«Ο πιο πλούσιος άνθρωπος του κόσμου παίρνει μαζί του έναν άστεγο νέο και αρχίζουν μία παράξενη επιχείρηση: Να αποδείξουν δηλαδή πως δεν υπάρχει τίποτα και κανένας στον κόσμο που να μην αγοράζεται με χρήμα. Σε αυτό το οδοιπορικό θα γίνουν τα μύρια όσα απρόβλεπτα, ανατρεπτικά και κωμικά! Μισό αιώνα μετά το γύρισμά του αξίζει τον κόπο να «ξαναδιαβαστεί» αυτό το μίνι κωμικό-αναρχικό αριστούργημα. Θα διαπιστώσουμε λοιπόν τα ακόλουθα: Πως υπάρχει μέσα σε αυτό το φιλμ σαφώς το πνεύμα των Mόντι Πάιθον, που διανθίζουν με το δικό τους τρόπο το εξαιρετικό σενάριο.
Το τελευταίο έγραψε ο μέγας Terry Southern, που προτάθηκε 2 φορές για Όσκαρ. Λόγω της συνειδητής αποσπασματικότητας της ταινίας συναντούμε διάσημα ονόματα σε μικρούς ρόλους. Το φιλμ επιτίθεται και γελοιοποιεί τα πάντα, ακόμα και τον ίδιο τον κινηματογράφο. Στις πολλές σινεφίλ αναφορές που θα συναντήσουμε, ο Κρίστοφερ Λι παραπέμπει σαφώς στον Δράκουλα. Η πιο σκληρή και αιχμηρή σεκάνς της ταινίας είναι όταν από ένα βυτιοφόρο γεμάτο με….κόπρανα, ψεκάζονται τα πάντα. Εκπληκτική στον ντελιριακό της σχηματισμό η σεκάνς στο θέατρο! Το φιλμ δεν αφήνει τίποτε όρθιο, είναι σύντομο, γρήγορο, αναρχικό και ουσιαστικά ανοίγει το δρόμο για ότι θα επακολουθήσει στο Βρετανικό σινεμά με την έλευση των Μόντι Πάιθον»
Αυτά έγραφε ο Αλέξης Δερμεντζόγλου στην κριτική του, που διανεμήθηκε στους θεατές της προβολής, στο Κέντρο Μελετών & Ερευνών για το Σινεμά, τον Μάιο του 2019. Σε δύο παραγράφους τα έγραψε σχεδόν όλα.
Η ταινία The magic Christian προσφέρει κορυφαίες στιγμές του σουρεαλιστικού χιούμορ στην παγκόσμια κινηματογραφική παραγωγή, από εφεύρεσης κινηματογράφου. Το χιούμορ της ανήκει σε αυτό που θα ονομάζαμε, με τη βοήθεια του λεξικού της Οξφόρδης ως Pythonesque. Δηλαδή το πραγματικά ανατρεπτικό, παράλογο, ιδιαίτερο, αναρχικό χιούμορ των Monty Python.
Ταινίες της τρομερής αυτής κατηγορίας, χωρίς πολλές περιστροφές, είναι οι: And now something completely different (Και Τώρα Κάτι Τελείως Διαφορετικό), Jabberwcky (Δράκος της συμφοράς), Life of Brian (Ένας προφήτης μα τι προφήτης), The meaning of life (Το νόημα της ζωής), Young Frankestein (Φρανκεστάιν τζούνιορ), Monty Python and the Holy Grail (Το Αδελφάτο των Ιπποτών της Ελεεινής Τραπέζης)
Στην «Οξφορδιανή» περιγραφή Pythonesque (Πυθωνικά), μπορούν να περιληφθούν και τα Blazing Saddles (Μπότες, σπιρούνια και καυτές σέλες) του Mel Brooks ή The Party (το Πάρτυ) του Blake Edwards, πάλι με τον Peter Sellers, όπως και το Dr. Strangelove (S.O.S. Πεντάγωνο καλεί Μόσχα) με την τρομερή σκηνοθεσία του Stanley Kubrick. Ακόμα και αν κάποιες ταινίες ήταν προγενέστερες του εμβληματικού, τηλεοπτικού «Monty Python’s Flying Circus», που στην ουσία αποτελεί τη ληξιαρχική πράξη της γέννησης του Pythonesque, έμοιαζαν να ψάχνουν «αδέλφια» για να δημιουργήσουν σχολή κινηματογράφου. Ο Peter Sellers, O Mel Brooks, O Blake Edwards, είναι από τους δημιουργούς τέτοιων ταινιών, χωρίς –οι δύο τελευταίοι- να φθάνουν σε οξύτητα και διεισδυτικότητα τα έργα της τρομερής εξάδας.
Όταν οι Monty Python συνάντησαν τον Peter Sellers στο The magic Christian ήρθε η αποθέωση. Σεναριογράφοι, σκηνοθέτης και η όλη ομάδα των ηθοποιών (μεταξύ τους και βαριά κινηματογραφικά ονόματα της εποχής) γελοιοποιούν τις επιδιώξεις που εμφυτεύει ο καπιταλισμός στον άνθρωπο, για να φτιάξει τις προϋποθέσεις για τη μεγέθυνση του. Καθιστά στην ουσία, τον θεατή της ταινίας, θεατή του εαυτού του. Της ίδιας του της ζωής. Μίας ζωής αφιερωμένης στο μάταιο κυνήγι του χρήματος. Για την επιβίωση ή τον πλουτισμό δεν έχει τελικά σημασία, αφού και στις δύο περιπτώσεις, ο άνθρωπος εκούσια μπορεί να βουτήξει ακόμα και σε μία πισίνα με λύματα, για να μαζέψει μερικά χαρτονομίσματα. Η αξιοπρέπεια και η υγεία ως ανταλλάξιμα –έναντι χρηματικού τιμήματος- είδη. Μπορούν όμως αυτά να αποζημιώσουν τον άνθρωπο που βούτηξε την υπόσταση του στα λύματα;
Τα όσα διαδραματίζονται στις σκηνές του The magic Christian που αναφέρουμε παραπάνω, προορίζονταν για τους θεατές του 1969, μιας χρονιάς που ακόμα ο καπιταλισμός δεν είχε απελευθερωθεί από το κλουβί του (1971), για να αρχίσει να καταναλώνει ανθρώπους «για κολατσιό». Σήμερα, ζώντας την πλήρη απελευθέρωση και αποθέωση του καπιταλισμού και εν μέσω απόλυτης τραπεζοκρατίας, η ταινία γίνεται ακόμα πιο επίκαιρη. Ακόμα πιο καυστική. Και σίγουρα προφητική.
Η σχολή που ίδρυσαν οι Monty Python έδωσε και μεταγενέστερα, ταινίες όπως το The Fawlty Towers (στην τηλεόραση το 1975) και Fawlty Towers Re-opened (ταινία του 2009), A fish called Wanda (το 1988) και συνεχίζει να εμπνέει.
ΥΓ Από θεατές, πρωταγωνιστές
Οι πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ευρύτερα, συνθήκες στον πλανήτη έχουν χειροτερέψει. Φαινομενικά το έδαφος για φρέσκια κινηματογραφική παραγωγή, με χιούμορ και χαρακτήρα αναβαθμισμένου, φρέσκου Pythonesque, είναι πρόσφορο. Όμως η καθημερινή ζωή ξεπερνά το παράλογο ως στοιχείο της μαύρης κωμωδίας. Το παράλογο έχει γίνει πια η ίδια μας η ζωή. Αυτό που βλέπαμε κάποτε, ως θεατές στον κινηματογράφο και γελούσαμε, σήμερα το ζούμε. Γίναμε πια εμείς οι πρωταγωνιστές στο παράλογο, γι’ αυτό και δεν γελάμε πια.