«Σαραντατρείς μέρες έκλεισαν από την απελευθέρωση... Και η πέμπτη φάλαγγα κρατάει όλες τις θέσεις της... Να ξεριζωθεί αποφασιστικά κάθε κίνδυνος για αντιλαϊκή τυραννία. Και να ξέρουν, μια και καλή, όλοι οι ανοιχτοί ή κρυφοί εραστές της δικτατορίας ότι ισχύει στις μέρες μας πιο πολύ από κάθε άλλη φορά ο μεγάλος λόγος που μας κληροδότησε η Γαλλική Επανάσταση: "ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ ΔΕΝ ΤΟΥ ΜΕΝΕΙ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕΙ ΠΑΡΑ `Η ΤΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ `Η ΤΑ ΟΠΛΑ!"».

Πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη, 25/11/1944

Ο σκληρός Δεκέμβρης του 1944, όσο κι αν δεν το θέλουν οι ιδεολογικοί απόγονοι των ταγματασφαλιτών και των πάσης φύσης συνεργατών του κατακτητή,  είναι μία φλέγουσα, ζωντανή μνήμη. Μία οδυνηρή μνήμη που οι ευωχούμενοι απόγονοι εκείνων που για να επιβιώσουν έθαβαν τους νεκρούς στον κήπο, αδήλωτους για να μη κοπεί το δελτίο τροφίμων και έτρωγαν από τα σκουπίδια των κατακτητών, έχουν πια ξεχάσει. Μαζί με την πείνα, τη σκλαβιά και τη δυστυχία, ξέχασαν και τους συνεργάτες των ναζί και των φασιστών, που απολάμβαναν τους καρπούς της προδοσίας ενός ολόκληρου λαού. Και οι δωσίλογοι, οι ταγματασφαλίτες και οι μέχρι τις 12/10/1944 συνεργάτες της κατοχικής εξουσίας, αντί να πληρώσουν το δίκαιο αντίτιμο της ενοχής τους στο κολοσσιαίο έγκλημα, για άλλη μια φορά αποτέλεσαν τους χρήσιμους εγκληματίες που θα επέβαλλαν την παλινόρθωση του αστικού κράτους. Των ανδράποδων και των μηχανισμών τους δηλαδή, που γίνονται πρόθυμα στηρίγματα της κάθε βάρβαρης εξουσίας, του κάθε ανθρωποβόρου Κράτους.

Δύο μόνο μέρες ελευθερίας, μετά από 1.264 ημέρες χιτλερικής σκλαβιάς πρόλαβε να ζήσει η χώρα. Τόσο αίμα αντιστασιακών και αγωνιστών χυμένο για 2 μέρες ελευθερίας. Από τις 12 Οκτωβρίου 1944, που  ο ΕΛΑΣ απελευθέρωσε την Αθήνα μέχρι τις 14 Οκτωβρίου. Ώρες αφού είχαν αποχωρήσει οι Γερμανοί από την Αθήνα, Άγγλοι αλεξιπτωτιστές πέφτουν στα Μέγαρα και στη συνέχεια μπαίνουν «απελευθερωτές» στην ήδη ελευθερωμένη από τον ΕΛΑΣ Αθήνα.

Ο λαός, αυτός ο λαός ο πεινασμένος και πάντα -σκόπιμα ή από άγνοια γελασμένος- τους υποδέχεται με ενθουσιασμό σαν συμμάχους. Κυριαρχούν τα συνθήματα υπέρ του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Λαϊκή απαίτηση είναι να τιμωρηθούν οι προδότες - συνεργάτες των Γερμανών και Ιταλών φασιστών. Οι Άγγλοι, εφαρμόζοντας το αποικιοκρατικό τους δόγμα, καταλαμβάνουν το κέντρο της Αθήνας. Μαζί καταλαμβάνουν και στρατηγικά σημεία για τον έλεγχο των ιθαγενών. Οι προδότες, αυτοί που ο βασανισμένος λαός απαιτούσε να πληρώσουν για τα φρικτά εγκλήματα τους, ήδη διαπραγματεύονται την παροχή των υπηρεσιών τους στη «νέα κατάσταση» αλλά «κανείς δεν γνωρίζει», όπως θέλουν να πιστεύουν οι σημερινοί απολογητές τους.

Από τις 15/10/1944 άρχισαν οι προκλήσεις των ταγματασφαλιτών. Το αίμα κυλάει και  βάφει τους δρόμους της Αθήνας. Οι πρώτοι νεκροί της «νέας κατάστασης» είναι γεγονός. Καταγράφονται καταγγελίες για άγρια τρομοκρατία, παράνομες συλλήψεις, ξυλοδαρμοί φοιτητών αμέσως μετά την Απελευθέρωση. Η αποκατάσταση της «αστικής δημοκρατίας» έχει αρχίσει και οι ωδίνες της είναι φρικτές, όπως είναι και αυτοί που την προετοιμάζουν.

Στις 18 Οκτωβρίου 1944 φτάνει στην Ελλάδα η προσχηματική κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» με επικεφαλής τον Γεώργιο Παπανδρέου. Φυσικά μαζί φτάνει και ο Άγγλος τοποτηρητής, ο στρατηγός Ρόναλντ Σκόμπι μαζί με στρατεύματα που αποβιβάζονται στον Πειραιά. Οι Άγγλοι, παρά την ήδη ορατή παρακμή τους, γνωρίζουν καλά τον τρόπο εδραίωσης της αποικιοκρατίας και έχουν ήδη τα διαπιστευτήρια των ντόπιων συνεργατών τους, που δεν είναι άλλοι από τους συνεργάτες και του προηγούμενου κατακτητή Των Γερμανών.

Χίτες, ταγματασφαλίτες και χωροφύλακες συνεχίζουν την κατατρομοκράτηση του «απελευθερωμένου» λαού, για λογαριασμό των νέων αφεντικών τους, των Άγγλων και της κυβέρνησης - μαριονέτας των αποικιοκρατών.

Στις 5 Νοεμβρίου 1944 ο Παπανδρέου ανακοινώνει ότι την 1η Δεκεμβρίου θα διαλυθεί η Εθνική Πολιτοφυλακή του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, δίχως καν να συζητήσει με τον λαϊκό στρατό που έδωσε τον αγώνα όσο ο ίδιος βρισκόταν στην ασφαλή αγκαλιά των πατρόνων του. Τα πράγματα αρχίζουν και γίνονται χειρότερα. Η νέα Κατοχή γεννιέται και για τη στήριξη της, στις 10 Νοεμβρίου 1944 φτάνει στην Αθήνα η Ορεινή Ταξιαρχία με αποστολή της τη στήριξη της νέας εξουσίας. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη για την ταυτότητα της νέας Κατοχής από τη διαβόητη εντολή του Τσώρτσιλ προς τα κατοχικά στρατεύματα που έστειλε, να «μη διστάσει να ανοίξει πυρ αν αυτό είναι απαραίτητο» ή όπως διατυπώθηκε από τον ίδιο, προς τον σφαγέα Σκόμπι αργότερα στις 4/12/1944,  «μη διστάσετε να ενεργήσετε ωσάν να ευρίσκεστε σε μια κατακτημένη πόλη όπου έχει ξεσπάσει μια τοπική εξέγερσης»

Ο Παπανδρέου, πειθήνιο όργανο της αγγλικής Κατοχής, προχωρά ακόμα ένα βήμα και την 30ή Νοεμβρίου 1944 βγάζει διαταγή που καθορίζει τις ημερομηνίες διάλυσης του ΕΛΑΣ και της πολιτοφυλακής. Αυτό ενώ ακόμα δεν έχει λυθεί -μαζί με τους υπουργούς της Αριστεράς- το πρόβλημα των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας. Μοιραία ακολουθεί την 1^η  Δεκεμβρίου η παραίτηση από την κυβέρνηση όλων των υπουργών της αριστεράς. Μάταια το ΕΑΜ απηύθυνε έκκληση στις συμμαχικές δυνάμεις πως ο ΕΛΑΣ είναι μοχλός σταθερότητας στη χώρα και κατήγγειλε την παρέμβαση του αρχιστράτηγου Σκόμπι. Μάταια επίσης χιλιάδες λαού, σε μαζικές διαδηλώσεις που συμμετέχουν καθηγητές, φοιτητές, διανοούμενοι,  αξίωναν να μην διαλυθεί ο ΕΛΑΣ.

Ο Σκόμπι όξυνε ακόμα περισσότερο την κατάσταση με ένα χυδαίο διάγγελμα, γεμάτο απειλές πείνας και περαιτέρω εξαθλίωσης του ελληνικού λαού αν αυτός δε συμμορφωνόταν και δεν αποδεχόταν τη διάλυση του ΕΛΑΣ και τη συνεπαγόμενη στελέχωση Ενόπλων Δυνάμεων και σωμάτων ασφαλείας από τους εκλεκτούς των Άγγλων, πρώην συνεργάτες της κατοχικής εξουσίας και άλλα άκαπνα αλλά πειθήνια όργανα των νέων κατακτητών. Το διάγγελμά του προκάλεσε θλιβερή εντύπωση και έντονη δυσφορία. Οι  συνοικίες της Αθήνας αγανάκτησαν. Ο κόσμος με ντουντούκες, τραγούδια, καμπάνες και παρελάσεις έκανε την αγανάκτησή του ξεκάθαρη. Παρά την αδιάλειπτη τρομοκρατία που εφάρμοζαν οι Άγγλοι,  η κυβέρνηση μαριονέτα και οι συνεργάτες τους (και πρώην συνεργάτες των Γερμανών) ο κόσμος αντιδρούσε στην επερχόμενη νέα Κατοχή. Οι μνήμες ήταν πολύ νωπές και κανένα διάγγελμα, καμία υπόσχεση των εισβολέων δεν μπορούσε να πείσει για το «αγαθό» των προθέσεων τους. Πόσο μάλλον όταν η βίαιη καθημερινότητα εξέθετε καθημερινά τις αληθινές προθέσεις των αποικιοκρατών και των συνεργατών τους.

Ενώ οι διαδηλώσεις σε όλες τις γειτονιές είναι καθημερινές, το ΕΑΜ αποφασίζει ένα μεγάλο συλλαλητήριο την Κυριακή στις 3 Δεκεμβρίου 1944  υπέρ της προστασίας των ελευθεριών  του λαού αφενός και για τη σύλληψη και τιμωρία των συνεργατών των Γερμανών, των δωσίλογων και των προδοτών του λαού αφετέρου. Καλείται, λοιπόν, παλλαϊκή συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος στις 11 το πρωί, Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 1944.  Το συλλαλητήριο απαγορεύτηκε από τον εσμό που δήλωνε «ελληνική κυβέρνηση» αλλά χιλιάδες λαού αγνόησε την απαγόρευση και βρέθηκε στο δρόμο. Η συμμετοχή στο συλλαλητήριο ήταν μνημειώδης. Άνθρωποι περπάτησαν με τις ώρες για να φτάσουν στο Σύνταγμα από παντού. Στο Ρουφ Βρετανοί χτυπούν τους Πειραιώτες που ανέβαιναν στην Αθήνα. Βρετανικά τανκ και θωρακισμένα έριχναν εκφοβιστικές ριπές.

Αστυνομικοί, χωροφύλακες, τσολιάδες της ανακτορικής φρουράς, συμμορίες χιτών (της φασιστικής οργάνωσης «Χ») άρχισαν να πυροβολούν τους διαδηλωτές. Έγινε μακελειό στην Ηρώδου Αττικού μπροστά από την αμερικανική πρεσβεία, στους στύλους του Ολυμπίου Διός, στο Ζάππειο, στο Σύνταγμα και αλλού. Οι ταγματασφαλίτες μπουραντάδες, οι συμμορίες των Χιτών και της χωροφυλακής στήνουν ενέδρες στους δρόμους σκοτώνουν, συλλαμβάνουν, βασανίζουν. Αποτέλεσμα της επίθεσης 28 νεκροί και 140 τραυματίες.

Ο σφαγέας Σκόμπι δηλώνει στους δημοσιογράφους πως θα επιβάλει την τάξη και ζητά άμεσα ενισχύσεις. Η νέα Κατοχή είναι πια γεγονός και αυτή τη φορά οι συνεργάτες της δεν κινούνται μόνο στα  υπόγεια των κατοχικών δυνάμεων ασφαλείας ή στους σκοτεινούς δρόμους αλλά έχουν αξιώματα και κυβερνητικές θέσεις. Ο πεινασμένος για ψωμί κι ελευθερία λαός, ακόμα μία φορά πεθαίνει στους δρόμους προδομένος από Έλληνες και ξένους.

Στην Αθήνα οι Βρετανοί με τη βοήθεια της αμερικανικής αεροπορίας μεταφέρουν ενισχύσεις από τα αεροδρόμια του Ελληνικού, της Ελευσίνας και του Τατοϊου. Στην Αθήνα βρίσκονται η 5η Ινδική Ταξιαρχία, το πυροβολικό της 4ης Ινδικής Μεραρχίας, η 4η Βρετανική Μεραρχία, η 46η Βρετανική Μεραρχία και ειδικές δυνάμεις. Σύνολο ανδρών, 80.000. Όλοι για τη «διασφάλιση της ειρήνης» και την «αποκατάσταση» της -δικής τους- «τάξης»

Τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου οργανώνεται  μεγάλη συγκέντρωση και ενώ οι Αθηναίοι θάβουν τους νεκρούς τους, δέχονται πάλι επίθεση που αφήνει πίσω της 100 νεκρούς και τραυματίες.

Ο σφαγέας Σκόμπι κηρύσσει στρατιωτικό νόμο. Βρετανικές δυνάμεις κυκλώνουν και αφοπλίζουν το 2ο Σύνταγμα της ΙΙ μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Ο ΕΛΑΣ αρχίζει τις επιχειρήσεις κατά των χιτών και των αστυνομικών τμημάτων της Αθήνας και του Πειραιά. Την επομένη, ο Σκόμπι θα πάρει τη διαβόητη και αποκαλυπτική της νέας Κατοχής, διαταγή από τον Τσόρτσιλ να συμπεριφέρεται σαν να βρίσκεται σε κατεχόμενη πόλη. Όπως αναφέρεται και στο πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη της 25/11/1944 που θέσαμε ως εισαγωγικό απόσπασμα του παρόντος, μπροστά σ' αυτή την κατάσταση ο λαός έπρεπε να διαλέξει. Τις αλυσίδες ή τα όπλα. Και διάλεξε τα όπλα.

Η ένοπλη πάλη και αντίσταση του λαού ξεκινά. Αγγλικά αεροπλάνα, που έβγαλαν τα σήματά τους (!!!) πυροβολούν τις συνοικίες στο Χαλάνδρι, στο κέντρο της Αθήνας και  στον Πειραιά.

Το χρονικό των μαχών που ακολούθησαν είναι γνωστό και για όσους θέλουν περισσότερες πληροφορίες, διαθέσιμο σε βιβλία και ιστοτόπους. Δεν μπορούμε να το παρουσιάσουμε εκτενέστερα εδώ για λόγους οικονομίας χώρου. Θα σημειώσουμε μόνο πως όταν ο Ερυθρός Σταυρός αναγνώρισε την κατάσταση ως εμπόλεμη και αποφάσισε να εφαρμόσει τα διεθνή νόμιμα, οι αποστολές του δέχτηκαν επιθέσεις τόσο από τους ταγματασφαλίτες, τους χίτες, τους αστυνομικούς, τους χωροφύλακες και φυσικά από τους Άγγλους στρατιώτες. Έχουν καταγραφεί αυτές οι επιθέσεις σε συσσίτια σε αποστολές τροφίμων και φαρμάκων και γενικότερα σε αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας, από δημοσιογράφους και από τους ίδιους τους ανθρώπους του Ερυθρού Σταυρού. Επρόκειτο για την εξόφθαλμη εδραίωση μίας Κατοχής που αποτέλεσε τη μήτρα από την οποία ξεπήδησε το κράτος βίας που από τότε -με ασήμαντα διαλείμματα- κυβερνά τη χώρα μέχρι σήμερα.

Σκηνή από συσσίτιο

Ο Δεκέμβριος του 1944 είναι η μακάβρια γενέθλια μέρα της μεταπολεμικής Ελλάδας και μία  διαρκής υπενθύμιση της θέσης της χώρας στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη.

Αυτό για όσες και όσους αναρωτιούνται γιατί η χώρα δεν μπορεί να ξεβαλτώσει από τη μοίρα που της ορίζουν όσοι αποτέλεσαν και αποτελούν πρόθυμους συνεχιστές της κληρονομιάς εκείνων που τον Δεκέμβρη του 44 διαμόρφωσαν το μέλλον της. Τότε και για -άγνωστο ακόμα πόσες- δεκαετίες.

Δείτε επίσης το ελληνικού ενδιαφέροντος φιλμ από την απελευθέρωση όπου  υπάρχουν σκηνές διάρκειας περίπου 4.30′,. Πηγή XYZ Contagion (βλ. παρακάτω Πηγές)

Πηγές και προτάσεις για περισσότερες πληροφορίες:

Δεκέμβρης '44, Οι μάχες στις γειτονιές της Αθήνας, Ε Ιστορικά, Η μάχη της Αθήνας

Κωστόπουλος, Τάσος (2016). Κόκκινος Δεκέμβρης: Το ζήτημα της επαναστατικής βίας. Αθήνα: Βιβλιόραμα

XYZ Contagion

Alfavita.gr

E-Prologos.gr

Ριζοσπάστης