Θα είναι το φετινό «το πιο θερμό καλοκαίρι» για την Αθήνα; Αυτός είναι ο τίτλος ανάρτησης του Newsroom του ελληνικού CNN, με ημερομηνία 26 Απριλίου 2023. 

Που απευθύνεται αυτή η ερώτηση; Μα που αλλού, παρά στους ειδικούς, οι οποίοι στη συνέχεια της ανάρτησης δίνουν και την απάντηση:

«Με βάση τα έως τώρα δεδομένα και τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην Ευρώπη ήδη από τον χειμώνα, αλλά ειδικά το τελευταίο διάστημα, φαίνεται πως οι πιο δυσοίωνες προβλέψεις θα επιβεβαιωθούν», όπως ανέφερε σε συνέντευξή του στο Mega ο καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών Ευθύμιος Λέκκας. Με το ρεκόρ θερμοκρασίας στην Αθήνα να είναι οι 44,8°C, πόσο πιθανό είναι να δούμε θερμοκρασίες Αφρικής και πιο συγκεκριμένα, θερμοκρασίες Σαχάρας, στη χώρα μας; Ο λογικός άνθρωπος αναρωτιέται αν αυτή η αναμενόμενη κόλαση είναι ένα φυσικό φαινόμενο, ένα μεταφυσικό φαινόμενο ή αν έχουμε βάλει το χεράκι μας και εμείς οι άνθρωποι για την εμφάνιση του. Ας το σκεφτούμε λίγο σοβαρά.

Ακόμα και οι πέτρες γνωρίζουν πως ο φυσικός κλιματισμός της επιφάνειας της γης είναι οι δίοδοι των ρευμάτων αέρα, τα κανάλια που δημιουργούνται φυσικά από το ανάγλυφο της γήινης επιφάνειας. Ο ήλιος και η θάλασσα δημιουργούν μία διαφορά δυναμικού, όσον αφορά στην ατμοσφαιρική θερμοκρασία και η κίνηση του θερμού αέρα προς τα πάνω (αφού είναι ελαφρύτερος) με την ταυτόχρονη υποκατάσταση του στον χώρο που καταλάμβανε, με ψυχρές αέριες μάζες, γεννά τα αέρια ρεύματα. Τα ρεύματα αυτά, κατά τη διέλευση τους πάνω από τη θάλασσα, μέσα από δάση, μέσα απο ποτάμια ή μέσα από τις πόλεις, θερμαίνονται ή ψύχονται ανάλογα. Όταν το ρεύμα θερμαίνεται κατά τη διέλευση του από το μέρος μας, σημαίνει πως απορροφά τη ζέστη, όπως θα λέγαμε «λαϊκά». Άρα η περιοχή από την οποία διέρχεται δροσίζεται. Αν έρθει ένα θερμό ρεύμα, ένας λίβας όπως συνηθίζουμε να λέμε δεν μπορεί να «τραβήξει τη ζέστη» που έχει φορτώσει ο ήλιος την επιφάνεια της γης και έτσι αυτή παραμένει ζεστή ή γίνεται ακόμα θερμότερη. 

Η αύξηση των δομημένων επιφανειών στις πόλεις, με την μεγάλη θερμοχωρητικότητα των οικοδομικών υλικών, αλλά και η αποβολή θερμότητας από τις εξωτερικές μονάδες των κλιματιστικών και τις μηχανές εσωτερικής καύσης, προστίθενται στην επίδραση του ήλιου και δημιουργεί μία τεράστια εστία θέρμανσης του αέρα, ο οποίος ανυψώνεται και εφόσον υπάρχει ψυχρός αέρας που θα αναπληρώσει το κενό, θα γεννηθεί ένα δροσερό ρεύμα. Με την καταστροφή των περιαστικών δασών, αυτός ο αέρας που θα αναπληρώσει το κενό όμως δεν έχει ψυχθεί παρά ελάχιστα. Έτσι η μέση θερμοκρασία μέσα στην πόλη διαρκώς θα ανεβαίνει, χειμώνα - καλοκαίρι. Ακόμα και οι αγωγοί των αερίων ρευμάτων, δηλαδή τα ρέματα, τα ποτάμια και οι άλλες πτυχώσεις του ανάγλυφου, έχουν πάψει να υφίστανται και έχουν αντικατασταθεί με σκυροδετημένες επιφάνειες υψηλής θερμοχωρητικότητας ή έχουν σκεπαστεί και είναι πια επίπεδες, με αποτέλεσμα να μην ρέει πια το αέριο ρεύμα που θα έψυχε, έστω και αργά την πόλη. Και όσο η αστικοποίηση προχωρά και εκτείνεται, τόσο οι συνθήκες θα σκληραίνουν και θα γίνονται ακόμα πιο αβίωτες.

Η ετήσια αύξηση της μέσης θερμοκρασίας (πηγή: meteoblue)

Αυτά με απλά λόγια, είναι όσα διδάσκει η κλιματολογία, τουλάχιστον σε ένα μικρό της μέρος.

Γνωρίζοντας το που ζούμε, είναι να απορούμε για το τι συνθήκες θα επικρατούν το κάθε καλοκαίρι που θα πλησιάζει; Και -ειδικά για την ανατολική Αττική- είναι δυνατόν να προσδοκάμε καλύτερες συνθήκες όταν μπροστά στα μάτια μας αχρηστεύουν τα σπουδαιότερα συστήματα φυσικού κλιματισμού των ανατολικών εκθέσεων της Αττικής, που είναι ο Ερασίνος ποταμός και το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας; Όσοι δυσανασχετούν για τη ζέστη αλλά κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν όταν συντελούνται αυτά τα εγκλήματα, είναι ή αδαείς ή συνένοχοι.

Είναι τουλάχιστον προσβλητικό για τη νοημοσύνη μας το να ακούμε τους φερόμενους ως "σοφοί" να μας περιγράφουν τις δυσοίωνες προβλέψεις τους όταν δεν έχουν κάνει το παραμικρό για να εμποδίσουν, στο μέτρο που μπορούν, τα τεράστια εγκλήματα που μας έχουν οδηγήσει εδώ αλλά και όσα συντελούνται στις μέρες μας. Πρόκειται για ακόμα μία πιστή εφαρμογή του αφορισμού του Λίνκολν πως «Η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα. Με τη σφαίρα μπορεί να σκοτώσεις τον εχθρό σου. Με την ψήφο μπορεί να σκοτώσεις το μέλλον των παιδιών σου»  και δυστυχώς, ακόμα και αυτό το δικαίωμα της ψήφου, μας το έχουν καταργήσει στην πράξη οι δημοκρατικές τους -υποτίθεται- διαδικασίες.