Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Αλήθεια, έχουμε αναρωτηθεί ποτέ ως άνθρωποι που έτυχε να ζήσουμε μέσα σε περιβάλλον που το δημιούργημα μας, ο αστικός πολεοδομικός ιστός, συναντάει τους ιθαγενείς πληθυσμούς ποιος είναι ο δικαιωματικός χρήστης της γης που βαφτίσαμε δική μας; Μάλλον όχι αλλά αυτό δεν είναι λόγος για να αισθανόμαστε άσχημα που ζούμε εδώ που ζούμε. Είτε αυτόχθονες είτε ετερόχθονες, κάπου θα έπρπε να μείνουμε. Να κατοικήσουμε και να μεγαλώσουμε. Μπορεί εμείς οι ίδιοι, μπορεί και τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας και σε κάθε περίπτωση, οι επόμενες γενιές. Άλλωστε -όπως λέει και ο μέγας Νίκος Τσιφόρος- "Λες έχω αμπέλια και χωράφια και σπίτια και γης. Κουράδες έχεις. Κανένας άνθρωπος δεν έχει γη. Η γης έχει εμάς και σπάει κέφι μαζί μας, άσε που την ενοχλάμε κάθε λίγο σαν κοτόψειρες"* και με αυτόν τον λόγο του θέλει να μας διδάξει πως αφού η γη δεν ανήκει σε κανέναν, οφείλουμε να τη σεβόμαστε. Να την αντικρύζουμε με δέος και να της φερόμαστε με τον απαραίτητο σεβασμό.
Όταν ο Τσιφόρος γράφει τη λέξη "γη" στο συγκεκριμένο διήγημα, αναφέρεται στον τόπο, τον "σταθμό" που ζει το υποκείμενο του, θα λέγαμε με άλλα λόγια. Δηλαδή η γη είναι το σύνολο των βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων που ισορροπούν, αλληλοεπιδρώντας μεταξύ τους και έτσι εξασφαλίζουν την ύπαρξη μας. Το υπέδαφος, το έδαφος, το νερό, ο αέρας ως αβιοτικοί παράγοντες και τα φυτά και τα ζώα όλων των βασιλείων, των συνομοταξιών, των ομοταξιών, των τάξεων, των οικογενειών, των γενών και των ειδών.
Τι ωραία ερμηνεία που αποδώσαμε στον Νίκο Τσιφόρο! Μία ερμηνεία που ενδεχομένως δεν θα την είχε ποτέ σκεφτεί ο ίδιος ή -λογικότερα- δεν θα την έγραφε ποτέ. Και όμως. Αυτή είναι η σωστή απόδοση της έννοιας που θέλει να εκφράσει ο συγγραφέας αφού αυτή είναι και η περιγραφή της ταιριαστής στη γη, λέξης "οικοσύστημα". Μόνο που επειδή στην περίπτωση του Τσιφόρου αλλά και τη δική μας, υπάρχει άλλος ένας βιοτικός παράγοντας, ο θεωρούμενος και πιο σημαντικός, που δεν αναφέρεται. Δεν αναφέρεται (λόγω εγγενούς υπεροψίας) αλλά περιλαμβάνεται και είναι ο άνθρωπος. Αυτός που άτομα του είδους του πιστεύουν πως τους ανήκει η γη. Άλλοι πιστεύουν πως τους ανήκει ολόκληρη και άλλοι αρκούνται σε μέρος της. Είναι θέμα πολιτισμικό. Σε αυτούς αναφέρεται ο συγγραφέας και αυτούς προσπαθεί να συνετίσει με το εύστοχο αλλά αηδιαστικό "κουράδες έχεις".
Με τη μαύρη περίσταση της εγκληματικής παρέμβασης στο Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας, θυμηθήκαμε τον συγγραφέα. Ειδικά στην περίπτωση εκείνων που θεωρούν εφικτό το να θέσουν τη γη υπό τη δεσποτεία τους και να τη χρησιμοποιήσουν για να επιτύχουν οικονομικό όφελος. Κανείς δεν ισχυρίζεται πως η γη δεν είναι από τους θεμελιώδεις συντελεστές παραγωγής, Είναι και παραείναι. Όμως πως αντιλαμβάνεται την αξία της ο σημερινός άνθρωπος (ο Homo economicus); Η αστικοποίηση γεννά αύξηση αξιών. Αξιών που δεν έχουν σχέση με την παραγωγή αλλά με την κατανάλωση του ίδιου του συντελεστή παραγωγής. Δεν είναι η γη που θα καλλιεργηθεί και θα αποδώσει, δεν είναι η γη που θα κατοικηθεί. Είναι η χρηματιστηριακή γη που θα γεννά πλασματικές αξίες στις διαδοχικές μεταβιβάσεις της μέχρι να εξαντληθούν τα στοιχεία που την καθιστούν ελκυστική, οπότε θα αρχίσει η απαξίωση της. Έτσι καταναλώνουν σήμερα οι άνθρωποι του λεγόμενου "πολιτισμένου" κόσμου. Στη διάρκεια της μακάβριας (αλλά και σύντομης σε πλανητικό χρόνο) ιστορίας, θα εμφανιστούν επενδυτές, αξιοποιητές - εκμεταλλευτές, μεσίτες και πελάτες. Όλοι για να κερδοσκοπήσουν πάνω στο κοινό μας αγαθό. Και όταν λήξει η ιστορία με την απαξίωση του, τότε θα φύγουν και θα αφήσουν πίσω τους ερείπια από Mall, πάρκα αναψυχής, δρόμους και υποδομές. Στο σύντομο δηλαδή πέρασμα μας διαλύουμε ό,τι γέννησε η μακροχρόνια διαδικασία της φυσικής επιλογής και εξέλιξης**
Και όμως. Έχουμε αποδείξει πως και μυαλό έχουμε και όταν θέλουμε, μπορούμε να επιλέξουμε το να ζήσουμε αρμονικά με το περιβάλλον γύρω μας, χωρίς να το καταναλώσουμε σαν να μην υπάρχει αύριο. Η έννοια κλειδί για την επιλογή μας αυτή δεν είναι άλλη από το οικονομικό σύστημα που προκρίνουμε με τις επιλογές μας, να επικρατήσει. Ναι, "είναι ο καπιταλισμός" που με την ανάγκη του για διαρκή μεγέθυνση καταναλώνει ασύστολα. Από τη γη και το νερό, μέχρι την ανθρώπινη ζωή όπως μαρτυρούν τα δυστυχήματα σε χώρους με μεγάλη ένταση εργασίας ή με παράκαμψη των μέτρων ασφαλείας για την επιτάχυνση της παραγωγής. Ή με την εκμετάλλευση μικρών παιδιών για την εξόρυξη σπανίων γαιών που χρειάζονται τα κινητά μας τηλέφωνα ή ο υπολογιστής στον οποίο γράφεται το παρόν κείμενο.
Η μύγα (ή η πεταλούδα αν θέλετε) που πέταξε στην Κίνα ήρθε μέχρι τον Πειραιά για να στήσει σταθμό μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων, αξίωσε την απομάκρυνση των επιβατικών πλοίων και οι αδέσμευτες κυβερνήσεις μας έσπευσαν να την εξυπηρετήσουν. Η επιβατική κίνηση όμως κάπου έπρεπε να πάει και εφόσον επιλέχθηκε η Ραφήνα ως προορισμός, έπρεπε να γίνουν οι απαραίτητες υπερ-υποδομές υποδοχής και ο χώρος στον οποίο θα εγκαθίσταντο δεν ήταν άλλος από τον ελεύθερο, δημόσιο και φυσικό χώρο του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Όπως και ο χώρος του λιμανιού που το αποκαλούμενο "Monster" Plan βρίσκεται επί θύραις, Ζούμε στην πράξη μία επιθετική παραλλαγή της θεωρίας του χάους που εδώ καταλήγει πάλι σε χάος και υποβάθμιση. Καταλήγει στο χάος που θέλουν να δημιουργήσουν οι κάθε λογής ακαλλιέργητοι "πολιτισμένοι' που η φιλοδοξία τους είναι να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των αφεντικών τους με αντάλλαγμα τον τίτλο "αντιδήμαρχος" στην πόρτα τους ή στο προφίλ τους στο facebook.
Ούτε "κοινωνικοί λόγοι" ούτε συγκοινωνιακοί - για την εξυπηρέτηση του κοινού, λόγοι ούτε "αναπτυξιακοί λόγοι" επιβάλλουν την καταστροφή, που οι ύποπτοι "οραματιστές" αποκαλούν πρόοδο και τη συνοψίζουν στην εμετική φράση "Μα για πόσο θα μείνει η Ραφήνα ένα ψαροχώρι;" εννοώντας πως τώρα είναι ψαροχώρι που δεν τους χωράει και η καταστροφή της θα την αναγορεύσει σε "μητρόπολη". Μητρόπολη αφιλόξενη με οσμή ψαροχωρίου. Σαν τον Καραγκιόζη με λουστρίνια.
Και ποιος θα θυσιαστεί στο όνομα της "προόδου";
Πρώτα πρώτα οι ίδιοι οι κάτοικοι, αφού όπως δείχνει η διεθνής εμπειρία, τα μεγάλα αντιπλημμυρικά δεν είναι τίποτα άλλο από πεπαλαιωμένης αντίληψης παρεμβάσεις που στις προηγμένες χώρες θεωρούνται ξεπερασμένα και επικίνδυνα. Το είχε εξηγήσει και πριν από 3 χρόνια ο καθηγητής του University of Oklahoma (Oklahoma State τότε) Jason Vogel αλλά ενώ "αρμόδιος" διοικητικός υπήρχε στο χώρο, προτίμησε να στρέψει τα νώτα του στην εκδήλωση με μία μωρουδίστικη και αγενέστατη κίνηση. Κανονικά δεν αξίζει να ασχολείται κανείς με όσους κάνουν σα μωρά όταν η αλήθεια τους ξεβολεύει από αυτό που βολικά έχουν ετοιμάσει, αλλά τα μωρά δεν μπορούν να κρίνουν. Έτσι και οι μωροί είναι ακατάλληλοι για να κρίνουν και αυτό τους καθιστά επικίνδυνους όταν τους δίνεται εξουσιοδότηση λήψης απόφασης για τα κοινά. Έτσι, όπως η Μάνδρα πνίγηκε από ένα εγκιβωτισμένο ρέμα, έτσι και στη Ραφήνα το ίδιο σενάριο χτίζεται. Από μωρά.
Ακόμα και αν οι άνθρωποι βρουν λύση, με βάρκες, φουσκωτά, σχεδίες ή ό,τι άλλο μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους, υπάρχουν και εκείνοι που δεν ανησυχούν για αυτά. Γιατί δεν τα έχουν υπόψη τους ως κάτι ασυνήθιστο αλλά ως κάτι ενταγμένο στον κύκλο της ζωής. Κυρίως όμως γιατί εφόσον συμβούν όλα αυτά τα άσχημα, αυτοί θα είναι ήδη εξαφανισμένοι. Νεκροί ή μετανάστες σε άλλα μέρη, δεν θα είναι εδώ αν και όταν υλοποιηθούν τα σχέδια καταστροφής του υπουργείου και της περιφέρειας, με φανατικό χειροκροτητή τον δήμο. Λίγοι από τους προαιώνιους κατοίκους του τόπου που θέλουμε να τους κλέψουμε, απεικονίζονται παρακάτω. Κάποιες από αυτές τις υπάρξεις δεινοπαθούν τις τελευταίες μέρες. Η μέρα τους ξεκινάει νωρίς, με ήχους και τραγούδια αλλά πολύ γρήγορα ξεκινάει ο τρόμος των μηχανών. Ο τρόμος του Homo economicus που δεν εννοεί να καταλάβει πως "Κουράδες έχει"
Τα παιδιά ακόμα αγωνίζονται να καλύψουν τα κενά που γεννάμε οι μεγάλοι
* Τα παιδιά της πιάτσας - Το απόλυτο μηδέν, Εκδόσεις ΕΡΜΗΣ 1978.
**Διαδικασία η οποία απέτυχε τελικά και απόδειξη είναι η παρουσία του "homo economicus"
Σήμερα μπήκαν στο Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας οι μπουλντόζες των αναδόχων εργολάβων της ΙΝΤΡΑΚΑΤ προκειμένου να ξεκινήσει ένα έργο που βαφτίζεται ως «αντιπλημμυρικό» , αλλά στην πραγματικότητα προορίζεται να καταστρέψει 17 χιλιόμετρα φυσικού ποταμού με συνεχή ροή σε όλη τη διάρκεια του χρόνου τσιμεντώνοντας την κοίτη και τα πρανή του, ξεριζώνοντας χιλιάδες δέντρα και εξοβελίζοντας τα εκατοντάδες είδη που βρίσκουν εκεί μόνιμο ή προσωρινό καταφύγιο. Η άγνοια, η αναισθησία, η διαφθορά και ο αυταρχισμός συναντήθηκαν προκειμένου να εξαφανίσουν το μεγαλύτερο φυσικό ποτάμι της Αττικής. Και λέμε το μεγαλύτερο, γιατί τον Κηφισό τον έχουν θάψει προ πολλού στο μεγαλύτερο μέρος του. Όπως είχαν θάψει παλαιότερα και τον Ιλισό. Και αμετανόητοι, οπισθοδρομικοί και μη διαδασκόμενοι, ετοιμάζουν παρόμοια μοίρα και για το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας
Από την πρώτη κιόλας ημέρα, Μέσα Ενημέρωσης με μεγάλη πανελλαδική απήχηση, όπως η Καθημερινή, η Εφημερίδα των Συντακτών, η Αυγή και το Κουτί της Πανδώρας προβάλλουν το θέμα εκφράζοντας την ανησυχία τους και παραχωρούν το λόγο στην Κίνηση για την Προστασία του Μεγάλου Ρέματος. Για το ίδιο θέμα μάλιστα, η ΑΝΙΜΑ βγάζει κραυγή αγωνίας και απευθύνει έκκληση να σταματήσει η βάρβαρη επέμβαση στο ποτάμι, ιδιαίτερα αυτή την εποχή που η αναπαραγωγική περίοδος των πουλιών είναι σε πλήρη ανάπτυξη
Την ίδια στιγμή στην πόλη της Ραφήνας έχει απλωθεί ένα τεράστιο τείχος σιωπής και αποπροσανατολισμού. Τα «επίσημα» Μέσα ενημέρωσης, όπως αυτάρεσκα αυτοαποκαλούνται, αποκρύπτουν τις αντιδράσεις των κατοίκων, αντί για ρεπορτάζ αναπαράγουν τις αναρτήσεις του δημάρχου στο facebook και αβασάνιστα αποκαλούν αυτή τη βαρβαρότητα «αντιπλημμυρικό έργο»
Ο κόσμος το'χει τούμπανο κι εμείς κρυφό καμάρι. Αυτό το τείχος της σιωπής στην πόλη της Ραφήνας και του Πικερμίου πρέπει να σπάσει. Παίρνουμε την ενημέρωση στα χέρια μας, διαδίδουμε , κοινοποιούμε, ενημερώνουμε
Μία μόλις ημέρα πριν την εισβολή των βανδάλων (που δεν περιμέναμε να τους διακρίνει καμία ανησυχία για τις πλημμύρες που θα προκαλέσουν ή για την περιβαλλοντική ζημιά που προκαλούν) στο πάρκο της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, αυτού του σπάνιου οικοτόπου με την τεράστια σημασία, για την Ελλάδα για την Ευρώπη, διεξήχθη μία ανοιχτή συζήτηση με πολύ κόσμο, που ήθελε να ενημερωθεί γιατί πρέπει να αποφευχθεί η καταστροφή του μεγάλου ποταμού της ανατολικής Αττικής.
Παρουσιάστηκαν όλες οι παράμετροι. Τεχνικές, οικολογικές, νομικές, κοινωνικές και όλες οδηγούν σε ένα συμπέρασμα. Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας δεν πρέπει να καταστραφεί με κανέναν τρόπο και για κανέναν λόγο.
Υδραυλικά, γιατί η τσιμεντοποίηση του, δηλαδή η αντικατάσταση της φυσικής του κοίτης με σκληρά υλικά, θα οδηγήσει σε κλιμάκωση του κινδύνου και της έντασης πλημμυρών,
Οικολογικά γιατί το ποτάμι αποτελεί ένα ολοκληρωμένο και σπάνιο οικοσύστημα που ο αφανισμός του θα διαταράξει την Ευρωπαϊκή και παγκόσμια βιοποικιλότητα,
Νομικά γιατί η επέμβαση παραβιάζει εθνική νομοθεσία και ευρωπαϊκές οδηγίες που άλλες έχουν κανονιστικό χαρακτήρα και άλλες αναμένουν την ενσωμάτωση τους στην ελληνική νομοθεσία ,
Κοινωνικά γιατί το όλο έργο δεν παράγει κοινωνικό όφελος αλλά μόνο οικονομικό αποτέλεσμα για τους ολίγους
Οι εισηγητές της εκδήλωσης ήταν:
τεκμηρίωσαν με τις εισηγήσεις τους και και κατέστησαν σαφείς όλες τις παραπάνω διαπιστώσεις.
Ήταν μία εκδήλωση που απευθύνθηκε στην κοινωνία των νοημόνων ανθρώπων που δεν διαπλέκονται με συμφέροντα και ζητούν μόνο το καλό του τόπου και του μέλλοντος του.
Μόλις μία μέρα μετά, άλλοι που προφανώς είχαν άλλα συμφέροντα, αποφάσισαν να ξεκινήσουν άμεσα το έγκλημα. Ίσως θέλουν να δημιουργήσουν τετελεσμένο εν όψει της εκδίκασης της υπόθεσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Ίσως,..... Χιλιάδες τα "ίσως" που συνοδεύουν τους λόγους που επισπεύθηκε το έγκλημα. Πιθανόν και λιγότερα. Δυσεξήγητο όμως το γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη βιασύνη και πίεση για ένα έργο που αποδεδειγμένα αποτελεί παράλογη περιττή δαπάνη, παράνομη και με αμφιλεγόμενα, αν όχι ξεκάθαρα επικίνδυνα αποτελέσματα για το κοινωνικό σύνολο
Όλη η αλήθεια σε 2 εικόνες
Αφενός η διαδικτυακή προβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υποτίθεται πως προστατεύει τη βιοποικιλότητα και αφετέρου χωματουργικά μηχανήματα σε εκβολή ποταμού, σταθμό της μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας και τόπο αναπαραγωγής της.
Όλα στην μεσαιωνική, σκοταδιστική Ελλάδα του 2023..
Ο δήμαρχος της Ραφήνας επιχείρησε να παραπλανήσει κόσμο με φωτογραφίες του Ληθαίου ποταμού των Τρικάλων, παραλείποντας να αναφέρει τις βασικότατες διαφορές του με το μεγάλο ποτάμι της Ραφήνας. Εδώ, μέσω των γεφυρών του ποταμού, ξεναγούμαστε στο αστικό κομμάτι του Ληθαίου (το μόνο εγκιβωτισμένο σε συνολικά 6 χιλιόμετρα μαζί με τις συνδέσεις οικισμών μέσω των γεφυρών) και εξηγούμε την παραπλάνηση που επιχειρήθηκε από τον δήμαρχο της Ραφήνας
Ο Ληθαίος είναι παραπόταμος του Πηνειού, έχει μήκος 36 χλμ., πηγάζει από υψόμετρο 500 μέτρων στα Αντιχάσια όρη και εκβάλλει τα νερά του στην Πηνειό, λίγο έξω από τα Τρίκαλα. Είναι ένα ποτάμι που χωρίζει την πόλη στα δύο. Επιπλέον πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους ποταμούς στην Ελλάδα που διασχίζουν πόλη, με τις όχθες του να ενώνονται μεταξύ τους με συνολικά δώδεκα γέφυρες. Οι περισσότερες έχουν δημιουργηθεί για να χρησιμοποιούνται από τους πεζούς, με την κεντρική που ενώνει τον πεζόδρομο της Ασκληπιού με την κεντρική πλατεία να χρονολογείται από το 1888 και να έχει κατασκευαστεί από Γάλλους μηχανικούς. Ο πεζόδρομος της Ασκληπιού είναι το meeting point για την πόλη, με πολλά καταστήματα εστίασης και άλλα.
Η διευθέτηση του Ληθαίου και η απολύτως καμία σχέση της με τη Ραφήνα και τον φόνο του ποταμού της
Η διευθέτηση του εντός του αστικού ιστού είχε σαν αφορμή τη μεγάλη πλημμύρα του 1907. Μετά από μια δυνατή καταιγίδα τα νερά του ποταμού φούσκωσαν και πήραν μαζί τους 150 κατοίκους των Τρικάλων, οι οποίοι έχασαν την ζωή τους. Εντός της πόλης των Τρικάλων, το ποτάμι διευθετήθηκε και οι όχθες του επενδύθηκαν με σκληρά υλικά. Αυτό όμως μέσα στον αστικό ιστό, σε ένα μήκος περίπου 5,2 χιλιομέτρων (μαζί με τα τμήματα που εξυπηρετούν γέφυρες σύνδεσης με οικισμούς) από τα 36 του συνολικού του μήκους. Αν κάναμε μία αναγωγή με το ποτάμι της Ραφήνας, συνολικού μήκους 17 χιλιομέτρων, εκ των οποίων μόνο το 1,5 κινείται σε αστικό ιστό, η διευθέτηση του θα έπρεπε να περιοριστεί σε 14% (με πρότυπο τον Ληθαίο) δηλαδή σε 2.350 μέτρα το πολύ. Το ποτάμι της Ραφήνας όμως προβλέπεται από μία μελέτη που δείχνει να έχει άλλους στόχους, να εγκιβωτιστεί με ποικίλους τρόπους στο σύνολο του μήκους του. Δηλαδή σε 15 χιλιόμετρα και ακόμα 2 από τον παραπόταμο του, τον Βαλανάρη. Σύνολο δηλαδή 17 χιλιόμετρα. Συνεπώς πρόκειται για έναν χειρισμό που ΟΥΔΕΜΙΑ ΣΧΕΣΗ έχει με τον Ληθαίο ποταμό και κάθε πιθανή συσχέτιση, όπως αυτή που επιχειρήθηκε πρόσφατα από τον δήμαρχο της Ραφήνας είναι μόνο για να παραπλανήσει όσους δεν έχουν επισκεφτεί ποτέ την πόλη των Τρικάλων και παράλληλα δεν έχουν ιδέα και για το υδρογραφικό δίκτυο του ποταμού της Ραφήνας.
Να σημειώσουμε εδώ πως τα έργα του Ληθαίου δεν είναι έργα που έγιναν για την υποστήριξη της διέλευσης μεγάλων δρόμων, και ενός βαρέως τύπου συγκοινωνιακού δικτύου. Έγιναν σε εντελώς διαφορετικό πνεύμα και για την επίτευξη ενός εντελώς διαφορετικού σκοπού, από εκείνον ο οποίος καθορίζει τις παρεμβάσεις στο ποτάμι της Ραφήνας. Αν τα έργα στο αστικό τμήμα του Ληθαίου κοσμούν μία πόλη, τα έργα στο ποτάμι της Ραφήνας θα εξαφανίσουν, αν όχι την ίδια την πόλη με τη βίαια υποβάθμιση του κλίματος της, σίγουρα θα ταπεινώσουν έως αφανισμού το βιοτικό της επίπεδο.
Οι γέφυρες του Ληθαίου.
Μέσα στο δομημένο περιβάλλον από το οποίο διέρχεται ο Ληθαίος. 12 γέφυρες έχουν κατασκευαστεί τα τελευταία σχεδόν 300 χρόνια για τη σύνδεση των δύο τμημάτων της πόλης, που τη χωρίζει το ποτάμι. Διαβάζουμε για τις γέφυρες του Ληθαίου, στον ιστότοπο του δήμου Τρικκαίων. Παρακαλούμε διαβάζοντας την ανάρτηση, να έχετε στον νου σας την πόλη της Ραφήνας και συνδυάζοντας την με τις εικόνες, κρίνετε αν μπορεί κανείς να συγκρίνει τις δύο εντελώς ανόμοιες, μορφολογικά και λειτουργικά, περιπτώσεις.
Η κεντρική γέφυρα των Τρικάλων
1. Η Κεντρική Γέφυρα
Η κομψότατη και ιστορική μεταλλική γέφυρα αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη των Τρικάλων. Κατασκευάστηκε το 1886 από Γάλλους μηχανικούς και αποτέλεσε ξεχωριστό έργο για την εποχή του με την αρχιτεκτονική της αρμονία και την αισθητική της με αποτέλεσμα να ανάγεται σε ένα μνημείο διαχρονικής αξίας, ενώνοντας την παλαιά με την νέα πόλη. Η σιδερένια γέφυρα στο διάβα της ζωής της έζησε πολλά γεγονότα και αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη ενώ είναι η μοναδική σιδερένια που απέμεινε.
Οι Άγγλοι, στην προσπάθειά τους να ανακόψουν την προέλαση των Γερμανών, αποπειράθηκαν να την ανατινάξουν το 1941, όπως και τις υπόλοιπες, αλλά δεν το κατάφεραν. Παλιότερα στη θέση της υπήρχε ένα μικρό ξύλινο γεφυράκι. Αν η γέφυρα της Μαρούγκενας ήταν το σημείο, που έσμιγε η κοσμική ζωή με την εμπορική δραστηριότητα, η κεντρική γέφυρα ήταν το σημείο που χώριζε την αστική από τη λαϊκή τάξη. Σήμερα εξυπηρετεί μόνο τους πεζούς.
Το έτος 1996 η Ελληνική πολιτεία κήρυξε τη γέφυρα ιστορικό διατηρητέο μνημείο με το σκεπτικό… «ότι αποτελεί αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα μεταλλικής γέφυρας του τέλους του περασμένου αιώνα στην περιοχή, απαραίτητο για την μελέτη της ιστορίας και της εξέλιξης της Βιομηχανικής Αρχιτεκτονικής, επίσης δε, είναι σημαντικό σημείο αναφοράς άμεσα συνδεδεμένο με τις μνήμες των κατοίκων της περιοχής.»
Η γέφυρα του αγίου Κωνσταντίνου
2. Η γέφυρα του αγίου Κωνσταντίνου
Το γεφύρι του Αγίου Κωνσταντίνου υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα και ήταν πέτρινο. Πήρε το όνομά του από τη γειτονική εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου. Δίπλα υπήρχαν τα μεγάλα τούρκικα λουτρά που επικοινωνούσαν με το περίφημο Κουρσούμ τζαμί. Ήταν δίτοξο με συνολικό μήκος 30 μέτρων και ύψος 5,5 μέτρα. Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας το 1881 το γεφύρι διαπλατύνθηκε με προσθήκη πεζοδρομίων και μεταλλικών στηθαίων. Ανατινάχθηκε από τους Άγγλους το 1941. Με τη διευθέτηση της κοίτης του ποταμού εξαφανίστηκαν και τα τελευταία ίχνη του. Το 1949 στη θέση του φτιάχτηκε ξύλινο γεφύρι και το 1960 έγινε η σημερινή τσιμεντένια πεζογέφυρα.
Η γέφυρα της Μαρούγκενας (και όπως ήταν παλιά -κάτω)
3. Η γέφυρα της Μαρούγκενας
Πέτρινο δίτοξο γεφύρι μήκους 31 μέτρων και ύψους περίπου 7 μέτρων. Κατασκευάστηκε το 18ο αιώνα. Βρισκόταν στη θέση της σημερινής πεζογέφυρας, που ενώνει την οδό Όθωνος με την πλατεία Κιτριλάκη. Την ομορφιά του γεφυριού συμπλήρωνε η δίκρουνη βρύση της Μαρούγκενας και το ομώνυμο εξοχικό κέντρο, το οποίο υπήρξε ένα από τα πιο φημισμένα προπολεμικά στέκια της πόλης.
Θα πρέπει να αναφερθεί εδώ ότι στο χώρο της σημερινής πλατείας Κιτριλάκη, που ήταν μια μεγάλη αλάνα, είχε κατασκευαστεί στάδιο για την τέλεση των Πανελληνίων Αγώνων. Η τέλεση των αγώνων στην πόλη και η συνεπακόλουθη προοπτική φιλοξενίας ξένων παραγόντων αποτέλεσε κίνητρο για τις τοπικές αρχές, οι οποίες για πρώτη φορά μεριμνούν για την καθαριότητα της κοίτης και την αισθητική αποκατάσταση της εικόνας του ποταμού.
Πήρε το όνομά του από την παρακείμενη δίκρουνη βρύση. Τα στηθαία του αρχικά ήταν πέτρινα που το 1886 αντικαταστάθηκαν με σιδερένια, μετά από διαπλάτυνση του καταστρώματός του. Και αυτό καταστράφηκε από τους Άγγλους το 1941 με την υποχώρησή τους. Το 1946 κατασκευάστηκε ξύλινο γεφύρι, που στηριζόταν στα βάθρα του παλιού. Το 1949 έγινε η σημερινή τσιμεντένια γέφυρα.
Η γέφυρα Ασκληπιού
4. Η γέφυρα Πίχτου (ή Ασκληπιού)
Βρισκόταν 80 μέτρα πάνω από την κεντρική γέφυρα. Συνέδεε τις οδούς Βύρωνος και Αμαλίας. Κατασκευάστηκε πολύ παλιά, ίσως κατά τους βυζαντινούς χρόνους, σύμφωνα με την παράδοση. Πήρε το όνομά του από τον ιδιοκτήτη παρακείμενης οικίας (Πίχτου). Ήταν πέτρινο με έξι τοξωτά ανοίγματα, κατά τα Ρωμαϊκά πρότυπα. Είχε μήκος 35 μέτρα και ύψος 4 μέτρα. Η μεγάλη πλημμύρα του 1907 του προκάλεσε πολλές καταστροφές. Στη θέση του πάνω στα πέτρινα βάθρα στήθηκε ξύλινο γεφύρι. Το 1947 ξηλώθηκε το γεφύρι μαζί με τα βάθρα ενώ σήμερα υπάρχουν οι δύο πεζογέφυρες (1961) και (1998) και το άγαλμα του Ασκληπιού.
Η γέφυρα Γούρνας (ή Παππά)
5. Η γέφυρα Παππά (ή Γούρνας)
Ήταν πέτρινο τοξωτό γεφύρι που ένωνε την οδό Νίκου & Ρίτας Παππά (τότε Κανούτα) με την οδό Κοραή. Εικάζεται ότι και αυτό κατασκευάστηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Καταστράφηκε με τη μεγάλη πλημμύρα του 1907 και στη θέση του στήθηκε ξύλινη γέφυρα.
Η γέφυρα Γούρνας ή γέφυρα Παππά, (εκ του αρχοντικού Παππά) όπως την ξέρουν οι παλιότεροι κάτοικοι των Τρικάλων, υπήρχε ανάβρα νερού από την οποία υδρεύονταν οι Τρικαλινοί. Το 1950 έγινε σιδερένια γέφυρα τύπου Beley. Το 1972 στη θέση της φτιάχτηκε η σημερινή τσιμεντένια γέφυρα.
Η γέφυρα Πελέκη (ή αγίου Στεφάνου)
6. Η Γέφυρα Πελέκη ή αγίου Στεφάνου
Ήταν εξάτοξο πέτρινο γεφύρι όμοιο με το προηγούμενο και με αντίστοιχη χρονολογία κατασκευής. Πήρε το όνομα του ιδιοκτήτη παρακείμενης οικίας. Ονομάζεται και γέφυρα του Αγίου Στεφάνου, από τον ενοριακό ναό. Καταστράφηκε κατά την πλημμύρα του 1907 για να στηθεί αργότερα ξύλινο γεφύρι, που και αυτό ξηλώθηκε το 1947. Το 1960 έγινε η σημερινή πεζογέφυρα. Στις φωτογραφίες φαίνεται πάνω η γέφυρα και κάτω η μικρή πεζογέφυρα έναντι του Αγίου Στεφάνου.
Η γέφυρα Τρικκαίογλου
7. Η Γέφυρα Τρικκαίογλου
Ήταν πέτρινο με έξι τόξα. Συνέδεε τη συνοικία Τρικκαίογλου με το Βαρούσι και με τη συνοικία Κουτσομύλια. Σύμφωνα με μαρτυρίες κατασκευάστηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Καταστράφηκε από τις συχνές πλημμύρες, και ιδίως αυτή του 1907. Στη θέση του φτιάχτηκε σιδερένιο το 1910, που έπαθε ζημιές κατά την υποχώρηση των Άγγλων το 1941 και επισκευάστηκε από τους Ιταλούς. Το 1973 έσπασε στη μέση από το βάρος διερχόμενου φορτηγού. Το 1975 έγινε το σημερινό τσιμεντένιο γεφύρι.
Τρικαλινό χιούμορ. Η γέφυρα φάντασμα που ονομάστηκε "Καλατράβα"
8. Η γέφυρα φάντασμα (Καλατράβα)
Οι εργασίες κατασκευής της γέφυρας ξεκίνησαν στον Μάρτιο του 2008 στην περιοχή της Νέας Ζωαγοράς και θα συνέδεε τις συνοικίες Άγιος Οικουμένιος και Γαλήνη. Η Δημοτική Αρχή έχει χαρακτηρίσει το έργο ως ζωτικής σημασίας καθώς θα επιλύονταν το πρόβλημα επικοινωνίας που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοι των δύο συνοικιών αφού δεν υπάρχει γέφυρα του Ληθαίου στη συγκεκριμένη περιοχή. Κατά το στάδιο όμως της προεντάσεως, το έτος 2010, εμφάνισε ρήγματα στο σκυρόδεμα του ενός σκέλους του πυλώνα αναρτήσεως με αποτέλεσμα να σταματήσουν αναγκαστικά οι εργασίες επί της γέφυρας και να αναζητούνται έκτοτε εναλλακτικές λύσεις προώθησης και αποπεράτωσης του έργου και απόδοσης ευθυνών στους υπευθύνους της αστοχίας. Από τότε παραμένει η… γέφυρα φάντασμά.
Η γέφυρα Γκίκα
9. Η γέφυρα Γκίκα
Την ονομασία της την οφείλει στο γεγονός ότι η χρηματοδότηση για την κατασκευή της έγινε όταν Υπουργός Δημοσίων Έργων ήταν ο Σόλων Γκίκας. Ο Σόλων Γκίκας γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Εισήχθη στη Σχολή Ευελπίδων κι αφού εξάντλησε όλη τη στρατιωτική ιεραρχία φθάνοντας μέχρι το αξίωμα του αρχηγού ΓΕΣ, στη συνέχεια πολιτεύτηκε και διετέλεσε υπουργός Δημοσίων Έργων (1958-1963) και Υπουργός Δημ.Τάξεως (1974-1976) στις κυβερνήσεις Κων/νου Καραμανλή. Η γέφυρα κατασκευάστηκε το 1960-1961 από οπλισμένο σκυρόδεμα, έχει μήκος 170μ. και πλάτος 53μ. και είναι αμαξιτή.
Η γέφυρα στα ΚΤΕΛ
10. Η γέφυρα του ΚΤΕΛ
Η πιο διάσημη γέφυρα των Τρικάλων είναι η γέφυρα των ΚΤΕΛ. Τοπικά ήταν διάσημη αλλά απόκτησε διαστάσεις σταρ με α Social Media, ειδικά το Youtube. Δείτε και το σχετικό video για να καταλάβετε και τη θέση της γέφυρας ως προς τον Ληθαίο (το ποτάμι)
Η γέφυρα είναι αμαξιτή και κατασκευάστηκε το 1980. Είναι τσιμεντένια και έχει τρεις λωρίδες κυκλοφορίας, έχει μήκος 35μ. και πλάτος 15,50μ. Το κόστος κατασκευής της ήταν 20.000.000 δρχ. Πριν γίνει αμαξιτή το 1960, είχε μήκος 32,00μ. και πλάτος 4,5μ. Το 1908 κατεδαφίστηκε και φτιάχτηκε η νέα μονότοξη γέφυρα.
Η γέφυρα της οδού Καρδίτσης
11. Η γέφυρα οδού Καρδίτσης
Η διαπλάτυνση της υφιστάμενης από το 1952, επί της νέας κοίτης του Ληθαίου ποταμού, γέφυρας της οδού Καρδίτσης έγινε το έτος 1984.
Η γέφυρα της οδού Αρριανού
12. Η γέφυρα Αρριανού
Η γέφυρα Αρριανού αποτελεί την απαρχή της οδού Αρριανού και παλιότερα ήταν πεζογέφυρα. Στην νέα γέφυρα ενσωματώθηκε το φράγμα εκτροπής των νερών προς την παλαιά κοίτη του Ληθαίου, που είχε κατασκευαστεί από τον ΤΟΕΒ το 1990, οι μηχανισμοί ανάρτησης και στροφής του ανακλινόμενου μεταλλικού φράγματος και η συνοδευτική πεζογέφυρα.
Επίλογος - συμπεράσματα
Τελειώνοντας την ανάρτηση μας, επισημαίνουμε και πάλι. Τα Τρίκαλα είναι μία όμορφη πόλη, όπως κάθε πόλη την οποία διασχίζει ένα ποτάμι. Στο εξωτερικό άλλωστε, τα υδάτινα ρεύματα που διασχίζουν πόλεις, αναδεικνύονται και αποτελούν στολίδια. Στην Ελλάδα δυστυχώς αφθονούν τα αρνητικά παραδείγματα. Ο Ιλισσός, ο Κηφισσός, ο Ηριδανός, ο Ασωπός, τα 500 και πλέον ποτάμια και ποταμάκια της Αττικής βιάστηκαν και καλύφθηκαν, πάντα με την ίδια, ηλίθια δικαιολογία. Ότι πλημμυρίζουν(!) Σκεφτείτε όμως. Δεν είναι το ποτάμι που ήρθε στα σπίτια και στα εργοστάσια. Αυτά πήγαν και εγκαταστάθηκαν στο ποτάμι. Και το νερό έχει μνήμη και όπου πήγε μια φορά, θα ξαναπάει. Η λύση δεν είναι ο αφανισμός των ποταμών. Η λύση είναι ο σεβασμός του δρόμου του νερού και η χωροθέτηση των δραστηριοτήτων μας έξω από τη ζώνη που το νερό χρειάζεται. Ο Ληθαίος είναι μία τέτοια περίπτωση. Κυλάει ελεύθερος ατα πάνω από 30 από τα 36 χιλιόμετρα του. Διαμορφώνει φυσικά τοπία και ποτίζει κάπου 15.000 στρέμματα καλλιεργειών. Στο αστικό του κομμάτι έγιναν παρεμβάσεις με σεβασμό στο ποτάμι και σε καμία περίπτωση για να εξασφαλιστεί η διέλευση μεγάλων φορτηγών για να εξυπηρετηθεί ο κυκλοφοριακός φόρτος που απαιτεί ένα λιμάνι (όπως αυτό της Ραφήνας) που θέλουν να το κάνουν νέο Πειραιά. Γι΄αυτό κάθε συσχετισμός του Ληθαίου με το Μεγάλο ποτάμι της Ραφήνας είναι εκ του πονηρού και απευθύνεται σε ανθρώπους που ο προπαγανδιστής θεωρεί τουλάχιστον αφελείς.
Kι αυτή η Αττική η γη, η πάνσοφη κι ωραία το καύχημα, το κόσμημα, τ΄ άνθος όλου του κόσμου
μέλλει κι αυτή να ερημωθεί κι η στάθμη της να πέσει από τ' άγρια κύματα κι από τη συμφορά
(Νοστράδαμου Προφητείες αποδ. Alan Wistful μτφ Π. Νικολαϊδης V.31)
atticavoice@gmail.com
