Ένα από τα πιο άμεσα αντιληπτά στην καθημερινότητα χαρακτηριστικά της διεθνοποιημένης οικονομίας είναι η απανθρωποποίηση της σχέσης πωλητών – πελατών.
Θυμάμαι πόσο γελοία και πλαστικά φαίνονταν σε όλους μας τα χαμόγελα των εργαζόμενων σε αλυσίδες φαστ-φουντ πριν από είκοσι και βάλε χρόνια. Τα χαμόγελα αυτά αποτελούν τον κανόνα στον καιρό μας. Πέρασαν στα σούπερ-μάρκετ και στα μικρομάγαζα. Και φυσικά δεν εννοώ την τυπική ευγένεια που καλό είναι να υπάρχει, ως ουσία αλλά και ως απόσταση αμοιβαίας ασφαλείας σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις. Εννοώ την αυτοματοποιημένη συμπεριφορά που θυμίζει τηλεφωνικά ρομπότ, την απουσία ανθρώπινου συναισθήματος στην επαφή των πελατών με τους πωλητές-υπαλλήλους ενός εμπορικού καταστήματος.
Προφανώς οι διεθνείς μανατζαραίοι, καθισμένοι στα οβάλ γραφεία τους, εμπνεόμενοι από τις ισοπεδωτικές στατιστικές τους θα έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτές οι συμπεριφορές οδηγούν σε μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας, αποδοτικότητας, αποτελεσματικότητας και λοιπών δεικτών – μέσα στους οποίους επιχειρούν από απαρχής καπιταλισμού να στριμώξουν την άναρχη ανθρώπινη φύση, ώστε να είναι προσδόκιμη, μετρήσιμη, τιθασεύσιμη και τελικά …κερδοφόρα.
Το πιο θλιβερό είναι ότι αρκετοί, ιδιαίτερα νέοι άνθρωποι, τσιμπάνε σ’ αυτήν τη ρομποτική-αυτιστική συμπεριφορά των υπαλλήλων και αισθάνονται άβολα αν κάποιος υπάλληλος-πωλητής έχει κάπως …ανθρώπινη συμπεριφορά, π.χ. κάνει χιούμορ.
Στο ίδιο πλαίσιο απανθρωποποίησης κινείται και η νευρωτική εκτίναξη καλησπέρας από τις 12:00 και μετά, ντάλα μεσημέρι, από πωλητές (ιδιαίτερα σε καταστήματα κινητής τηλεφωνίας), καθώς και η αναγκαστική άνευ λόγου ορθοστασία τους, έτσι ώστε ο άρχοντας-πελάτης σαν κακομαθημένο τσογλάνι να απολαμβάνει τις δουλικές υπηρεσίες εξουθενωμένων-πειθαρχημένων υπαλλήλων. Οι κινέζοι δεν έχουν ακόμα καταλάβει όλους τους τομείς της οικονομίας μας, όμως η ιδεολογική επιρροή του κινέζικου εργασιακού μοντέλου είναι ήδη εδώ και απλώνει ρίζες σε όλη την επικράτεια.
Και τι να πει κανείς για τους ηρωικά εργαζόμενους ντελιβεράδες, ένα από τα χειρότερα επαγγέλματα που φύτρωσε και στη χώρα μας τα χρόνια της ανάπτυξης και συνδυάζει από τη μια μεριά της εικόνας έναν καναπεδάτο, κεφάτο, στη σπιτική του θαλπωρή αγοραστή και στην άλλη μεριά έναν ταλαίπωρο, ασθμαίνοντα εργαζόμενο πωλητή, που διακινδυνεύει με ένα μηχανάκι κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες για να φέρει εις πέρας τις παραγγελίες των πελατών μέσα στη νύχτα της πόλης. Αλλά φυσικά οι ανάγκες του άρχοντα-πελάτη προηγούνται – άλλωστε είναι ένας προσωρινός άρχοντας που του δόθηκε η δυνατότητα να εξουσιάσει κι αυτός λιγουλάκι, γιατί είναι και αυτός συνήθως ένας σκληρά εργαζόμενος-εξουσιαζόμενος τις υπόλοιπες ώρες και μέρες…
Όπως ακριβώς έγραφε σε έναν τοίχο της Αμφιάλης «ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΕΝΑ ΡΗΜΑΔΙ, ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΣΑΒΒΑΤΟ ΒΡΑΔΥ».