Ο Μάνος Λαμπράκης είναι θεατρικός συγγραφέας, δραματουργός και μεταφραστής με ιδιαίτερη δραστηριότητα και επιδραστικότητα στα social media. Το κείμενο αυτό άγγιξε ευαίσθητες χορδές και το αναδημοσιεύουμε

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ξέρεις πως υπάρχει μια στιγμή — πάντα την ίδια ώρα, εκείνη τη διακριτή, νυχτερινή ώρα όπου το σπίτι μοιάζει να ξεπλένει κάθε ήχο — που ο χώρος γύρω σου μετατρέπεται σε μια παράξενη αντανάκλαση. Τα πράγματα παύουν να είναι αδρανή και αποκτούν μια νεκρική επίγνωση, μια παράξενη διαφάνεια, σα να φωτίζονται από μέσα με τον φωτισμό μιας παραχώρησης: αυτό που εσύ δεν τολμάς να πεις για τον εαυτό σου, το διαφυλάσσουν εκείνα.

Τα ρούχα που κρατάς σε μικρότερα νούμερα — εκείνα που αγοράζεις χωρίς ποτέ να φορεθούν, εκείνα που υπόσχονται ένα σώμα που ίσως «θα υπάρξει» — δεν είναι ύφασμα αλλά μνήμη. Μνήμη ενός σώματος που υπήρξες κάποτε, ή που νόμισες ότι θα γίνεις.

Στην πραγματικότητα, δεν αγοράζεις ρούχα. Αγοράζεις μια πιθανή εκδοχή του εαυτού σου. Και κάθε φορά που σπρώχνεις αυτά τα ρούχα βαθύτερα στη ντουλάπα, αυτό που θάβεις δεν είναι το ρούχο αλλά η αλήθεια ότι αυτή η εκδοχή σου δεν κατοικήθηκε ποτέ.

Ακόμη πιο σκοτεινά είναι τα παλιά νούμερα που κρατάς — αυτά που πλέον δεν σε χωρούν. Τα υφάσματα που αγκαλιάζουν ένα σώμα που δεν υπάρχει, τα σημάδια ενός παρελθόντος που εξακολουθεί να διεκδικεί παρουσία, όχι επειδή ισχύει, αλλά επειδή δεν αντέχεις την απουσία του.

Αυτά τα ρούχα λειτουργούν σαν άγραφες επιτύμβιες στήλες: αποδίδουν τιμές σε μια παλιά μορφή, όχι επειδή την τιμάς αλλά επειδή τη φοβάσαι. Σου είναι αδύνατο να αποχωριστείς τη σκιά του εαυτού σου κι έτσι κρατάς το περίβλημα, σαν να μπορεί να επαναφέρει αυτό που έχει ήδη χαθεί.

Δεν είναι ρούχα: είναι μια μορφή αναβολής του πένθους — όχι για έναν άλλον, αλλά για εσένα.

Και έπειτα υπάρχουν τα βιβλία. Η στοίβα των αδιάβαστων — που δεν είναι ποτέ «λίγα», ποτέ «ελέγξιμα» — δεν είναι απλώς απόδειξη έλλειψης χρόνου. Είναι η πιο ήσυχη μορφή μιας βαθιάς διανοητικής ενοχής: ότι ήθελες να γίνεις κάποιος που δεν έγινα ποτέ. Κάθε αδιάβαστο βιβλίο είναι μια υπόμνηση της σκέψης που δεν έφτασε να ωριμάσει.

Και όσο το βιβλίο παραμένει κλειστό, τόσο διασώζεται η φαντασίωση ότι «κάποτε» θα το ανοίξεις. Αυτό το κάποτε δεν έχει ημερομηνία· είναι ο χρόνος της αναβολής, ο χρόνος της μη-ζωής. Δεν τρέμεις τη δυσκολία της ανάγνωσης, τρέμεις το ενδεχόμενο να αποδειχθεί ότι δεν έχεις το βάθος που κάποτε πίστεψες ότι θα αποκτήσεις.

Οι συσκευές — εκείνες οι μικρές, κλειστές δυνατότητες — μιλούν ακόμη πιο καθαρά. Είναι τα αντικείμενα του «θα ενεργοποιηθώ», «θα τακτοποιήσω», «θα ρυθμίσω». Στην πραγματικότητα, είναι τα αποτυπώματα της δικής σου αναστολής. Τις φυλάς στο κουτί τους, όπως φυλάσσει κανείς μια μυστική νίκη που δεν συνέβη ποτέ.

Είναι το απόθεμα της πράξης που δεν έκανες. Μια μηχανική έκδοση της επιθυμίας, αποθηκευμένη, αχρησιμοποίητη, αλλά πάντα εκεί — σαν μια υπόμνηση ότι αν επιχειρήσεις, μπορεί να καταρρεύσει ό,τι θεωρούσες δεδομένο για εσένα.

Όμως το βαθύτερο σκοτάδι — η υπαρξιακή πυκνότητα που δεν αντέχεις να φωτίσεις — βρίσκεται στο εξής: ότι χωρίς αυτά τα αντικείμενα φοβάσαι πως δεν έχεις περιγράψιμη μορφή.

Η συσσώρευση δεν σε προστατεύει μόνο από την πράξη, σε προστατεύει από την ίδια σου την απουσία. Κάθε φορά που συσσωρεύεις, αυτό που κάνεις είναι να προσπαθείς να προσδέσεις το είναι σου σε κάτι υλικό, ώστε να μην χρειαστεί να διακινδυνεύσεις την άβυσσο της εσωτερικής σιωπής.

Τα πράγματα λειτουργούν σαν ένα περίτεχνο προσωπικό περιβάλλον, ένα οικοσύστημα φτιαγμένο για να καλύπτει το κενό της ταυτότητάς σου.

Και μέσα σε αυτό το κενό γεννιέται η αναβλητικότητα: όχι ως τεμπελιά, ούτε ως αδυναμία, αλλά ως βαθιά υπαρξιακή στρατηγική. Η αναβολή δεν αναστέλλει την πράξη… αναστέλλει την κατάρρευση. Γιατί αν αφαιρέσεις τα πράγματα, θα πρέπει να σταθείς απέναντι σε εσένα χωρίς τις προφάσεις που σε κρατούν όρθιο.

Η συσσώρευση λειτουργεί σαν προστατευτικό στρώμα ενάντια στην αποκάλυψη. Και γι’ αυτό μένει εκεί, και γι’ αυτό διογκώνεται, και γι’ αυτό κουράζει περισσότερο απ’ όσο ό,τι άλλο στη ζωή σου: γιατί δεν είναι ακαταστασία· είναι εσώτερη άρνηση.

Η κοινωνία γύρω σου σε ωθεί ακόμη περισσότερο προς αυτήν τη διάλυση. Σου μαθαίνει ότι πρέπει να είσαι εξοπλισμένος για κάθε ενδεχόμενο, να διαθέτεις τα πάντα, να έχεις πρόσβαση σε όλα. Η υπερπληθώρα νομιμοποιείται ως δείκτης «ετοιμότητας». Αλλά στην πραγματικότητα, όσο περισσότερα έχεις, τόσο λιγότερα μπορείς.

Η συσσώρευση δεν σε κάνει επαρκή.

Σε κάνει άκαμπτο.

Δεν σε ενδυναμώνει.

Σε θρυμματίζει.

Σου παίρνει την ικανότητα να επιλέγεις, γιατί όταν έχεις τα πάντα, κανένα δεν μπορεί να γίνει δικό σου.

Στο τέλος, αυτό που συσσωρεύεις δεν είναι αντικείμενα. Είναι ανεκπλήρωτες βιογραφίες.

Μισο-ζωές. Μισές αποφάσεις. Μισά σώματα. Μισές σκέψεις. Η συσσώρευση είναι το μαυσωλείο της ζωής που δεν έζησες — όχι επειδή δεν μπορούσες, αλλά επειδή δεν άντεξες να εκτεθείς στη δυνατότητά της.

Τι κάνεις τώρα;

Η πρώτη πράξη δεν είναι το πέταγμα. Είναι η θέαση.

Να σταθείς μπροστά στα πράγματα όχι ως ιδιοκτήτης αλλά ως μάρτυρας.

Να δεις τα ρούχα που δεν σε χωρούν και να αναγνωρίσεις ότι δεν είναι πια δικά σου.

Να δεις τα μικρότερα νούμερα και να καταλάβεις ότι δεν είναι μελλοντικό σώμα… είναι παγίδα μελλοντικότητας.

Να δεις τα βιβλία και να πεις: «Δεν θα τα διαβάσω όλα, αλλά θα διαβάσω αυτό που μπορώ τώρα»

Η πράξη που χρειάζεται να κάνεις είναι να αφαιρέσεις το μέλλον από την εξίσωση και να μείνεις με το παρόν. Η αλλαγή ξεκινά όταν αποδέχεσαι ότι δεν υπάρχει «κάποτε». Υπάρχει μόνο τώρα — και το τώρα μπορεί να χωρέσει μόνο ό,τι μπορείς να αγγίξεις χωρίς να καταρρεύσεις.

Η δεύτερη πράξη είναι πιο δύσκολη: να αφήσεις χώρο όχι για πράγματα αλλά για εσένα. Να επιτρέψεις στο κενό να υπάρξει, χωρίς να προσπαθήσεις να το γεμίσεις αμέσως. Το κενό δεν είναι απειλή. Είναι πρόσκληση. Είναι το σημείο όπου το παρελθόν παύει να σε δεσμεύει και όπου το μέλλον σταματά να σε τρομοκρατεί.

Να μάθεις να ζεις χωρίς τα υποκατάστατα.

Να δεχθείς ότι το σώμα σου είναι αυτό που είναι σήμερα.

Ότι η σκέψη σου είναι αυτή που μπορείς να έχεις τώρα.

Ότι η ζωή σου, με τις μικρές και ατελείς της δυνατότητες, είναι ακριβώς η δική σου.

Η δράση δεν είναι απόφαση να «καθαρίσεις».

Είναι απόφαση να υπάρξεις.