Ένα φυσικό φαινόμενο δεν είναι ρατσιστικό ή ταξικό, αλλά όταν συναντά μια ανθρώπινη κοινωνία και μετατρέπεται σε καταστροφή συνήθως αναπαράγει και ενισχύει τις κοινωνικές ανισότητες.

Jacob Remes,  «Disaster Citizenship» («Πολίτης της Καταστροφής», 2016

Στις 19 του περασμένου  Ιουλίου μία φωτιά που ξέσπασε εντός κατοικημένης περιοχής, στο ανατολικό Πεντελικό και σε μέρος που υποτίθεται πως με εκτίμηση κινδύνου στο 4, θα βρισκόταν ανάμεσα στα σημεία διασποράς των εποπτικών και των πυροσβεστικών μέσων αλλά και των ομάδων πολιτικής προστασίας. Η φωτιά εξελίχθηκε σε πυρκαγιά που κατέκαψε την πολύπαθη ανατολική Πεντέλη, σε περιοχές αρμοδιότητας του δήμου Ραφήνας, στο Πικέρμι, την Παλλήνη και τον Γέρακα. Έκαψε δασικές εκτάσεις που είχαν καταφέρει να αναρρώσουν από την τελευταία μεγάλη πυρκαγιά του 2009, αλλά και δάση, ρέματα και κλιτύες που δεν είχαν τότε υποστεί μεγάλη βλάβη. Μετά τη λήξη της απειλής (μετά από 2 μέρες) και αφού δεν έχει γίνει καμία αποτελεσματική προσπάθεια αντιμετώπισης της πυρκαγιάς από τις επίγειες δυνάμεις, παρά μόνο από τα εναέρια μέσα και όσο αυτά μπορούσαν να έχουν αποτέλεσμα, ξεκίνησε η εντατική αποποίηση των βαριών ευθυνών των αληθινά ενόχων. Συνηθισμένα πράγματα αυτά στον τόπο μας θα πείτε, αλλά ειδικά στη Ραφήνα, αυτή η αποποίηση ευθυνών αποτελεί μόνιμη επωδό σε όλες τις συμφορές που έχει βιώσει η περιοχή τα πέντε τελευταία χρόνια. Με κορυφαία βέβαια και εξόχως αηδιαστική, την γραφειοκρατικού τύπου απεμπόληση των ευθυνών που σαφέστατα του αναλογούν, από τον δήμαρχο της περιοχής. Αλλά αυτό είναι γνωστό στους πάντες  και επιπλέον δεν είναι το θέμα το οποίο θέλει να καταδείξει η παρούσα ανάρτηση.

Το θέμα της παρούσας ανάρτησης είναι η φιλολογία που αναπτύσσεται συστηματικά μετά από κάθε καταστροφή, περί «φυσικών φαινομένων», «ακραίων φαινομένων» και εν ολίγοις, μη αντιμετωπίσιμων καταστάσεων, οι οποίες αποδίδονται συλλήβδην  στην κλιματική αλλαγή. Σίγουρα η κλιματική αλλαγή είναι μία αφόρητη και δυναμική κατάσταση την οποία ο (πλεονέκτης) άνθρωπος αποδεδειγμένα προωθεί, μέσω της ληστρικής εκμετάλλευσης των πόρων που ο ίδιος ο πλανήτης του προσφέρει για την επιβίωση και την ευδοκίμηση του. Οι πόροι αυτοί δεν είναι ανεξάντλητοι και επιπλέον ο πλανήτης δεν διαθέτει απεριόριστους «χώρους υποδοχής» των αποβλήτων που παράγει η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων από τον άνθρωπο. Έτσι σε κάποιο ποσοστό, μικρό ή μεγαλύτερο, η ανθρώπινη δραστηριότητα που υπακούει πρώτα στους νόμους της καπιταλιστικής οικονομίας και της διαρκούς έντασης της παραγωγής, δεν λαμβάνει υπόψη της τις επιπτώσεις της πάνω στον ίδιο τον πλανήτη. Είναι όμως αυτή η γενεσιουργός αιτία του δυναμικού φαινομένου που ονομάζεται κλιματική αλλαγή; Όχι αποκλειστικά αλλά είναι και αυτή*, μεταξύ άλλων.

Η κλιματική αλλαγή συνοδεύεται από ακραία φαινόμενα αλλά αυτό ισχύει για όλη τη γεωγραφία των περιοχών που πλήττονται. Για παράδειγμα η κακοκαιρία «Μήδεια» (13-16/2/2021) άφησε χωρίς ρεύμα την …Εκάλη, ακόμα και τον Στέφανο Μάνο, όπως και άλλες, ταξικά και εισοδηματικά κατώτερες περιοχές, που δεν κατοικούσαν πρώην και νυν υπουργοί.  Η φετινή «Ελπίδα» απέκλεισε περιοχές εισοδηματικά ανώτερες και δεν επηρέασε περιοχές με χαμηλότερο μέσο εισόδημα. Τα παραπάνω γεγονότα όμως δεν μπορούν να αποδώσουν έναν χαρακτήρα «ισότητας» των πολιτών απέναντι στα φαινόμενα.

Και το εξηγούμε.

Οι πυρκαγιές ή οι κακοκαιρίες είναι φαινόμενα που δεν μπορεί να εμποδίσει ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος μπορεί να λάβει τα μέτρα του ώστε να μπορέσει να τα αντιμετωπίσει και να μετριάσει τις επιπτώσεις τους πάνω του. Και όταν λέμε «ο άνθρωπος» δεν εννοούμε βέβαια τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Εννοούμε την ανθρώπινη κοινωνία. Την πολιτεία η οποία ορίζει δημοκρατικά, πραγματικά ή κατ’ επίφαση, τους εκπροσώπους της οι οποίοι θα μεριμνήσουν γι’ αυτό ως υπεύθυνοι και αρμόδιοι που είναι, γιατί οι ίδιοι (ίσως και κάποιοι άλλοι ακόμα) θέλησαν να είναι σε αυτή τη θέση. Δεν τους έκανε κανείς με το ζόρι δημάρχους, περιφερειάρχες, υπουργούς ή πρωθυπουργούς.

Όσο ακραία και αν είναι τα μετεωρολογικά φαινόμενα, δεν αρκούν για να κλείσουν από μόνα τους  τους δρόμους σε μία -υποτίθεται οργανωμένη- πόλη ή και χώρα. Τα φαινόμενα δεν κόβουν το ρεύμα. Ούτε διευκολύνουν την επέλαση μίας πυρκαγιάς. Όταν εκδηλώνονται φαινόμενα ο άνθρωπος (με τα ορισμένα από τον ίδιο) εργαλεία του, τα μάχεται. Τα εμποδίζει και τα σταματά. Δεν τα κλιμακώνει (αν έχει νου στο κεφάλι του). Ακόμα και σε μέρη που πραγματικά δοκιμάζονται από φαινόμενα κλίμακας, όπως είναι η Καλιφόρνια των ΗΠΑ με τις δασικές πυρκαγιές που μπορεί να καίνε ακόμα και για ένα ή παραπάνω χρόνια, η μάχη από τον άνθρωπο δίνεται για να εμποδίσει την επέκταση τους, μέχρι να τα σταματήσει. Στην Ελλάδα, αφού βρήκαμε την ηλίθια πανάκεια των εκκενώσεων, μετά τον όλεθρο στο Μάτι Αττικής, την εφαρμόζουμε παντού. Η μάχη -η όποια μάχη δινόταν- έπαψε να δίνεται. Με αποτέλεσμα να έχουμε μεν από το 1981 20.000.000 καμένα στρέμματα δάσους και δασικών εκτάσεων, τα 10.000.000 από αυτά, μόλις την τελευταία 15ετία δε. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε το 2021 και το 2022 (των …εκκενώσεων) που «μάζεψαν» μόνα τους 2.000.000 στρέμματα καμένων δασών και δασικών εκτάσεων. Προφανώς τα αποτελέσματα των πυρκαγιών δεν οφείλονται στα «ακραία φαινόμενα» αλλά στο ότι η φωτιά πια, αφήνεται να ολοκληρώσει το έργο της ανεμπόδιστη. Αλλά τι σημασία έχει; Η «πολιτική προστασία» για τους πιστούς τηλεθεατές, πέτυχε. Αλλιώς θα ονομαζόταν «δασική προστασία» αλλά τότε ποιος θα της έδινε σημασια;.

Αξίζει να γυρίσουμε μερικές παραγράφους πίσω, στον Στέφανο Μάνο και την Εκάλη και να συμπεράνουμε πως οι κακοκαιρίες έχουν πιο ευρύ κοινωνικό φάσμα δράσης από τις πυρκαγιές. Οι κακοκαιρίες τολμούν και χτυπούν και την ανώτερη «τάξη». Οι πυρκαγιές ποτέ. Το πολύ πολύ να θίξουν την αποκαλούμενη «μεσαία τάξη»

Οι πλημμύρες

Τον Νοέμβριο του 2017 η δυτική Αττική πλημμύρησε και υπήρξαν και ανθρώπινα θύματα. Οι λόγοι πολλοί αλλά αποκαλυπτικοί του φαιδρού της ελληνικής Πολιτείας. Στη Μάνδρα και τη Νέα Πέραμο πλημμύρησαν 2 ρέματα. Ένα διευθετημένο και ένα όχι. Η αυθαίρετη δόμηση στα ρέματα που δεν κατεδαφίζεται για κοινωνικούς λόγους (!!!) και οι άρπα – κόλλα μελέτες διευθέτησης (υποτίθεται οριοθέτησης) που καταρτίζονται με οικονομικά κριτήρια (!!!) είχαν το ίδιο αποτέλεσμα. Και όλα αυτά σε μία περιοχή της Αττικής που οι κάτοικοι δεν ανήκουν ούτε στα μέσα και φυσικά ούτε στα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Και που η εκκένωση τους (αν ήταν τότε της μόδας) θα κατέληγε πάλι στο νερό.

Οι πλημμύρες στην ανατολική Αττική έχουν άλλη διαχείριση και αξιοποίηση από την τοπική και κεντρική εξουσία. Εκεί η αξία της γης είναι μεγαλύτερη κατά πολλές φορές από τη γη της δυτικής Αττικής. Έτσι καταρτίζονται ταχύτατα μελέτες οριοθέτησης για τα ρέματα και τα ποτάμια αλλά επιλέγονται μικροί χρόνοι επαναφοράς του πλημμυρικού φαινομένου ως δεδομένο για τη σύνταξη τους. Για λόγους οικονομικότερων κατασκευών; Πιθανόν, αλλά μοιάζει πιο πιθανή η εκδοχή της επείγουσας (άρπα κόλλα)  οριοθέτησης και διευθέτησης, για την απόσπαση δημόσιας γης (η ζώνη των ρεμάτων είναι δημόσια σύμφωνα με το Σύνταγμα) και η απόδοση της στους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων εντός ρεμάτων και σε δημόσια γη, μέχρι την ώρα της διευθέτησης. Το θέμα της κατεδάφισης (έστω και με αποζημίωση) και της απόδοσης στο δημόσιο της….δημόσιας γης, δεν κρίνεται ως ενδεδειγμένη λύση.

Αλλά και εκεί, στην ανατολική Αττική, δεν θα αργήσουν να φανούν τα αποτελέσματα της εγκληματικής προχειρότητας. Γιατί η νουνεχής και σχεδόν παγκόσμια επιλογή είναι η απομάκρυνση των κατοικιών και των οικοδομών από την πλημμυρική  ζώνη των ρεμάτων και η απελευθέρωση τους ώστε να ρέουν ελεύθερα. Έτσι θα παροχετεύουν το νερό, ακόμα και στα αποκαλούμενα «ακραία φαινόμενα» οπότε  δεν θα υπάρξουν πλημμύρες κατοικιών, γεγονός που προκαλεί την άμεση βάφτιση των φαινομένων, μικρών ή μεγάλων, ως «ακραία φαινόμενα». Αλλά η αξία της γης που «ελευθερώνεται» με τα έργα και τα επιδιωκόμενα «ψηφαλάκια» ιεραρχούνται πολύ ψηλότερα από την ανθρώπινη ζωή και την περιουσία, αυτά δηλαδή που διαλαλούν πως προστατεύουν οι φαφλατάδες δήμαρχοι και λοιποί της πολιτικής προστασίας, στις δασικές πυρκαγιές.

Αλλά είπαμε: Όπου φτωχός (στην τσέπη και τον νου) και η μοίρα του.

Τελειώνοντας. Οι καταστροφές που ξεκινούν από φυσικά φαινόμενα, σήμερα στον 21^ο αιώνα δεν είναι φυσικές. Δεν ήταν ποτέ. Πάντα ήταν και εξακολουθούν να είναι αμιγώς πολιτικές. Και πολύ φοβόμαστε πως θα κλιμακωθούν, όχι γιατί τα φαινόμενα θα γίνουν πιο «ακραία» αλλά γιατί το πολιτικό, αυτοδιοικητικό και κυρίως το οικονομικό σύστημα έχει πια σχεδόν ολοκληρώσει τη στελέχωση των διαχειριστών του τόπου με τους ελλιπείς και άβουλους αχυρανθρώπους του.

___________

* Για τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στη Φύση, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα των χρυσοθήρων του 1896 στο Κλοντάικ, στα σύνορα μεταξύ Καναδά και Αλάσκας. Αυτοί οι «κύριοι» χρησιμοποιώντας την τότε νέα μέθοδο της κυάνωσης -από το 1888- στην απομόνωση του χρυσού από τις προσμίξεις του, προκάλεσαν λιμό στους ντόπιους πληθυσμούς αλλά και στους ίδιους, αφού τα ζώα που εξέτρεφαν πέθαιναν ομαδικά από δηλητηρίαση και η περιοχή λόγω συνθηκών δεν διέθετε γεωργική παραγωγή.

Επιπλέον αρθρογραφία  και πιο εξειδικευμένες πηγές:

Disaster Citizenship (University of Illinois Press, 2016)

Internationalviewpoint.org Floods: this is not a natural disaster

INFO-WAR: Δεν υπάρχει τίποτα φυσικό σε μια φυσική καταστροφή

Αναδημοσιεύουμε την εξαιρετικά τεκμηριωμένη ανάρτηση του ιστολογίου "Δασαμάρι SOS", με κεντρικό θέμα την απόφαση εκχώρησης στον Δήμο Ραφήνας (τον γραφειοκρατικό μηχανισμό με κεφαλαίο Δ, που αξιώνει και τη διοίκηση του δήμου του Πικερμίου) άδειας επέμβασης σε περιοχές που υπάγονται στην αρμοδιότητα του ίδιου του Δασαρχείου. Η επέμβαση που αδειοδοτείται από το ίδιο το Δασαρχείο, αφορά τη "διαχείριση" των καμένων δέντρων που βρίσκονται σε πρανή και εκατέρωθεν των επαρχιακών δημοτικών & κοινοτικών οδών καθώς και πλησίον κατοικιών, καταστημάτων, πεζοδρομίων, κοινοχρήστων χώρων —λόγω επικινδυνότητας και προς αποφυγή ατυχημάτων κατοίκων, διερχομένων πεζών και οχημάτων.

Μπορεί στην απόφαση να γίνεται λόγος για "επικινδυνότητα" αλλά δεν γίνεται καμία αναφορά σε κριτήρια και μεθόδους που θα ακολουθηθούν. Καμία αναφορά σε έλεγχο των εργασιών. Κι όλα αυτά σε μία πολλάκις καμένη περιοχή, προάγοντας έτσι την ήδη προϊούσα αποδάσωση και υποβάθμιση του τόπου. Καμία αναφορά στην προστασία της δομής του εδάφους, τους αντιδιαβρωτικούς χειρισμούς, την προστασία της αναγέννησης ή της αναβλάστησης. Δίνει έτσι λαβή και δικαίωμα στον επί σειρά ετών -αποδεδειγμένο στην πράξη- εχθρό της φύσης και του Πεντελικού, δήμαρχο Ραφήνας, να προχωρήσει πολλά βήματα παραπέρα το σκαιό έργο του

Δασαμάρι SOS, 21/8/2022: Ο αυτοευτελισμός της δασικής υπηρεσίας 

Μετά τη δημοσιότητα που έλαβε η ανοιχτή επιστολή μας προς το Δασαρχείο Πεντέλης σχετικά με τις καταστροφικές εργολαβίες καρατόμησης δέντρων στα καμένα της πυρκαγιάς της 19ης-20ης Ιουλίου, ο δήμαρχος Ραφήνας, Βαγγέλης Μπουρνούς, ο στηριζόμενος από ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, έκανε την ακόλουθη δήλωση στην Εφημερίδα των Συντακτών [17/8/2022]:

«Οι κοπές αφορούν δέντρα που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου που βρίσκονται στην αρμοδιότητα του δήμου. Υπάρχουν δύο συνεργεία που προχωρούν σε αυτές τις εργασίες, που το καθένα έχει επικεφαλής γεωπόνο, που με επιτόπια αυτοψία αποφασίζουν αμέσως αν το δέντρο θα ξαναδώσει κλαδιά, διαφορετικά κόβεται από τη ρίζα, ή αν θα πρέπει να κλαδευτεί.
[…] Επίσης, επειδή η φωτιά ήταν έρπουσα, σε κάποια δέντρα έχουν δημιουργηθεί κουφάλες στη ρίζα τους και έτσι, αν και φαίνεται ότι δεν έχουν καεί, μπορεί να πέσουν με έναν αέρα, κάτι που τα καθιστά επικίνδυνα και πρέπει να αφαιρεθούν.»

Γι' άλλη μια φορά εκτοξεύει τα συνήθη πυροτεχνήματά του νομίζοντας ότι απευθύνεται σε χαχόλους. Ας βάλουμε όμως τα ζητήματα σε μια τάξη.

(α) Εντός της διοικητικής ευθύνης του Δήμου, σε εντός ή και εκτός σχεδίου εκτάσεις, υπάρχουν περιοχές των οποίων την «αρμοδιότητα» έχει το Δασαρχείο. Πρόκειται για περιοχές με πλούσια δασική βλάστηση, όπως ρέματα, αλσύλλια, παρόδιοι (κοινόχρηστοι) χώροι όπου για κάθε εργασία κοπής δέντρων πρέπει να εκδώσει άδεια το Δασαρχείο. Μέχρι πρότινος η άδεια του Δασαρχείου χρειαζόταν ακόμα και για κοπή δέντρων εντός οικοπέδου. Και έτσι είναι σωστό να γίνεται όταν αναφερόμαστε σε οικισμούς εντός δασικών εκτάσεων, π.χ. Διώνη, Ντράφι, που εντάχθηκαν στο σχέδιο, έστω και νομότυπα, σε βρώμικες περιόδους της ελληνικής ιστορίας. Δυστυχώς, όμως, ο αρμόδιος θεματοφύλακας του φυσικού περιβάλλοντος επιλέγει να απεμπολεί το ρόλο του.

(β) Ο «επικεφαλής γεωπόνος» των συνεργείων που κόβουν δέντρα δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον ...εργολάβο. Ο οποίος μέχρι σήμερα πετσοκόβει τα δέντρα όχι βάσει αποφάσεων/συμβάσεων/μελετών  μ ε τ ά  τ η ν  π υ ρ κ α γ ι ά, τηρώντας τα ανάλογα πρωτόκολλα υλοτομίας για καμένα άτομα, αλλά βάσει συμβάσεων  π ρ ο  τ η ς  π υ ρ κ α γ ι ά  ς, που αφορούσαν τις κακοκαιρίες του χειμώνα, με διαφορετικά προφανώς πρωτόκολλα υλοτομίας για σπασμένα και πεσμένα δέντρα. Στις συμβάσεις αυτές η τιμολόγηση της υλοτομίας ήταν η ακόλουθη:

Χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμός;

(γ) Η δασολογία είναι επιστήμη της οποίας το αντικείμενο είναι η μελέτη του δάσους και του φυσικού περιβάλλοντος και η διαχείρισή του με βάση τις αρχές της αειφορίας. Καμία σχέση δεν έχει με μαγεία και κανένας γεωπόνος δεν μπορεί να παριστάνει τον μάγο που «θα αποφασίσει αμέσως» ποιό δέντρο θα ξεραθεί και ποιό θα αναβλαστήσει/ριζοβλαστήσει. Ήδη στις καμένες εκτάσεις εντοπίζουμε καθημερινά καμένα δέντρα και θάμνους που έχουν πρεμνοβλαστήσει ή έχουν βγάλει φρέσκους κλάδους και φύλλωμα. Ακόμα και πεύκα! Διότι ο μάγος-γεωπόνος και το συνάφι του αγνοούν ότι στην περιοχή μας έχουν εντοπιστεί άτομα Καναρίου Πεύκης (Pinus canariensis) η οποία αναβλασταίνει μετά από πυρκαγιά. Αλλά ακόμα και μερικώς καμένα άτομα Χαλεπίου Πεύκης (Pinus halepensis) επιβιώνουν.

(δ) Όσο για το ευφάνταστο επιχείρημα περί «έρπουσας πυρκαγιάς» που δημιούργησε «κουφάλες στη ρίζα» απαξιώνουμε καν να ασχοληθούμε. Αναρωτιόμαστε μόνο, πόσο κουφιοκέφαλος να 'ναι αυτός που το σκέφτηκε. Βέβαια από τον δήμαρχο ακούμε συχνά αυτά τα à la μπουρνέζικα.

Ο δήμαρχος Ραφήνας, Βαγγέλης Μπουρνούς, έχει γράψει ιστορία ως εχθρός του δάσους. Τι να πρωτοθυμηθούμε από τα έργα και ημέρες του ίδιου και της παρέας του στην τοπική διοίκηση;

Το 2012, πολύ πριν γίνει δήμαρχος, είχε καταθέσει μαζί με τον μετέπειτα αντιδήμαρχό του, Π. Καλφαντή, και τα μέλη μιας μκο(!), αίτημα προς τον Δήμο για την «έναρξη διαδικασιών μεταβολής της δασικής μορφής» της δασικής έκτασης Δασαμάρι καθώς και άλλων περιοχών.

Το ίδιο αίτημα έφερε το 2013 για ψήφιση στο δημοτικό συμβούλιο, αλλά η επίθεσή του αποκρούστηκε και το δ.σ. δεν περιέλαβε το Δασαμάρι στις εκτάσεις των οποίων «έχει μεταβληθεί ο δασικός χαρακτήρας και συντρέχουν προϋποθέσεις για την πολεοδόμησή τους».

Το 2015, πάλι ο στενός του συνεργάτης, Π. Καλφαντής, κατέθεσε πρόταση στο δ.σ. σχετικά με καταπατημένες δασικές εκτάσεις προκειμένου «να γίνει μια διαπραγμάτευση» και «να απενταχθούν από το δασικό βραχνά που έχουν». Αραγε τι αρρωστημένα μυαλά είναι αυτά που αντιλαμβάνονται το δάσος ως βραχνά;

Το 2018 σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο Realfm εξηγούσε τα σχέδιά του για εκχερσώσεις δασικών εκτάσεων και τη δημιουργία «σεληνιακών τοπίων» εντός του δάσους με το πρόσχημα των αντιπυρικών ζωνών.

Το 2019 σε προεκλογική του ομιλία έριξε νέο εφεύρημα για την εκχέρσωση του δάσους και την εξολόθρευση της χαλεπίου πεύκης: «Να δημιουργηθεί αντιπυρική ζώνη στα σύνορα των οικισμών προς τη μεριά του δάσους [...] το πεύκο είναι ζιζάνιο, αναπτύσσεται γρήγορα, ανθεκτικό και τώρα άμα πάτε να δείτε τα πευκάκια έγιναν τόσο. Το πεύκο είναι σίγουρο ότι θα ξαναδημιουργηθεί, ας μην δημιουργηθεί σ' αυτή τη ζώνη που λέω, να γίνουν μια ζώνη με βραδύκαυστα δέντρα, με χαμηλούς θάμνους, ακόμα και με γκαζόν σ' ένα σημείο, γκαζόν με την έννοια το άγριο γκαζόν». Η δασική βλάστηση να αντικατασταθεί με γκαζόν!!!

Και σήμερα, μετά την πυρκαγιά, αντί να διεκδικήσει την αναδάσωση των καμένων δασικών εκτάσεων ώστε ό,τι ήταν δάσος να ξαναγίνει δάσος, κάνει δηλώσεις για «αναπλάσεις» (με γκαζόν;) και για «νέες χρήσεις γης». Δεν είναι τυχαίο που ο Δήμος δημοσίευσε (σε απόφαση υλοτομίας καμένων) χάρτες της δασικής έκτασης Δασαμάρι χαρακτηρίζοντας 15 βίλες εκτός σχεδίου, που δεν συνιστούν καν «οικιστική πύκνωση», ως  ο ι κ ι σ μ ό,  απονέμοντάς του το όνομα εφοπλιστικής οικογένειας, διαχρονικού διεκδικητή της περιοχής.

Μετά από αυτήν την αναγκαστικά εκτενή παράθεση —δειγμάτων μόνο— της εχθρότητας της τοπικής διοίκησης της Ραφήνας προς το φυσικό περιβάλλον του Πικερμίου μπαίνουμε στο προκείμενο ζήτημα.

Το Δασαρχείο Πεντέλης μια εβδομάδα μετά την πυρκαγιά της 19ης-20ης Ιουλίου εξέδωσε απόφαση με την οποία εκχωρεί σε αυτόν το Δήμο Ραφήνας την άδεια επέμβασης σε περιοχές που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Δασαρχείου. Κατά το κοινώς λεγόμενο αναθέτουν στο λύκο να φυλάξει τα πρόβατα...

Περιοχές του Πικερμίου στις οποίες «αρμοδιότητα» για την προστασία τους έχει η δασική υπηρεσία και όχι η τοπική διοίκηση, όπως ισχυρίστηκε στην ΕφΣυν ο δήμαρχος Ραφήνας, ανατίθενται σε αυτούς που εδώ και χρόνια μηχανεύονται πώς να μεταβάλουν τα δασικά χαρακτηριστικά τους. Πλατάνια σε πρανή ρεμάτων, ευκάλυπτοι σε πεζοδρόμια στα όρια του δάσους, πεύκα σε κοινόχρηστους χώρους, που απλά καψαλίστηκε λίγο το φύλλωμά τους, καρατομούνται εν μέσω καύσωνα στο 1,5 μ. ή στη ρίζα τους. Εκεί που η δασική υπηρεσία θα όφειλε να διενεργήσει αυτοψία με επιτόπια σήμανση των δασικών ατόμων προς υλοτομία, να συντάξει πίνακες υλοτομίας και καρπώσεων και να επιβλέψει τις εργασίες, αναλαμβάνει δράση εν λευκώ ο Δήμος που πάσχει απο «δασικό βραχνά».

Γιατί το Δασαρχείο Πεντέλης καταντά να απεμπολεί τον κρίσιμο και ουσιαστικό ρόλο του; Δικαιολογεί τον αυτοευτελισμό του το γεγονός ότι είναι υποστελεχωμένο;

Απαρέγκλητη πρoϋπόθεση της ίδιας της ύπαρξής του είναι η υπεύθυνη δασική προστασία, μέχρι την επίτευξη των αναγκαίων προσλήψεων προσωπικού επί του πεδίου.

Διαφορετικά, από την  υ π ο β ά θ μ ι σ η  στην οποία το καταδικάζουν οι εκάστοτε κυβερνητικές πολιτικές, κινδυνεύει να διολισθαίνει στην αυτοκατάργηση. Και αυτό θα συνεπιφέρει μια δυστοπία, τη ριζική υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, χάρις στο οποίο ζούμε.

Πηγή

Η πυρκαγιά στο Ντράφι που κατέκαψε το ίδιο το Ντράφι, τη Διώνη, το ορεινό Πικέρμι, το Πανόραμα Παλλήνης, την Ανθούσα και άλλα μέρη του ανατολικού Πεντελικού, γεννά ένα ευρύ μέτωπο πολιτών και συλλογικοτήτων, κατοίκων της περιοχής, αλλά και της ευρύτερης.

Όντας μάρτυρες τόσο της αδιαφορίας της δημοτικής αρχής πριν την πυρκαγιά, όσο και της ασύδοτης καταστροφής που προκάλεσε στην εναπομείνασα βλάστηση, ζητούν ευθύνες από τους αρμόδιους που αποδείχθηκαν ανεπαρκείς, την κρίσιμη ΄ώρα. Ανεπαρκείς στην πρόληψη, ανεπαρκείς και στην πυρόσβεση. Και μετά την πυρκαγιά οι ανεπαρκείς αποδείχθηκαν επαρκέστατοι στην ολοκλήρωση της καταστροφής της βλάστησης που επέζησε, απομακρύνοντας αδιακρίτως ζωντανά και καμένα δέντρα

Μετά την πρώτη ανοιχτή επιστολή συλλογικοτήτων που αναρτήσαμε πριν λίγες μέρες, σχετική επιστολή προς το δασαρχείο Πεντέλης απέστειλε και το δίκτυο κατοίκων Ντράφι, επιστολή  την οποία δημοσιεύουμε εδώ, όπως την παραλάβαμε με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο

Δεν έχουμε ξεμπερδέψει ακόμα με τις φωτιές ή καλύτερα, με τις δασικές πυρκαγιές. Δεν έχουμε ξεμπερδέψει φυσικά, ούτε με τις συνέπειες τους. Τις βραχυπρόθεσμες, τις μεσοπρόθεσμες και πολύ περισσότερο με τις μακροπρόθεσμες.

Η διοίκηση -ναι, μοιάζει με ειρωνεία η χρήση του όρου για την περιγραφή αυτής της παρωδίας διοίκησης αλλά εμείς μήπως δεν τη διαλέξαμε ή εμείς δεν είμαστε αυτοί που την ανεχόμαστε; Η διοίκηση λοιπόν, τοπική, περιφερειακή και κεντρική, μοιάζει να μη καταλαβαίνει τι της γίνεται. Από τα χιόνια και τις διαδοχικές αποτυχίες της στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων των κακοκαιριών, μέχρι τις πυρκαγιές και την παροιμιώδη ανικανότητα στην πρόληψη και την καταστολή τους, οι ανεύθυνοι και "αναρμόδιοι" πάντα αναζητούν κάποιο εξιλαστήριο θύμα να του επιρρίψουν τις ευθύνες. 

-Φταίει ο καιρός

-Φταίει η κλιματική αλλαγή

-Φταίνε τα "ακραία φαινόμενα"

-Φταίει ο ηλικιωμένος (πάντα υπάρχει ένας τέτοιος σύμφωνα με τα μέσα εξημέρωσης)

Ποτέ δε φταίνε όμως οι πραγματικά υπεύθυνοι για τις καταστροφές. Αυτό λένε το βράδυ στην ανύπαρκτη συνείδηση τους και μετά ...κοιμούνται ήσυχοι. Έχουν και υποχρεώσεις την επόμενη ημέρα. Πρέπει να ξεκουραστούν για να ανταπεξέλθουν. Τις υποχρεώσεις που είχαν όμως και στις οποίες απέτυχαν με πάταγο τις προσπερνούν. Και ας έκαψαν την Πεντέλη, το Μάτι, την αρχαία Ολυμπία ή τη Δαδιά.

-Έλα μωρέ. Θα το ξεχάσουν σε 1-2 μήνες το πολύ. Θα τους τακτοποιήσουμε και κανένα ρουσφετάκι και μετά,πάλι δικοί μας θα είναι

Ξεχνάμε. Ξεχνάμε εύκολα ή ξεχνάμε από συμφέρον οπότε γινόμαστε κοινωνοί της ίδιας πρόστυχης συνείδησης ¨του ενόχου που "κοιμάται ήσυχος μετά την καταστροφή. Και αυτός ο ένοχος δεν προσδιορίζεται από κανένα δικαστήριο. Προσδιορίζεται από τα γεγονότα που σίγουρα είναι πιο αμείλικτα κι από τον πιο αυστηρό δικαστή.

Τον χειμώνα που έρχεται δεν θα τον ξεχάσουμε. Μετά από την καταστροφή του ανατολικού Πεντελικού, λίγες έντονες βροχοπτώσεις ή ελάχιστες δυνατές καταιγίδες θα μας φέρουν το βουνό στην πόρτα μας. Το μαύρο πια βουνό. Και αν οι λασποχείμαρροι  που θα γεννήσουν οι καμένες λεκάνες απορροής και τα μαύρα ρέματα θα είχαν μία πιθανότητα να έχουν ηπιότερες επιπτώσεις, λόγω της  ανάσχεσης τους από το ριζικό σύστημα της εναπομείνασας δενδρώδους βλάστησης, αλλά η "διοίκηση" (τι φριχτή ειρωνεία!) θα φροντίσει να τα κλιμακώσει  Να τα κάνει ακόμα πιο έντονα. Υλοτομώντας ασύστολα και ασύδοτα ό,τι έχει απομείνει.

Σύντομα η "διοίκηση" θα κλιμακώσει το έγκλημα με τα επονομαζόμενα  "αντιπλημμυρικά" που οι συνήθεις επιτήδειοι θα προωθήσουν σαν πανάκεια στη συμφορά. Τα επονομαζόμενα αντιπλημμυρικά που επανειλημμένως έχουν αποδειχθεί άχρηστα. Και τότε, μπροστά στην αποτυχία τους, πάλι θα μιλούν οι "ειδήμονες" για "ακραία καιρικά φαινόμενα". Εδώ όμως δεν θα μας πνίξουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα αλλά τα απαράδεκτα και αποτυχημένα πολιτικά και αυτοδιοικητικά φαινόμενα. 

Μέσα στην αναμπουμπούλα των "κατεπειγόντων" αναθέσεων εργολαβιών κατασκευής τοίχων, τοιχίων και εγκιβωτισμένων αγωγών ομβρίων, οι μόνοι που θα χαίρονται θα είναι τα παρασκευαστήρια μπετού, οι έμποροι σιδηρού οπλισμού και οι κατασκευαστές. Άντε και αυτοί που τα πούλησαν στο πόπολο για να τους χρίσει και πάλι "ικανούς και αποτελεσματικούς". Ποιούς; Τους ενόχους της καταστροφής και αυτούς που τώρα ετοιμάζονται να  κερδοσκοπήσουν στη συμφορά...

Κουβέντα πάλι δεν θα γίνει για αντιδιαβρωτική προστασία, που δεν χρειάζεται μπετά και τεράστια κόστη. Που δεν καταστρέφει αλλά κρατά το έδαφος στη θέση του, μαζί με τον σπόρο που περιέχει και αποτελεί την ελπίδα για την αναγέννηση της ζωής που κάηκε. Που κατασκευάζεται από τα ίδια τα υλικά που τώρα απομακρύνονται ως σκουπίδια και ως "παράγοντες κινδύνου". Πάντως μην ανησυχείτε. Θα υπάρξει σχετική Μελέτη Επιπτώσεων που θα προκρίνει τις πιο καταστροφικές προτάσεις. Αυτές άλλωστε έχουν τα "μπικικίνια"

Πέρυσι λέγαμε πως είμαστε ξεβράκωτοι στο χιόνι. Φέτος στο ανατολικό Πεντελικό, αλλά και όπου πέρασε η πυρκαγιά στην Ελλάδα, θα λέμε πως είμαστε ξεβράκωτοι και στη λάσπη. Και μαζί με εμάς, ξεβράκωτο και απροστάτευτο θα είναι και το σπίτι μας. Η Πεντέλη. Ο τόπος που ζούμε και που τον είδαμε να τον καίνε ενώ εμείς διαβάζαμε το μήνυμα του 112 και τρέχαμε να ....εκκενώσουμε

Τα δεκαπέντε πρώτα λεπτά είναι τα κρίσιμα. Δεκαπέντε (15) κρίσιμα λεπτά για να σβήσει μία φωτιά, πριν εξελιχθεί σε πυρκαγιά. Δεκαπέντε λεπτά χωρίζουν το ελεγχόμενο  (φωτιά) από το ανεξέλεγκτο (πυρκαγιά). Στην άμεση, εντός δεκαλέπτου ή δεκαπεναλέπτου, επέμβαση αποσκοπεί η διασπορά των πυροσβεστικών δυνάμεων. Όχι για να μην εκδηλωθεί  μία εστία φωτιάς, αλλά για να μην εξελιχθεί σε πυρκαγιά.

Έχοντας αυτό κατά νου και προσπαθώντας να εκτοπίσουμε σοβαρές πληροφορίες, έστω και από μακριά, για τη φωτιά που εκδηλώθηκε στην Πεντέλη, διαβάζουμε την ανάρτηση του Γ. Παπαδιά, προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Δασοφυλάκων Δημοσίων Υπαλλήλων και τόσο μέσα στην ίδια την ανάρτηση όσο και τα σχόλια, βλέπουμε το ίδιο, σταθερό μοτίβο να επαναλαμβάνεται:

Σε μία φράση όλη η αλήθεια. Με την εκδήλωση της πυρκαγιάς ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΚΑΜΙΑ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ. Καμία βοήθεια σε φωτιά που εκδηλώθηκε μέσα στα όρια του δήμου που θρήνησε και θρηνεί ένα Μάτι, έναν Βουτζά, ένα Κόκκινο Λιμανάκι. Καμία βοήθεια στην πιο κρίσιμη ώρα της φωτιάς. Την ώρα που θα μπορούσε η φωτιά να σβήσει με "έναν κουβά νερό" και η πυρκαγιά που ξέφυγε να μην έχει γεννηθεί ποτέ.

Όλα τα άλλα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις και σάπιες δικαιολογίες.

Τώρα τρεχάτε ποδαράκια μου για να δώσετε χωρίς ντροπή καμία συνέντευξη στα "μέσα" και να πείτε για την "τιτάνια προσπάθεια που  καταβάλλετε".

Η φωτογραφία της επικεφαλίδας είναι του Γ. Παπαδιά

Έχουμε πια χορτάσει από το σανό που ταΐζουν το πόπολο (δηλαδή όλους εμάς) οι διάφοροι ιθύνοντες υπουργείων, πολιτικά και διοικητικά στελέχη, όπως και οι διάφοροι κατά τόπους βλαχοδήμαρχοι, για την ανάπτυξη των "αναγκαίων υποδομών" που θα φέρουν τον "πολιτισμό και την ανάπτυξη" στη χώρα. Από τα οδικά συγκοινωνιακά έργα, τα σιδηροδρομικά, τα λιμάνια, τις τουριστικές υποδομές, τα κέντρα επεξεργασίας αποβλήτων μέχρι τις απαράδεκτες βιομηχανικού τύπου εγκαταστάσεις που εγκαθίστανται διάσπαρτες και χωρίς όρους στη χώρα, ακόμα και εντός οικιστικού ιστού, κοντά σε σχολεία, σπίτια, νοσοκομεία. Όλα δίχως μελέτες επιπτώσεων, αφού και αυτές που γίνονται, συντάσσονται πάντα με προσανατολισμό την προώθηση της "πρότασης"  του επισπεύδοντος. Μελέτες που εξαρχής απορρίπτουν πάντα τη "μηδενική λύση" δηλαδή την απόρριψη του τεχνικά προτεινόμενου έργου, λόγω της διαφαινόμενης πρόκλησης σοβαρών επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον και πάντα συγκρίνουν την "προτεινόμενη εγκατάσταση" με μία ανορθόδοξη ή μία ακόμα εξόφθαλμα απαράδεκτη, μόνο και μόνο για να καταλήξουν πως η δήθεν μελετώμενη πρόταση είναι "θείο δώρο". Και αν κάποιες επιπτώσεις είναι προφανείς σε όλους, φροντίζουν να μη τις αναφέρουν καν στη σχετική "Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων". Στις σχεδόν μόνιμες επικλήσεις των επισπευδόντων ανήκει και η "απειλή" προστίμων από την υπερεθνική Ευρωπαϊκή .Ένωση. Εδώ όμως βρίσκεται και ο τραγέλαφος, όπως θα δούμε παρακάτω, σε σχετικό δημοσίευμα του Αθηναϊκού - Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Στην παραπομπή της Ελλάδας στο Δικαστήριο της EE για τη μη ορθή μεταφορά της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε μεγάλα έργα υποδομής αποφάσισε την Παρασκευή (15/7) η Κομισιόν.

Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αποστείλει στην Ελλάδα προειδοποιητική επιστολή τον Οκτώβριο του 2019 και, στη συνέχεια, αιτιολογημένη τον Δεκέμβριο του 2020. Παρά την κάποια πρόοδο, οι ελληνικές αρχές δεν έχουν αντιμετωπίσει πλήρως τις αιτιάσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι παραβάσεις της Ελλάδας

Η οδηγία για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε μεγάλα έργα υποδομής υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να διενεργήσουν εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για ορισμένα μεγάλα έργα υποδομής και σύμφωνα με την Επιτροπή, η ελληνική νομοθεσία δεν εφαρμόζει, για παράδειγμα, τις διατάξεις της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε όλα τα έργα που εξυπηρετούν σκοπούς εθνικής άμυνας. Η οδηγία για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορίζει ότι η εν λόγω εξαίρεση μπορεί να χορηγείται μόνο σε κατά περίπτωση εξέταση του έργου και μόνο αν το κράτος-μέλος θεωρεί ότι η εφαρμογή της διαδικασίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα επηρέαζε αρνητικά τους σκοπούς άμυνας ή έκτακτων περιστατικών πολιτικής προστασίας.

Επιπλέον, σύμφωνα με την Επιτροπή, η ελληνική νομοθεσία δεν περιλαμβάνει ούτε νομική διάταξη που να υποχρεώνει τις ελληνικές αρχές να ενημερώνουν το κοινό για οποιαδήποτε απόφαση λαμβάνεται από άλλο κράτος μέλος σχετικά με έργα με διασυνοριακές επιπτώσεις στην ελληνική επικράτεια.

Τέλος, η ελληνική νομοθεσία δεν περιλαμβάνει ακόμη την υποχρέωση διενέργειας εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για ορισμένα έργα, όπως εγκαταστάσεις επανεπεξεργασίας ακτινοβολημένων πυρηνικών καυσίμων ή τελική διάθεση ραδιενεργών αποβλήτων ή εσωτερικές πλωτές οδοί και λιμένες που επιτρέπουν τη διέλευση πλοίων άνω των 1 350 τόνων, σύμφωνα με το δημοσίευμα του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η καταστροφή της Χαμολιάς είχε έγκριση από "Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων"

Ποιος θα προστατέψει τελικά το φυσικό, αλλά και το ανθρωπογενές περιβάλλον;

Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, όσον αφορά την Ελλάδα, είναι: Μάλλον κανείς. Εφόσον όσοι ενδιαφέρονται  για τη ζημιά που ετοιμάζονται να προκαλέσουν κάθε φορά, υπουργεία, δήμοι, οργανισμοί, μελετητές και εργολάβοι, είναι ελάχιστοι και μάλιστα φιμώνονται από την επίπλαστη αυθεντία αυτών που εξετάζουν -δήθεν επιστημονικά- τις επιπτώσεις των έργων στο περιβάλλον (φυσικό και ανθρωπογενές),  οι ζημιές θα συνεχίσουν να γίνονται, εις βάρος του μέλλοντος του τόπου. Όσες φορές και να δικαστεί και να καταδικαστεί η χώρα για την αδιαφορία της στα μείζονα ζητήματα του περιβάλλοντος, πάντα οι αναπτυξιολάγνοι ψηφοθηρευτές θα κερδίζουν τον όχλο που δεν σκέπτεται παραπέρα από το που θα στείλει τα απόβλητα του ή που θα παρκάρει το αυτοκίνητο του. Και για τις διαρκείς καταδίκες της χώρας θα ευθύνονται πάντα "οι άλλοι", "οι ξένοι". οι "κουτόφραγκοι"

Ζούμε την αλλαγή και την εντροπική πορεία προς την υποβάθμιση του τόπου μας ως αδιάφοροι θεατές, αν όχι και θιασώτες, όπως είναι οι παρατρεχάμενοι του συστήματος της καταστροφής. Είμαστε αδιάφοροι (και θιασώτες της καταστροφής οι παρατρεχάμενοι) γιατί το τίμημα θα το πληρώσουν οι επόμενες γενιές, αφού στον δικό μας ορίζοντα ζωής, οι επιπτώσεις δεν θα έχουν κλιμακωθεί. Όπως στη βιομηχανική Γερμανία, που η κάλυψη τμημάτων και αποχέτευση αποβλήτων στα ποτάμια (με πρώτο τον Ρήνο) έμοιαζε ενδεδειγμένη λύση στα μεταπολεμικά χρόνια, αλλά μόλις 3 δεκαετίες μετά προκάλεσε την ανάπτυξη του μεγάλου πράσινου κινήματος, που απαίτησε και έχει μερικώς πετύχει την αντιστροφή των παρεμβάσεων αυτών, με μία αδιόρατη σχεδόν ελπίδα της φυσικής αποκατάστασης των πληγών που προκάλεσε η απερισκεψία και η βλακεία των προηγούμενων γενεών.

Στην Ελλάδα εμείς είμαστε οι "προηγούμενοι" και οι επόμενοι θα έχουν κάθε λόγο να μας καταριούνται για όλα αυτά που τους κλέβουμε σήμερα.

Ποιο πτώμα όμως νοιάζεται ή θα νοιαστεί στο μέλλον, αν θα τον καταριούνται οι επόμενες γενιές;  Ποιο πτώμα νοιάζεται ή θα νοιαστεί ποτέ για την καταστροφή που προκάλεσε πριν καταλήξει πτώμα;

Πως κρίνει κάποιος τον πολιτισμό αν πρώτα δεν τον γνωρίσει; Πως γίνεται να εκφέρει κρίση για ένα έργο τέχνης -οποιασδήποτε τέχνης- αν πρώτα δεν σταθεί ενώπιος τη δημιουργίας που κρίνει και δεν βλέπει ή δεν ακούει αυτό που θέλει να του πει, μεταφορικά ή κυριολεκτικά ο δημιουργός; Και αν η αληθινή τέχνη απαιτεί ανοιχτά αισθητήρια όργανα αλλά κυρίως ανοιχτό μυαλό, η φτηνή τέχνη είναι εύληπτη και κυρίως εύπεπτη. Με κριτήριο λοιπόν την ευκολία λήψης του σημαινόμενου από μία δημιουργία, είναι ο εύκολος δρόμος για την πλάνη και την αυτόματη αναγόρευση των σκουπιδιών σε τέχνη. Ένα παράδειγμα οικείο σε εμάς που η τύχη μας περιέλαβε στην άγρια φυλή των νεοελλήνων, είναι η διάδοση που γνωρίζει στις μάζες που διαμορφώνει η διαφήμιση και τα μέσα της, των ελαφρολαϊκών, σκυλοπόπ τραγουδιών. Τα τραγούδια των playlist του ραδιοφώνου, τα οποία λόγω της ευληπτότητας τους, που επιπλέον υποστηρίζεται από τον άμεση και φτηνή αντανάκλαση τους στον καθημερινό βίο, γίνονται επιτυχίες. Γίνονται σουξέ και μεγάλο μέρος του πληθυσμού τα αναπαράγει. Άλλοι καλύτερα και άλλοι χειρότερα. Επιτυχίες γίνονται αλλά τέχνη δεν θα γίνουν ποτέ. Η τέχνη που συμφωνεί με τη φτήνια δεν είναι τέχνη. Η τέχνη διαφωνεί με τη φτήνια και παλεύει να διορθώσει την ασχήμια. Γι’ αυτό και στις οπισθοδρομούσες πολιτιστικά κοινωνίες, η τέχνη είναι εξαιρετικά δυσδιάκριτη. Τα έργα της -τα έργα τέχνης- δεν είναι εύληπτα γιατί η επικρατούσα ασχήμια παραμορφώνει την κρίση μας και αχρηστεύει κάθε αισθητικό μας κριτήριο.

Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις ενός ανθρώπου που ούτε κριτικός τέχνης είναι αλλά ούτε θέλει να επιδείξει ανοχή στη λατρεία του εύκολου και της ασχήμιας, στάθηκε η επέτειος της συμπλήρωσης 100 χρόνων από την πρώτη έκδοση ενός μνημειώδους λογοτεχνικού έργου, γέννημα του κορυφαίου Ιρλανδού λογοτέχνη. Του James Joyce, του συγγραφέα του «Οδυσσέα» (Ulysses). Ενός έργου που αποτελεί μέτρο της επάρκειας του αναγνώστη που θα το διαβάσει και δεν θα το φυλλομετρήσει ή απλά θα το «βιβλιοθετήσει», κατά τη συνήθεια του μεγαλύτερου μέρους των καταναλωτών βιβλίων, με όρους της σύγχρονης αγοράς.

Το κορυφαίο αυτό ευρωπαϊκό μυθιστόρημα, όταν εκδόθηκε το 1922, κάτω από δύσκολες εκδοτικά συνθήκες, σχεδόν αμέσως, απαγορεύτηκε για λόγους παραβίασης της βικτωριανής ηθικής. Η απαγόρευση αφορούσε τις αγγλοσαξωνικές χώρες, Αγγλία και ΗΠΑ κυρίως, οι οποίες κατά την προηγηθείσα κυκλοφορία του σε μέρη, από τις σελίδες του The Little Review, της επιθεώρησης του Έζρα Πάουντ που κυκλοφορούσε στο Λονδινο, αντέδρασαν στο ότι ο Λήοπολντ Μπλουμ αφόδευε ή αυνανιζόταν. Δεδομένου πως αυτά ήταν ανεπίτρεπτα πράγματα στην ακόμα ισχυρή βικτωριανή ηθική, η απαγόρευση της κυκλοφορίας του βιβλίου ήταν άμεση. Ταξιδιώτες έκρυβαν τα τεύχη της επιθεώρησης που το δημοσίευσε και αργότερα το ίδιο το βιβλίο, στις αποσκευές τους ανάμεσα στα ρούχα τους για να μην το εντοπίσουν οι τελωνειακές αρχές και το κατασχέσουν. Βικτωριανή ηθική και διαχρονική γελοιότητα, όπως ακόμα επιβιώνουν σε αρκετές «ευρωπαϊκές» χώρες, με άλλο όνομα αλλά με την ίδια κυρίαρχη αντίληψη. Σίγουρα δεν θα δυσκολευτείτε ιδιαίτερα να θυμηθείτε παρόμοιες περιπτώσεις που έλαβαν (και  δυστυχώς λαμβάνουν ακόμα) χώρα στην αντιδιαμετρική με την Ιρλανδία, ευρωπαϊκή χώρα του βαλκανικού νότου.(1)

Η 16^η Ιουνίου 1904 (στιγμιότυπα μίας αστικής Οδύσσειας)

Η Nora Barnacle, σύζυγος του James Joyce. 16/6/1904 βγήκαν για το πρώτο τους ραντεβού

Ο Οδυσσέας του Joyce περιγράφει μία μόνο μέρα του Leopold Bloom, ουγγρικής καταγωγής Εβραίου, που ζει στην Ιρλανδία και έχει ασπαστεί την Ιρλανδική υπηκοότητα και ζωή. Περιγράφει την Οδύσσεια της καθημερινότητας ενός ανθρώπου που ζει στο Δουβλίνο του 1904, μία δεκαετία μετά τον λιμό που προκάλεσε στη χώρα η καταστροφή της σοδειάς της πατάτας.(2)

Στο βρώμικο Δουβλίνο του 1904, όπου δεν υπάρχει κεντρικό δίκτυο αποχέτευσης ούτε καν για τα όμβρια και τα άλογα που σέρνουν στους δρόμους κάρα και άμαξες, δημιουργούν μία ασφυκτική ατμόσφαιρα από τις καβαλίνες, που η βροχή τις παροχετεύει στον ποταμό Λίφυ (Liffey) μαζί με τα λύματα και διάφορα σκουπίδια και απόβλητα. Εκεί, στις 16 Ιουνίου 1904, ο Λέπολντ Μπλουμ, αφού ξυπνήσει το πρωί και ετοιμάσει το πρωινό της συντρόφου του Μολυ, ξεκινάει τη δική του Οδύσσεια. Μία Οδύσσεια που περιέχει πολλές εικόνες της πόλης. Εικόνες- καταγγελία για τους Άγγλους που κατάντησαν την πόλη του όπως την κατάντησαν. Η περιδιάβαση του Μπλουμ στην πόλη μας δίνει εικόνες της. Πρόσωπα, όψεις, αντικείμενα φαινομενικά ασήμαντα, όλα αφορμές για σκέψεις. Σκέψεις που αναδεικνύονται από την τεχνική της «συνειδησιακής ροής», την οποία ο συγγραφέας χρησιμοποιεί αριστοτεχνικά. (3) 

Ο Οδυσσέας, ο Λήοπολντ Μπλουμ, οι θεοί και οι άνθρωποι

Ο Οδυσσέας του Joyce είναι άθρησκος, όπως και ο ομηρικός ήρωας. Σε όλη την έκταση του έργου αυτό γίνεται φανερό. Όπως στην Οδύσσεια του Ομήρου, που ο ήρωας δεν σταματά να παλεύει και να αντιμάχεται τους ίδιους τους θεούς και τους φρικτούς τους υπηρέτες  που του επεφύλαξαν την περιπέτεια της ζωής του,  έτσι και ο Λ. Μπλουμ καλείται να διαχειριστεί τα σύγχρονα του τέρατα, εκείνα του εθνικισμού και του ρατσισμού. Ήδη από την πρώτη ενότητα του έργου, ο άλλος πρωταγωνιστής του Οδυσσέα, ο Στήβεν Ντένταλους (ο οποίος στη φάση της ομηρικής αναγνώρισης υπονοείται πως είναι ο ομηρικός Τηλέμαχος γιος το Οδυσσέα) αντιπαρατίθεται σε διάλογο με τον διευθυντή του σχολείου στο οποίο διδάσκει και ο οποίος αναπτύσσει έναν αντισημιτικό λόγο.

Επίσης στο επεισόδιο 12, των Κυκλώπων, ο Λ. Μπλουμ επισκέπτεται την Barney Kiernan's pub όπου εμφανίζεται ένας ανώνυμος χαρακτήρας, που το μόνο όνομα του είναι «Ο Πολίτης» (The Citizen). Ο Πολίτης είναι ένας εθνικιστής Ιρλανδός επαναστάτης και αντι-Σημίτης.  Στον αψύ διάλογο με τον Λ. Μπλουμ ο οποίος διατηρεί την ψυχραιμία του στην επίθεση που του γίνεται, διακρίνουμε γνωστά μας στερεότυπα που τα συναντάμε από τον τρομερό Γκας Πορτοκάλος (4) του «Γάμος ala ελληνικά» μέχρι πολλούς καθημερινούς ανθρώπους στην Ελλάδα του σήμερα. Ένα από αυτά είναι και ο ισχυρισμός του Πολίτη πως τα πάντα από κτίσεως κόσμου είναι Ιρλανδικά. Οι λέξεις, ο πολιτισμός, οι τέχνες, η τεχνολογία. Μετά από την υπόδειξη του Μπλουμ προς τον καθολικό «Πολίτη» πως και οι ίδιος ο Σωτήρας του είναι Εβραίος και αφού γυρίζει να φύγει από την pub, ο Πολίτης, θυμωμένος, ρίχνει ένα κουτί μπισκότων προς τον Μπλουμ, αλλά δεν τον πετυχαίνει.

H Barney Kiernan's pub

 Ο Μπλουμ παρέμεινε ψύχραιμος μπροστά στην κυκλώπεια εθνικο- παραφροσύνη και ευτυχώς γλίτωσε και από το κουτί που του πέταξε ο Πολίτης. Πρόκειτα για μία από τις εξοχότερες παρωδίες της εθνικιστικής μισαλλοδοξίας.

Ακολουθεί το επεισόδιο 13 (Ναυσικά), ένα επεισόδιο που προκάλεσε την αντίδραση των πιστών της βικτωριανής ηθικής. Στο επεισόδιο αυτό ο Μπλουμ συναντά μια νέα γυναίκα που ονομάζεται Γκέρτυ ΜακΝτάουελ η οποία κάθεται στα βράχια με φίλες της και προσέχουν τρία παιδιά. Ο Μπλουμ την παρακολουθεί και η  Γκέρτυ, που τον έχει αντιληφθεί, τον προκαλεί αποκαλύπτοντας τα πόδια και τα εσώρουχά της. Ο Μπλουμ αυνανίζεται. Την ώρα που ο Μπλουμ «κορυφώνει» την σηματοδοτούν  πυροτεχνήματα από ένα κοντινό παζάρι. Καθώς η Γκέρτυ φεύγει, ο Μπλουμ συνειδητοποιεί ότι είναι κουτσή και πιστεύει ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχει «μείνει στο ράφι». Ακολουθεί η επίσκεψη του Μπλουμ σε μαιευτήριο και την Μίνα Πιούριφοϊ που είναι ετοιμόγεννη. Εκεί συναντά και τον Στήβεν Ντένταλους για τον οποίο αρχίζει να γίνεται προστατευτική, πατρική φιγούρα.

Κορυφαίο θεωρείται (όχι από πολλούς αλλά για εμάς είναι) το επεισόδιο 15 (Κίρκη) το οποίο εκτυλίσσεται μέσα σε ένα πορνείο. Το «σπίτι» της Μπέλλα Κοέν. Εκεί μπερδεύονται παραισθήσεις και πραγματικότητα. Αφηγήσεις σεξουαλικών σκηνών, βίαιων ή μη, δίνουν έρεισμα στους ηθικολόγους της εποχής για να καταδικάσουν το σύνολο του έργου. Η σύγχυση φαντασίωσης και πραγματικότητας μάλλον φόρτωσε ανυπόφορα τα πνιγμένα στη βικτωριανή ηθική μυαλά τους.

Τα επεισόδια

Ο Λήοπολντ Μπλουμ είναι ο Οδυσσέας και η δική του Οδύσσεια της καθημερινότητας, έχει την ίδια δομή με το ομηρικό έπος. Μπορεί στον Όμηρο η περιπέτεια να είναι η καθημερινότητα θεών και ανθρώπων στον Joyce όμως οι θεοί είναι νεκροί και η περιπέτεια της καθημερινότητας βαραίνει μόνο τους ανθρώπους

Οι ενότητες και τα επεισόδια του είναι:

Μέρος Ι: Τα Τηλεμάχεια

Επεισόδιο 1, Τηλέμαχος

Επεισόδιο 2, Νέστωρ

Επεισόδιο 3, Πρωτέας

Μέρος ΙΙ: Η Οδύσσεια

Επεισόδιο 4, Καλυψώ

Επεισόδιο 5, Λωτοφάγοι

Επεισόδιο 6, Άδης

Επεισόδιο 7, Αίολος

Επεισόδιο 8, Λαιστρυγόνες

Επεισόδιο 9, Σκύλλα και Χάρυβδη

Επεισόδιο 10, Πλαγκταί

Επεισόδιο 11, Σειρήνες

Επεισόδιο 12, Κύκλωπες

Επεισόδιο 13, Ναυσικά

Επεισόδιο 14, Βόδια του Ήλιου

Επεισόδιο 15, Κίρκη

Μέρος ΙΙΙ: Ο Νόστος

Επεισόδιο 16, Εύμαιος

Επεισόδιο 17, Ιθάκη

Επεισόδιο 18, Πηνελόπη

Ο Άρης Μαραγκόπουλος, συγγραφέας, επιμελητής εκδόσεων, κειμενογράφος, κριτικός βιβλίου, μεταφραστής και εκδότης, από τους εμβριθέστερους μελετητές του James Joyce (Joycean) με βιβλία όπως το Ulysses: Οδηγός ανάγνωσης και το Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο, λέει σε συνέντευξη του στον Ν. Μπακουνάκη και στα Lifo podcasts

«…εδώ είναι το όμορφο αυτού του βιβλίου. Το ανεξίθρησκο και πέρα από τη συμβατική ηθική αυτού του βιβλίου, ότι ο καθένας μπορεί να βρει κάπου αλλού έναν πατέρα κάπου αλλού έναν γιο, κάπου αλλού έναν σύντροφο και ούτω καθεξής. Αυτό περνάει συνέχεια στο βιβλίο. Η ανοχή -πως να το πω- είναι το υπ’ αριθμόν ένα χαρακτηριστικό του βιβλίου. Η ανοχή στο διαφορετικό»

Η Bloomsday

Στην Ιρλανδία η 16^η Ιουνίου θεωρείται κάτι σαν εθνική εορτή. Το όνομα της είναι Bloomsday και η σχετική ευχή που ανταλλάσσουν οι Ιρλανδοί (και όχι μόνο) είναι «Happy Bloomsday». Οι Ιρλανδοί επίσης έχουν μετατρέψει το Δουβλίνο σε θεματικό πάρκο, αφιερωμένο στον Οδυσσέα του Joyce. Μάλιστα, όπως περιγράφει και ο Άρης Μαραγκόπουλος, το πρωί της 16^ης Ιουνίου τιμούν την Bloomsday φτιάχνοντας πρωινό ίδιο με αυτό που προτιμούσε ο Leopold Bloom και περιγράφει στο βιβλίο του. Εκτός από τα τοστάκια και το δυνατό μαύρο τσάι που προσέφερε στη σύντροφο του, ο ίδιος αγαπούσε τα εντόσθια και ειδικότερα τα τηγανητά νεφρά. Έτσι το πρωί κάθε 16^ης Ιουνίου, η πόλη μυρίζει παντού ψητά ή τηγανητά νεφρά που πλημμυρίζουν την ατμόσφαιρα με εκείνη την υπόξινη μυρωδιά των ούρων.

Με τους Πορτογάλους και το πάθος τους για τον Πεσσόα και τους Τσέχους με τις εκδηλώσεις τους για τον Κάφκα, οι Ιρλανδοί αποτελούν τον πιο παθιασμένο με λογοτέχνη, λαό. Καθόλου άδικα όπως θα διαπιστώσετε αν αποφασίσετε κάποια στιγμή να διαβάσετε και να απολαύσετε το απαιτητικό αλλά με πολλά ανταποδοτικά οφέλη έργο.

Παραπομπές

• Πρόσφατο παράδειγμα, η επίθεση που δέχτηκε η διοργάνωση συναυλίας ειρήνης στα Προπύλαια με αιχμές να αφορούν στα ονόματα καλλιτεχνών όπως ο Θανάσιμος ή ο Εισβολέας. Άνθρωποι που δεν τους έχουν ακούσει ποτέ εξέφρασαν «άποψη» πάντα στην κατεύθυνση της πιο ανερμάτιστης άποψης των πιο στερημένων καλλιτεχνικά αλλά και πιο φανατισμένων κομματικά, συντηρητικών κύκλων 

• Επρόκειτο για προσβολή της κύριας πηγής τροφής των Ιρλανδών, της πατάτας, από τον μύκητα Phytopthora infestans. Ο λιμός κορυφώθηκε μεταξύ 1845-1852 αλλά οι συνέπειες του διήρκεσαν σαράντα χρόνια μετά. Πέθαναν από πείνα 1.500.000 Ιρλανδοί και περίπου άλλοι τόσοι έφυγαν μετανάστες στην Αμερική για να επιβιώσουν. Οι προτεστάντες Άγγλοι οι οποίοι έλεγχαν πλήρως την οικονομία της φτωχής, πεινασμένης και πλέον κατεστραμμένης, καθολικής Ιρλανδίας επέτειναν κι άλλο τη συμφορά, με τους πολιτικούς τους χειρισμούς. 

• Οι Θεσσαλονικείς λογοτέχνες και κριτικοί της δεκαετίας του 1930, στους οποίους χρωστάμε τη γρήγορη γνωριμία του ελληνικού κοινού με τον Joyce, με προεξάρχοντα τον Ν.Γ. Πεντζίκη, είχαν αποδώσει τη συνειδησιακή ροή που χρησιμοποιεί ο Joyce, λανθασμένα ως «εσωτερικό μονόλογο», θέση που δεν ακριβολογεί αφού αποδίδει την τεχνική ως ψυχολογική κατάσταση του ήρωα και όχι ως καθαρή αλληλουχία συνειρμών πάνω σε πραγματικές εικόνες και γεγονότα 

• Παροιμιώδης είναι ο διάλογος με την ερμηνεία του Γκας Πορτοκάλος για την προέλευση της λέξης «κιμονό».

-Πως λένε την εποχή που κρυώνουμε και πρέπει να φοράμε ρόμπα;

-Χειμώνα

-Άρα Χειμώνας – Κιμώνας – …..Κιμονό

Πηγές: 

Τζαίημς Τζόυς -  ΟΔΥΣΣΕΑΣ. Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, Αθήνα 1990 (μετάφραση Σωκράτης Καψάσκης)

Συνέντευξη Άρη Μαραγκόπουλου στον Ν. Μπακουνάκη, 8/2/2022 – Βιβλία και συγγραφείς - LiFO podcasts

To δεύτερο Quiz του κύκλου "Μαθαίνω τον τόπο μου" δημοσιεύεται σήμερα, Κυριακή, στην Attica Voice. 

Διασκεδάστε τη θλίψη που προκαλούν οι καθημερινές εικόνες της Ραφήνας, προσπαθώντας να εντοπίσετε τα σημεία των φωτογραφιών και ψηφίστε τα χειρότερα, τόσο από αισθητικής, όσο και από υγειονομικής πλευράς. Ο εντοπισμός τους δε, θα σας βοηθήσει να αξιολογήσετε καλύτερα τις επιπτώσεις της διασποράς και εγκατάλειψης των απορριμμάτων στα διάφορα σημεία της πόλης. Άλλωστε και αυτό το χάλι "είναι στο DNA μας" όπως είναι το πρόσφατο αντιφατικό,  "απορρυπαντικό" motto που λανσάρει η δημοτική εξουσία.

Ο νικητής θα είναι εκείνος ή εκείνη που θα εντοπίσει τα περισσότερα σημεία και θα κερδίσει μια πρόσκληση σιωπηλής συμμετοχής σε κάποιο από τα εικαζόμενα ως "δια ζώσης" δημοτικά συμβούλια της Ραφήνας.

Ο προσκεκλημένος νικητής του quiz οφείλει να είναι σιωπηλός στο δημοτικό συμβούλιο που θα παρακολουθήσει  και σε περίπτωση που δεν τηρήσει τον όρο αυτόν,  θα αποβληθεί και θα χάσει το υπερθέαμα και υπερακρόαμα της τοποθέτησης του άλλου "καλεσμένου", δηλαδή του δημάρχου

Σημείο 1

Σημείο 2

Σημείο 3

Σημείο 4

Σημειο 5

Σημείο 6

Σημείο 7

Σημείο 8

Σημείο 9

Καλή σας επιτυχία και οι απαντήσεις στέλνονται στο email μας Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. μέχρι τις 31 Ιουλίου 2022, με θέμα "Είναι στο DNA"

Διαβάζοντας στα  «Ποιήματα του Σβέντμποργκ» -ποιητική συλλογή του Μπέρτολτ Μπρεχτ, από το 1939-  το  «Γερμανικό Εγχειρίδιο Πολέμου»  μοιάζει σα να γράφτηκε για τη χώρα μας, όπως και για όλες τις χώρες που ο πληθυσμός τους επιλέγει πολύ προσεκτικά σε ό,τι αφορά το ατομικό του συμφέρον, την προσωπική του ευημερία και εντελώς απερίσκεπτα (ή και με ενδεχόμενο  δόλο) σε ό,τι αφορά το κοινό, το δημόσιο καλό. Το καλό του λαού και τελικά και της χώρας.

Εκτός αν το καλό  του λαού δεν κάνει καλό στη χώρα, όπως θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε.

Αλλιώς πως να εξηγήσει κανείς την ανάθεση της τύχης του τόπου σε έναν άνθρωπο (;) που αποδεδειγμένα, τον διακρίνει η πλήρης έλλειψη ενσυναίσθησης και τελικά η πλήρης έλλειψη συνείδησης της σκληρής πραγματικότητας, του λαού. Του λαού που υποτίθεται πως τον ανέδειξε δια της ψήφου του, για  να διαχειριστεί την τύχη του;

Δεν χρειάζονται περισσότερα για να καταλάβει κανείς πως η απορία μας αυτή αφορά στον σημερινό πρωθυπουργό της Ελλάδας, τον Κ. Μητσοτάκη.

Η τελευταία του αναφορά στο βιοτικό επίπεδο των ιθαγενών της ελληνικής χερσονήσου ήταν ακόμα μία ένδειξη για το μαύρο αύριο που μας υπόσχεται χαμογελώντας, ο άνθρωπος αυτός, που δεν έχει καταλάβει τίποτα απ’ όσα συμβαίνουν στη χώρα εδώ και 12 συνεχή χρόνια.

Είπε:

«Η Ελλάδα, το έχω πει πολλές φορές και παρότι της αντιπολίτευσης της αρέσει να μου ασκεί κριτική γι΄ αυτό, θα επιμείνω σε αυτό, μπορεί να προσφέρει μία εξαιρετική ποιότητα ζωής και σε ένα κόσμο όπου τα ζητήματα αυτά αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Όπου ο σκοπός πλέον δεν είναι απλά πόσα λεφτά θα βγάλω, είναι πολύ σημαντικό αυτό, αλλά δεν είναι το μοναδικό κίνητρο, το να βγάζει κανείς ολοένα και περισσότερα λεφτά, αλλά να βλέπουμε τη ζωή μας λίγο πιο σφαιρικά, λίγο πιο ολιστικά».

Και στο σημείο αυτό, ο ποιητής προσφέροντας μας την καθαρή ματιά του, έντιμα μας μιλάει και παρατηρεί:

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά

Θεωρούνε ταπεινό

Να μιλάς για το φαΐ

Ο λόγος; Έχουνε κιόλας φάει

Οι ταπεινοί αφήνουνε τον κόσμο

Χωρίς να  ’χουνε δοκιμάσει κρέας της προκοπής

Πώς ν’ αναρωτηθούν πούθε  έρχονται

Και πού πηγαίνουν

Είναι τα όμορφα δειλινά τόσο αποκαμωμένοι

Το βουνό και την πλατιά τη θάλασσα

Δεν τα ’χουν ακόμα δει

Όταν σημαίνει η ώρα τους

Αν δεν νοιαστούν οι ταπεινοί

Γι’ αυτό που είναι ταπεινό

Ποτέ δεν θα υψωθούν

Το ημερολόγιο

Δεν δείχνει ακόμα την ημέρα

Όλοι οι μήνες, όλες οι ημέρες

Είναι ανοιχτές

Κάποια απ’ αυτές θα σφραγιστεί

Μ’ έναν σταυρό

Οι εργάτες φωνάζουν για ψωμί

Οι έμποροι φωνάζουν γι’ αγορές

Οι άνεργοι πεινούσαν

Τώρα πεινάνε κι όσοι εργάζονται

Αυτοί που αρπάνε το φαΐ απ’ το τραπέζι

Κηρύχνουν τη λιτότητα

Αυτοί που παίρνουν όλα τα δοσίματα

Ζητάνε θυσίες

Οι χορτάτοι μιλάνε στους πεινασμένους

Για τις μεγάλες εποχές που θα ’ρθουν

Αυτοί που τη χώρα σέρνουνε στην άβυσσο

Λες πως η τέχνη να κυβερνάς το λαό

Είναι πολύ δύσκολη για τους ανθρώπους του λαού

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε

Πόλεμος και ειρήνη

Είναι δυο πράγματα ολότελα διαφορετικά

Όμως η ειρήνη τους και ο πόλεμός τους

Μοιάζουν όπως ο άνεμος κι η θύελλα

Ο πόλεμος γεννιέται απ’ την ειρήνη τους

καθώς ο γιος από την μάνα

έχει τα δικά της απαίσια χαρακτηριστικά

ο πόλεμός τους σκοτώνει

ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους

Όταν αυτοί που είναι ψηλά

Μιλάνε για ειρήνη

Ο απλός λαός ξέρει

Πως έρχεται ο πόλεμος

Όταν αυτοί που είναι ψηλά

Καταριούνται τον πόλεμο

Διαταγές για επιστράτευση

Έχουν υπογραφεί

Στον τοίχο με κιμωλία γραμμένο

Θέλουνε πόλεμο

Αυτός που το ΄χε γράψει

Έπεσε κιόλας

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε

Να ο δρόμος για τη δόξα

Αυτοί που είναι χαμηλά λένε

Να ο δρόμος για το μνήμα

Τούτος ο πόλεμος που έρχεται

Δεν είναι ο πρώτος

Πριν απ’ αυτόν γίνανε κι άλλοι πόλεμοι

Όταν ετέλειωσε ο τελευταίος

Υπήρχαν νικητές και νικημένοι

Στους νικημένους ο φτωχός λαός

Πέθαινε απ’ την πείνα

Στους νικητές ο φτωχός λαός

Πέθαινε το ίδιο

Σαν θα ’ρθει η ώρα της πορείας

Πολλοί δεν ξέρουν

Πως επικεφαλής βαδίζει ο εχθρός τους

Η φωνή που διαταγές τους δίνει

Είναι του εχθρού τους η φωνή

Εκείνος που για τον εχθρό μιλάει

Είναι ο ίδιος τους ο εχθρός

Νύχτα

Τ’  ανδρόγυνα ξαπλώνουν στο κρεβάτι τους

Οι νέες γυναίκες θα γεννήσουν ορφανά

Στρατηγέ το τανκς σου

Είναι δυνατό μηχάνημα

Θερίζει δάση ολόκληρα

Κι εκατοντάδες άνδρες αφανίζει

Μόνο που έχει ένα ελάττωμα

-χρειάζεται οδηγό

Στρατηγέ το βομβαρδιστικό

Είναι πολυδύναμο

Πετάει πιο γρήγορα απ’ τον άνεμο

Κι απ’ τον ελέφαντα σηκώνει βάρος πιο πολύ

Μόνο που έχει ένα ελάττωμα

-χρειάζεται πιλότο

Στρατηγέ ο άνθρωπος είναι χρήσιμος πολύ

Ξέρει να πετάει

Ξέρει και να σκοτώνει

Μόνο που έχει ένα ελάττωμα

-ξέρει να σκέφτεται

Οι πεποιθήσεις είναι μεγαλύτεροι αντίπαλοι της αλήθειας από τα ψέματα, υποστήριζε ο Friedrich Nitzsche και τον αφορισμό του αυτόν τον χρησιμοποιούν οι σύγχρονοι κάτοχοι και νομείς του πλούτου και της εξουσίας, για να κυβερνούν τον πλανήτη, εξασφαλίζοντας την απαραίτητη κοινωνική ανοχή, αν όχι και συναίνεση στα πιο αδιάφορα κοινωνικά στρώματα.

Καλλιεργώντας απατηλές πεποιθήσεις- αυταπάτες στις χειραγωγούμενες μάζες και εκμεταλλευόμενος την ακόρεστη πείνα του ανθρώπου για όλο και περισσότερα, ο εξελιγμένος καπιταλισμός προσεγγίζει το αποκορύφωμα του. Καταναλώνει πια αυτό που ορεγόταν εδώ και 400 χρόνια. Τον ίδιο τον πλανήτη.

Οι άνθρωποι μετατράπηκαν σε μάζες, δίχως συνείδηση αυτών που συμβαίνουν γύρω τους. Αδρανούν, βουτηγμένοι στο ψέμα που τους σερβίρουν οι εξουσίες, τοπικές  και παγκόσμιες. Ο καπιταλισμός εξαγόρασε την οικολογία όταν την βρήκε γυμνή από πολιτικό περιεχόμενο και εκείνη έπεσε εύκολα στα νύχια του αρπακτικού που εκτός από το χρήμα, αυτή τη φορά χρησιμοποίησε αποτελεσματικότερα το ψέμα και την προπαγάνδα.

«Πράσινη ενέργεια», «Οικολογία και όχι πολιτική», «Πράσινα Βραβεία», «Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», «Βιωσιμότητα», «Περιβαλλοντικό ισοζύγιο», «οικολογικό αποτύπωμα» όλες έννοιες και εκφράσεις που χρησιμοποιούνται πια για κρύψουν τη φρίκη πίσω τους. Τη φρίκη που δεν θα μείνει πολύ στο παρασκήνιο και οσονούπω θα αποτελεί τη ζωή που ετοιμάζουν οι εξουσίες για το μέλλον, με την ανοχή και την αδράνεια μας, αν όχι και την υποστήριξη μας.

Η Νέλλη Ψαρρού και ο Ιωάννης Λαζάρου, κινηματογραφιστές γνωστοί από την ερευνητική δουλειά τους (το ντοκιμαντέρ «Το Σχέδιο» για τις πυρκαγιές στη Β. Εύβοια είναι η τελευταία τους δουλειά) υποτίτλισαν και ανάρτησαν στο YouTube το ντοκιμαντέρ του 2019, των Jeff Gibbs, Ozzie Zehner και Michael Moore «Planet of the Humans» (Ο πλανήτης των ανθρώπων) το οποίο σας προτείνουμε και σας παρουσιάζουμε μέσα από την Attica Voice, σε μία εποχή που είναι άκρως επίκαιρο. Σε μία εποχή που τα ψέματα ξεχείλισαν και βάφτισαν «πρόοδο» την καταστροφή υγροτόπων και ρεμάτων και «προστασία» την τσιμεντοποίηση ποταμών, ειδικά στην ανατολική Αττική.