Κώστα Παπαδάκη
Μία αδιάκοπη σειρά περίεργων αποφυλακίσεων, κατηγορουμένων όμως συγκεκριμένου ταξικού και κοινωνικού φάσματος, θέτει άλλη μία φορά το ερώτημα για τον τρόπο λειτουργίας μέρους της δικαστικής εξουσίας και δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες για την μονομέρειά της και την ταύτισή της με τον τρόπο που η οικονομικοκοινωνική ελίτ και η κυβέρνηση της χώρας αντιλαμβάνεται την λειτουργίας της τόσο ως μηχανισμού επιλεκτικής καταστολής, όσο και ως μηχανισμού επιλεκτικής έννομης προστασίας ιδιαίτερων κατηγοριών κατηγορουμένων και διαδίκων.
1) Πασίγνωστος ηθοποιός κατηγορούμενος για βιασμούς και παρενοχλήσεις εξαρτώμενων από αυτών νεότερων γυναικών υποψήφιων ηθοποιών και συναδέλφων του, προφυλακισμένος εδώ και ένα χρόνο περίπου, αποφυλακίζεται στις 1.7.2022, μεσούσης της πολύμηνης δίκης του και ενώ εξελίσσεται η αποδεικτική διαδικασία και επίκειται η έκδοση της απόφασης με το σκεπτικό (όπως διαρρέει από τα δημοσιεύματα) όχι την οποιαδήποτε βλάβη της υγείας του, αλλά την διαπίστωση για έλλειψη επικινδυνότητάς του για τέλεση νέων πράξεων, αφού η δημοσιοποίηση αυτών για τα οποία δικάζεται αποκλείει την πιθανότητα μετάβασης του στο θέατρο για εργασία ή άλλο λόγο, κάτι που πάντως δεν περιλαμβάνεται στους περιοριστικούς όρους που του τίθενται με την απόφαση.
«Είναι ηθοποιός που δραστηριοποιήθηκε στο θέατρο και την τηλεόραση μέχρι την προσωρινή κράτησή του. Όλες οι επιθέσεις είχαν κοινό τόπο το θέατρο και την τηλεόραση. Ο κατηγορούμενος δεν είναι ευπρόσδεκτος σε αυτό το χώρο. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι καταγγελλόμενες πράξεις έλαβαν χώρα πριν πολλά χρόνια και δεν έχουν περιέλθει σε γνώση του δικαστηρίου σας ίδιες συμπεριφορές. Είναι επικίνδυνος για τη δημόσια τάξη ; Η προσωρινή κράτηση έχει προληπτικό σκοπό. Στο παρόν στάδιο κρίνεται ότι η επιβολή περιοριστικών όρων είναι επαρκής και ικανή για να το αποτρέψει από ίδιες πράξεις και να εξασφαλίσει την παρουσία του στο δικαστήριο».
Αυτά σύμφωνα με τα δημοσιεύματα υποστήριξε ο εισαγγελέας και υιοθέτησε το δικαστήριο. Αφού δεν είναι ευπρόσδεκτος λοιπόν εκεί που φέρεται ότι διέπραξε όσα κατηγορείται, δεν θα τα ξαναδιαπράξει. Αφού δεν μπορεί να ξαναπάει στον «τόπο του εγκλήματος», δεν είναι επικίνδυνος. Προφανώς σε άλλον τόπο δεν μπορεί να «εγκληματίσει»
Αυτό είναι το κριτήριο ! Νέες διαστάσεις στη δικονομία.
Σημαίνει, λοιπόν, ότι ενώ αναμένεται σύντομα η έκδοση οριστικής απαλλακτικής ή καταδικαστικής απόφασης μία παρεμπίπτουσα απόφαση ουσιαστικά δημιουργεί πρόκριμα για την έκδοσή της (ιδίως για την κρίση περί ανασταλτικού αποτελέσματος σε περίπτωση καταδίκης) και βέβαια να σημειωθεί ότι είναι κάτι το οποίο ουδέποτε έχει συμβεί στα χρονικά, ιδίως όταν ο κατηγορούμενος δεν ανήκει στον χώρο των επωνύμων.
2) Λίγες μέρες πριν, το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Λαμίας αναγνωρίζει το ελαφρυντικό του συννόμου βίου στον δολοφόνο του Αλέξη Γρηγορόπουλου και τον αποφυλακίζει στις 28.6.2022 με ποινή κάθειρξης 13 χρόνια παραβιάζοντας το σκεπτικό της απόφασης της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου 2/2022 που αναίρεσε την προηγούμενη παρόμοια απόφαση λόγω ελλιπούς και αντιφατικής αιτιολογίας. Η απόφαση του Μ.Ο.Ε. φέρεται να έχει εκδοθεί κατά πλειοψηφία με τις ψήφους των ενόρκων 4 και μειοψηφούντες τους τακτικούς δικαστές, αλλά οι συνήγοροι παράστασης κατηγορίας καταγγέλλουν άλλα. Ανάμεσα σε όσα και το γεγονός ότι η μετ’ αναίρεση δίκη προγραμματίστηκε και οργανώθηκε στις 11.5.2022 χωρίς να κλητευθεί η παριστάμενη προς υποστήριξη της κατηγορίας μητέρα του Γρηγορόπουλου και οι συνήγοροι της στην δίκη, πράγμα που ήταν υποχρεωτικό δικονομικά, έστω και αν δεν είχαν δικαίωμα λόγου για τα ελαφρυντικά και για τις ποινές, πράγμα το οποίο αντιλήφθηκαν ιδιωτικά, μετέβησαν στο δικαστήριο, το κατήγγειλαν και έτσι διακόπηκε η δίκη, προκειμένου να αποκατασταθεί η κλήτευση και η παρουσία τους.
Αντί οποιασδήποτε θεσμικής φωνής συμπαράστασης προς αυτούς, ο Δικηγορικός Σύλλογος Λαμίας εκδήλωσε απροκάλυπτη εχθρότητα από το γεγονός ότι η αναταραχή της δίκης χάλασε την ησυχία της λειτουργίας των δικαστηρίων της πόλης και κήρυξε αποχή στις 9.6.2022, δημιουργώντας απαράδεκτα ένα πολιτικό κλίμα σε βάρος των παρισταμένων προς υποστήριξη της κατηγορίας σε αυτήν την πόλη, στην οποία ζουν και εργάζονται και οι ένορκοι της δίκης.
«Το Διοικητικό Συμβούλιο του Δικηγορικού Συλλόγου Λαμίας με δεδομένη την εξέλιξη της διαδικασίας και τις μεγάλες καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν στην εκδίκαση της υπόθεσης λόγω δημιουργηθεισών εντάσεων, προς αποφυγή περαιτέρω ταλαιπωρίας συνηγόρων και πολιτών που μετέχουν στις υπόλοιπες υποθέσεις αποφάσισε ομόφωνα την αποχή των μελών του από αυτές κατά τη σημερινή διαδικασία».
Αυτή ήταν η υποδοχή μιας απροκάλυπτης δικονομικής αυθαιρεσίας από τον θεσμικό φορέα των δικηγόρων της πόλης. Και δυστυχώς κανείς δεν αντέδρασε.
Όπως καταγγέλλουν και οι συνήγοροι, η απόφαση στις 28.6.2022 εκδόθηκε ύστερα από διάσκεψη μιάμισης ώρας, στο μεγαλύτερο διάστημα της οποίας η δικογραφία με τα χιλιάδες έγγραφα ήταν αφημένα στην έδρα και οι τακτικοί δικαστές που κληρώθηκαν για πρώτη φορά στην μετ’ αναίρεση δίκη, δεν είχαν την δυνατότητα να τα διαβάσουν, ούτε άλλωστε να παρακολουθήσουν ακροαματική διαδικασία και οποιαδήποτε άλλη επιχειρηματολογία, εκτός από αυτήν των συνηγόρων των κατηγορουμένων.
Όλα αυτά καταγγέλθηκαν στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου και ο απελθών Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου χρέωσε την αίτηση των συνηγόρων σε εισαγγελέα με ερώτημα εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις άσκησης αναίρεσης, η οποία και αναμένεται.
3) Ακολουθεί στις 4.7.2022 άλλη μία προκλητική αποφυλάκιση, του ακροδεξιού μεσίτη που καταδικάστηκε για την κακουργηματική θανατηφόρα σωματική βλάβη σε βάρος του Ζακ Κωστόπουλου απόφαση του Μ.Ο.Δ. Αθηνών, η οποία εκδόθηκε μόλις πριν από δύο μήνες (3.5.2022), τον έκρινε ένοχο και του επέβαλε ομόφωνα ποινή κάθειρξης 10 ετών χωρίς ελαφρυντικό. Ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος δεν είχε προφυλακιστεί καθ όλο το χρονικό διάστημα της υποδικίας και οδηγήθηκε στις φυλακές μετά την έκδοση της απόφασης. Δύο μήνες αργότερα και ενώ η απόφαση δεν έχει καν καθαρογραφεί, η τριμελής αμιγής σύνθεση δικαστών του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Αθηνών, εντελώς αιφνιδιαστικά αποφάσισε την αποφυλάκιση του, καταργώντας στην πράξη την απόφαση του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Αθηνών και περιφρονώντας την πολύμηνη διαδικασία (έναρξη 20.10.2021 και 17 συνεδριάσεις μέχρι τη λήξη), της οποίας η απόφαση υπήρξε εποικοδόμημα. Μία ολιγόλεπτης και μονομερούς διαδικασίας απόφαση χλευάζει επιδεικτικά στην πράξη την πολύμηνη διαδικασία και απόφαση δικαστών και ενόρκων πριν “στεγνώσει το μελάνι της” αφού ανατρέπει την κρίση τους χωρίς να μπεί στον κόπο να περιμένει να τη διαβάσει.
Παρά τον θόρυβο και την κατακραυγή δεν έχει εκδηλωθεί πρωτοβουλία από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου (που στο μεταξύ απέκτησε νέα ηγεσία από 1.7.2022) για να ελεγχθεί αναιρετικά η απόφαση, όπως είχε συμβεί με τις προηγούμενες αποφυλακίσεις Κορκονέα και Πατέλη που αναιρέθηκαν.
4) Στο τέλος της ίδιας εβδομάδας (8.7.2022) αποφασίστηκε από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Χαλκίδας, που έκανε δεκτή την προσφυγή τους παρά την απορριπτική εισαγγελική πρόταση, η αποφυλάκιση των κατηγορουμένων για τη δολοφονία του εμβληματικού αντιδικτατορικού αγωνιστή Σήφη Βαλυράκη που είχαν μόλις πριν από ένα μήνα (3.6.2022) προφυλακιστεί με σύμφωνη γνώμη ανακριτή και εισαγγελέα και έτσι είναι ελεύθεροι και πάλι να κουμαντάρουν τις θάλασσες της Ερέτριας, όπως και πριν. Το κριτήριο της «δυνατότητας πρόσβασης στον τόπο του εγκλήματος» δεν ίσχυσε για αυτούς. Παρά το γεγονός ότι το σχετικό βούλευμα αναφέρει ότι δεν αμφισβητεί την κρίση ότι υφίστανται σοβαρές ενδείξεις ενοχής εναντίον τους για το αδίκημα που κατηγορούνται (τους είδε αυτόπτης μάρτυρας να χτυπούν το θύμα), τους έκρινε με επιείκεια επειδή δεν είναι ύποπτοι φυγής.
5) Μόλις στις 13.7.2022 ένας άλλος επώνυμος κατηγορούμενος, ηθοποιός και σκηνοθέτης, καταδικάστηκε στο Μ.Ο.Δ. Αθηνών για δύο βιασμούς ανηλίκων που τελέστηκαν το 2015. Παρά το γεγονός ότι δεν του αναγνωρίστηκαν ελαφρυντικά, έλαβε για τους δύο αυτούς βιασμούς ποινή 12 ετών (ενώ για κάθε βιασμό ανηλίκου προβλέπεται η ποινή ισόβιας κάθειρξης) και γεννάται το ερώτημα ποια ποινή θα του είχε επιβληθεί εάν του είχε καταγνωστεί η οποιαδήποτε των ελαφρυντικών περιστάσεων που ζήτησε. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι ότι αποφυλακίστηκε και αυτός, αφού, έστω και οριακά, με ψήφους 4 προς 3, έγινε δεκτό το αίτημα του για χορήγηση ανασταλτικής δύναμης της έφεσης με περιοριστικούς όρους. όπως σημειώνει σε δηλώσεις του ο Συνήγορος του, «Οι τακτικοί δικαστές τον έκριναν αθώο». Και φαίνεται αυτό να επιβεβαιώνεται από τα δημοσιεύματα που αναφέρουν τα πρόσωπα τα οποία πλειοψήφησαν και μειοψήφησαν σε κάθε απόφαση. Ξέσπασε και πάλι ο γνωστός καυγάς αν φταίει (που δεν φταίει) για αυτό ο νέος Ποινικός Κώδικας, έτσι για αποπροσανατολισμό και μικροκομματική εκμετάλλευση.
Ευτυχώς εδώ εκδηλώθηκε άμεσα το ενδιαφέρον της Προϊσταμένης της Εισαγγελίας Εφετών Αθηνών, που ζήτησε τη δικογραφία για να ερευνηθεί το ενδεχόμενο εισαγγελικών εφέσεων.
6) Λίγους μήνες πριν, ξεκίνησε από τις 13.10.2021 να διεξάγεται στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών η δίκη για την υπόθεση Σεπολίων, με κατηγορούμενους συλληφθέντες στις 17.11.2020 στα πλαίσια της απαγόρευσης των συναθροίσεων για την επέτειο του Πολυτεχνείου. Οι συλληφθέντες είχαν ξυλοκοπηθεί, είχαν βασανιστεί, είχαν κρατηθεί αυθαίρετα και επιπλέον τους φόρτωσαν τον μισό Ποινικό Κώδικα. Μέσα από μία δίκη πολλών δικασίμων, αναδείχθηκαν οι αντιφάσεις των καταθέσεων των αστυνομικών και η έλλειψη βασιμότητας του υλικού της δικογραφίας. Στις 17.05.2022 οι κατηγορούμενοι και οι συνήγοροι τους πήγαν στο δικαστήριο για να πληροφορηθούν την δικαστική απόφαση. Αντί αυτού, πληροφορήθηκαν ότι η Πρόεδρος του δικαστηρίου μεταξύ και άλλων δικαστών παύθηκε λίγες μέρες πριν, ύστερα από διαδικασία πειθαρχικού ελέγχου εξαιτίας καθυστέρησης στην έκδοση αποφάσεων, και ότι η δίκη η οποία διεξήχθη δεν θα τελειώσει, αλλά θα ξαναγίνει από την αρχή (προσδιορίστηκε ήδη για τον Δεκέμβριο 2022 με άλλη σύνθεση). Οι μάρτυρες κατηγορίας (που είχαν την υποστήριξη ένστολων και μη συναδέλφων τους με πληθωρική παρουσία στο ακροατήριο της δίκης και ενεργή πρόκληση προς τα θύματα) θα έχουν την ευκαιρία να επανεξετάσουν τις καταθέσεις τους και να αποφύγουν νέες αντιφάσεις, ενώ οι κατηγορούμενοι θα δικαστούν ξανά από την αρχή, αφού η πολύμηνη βασανιστική διαδικασία «εξαφανίστηκε».
Για την σωρεία των ερωτηματικών που προκύπτουν σχετικά με τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής από την πλευρά των αρμόδιων θεσμικών αρχών, καμία από αυτές δεν είχε την τσίπα να δώσει εξηγήσεις και να βγει να απαντήσει στην κοινωνία και στα δημοσιεύματα.
7) Λίγους μήνες πριν, στις 22.10.2021, αστυνομικοί πυροβόλησαν επανειλημμένα μετά από ένοπλη καταδίωξη τους εποχούμενους σε κλεμμένο ΙΧ δράστες κλοπών, και αποτέλεσμα των πυροβολισμών αυτών ήταν ο θανάσιμος τραυματισμός του συνοδηγού 18χρονου Νίκου Σαμπάνη. Ανάμεσα στους πρώτους που έσπευσαν να συμπαρασταθούν στους κατηγορούμενους αστυνομικούς ήταν ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης, η δε απολογία τους στον Ανακριτή έγινε εν μέσω προστατευτικού κλοιού από αστυνομικούς, ενώ συνδικαλιστές εκπρόσωποι του κλάδου είχαν γεμίσει τους διαδρόμους του Πρωτοδικείου Πειραιά, και φυσικά οι δράστες δεν προφυλακίστηκαν.
8) Ένας αναρχικός κρατούμενος, ο Γιάννης Μιχαηλίδης, έχοντας εκτίσει 8,5 κάθειρξης, ζητά την αποφυλάκιση του με τα 3/5, όπως προβλέπει η σχετική νομοθεσία. Βρίσκεται σε απεργία πείνας από 23/05/2022, ενώ η αίτηση του έχει απορριφθεί από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Λαμίας (20.6.2022), μετά και απορριπτική πρόταση του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Λαμίας με το σκεπτικό ότι λόγω της αναρχικής ιδεολογίας του είναι επικίνδυνος για την τέλεση νέων αδικημάτων. Λες και δεν φτάνει που αυτή η ιδεολογία του απετέλεσε αιτία βασανισμών, απόδοσης πλειάδας αβάσιμων κατηγοριών από τις οποίες αθωώθηκε και μεροληπτικής αντιμετώπισης στις φυλακές. Τώρα πρέπει να αποτελέσει και την αιτία της απόρριψης του αιτήματός του. Το σκεπτικό αυτό επαναλαμβάνει εμπλουτισμένα η πρόταση του Εισαγγελέα Εφετών Λαμίας (6.7.2022), ενώ το Συμβούλιο Εφετών Λαμίας, που είναι αρμόδιο να αποφασίσει, με πολύ μεγάλη ραθυμία όρισε δικάσιμο στις 25.07.2022, ενώ έφεση έχει ασκηθεί από 20.6.2022, όταν δηλαδή θα έχει συμπληρώσει 63 ημέρες απεργίας πείνας και η ζωή του θα βρίσκεται σε τεράστιο κίνδυνο. Γενικά παρατίθενται όλες οι σχετικές ημερομηνίες για να διαπιστωθεί με πόση αδιαφορία και έλλειψη αίσθησης επείγοντος, πέραν όλων των άλλων, «λειτουργούν» οι αρμόδιες δικαστικές αρχές. Είναι αυτό που έλεγε ένα παλιό σλόγκαν «Πρόχειρα ναι, γρήγορα όχι».
9) Ένας καταδικασμένος για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης και έγκλειστος στις φυλακές Δομοκού για την υπόθεση της Χρυσής Αυγής, ο Νικόλαος Μιχαλολιάκος, νόσησε τους προηγούμενους μήνες από κορωνοϊό και μεταφέρθηκε αμέσως στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λάρισας. Παρέμεινε εκεί για όσο χρόνο χρειάσθηκε να νοσηλευθεί, και στην συνέχεια μεταφέρθηκε στο καλύτερο κέντρο αποκατάστασης της χώρας, όπου και παραμένει μέχρι να ανακάμψει.
Ένας άλλος κρατούμενος των ίδιων φυλακών, ο Δημήτρης Κουφοντίνας, μετά από εξαντλητική απεργία πείνας 66 ημερών τους πρώτους μήνες 2021, η οποία, σύμφωνα με τους γιατρούς, προκάλεσε σοβαρά μυοσκελετικά και νευρολογικά προβλήματα, δεν μεταφέρθηκε ποτέ πουθενά εκτός από το περιορισμένων δυνατοτήτων Νοσοκομείο της Λαμίας, και δεν μεταφέρθηκε ποτέ μετά τη νοσηλεία σε κέντρο αποκατάστασης, παρά την ρητή εκφρασμένη ανάγκη προς τούτο των θεραπόντων ιατρών του. Εκτός αυτού, και ενώ προβλέφθηκε να παραμείνει στις φυλακές Δομοκού, δεν του δόθηκε ατομικό κελί – αναρρωτήριο, ώστε να προστατευτεί τουλάχιστον από την μετάδοση του κοροναϊού, αλλά εγκλείστηκε με άλλους δύο κρατούμενους και, όπως ήταν φυσικό, νόσησε. Δεν μεταφέρθηκε σε κανένα νοσοκομείο για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, παρά τα υποκείμενα νοσήματα και την ευαλωτότητα του, αλλά παρέμεινε στις φυλακές Δομοκού, όπου και ευτυχώς την γλύτωσε.
Σαν πολλά δεν μαζεύονται ; Τι άλλο θα δούμε ;
Τα παραπάνω είναι καταλυτικά κάθε έννοιας ισονομίας και δικαιοσύνης, και δείχνουν ότι η δικαιοσύνη «του άλλου άκρου», εκείνη η δικαστική εξουσία που γνωρίσαμε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες σε αυτήν την χώρα, με την μονομέρεια της, με την απροκάλυπτη εύνοια σε όσους υπηρέτες του συστήματος και της άρχουσας τάξης περνούν από το εδώλιο του κατηγορουμένου και με την αμείλικτη εκδικητικότητα της σε όσους φέρονται σαν εχθροί του κατεστημένου, φαίνεται να επανέρχεται και να διεκδικεί δυναμικά το παρόν στην πρώτη γραμμή του μετώπου εξουσίας. Ούτως ή άλλως, τα δικαστήρια έχουν παύσει προ πολλού να λειτουργούν ως μηχανισμός έννομης και δικαστικής προστασίας, αφού η αύξηση του κόστους, η γραφειοκρατικοποίηση και η καθυστέρηση στην έκδοση των αποφάσεων αποτρέπουν οποιαδήποτε μικρή και μέση υπόθεση από την καταφυγή της στα δικαστήρια.
Ως μηχανισμός επιλεκτικής καταστολής όμως πρωτοπορεί, αποφυλακίζει βιαστές και δολοφόνους και κρατά στη φυλακή ανθρώπους που έχουν όλες τις προϋποθέσεις να αποφυλακιστούν, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή τους. Τα μηνύματα που παίρνει από την κυβέρνηση, της οποίας η αλαζονεία και η έπαρση επαυξάνεται όσο αισθάνεται πραγματικά ότι παίζει σε γήπεδο χωρίς αντίπαλο, σε συνδυασμό και με τα μηνύματα της πρόσφατης εναλλαγής των συσχετισμών των συνδικαλιστικών δυνάμεων στην Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, αλλά και την απραξία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και άλλων σχετικών φορέων είναι προφανή. Βρήκαν τελευταία έναν νέο εχθρό, τις «τηλεδίκες», συνυπέγραψαν μια αόριστη διακήρυξη και εξήγγειλαν διώξεις. Λίγες μέρες μετά τους είδαμε να επιβραβεύουν βασικούς πρωταγωνιστές των τηλεδικών της περιόδου με την παρουσία τους σε συνέδριο ποινικολόγων. Και η επιβράβευση παρήγαγε τη δυναμική της.
Μερικών ανθρώπων η ζωή είναι πολύ φτηνή στη χώρα μας, ιδίως αν είναι θύματα αστυνομικών επιθέσεων, πρόσφυγες, θύματα εργατικών ατυχημάτων. Ελπίζουμε όχι και απεργοί πείνας.
Μερικών βιαστών και δολοφόνων η αντιμετώπιση είναι ένα χάδι. Αρκεί να είναι «στη σωστή πλευρά της ιστορίας».
Και μερικών άλλων κρατουμένων η θέση τους είναι πάντα έξω από την υφ όρον απόλυση, έξω από την απαιτούμενη υγειονομική περίθαλψη, έξω ακόμα και από την εφαρμογή φωτογραφικών νόμων που έγιναν για αυτούς, όταν η εξουσία αλλάξει τακτική. Αρκεί να είναι πάντα στην απέναντι πλευρά.
Στους λίγους αυτούς μήνες έχει διαμορφωθεί ένα δικαστικό σκηνικό το οποίο κινδυνεύει να ανατρέψει τον σεβασμό στις ελευθερίες και στα δημοκρατικά δικαιώματα, που κατακτήθηκε όλα αυτά τα χρόνια με αγώνες στα δικαστήρια, και οδήγησε στην έκβαση πολύ σημαντικών αποφάσεων, αντίθετων στα νεύματα των φορέων των άλλων εξουσιών. Η υποκρισία της τακτικής «Πρώτα μας λέτε σπάστε την σιωπή και ύστερα καλύπτετε τον κακοποιητή», που δίκαιο καταγγέλλεται από φεμινιστικές οργανώσεις και συλλογικότητες είναι απροκάλυπτη. Η δικαιοσύνη «του άλλου άκρου» δείχνει να διεκδικεί την δυναμική της επάνοδο. Ας μην το επιτρέψουμε.
Η εξέλιξη αυτή εκθέτει και προκαλεί βάναυσα όσους αγωνιζόμαστε μέσα από το θεσμό των δικαστηρίων για να απαιτήσουμε κοινωνική δικαιοσύνη. Τα μηνύματα από τη μία ατιμωρησίας και ενθάρρυνσης στην ρατσιστική βία και τα αντίστοιχα εγκλήματα και από την άλλη ρεβανσισμού και εξόντωσης των πολιτικών αντιπάλων είναι πολλαπλά και ογκούμενα.
Η κοινωνία οφείλει να αντιδράσει άμεσα και να αποβάλει αυτή τη «δικαιοσύνη» σαν έναν κακοήθη όγκο από τον οργανισμό της. Να επιβάλει την ανατροπή της ατιμωρησίας, την ισονομία, την προστασία από δολοφόνους και βιαστές, την λήξη των φρονηματικών αντιμετωπίσεων. Γιατί η δικαιοσύνη δεν χαρίζεται, κατακτιέται. Και δεν την χρωστάμε σε κανέναν.
Αθήνα, 14.7.2022
Κώστας Παπαδάκης
Kι αυτή η Αττική η γη, η πάνσοφη κι ωραία το καύχημα, το κόσμημα, τ΄ άνθος όλου του κόσμου
μέλλει κι αυτή να ερημωθεί κι η στάθμη της να πέσει από τ' άγρια κύματα κι από τη συμφορά
(Νοστράδαμου Προφητείες αποδ. Alan Wistful μτφ Π. Νικολαϊδης V.31)
atticavoice@gmail.com
