Αλήθεια, έχουμε αναρωτηθεί ποτέ ως άνθρωποι που έτυχε να ζήσουμε μέσα σε περιβάλλον που το δημιούργημα μας, ο αστικός πολεοδομικός ιστός, συναντάει τους ιθαγενείς πληθυσμούς ποιος είναι ο  δικαιωματικός χρήστης της γης που βαφτίσαμε δική μας; Μάλλον όχι αλλά αυτό δεν είναι λόγος για να αισθανόμαστε άσχημα που ζούμε εδώ που ζούμε. Είτε αυτόχθονες είτε ετερόχθονες, κάπου θα έπρπε να μείνουμε. Να κατοικήσουμε και να μεγαλώσουμε. Μπορεί εμείς οι ίδιοι, μπορεί και τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας και σε κάθε περίπτωση, οι επόμενες γενιές. Άλλωστε -όπως λέει και ο μέγας Νίκος Τσιφόρος- "Λες έχω αμπέλια και χωράφια και σπίτια και γης. Κουράδες έχεις. Κανένας άνθρωπος δεν έχει γη. Η γης έχει εμάς και σπάει κέφι μαζί μας, άσε που την ενοχλάμε κάθε λίγο σαν κοτόψειρες"* και με αυτόν τον λόγο του θέλει να μας διδάξει πως αφού η γη δεν ανήκει σε κανέναν, οφείλουμε να τη σεβόμαστε. Να την αντικρύζουμε με δέος και να της φερόμαστε με τον απαραίτητο σεβασμό.

Όταν ο Τσιφόρος γράφει τη λέξη "γη" στο συγκεκριμένο διήγημα, αναφέρεται στον τόπο, τον "σταθμό" που ζει το υποκείμενο του, θα λέγαμε με άλλα λόγια. Δηλαδή η γη είναι το σύνολο των βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων που ισορροπούν, αλληλοεπιδρώντας μεταξύ τους και έτσι εξασφαλίζουν την ύπαρξη μας. Το υπέδαφος, το έδαφος, το νερό, ο αέρας ως αβιοτικοί παράγοντες και τα φυτά και τα ζώα όλων των βασιλείων, των συνομοταξιών, των ομοταξιών, των τάξεων, των οικογενειών, των γενών και των ειδών.

Τι ωραία ερμηνεία που αποδώσαμε στον Νίκο Τσιφόρο! Μία ερμηνεία που ενδεχομένως δεν θα την είχε ποτέ σκεφτεί ο ίδιος ή -λογικότερα- δεν θα την έγραφε ποτέ. Και όμως. Αυτή είναι η σωστή απόδοση της έννοιας που θέλει να εκφράσει ο συγγραφέας αφού αυτή είναι και η περιγραφή της ταιριαστής στη γη, λέξης "οικοσύστημα". Μόνο που επειδή στην περίπτωση του Τσιφόρου αλλά και τη δική μας, υπάρχει άλλος ένας βιοτικός παράγοντας, ο θεωρούμενος και πιο σημαντικός, που δεν αναφέρεται. Δεν αναφέρεται (λόγω εγγενούς υπεροψίας) αλλά περιλαμβάνεται και είναι ο άνθρωπος. Αυτός που άτομα του είδους του πιστεύουν πως τους ανήκει η γη. Άλλοι πιστεύουν πως τους ανήκει ολόκληρη και άλλοι αρκούνται σε μέρος της. Είναι θέμα πολιτισμικό. Σε αυτούς αναφέρεται ο συγγραφέας και αυτούς προσπαθεί να συνετίσει με το εύστοχο αλλά αηδιαστικό "κουράδες έχεις".

Με τη μαύρη περίσταση της εγκληματικής παρέμβασης στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, θυμηθήκαμε τον συγγραφέα. Ειδικά στην περίπτωση εκείνων που θεωρούν εφικτό το να θέσουν τη γη υπό τη δεσποτεία τους και να τη χρησιμοποιήσουν για να επιτύχουν οικονομικό όφελος. Κανείς δεν ισχυρίζεται πως η γη δεν είναι από τους θεμελιώδεις συντελεστές παραγωγής, Είναι και παραείναι. Όμως πως αντιλαμβάνεται την αξία της ο σημερινός άνθρωπος (ο Homo economicus); Η αστικοποίηση γεννά αύξηση αξιών. Αξιών που δεν έχουν σχέση με την παραγωγή αλλά με την κατανάλωση του ίδιου του συντελεστή παραγωγής. Δεν είναι η γη που θα καλλιεργηθεί και θα αποδώσει, δεν είναι η γη που θα κατοικηθεί. Είναι η χρηματιστηριακή γη που θα γεννά πλασματικές αξίες στις διαδοχικές μεταβιβάσεις της μέχρι να εξαντληθούν τα στοιχεία που την καθιστούν ελκυστική, οπότε θα αρχίσει η απαξίωση της. Έτσι καταναλώνουν σήμερα οι άνθρωποι του λεγόμενου "πολιτισμένου" κόσμου. Στη διάρκεια της μακάβριας (αλλά και σύντομης σε πλανητικό χρόνο) ιστορίας, θα εμφανιστούν επενδυτές, αξιοποιητές - εκμεταλλευτές, μεσίτες και πελάτες. Όλοι για να κερδοσκοπήσουν πάνω στο κοινό μας αγαθό. Και όταν λήξει η ιστορία με την απαξίωση του, τότε θα φύγουν και θα αφήσουν πίσω τους ερείπια από Mall, πάρκα αναψυχής, δρόμους και υποδομές. Στο σύντομο δηλαδή πέρασμα μας διαλύουμε ό,τι γέννησε η μακροχρόνια διαδικασία της φυσικής επιλογής και εξέλιξης**

Και όμως. Έχουμε αποδείξει πως και μυαλό έχουμε και όταν θέλουμε, μπορούμε να επιλέξουμε το να ζήσουμε αρμονικά με το περιβάλλον γύρω μας, χωρίς να το καταναλώσουμε σαν να μην υπάρχει αύριο. Η έννοια κλειδί για την επιλογή μας αυτή δεν είναι άλλη από το οικονομικό σύστημα που προκρίνουμε με τις επιλογές μας, να επικρατήσει. Ναι, "είναι ο καπιταλισμός" που με την ανάγκη του για διαρκή μεγέθυνση καταναλώνει ασύστολα. Από τη γη και το νερό, μέχρι την ανθρώπινη ζωή όπως μαρτυρούν τα δυστυχήματα σε χώρους με μεγάλη ένταση εργασίας ή με παράκαμψη των μέτρων ασφαλείας για την επιτάχυνση της παραγωγής. Ή με την εκμετάλλευση μικρών παιδιών για την εξόρυξη σπανίων γαιών που χρειάζονται τα κινητά μας τηλέφωνα ή ο υπολογιστής στον οποίο γράφεται το παρόν κείμενο.

Η μύγα (ή η πεταλούδα αν θέλετε) που πέταξε στην Κίνα ήρθε μέχρι τον Πειραιά για να στήσει σταθμό μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων, αξίωσε την απομάκρυνση των επιβατικών πλοίων και οι αδέσμευτες κυβερνήσεις μας έσπευσαν να την εξυπηρετήσουν.  Η επιβατική κίνηση όμως κάπου έπρεπε να πάει και εφόσον επιλέχθηκε η Ραφήνα ως προορισμός, έπρεπε να γίνουν οι απαραίτητες υπερ-υποδομές υποδοχής και ο χώρος στον οποίο θα εγκαθίσταντο δεν ήταν άλλος από τον ελεύθερο, δημόσιο και φυσικό χώρο του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Όπως και ο χώρος του λιμανιού που το αποκαλούμενο "Monster" Plan βρίσκεται επί θύραις, Ζούμε στην πράξη μία επιθετική παραλλαγή της θεωρίας του χάους που εδώ καταλήγει πάλι σε χάος και υποβάθμιση. Καταλήγει στο χάος που θέλουν να δημιουργήσουν οι κάθε λογής ακαλλιέργητοι "πολιτισμένοι'  που η φιλοδοξία τους είναι να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των αφεντικών τους με αντάλλαγμα τον τίτλο "αντιδήμαρχος" στην πόρτα τους ή στο προφίλ τους στο facebook.

Ούτε "κοινωνικοί λόγοι" ούτε συγκοινωνιακοί - για την εξυπηρέτηση του κοινού, λόγοι ούτε "αναπτυξιακοί λόγοι" επιβάλλουν την καταστροφή, που οι ύποπτοι "οραματιστές" αποκαλούν πρόοδο και τη συνοψίζουν στην εμετική φράση "Μα για πόσο θα μείνει η Ραφήνα ένα ψαροχώρι;" εννοώντας πως τώρα είναι ψαροχώρι που δεν τους χωράει και η καταστροφή της θα την αναγορεύσει σε "μητρόπολη". Μητρόπολη αφιλόξενη με οσμή ψαροχωρίου. Σαν τον Καραγκιόζη με λουστρίνια.

Και ποιος θα θυσιαστεί στο όνομα της "προόδου";

Πρώτα πρώτα οι ίδιοι οι κάτοικοι, αφού όπως δείχνει η διεθνής εμπειρία, τα μεγάλα αντιπλημμυρικά δεν είναι τίποτα άλλο από πεπαλαιωμένης αντίληψης παρεμβάσεις που στις προηγμένες χώρες θεωρούνται ξεπερασμένα και επικίνδυνα. Το είχε εξηγήσει και πριν από 3 χρόνια ο καθηγητής του University of Oklahoma (Oklahoma State τότε) Jason Vogel αλλά ενώ "αρμόδιος" διοικητικός υπήρχε στο χώρο, προτίμησε να στρέψει τα νώτα του στην εκδήλωση με μία μωρουδίστικη και αγενέστατη κίνηση. Κανονικά  δεν αξίζει να ασχολείται κανείς με όσους κάνουν σα μωρά όταν η αλήθεια τους ξεβολεύει από αυτό που βολικά έχουν ετοιμάσει, αλλά τα μωρά δεν μπορούν να κρίνουν. Έτσι και οι μωροί είναι ακατάλληλοι για να κρίνουν και αυτό τους καθιστά επικίνδυνους όταν τους δίνεται εξουσιοδότηση λήψης απόφασης για τα κοινά. Έτσι, όπως η Μάνδρα πνίγηκε από ένα εγκιβωτισμένο ρέμα, έτσι και στη Ραφήνα το ίδιο σενάριο χτίζεται. Από μωρά.

Ακόμα και αν οι άνθρωποι βρουν λύση, με βάρκες, φουσκωτά, σχεδίες ή ό,τι άλλο μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους, υπάρχουν και εκείνοι που δεν ανησυχούν για αυτά. Γιατί δεν τα έχουν υπόψη τους ως κάτι ασυνήθιστο αλλά ως κάτι ενταγμένο στον κύκλο της ζωής. Κυρίως όμως γιατί εφόσον συμβούν όλα αυτά τα άσχημα, αυτοί  θα είναι ήδη εξαφανισμένοι. Νεκροί ή μετανάστες σε άλλα μέρη, δεν θα είναι εδώ αν και όταν υλοποιηθούν τα σχέδια καταστροφής του υπουργείου και της περιφέρειας, με φανατικό χειροκροτητή τον δήμο. Λίγοι από τους προαιώνιους κατοίκους του τόπου που θέλουμε να τους κλέψουμε, απεικονίζονται παρακάτω. Κάποιες από αυτές τις υπάρξεις δεινοπαθούν τις τελευταίες μέρες. Η μέρα τους ξεκινάει νωρίς, με ήχους και τραγούδια αλλά πολύ γρήγορα ξεκινάει ο τρόμος των μηχανών. Ο τρόμος του Homo economicus που δεν εννοεί να καταλάβει πως "Κουράδες έχει"

 Τα παιδιά ακόμα αγωνίζονται να καλύψουν τα κενά που γεννάμε οι μεγάλοι

* Τα παιδιά της πιάτσας - Το απόλυτο μηδέν, Εκδόσεις ΕΡΜΗΣ 1978.

**Διαδικασία η οποία απέτυχε τελικά και απόδειξη είναι η παρουσία του "homo economicus"