Μοιάζει αδιανόητο, αλλά αποτελεί ωμή πραγματικότητα. Ενώ η Περιφέρεια Αττικής και η κυβέρνηση διαλαλούν αυτές τις μέρες ότι θα γκρεμίσουν τα αυθαίρετα στα δάση και στα ρέματα και ότι δεν θα κάνουν πίσω στην αυθαιρεσία για να μην υπάρξουν νέες τραγωδίες, ταυτόχρονα εγκρίνουν τη δρομολόγηση έργων για το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, βασιζόμενοι σε μια Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) στην οποία διατρανώνεται ρητά ότι τα έργα σχεδιάστηκαν με βάση τα περιθώρια που αφήνουν τα υπάρχοντα αυθαίρετα επί του ρέματος!

Μόλις λίγες ημέρες μετά το τεράστιο πλήγμα που δέχθηκε το περιβάλλον της Ανατολικής Αττικής, κρατικοί και αυτοδιοικητικοί φορείς κρίνουν «απολύτως επείγον» να αποψιλώσουν συνολικά 30 χιλιόμετρα παραρεμάτιας βλάστησης (πάνω από 1.500 καταγεγραμμένα δέντρα, μεταξύ των οποίων πλατάνια, πεύκα, ιτιές, λεύκες και ελιές) και να μετατρέψουν σε αγωγό ομβρίων ένα από τα ρέματα που πρόκειται να δεχτούν τα νερά από τη λεκάνη που κάηκε.

Με υπογραφή Φάμελλου

Η τελευταία υπογραφή που έπεσε ήταν αυτή του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος Σωκράτη Φάμελλου, με την οποία εγκρίθηκε η Περιβαλλοντική Μελέτη του Εργου «Διευθέτηση-Οριοθέτηση Ρέματος Ραφήνας». Σύμφωνα με τη ΜΠΕ, μεταξύ άλλων, προβλέπεται η επικάλυψη της κοίτης και των οχθών του ρέματος με συρματοκιβώτια και τσιμέντα σε όλο του το μήκος (15 χιλιόμετρα), αφήνοντας μόλις 200 μέτρα φυσικής κοίτης. Γεγονός που θα αυξήσει τη δυναμική της ροής του, σε συνδυασμό με την πλήρη αποδοχή των καταπατήσεων και των αυθαίρετων κατασκευών γύρω από αυτό και το περαιτέρω στένεμα του ρέματος.

Μια παραδοχή που αναγνωρίζεται και από τους ίδιους τους μελετητές στη ΜΠΕ, που αναφέρουν ότι τα συρματοκιβώτια επιφέρουν «μεγαλύτερες ταχύτητες, καθώς και μεγάλες μεταφορές αδρανών υλικών», ενώ για την τσιμεντοποίηση αναφέρουν ότι «δεν είναι επιθυμητή σε καμία περίπτωση για περιβαλλοντικούς λόγους για ένα φυσικό ρέμα ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος [...] διότι οι ταχύτητες που θα αναπτυχθούν θα είναι πολύ μεγαλύτερες, με αποτέλεσμα την ταχύτατη μεταφορά φερτών υλών, αλλά και αστικής και γεωργικής ρύπανσης προς τον θαλάσσιο χώρο της εκβολής». Ωστόσο, κατ’ αυτούς, το πλεονέκτημα της τσιμεντοποίησης είναι η «μείωση του απαιτούμενου πλάτους για τη διευθέτηση του ρέματος».

Εξάλλου, με την πρώτη φάση των έργων διευθέτησης που προτείνονται στη ΜΠΕ, δεν διασφαλίζεται επ’ ουδενί η αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής. Οπως ομολογούν οι μελετητές, η «ολοκλήρωση της αντιπλημμυρικής προστασίας θα επιτευχθεί με την κατασκευή του φράγματος ανάσχεσης στην πεδιάδα των Σπάτων και την ολοκλήρωση των λοιπών έργων διευθέτησης, που θα πραγματοποιηθούν σε Β’ Φάση».

Το δε «φράγμα μπορεί να μελετηθεί σε οριστικό στάδιο και να κατασκευαστεί μετά από 10 χρόνια, περίπου, από την περαίωση των έργων διευθέτησης», οπότε θα χρειαστεί να γίνει «επανεξέταση των έργων Β´ Φάσης από μηδενική βάση». Δηλαδή, αφού θα έχει καταστραφεί το Μεγάλο Ρέμα από τα έργα διευθέτησης της πρώτης φάσης, η αντιπλημμυρική θωράκιση δεν θα είναι ολοκληρωμένη και η Ραφήνα θα εξακολουθεί να κινδυνεύει επί 10 χρόνια από πλημμύρες.

Κι ακόμη, στη μελέτη δεν αναφέρεται καν η διάνοιξη και ανάκτηση του δέλτα της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος, εκεί που σήμερα δημιουργείται πλημμυρική στένωση λόγω του πάρκινγκ του Οργανισμού Λιμένα Ραφήνας στην αριστερή όχθη του και του πάρκου Καραμανλή στη δεξιά. Η προχειρότητα με την οποία γράφτηκε η ΜΠΕ φαίνεται ακόμη και στις εκτενείς αντιγραφές (copy-paste) ολόκληρων αποσπασμάτων από άλλες ομοειδείς μελέτες ή ακόμα και από διπλωματικές εργασίες του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Την απόρριψη της ΜΠΕ για την οριοθέτηση-διευθέτηση του Μεγάλου Ρέματος είχαν ζητήσει τον περασμένο Δεκέμβριο 14 περιβαλλοντικοί-τοπικοί φορείς/κινήσεις, αίτημα το οποίο δεν εισακούστηκε ποτέ. «Δεδομένου ότι η ΜΠΕ προτείνει οριοθέτηση όχι βάσει μελέτης πλημμυρικού κύματος αλλά βάσει “υφιστάμενων κτισμάτων και κατασκευών” (τα οποία εκτός εξαιρέσεων δεν απαλλοτριώνονται), σε περίπτωση αστοχίας του έργου η Μάνδρα θα ωχριά μπροστά σε αυτό που θα συμβεί στην πόλη μας», προειδοποιούν οι φορείς στο υπόμνημα.

Συνοπτικές διαδικασίες

Κι όμως, αυτή η ΜΠΕ είχε εγκριθεί με συνοπτικές διαδικασίες από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής σε συνεδρίασή του τη Μεγάλη Τρίτη, με απόντες τουλάχιστον το 1/3 των συμβούλων (μεταξύ αυτών και της κ. Δούρου), λόγω ημερών. Οταν διαπιστώθηκε ότι η ΜΠΕ καταψηφίζεται από την πλειοψηφία των παριστάμενων συμβούλων, προτάθηκε η ψηφοφορία να γίνει με βάση τις έδρες που κατέχει η κάθε παράταξη οπότε αυτή εγκρίθηκε.

Η έγκριση της περιβαλλοντικής μελέτης από τον κ. Φάμελλο προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, η οποία προετοιμάζεται να προσφύγει στο ΣτΕ ζητώντας την ακύρωση του έργου:

«Τη στιγμή που, συνεπεία της πυρκαγιάς, η Ραφήνα θα πνιγεί από τη ζέστη, αποφασίζουν να καταστρέψουν άλλον έναν πνεύμονα πρασίνου στην πληγείσα περιοχή. Τη στιγμή που ήδη η Ραφήνα υποφέρει από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους του λιμανιού, του αεροδρομίου και των αυτοκινήτων που διέρχονται από την πόλη, οι αρχές αποφασίζουν να κόψουν στους κατοίκους την παροχή οξυγόνου που μας προσφέρει αυτός ο πολύτιμος πνεύμονας οξυγόνου. Τη στιγμή που τα καμένα δάση θα κατεβάζουν περισσότερο νερό στο ρέμα, οι παρεμβάσεις εγκιβωτισμού ενός φυσικού (στο μεγαλύτερο μήκος του) ρέματος απειλούν να μετατρέψουν τη Ραφήνα σε μια νέα Μάνδρα», επισημαίνει

 Η εικόνα της μεγάλης ξεφτίλας