Δεκέμβριος του 1821. Η Επανάσταση έχει εδραιωθεί στην Πελοπόννησο. Η κατάληψη της Τριπολιτσάς και η εξόντωση ή ο διωγμός σχεδόν όλου του μουσουλμανικού πληθυσμού της Πελοποννήσου έχει δώσει τεράστια ώθηση στο φρόνημα των επαναστατημένων Ελλήνων, οι οποίοι ετοιμάζονται για την πρώτη Εθνοσυνέλευση. Μόνο που οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ετοιμάζεται, δεν είναι οι πλέον ιδανικές. Ήδη έχουν προλάβει να σχηματισθούν οι αντίπαλες φατρίες, οι οποίες ακονίζουν τα βέλη τους για την εξασφάλιση της πρωτοκαθεδρίας

Πρώτοι και καλύτεροι οι κοτζαμπάσηδες της Πελοποννήσου, που διαβλέπουν τον κίνδυνο η Επανάσταση να θέσει σε κίνδυνο τα δικαιώματα αφεντάδων που απολάμβαναν επί Οθωμανού κυρίαρχου.

Ακολουθούν οι καραβοκύρηδες, κυρίως από την Ύδρα, τις Σπέτσες και τα Ψαρά, που έχουν επίγνωση της μεγάλης σημασίας των πλοίων τους στην έκβαση του Αγώνα και ζητούν και αυτοί μερίδιο εξουσίας.

Από την άλλη μεριά, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ένας κάπος, ένας άνθρωπος των όπλων που η οικογένειά του ήταν επί γενιές στη δούλεψη των κοτζαμπάσηδων ως ένοπλοι υπασπιστές, μετά την κατάληψη της Τριπολιτσάς, έχει ανεβάσει τρομακτικά το γόητρο και την επιρροή του στον απλό λαό. Με την επίγνωση της δύναμης που έχει αποκτήσει, ζητά και αυτός να έχει λόγο.

Είναι και ο Δημήτριος Υψηλάντης που, μαζί με το επιτελείο του και μέλη της Φιλικής Εταιρείας, έχει κατέβει στην Πελοπόννησο, απεσταλμένος ως “Πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής της Φιλικής Εταιρείας” , δηλαδή του αδελφού του Αλέξανδρου Υψηλάντη, με σκοπό να αναλάβει αυτός την ηγεσία του Αγώνα

Τελευταίος, αλλά και αυτός που θα αναδειχθεί ως ο πιο καθοριστικός παράγοντας είναι ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο οποίος με τις γνώσεις του και τις μηχανορραφίες του, θα κατορθώσει να είναι αυτός που θα ελέγχει τελικά τα πράγματα

Οι λίγες προσπάθειες από την πλευρά του λαού να στρέψει την Επανάσταση σε κοινωνική εξέγερση (κυρίως στα Βέρβαινα και στη Ζαράκοβα, όπου εξαγριωμένοι πολεμιστές πήγαν να λυντσάρουν τους κοτζαμπάσηδες) καταπνίγονται εν τη γεννέσει τους από τον Κολοκοτρώνη. Ο δε Αντώνης Οικονόμου, αυτός που έβαλε την Ύδρα στον Αγώνα κόντρα στη θέληση των μεγάλων οικογενειών του νησιού και που έθεσε στη διάθεση της Επανάστασης το μεγάλο στόλο του νησιού, αυτός που ανέτρεψε την εξουσία των καραβοκύρηδων εγκαθιδρύοντας ένα λαοκρατικό πολίτευμα που δεν έμελλε να κρατήσει πολύ, δολοφονείται από ειδικό απόσπασμα που έστειλε για το σκοπό αυτό και κατ’ απαίτηση των Υδραίων προκρίτων ο κοτζάμπασης της Βοστίτσας (σημερινό Αίγιο) Ανδρέας Λόντος καθώς ο Οικονόμου κατευθύνεται για να μιλήσει στην πρώτη Εθνοσυνέλευση

Όλα πλέον είναι έτοιμα για την Α’ Εθνοσυνέλευση. Οι φατρίες έχουν πάρει θέση, ενώ με διάφορους τρόπους έχουν αποκλειστεί από αυτήν οι πιο σημαντικές – και πιο απρόβλεπτες - εκείνη τη στιγμή προσωπικότητες (Ο Κολοκοτρώνης , ο Ανδρούτσος και ο Υψηλάντης).

Τελικά, από την Εθνοσυνέλευση θα προκύψει ένα Σύνταγμα που θεωρητικά είναι ένα από τα πιο προοδευτικά εκείνη την εποχή στην Ευρώπη, γέννημα των ιδεών της Γαλλικής και της Αμερικανικής Επανάστασης. Ένα Σύνταγμα, όμως, στο οποίο δεν πίστεψε ή δεν κατάλαβε κανείς από όσους το υπέγραψαν και θα τεθεί στο περιθώριο.

Ο εμφύλιος πόλεμος είναι προ των πυλών. Ο μόνος που δε θα συμμετάσχει σε αυτόν, είναι ο Δημήτριος Υψηλάντης

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή

Στις 20 Δεκεμβρίου του 1821, οι αντιπρόσωποι των επαναστατημένων Ελλήνων συγκεντρώνονται στην Πιάδα, ένα χωριό κοντά στην Αρχαία Επίδαυρο για να πραγματοποιήσουν την Α' Εθνοσυνέλευση, η οποία θα αναλάβει να ορίσει το πολίτευμα του νέου Ελληνικού κράτους.

Η Πιάδα, που σήμερα ονομάζεται Νέα Επίδαυρος, επιλέγεται αντί του Άργους που αρχικά είχε επιλεγεί, επειδή αυτή βρίσκεται μακριά από τα θέατρα των πολεμικών επιχειρήσεων (Ναύπλιο, Ακροκόρινθος) και είναι περισσότερο προστατευμένη. Το πιο πιθανό, όμως, είναι πως η Πιάδα επιλέγεται, επειδή το Άργος εκείνη την εποχή έχει κατακλυστεί από τους οπλαρχηγούς και τις ένοπλες ομάδες τους

Οι άνθρωποι που συγκεντρώνονται στην Επίδαυρο είναι ένα ετερόκλητο πλήθος που προέρχεται από διαφορετικούς κόσμους και πολιτισμούς και έχουν διαφορετικές απόψεις για την οργάνωση του κράτους. Το μόνο κοινό που έχουν οι κοτζαμπάσηδες, οι οπλαρχηγοί, οι φιλελεύθεροι λόγιοι και οι καραβοκύρηδες είναι η μύησή τους στην Εθνική Ιδέα, μια ιδέα που είχε σφυρηλατήσει τα προηγούμενα χρόνια η Φιλική Εταιρεία, με τα δίκτυα λειτουργίας και τους μηχανισμούς στρατολόγησης που είχε συστήσει όπου υπήρχαν Έλληνες.

Ας δούμε, όμως, περιγραφικά τις ετερόκλητες αυτές ομάδες

Οι κοτζαμπάσηδες

Οι κοτζαμπάσηδες ή προύχοντες ή προεστοί είναι οι τοπικοί άρχοντες των Οθωμανικών επαρχιών, της Πελοποννήσου κυρίως. Δουλειά τους είναι να κατανέμουν και να εισπράττουν φόρους, να επιβάλλουν την τάξη, να ασκούν εξουσίες και να έχουν κατοχυρωμένα προνόμια. Η πατροπαράδοτη εξουσία τους επί των χριστιανικών κοινοτήτων και η πρωταγωνιστική τους παρουσία στην κήρυξη της επανάστασης τους κάνει να διεκδικούν ηγετικούς ρόλους και στο νέο κράτος και να συνδέουν την εθνική απελευθέρωση με τη διασφάλιση της υψηλής κοινωνικής τους θέσης.

Στην Εθνοσυνέλευση θα μεταφέρουν τη δική τους αντίληψη για την άσκηση της εξουσίας, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί από τη συμμετοχή τους στους πολιτικούς και διοικητικούς μηχανισμούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.         Η Επανάσταση, όμως, έχει δώσει έναν αέρα ελευθερίας και αμφισβήτησης των δεδομένων του παρελθόντος. Οι ξεσηκωμένοι και οπλισμένοι αγρότες και κάτοικοι των πόλεων, καθώς ανέτρεπαν το καθεστώς της υποταγής τους στην Οθωμανική εξουσία, θα μπουν στη σκέψη μαζί με το μουσουλμάνο φοροεισπράκτορα να διώξουν και το χριστιανό κοτζάμπαση

Οι καραβοκύρηδες

Οι άρχοντες και οι έμποροι των νησιών (ιδίως των Σπετσών, των Ψαρών και της Ύδρας) προσέρχονται στην Εθνοσυνέλευση με πλήρη συνείδηση του πρωταγωνιστικού ρόλου που διαδραμάτιζαν τα πλοία τους στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Επανάστασης. Οι νοικοκυραίοι, όπως ονομάζονταν, επιζητούν την ενιαία πολιτική αρχή και την κρατική οργάνωση, η οποία θα μπορούσε να τους διασφαλίσει τα αναγκαία χρηματικά ποσά για τη συντήρηση και την κίνηση των πλοίων.

Οι φιλελεύθεροι λόγιοι

Οι καλαμαράδες, όπως τους ονόμαζαν, είναι μια ομάδα ανθρώπων από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ευρώπης, αποτελούμενη από διανοούμενους, φοιτητές και εμπόρους που συνδέουν την εθνική επαναστατική ιδέα με τις φιλελεύθερες ιδέες που διατρέχουν την Ευρώπη την εποχή αυτή.

Ανάμεσά τους βρίσκονται και κάποιοι που έχουν εγκαταλείψει ηγετικές θέσεις στην οθωμανική διοίκηση και μαζί με τη φαναριώτικη παιδεία τους, διεκδικούν και αυτοί πρωταγωνιστικό ρόλο στον επαναστατικό Αγώνα. Ορισμένοι από αυτούς μάλιστα, όπως ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και ο Ιωάννης Κωλέττης, έχουν προσέλθει ως εκπρόσωποι επαναστατημένων περιοχών. Οι άνθρωποι αυτοί επιδιώκουν πάνω απ’ όλα την εγκαθίδρυση ενός σύγχρονου, δυτικού τύπου, κράτους.

Οι οπλαρχηγοί

Παλιοί κλέφτες της Πελοποννήσου και οπλαρχηγοί της Ρούμελης με πλούσια παράδοση εξεγέρσεων, έχουν μάθει να ασκούν ταυτόχρονα και εξουσία, υπηρετώντας κατά καιρούς τους κοτζαμπάσηδες ή την ίδια την οθωμανική διοίκηση. Οι άνθρωποι των όπλων, που ήδη πρωτοστατούν στον πόλεμο και έχουν αποκτήσει μεγάλη δύναμη στις επαρχίες τους, θεωρούν και αυτοί πως έχουν κάθε δικαίωμα να έχουν πρωτεύοντα ρόλο στις εξελίξεις. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι ηγετικές φυσιογνωμίες των Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Πελοπόννησο και Οδυσσέα Ανδρούτσου στην ανατολική Ρούμελη. Παρόλο που οι περισσότεροι από αυτούς θα απουσιάσουν ή θα αποκλειστούν από την Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, ο ρόλος τους δεν μπορεί να αγνοηθεί από κανέναν.

Το περιβάλλον του Δημήτριου Υψηλάντη

Εκτός από τις παραπάνω ομάδες, υπάρχουν και άλλοι πατριώτες, άνθρωποι του εμπορίου συνήθως, ενταγμένοι τα προηγούμενα χρόνια στο δίκτυο της Φιλικής Εταιρείας. Ανάμεσά τους είναι ο Παπαφλέσσας, ο Αναγνωστόπουλος, ο Αναγνωσταράς, ο Βάμβας. Όλοι αυτοί αποτελούν το περιβάλλον του πρίγκιπα Δημήτριου Υψηλάντη, πρώην αξιωματικού του ρωσικού στρατού και αδελφού του Αλέξανδρου Υψηλάντη, αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που θα μετάσχουν στην Εθνοσυνέλευση έχουν βρεθεί εκεί για να υπερασπιστούν τα “δίκαια του έθνους” και να φτιάξουν μαζί ένα κοινό μέλλον στο νέο κράτος που επιθυμούν να οικοδομήσουν. Ταυτόχρονα, όμως, προσπαθούν να προωθήσουν και τις προσωπικές αξιώσεις και διεκδικήσεις τους. Για πολλούς μάλιστα από αυτούς, οι αλλαγές που φέρνει η Επανάσταση, θέτει σε κίνδυνο τα συμφέροντά τους. Οι κοτζαμπάσηδες, για παράδειγμα, βλέπουν ξαφνικά τους οπλαρχηγούς να διεκδικούν από τις επαρχίες εισοδήματα που οι ίδιοι απολάμβαναν για χρόνια και να στρατολογούν ανθρώπους που επίσης για χρόνια τους θεωρούσαν δικούς τους. Βλέπουν, επίσης, τον πρίγκιπα Υψηλάντη, να θέλει να συγκεντρώσει όλη την εξουσία του τόπου τους στα χέρια του. Έτσι ,προσέρχονται στην Εθνοσυνέλευση με μεγάλες ανησυχίες και με τη θέληση να μην επιτρέψουν αλλαγές που θα θίγουν τα συμφέροντά τους.

Ένα άλλο πρόβλημα που παρουσιάζεται, είναι και οι διαφορετικές απόψεις μεταξύ των ανθρώπων που μετέχουν στην εθνοσυνέλευση για τον τρόπο με τον οποίο θα προχωρήσει η επανάσταση. Για παράδειγμα, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, που έχει αναλάβει την προεδρία της Εθνοσυνέλευσης, έχει διαφορετική αντίληψη από τους οπλαρχηγούς ή τους κοτζαμπάσηδες για το πώς θα πραγματοποιηθεί το απελευθερωτικό σχέδιο.

Παρ' όλες τις παραπάνω διαφορές, οι αντιπρόσωποι του επαναστατημένου έθνους, αποφασίζουν, ταυτόχρονα με τον πόλεμο, να οργανώσουν θεσμούς, να αναδείξουν ηγεσία, να αναλάβουν και να κατανείμουν ρόλους και αρμοδιότητες. Αντιπρόσωποι όμως μόνο κατ’ όνομα, καθώς δεν είναι εκλεγμένοι άμεσα από το λαό. Οι παραστάτες του έθνους όπως ονομάστηκαν, έχουν εκλεγεί από τις περιφερειακές Γερουσίες, που έχουν ήδη συσταθεί και λειτουργούν στην Πελοπόννησο και στη Ρούμελη ή από τις κατά τόπους συνελεύσεις στα νησιά. Η εκλογή τους, δηλαδή, είναι αποτέλεσμα των συσχετισμών δύναμης ανάμεσα στις κατά τόπους ηγετικές ομάδες.

Έτσι, οι οκτώ παραστάτες της δυτικής Ρούμελης ελέγχονται από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο ενώ οι εικοσιεπτά παραστάτες της ανατολικής Ρούμελης έχουν οριστεί από την τοπική Γερουσία, τον Άρειο Πάγο όπως ονομάστηκε, που βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο του Θεόδωρου Νέγρη, στενού συνεργάτη του Μαυροκορδάτου. Όλοι οι παραπάνω, μαζί με τους δέκα παραστάτες της Πελοποννήσου και τους περισσότερους από τους δεκατέσσερεις παραστάτες των νησιών, συμμαχούν για να εξουδετερώσουν τα σχέδια του Δημήτριου Υψηλάντη και των Φιλικών που τον ακολούθησαν προκειμένου να αναλάβει αυτός την ηγεσία του Αγώνα ως “Πληρεξούσιος του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής της Φιλικής Εταιρείας” , δηλαδή του αδελφού του Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Η συμμαχία αυτή επιβάλλει την εκλογή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου στη θέση του προέδρου της Εθνοσυνέλευσης. Ο Μαυροκορδάτος επικαλείται και αυτός καταγωγή από ισχυρή φαναριώτικη οικογένεια και φροντίζει να τον αποκαλούν πρίγκιπα επιδιώκοντας να εμφανίζεται ως ο βασικός αντίπαλος του Υψηλάντη. Η σύγκρουση των κοτζαμπάσηδων με τον Υψηλάντη, βοηθά το Μαυροκορδάτο να εκλεγεί πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης και από τη θέση αυτή να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις.

Πρώτες προσπάθειες οργάνωσης. Πώς φτάσαμε στην Α' Εθνοσυνέλευση

Από την έναρξη της Επανάστασης, οι κοτζαμπάσηδες κινούνται πρώτοι να αναλάβουν την ευθύνη για τη διεξαγωγή του πολέμου μέσα από την ίδρυση αρχικά τοπικών συμβουλίων, καθώς διέθεταν πείρα, χρήματα και πολιτική μεθοδολογία. Στην Πάτρα οι κοτζαμπάσηδες Α. Ζαΐμης, Α. Λόντος και Σ. Χαραλάμπης μαζί με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό συστήνουν το Αχαϊκό Διευθυντήριο, στη Μάνη ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης τη Μεσσηνιακή Γερουσία, στο Άργος δημιουργείται η καγκελαρία του Άργους και στα Ψαρά η Βουλή των Ψαρών. Μόνο σε λίγα τοπικά συμβούλια όπως στην Ύδρα, στην Άνδρο και στη Σάμο είναι έντονο το λαϊκό στοιχείο και αυτό όμως δε θα διαρκέσει πολύ.

Οι μεγάλες όμως στρατιωτικές επιτυχίες κατά τους πρώτους μήνες της Επανάστασης, έχουν ενδυναμώσει τους οπλαρχηγούς και ιδιαίτερα τον Κολοκοτρώνη. Παρά το γεγονός ότι τον τίτλο του αρχιστράτηγου φέρει τυπικά ο κοτζαμπάσης της Μάνης, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο Κολοκοτρώνης με τις μεγάλες στρατιωτικές του ικανότητες αναδεικνύεται σταδιακά σε αδιαμφισβήτητο ηγέτη του ένοπλου Αγώνα, κάτι που προκαλεί ανησυχία στους κοτζαμπάσηδες της Πελοποννήσου

Όπως γράφει ο Τ. Βουρνάς : «Δύο μήνες μετά την Επανάσταση σκέφτονται πλέον [ σ.σ οι κοτζαμπάσηδες] να αντιμετωπίσουν αποφασιστικά τον κίνδυνο διαφυγής της εξουσίας από τα χέρια τους, με σύντονα μέτρα, κυριότερο από τα οποία ήταν η παγίωση μιας εντελώς ελεγχόμενης από αυτούς κεντρικής εξουσίας, που θα έπαιζε ρόλο κυβέρνησης και θα εξουδετέρωνε με ριζικά μέτρα τις επιπτώσεις της ταξικής πάλης των μαζών μέσα στη φωτιά της Επανάστασης»

Αποφασίζουν λοιπόν, μετά από πρωτοβουλία των δύο μεγάλων οικογενειών της Πελοποννήσου, των Δεληγιανναίων και των Μαυρομιχαλέων, να συσκεφθούν στη Μονή των Καλτεζών (στα σύνορα Λακωνίας και Αρκαδίας) κοτζαμπάσηδες και αρχιερείς για να σχηματίσουν ενιαία τοπική κυβέρνηση. Με την πράξη των Καλτεζών στις 26 Μαΐου 1821 συστήνουν την Πελοποννησιακή Γερουσία με πρόεδρο τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και μέλη έναν επίσκοπο, τέσσερις κοτζαμπάσηδες, και ένα μεγαλέμπορο. Στη σύνθεση της Πελοποννησιακής Γερουσίας αγνοούνται τόσο ο Κολοκοτρώνης, όσο και άλλοι οπλαρχηγοί. Λίγο αργότερα, η Γερουσία θα διευρύνει τον αριθμό των μελών της αλλά και πάλι η σύνθεση (ένας έμπορος, δύο επίσκοποι και πολλοί πρόκριτοι) παραμένει προκλητικά ετεροβαρής, χωρίς να αντιπροσωπεύεται καθόλου το λαϊκό στοιχείο

Οι Φιλικοί, οι στρατιωτικοί και κυρίως ο λαός αισθάνονται μεγάλη δυσφορία για τις συνωμοτικές κινήσεις των κοτζαμπάσηδων, που δείχνουν πως πέρα από το διωγμό του Τούρκου, δεν θέλουν κάποια άλλη αλλαγή. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τη θερμή υποδοχή που επιφυλάσσει ο απλός λαός στο Δ. Υψηλάντη και στον Α. Αναγνωστόπουλο, ηγετικά στελέχη της Φιλικής Εταιρείας, οι οποίοι έρχονται ως αντιπρόσωποι του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής για να διεκδικήσουν την πολιτική και στρατιωτική διεύθυνση του Αγώνα

Ακολουθεί στη συνέχεια μια περίοδος έντονων προστριβών στα Βέρβαινα, με τους Φιλικούς και τον Υψηλάντη από τη μια μεριά και τους κοτζαμπάσηδες από την άλλη. Ο Υψηλάντης ζητά τη συγκέντρωση όλης της εξουσίας – στρατιωτικής και πολιτικής – στα χέρια του, όπως άλλωστε ήταν το σχέδιο της Φιλικής Εταιρείας. Λίγες μέρες μετά την άφιξή του στην Πελοπόννησο, προτείνει στους κοτζαμπάσηδες τη σύσταση ενός “Γενικού Οργανισμού της Πελοποννήσου”, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να καταργήσει τη Γερουσία των Καλτεζών και στη θέση της να ιδρύσει ένα νέο πολιτικό σώμα, τη Βουλή. Η Βουλή, στην οποία θα είναι ο ίδιος πρόεδρος, θα ασχολείται με τα πολιτικά ζητήματα. Παράλληλα, όμως, ζητά και τον τίτλο του αρχιστράτηγου, που θα έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα οργάνωσης του στρατού και διεύθυνσης των πολεμικών επιχειρήσεων. Με άλλα λόγια, δηλαδή, ο πρίγκιπας θα είναι ο διοικητής της Πελοποννήσου μέχρι την άφιξη του αδελφού του Αλέξανδρου.

Οι κοτζαμπάσηδες, όμως, δεν έχουν καμία διάθεση να παραχωρήσουν την απόλυτη εξουσία στον Υψηλάντη. Έτσι, προτείνουν τη διατήρηση της Γερουσίας με την προσθήκη του Υψηλάντη ως προέδρου αλλά με την προϋπόθεση “ούτε η Γερουσία να ενεργεί χωρίς τη συγκατάθεση του πρίγκιπα, ούτε ο πρίγκιπας χωρίς τη συγκατάθεση της Γερουσίας”. Στη νέα αυτή Γερουσία θα συμπεριλαμβάνονται όλοι οι άρχοντες του τόπου, μικροί και μεγάλοι.

Ο Υψηλάντης απορρίπτει τις προτάσεις αυτές και αφού καταγγέλλει τους κοτζαμπάσηδες για εξυπηρέτηση των προσωπικών τους συμφερόντων,  αναχωρεί  από τα Βέρβαινα. Το γεγονός αυτό προκαλεί την εξέγερση των χιλιάδων στρατιωτών που βρίσκονται εκεί, οι οποίοι υπό τον Παπαφλέσσα και τον Αναγνωσταρά παίρνουν τα όπλα και περικυκλώνουν το σπίτι στο οποίο βρίσκονται συγκεντρωμένοι οι πρόκριτοι, φωνάζοντας συνθήματα εναντίον τους και απειλώντας να τους σκοτώσουν.

Οι κινητοποιήσεις αυτές έχουν ενθαρρυνθεί από τα ανατρεπτικά κηρύγματα των Φιλικών, οι οποίοι τους υπόσχονται ότι θα τους απαλλάξουν και από την καταπίεση των Οθωμανών αλλά και από την τυραννία των χριστιανών αφεντάδων τους, δηλαδή των κοτζαμπάσηδων. Τους υπόσχονται ότι θα τους μοίραζαν τα κτήματα των μουσουλμάνων που τα διεκδικούσαν για λογαριασμό τους οι κοτζαμπάσηδες, και ότι δε θα πλήρωναν ποτέ πια αβάσταχτους φόρους.

Τον κίνδυνο αυτό, της εκτροπής της Επανάστασης προς ένα είδος λαϊκού ξεσηκωμού και απονομής κοινωνικής δικαιοσύνης, φροντίζει να τον αποτρέψει ο Κολοκοτρώνης. Η κατευναστική παρέμβαση του Κολοκοτρώνη προς τους στρατιώτες έξω από το σπίτι των πολιορκημένων κοτζαμπάσηδων και η αποδοχή του αιτήματος τους για επιστροφή του Υψηλάντη ηρεμούν προσωρινά τα πνεύματα και σώζουν τους προκρίτους τη στιγμή, που όπως σημειώνει ο Τάσος Βουρνάς «η λαϊκή εξέγερση θα έλυνε δυναμικά το πρόβλημα της πάλης για την ηγεσία προς όφελος της Επανάστασης».

Ο Υψηλάντης επιστρέφει, αλλά οι προστριβές και οι διενέξεις ανάμεσα στις δύο παρατάξεις συνεχίζονται. Μετά από πολλές και έντονες διαπραγματεύσεις οι κοτζαμπάσηδες δέχονται τελικά την εκλογή Βουλής με την προϋπόθεση οι αποφάσεις της να υποβάλλονται για έγκριση στη Γερουσία. Ο Υψηλάντης υποχωρεί και δέχεται την έγκριση της Γερουσίας μόνο σε διπλωματικές και πολεμικές αποφάσεις.

Στις αρχές του Οκτωβρίου, ενόψει της επικείμενης Εθνοσυνέλευσης, ο Υψηλάντης παίρνει πρωτοβουλία και στέλνει προκηρύξεις στις επαρχίες καλώντας τις να στείλουν εκπροσώπους στην Τρίπολη μέχρι το τέλος του μήνα για να οριστούν παραστάτες για την εθνοσυνέλευση, όπως είχε ήδη συμβεί στη Ρούμελη με πρωτοβουλία του Νέγρη και του Μαυροκορδάτου. Η πρόσκλησή του απευθύνεται προς όλους τους πατριώτες της Πελοποννήσου και τους καλεί να παρακάμψουν τους άρχοντες, τους οποίους ταυτίζει με το παλιό καθεστώς της οθωμανικής τυραννίας, και να έλθουν να αναγνωρίσουν τον ίδιο ως ηγέτη.

Παρόλο το πατερναλιστικό ύφος της επιστολής (ας μην ξεχνάμε πως φέρει τον τίτλο του πρίγκιπα της τσαρικής Ρωσίας), εν τούτοις είναι ο μόνος από τους εξέχοντες άνδρες που απευθύνεται απευθείας στο λαό, παρακάμπτοντας τους άρχοντες, και τον καλεί να ορίσει αυτός τους εκπροσώπους του στην Εθνοσυνέλευση

«Πολίτες της Πελοποννήσου! Κληρικοί και λαϊκοί, νέοι και γέροι, άνθρωποι κάθε σειράς και ηλικίας! Ήρθε η ώρα να συγκεντρωθείτε εδώ στην Τριπολιτσά, να δώσετε τη γνώμη σας όσον αφορά τα δίκαια και τις ανάγκες της πατρίδας σας. Εγώ, ο Δημήτριος Υψηλάντης, είμαι εδώ για να παλέψω για την ελευθερίας σας. Είμαι εδώ για να υπερασπίσω τα δικαιώματα, την τιμή, τη ζωή και τα αγαθά σας. Είμαι εδώ για να σας δώσω δίκαιη νομοθεσία και δικαστήρια που θα εγγυώνται την ισονομία, έτσι ώστε κανείς να μη μπορεί να βλάψει τα συμφέροντά σας ή να διακυβεύσει την ύπαρξή σας. Ήρθε η ώρα, επιτέλους, να πάψει η τυραννά, όχι μόνο αυτή των Τούρκων, αλλά και η τυραννία εκείνων των προσώπων που συμμερίζονται τις ίδιες ιδέες με τους Τούρκους και καταπιέζουν το λαό. Ενωθείτε, Πελοποννήσιοι, αν επιθυμείτε να καταλαγιάσουν τα δεινά που σας βασάνιζαν. Είμαι ο πατέρας σας που άκουσε τις οιμωγές σας από τα βάθη της Ρωσίας και ήρθε για να σας προστατεύσει, να αγωνιστεί για τη λύτρωσή σας, να φροντίσει για την ευτυχία τη δική σας και των οικογενειών σας, να σας ανακουφίσει από την αξιοθρήνητη κατάσταση, στην οποία σας είχαν ταπεινώσει ανόσιοι τύραννοι, αλλά και οι φίλοι και συμπαραστάτες αυτών των τυράννων. Συγκεντρωθείτε, λοιπόν! Βιαστείτε, ελάτε από τις πόλεις ή τα χωριά σας, για να διατρανώσετε ενώπιόν μου τα δίκαιά σας ως ελεύθεροι πολίτες, να μου υποδείξετε εκείνους τους οποίους κρίνετε ως τους πλέον ικανούς, για να σας τους παραδώσω ως εφόρους και φρουρούς των συμφερόντων σας. Μη χάνετε καιρό. Μη γίνεστε εύκολα θύματα φαύλων ανθρώπων, προσκολλημένων στην τυραννία. Αποδείξτε ότι αντιλαμβάνεστε το νόημα της ελευθερίας και αναγνωρίστε τον στρατηγό και υπερασπιστή σας. Με αυτό τον τρόπο θα δώσετε στην υπόλοιπη Ελλάδα το παράδειγμα της σοφής και νόμιμης διακυβέρνησης. Την 30^η ημέρα του τρέχοντος μηνός, επιθυμώ να σας δω συγκεντρωμένους γύρω μου, να συζητήσετε ελεύθερα τα δίκαιά σας υπό το βλέμμα του αρχηγού και πατέρα σας. Γι αυτό το λόγο, σας στέλνω καλούς πατριώτες που θα σας διαβάσουν αυτό το χαρτί και θα σας εκθέσουν δια ζώσης την αναγκαιότητα αυτής της συνάθροισης

Τριπολιτσά, 6/18 Οκτωβρίου 1821 ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ

Πληρεξούσιος του Αρχιστρατήγου

Αλλά και ο Κολοκοτρώνης προσπαθεί να πάρει μέρος στα πολιτικά παιχνίδια. Διεκδικεί και αυτός την αρχηγία των όπλων στην Πελοπόννησο και θέλει να έχει επιρροή στις επαρχίες από τις οποίες στρατολογεί και μισθώνει τους ενόπλους του. Έτσι, ενώ στην αρχή είχε ταχθεί με το μέρος του Υψηλάντη στο πλαίσιο της δικής του αντιπαλότητας με τους κοτζαμπάσηδες, πολύ γρήγορα αντιλαμβάνεται πως αυτό που προτείνει ο Υψηλάντης θέτει σε κίνδυνο και τη δική του πολιτική ισχύ, η οποία έχει αρχίσει να αυξάνεται , ιδίως στην κεντρική Πελοπόννησο, στην επαρχία της Καρύταινας.

Μετά τη μεγάλη του νίκη στην Τριπολιτσά, που δίνει στον ίδιο και στην ομάδα του πλούτο και δύναμη, ακολουθεί πλέον αυτόνομη πολιτική, καθώς αναδεικνύεται ως ο μεγάλος στρατιωτικός ηγέτης στην Πελοπόννησο. Μάλιστα, τα νέα από την καταστολή της επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και τη σύλληψη του Αλέξανδρου Υψηλάντη στην Αυστρία, διευκολύνουν τον Κολοκοτρώνη να διεκδικεί τον τίτλο του ηγέτη που επιζητούσε στην αρχή ο Δημήτριος Υψηλάντης.

Παρά τη φαινομενική δύναμη των κοτζαμπάσηδων, από τη μια το κύρος του Υψηλάντη και η πλατιά λαϊκή αποδοχή που απολάμβανε και από την άλλη το ολοένα και αυξανόμενο γόητρο του Κολοκοτρώνη, έκανε πολύ δύσκολα τα πράγματα γι αυτούς. Οι ισορροπίες φαίνονταν πολύ λεπτές, ώσπου εμφανίστηκε ένας καινούργιος παράγοντας για να τις ανατρέψει. Και αυτός ο παράγοντας δεν είναι άλλος από την έλευση του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου στο Μεσολόγγι το καλοκαίρι του 1821 και η κάθοδός του μετά από λίγο στην Πελοπόννησο προκειμένου να συναντηθεί με την ηγεσία της Επανάστασης και ιδίως με τον Υψηλάντη.

Οι Αχαιοί κοτζαμπάσηδες υποδέχονται θερμά το Μαυροκορδάτο καθώς βλέπουν σε αυτόν την προσωπικότητα που θα αντιστάθμιζε τη δύναμη του Υψηλάντη και των οπλαρχηγών. Το ίδιο και οι νησιώτες της Ύδρας και των Σπετσών, οι οποίοι επιθυμούν την επίσπευση των διαδικασιών της Εθνοσυνέλευσης και την ανάδειξη κεντρικής διοίκησης που θα εξασφάλιζε σε αυτούς τη χρηματοδότηση των πλοίων και των ναυτικών επιχειρήσεών τους.

Ο Μαυροκορδάτος, με τις γνώσεις του για τη διοίκηση, τις γνωριμίες του με Ευρωπαίους αλλά και με ισχυρές προσωπικότητες του ελληνισμού, αποτελεί για πολλούς τον άνθρωπο που θα μπορούσε να στηρίξει την ελληνική υπόθεση στην Ευρώπη και να της βρει συμμάχους.

Ο Μαυροκορδάτος πείθει αρχικά τον Υψηλάντη να του αναθέσει την πολιτική οργάνωση της Ρούμελης. Στη συνέχεια, αναθέτει στο Θ. Νέγρη την ευθύνη των ανατολικών επαρχιών της Ρούμελης, ενώ ο ίδιος αναλαμβάνει τη διοργάνωση διοικητικών θεσμών στις δυτικές επαρχίες, έχοντας το Μεσολόγγι ως κέντρο της δράσης του.

Στο Μεσολόγγι, στις αρχές Νοεμβρίου του 1821, ο Μαυροκορδάτος πρωτοστατεί στη συγκρότηση της “Γερουσίας της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος”, ενώ λίγες μέρες αργότερα ο Νέγρης συγκροτεί στην Ανατολική Στερεά τον “Άρειο Πάγο”. Στις διεργασίες αυτές συμμετέχουν οι τοπικές ηγεσίες (ιεράρχες, προεστοί, αρματολοί), αλλά και εκπρόσωποι των επαναστατών από την Ήπειρο και τη Μακεδονία.

Στο νησιωτικό χώρο (Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά, Κάσος), οι διαδικασίες ανάδειξης εκπροσώπων για την Εθνοσυνέλευση βρίσκονταν κάτω από τον απόλυτο έλεγχο των ισχυρών καραβοκύρηδων. Μόνο στην Ύδρα, αμφισβητήθηκε η εξουσία των καραβοκύρηδων. Ο Αντώνης Οικονόμου, ένας μικρός καραβοκύρης που είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία από τον Παπαφλέσσα, αφού πρωταγωνίστησε στην έναρξη της Επανάστασης στην Ύδρα, στη συνέχεια προσπαθεί να στρέψει τους κατοίκους του νησιού εναντίον των Κουντουριώτηδων και των άλλων ισχυρών οικογενειών, διεκδικώντας πιο αντιπροσωπευτικές μορφές εκπροσώπησης για το νησί του

Παρά την αρχική επικράτηση του ίδιου και των υποστηρικτών του κατά τις πρώτες εβδομάδες της Επανάστασης, τελικά οι Υδραίοι άρχοντες καταφέρνουν να τον απομονώσουν, να τον συλλάβουν και να τον εξορίσουν. Στο τέλος, μάλιστα, τον δολοφονούν στο Άργος το Δεκέμβριο του 1821, καθώς ο ίδιος κατευθύνεται για να συμμετάσχει στην Α’ Εθνοσυνέλευση.

Την ίδια περίοδο, οι κοτζαμπάσηδες συγκαλούν εσπευσμένα την Πελοποννησιακή Γερουσία για την ντε φάκτο αναγνώριση της εξουσίας. Καταφέρνουν μάλιστα να ενισχύσουν τις θέσεις τους ενόψει και της Εθνοσυνέλευσης, με τον προσεταιρισμό των Υδραίων πλοιοκτητών. Ο Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης ηττημένοι και παραγκωνισμένοι αναχωρούν για την Ακροκόρινθο, ενώ στους στρατιώτες επικρατεί και πάλι αναβρασμός για την εγκατάλειψη τους από τους ηγέτες τους. Οι κοτζαμπάσηδες φοβούμενοι την επανάληψη των γεγονότων των Βερβαίνων εγκαταλείπουν το Άργος και μεταφέρονται στην ερημική Επίδαυρο, όπου και υπογράφουν τον οργανισμό της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Ο Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης αρχικά αρνούνται, αλλά τελικά υποχωρούν και υπογράφουν το κείμενο αυτό, που ουσιαστικά αναγνωρίζει την πολιτική κυριαρχία των κοτζαμπάσηδων και σηματοδοτεί την οριστική ήττα του επαναστατικού ιδεώδους της Φιλικής Εταιρείας.

Η Γερουσία έχει τώρα την ευχέρεια να ρυθμίσει τη σύνθεση των μελών της Εθνοσυνέλευσης. Έτσι, οι κοτζαμπάσηδες στην Πελοπόννησο, οι Φαναριώτες Μαυροκορδάτος και Νέγρης στη Ρούμελη και οι ισχυροί καραβοκύρηδες στα νησιά, έχουν υπό τον έλεγχό τους το μεγαλύτερο μέρος των εκπροσώπων στην Εθνοσυνέλευση που επρόκειτο να ξεκινήσει.

Παρόλα αυτά, οι παραπάνω ομαδοποιήσεις δεν σημαίνουν σε καμία περίπτωση ότι οι ομάδες αυτές είναι ενιαίες και αδιάσπαστες. Οι κοτζαμπάσηδες, για παράδειγμα, αφού μετά από μεγάλες προσπάθειες κατορθώνουν να βρεθούν συσπειρωμένοι κατά τις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης, αμέσως μετά νέες διαφωνίες θα προκύψουν μεταξύ τους και θα διασπαστούν εκ νέου.

Το ίδιο ισχύει και για τους στρατιωτικούς της Ρούμελης και της Πελοποννήσου. Ανάμεσά τους υπάρχουν διαμάχες, ανταγωνισμοί και συγκρούσεις, οι οποίες δυσχεραίνουν το συντονισμό της δράσης τους, όχι μόνο για την πολιτική τους ενοποίηση, αλλά ακόμη και κατά τη διάρκεια των μαχών.

Τα αποτελέσματα της Α' Εθνοσυνέλευσης

Στην Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, οι επαναστατημένες περιοχές αποφασίζουν μέσω των εκπροσώπων τους, να ενταχθούν σε ένα νέο πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο. Η Εθνοσυνέλευση, την 1η Ιανουαρίου του 1822, ψηφίζει Σύνταγμα, το οποίο ονομάζει Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος. Βάσει του Συντάγματος αυτού, συγκροτείται η πολιτική Αρχή της επανάστασης, η Προσωρινή Διοίκησις, αποτελούμενη από δύο συλλογικά σώματα, το Εκτελεστικό και το Βουλευτικό. Το Εκτελεστικό είναι εκείνο που ασκεί στην πράξη την εξουσία, το Βουλευτικό έχει τη νομοθετική εξουσία.

Το Εκτελεστικό είναι πενταμελές, σύμφωνα με τα πρότυπα του Διευθυντηρίου του Γαλλικού συντάγματος. Τα πέντε μέλη του είναι τα εξής : ο Α. Μαυροκορδάτος, πρόεδρος, οι Πελοποννήσιοι κοτζαμπάσηδες Α. Δεληγιάννης και Α. Κανακάρης, ο νησιώτης Ι. Ορλάνδος και ο Ρουμελιώτης Ι. Λογοθέτης.

Το Εκτελεστικό, στη συνέχεια, εκλέγει οκτώ υπουργούς (μινίστρους). Μεταξύ αυτών, το Θ. Νέγρη, αρχιγραμματέα και υπουργό των Εξωτερικών, τον Ηπειρώτη Ι. Κωλέττη, υπουργό των Εσωτερικών, τον Πελοποννήσιο κοτζάμπαση Π. Νοταρά, υπουργό της Οικονομίας και το Σουλιώτη οπλαρχηγό Ν. Μπότσαρη, υπουργό του Πολέμου. Ορίζονται επίσης τρεις υπουργοί Ναυτικών, ένας από τα Ψαρά, ένας από την Ύδρα και ένας από τις Σπέτσες.

Ο Δ. Υψηλάντης εκλέγεται πρόεδρος του βουλευτικού σώματος με αντιπρόεδρο τον Π. Μαυρομιχάλη. Ο τελευταίος δεν αποδέχεται τη θέση αυτή και αντικαθίσταται από τον κοτζαμπάση Καλαβρύτων Σ. Χαραλάμπη.

Η Εθνοσυνέλευση ολοκληρώνει τις εργασίες της στις 15 Ιανουαρίου. Την ημέρα εκείνη, ακολουθώντας το παράδειγμα τη Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής που πραγματοποιήθηκε το 1776, προχωρεί και αυτή στη Διακήρυξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Είναι μία διακήρυξη που αποτυπώνει τις πολιτικές και ιδεολογικές αρχές της Επανάστασης. Ο πόλεμος εναντίον των Οθωμανών παρουσιάζεται ως αγώνας υπέρ της ελευθερίας και της υπεράσπισης βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων καθώς και αγώνας του πολιτισμού εναντίον της βαρβαρότητας.

Η ελευθερία αυτή θα ερχόταν μόνο μέσω της εθνικής ανεξαρτησίας και έτσι στην Εθνοσυνέλευση διακηρύσσεται η βούληση των επαναστατών να απαλλαγούν οριστικά, και με κάθε τίμημα ( Ελευθερία η Θάνατος ) από την οθωμανική τυραννία και να ζήσουν ελεύθεροι, όπως ταιριάζει σε όλα τα πολιτισμένα έθνη. Η μόνη λύση γι' αυτό είναι ο πόλεμος μέχρις εσχάτων, ο οποίος είναι πόλεμος “εθνικός και ιερός”, και καμία δυνατότητα συνύπαρξης ανάμεσα στις δύο πλευρές δεν είναι πλέον δυνατή.

Το ύφος στο οποίο διατυπώνονται οι ιδεολογικές και πολιτικές αρχές και διεκδικήσεις της Επανάστασης είναι επηρεασμένο από το Διαφωτισμό, τη Γαλλική Επανάσταση και τον πολιτικό φιλελευθερισμό. Πίσω από την σύνταξη των κειμένων, βρίσκονται ο Α. Μαυροκορδάτος, ο Θεόδωρος Νέγρης, ο Αναστάσιος Πολυζωΐδης και μια ιδιότυπη προσωπικότητα, ο Ιταλός Vincenzo Gallina, ο οποίος είναι ένας διεθνής επαναστάτης, που συμμετείχε σε επαναστάσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου και στη συγγραφή επαναστατικών κειμένων.

Στο Σύνταγμα αυτό, Έλληνες θεωρούνται «όσοι αυτόχθονες της επικρατείας της Ελλάδος πιστεύουσιν εις Χριστόν. Οι Έλληνες εισίν όμοιοι ενώπιον των νόμων, άνευ τινός εξαιρέσεως ή βαθμού ή κλάσεως ή αξιώματος. Έχουν όλοι το δικαίωμα του εκλέγειν ή εκλέγεσθαι ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, καταγωγής, επαγγέλματος και μόνο κριτήριο είναι η αξιότης εκάστου».

Τα κείμενα της Επιδαύρου είναι πραγματικά επαναστατικά, καθώς καταργούν τα ταξικά ή τα τοπικά προνόμια και δίνουν έμφαση στα ατομικά δικαιώματα, το αντιπροσωπευτικό σύστημα εκλογής, την ισονομία, στοιχιζόμενα με τα πιο προοδευτικά συντάγματα του κόσμου εκείνη την εποχή. Προβλέπουν την ανεξιθρησκία, την ισονομία και την ελευθερία του τύπου. Κάθε Έλληνας, ανεξάρτητα από την καταγωγή ή την περιουσιακή του κατάσταση, θα έχει πλέον το δικαίωμα ανάληψης οποιουδήποτε αξιώματος, ενώ προβλέπεται η κατάργηση της δουλείας.

Η πραγματικότητα, όμως, είναι πως η κοινωνία στην οποία απευθύνονται δεν είναι έτοιμη για αυτό και αυτή είναι η αιτία για όσα τραγικά θα ακολουθήσουν. Πολύ παραστατικές πάνω σ΄ αυτό το θέμα είναι οι διαπιστώσεις του Thomas Gordon:

« … ήταν μεν εξαίρετο στη θεωρία [σ.σ το Σύνταγμα], στην πράξη, όμως, τελείως ακατάλληλο για τους ανθρώπους στους οποίους απευθυνόταν. Σχεδόν αμέσως μετά την ψήφισή του, ορισμένες από τις καλύτερες διατάξεις του ποδοπατήθηκαν και άλλες λησμονήθηκαν. Πράγματι, ο Οργανικός Νόμος της Επιδαύρου κατέστη κενό γράμμα και μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν χρησιμοποιήθηκε μόνον ως παραταξιακό σύνθημα

 … Εντυπωσιάζει πράγματι το γεγονός ότι οι συντάκτες του θα παρέδιδαν θεσμούς πέρα για πέρα δημοκρατικούς σε έναν λαό, ο οποίος, αν και επί αιώνες γόγγυζε κάτω από το δεσποτισμό, έρρεπε ταχύτατα προς τη χειρότερη μορφή ολιγαρχίας, καθώς επίσης και το ότι ο ίδιος αυτός καταστατικός χάρτης θα γινόταν αποδεκτός από την αριστοκρατία, που εκπροσωπούσε μεγάλο μέρος της συνέλευσης.

Στην πραγματικότητα, κανείς δεν πίστευε ότι αυτή η μορφή διακυβέρνησης είναι εφαρμόσιμη στην Ελλάδα. Όμως, οι φιλοδοξίες τόσο πολλών ανθρώπων, που ο καθένας τους φοβόταν μήπως δει τον ανταγωνιστή του να περιβάλλεται από ισχυρή και μόνιμη εξουσία, οδήγησαν στην ανάγκη μιας γενίκευσης και μιας κατ’ επίφασιν αναπομπής των πάντων στη γενική λαϊκή κρίση, σε τακτά και σύντομα χρονικά διαστήματα.

Ο καθένας τους έβλεπε στο Σύνταγμα το σκαλοπάτι εκείνο που θα τον οδηγούσε στα υψηλότερα αξιώματα, ενώ οι εμπνευστές του δεν υπολείπονταν καθόλου ως προς τις ίδιες επιδιώξεις. Δεδομένου ότι δε διέθεταν ερείσματα στη χώρα, αφού πρόσφατα είχαν έρθει στην Ελλάδα και δεν είχαν το πλεονέκτημα των οικογενειακών διασυνδέσεων, φρόντισαν να ορθώσουν νομικά κωλύματα στους οπλαρχηγούς και στους προεστούς, σκεπτόμενοι ότι εξασφαλίζουν για τους εαυτούς τους μια επιτυχημένη σταδιοδρομία σε πεδία όπου η νίκη εξαρτάται από την πολιτική επιδεξιότητα.

Από την άλλη πλευρά, οι κοτζαμπάσηδες της Πελοποννήσου είχαν ήδη λάβει τα μέτρα τους, ώστε να παρεμποδίσουν την εδραίωση οποιουδήποτε εξωγενούς παράγοντα εξουσίας στο Μοριά, με σκοπό να παραμείνει η διοίκηση στα χέρια τους. Με αυτή τη σκέψη λοιπόν, προτού επικυρωθεί ο Οργανικός Νόμος, σε ιδιαίτερη σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στις 8 Ιανουαρίου στην Πιάδα, οι Πελοποννήσιοι πληρεξούσιοι, εξέλεξαν εικοσαμελή επιτροπή που θα εκπροσωπούσε την περιφέρειά τους στην Εθνοσυνέλευση. Κατ΄αυτό τον τρόπο συγκρότησαν την Πελοποννησιακή Γερουσία, με σκοπό στο μέλλον να συνεδριάζει στην Τριπολιτσά. Κάπως έτσι συνέταξαν ένα τοπικό Σύνταγμα, με τέτοια μαεστρία, που σχεδόν να μην αφήνει περιθώρια στην κεντρική κυβέρνηση να αναμιγνύεται στις υποθέσεις τους. Οι πολλές εκδηλώσεις σεβασμού προς την κεντρική κυβέρνηση κάλυπταν κατ’ ουσίαν την παραχώρηση στην οικεία Γερουσία όλων των υποθέσεων του Μοριά, στρατιωτικών, δημοσιονομικών και τοπικής αυτοδιοίκησης»

Η Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, τέλος, είναι η ληξιαρχική πράξη θανάτου της Φιλικής Εταιρείας. Από τότε, η Φιλική Εταιρεία δεν παίζει πλέον κανένα ρόλο, καθώς ο Δημήτριος Υψηλάντης θα παραμεριστεί σταθερά από τα πράγματα

Σήμερα, Κυριακή 5 Δεκεμβρίου, δεκάδες κάτοικοι της Ραφήνας, σε μια συμβολική κίνηση, υιοθέτησαν και στόλισαν το τελευταίο αρμυρίκι που κατάφερε να γλιτώσει από τους ολετήρες του Δήμου και του υπουργείου Υποδομών. Ένα χαρακτηρισμό που ο ίδιος ο πρόεδρος του Οργανισμού Λιμένος Ραφήνας απέδωσε στους αυτουργούς του καταστροφικού έργου στο Μπλε Λιμανάκι. Ο πρόεδρος του ΟΛΡ , ο οποίος παρευρέθηκε στην εκδήλωση των κατοίκων, επιβεβαίωσε και αυτός από την πλευρά του πως το έργο είναι παράνομο και πως έχουν υποβληθεί μηνύσεις

Στην όμορφη αυτή εκδήλωση, μικροί και μεγάλοι φίλοι στόλισαν αυτό το τελευταίο αρμυρίκι, εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό τη διαμαρτυρία τους για την περιβαλλοντική καταστροφή που συντελείται στο Μπλε Λιμανάκι και με σκοπό να το σώσουν από τις μπουλντόζες. Ανανέωσαν, δε, το ραντεβού τους για επόμενες δράσεις

Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία (για όσους τουλάχιστον δεν φοράνε οπαδικούς-κομματικούς φακούς) πως αυτή τη στιγμή έχουμε την ατυχία να βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας η πιο ανίκανη, η πιο καιροσκοπική και πιο ανάλγητη κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης, της περιόδου δηλαδή που μπορούμε να μιλάμε για Δημοκρατία, έστω και κουτσουρεμένη.

Την ώρα που καθημερινά πεθαίνουν 100 συνάνθρωποί μας από τον covid, αυτή η κυβέρνηση εξακολουθεί να επιμένει σε μια πολιτική του ελάχιστου οικονομικού κόστους ( με το τελευταίο μέτρο, μάλιστα, της επιβολής του προστίμου των 100 ευρώ στους ανεμβολίαστους άνω των 60, θα έχει και οικονομικό όφελος). Τα νοσοκομεία αναστενάζουν, στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς οι άνθρωποι στοιβάζονται όπως και παλιά, το ίδιο και στα σχολεία.

Το μόνο όπλο το οποίο κραδαίνει αυτή η κυβέρνηση είναι το εμβόλιο. Αλλά και η διαχείριση από τη μεριά της αυτού του όπλου της επιστήμης ήταν τόσο πρόχειρη και τόσο αναποτελεσματική, που έβγαλε στο δρόμο όλους αυτούς που κατά καιρούς, ενώ έχουν τόσες άλλες ευκαιρίες στη ζωή τους να δώσουν αληθινούς και όμορφους αγώνες, αυτοί επιλέγουν πάντα να δώσουν αγώνες άκυρους. Πότε Μακεδονομάχοι, πότε εμβολιομάχοι και αρνητές του ιού και της διασωλήνωσης, οι άνθρωποι αυτοί αναδεικνύουν σε όλο του το μεγαλείο την αποτυχία της κοινωνίας να δημιουργήσει ορθά σκεπτόμενους ανθρώπους. Οι οποίοι θα ξέρουν μεν να εξεγείρονται, αλλά να ξέρουν και το πώς και το γιατί.

Ας κάνουν λοιπόν τώρα αυτοί οι άνθρωποι μια αρχή και ας ξεσηκωθούν για το πλάτεμα μιας δημόσιας και δωρεάν υγείας. Γιατί αυτοί δεν είναι ούτε βουλευτές ούτε δεσπότες ώστε να τους δοθεί την κρίσιμη στιγμή μια θέση, από τις καβατζωμένες για τους ημετέρους, στις ΜΕΘ. Ποτέ δεν είναι αργά, απαιτείται όμως ταξική και κοινωνική συνείδηση. Υπάρχει;

Για την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στο χώρο της δημόσιας υγείας, αλλά και για το πώς η κυβέρνηση ιεραρχεί την αξία των ανθρώπινων ζωών, επιλέξαμε να σας παρουσιάσουμε δύο θέματα.

Το πρώτο είναι μία ανάρτηση της Χριστίνας Κυδώνα, εντατικολόγου στο “Ιπποκράτειο” νοσοκομείο, η οποία περιγράφει με ανάρτησή της στο facebook τις δραματικές αλλά και τις βαθιά ανθρώπινες στιγμές που βιώνουν καθημερινά οι εργαζόμενοι σε ένα νοσοκομείο που μόνο σε μια βάρδια είχε 65 εισαγωγές.

Το δεύτερο είναι η καταγγελία της ΠΟΕΔΗΝ, σύμφωνα με την οποία ο Μητροπολίτης Αγρινίου, την ώρα που συμπολίτες μας βρίσκονται ελλείψει ΜΕΘ σε κανονικούς θαλάμους, αυτός κατάφερε να βρει μία θέση σε μια ΜΕΘ και μάλιστα από τις πιο οργανωμένες. Φαίνεται πως ήταν θέλημα Θεού

 Ψάχνοντας τις λέξεις

Πως να περιγράψεις αυτό που αισθάνεσαι όταν βγαίνεις απ΄το νοσοκομείο μετά από 26 ώρες εφημερίας ... όταν πέρασες μία επίπονη μέρα και μια δραματική νύχτα, όπου έπρεπε να ανακοινώσεις το θάνατο δύο διασωληνωμένων εκτός Εντατικής μέσα στα μαύρα μεσάνυχτα, που σηκώνεις το τηλέφωνο και λες με σιγανή φωνή "πρέπει να σας ενημερώσω..." κι ακούς σιωπή και μετά φωνές και κλάματα και μετά "τι έγινε γιατρέ? μια χαρά ήταν ο άνθρωπος", πως να απαντήσεις σ΄αυτό το "μια χαρά ήταν ο άνθρωπος" όταν σου τον έχουν φέρει με 60% κορεσμό οξυγόνου.

Κι έχει πάει 4.00 το πρωί και σου φέρνουν έναν 60χρονο που δεν κρατάει κορεσμό ούτε στη bipap και τρέχετε 2 γιατροί και δυο τραυματιοφορείς να διασχίσετε μια πτέρυγα και τρεις ορόφους για να τον παραδώσετε στην αναισθησιολόγο με 47% κορεσμό.

Πως να μιλήσεις για την ταχυκαρδία και το αίσθημα πνιγμονής που σ΄ έπιασε μέσα στο ασανσέρ όταν προσπαθούσες να συγκρατήσεις τον ασθενή που πέταγε τη μάσκα, λόγω της συγχυτικοδιεγερτικής κατάστασης που βρισκόταν από την υποξαιμία. Kαι για την χαρά σου που η αναισθησιολόγος τον διασωλήνωσε με την πρώτη προσπάθεια και δεν χρειάστηκε να ανατάξετε ανακοπή.

Και την ανακούφιση που ένιωσες γιατί έτυχε να χεις βάρδια με ένα πολύ καλό team ειδικευομένων και νοσηλευτών, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι δεν είναι πάντα έτσι, γιατί οι άνθρωποι δεν έχουν όλοι τις ίδιες ικανότητες, γνώσεις, αντοχές και ψυχραιμία. Γιατί έτσι είναι οι άνθρωποι, μπορεί να σπάσουν μπροστά σε τόσο θάνατο και να είναι την κρίσιμη στιγμή αναποτελεσματικοί.

Κι όταν κατεβαίνεις πάλι, μαθαίνεις ότι μπλόκαραν τα ΤΕΠ γιατί πάλευαν να σώσουν έναν 40άρη, αλλά δεν τα κατάφεραν παρόλο που τον διασωλήνωσαν επί τόπου και τώρα τα φορεία στοιβάζονται και καθυστερούν οι εισαγωγές. Κι εκεί που ξαναρίχνεις μια ματιά στους θαλάμους να δεις αν κάποιος πέταξε τη μάσκα του μέσα τον ύπνο του και κινδυνεύσει, συναντάς τον συνάδελφο της διπλανής πτέρυγας, που παλεύει ένα περιστατικό με οξύ έμφραγμα, βαριά πνευμονία covid και διαβητική κετοξέωση με pH 6.9, τρία θανατηφόρα συμβάντα σε έναν άρρωστο κι ο γιατρός έχει στην ευθύνη του άλλους 40. Και τον ρωτάς αν θέλει καμιά βοήθεια, νιώθεις όμως ταυτόχρονα μια ένοχη ανακούφιση που δεν έτυχε σε σένα αυτό και μετά ντρέπεσαι γιατί ο συνάδελφος έχει να διαχειριστεί και ένα διασωληνωμένο μέσα στο θάλαμο (χωρίς να γνωρίζει τίποτα από αναπνευστήρες), γιατί εσύ με το προηγούμενο περιστατικό κατέλαβες την τελευταία θέση στις χειρουργικές αίθουσες κι από δω και πέρα οι υπόλοιποι θα κρατιούνται σε κοινούς θαλάμους.

Περπατάς για το σπίτι και σκέφτεσαι ότι κάποιοι έχουν μιλήσει για την ψυχική και σωματική εξουθένωση των υγειονομικών. Εξουθένωση. Με καλύπτει αυτή η λέξη? μου φαίνεται λίγο πλατιά, έχει πολλά φωνήεντα και μου δίνει την αίσθηση της άπλας, ενώ εμείς στριμωχνόμαστε. Θα’ θελα να βρω μια λέξη με πολλά σύμφωνα, άσε που το "εξουθένωση" μου φέρνει στο νου πολλά μαξιλάρια... Δεν ξέρω. Πάω για ύπνο καλύτερα.

Η καταγγελία της ΠΟΕΔΗΝ

Πάνω από 120 διασωληνωμένοι ασθενείς με κορωνοϊό βρίσκονται εκτός ΜΕΘ σήμερα με στοιχεία του ίδιου του υπουργείου Υγείας. Δεν νοσηλεύονται σε ΜΑΦ όπως ισχυρίζονται. Οι περισσότεροι εξ αυτών σε βρίσκονται απλούς θαλάμους κλινικών κορωνοϊού μαζί με άλλους ασθενείς.

Οι ηλικιωμένοι διασωληνωμένοι ασθενείς δεν μεταφέρονται ποτέ.

Κοιτάξτε όμως τη συνέβη στο Αγρίνιο. Υπάρχει ένας 50χρονος ασθενής με κορωνοϊό εμβολιασμένος που είναι επί πέντε ημέρες διασωληνωμένος σε απλό θάλαμο του νοσοκομείου Αγρινίου και μάλιστα με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα.

Δεν βρίσκεται ΜΕΘ. Όχι μόνο για αυτόν τον ασθενή και για δεκάδες άλλους ειδικά ηλικιωμένους.

Έχουμε πει ότι μπορεί να υπάρχουν λίγα διαθέσιμα κρεβάτια, δεν διατίθενται όμως για όλους και με σειρά προτεραιότητας. Φυσικά γιατί δεν φθάνουν.

Ο Μητροπολίτης κοντά στα 80 του έτη, που του ευχόμαστε περαστικά ολόψυχα, ανεμβολιαστος και πολέμιος του εμβολίου και του κοροναϊου, μπήκε στο νοσοκομείο με εισαγωγή την Τετάρτη το μεσημέρι και το ίδιο βράδυ βρήκε ΜΕΘ και μάλιστα από τις πιο οργανωμένες. Που τέτοια τύχη οι άλλοι διασωληνωμένοι ασθενείς που βρίσκονται εκτός ΜΕΘ.

Παράδειγμα στο ΑΧΕΠΑ, χθες Πέμπτη υπήρχαν 13 διασωληνωμένοι στις κλινικές και σήμερα 6. Κανείς δεν μπήκε σε ΜΕΘ και κανείς δεν έγινε καλά. Τι έγιναν; Αυτή είναι η κατάσταση σε πολλά νοσοκομεία.

14^η γυναικοκτονία φέτος. Κάθε μία από αυτές κάνει όλο και πιο δυνατές τις φωνές όσων επιζητούν την καθιέρωση αυτού του όρου, ως ξεχωριστού ανάμεσα στον κατάλογο των εγκλημάτων και κάνει όλο και πιο πρόθυμα τα αντρικά αυτιά να τις ακούσουν και να συνταχθούν με αυτές. Αυτιά που αποφασίζουν να βγουν επιτέλους από την άνεση και την ευκολία που τους παρέχει το φύλο τους μέσα σε ένα κόσμο που ακόμη είναι αντρικός και να μπουν στη θέση των γυναικών προσπαθώντας να κατανοήσουν πράγματα που μέχρι πριν λίγο καιρό τα θεωρούσαν υπερβολικά.

Μέσα σε αυτούς είναι και ο γράφων που μέχρι πρότινος αδυνατούσε να καταλάβει την ανάγκη καθιέρωσης αυτού του όρου. Ώσπου αποφάσισε να ακούσει (ή μάλλον ν’ ανοίξει τα βουλωμένα αυτιά του) τις φωνές των γυναικών, να μπει στη θέση τους και να αναρωτηθεί επιτέλους γιατί όποτε διασταυρωνόταν με γυναίκα, αυτή χαμήλωνε το βλέμμα της. Και κατάλαβε πως αυτό δεν το έκανε από ντροπή, αλλά από φόβο. Τότε μόνο κατάφερε να συνειδητοποιήσει τη βία κάθε μορφής που μπορεί να έχει βιώσει μια γυναίκα από το κάθε καβλαντισμένο αρσενικό

Κάποτε, αυτά τα εγκλήματα τα αποκαλούσαν «εγκλήματα τιμής» και η κοινωνία σιωπηρά τα αποδεχόταν, αν δεν τα επιδοκίμαζε κιόλας. Ο πατέρας, ο αδελφός, ο σύζυγος είχαν δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στην κόρη, την αδελφή, τη σύζυγο. Για μία τέτοια τραγική ηρωΐδα, την Ανδρονίκη, μιλάει ένα παραδοσιακό τραγούδι που το ερμηνεύει μοναδικά η Μάρθα Φριντζήλα. Για την Ανδρονίκη που την έσφαξε ο αδελφός της επειδή αυτή αποφάσισε να ζήσει ελεύθερα, όπως ένας άντρας

Σιγά-σιγά η κοινωνία έκανε βήματα μπροστά και τα «εγκλήματα τιμής» λιγόστευαν και έπαυαν να έχουν την επιδοκιμασία τουλάχιστον του μεγάλου μέρους της κοινωνίας. Η γυναίκα όμως εξακολουθούσε να παραμένει ένα κατώτερο είδος, προορισμένο να υπηρετεί τον αφέντη άντρα. Για μια τέτοια γυναίκα που εθελόδουλα υπηρετεί και εντελώς παράλογα αγαπά τον άντρα και αφέντη της, τον «άνθρωπό της» τραγουδάει η Σοφία Βέμπο, μόλις πριν από λίγες δεκαετίες. Ένα τραγούδι που δε θα μπορούσε βέβαια να γραφτεί σήμερα

Η κοινωνία έκανε και άλλα βήματα μπροστά και τα πρότυπα αυτά άρχισαν να σπάνε. Η γυναίκα σιγά-σιγά, άρχισε να χειραφετείται και να διεκδικεί την ισότιμη θέση της στην κοινωνία. Η γυναίκα, νομικά, απέκτησε πλέον ισότιμη θέση με τον άντρα. Πολλές φορές όμως οι κοινωνίες είναι πιο πίσω από το νομοθέτη, πόσο μάλλον σε μια προβληματική και υπανάπτυκτη κοινωνία όπως η ελληνική. 

Και στο σημείο αυτό δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε πως μεγάλη ευθύνη για την καθυστέρηση της ελληνικής κοινωνίας σε αυτό το ζήτημα – όπως και σε άλλα άλλωστε - φέρει η Εκκλησία, η οποία φροντίζει να συντηρεί με διάφορους τρόπους την ανισότητα μεταξύ άντρα και γυναίκας. Με το «η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» που ακούγεται στη γαμήλια τελετή, με το «κεφαλή δε γυναικός ο ανήρ» του Αποστόλου Παύλου στην Α’ Επιστολή του προς Κορινθίους, με την απαγόρευση εισόδου των γυναικών στο Άγιο όρος, με τη θεώρηση πως μια γυναίκα κατά την έμμηνο ρύση της είναι βρώμικη και ως εκ τούτου απαγορεύεται να μεταλάβει, με το μητροπολίτη που με αφορμή μία από τις πρόσφατες γυναικοκτονίες κάλεσε τις γυναίκες να το «βουλώσουν» και να πάψουν να αντιμιλούν στους άντρες τους.

Αυτός ο κόσμος, όσο και να έχει προοδεύσει, είναι ακόμη «A man’s world”, όπως τραγουδούσε ο James Brown και αν τα πράγματα κάποια στιγμή στραβώσουν ή αν «χαλάσει η φάση» όπως είπε στην κατάθεσή του ο δολοφόνος της Γαρυφαλιάς στη Φολέγανδρο, «σίγουρα θα πάμε μια και φτάσαμε ως εκεί, εσύ στο χώμα κι εγώ στη φυλακή» όπως τραγουδούσε κάποτε ο Βασίλης Τσιτσάνης και όπως όλοι μας έχουμε πολλές φορές σιγοτραγουδήσει. Και επιμένουμε να αναφερόμαστε σε τραγούδια, γιατί αυτά αποτελούν τα αποτυπώματα των κοινωνικών αντιλήψεων της εποχής τους

Για να γυρίσει ο ήλιος, θέλει πολύ δουλειά ακόμη. Όσο οι παπάδες στις εκκλησίες αναμασάνε ξεπερασμένες κοινωνικές δοξασίες προηγούμενων χιλιετιών νομίζοντας πως είναι θεϊκές ρήσεις και όσο η κοινωνία θα αποκαλεί πουτάνα όποια γυναίκα τολμά να διαχειριστεί τη σεξουαλικότητά της με την ελευθερία που το κάνει και ο άντρας, η γυναίκα δε θα γίνει ισότιμη με τον άντρα ποτέ

Τελειώνοντας, επιλέξαμε να ακούσουμε τρία ενδεικτικά τραγούδια

Το πρώτο είναι η «Ανδρονίκη», ένα παραδοσιακό τραγούδι των αρχών του περασμένου αιώνα που έχει καταγραφεί σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας – με ελαφρώς παραλλαγμένους στίχους – και το οποίο αφηγείται τη δολοφονία της Ανδρονίκης από τον αδελφό της, επειδή αυτή τόλμησε να προσπαθήσει να ζήσει ελεύθερα όπως ένας άντρας. Σε κάποιες εκδοχές του τραγουδιού, μάλιστα, ο στιχουργός την αποκαλεί κακούργα. Όχι τον δολοφόνο-αδελφό της Ανδρονίκης, αλλά τη δολοφονημένη. Το ακούμε από τη Μάρθα Φριντζήλα, σε μια μοναδική ερμηνεία

Βαγγέλης σαν τ’ ακούει πολλά θημώθηκεν
πιάννει τσε `ναν μασιέριν τσι αναρματώθηκεν
Κρίμας σε Αντρονίκη, κρίμας στο μπόι σου
Εντρόπιασες κι εμένα τσι ούλλον το σόι σου
άφες με ρε Βαγγέλη να παίξω τα χαρτιά
με τούτο το παλληκάριν αφούς με άγαπα
Τραβά τσε το μασιέριν απο την θήκην του
τσι έκοψεν τον λαιμόν της της Αντρονίκης του

Όταν την επερνούσαν από τον καφενέ
έσπαζαν τα φλυτζάνια που πίννασιν καφέν
τσι όταν την επαιρνούσαν απο τα σπίθκια της
μικροί μεγάλοι κλάψαν τα μαύρα φρύδια της
και όταν την κάτεβάσαν μεσά στο μνήμα της
δυο φίλοι του άδελφου της είχαν το κρίμαν της

Το δεύτερο τραγούδι είναι ο «Άνθρωπός μου», ένα τραγούδι του 1956 σε στίχους του Τραϊφόρου-Βασιλειάδη στο οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ, η ηρωΐδα υπομένει με κατανόηση τον οποιονδήποτε εξευτελισμό και την οποιαδήποτε βαρβαρότητα από τον «σύντροφό» της, γιατί απλά είναι ο «άνθρωπός της». Το ακούμε από τη Σοφία Βέμπο και απορούμε

Χρόνια και χρόνια με τυραννάει
κι ούτε μια στάλα δεν με πονάει
γιατί;

Και ζω κοντά του μες τη μιζέρια
χειμώνες τώρα και καλοκαίρια
γιατί;

Και με βαριέται και μ’άλλες πάει
και μου τα παίρνει και με χτυπάει
γιατί;

Μα τον λατρεύω κι είναι το φως μου
γιατί είναι βλέπεις ο άνθρωπός μου

Το τρίτο τραγούδι είναι το «Δεμένη» σε στίχους του Γεράσιμου Ευαγγελάτου που ερμηνεύει η Νατάσα Μποφίλιου

Μεγάλωνα στην τσέπη του πατέρα μου
Δεμένη μ' αλυσίδα στα κλειδιά του
Με τ' όνομα, τ' αμάξι και τα σπίτια του
Και μ' όλα τα μεγάλα όνειρα του

Μεγάλωνα στης μάνας μου τα δάκρυα
Σαν σκάλισμα σε βέρα από πλατίνα
Που έβγαζε και άφηνε στην άκρια
Καθώς έπλενε πιάτα στην κουζίνα

Μεγάλωνα γι' αυτούς περιμένανε
Και ύστερα για χάρη κάποιου ψεύτη
Και μέρα με τη μέρα αντί για μένανε
Τη μάνα μου αντικρίζω στον καθρέφτη

Δεν έχω μάθει δυστυχώς να μην ανήκω
Μια στο βοσκό, μια στο μαντρί και μια στο λύκο

Κάποτε, όταν η Ιστορία ισορροπήσει, είναι βέβαιο πως θα αναδειχθούν και θα αποδοθούν οι τεράστιες ευθύνες των χωρών της Δύσης για την ανθρωπιστική κρίση που βιώνει όλη η περιοχή του πλανήτη από τη Συρία μέχρι το Αφγανιστάν. Μια Δύση, που όχι μόνο ευθύνεται για τη διάλυση ολόκληρων κρατών, το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων κα τον ξεσπιτωμό πολύ περισσότερων, αλλά από την άλλη μιλά και παραπονιέται για προσφυγική κρίση παίζοντας αυτή το ρόλο του θύματος, αντί για τα πραγματικά θύματα, τους πρόσφυγες. Και είναι επίσης βέβαιο πως μία από τις χώρες που θα αναφέρει η Ιστορία με μελανά χρώματα για την απάνθρωπη - και κόντρα στους κανόνες του διεθνούς Δικαίου - συμπεριφορά της απέναντι στους πρόσφυγες, θα είναι και η δική μας χώρα.

Η Ελλάδα συστηματικά και μεθοδικά εκφασίζεται. Δεν είναι τωρινό το φαινόμενο. Έχει ξεκινήσει εδώ και τρεις τουλάχιστον δεκαετίες. Οι διαδηλώσεις για την υποχρεωτική αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες με υποκινητή την Εκκλησία αλλά και οι διαδηλώσεις για το Μακεδονικό με συνδιοργανωτή πάλι την Εκκλησία, αποτέλεσαν το πεδίο γέννησης ενός ξεχασμένου φασιστικού και ρατσιστικού λόγου και έστρωσαν το έδαφος για το θέριεμα της Χρυσής Αυγής

Η Χρυσή Αυγή μπορεί προσωρινά να φαίνεται πως τέθηκε στο περιθώριο, όμως ο δηλητηριώδης λόγος της εξακολουθεί να διατρέχει μεγάλα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, κάτι που φαίνεται σε κάθε ευκαιρία. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ο καθρέφτης και ο τροφοδότης αυτού του οπισθοδρομικού τμήματος της κοινωνίας και με την απαράδεκτη στάση της απέναντι στους πρόσφυγες, μόνο ντροπή προκαλεί σε κάθε πολίτη αυτού του τόπου που δεν θέλει να ζει στο Μεσαίωνα του Μίσους

Και εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ακόμη μια φορά την απαράδεκτη στάση της Εκκλησίας της υποτιθέμενης Αγάπης, που αποδεικνύει πως το μόνο που την ενδιαφέρει πραγματικά είναι να δουλεύουν τα μαγαζιά της και τίποτε άλλο. Καμία αγάπη για το συνάνθρωπο (ειδικά αν είναι ξένος), καμία πράξη αλληλεγγύης, κανένας σεβασμός απέναντι στη διδασκαλία του - πραγματικού ή υποτιθέμενου - ιδρυτή της

Από την Εφημερίδα των Συντακτών  μάθαμε πως μία από τις πολλές ντροπές που έχουν μαζευτεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, έγινε ταινία μικρού μήκους και προβάλλεται στο 15ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ Χαλκίδας που πραγματοποιείται από 23 έως 28 του τρέχοντος μήνα. Πρόκειται για «Το τείχος της ντροπής», μια ταινία ντοκιμαντέρ του Μιχάλη Κατσούρη.

Αφορμή για την ταινία του Μιχάλη Κατσούρη αποτέλεσε η βίαιη επίθεση Ελλήνων κατοίκων του νησιού εναντίον των συγκεντρωμένων προσφύγων στην κεντρική πλατεία της Μυτιλήνης το 2018. Δυστυχώς, τα έκτροπα δε σταμάτησαν και ακολούθησαν μπλόκα, πολιτοφυλακές, βίαιες επιθέσεις εναντίων μελών ΜΚΟ, οι ντροπιαστικές για το ανθρώπινο είδος σκηνές στο λιμανάκι της Θέρμης κλπ

«Όταν πριν από δύο χρόνια ξεκινούσαμε να αναζητούμε τα γεγονότα που οδήγησαν στο πογκρόμ της πλατείας Σαπφούς το 2018, δε φανταζόμασταν τη ζοφερή συνέχεια. Συζητώντας τότε με τον καθηγητή και Πρόεδρο του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Μιχάλη Ψημίτη, ο οποίος ουσιαστικά μας έδωσε και τον τίτλο της μικρού μήκους ταινίας μας, αντιληφθήκαμε αυτό που όλοι γνωρίζαμε, πως δηλαδή κάτω από το υπέροχο μιντιακό πέπλο του «νησιού της αλληλεγγύης» κρυβόταν ένα σκοτεινό τέρας. Ένα τέρας που ποτέ δεν κοιμάται και έτσι ξέσπασε ξανά στις 22 Απριλίου του 2018, ρίχνοντας το «Τείχος της Ντροπής», ξεσκεπάζοντας τις παθογένειες της μικρής κοινωνίας του νησιού μας», σημειώνει η δημοσιογράφος Νατάσα Παπανικολάου.

Και για να μην ξεχνάμε, ας δούμε λίγες από τις, ντροπιαστικές για την ανθρωπότητα, στιγμές από την "υποδοχή" προσφύγων στο λιμανάκι της Θέρμης από τους Έλληνες κατοίκους του νησιού της Λέσβου. Αυτούς που μπορεί να είναι απόγονοι προσφύγων και μπορεί να παριστάνουν τους χριστιανούς

Πριν από δύο ημέρες, στις 19 Νοεμβρίου, ήταν η παγκόσμια ημέρα του άντρα. Οι παγκόσμιες ημέρες δε μας λένε απολύτως τίποτα, μάλλον το γέλιο μας προκαλούν. Απλά, μερικές φορές αποτελούν κάποια ορόσημα που μας δίνουν αφορμή να μιλήσουμε για κάτι. Και αυτό που θέλουμε να πούμε σήμερα, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα του άντρα, είναι πως ίσως έχει έρθει η ώρα για τον άντρα να απελευθερωθεί από τα στερεότυπα με τα οποία τον μεγάλωσαν ο πατέρας και η μάνα του, αλλά και ολόκληρος ο κοινωνικός περίγυρος.

Ίσως ήρθε η ώρα για τον άντρα να αναθεωρήσει πως πρέπει να «φέρεται αντρίκια», πως δεν πρέπει να κλαίει «σαν κοριτσάκι», πως δεν πρέπει να φοβάται «σαν γυναικούλα», πως αυτός «φοράει παντελόνια». Ίσως ήρθε η ώρα να του δοθεί και αυτού το λυτρωτικό δικαίωμα να κλάψει. Και τότε, ίσως,  ο κόσμος να γίνει καλύτερος

Ένα περίεργο επεισόδιο διαβάζαμε τελευταία στις εφημερίδες,
ένας άντρας πήγε σ’ ένα απ’ αυτά τα «σπίτια»,
πήρε μια γυναίκα,
μα μόλις μπαίνουν στο δωμάτιο,
αντί να γδυθεί και να επαναλάβει την αιώνια κίνηση,
γονάτισε μπροστά της, λέει, και της ζητούσε να τον αφήσει
να κλάψει στα πόδια της. Εκείνη βάζει τις φωνές,
«εδώ έρχονται για άλλα πράγματα»,
οι άλλοι απ’ έξω δώστου χτυπήματα στην πόρτα.
Με τα πολλά άνοιξαν και τον διώξανε με τις κλωτσιές
— ακούς εκεί διαστροφή να θέλει, να κλάψει μπρος σε μια γυναίκα.
Εκείνος έστριψε τη γωνία και χάθηκε καταντροπιασμένος.
Κανείς δεν τον ξανάδε πια.
Και μόνο εκείνη η γυναίκα,
θα ‘ρθει η αναπότρεπτη ώρα μια νύχτα, που θα νοιώσει τον τρόμο ξαφνικά,
πως στέρησε τον εαυτό της απ’ την πιο βαθιά,
την πιο μεγάλη ερωτική πράξη
μην αφήνοντας έναν άντρα να κλάψει στα πόδια της.

[απόσπασμα από την Καντάτα του Τάσου Λειβαδίτη]

Σαν σήμερα, στις 20 Νοεμβρίου του 2012, έφευγε από τη ζωή ο λογοτέχνης και αγωνιστής Χρόνης Μίσσιος : «Όταν συνειδητοποίησα ότι δε μπορώ να αλλάξω το σύστημα, άρχιζα να αγωνίζομαι για να μη με αλλάξει αυτό. Αγωνίζομαι να μείνω άνθρωπος. Και αυτό είναι η κορυφαία πολιτική μάχη. Να μπορείς να αποφύγεις τη βαρβαρότητα αυτής της εποχής. Να μπορείς να παραμείνεις άνθρωπος με τρυφερότητα».

Οι Social Waste, το δημοφιλές και πολύ αξιόλογο hip-hop –και όχι μόνο – συγκρότημα, έγραψαν το τραγούδι "Του Χρόνη" μέσα από το οποίο παρελαύνει η σύγχρονη ελληνική ιστορία των διώξεων, της ήττας της Αριστεράς και της απογοήτευσης:  Η επανάσταση μονάχα έχει ουσία, όσο κρατάει μέχρι να γίνει εξουσία. 

H atticavoice.gr, ένας ελεύθερος, μη κερδοσκοπικός, χώρος διακίνησης ιδεών, δέχεται αυτή τη στιγμή απόπειρα εκφοβισμού και φίμωσης από τα δύο κυρίαρχα, συστημικά, κερδοσκοπικού χαρακτήρα, Μέσα Ενημέρωσης της περιοχής Ραφήνας-Πικερμίου. To irafina.gr και το rpn.gr.

Με όπλο μήνυση που κατέθεσαν, κατηγορούν την atticavoice.gr για συκοφαντική δυσφήμηση, επικαλούμενα σατιρικά κείμενα-γελοιογραφίες και άβολες, για αυτά τα Μέσα, αλήθειες. Όπως εύκολα μπορεί να αντιληφθεί ο καθένας, ούτε η σάτιρα ούτε φυσικά η αλήθεια αποτελούν δυσφήμηση, πολλώ δε μάλλον συκοφαντική. Τα πάντα συγκλίνουν στο ότι πρόκειται για πολιτική δίωξη που εικάζουμε πως έχει κι άλλους  ενορχηστρωτές, πέρα από τους δηλωμένους.

Η atticavoice.gr είναι ένα από τα ελάχιστα διαδικτυακά μέσα της Ανατολικής Αττικής που με συνέπεια δίνει φωνή σε όσους αντιστέκονται στα τερατώδη σχέδια που ετοιμάζουν για την περιοχή, χάριν μιας επίπλαστης ανάπτυξης, διάφορα συμφέροντα που στοιχίζονται κάτω από τον ψευδεπίγραφο τίτλο του επενδυτή. Αυτοί που λεηλάτησαν τη Δυτική Αττική και εξαφάνισαν από αυτήν κάθε στοιχείο πολιτισμού, ιστορίας και κάθε φυσικό απόθεμα - όπως από νωρίς και πολύ γλαφυρά περιέγραψε ο Νίκος Γκάτσος στον εφιάλτη της Περσεφόνης- ετοιμάζονται να μεταφέρουν τον ίδιο εφιάλτη στην Ανατολική Αττική.

Η εφαρμογή αυτού του αποτρόπαιου σχεδίου επιχειρείται με μοχλό το έλλειμμα δημοκρατίας, που το βιώνουμε και το βλέπουμε όλοι στην καθημερινότητά μας. Στον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις για εμάς, χωρίς εμάς, δηλαδή με μηδενικές ή χειραγωγούμενες διαβουλεύσεις. Μέρος αυτού του σχεδίου αποτελεί ο τρόπος λειτουργίας των αυτοαποκαλούμενων Μέσων Ενημέρωσης, τα οποία μεταφέρουν και εμπεδώνουν στην κοινωνία μια διαστρεβλωμένη πραγματικότητα.

Απέναντί τους, όσο και αν προσπαθούν για το αντίθετο, υψώνονται ανθρώπινες φωνές, οι οποίες ενοχλούν και πρέπει να σωπάσουν με κάθε τρόπο. Ένας από αυτούς τους τρόπους είναι οι μηνύσεις και οι εξοντωτικές διαδικασίες στις οποίες καλούνται να υποβληθούν όσοι αντιδρούν στην επερχόμενη δυστοπία. Στο πλαίσιο αυτό ανήκουν και οι μηνύσεις που δέχτηκε η atticavoice.gr, κάτω από διάφορες προφάσεις και προσχήματα.

Το οξύμωρο στην περίπτωση της δίωξης της atticavoice είναι πως αυτές οι μηνύσεις προέρχονται από δημοσιογράφους, των οποίων το λειτούργημα συμπεριλαμβάνει και την υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου. Αυτό ακριβώς μας κάνει να εκτιμούμε πως η δίωξη υπαγορεύεται από πολιτικό παρασκήνιο, είναι δηλαδή μία κυρίως πολιτική δίωξη

Αν η δίωξη δεν είχε πολιτικά χαρακτηριστικά, τότε,

α) γιατί οι μηνυτές στη μηνυτήρια αναφορά τους κόπτονται για τη σάτιρα και διακωμώδηση παραγόντων της δημοτικής και κεντρικής πολιτικής σκηνής αναφέροντας χαρακτηριστικά πως σε ένα σατιρικό βίντεο της atticavoice  « … παρουσιάζονται τοπικοί παράγοντες της κεντρικής και δημοτικής πολιτικής σκηνής της Ραφήνας, μεταξύ αυτών και νυν βουλευτής και Υπουργός της Κυβερνήσεως, ως θίασος του Καραγκιόζη με αντιστοίχηση καθενός με χαρακτήρα του θεάτρου Σκιών !»

β) γιατί στα συνημμένα στη μήνυση έγγραφα, περιέχονται οι γελοιογραφίες του συνεργάτη-σκιτσογράφου Θεοδόση Βρανά, με θητεία σε πολλά έντυπα, μεταξύ των οποίων το περιοδικό ΜΕΤΡΟ και οι εφημερίδες ΑΥΓΗ και ΕΘΝΟΣ; Σκίτσα που σατιρίζουν τον νόμο Χατζιδάκι, την εκπαιδευτική πολιτική της Κεραμέως, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, το δήμαρχο Ραφήνας;

γ) Γιατί στα συνημμένα έγγραφα περιέχονται φωτογραφίες από μια μεγάλη διαδήλωση που έγινε στη Ραφήνα με αφορμή τα περσινά περιστατικά αστυνομικής βαρβαρότητας στη Νέα Σμύρνη; Μία μεγάλη πορεία που η atticavoice κάλυψε με πλήρες φωτορεπορτάζ και η οποία κατέληξε στο δημαρχείο της πόλης διαμαρτυρόμενη, εκτός των παραπάνω, και για την αυταρχική συμπεριφορά του δημάρχου της πόλης, ο οποίος συνηθίζει μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο facebook να δυναμιτίζει το κλίμα στην περιοχή απειλώντας πρόσωπα και συλλογικότητες

Η atticavoice.gr καταγγέλλει την προσπάθεια εκφοβισμού και φίμωσής της που επιχειρείται από τις ιστοσελίδες irafina.gr και rpn.gr και απαιτεί από τα Μέσα αυτά να αποσύρουν τη μήνυση και να σεβαστούν το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση και στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, ένα δικαίωμα που πρέπει να απολαμβάνει κάθε άνθρωπος, κάθε συλλογικότητα και κάθε σχήμα που μεταφέρει ιδέες και λόγο

Στον αγώνα αυτό καλεί όσους υποστηρίζουν το δικαίωμα στην ελεύθερη  έκφραση και στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών να υπογράψουν κείμενο συμπαράστασης και καταγγελίας της προσπάθειας επιβολής του νόμου της σιωπής, όπως επιχειρείται μέσω της μήνυσης που κατέθεσαν τα δύο προαναφερθέντα Μέσα. Οι υπογραφές κατατίθενται στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..

Τέλος, δεδομένου ότι η βιομηχανία των μηνύσεων ενάντια στις ελεύθερες φωνές διογκώνεται επικίνδυνα απειλώντας την ίδια τη Δημοκρατία, καλούμε πολιτικούς, αυτοδιοικητικούς και δημοσιογραφικούς φορείς να πάρουν θέση στο θέμα αυτό

http://www.atticavoice.gr

e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

@Atticavoice

Αποδέκτες της επιστολής

902.gr

ΑΠΕ - Δεληθανάση Μαρία

ΑΠΕ - Ρουμελιώτη Κατερίνα

ΑΥΓΗ/ARTInews - Καναβούρης Κώστας 

ΑΥΓΗ - Γιάμαλη Αναστασία

Βατικιώτης Λεωνίδας

ΔΡΟΜΟΣ - Σιάχος Μιχάλης

ΔΡΟΜΟΣ - Ταυρής Νίκος

Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ

Εφημερίδα ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Εφημερίδα ΕΠΟΧΗ

Εφημερίδα ΚΟΝΤΡΑ

Εφημερίδα ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ - Κανελλόπουλος Δημήτρης  

Εφημερίδα ΠΟΝΤΙΚΙ

Εφημερίδα ΠΡΙΝ

Εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ

Καλαμούκης Θύμιος - Ellinofreneianet.gr.

Καλοδούκας Άγγελος

ΚΟΚΚΙΝΟ

Εφημερίδα ΚΟΝΤΡΑ

Λούκα Μαρία

Μπούμπουκα Αγγελική

Παντιέρα

Χατζηστεφάνου Άρης

aftodioikisi.gr

airetos.gr

alfavita.gr

avgi.gr

ert open

Hit & Run

HotDoc - Κουτί της Πανδώρας

imerodromos.gr

Iskra

Left

My OTA

Red Notebook

Rproject

stokokkino.gr

NEWS 247

TVXS

UNFOLLOW

Documento

The press project

Μαρία Απατζίδη - Βουλευτής ΜΕΡΑ 25

Δέσποινα Κουτσούμπα - περιφερειακή σύμβουλος Αττικής - ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ

ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ

Ξημερώνει 17 Νοέμβρη και εμείς, κόντρα στο ρεύμα, επιλέγουμε ν’ ακούσουμε δυο τραγούδια που δεν είναι καθόλου, μα καθόλου, ηρωϊκά. Δυο τραγούδια που μιλούν για τη ματαίωση. Των προσδοκιών, των ελπίδων, των οραμάτων

Δεν είμαστε από αυτούς που με την ευκολία του ανιστόρητου και ίσως με την κουτοπονηριά του κρυπτοφασίστα, μιλούν απαξιωτικά για τη «γενιά του Πολυτεχνείου». Όσοι το κάνουν, γνωρίζουμε πως το πιο πιθανό είναι να νοσταλγούν τη γενιά της χούντας ή των έκτακτων στρατοδικείων της μετεμφυλιακής Δεξιάς. Προφανώς, δεν είμαστε από αυτούς. Αυτό όμως δεν ακυρώνει την αδιαμφισβήτητη διαπίστωση πως κανένα από τα τρία ζητούμενα - ούτε το ψωμί, ούτε η παιδεία, ούτε η ελευθερία - ήρθαν τελικά σ΄αυτό τον τόπο και αποτελούν ακόμη και σήμερα ζητούμενα

17 Νοέμβρη σήμερα. «Η τηλεόραση έχει σβήσει προ πολλού, μα ο πατέρας μου κοιτάζει σαν χαμένος. Κι είναι όλα γι’αυτόν ψεύτικα και όμως σοβαρά, αφού ξέρει πως την πάτησε ξανά» τραγουδάει ο Φοίβος Δεληβοριάς στην «επέτειο», στο τραγούδι που έγραψε όταν ήταν μόλις 16 ετών. Σαν απάντηση έρχεται η φωνή του Διονύση Τσακνή στο «Νοέμβρη του’90» : « Κουφάλες, δεν ξοφλήσαμε, αυτό έχω μόνο να σας πω, τα όνειρα των εραστών δεν σβήνουν»

Δεν ξοφλήσαμε. Μπορεί να μη νικήσαμε, μπορεί να μη νικήσουμε ποτέ, μα δε θα πάψουμε να ελπίζουμε και να παλεύουμε, ο καθένας με τον τρόπο του, για έναν καλύτερο κόσμο. Το όραμα πάντα θα μένει, ελπιδοφόρο και ζωντανό, τροφοδότης και φάρος της ύπαρξής μας. Όπως, ακριβώς, τα όνειρα των ερωτευμένων

SOS - ΜΠΛΕ ΛΙΜΑΝΑΚΙ ΡΑΦΗΝΑΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΚΤΕΛΟΥΜΕΝΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟ;

Το έργο «Αποκατάσταση ζημιών των οδικών υποδομών και των συνοδών τους υδραυλικών έργων του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής, που επλήγη από την φυσική καταστροφή της 23ης Ιουλίου 2018» (εδώ και εδώ) εκτελείται από το Υπουργείο Υποδομών σε προγραμματική σύμβαση με το Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου και ανάδοχο την εταιρεία «INTRAKAT». Εκτός από ασφαλτοστρώσεις οδών, περιλαμβάνει και νέες διανοίξεις οδών και πεζοδρομίων, όπως σε τμήμα του «Μεγάλου Περιπάτου» στο παραλιακό μέτωπο της Ραφήνας και, ιδίως, τη νέα διάνοιξη "διαδρόμου ήπιας μετακίνησης - διαφυγής ΑΜΕΑ" στο Μπλε Λιμανάκι. Ο διάδρομος αυτός με δάπεδο και τοιχία αντιστήριξης από σκυρόδεμα, διαστάσεων 133 μ. μήκος και 2,5 μ. πλάτος, εκτείνεται από το ανατολικό πεζοδρόμιο της οδού Καβουνίδου μέχρι την ακτή και διέρχεται από τη Χερσαία Ζώνη Λιμένος (Χ.Ζ.Λ.), τον αιγιαλό καθώς και δίπλα και εγκάρσια πάνω στο ρέμα, που εκβάλλει στην ακτή.

Το έργο αυτό, κατά το μέρος που περιλαμβάνει νέες διανοίξεις, εκτελείται παράνομα για τους παρακάτω λόγους:

1) Ήδη από τις 2.3.2021 με έγγραφό του (εδώ) το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχει αποφανθεί ότι μόνον οι εργασίες αποκατάστασης ζημιών (κατά θέσεις) στο υφιστάμενο οδικό δίκτυο μπορούν να εξαιρεθούν από την υποχρέωση προηγούμενης περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ενώ ρητά απαγορεύεται η διάνοιξη νέων οδών (έστω και προσωρινά) χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση. Εντελώς παράνομα, με επίκληση του εγγράφου του ΥΠΕΝ, το έργο εμφανίζεται (βλ. εδώ) να έχει εξαιρεθεί στο σύνολό του από την υποχρέωση προηγούμενης περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ενώ η εξαίρεση δεν ισχύει για τη διάνοιξη νέων οδών.

2) Στη σύμβαση του έργου (βλ. εδώ) γίνεται επίκληση της διάταξης του περιβαλλοντικού νόμου (άρθρο 1, παρ. 2α του Ν. 4014/2011, εδώ), που εξαιρεί από την υποχρέωση περιβαλλοντικής αδειοδότησης τα έργα που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Η διάταξη όμως αυτή, που αποτελεί μεταφορά ενωσιακής οδηγίας (άρθρο 1, παρ. 3 Οδ. 2014/52, εδώ), έχει εφαρμογή μόνον κατά τον χρόνο της φυσικής καταστροφής και όχι αργότερα για την πρόληψη άλλης τυχόν μελλοντικής φυσικής καταστροφής, όπως έχει ρητώς διευκρινίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εδώ, σελ. 13-14).

3) Για το τμήμα του έργου στο Μπλε Λιμανάκι, που εμπίπτει στη Χ.Ζ.Λ. και τον αιγιαλό, δεν έχει εκδοθεί απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, η οποία επέχει θέση άδειας κατασκευής των έργων σε αυτά (άρθρο 46 Ν. 4150/2013, όπως ισχύει, εδώ).
4) Σε κάθε περίπτωση, ο νόμος δεν προβλέπει την κατασκευή επειγόντων έργων εντός της Χ.Ζ.Λ. (άρθρο 12α Ν. 2971/2001, εδώ)

Επιπλέον, το έργο αυτό είναι περιβαλλοντικά επαχθές.

Όσον αφορά τον «Μεγάλο Περίπατο» στο παραλιακό μέτωπο της Ραφήνας, αντί να επιλεγεί ένας ήπιος και φιλικός προς το περιβάλλον πεζόδρομος/ποδηλατόδρομος, με εκτεταμένες ζώνες πρασίνου, όπως ο παραλιακός περίπατος της Νέας Μάκρης, διανοίχθηκε ένας δρόμος κανονικών διαστάσεων με μεγάλα πεζοδρόμια, δυσανάλογος για τη χρήση περιπάτου/ποδηλάτου, για την οποία διαφημίσθηκε, με ολική τσιμεντόστρωση και επικάλυψη με κυβόλιθους τόσο στο οδόστρωμα όσο και στα πεζοδρόμια. Δεν αφέθηκε ακάλυπτος χώρος για πράσινο ούτε στα πεζοδρόμια ούτε πάνω στο οδόστρωμα με ζαρντινιέρες, που να εμποδίζουν την ανάπτυξη ταχύτητας των οχημάτων, όπως γίνεται στους δρόμους ήπιας κυκλοφορίας σε αστικούς ιστούς. Επιπλέον, η ενδημική χλωρίδα, που είχε ξαναφυτρώσει μετά την πυρκαγιά του 2018, καταπλακώθηκε σε μεγάλη έκταση από το έργο και τα μπάζα του, τα οποία απορρίφθηκαν προς ανατολάς στα πρανή πάνω από τα λιμανάκια χωρίς κανένα μέτρο συγκράτησής τους. Τοποθετήθηκαν επίσης αγωγοί απορροής ομβρίων υδάτων, που θα απορρίπτουν όγκους νερού στα πρανή πάνω από τα λιμανάκια, προκαλώντας νομοτελειακά τη διάβρωσή τους, την καταστροφή των παραλιών από τα φερτά υλικά και την πρόκληση κατολισθήσεων επικίνδυνων για τους λουομένους.

Ακόμη πιο καταστροφική για το περιβάλλον είναι η νέα διάνοιξη του διαδρόμου στο Μπλε Λιμανάκι που διαταράσσει τη γεωμορφολογία του τοπίου, το οικοσύστημα και το μικροκλίμα της ακτής και του ρέματος. Παρά τις από 1.11.2021 καταγγελίες μας προς το Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου και τον Οργανισμό Λιμένος Ραφήνας, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας με αδικαιολόγητη ολιγωρία επελήφθη μόλις αργά το μεσημέρι της Παρασκευής 5.11.2021 όταν πια η μπουλντόζα είχε ολοκληρώσει τη διάνοιξη σχεδόν μέχρι την ακτή. 

Διενεργήθηκε αυτοψία (βλ. εδώ) και σχηματίσθηκε δικογραφία για παράνομη επέμβαση σε Χ.Ζ.Λ. και αιγιαλό. Έκτοτε, οι εργασίες στο τμήμα αυτό έχουν διακοπεί και το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας οφείλει να κινήσει διαδικασία αυτόφωρου για κάθε νέα επέμβαση, τόσο αυτεπαγγέλτως, όσο και κατόπιν καταγγελίας (τηλ. 2294 321202, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. με κοινοποίηση στον Οργανισμό Λιμένος Ραφήνας, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. και Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., τηλ: 22940 23605 -22840). Συνεχίζονται όμως οι εργασίες στο ανατολικό πεζοδρόμιο της οδού Καβουνίδου στο Μπλε Λιμανάκι με την κατασκευή υψηλών τοιχίων από σκυρόδεμα στο πλαίσιο του «Μεγάλου Περιπάτου».

  
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του έργου για το Μπλε Λιμανάκι είναι εξαιρετικά βαρύ γιατί τα δέντρα και η βλάστηση που καταστράφηκαν κατά τη διάνοιξη γύρω από το ρέμα ήταν τα μόνα που είχαν αναγεννηθεί (χάρη στο μικροκλίμα του ρέματος) μετά την πυρκαγιά της 23.7.2018. Στο πλαίσιο του έργου αυτού μέχρι σήμερα με δύο αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου (εδώ και εδώ) έχουν κοπεί συνολικά 36 μεγάλα δέντρα (πεύκα και αλμυρίκια) και 13 θάμνοι γύρω από τις οδούς Αλ. Παναγούλη, Αγάπης και Καβουνίδου.

Στη μεγάλη αυτή περιβαλλοντική καταστροφή αντιδράσαμε αμέσως με:
1) αίτηση προσωρινής διαταγής για την διακοπή των εργασιών της νέας διάνοιξης του «διαδρόμου» στο Μπλε Λιμανάκι. Η αίτησή μας συζητήθηκε τη Δευτέρα 8.11.2021 με πρόσθετη παρέμβαση 76 κατοίκων και ιδιοκτητών ακινήτων της Ραφήνας. Η προσωρινή διαταγή δεν χορηγήθηκε, προφανέστατα γιατί το έργο στη Χ.Ζ.Λ. και τον αιγιαλό στο Μπλε Λιμανάκι είχε ήδη διακοπεί από το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας από την Παρασκευή 5.11.2021 και επομένως δεν συνέτρεχε κατεπείγουσα περίπτωση. Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων θα συζητηθεί την 12.1.2022.
2) μηνυτήρια αναφορά μας κατά παντός υπευθύνου στην αρμόδια για το περιβάλλον εισαγγελική αρχή.
3) καταγγελίες προς τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης κ. Παναγιώτη Πικραμμένο, τον Υπουργό Επικρατείας κ. Γεώργιο Γεραπετρίτη, τον Υπουργό Επικρατείας κ. Χρήστο-Γεώργιο Σκέρτσο, τον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Ιωάννη Πλακιωτάκη, το Γενικό Γραμματέα Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής κ. Ευάγγελο Κυριαζόπουλο, τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωνσταντίνο Σκρέκα, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας, καθώς και την Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
4) καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με ορατό τον κίνδυνο της κίνησης διαδικασίας παράβασης κατά της Ελλάδας.

Η παραβίαση της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας για το περιβάλλον δεν κάμπτεται στο όνομα του σκοπού της προσπελασιμότητας των παραλιών. Σε μια ρυμοτομημένη περιοχή εντός σχεδίου γύρω από το Μπλε Λιμανάκι, η προσπελασιμότητα της παραλίας θα μπορούσε να διασφαλισθεί με εναλλακτικές προτάσεις μικρότερου περιβαλλοντικού αποτυπώματος, που όμως δεν εξετάστηκαν. Ως απάντηση στην περιβαλλοντική κρίση, η ανάπτυξη οποιασδήποτε μορφής οφείλει να είναι «πράσινη».

 Απολογιστικά, χάρη στην κινητοποίηση των κατοίκων, το Μπλε Λιμανάκι γλίτωσε από την κατασκευή των τσιμέντων, έμεινε όμως με λαβωμένα τα πρανή του και μπαζωμένο το ρέμα του (εδώ). Επείγει να απομακρυνθούν τα μπάζα από την κοίτη του ρέματος και να στερεωθούν τα πρανή προς αποτροπή νέων φυσικών καταστροφών ενόψει του επερχόμενου χειμώνα. Το κόστος θα πρέπει να βαρύνει τους υπεύθυνους της περιβαλλοντικής αυτής καταστροφής με βάση την αρχή του ενωσιακού δικαίου περί περιβαλλοντικής ευθύνης «ο ρυπαίνων πληρώνει» (βλ. εδώ). Εμείς, από την πλευρά μας, δεσμευόμαστε να διαθέσουμε τα ποσά της ηθικής βλάβης και των δικαστικών εξόδων, που θα μας επιδικασθούν από τα δικαστήρια, για την σύμφωνα με τις υποδείξεις των ειδικών δεντροφύτευση και ανάπλαση της περιοχής.

 #MetoBle #MetoMple 

 
Ραφήνα 13.11.2021
Παναγιώτα (Ντέτα) Πετρόγλου
Γιώργος Αποστολόπουλος