Αναδημοσιεύουμε από τη σημερινή Εφημερίδα των Συντακτών, άρθρο του Τάσου Σαραντή για την ψευδή αναφορά της Δ/νσης Δασών ανατολικής Αττικής σχετικά με τα δέντρα της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και την πλήρη αποδόμηση της από τα γεγονότα που καταγράφονται σε δύο αυτοψίες, μία από δύο ειδικούς δασολόγους του  WWF και μία από το ΕΛΚΕΘΕ και τον κύριο ερευνητή του, Δρ. Σταμάτη Ζόγκαρη.

Στη Ραφήνα που τα ψέματα διαμορφώνουν γνώμες και μάλιστα αποτυπώνονται  και ως "δεσμεύσεις με υπογραφή", τώρα εμφανίζονται και με την εγκυρότητα ενός δημοσίου εγγράφου. Και εις κατώτερα λοιπόν και ας μη μείνει ούτε πράσινο φύλλο για τις γενιές που έρχονται. 

Καταρρίπτονται τα ψέματα για τα δέντρα της Ραφήνας

του Τάσου Σαραντή - Εφημερίδα των Συντακτών 22/1/2024

Κομμένη και ραμμένη  στα μέτρα των απαιτήσεων του αντιεπιστημονικού και αντιπεριβαλλοντικού έργου της «διευθέτησης – οριοθέτησης» του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας αποδεικνύεται η αυτοψία της Διεύθυνσης Δασών Ανατολικής Αττικής του ΥΠΕΝ με την οποία χαρακτήρισε  ψευδώς 143 δέντρα «ξερά - στρεβλά – ασθενικά – καχεκτικά και κεκλιμένα επικινδύνως προς το οδικό δίκτυο». Έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την κοπή τους. Αυτό αποδεικνύεται από δύο διαφορετικές αυτοψίες  που πραγματοποίησαν επιστήμονες του WWF και του ΕΛΚΕΘΕ

Τα αποτελέσματα των πρόσφατων αυτοψιών  των επιστημόνων επιβεβαιώνουν περίτρανα  προγενέστερη αυτοψία που είχαν πραγματοποιήσει εθελοντές της «Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας» παρουσία γεωπόνου αλλά και σχετικό δημοσίευμα της «Εφ.Συν.» («Έβγαλαν στρεβλά και ασθενικά 143 δέντρα για να τα κόψουν!» 12.01.24). Βάσει της αναληθούς αυτοψίας της Διεύθυνσης Δασών, το δασαρχείο Πεντέλης χορήγησε έγκριση υλοτομίας των 143 δέντρων  -των πρώτων  εκ των 2.000 που προγραμματίζεται να κοπούν στο πλαίσιο του έργου διευθέτησης του ποταμού- ικανοποιώντας το σχετικό αίτημα υλοτόμησης τους από την ΙΝΤΡΑΚΑΤ , την ανάδοχο εταιρία του έργου.

Η αυτοψία

Κατόπιν σχετικών δημοσιευμάτων για την υπόθεση, δύο έγκριτοι επιστήμονες του WWF (Νίκος Γεωργιάδης,  Δρ Δασολογίας και Γιώργος Αθανασάκης, δασοπόνος MSc)  διενήργησαν αυτοψία στις 15/1 στη ζώνη επέμβασης και διαπίστωσαν ότι «κανένα από τα δέντρα που βρίσκεται εντός της περιοχής της μελετημένης επαρέμβασης δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ασθενικό ή καχεκτικό και κανένα από αυτά δεν παρατηρήθηκε να έχει επικίνδυνη κλίση, είτε προς το οδόστρωμα είτε προς την κοίτη του ρέματος».

Σύμφωνα με το WWF, η βεβαίωση της Διεύθυνσης Δασών ανατολικής Αττικής «δεν στηρίζεται σε αντικειμενικά επιστημονικά κριτήρια βάσει της δασολογικής επιστήμης και δεν τεκμηριώνει την απομάκρυνση δασικής βλάστησης για λόγους ασφαλείας.  Ως εκ τούτου κατά κανέναν τρόπο δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για την έγκριση και υλοποίηση του εν λόγω πίνακα υλοτομίας καθώς και για την ορθή ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων και των κατοίκων της περιοχής» αναφέρει.

Βάσει αυτών, το WWF Ελλάς με επιστολή του προς την ηγεσία των δασικών διευθύνσεων του ΥΠΕΝ που κοινοποίησε στις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες και στον δήμο Ραφήνας – Πικερμίου, ζητά την ανάκληση/ακύρωση της εγκριτικής απόφασης για την υλοτομία των δέντρων.

Τρεις μέρες αργότερα (18/1) ακολούθησε νέα αυτοψία από τον δρα Σταμάτη Ζόγκαρη, κύριο ερευνητή του ΕΛΚΕΘΕ (Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και εσωτερικών Υδάτων – Τομέας Εσωτερικών Υδάτων) με ειδικότητα στη Διαχείριση Βιοποικιλότητας των Λεκανών Απορροής Ποταμών. Και αυτός διαψεύδει τη βεβαίωση της Διεύθυνσης Δασών ανατολικής Αττικής, αφού κατόπιν σχετικής αυτοψίας διαπίστωσε ότι «όλα τα δέντρα στη ζώνη επέμβασης είναι υγιή, σε καλή ανάπτυξη και πολλά από αυτά σε ώριμη ηλικία. Κανένα από τα δέντρα δεν παρατηρήθηκε να έχει επικίνδυνη κλίση είτε προς το οδόστρωμα, είτε προς την κοίτη του ρέματος» όπως  είχαν διαπιστώσει και οι δύο δασολόγοι του WWF.

Η βεβαίωση της Διεύθυνσης Δασών ανατολικής Αττικής «είναι επιστημονικά ατεκμηρίωτη, δεν αποδίδει την αληθινή κατάσταση και οδηγεί στη λήψη εσφαλμένων αποφάσεων. Κατά συνέπεια η έγκριση υλοτομίας που χορηγήθηκε βάσει της βεβαίωσης αυτής είναι προϊόν πλάνης περί τα πράγματα και δεν πρέπει να υλοποιηθεί για την αποφυγή μη αναστρέψιμης περιβαλλοντικής βλάβης στον προστατευόμενο υγρότοπο Α΄ προτεραιότητας του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμών Αττικής (ΣΔΛΑΠ Αττικής)»  αναφέρει. Εξάλλου κατά τον ερευνητή, η φύτευση δέντρων σε άλλα σημεία του έργου ή της ευρύτερης περιοχής δεν αντισταθμίζει άμεσα τα δέντρα και το πράσινο που ήδη υπάρχει κοντά στα υγρουοπικά ενδιαιτήματα της κοίτης. «απαιτείται η λήψη χωρίς υπαίτια καθυστέρηση των απαραίτητων μέτρων για την πρόληψη της επαπειλούμενης πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημίας καθώς και για την αποκατάσταση της ζημίας που έχει ήδη προκληθεί στο πλαίσιο των ήδη αρξάμενων εργασιών», αναφέρει ο ίδιος σε σχετική επιστολή του προς την ηγεσία των δασικών διευθύνσεων του ΥΠΕΝ, με κοινοποίηση στις αρμόδιες υπηρεσίες.

Η καταγγελία

Δεδομένων αυτών, παραμένει άξιο απορίας  για το πως το ΥΠΕΝ θα συνεχίσει να δίνει το πράσινο φως για την κοπή των 143 δέντρων, αντί να ελέγξει ως οφείλει, το ψευδές της αυτοψίας της Διεύθυνσης Δασών Ανατολικής Αττικής. Ιδιαίτερα τη στιγμή που ο Μηχανισμός Καταγγελιών της  Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) γνωστοποίησε στις 16/1 στην ιστοσελίδα της Τράπεζας την από 15/11/2023 καταγγελία για το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας  που είχε υποβληθεί από την περιβαλλοντική οργάνωση «ΟΖΟΝ», την Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας,  την κίνηση πολιτών «Ρεματτική- Φορείς και Κινήσεις για την Προστασία των Ρεμάτων» και ένα φυσικό πρόσωπο, κάτοικο Ραφήνας. Στις 26/12/2023 πραγματοποιήθηκε αυτοψία στο έργο από εμπειρογνώμονα του μηχανισμού καταγγελιών της ΕΤΕπ  με την έκθεση συμπερασμάτων να αναμένεται το επόμενο διάστημα.

Η ΕΤΕπ χρηματοδοτεί το μεγαλύτερο μέρος (36,6 εκατομμύρια ευρώ) του συνολικού προϋπολογισμού του έργου (101,5 εκατομμύρια ευρώ) ενώ μικρότερα ποσά προέρχονται από την Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB) το ΕΣΠΑ και εθνικούς πόρους. Μάλιστα σε αντίστοιχη καταγγελία για τον ποταμό Ερασίνο, η ΕΤΕπ διαπίστωσε την αντίθεση του έργου στις Ενωσιακές οδηγίες για τα ύδατα, τα Πουλιά και τους Οικοτόπους και πάγωσε την χρηματοδότηση του έργου μέχρι τον ανασχεδιασμό του με λύσεις βασισμένες ατη Φϋση (Nature Based Solutions)

πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών 22/1/2024 (έντυπη έκδοση)

Σήμερα το πρωί (25/10/2023) αναρτήθηκε στο ιστολόγιο της Κίνησης για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας  (ΚΠΑΜΡΡ) η είδηση πως το πρωί της προηγούμενης ημέρας, 24/10 "ένα τεράστιο τρυπάνι του εργολάβου της ΕΥΔΑΠ, ξεκίνησε τις εργασίες κατασκευής του αντλιοστασίου ακαθάρτων της περιοχής Πρωτέα στη Ραφήνα". Η ανάρτηση συνοδευόταν και από σχετικές φωτογραφίες του γεωτρύπανου μέσα στον οριοθετημένο, ενταγμένο  στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών Αττικής και προστατευόμενο υγρότοπο της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

 Και το δημοσίευμα της ΚΠΑΜΡΡ συνεχίζει:

Παράλληλα, προχωρά η κατασκευή του δικτύου αποχέτευσης στην περιοχή Νηρέα, όπου σύντομα θα ξεκινήσει η κατασκευή των συλλεκτήρων με κατεύθυνση τον υγρότοπο των Μαρικών, όπου έχει σχεδιαστεί να κατασκευαστεί το αντλιοστάσιο ακαθάρτων της περιοχής Νηρέα.

Και τα δύο αντλιοστάσια έχουν χωροθετηθεί μέσα στους προστατευόμενους υγροτόπους «εκβολή ρέματος Ραφήνας» και «παράκτιο έλος Μαρίκες», παραβλέποντας (παρά τις σχετικές έγγραφες επισημάνσεις μας) το γεγονός ότι είναι ενταγμένοι στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών Αττικής, ως περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων και ειδών!

Είναι υγρότοποι Α’ Προτεραιότητας, του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας και μέχρι την οριοθέτησή τους με προεδρικό διάταγμα, ισχύει απαγόρευση δόμησης, επιχωμάτωσης, άσκησης οχλουσών δραστηριοτήτων και κάθε δραστηριότητας που υποβαθμίζει την οικολογική κατάσταση τους.

Επιπλέον, ο υγρότοπος της εκβολής είναι οριοθετημένος βάσει του αρ.54 του ν.4559/2018.

Στην κεντρική εικόνα (επικεφαλίδα) που συνοδεύει το παρόν, βλέπετε την επιστημονική αποτύπωση της θέσης και των ορίων του υγροτόπου.

Άλλο ένα αντλιοστάσιο του ίδιου δικτύου ακαθάρτων έχει χωροθετηθεί εντός του άλλου προστατευόμενου υγροτόπου της περιοχής, εκείνον του παράκτιου έλους της παραλίας των Μαρικών σε πολύ μικρή απόσταση από το πρώτο. 

Όπως σημειώνει η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας στην ίδια ανάρτηση:

Και τα δύο αντλιοστάσια έχουν χωροθετηθεί μέσα στους προστατευόμενους υγροτόπους «εκβολή ρέματος Ραφήνας» και «παράκτιο έλος Μαρίκες», παραβλέποντας (παρά τις σχετικές έγγραφες επισημάνσεις μας) το γεγονός ότι είναι ενταγμένοι στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών Αττικής, ως περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων και ειδών!

Είναι υγρότοποι Α’ Προτεραιότητας, του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας και μέχρι την οριοθέτησή τους με προεδρικό διάταγμα, ισχύει απαγόρευση δόμησης, επιχωμάτωσης, άσκησης οχλουσών δραστηριοτήτων και κάθε δραστηριότητας που υποβαθμίζει την οικολογική κατάσταση τους.

Επιπλέον, ο υγρότοπος της εκβολής είναι οριοθετημένος βάσει του αρ.54 του ν.4559/2018.

Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι υγρότοποι (και σίγουρα αυτοί που είναι καταγεγραμμένοι στην μελέτη οριοθέτησης του ΕΚΒΥ) προστατεύονται, ακόμη και στην περίπτωση που δεν έχουν αναγνωριστεί νομοθετικά (ΣτΕ151/2022).

Και για τα δύο αντλιοστάσια υπάρχουν τεχνικά εφικτές εναλλακτικές θέσεις.

Για το αντλιοστάσιο του Πρωτέα, θα αρκούσε η μετακίνησή του 10 μέτρα βορειότερα, σε δημοτική έκταση και υπογειοποιημένο, αν ο απερχόμενος δήμαρχος Β. Μπουρνούς το είχε προτείνει στην ΕΥΔΑΠ στη φάση του σχεδιασμού.

Το ίδιο και ια το αντλιοστάσιο στις Μαρίκες, όπου υπάρχουν 4 εναλλακτικές θέσεις με υπογειοποίηση ή μη.

Οι επιλογές των θέσεων των αντλιοστασίων Πρωτέα και Νηρέα, μπορεί να εξυπηρέτησαν την ΕΥΔΑΠ που αγόρασε φθηνή γη, καταπατούν όμως τους δύο και μοναδικούς παράκτιους υγροτόπους της Ραφήνας. Και αυτά σε περίοδο κλιματικής αλλαγής, που η προστασία των παράκτιων υγροτόπων είναι καθοριστικός παράγοντας για την προσαρμογή, αφού προστατεύουν τις ακτές από τη διάβρωση, τα νερά από την υφαλμύρινση, τη βιοποικιλότητα κλπ .

Είναι ψέμα ότι μια τέτοια αλλαγή θα προξενήσει καθυστέρηση στο έργο αποχέτευσης. Η αποχέτευση δεν θα λειτουργήσει σε λιγότερο από 3-4 χρόνια, αφού ακόμη και ο διαγωνισμός για την μονάδα επεξεργασίας έχει «κολλήσει» για δεύτερη φορά.

Το δημοσίευμα της ΚΠΑΜΡΡ κλείνει απαιτώντας (όπως θα απαιτούσε κάθε νοήμων άνθρωπος του 2023, ακόμα και στην Ελλάδα)

ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΑΜΕΣΑ ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟΝ ΟΡΙΟΘΕΤΗΜΕΝΟ ΥΓΡΟΤΟΠΟ ΤΗΣ ΕΚΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΡΕΜΑΤΟΣ ΡΑΦΗΝΑΣ ΚΑΙ ΟΠΟΙΕΣΔΗΠΟΤΕ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΟ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΣΤΙΣ ΜΑΡΙΚΕΣ.

ΝΑ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΤΟΥΝ ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΩΝ ΠΡΩΤΕΑ-ΝΗΡΕΑ ΜΕ ΓΝΩΜΟΝΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ, ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ.

Από τα γεγονότα δεν μπορούμε να μη παρατηρήσουμε πως τελικά δεν είναι επιστημονική επιταγή η χωροθέτηση των αντλιοστασίων εντός των υγροτόπων, ακόμα και με την ανάγκη να εγκαθίστανται στα χαμηλότερα σημεία, αλλά η ευκολία με την οποία ο απερχόμενος δήμαρχος της περιοχής παραχώρησε τους τόπους αυτούς για την εγκατάσταση. Προφανώς τους θεώρησε "άχρηστους" με αντίληψη όμοια με εκείνη που έχουν "οι χωριάτες που παζαρεύουν τα τσιμέντα" που περιγράφει ο Γκάτσος. στον "Εφιάλτη της Περσεφόνης"

Βρισκόμαστε σε μία εποχή που ο σχεδιασμός των υποδομών πρέπει να λαμβάνει υπόψη του σοβαρά τα περιβαλλοντικά ζητήματα και να προσαρμόζεται αναλόγως. Οι άνθρωποι έχουμε πάρει το μάθημα μας για τις ζημιές που έχουμε προκαλέσει στο παρελθόν και τις συνέπειες τους τις ζούμε σήμερα. Το καλό είναι πως δια της ψήφου των πολιτών  απομακρύνθηκε αυτός που πρόκρινε την εγκληματική χωροθέτηση και με αντίληψη βλαχοδήμαρχου, απερίσκεπτα προσπέρασε τις σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Τις επιπτώσεις που προκαλεί η χωροθέτηση ενός έργου που κανείς δεν αμφισβητεί τη χρησιμότητα του, αλλά οι επιλογές που το αφορούν το καθιστούν παράγοντα υποβάθμισης και μήτρα ανάπτυξης άλλων περιβαλλοντικών κινδύνων.

Το κακό είναι πως παραμένει στη θέση του μέχρι την 31η Δεκεμβρίου, διάστημα στο οποίο αναμένεται να επιδοθεί σε ένα εκδικητικό όργιο καταστροφής, με τρόπο τέτοιο που να πετύχει ολέθριο και εν μέρει μη αναστρέψιμο πλήγμα στον τόπο και γενικότερα το φυσικό περιβάλλον

Η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας με δημοσίευμα στο ιστολόγιο της καταγγέλλει τις παράνομες εργασίες που εκτελούνται στον λόφο του οχυρού της Ραφήνας και ζητά να σταματήσουν άμεσα αφού όπως καταγγέλλεται:

Η περιοχή “Λόφος Οχυρού” είναι χαρακτηρισμένη Ζώνη Πρασίνου και Δασική Έκταση (ΖΟΕ Μεσογείων / ΦΕΚ 199Δ/ 06.03.2003, αρ.324/2020 Απόφαση Δ/νσης Δασών Αν. Αττικής & αρ. 494/2020 Απόφαση Αποκεντρ. Διοίκ. Αττικής)

Ενώ η δασοτεχνική μελέτη (μελέτη δασικής αναψυχής) προέβλεπε ήπιες παρεμβάσεις δασικής αναψυχής (μονοπάτια, ξύλινα κιόσκια, τραπεζόπαγκοι, κ.α.) που θα υλοποιούνταν “με μικροεκσκαφές με τα χέρια και απλά μηχανικά μέσα (φτυάρι, τσουγκράνα κλπ) ”, στην πράξη ο Δήμος εκτελεί μεγάλης κλίμακας οικοδομικά έργα με βαριά μηχανήματα, προϋπολογισμού άνω των 2.000.000€.

Για το παράνομο αυτό έργο, ο Δήμος καταχράται κοινοτικούς και εθνικούς πόρους (ΕΣΠΑ) παραβιάζοντας την εθνική νομοθεσία. Ταυτόχρονα συνάπτει δάνειο άνω των 600.000€ με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, με αποτέλεσμα οι δημότες να δεσμεύονται να αποπληρώνουν δόση της τάξης των 125.000,00€ τον χρόνο.

Εμείς πάλι απορούμε για την έλλειψη του σχετικού ελέγχου από τους διαχειριστές των χρηματοδοτικών προγραμμάτων και σε τέτοιο βαθμό που η ανοχή τους αυτή να ισοδυναμεί με ξεκάθαρη συνενοχή σε διασπάθιση πόρων.

Στην ανάρτηση περιλαμβάνεται και ένα βίντεο από τον λόγο του Οχυρού. Λήψη από drone στις 30/9/2023. Φαίνονται οι πιέσεις που δέχεται η περιοχή, τόσο οι οικιστικές πιέσεις όσο και οι αμφισβητούμενες χρήσεις που εγκαθίστανται στον λόφο και το δάσος του με την ανοχή των αρμοδίων

Η Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Νηρέας Ραφήνας και ο Πολιτιστικός, Εξωραϊστικός και Οικολογικός Σύλλογος ΗΜΕΡΟ ΠΕΥΚΟ, οργανώνουν εκδήλωση στις 29/6/2023 και ώρα 20:00 στην πλατεία του Νηρέα (μεταξύ των οδών Δωρίδος, Σύρου, Ναυτίλου και Τρίτωνος -βλ. χάρτη και στίγμα googlemaps) με θέμα "Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας: Η Εναλλακτική Λύση"