14^η γυναικοκτονία φέτος. Κάθε μία από αυτές κάνει όλο και πιο δυνατές τις φωνές όσων επιζητούν την καθιέρωση αυτού του όρου, ως ξεχωριστού ανάμεσα στον κατάλογο των εγκλημάτων και κάνει όλο και πιο πρόθυμα τα αντρικά αυτιά να τις ακούσουν και να συνταχθούν με αυτές. Αυτιά που αποφασίζουν να βγουν επιτέλους από την άνεση και την ευκολία που τους παρέχει το φύλο τους μέσα σε ένα κόσμο που ακόμη είναι αντρικός και να μπουν στη θέση των γυναικών προσπαθώντας να κατανοήσουν πράγματα που μέχρι πριν λίγο καιρό τα θεωρούσαν υπερβολικά.

Μέσα σε αυτούς είναι και ο γράφων που μέχρι πρότινος αδυνατούσε να καταλάβει την ανάγκη καθιέρωσης αυτού του όρου. Ώσπου αποφάσισε να ακούσει (ή μάλλον ν’ ανοίξει τα βουλωμένα αυτιά του) τις φωνές των γυναικών, να μπει στη θέση τους και να αναρωτηθεί επιτέλους γιατί όποτε διασταυρωνόταν με γυναίκα, αυτή χαμήλωνε το βλέμμα της. Και κατάλαβε πως αυτό δεν το έκανε από ντροπή, αλλά από φόβο. Τότε μόνο κατάφερε να συνειδητοποιήσει τη βία κάθε μορφής που μπορεί να έχει βιώσει μια γυναίκα από το κάθε καβλαντισμένο αρσενικό

Κάποτε, αυτά τα εγκλήματα τα αποκαλούσαν «εγκλήματα τιμής» και η κοινωνία σιωπηρά τα αποδεχόταν, αν δεν τα επιδοκίμαζε κιόλας. Ο πατέρας, ο αδελφός, ο σύζυγος είχαν δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στην κόρη, την αδελφή, τη σύζυγο. Για μία τέτοια τραγική ηρωΐδα, την Ανδρονίκη, μιλάει ένα παραδοσιακό τραγούδι που το ερμηνεύει μοναδικά η Μάρθα Φριντζήλα. Για την Ανδρονίκη που την έσφαξε ο αδελφός της επειδή αυτή αποφάσισε να ζήσει ελεύθερα, όπως ένας άντρας

Σιγά-σιγά η κοινωνία έκανε βήματα μπροστά και τα «εγκλήματα τιμής» λιγόστευαν και έπαυαν να έχουν την επιδοκιμασία τουλάχιστον του μεγάλου μέρους της κοινωνίας. Η γυναίκα όμως εξακολουθούσε να παραμένει ένα κατώτερο είδος, προορισμένο να υπηρετεί τον αφέντη άντρα. Για μια τέτοια γυναίκα που εθελόδουλα υπηρετεί και εντελώς παράλογα αγαπά τον άντρα και αφέντη της, τον «άνθρωπό της» τραγουδάει η Σοφία Βέμπο, μόλις πριν από λίγες δεκαετίες. Ένα τραγούδι που δε θα μπορούσε βέβαια να γραφτεί σήμερα

Η κοινωνία έκανε και άλλα βήματα μπροστά και τα πρότυπα αυτά άρχισαν να σπάνε. Η γυναίκα σιγά-σιγά, άρχισε να χειραφετείται και να διεκδικεί την ισότιμη θέση της στην κοινωνία. Η γυναίκα, νομικά, απέκτησε πλέον ισότιμη θέση με τον άντρα. Πολλές φορές όμως οι κοινωνίες είναι πιο πίσω από το νομοθέτη, πόσο μάλλον σε μια προβληματική και υπανάπτυκτη κοινωνία όπως η ελληνική. 

Και στο σημείο αυτό δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε πως μεγάλη ευθύνη για την καθυστέρηση της ελληνικής κοινωνίας σε αυτό το ζήτημα – όπως και σε άλλα άλλωστε - φέρει η Εκκλησία, η οποία φροντίζει να συντηρεί με διάφορους τρόπους την ανισότητα μεταξύ άντρα και γυναίκας. Με το «η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα» που ακούγεται στη γαμήλια τελετή, με το «κεφαλή δε γυναικός ο ανήρ» του Αποστόλου Παύλου στην Α’ Επιστολή του προς Κορινθίους, με την απαγόρευση εισόδου των γυναικών στο Άγιο όρος, με τη θεώρηση πως μια γυναίκα κατά την έμμηνο ρύση της είναι βρώμικη και ως εκ τούτου απαγορεύεται να μεταλάβει, με το μητροπολίτη που με αφορμή μία από τις πρόσφατες γυναικοκτονίες κάλεσε τις γυναίκες να το «βουλώσουν» και να πάψουν να αντιμιλούν στους άντρες τους.

Αυτός ο κόσμος, όσο και να έχει προοδεύσει, είναι ακόμη «A man’s world”, όπως τραγουδούσε ο James Brown και αν τα πράγματα κάποια στιγμή στραβώσουν ή αν «χαλάσει η φάση» όπως είπε στην κατάθεσή του ο δολοφόνος της Γαρυφαλιάς στη Φολέγανδρο, «σίγουρα θα πάμε μια και φτάσαμε ως εκεί, εσύ στο χώμα κι εγώ στη φυλακή» όπως τραγουδούσε κάποτε ο Βασίλης Τσιτσάνης και όπως όλοι μας έχουμε πολλές φορές σιγοτραγουδήσει. Και επιμένουμε να αναφερόμαστε σε τραγούδια, γιατί αυτά αποτελούν τα αποτυπώματα των κοινωνικών αντιλήψεων της εποχής τους

Για να γυρίσει ο ήλιος, θέλει πολύ δουλειά ακόμη. Όσο οι παπάδες στις εκκλησίες αναμασάνε ξεπερασμένες κοινωνικές δοξασίες προηγούμενων χιλιετιών νομίζοντας πως είναι θεϊκές ρήσεις και όσο η κοινωνία θα αποκαλεί πουτάνα όποια γυναίκα τολμά να διαχειριστεί τη σεξουαλικότητά της με την ελευθερία που το κάνει και ο άντρας, η γυναίκα δε θα γίνει ισότιμη με τον άντρα ποτέ

Τελειώνοντας, επιλέξαμε να ακούσουμε τρία ενδεικτικά τραγούδια

Το πρώτο είναι η «Ανδρονίκη», ένα παραδοσιακό τραγούδι των αρχών του περασμένου αιώνα που έχει καταγραφεί σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας – με ελαφρώς παραλλαγμένους στίχους – και το οποίο αφηγείται τη δολοφονία της Ανδρονίκης από τον αδελφό της, επειδή αυτή τόλμησε να προσπαθήσει να ζήσει ελεύθερα όπως ένας άντρας. Σε κάποιες εκδοχές του τραγουδιού, μάλιστα, ο στιχουργός την αποκαλεί κακούργα. Όχι τον δολοφόνο-αδελφό της Ανδρονίκης, αλλά τη δολοφονημένη. Το ακούμε από τη Μάρθα Φριντζήλα, σε μια μοναδική ερμηνεία

Βαγγέλης σαν τ’ ακούει πολλά θημώθηκεν
πιάννει τσε `ναν μασιέριν τσι αναρματώθηκεν
Κρίμας σε Αντρονίκη, κρίμας στο μπόι σου
Εντρόπιασες κι εμένα τσι ούλλον το σόι σου
άφες με ρε Βαγγέλη να παίξω τα χαρτιά
με τούτο το παλληκάριν αφούς με άγαπα
Τραβά τσε το μασιέριν απο την θήκην του
τσι έκοψεν τον λαιμόν της της Αντρονίκης του

Όταν την επερνούσαν από τον καφενέ
έσπαζαν τα φλυτζάνια που πίννασιν καφέν
τσι όταν την επαιρνούσαν απο τα σπίθκια της
μικροί μεγάλοι κλάψαν τα μαύρα φρύδια της
και όταν την κάτεβάσαν μεσά στο μνήμα της
δυο φίλοι του άδελφου της είχαν το κρίμαν της

 

 

Το δεύτερο τραγούδι είναι ο «Άνθρωπός μου», ένα τραγούδι του 1956 σε στίχους του Τραϊφόρου-Βασιλειάδη στο οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ, η ηρωΐδα υπομένει με κατανόηση τον οποιονδήποτε εξευτελισμό και την οποιαδήποτε βαρβαρότητα από τον «σύντροφό» της, γιατί απλά είναι ο «άνθρωπός της». Το ακούμε από τη Σοφία Βέμπο και απορούμε

Χρόνια και χρόνια με τυραννάει
κι ούτε μια στάλα δεν με πονάει
γιατί;

Και ζω κοντά του μες τη μιζέρια
χειμώνες τώρα και καλοκαίρια
γιατί;

Και με βαριέται και μ’άλλες πάει
και μου τα παίρνει και με χτυπάει
γιατί;

Μα τον λατρεύω κι είναι το φως μου
γιατί είναι βλέπεις ο άνθρωπός μου

 

 

Το τρίτο τραγούδι είναι το «Δεμένη» σε στίχους του Γεράσιμου Ευαγγελάτου που ερμηνεύει η Νατάσα Μποφίλιου

 

Μεγάλωνα στην τσέπη του πατέρα μου
Δεμένη μ' αλυσίδα στα κλειδιά του
Με τ' όνομα, τ' αμάξι και τα σπίτια του
Και μ' όλα τα μεγάλα όνειρα του

Μεγάλωνα στης μάνας μου τα δάκρυα
Σαν σκάλισμα σε βέρα από πλατίνα
Που έβγαζε και άφηνε στην άκρια
Καθώς έπλενε πιάτα στην κουζίνα

Μεγάλωνα γι' αυτούς περιμένανε
Και ύστερα για χάρη κάποιου ψεύτη
Και μέρα με τη μέρα αντί για μένανε
Τη μάνα μου αντικρίζω στον καθρέφτη

Δεν έχω μάθει δυστυχώς να μην ανήκω
Μια στο βοσκό, μια στο μαντρί και μια στο λύκο

 

Κάποτε, όταν η Ιστορία ισορροπήσει, είναι βέβαιο πως θα αναδειχθούν και θα αποδοθούν οι τεράστιες ευθύνες των χωρών της Δύσης για την ανθρωπιστική κρίση που βιώνει όλη η περιοχή του πλανήτη από τη Συρία μέχρι το Αφγανιστάν. Μια Δύση, που όχι μόνο ευθύνεται για τη διάλυση ολόκληρων κρατών, το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων κα τον ξεσπιτωμό πολύ περισσότερων, αλλά από την άλλη μιλά και παραπονιέται για προσφυγική κρίση παίζοντας αυτή το ρόλο του θύματος, αντί για τα πραγματικά θύματα, τους πρόσφυγες. Και είναι επίσης βέβαιο πως μία από τις χώρες που θα αναφέρει η Ιστορία με μελανά χρώματα για την απάνθρωπη - και κόντρα στους κανόνες του διεθνούς Δικαίου - συμπεριφορά της απέναντι στους πρόσφυγες, θα είναι και η δική μας χώρα.

Η Ελλάδα συστηματικά και μεθοδικά εκφασίζεται. Δεν είναι τωρινό το φαινόμενο. Έχει ξεκινήσει εδώ και τρεις τουλάχιστον δεκαετίες. Οι διαδηλώσεις για την υποχρεωτική αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες με υποκινητή την Εκκλησία αλλά και οι διαδηλώσεις για το Μακεδονικό με συνδιοργανωτή πάλι την Εκκλησία, αποτέλεσαν το πεδίο γέννησης ενός ξεχασμένου φασιστικού και ρατσιστικού λόγου και έστρωσαν το έδαφος για το θέριεμα της Χρυσής Αυγής

Η Χρυσή Αυγή μπορεί προσωρινά να φαίνεται πως τέθηκε στο περιθώριο, όμως ο δηλητηριώδης λόγος της εξακολουθεί να διατρέχει μεγάλα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, κάτι που φαίνεται σε κάθε ευκαιρία. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ο καθρέφτης και ο τροφοδότης αυτού του οπισθοδρομικού τμήματος της κοινωνίας και με την απαράδεκτη στάση της απέναντι στους πρόσφυγες, μόνο ντροπή προκαλεί σε κάθε πολίτη αυτού του τόπου που δεν θέλει να ζει στο Μεσαίωνα του Μίσους

Και εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ακόμη μια φορά την απαράδεκτη στάση της Εκκλησίας της υποτιθέμενης Αγάπης, που αποδεικνύει πως το μόνο που την ενδιαφέρει πραγματικά είναι να δουλεύουν τα μαγαζιά της και τίποτε άλλο. Καμία αγάπη για το συνάνθρωπο (ειδικά αν είναι ξένος), καμία πράξη αλληλεγγύης, κανένας σεβασμός απέναντι στη διδασκαλία του - πραγματικού ή υποτιθέμενου - ιδρυτή της

Από την Εφημερίδα των Συντακτών  μάθαμε πως μία από τις πολλές ντροπές που έχουν μαζευτεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, έγινε ταινία μικρού μήκους και προβάλλεται στο 15ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ Χαλκίδας που πραγματοποιείται από 23 έως 28 του τρέχοντος μήνα. Πρόκειται για «Το τείχος της ντροπής», μια ταινία ντοκιμαντέρ του Μιχάλη Κατσούρη.

Αφορμή για την ταινία του Μιχάλη Κατσούρη αποτέλεσε η βίαιη επίθεση Ελλήνων κατοίκων του νησιού εναντίον των συγκεντρωμένων προσφύγων στην κεντρική πλατεία της Μυτιλήνης το 2018. Δυστυχώς, τα έκτροπα δε σταμάτησαν και ακολούθησαν μπλόκα, πολιτοφυλακές, βίαιες επιθέσεις εναντίων μελών ΜΚΟ, οι ντροπιαστικές για το ανθρώπινο είδος σκηνές στο λιμανάκι της Θέρμης κλπ

«Όταν πριν από δύο χρόνια ξεκινούσαμε να αναζητούμε τα γεγονότα που οδήγησαν στο πογκρόμ της πλατείας Σαπφούς το 2018, δε φανταζόμασταν τη ζοφερή συνέχεια. Συζητώντας τότε με τον καθηγητή και Πρόεδρο του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Μιχάλη Ψημίτη, ο οποίος ουσιαστικά μας έδωσε και τον τίτλο της μικρού μήκους ταινίας μας, αντιληφθήκαμε αυτό που όλοι γνωρίζαμε, πως δηλαδή κάτω από το υπέροχο μιντιακό πέπλο του «νησιού της αλληλεγγύης» κρυβόταν ένα σκοτεινό τέρας. Ένα τέρας που ποτέ δεν κοιμάται και έτσι ξέσπασε ξανά στις 22 Απριλίου του 2018, ρίχνοντας το «Τείχος της Ντροπής», ξεσκεπάζοντας τις παθογένειες της μικρής κοινωνίας του νησιού μας», σημειώνει η δημοσιογράφος Νατάσα Παπανικολάου.

 

 

Και για να μην ξεχνάμε, ας δούμε λίγες από τις, ντροπιαστικές για την ανθρωπότητα, στιγμές από την "υποδοχή" προσφύγων στο λιμανάκι της Θέρμης από τους Έλληνες κατοίκους του νησιού της Λέσβου. Αυτούς που μπορεί να είναι απόγονοι προσφύγων και μπορεί να παριστάνουν τους χριστιανούς

 

στολ

Πριν από δύο ημέρες, στις 19 Νοεμβρίου, ήταν η παγκόσμια ημέρα του άντρα. Οι παγκόσμιες ημέρες δε μας λένε απολύτως τίποτα, μάλλον το γέλιο μας προκαλούν. Απλά, μερικές φορές αποτελούν κάποια ορόσημα που μας δίνουν αφορμή να μιλήσουμε για κάτι. Και αυτό που θέλουμε να πούμε σήμερα, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα του άντρα, είναι πως ίσως έχει έρθει η ώρα για τον άντρα να απελευθερωθεί από τα στερεότυπα με τα οποία τον μεγάλωσαν ο πατέρας και η μάνα του, αλλά και ολόκληρος ο κοινωνικός περίγυρος.

Ίσως ήρθε η ώρα για τον άντρα να αναθεωρήσει πως πρέπει να «φέρεται αντρίκια», πως δεν πρέπει να κλαίει «σαν κοριτσάκι», πως δεν πρέπει να φοβάται «σαν γυναικούλα», πως αυτός «φοράει παντελόνια». Ίσως ήρθε η ώρα να του δοθεί και αυτού το λυτρωτικό δικαίωμα να κλάψει. Και τότε, ίσως,  ο κόσμος να γίνει καλύτερος

 

Ένα περίεργο επεισόδιο διαβάζαμε τελευταία στις εφημερίδες,
ένας άντρας πήγε σ’ ένα απ’ αυτά τα «σπίτια»,
πήρε μια γυναίκα,
μα μόλις μπαίνουν στο δωμάτιο,
αντί να γδυθεί και να επαναλάβει την αιώνια κίνηση,
γονάτισε μπροστά της, λέει, και της ζητούσε να τον αφήσει
να κλάψει στα πόδια της. Εκείνη βάζει τις φωνές,
«εδώ έρχονται για άλλα πράγματα»,
οι άλλοι απ’ έξω δώστου χτυπήματα στην πόρτα.
Με τα πολλά άνοιξαν και τον διώξανε με τις κλωτσιές
— ακούς εκεί διαστροφή να θέλει, να κλάψει μπρος σε μια γυναίκα.
Εκείνος έστριψε τη γωνία και χάθηκε καταντροπιασμένος.
Κανείς δεν τον ξανάδε πια.
Και μόνο εκείνη η γυναίκα,
θα ‘ρθει η αναπότρεπτη ώρα μια νύχτα, που θα νοιώσει τον τρόμο ξαφνικά,
πως στέρησε τον εαυτό της απ’ την πιο βαθιά,
την πιο μεγάλη ερωτική πράξη
μην αφήνοντας έναν άντρα να κλάψει στα πόδια της.

[απόσπασμα από την Καντάτα του Τάσου Λειβαδίτη]

Σαν σήμερα, στις 20 Νοεμβρίου του 2012, έφευγε από τη ζωή ο λογοτέχνης και αγωνιστής Χρόνης Μίσσιος : «Όταν συνειδητοποίησα ότι δε μπορώ να αλλάξω το σύστημα, άρχιζα να αγωνίζομαι για να μη με αλλάξει αυτό. Αγωνίζομαι να μείνω άνθρωπος. Και αυτό είναι η κορυφαία πολιτική μάχη. Να μπορείς να αποφύγεις τη βαρβαρότητα αυτής της εποχής. Να μπορείς να παραμείνεις άνθρωπος με τρυφερότητα».

Οι Social Waste, το δημοφιλές και πολύ αξιόλογο hip-hop –και όχι μόνο – συγκρότημα, έγραψαν το τραγούδι "Του Χρόνη" μέσα από το οποίο παρελαύνει η σύγχρονη ελληνική ιστορία των διώξεων, της ήττας της Αριστεράς και της απογοήτευσης:  Η επανάσταση μονάχα έχει ουσία, όσο κρατάει μέχρι να γίνει εξουσία. 

H atticavoice.gr, ένας ελεύθερος, μη κερδοσκοπικός, χώρος διακίνησης ιδεών, δέχεται αυτή τη στιγμή απόπειρα εκφοβισμού και φίμωσης από τα δύο κυρίαρχα, συστημικά, κερδοσκοπικού χαρακτήρα, Μέσα Ενημέρωσης της περιοχής Ραφήνας-Πικερμίου. To irafina.gr και το rpn.gr.

Με όπλο μήνυση που κατέθεσαν, κατηγορούν την atticavoice.gr για συκοφαντική δυσφήμηση, επικαλούμενα σατιρικά κείμενα-γελοιογραφίες και άβολες, για αυτά τα Μέσα, αλήθειες. Όπως εύκολα μπορεί να αντιληφθεί ο καθένας, ούτε η σάτιρα ούτε φυσικά η αλήθεια αποτελούν δυσφήμηση, πολλώ δε μάλλον συκοφαντική. Τα πάντα συγκλίνουν στο ότι πρόκειται για πολιτική δίωξη που εικάζουμε πως έχει κι άλλους  ενορχηστρωτές, πέρα από τους δηλωμένους.

Η atticavoice.gr είναι ένα από τα ελάχιστα διαδικτυακά μέσα της Ανατολικής Αττικής που με συνέπεια δίνει φωνή σε όσους αντιστέκονται στα τερατώδη σχέδια που ετοιμάζουν για την περιοχή, χάριν μιας επίπλαστης ανάπτυξης, διάφορα συμφέροντα που στοιχίζονται κάτω από τον ψευδεπίγραφο τίτλο του επενδυτή. Αυτοί που λεηλάτησαν τη Δυτική Αττική και εξαφάνισαν από αυτήν κάθε στοιχείο πολιτισμού, ιστορίας και κάθε φυσικό απόθεμα - όπως από νωρίς και πολύ γλαφυρά περιέγραψε ο Νίκος Γκάτσος στον εφιάλτη της Περσεφόνης- ετοιμάζονται να μεταφέρουν τον ίδιο εφιάλτη στην Ανατολική Αττική.

Η εφαρμογή αυτού του αποτρόπαιου σχεδίου επιχειρείται με μοχλό το έλλειμμα δημοκρατίας, που το βιώνουμε και το βλέπουμε όλοι στην καθημερινότητά μας. Στον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις για εμάς, χωρίς εμάς, δηλαδή με μηδενικές ή χειραγωγούμενες διαβουλεύσεις. Μέρος αυτού του σχεδίου αποτελεί ο τρόπος λειτουργίας των αυτοαποκαλούμενων Μέσων Ενημέρωσης, τα οποία μεταφέρουν και εμπεδώνουν στην κοινωνία μια διαστρεβλωμένη πραγματικότητα.

Απέναντί τους, όσο και αν προσπαθούν για το αντίθετο, υψώνονται ανθρώπινες φωνές, οι οποίες ενοχλούν και πρέπει να σωπάσουν με κάθε τρόπο. Ένας από αυτούς τους τρόπους είναι οι μηνύσεις και οι εξοντωτικές διαδικασίες στις οποίες καλούνται να υποβληθούν όσοι αντιδρούν στην επερχόμενη δυστοπία. Στο πλαίσιο αυτό ανήκουν και οι μηνύσεις που δέχτηκε η atticavoice.gr, κάτω από διάφορες προφάσεις και προσχήματα.

Το οξύμωρο στην περίπτωση της δίωξης της atticavoice είναι πως αυτές οι μηνύσεις προέρχονται από δημοσιογράφους, των οποίων το λειτούργημα συμπεριλαμβάνει και την υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου. Αυτό ακριβώς μας κάνει να εκτιμούμε πως η δίωξη υπαγορεύεται από πολιτικό παρασκήνιο, είναι δηλαδή μία κυρίως πολιτική δίωξη

Αν η δίωξη δεν είχε πολιτικά χαρακτηριστικά, τότε,

α) γιατί οι μηνυτές στη μηνυτήρια αναφορά τους κόπτονται για τη σάτιρα και διακωμώδηση παραγόντων της δημοτικής και κεντρικής πολιτικής σκηνής αναφέροντας χαρακτηριστικά πως σε ένα σατιρικό βίντεο της atticavoice  « … παρουσιάζονται τοπικοί παράγοντες της κεντρικής και δημοτικής πολιτικής σκηνής της Ραφήνας, μεταξύ αυτών και νυν βουλευτής και Υπουργός της Κυβερνήσεως, ως θίασος του Καραγκιόζη με αντιστοίχηση καθενός με χαρακτήρα του θεάτρου Σκιών !»

β) γιατί στα συνημμένα στη μήνυση έγγραφα, περιέχονται οι γελοιογραφίες του συνεργάτη-σκιτσογράφου Θεοδόση Βρανά, με θητεία σε πολλά έντυπα, μεταξύ των οποίων το περιοδικό ΜΕΤΡΟ και οι εφημερίδες ΑΥΓΗ και ΕΘΝΟΣ; Σκίτσα που σατιρίζουν τον νόμο Χατζιδάκι, την εκπαιδευτική πολιτική της Κεραμέως, τον Κυριάκο Μητσοτάκη, το δήμαρχο Ραφήνας;

γ) Γιατί στα συνημμένα έγγραφα περιέχονται φωτογραφίες από μια μεγάλη διαδήλωση που έγινε στη Ραφήνα με αφορμή τα περσινά περιστατικά αστυνομικής βαρβαρότητας στη Νέα Σμύρνη; Μία μεγάλη πορεία που η atticavoice κάλυψε με πλήρες φωτορεπορτάζ και η οποία κατέληξε στο δημαρχείο της πόλης διαμαρτυρόμενη, εκτός των παραπάνω, και για την αυταρχική συμπεριφορά του δημάρχου της πόλης, ο οποίος συνηθίζει μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο facebook να δυναμιτίζει το κλίμα στην περιοχή απειλώντας πρόσωπα και συλλογικότητες

Η atticavoice.gr καταγγέλλει την προσπάθεια εκφοβισμού και φίμωσής της που επιχειρείται από τις ιστοσελίδες irafina.gr και rpn.gr και απαιτεί από τα Μέσα αυτά να αποσύρουν τη μήνυση και να σεβαστούν το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση και στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, ένα δικαίωμα που πρέπει να απολαμβάνει κάθε άνθρωπος, κάθε συλλογικότητα και κάθε σχήμα που μεταφέρει ιδέες και λόγο

Στον αγώνα αυτό καλεί όσους υποστηρίζουν το δικαίωμα στην ελεύθερη  έκφραση και στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών να υπογράψουν κείμενο συμπαράστασης και καταγγελίας της προσπάθειας επιβολής του νόμου της σιωπής, όπως επιχειρείται μέσω της μήνυσης που κατέθεσαν τα δύο προαναφερθέντα Μέσα. Οι υπογραφές κατατίθενται στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..

Τέλος, δεδομένου ότι η βιομηχανία των μηνύσεων ενάντια στις ελεύθερες φωνές διογκώνεται επικίνδυνα απειλώντας την ίδια τη Δημοκρατία, καλούμε πολιτικούς, αυτοδιοικητικούς και δημοσιογραφικούς φορείς να πάρουν θέση στο θέμα αυτό

http://www.atticavoice.gr

e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

@Atticavoice

 

Αποδέκτες της επιστολής

902.gr

ΑΠΕ - Δεληθανάση Μαρία

ΑΠΕ - Ρουμελιώτη Κατερίνα

ΑΥΓΗ/ARTInews - Καναβούρης Κώστας 

ΑΥΓΗ - Γιάμαλη Αναστασία

Βατικιώτης Λεωνίδας

ΔΡΟΜΟΣ - Σιάχος Μιχάλης

ΔΡΟΜΟΣ - Ταυρής Νίκος

Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ

Εφημερίδα ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Εφημερίδα ΕΠΟΧΗ

Εφημερίδα ΚΟΝΤΡΑ

Εφημερίδα ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ - Κανελλόπουλος Δημήτρης  

Εφημερίδα ΠΟΝΤΙΚΙ

Εφημερίδα ΠΡΙΝ

Εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ

Καλαμούκης Θύμιος - Ellinofreneianet.gr.

Καλοδούκας Άγγελος

ΚΟΚΚΙΝΟ

Εφημερίδα ΚΟΝΤΡΑ

Λούκα Μαρία

Μπούμπουκα Αγγελική

Παντιέρα

Χατζηστεφάνου Άρης

aftodioikisi.gr

airetos.gr

alfavita.gr

avgi.gr

ert open

Hit & Run

HotDoc - Κουτί της Πανδώρας

imerodromos.gr

Iskra

Left

My OTA

Red Notebook

Rproject

stokokkino.gr

NEWS 247

TVXS

UNFOLLOW

Documento

The press project

Μαρία Απατζίδη - Βουλευτής ΜΕΡΑ 25

Δέσποινα Κουτσούμπα - περιφερειακή σύμβουλος Αττικής - ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ

ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ

Ξημερώνει 17 Νοέμβρη και εμείς, κόντρα στο ρεύμα, επιλέγουμε ν’ ακούσουμε δυο τραγούδια που δεν είναι καθόλου, μα καθόλου, ηρωϊκά. Δυο τραγούδια που μιλούν για τη ματαίωση. Των προσδοκιών, των ελπίδων, των οραμάτων

Δεν είμαστε από αυτούς που με την ευκολία του ανιστόρητου και ίσως με την κουτοπονηριά του κρυπτοφασίστα, μιλούν απαξιωτικά για τη «γενιά του Πολυτεχνείου». Όσοι το κάνουν, γνωρίζουμε πως το πιο πιθανό είναι να νοσταλγούν τη γενιά της χούντας ή των έκτακτων στρατοδικείων της μετεμφυλιακής Δεξιάς. Προφανώς, δεν είμαστε από αυτούς. Αυτό όμως δεν ακυρώνει την αδιαμφισβήτητη διαπίστωση πως κανένα από τα τρία ζητούμενα - ούτε το ψωμί, ούτε η παιδεία, ούτε η ελευθερία - ήρθαν τελικά σ΄αυτό τον τόπο και αποτελούν ακόμη και σήμερα ζητούμενα

17 Νοέμβρη σήμερα. «Η τηλεόραση έχει σβήσει προ πολλού, μα ο πατέρας μου κοιτάζει σαν χαμένος. Κι είναι όλα γι’αυτόν ψεύτικα και όμως σοβαρά, αφού ξέρει πως την πάτησε ξανά» τραγουδάει ο Φοίβος Δεληβοριάς στην «επέτειο», στο τραγούδι που έγραψε όταν ήταν μόλις 16 ετών. Σαν απάντηση έρχεται η φωνή του Διονύση Τσακνή στο «Νοέμβρη του’90» : « Κουφάλες, δεν ξοφλήσαμε, αυτό έχω μόνο να σας πω, τα όνειρα των εραστών δεν σβήνουν»

Δεν ξοφλήσαμε. Μπορεί να μη νικήσαμε, μπορεί να μη νικήσουμε ποτέ, μα δε θα πάψουμε να ελπίζουμε και να παλεύουμε, ο καθένας με τον τρόπο του, για έναν καλύτερο κόσμο. Το όραμα πάντα θα μένει, ελπιδοφόρο και ζωντανό, τροφοδότης και φάρος της ύπαρξής μας. Όπως, ακριβώς, τα όνειρα των ερωτευμένων

 

 

SOS - ΜΠΛΕ ΛΙΜΑΝΑΚΙ ΡΑΦΗΝΑΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΚΤΕΛΟΥΜΕΝΟ ΕΡΓΟ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟ;

Το έργο «Αποκατάσταση ζημιών των οδικών υποδομών και των συνοδών τους υδραυλικών έργων του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής, που επλήγη από την φυσική καταστροφή της 23ης Ιουλίου 2018» (εδώ και εδώ) εκτελείται από το Υπουργείο Υποδομών σε προγραμματική σύμβαση με το Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου και ανάδοχο την εταιρεία «INTRAKAT». Εκτός από ασφαλτοστρώσεις οδών, περιλαμβάνει και νέες διανοίξεις οδών και πεζοδρομίων, όπως σε τμήμα του «Μεγάλου Περιπάτου» στο παραλιακό μέτωπο της Ραφήνας και, ιδίως, τη νέα διάνοιξη "διαδρόμου ήπιας μετακίνησης - διαφυγής ΑΜΕΑ" στο Μπλε Λιμανάκι. Ο διάδρομος αυτός με δάπεδο και τοιχία αντιστήριξης από σκυρόδεμα, διαστάσεων 133 μ. μήκος και 2,5 μ. πλάτος, εκτείνεται από το ανατολικό πεζοδρόμιο της οδού Καβουνίδου μέχρι την ακτή και διέρχεται από τη Χερσαία Ζώνη Λιμένος (Χ.Ζ.Λ.), τον αιγιαλό καθώς και δίπλα και εγκάρσια πάνω στο ρέμα, που εκβάλλει στην ακτή.

Το έργο αυτό, κατά το μέρος που περιλαμβάνει νέες διανοίξεις, εκτελείται παράνομα για τους παρακάτω λόγους:

1) Ήδη από τις 2.3.2021 με έγγραφό του (εδώ) το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχει αποφανθεί ότι μόνον οι εργασίες αποκατάστασης ζημιών (κατά θέσεις) στο υφιστάμενο οδικό δίκτυο μπορούν να εξαιρεθούν από την υποχρέωση προηγούμενης περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ενώ ρητά απαγορεύεται η διάνοιξη νέων οδών (έστω και προσωρινά) χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση. Εντελώς παράνομα, με επίκληση του εγγράφου του ΥΠΕΝ, το έργο εμφανίζεται (βλ. εδώ) να έχει εξαιρεθεί στο σύνολό του από την υποχρέωση προηγούμενης περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ενώ η εξαίρεση δεν ισχύει για τη διάνοιξη νέων οδών.

2) Στη σύμβαση του έργου (βλ. εδώ) γίνεται επίκληση της διάταξης του περιβαλλοντικού νόμου (άρθρο 1, παρ. 2α του Ν. 4014/2011, εδώ), που εξαιρεί από την υποχρέωση περιβαλλοντικής αδειοδότησης τα έργα που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Η διάταξη όμως αυτή, που αποτελεί μεταφορά ενωσιακής οδηγίας (άρθρο 1, παρ. 3 Οδ. 2014/52, εδώ), έχει εφαρμογή μόνον κατά τον χρόνο της φυσικής καταστροφής και όχι αργότερα για την πρόληψη άλλης τυχόν μελλοντικής φυσικής καταστροφής, όπως έχει ρητώς διευκρινίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εδώ, σελ. 13-14).

3) Για το τμήμα του έργου στο Μπλε Λιμανάκι, που εμπίπτει στη Χ.Ζ.Λ. και τον αιγιαλό, δεν έχει εκδοθεί απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, η οποία επέχει θέση άδειας κατασκευής των έργων σε αυτά (άρθρο 46 Ν. 4150/2013, όπως ισχύει, εδώ).
4) Σε κάθε περίπτωση, ο νόμος δεν προβλέπει την κατασκευή επειγόντων έργων εντός της Χ.Ζ.Λ. (άρθρο 12α Ν. 2971/2001, εδώ)

Επιπλέον, το έργο αυτό είναι περιβαλλοντικά επαχθές.

Όσον αφορά τον «Μεγάλο Περίπατο» στο παραλιακό μέτωπο της Ραφήνας, αντί να επιλεγεί ένας ήπιος και φιλικός προς το περιβάλλον πεζόδρομος/ποδηλατόδρομος, με εκτεταμένες ζώνες πρασίνου, όπως ο παραλιακός περίπατος της Νέας Μάκρης, διανοίχθηκε ένας δρόμος κανονικών διαστάσεων με μεγάλα πεζοδρόμια, δυσανάλογος για τη χρήση περιπάτου/ποδηλάτου, για την οποία διαφημίσθηκε, με ολική τσιμεντόστρωση και επικάλυψη με κυβόλιθους τόσο στο οδόστρωμα όσο και στα πεζοδρόμια. Δεν αφέθηκε ακάλυπτος χώρος για πράσινο ούτε στα πεζοδρόμια ούτε πάνω στο οδόστρωμα με ζαρντινιέρες, που να εμποδίζουν την ανάπτυξη ταχύτητας των οχημάτων, όπως γίνεται στους δρόμους ήπιας κυκλοφορίας σε αστικούς ιστούς. Επιπλέον, η ενδημική χλωρίδα, που είχε ξαναφυτρώσει μετά την πυρκαγιά του 2018, καταπλακώθηκε σε μεγάλη έκταση από το έργο και τα μπάζα του, τα οποία απορρίφθηκαν προς ανατολάς στα πρανή πάνω από τα λιμανάκια χωρίς κανένα μέτρο συγκράτησής τους. Τοποθετήθηκαν επίσης αγωγοί απορροής ομβρίων υδάτων, που θα απορρίπτουν όγκους νερού στα πρανή πάνω από τα λιμανάκια, προκαλώντας νομοτελειακά τη διάβρωσή τους, την καταστροφή των παραλιών από τα φερτά υλικά και την πρόκληση κατολισθήσεων επικίνδυνων για τους λουομένους.

 

 

 

 

Ακόμη πιο καταστροφική για το περιβάλλον είναι η νέα διάνοιξη του διαδρόμου στο Μπλε Λιμανάκι που διαταράσσει τη γεωμορφολογία του τοπίου, το οικοσύστημα και το μικροκλίμα της ακτής και του ρέματος. Παρά τις από 1.11.2021 καταγγελίες μας προς το Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου και τον Οργανισμό Λιμένος Ραφήνας, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας με αδικαιολόγητη ολιγωρία επελήφθη μόλις αργά το μεσημέρι της Παρασκευής 5.11.2021 όταν πια η μπουλντόζα είχε ολοκληρώσει τη διάνοιξη σχεδόν μέχρι την ακτή. 

 

 

 

Διενεργήθηκε αυτοψία (βλ. εδώ) και σχηματίσθηκε δικογραφία για παράνομη επέμβαση σε Χ.Ζ.Λ. και αιγιαλό. Έκτοτε, οι εργασίες στο τμήμα αυτό έχουν διακοπεί και το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας οφείλει να κινήσει διαδικασία αυτόφωρου για κάθε νέα επέμβαση, τόσο αυτεπαγγέλτως, όσο και κατόπιν καταγγελίας (τηλ. 2294 321202, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. με κοινοποίηση στον Οργανισμό Λιμένος Ραφήνας, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. και Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., τηλ: 22940 23605 -22840). Συνεχίζονται όμως οι εργασίες στο ανατολικό πεζοδρόμιο της οδού Καβουνίδου στο Μπλε Λιμανάκι με την κατασκευή υψηλών τοιχίων από σκυρόδεμα στο πλαίσιο του «Μεγάλου Περιπάτου».

 

 

  
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του έργου για το Μπλε Λιμανάκι είναι εξαιρετικά βαρύ γιατί τα δέντρα και η βλάστηση που καταστράφηκαν κατά τη διάνοιξη γύρω από το ρέμα ήταν τα μόνα που είχαν αναγεννηθεί (χάρη στο μικροκλίμα του ρέματος) μετά την πυρκαγιά της 23.7.2018. Στο πλαίσιο του έργου αυτού μέχρι σήμερα με δύο αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου (εδώ και εδώ) έχουν κοπεί συνολικά 36 μεγάλα δέντρα (πεύκα και αλμυρίκια) και 13 θάμνοι γύρω από τις οδούς Αλ. Παναγούλη, Αγάπης και Καβουνίδου.

Στη μεγάλη αυτή περιβαλλοντική καταστροφή αντιδράσαμε αμέσως με:
1) αίτηση προσωρινής διαταγής για την διακοπή των εργασιών της νέας διάνοιξης του «διαδρόμου» στο Μπλε Λιμανάκι. Η αίτησή μας συζητήθηκε τη Δευτέρα 8.11.2021 με πρόσθετη παρέμβαση 76 κατοίκων και ιδιοκτητών ακινήτων της Ραφήνας. Η προσωρινή διαταγή δεν χορηγήθηκε, προφανέστατα γιατί το έργο στη Χ.Ζ.Λ. και τον αιγιαλό στο Μπλε Λιμανάκι είχε ήδη διακοπεί από το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας από την Παρασκευή 5.11.2021 και επομένως δεν συνέτρεχε κατεπείγουσα περίπτωση. Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων θα συζητηθεί την 12.1.2022.
2) μηνυτήρια αναφορά μας κατά παντός υπευθύνου στην αρμόδια για το περιβάλλον εισαγγελική αρχή.
3) καταγγελίες προς τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης κ. Παναγιώτη Πικραμμένο, τον Υπουργό Επικρατείας κ. Γεώργιο Γεραπετρίτη, τον Υπουργό Επικρατείας κ. Χρήστο-Γεώργιο Σκέρτσο, τον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Ιωάννη Πλακιωτάκη, το Γενικό Γραμματέα Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής κ. Ευάγγελο Κυριαζόπουλο, τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωνσταντίνο Σκρέκα, το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ραφήνας, καθώς και την Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
4) καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με ορατό τον κίνδυνο της κίνησης διαδικασίας παράβασης κατά της Ελλάδας.

Η παραβίαση της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας για το περιβάλλον δεν κάμπτεται στο όνομα του σκοπού της προσπελασιμότητας των παραλιών. Σε μια ρυμοτομημένη περιοχή εντός σχεδίου γύρω από το Μπλε Λιμανάκι, η προσπελασιμότητα της παραλίας θα μπορούσε να διασφαλισθεί με εναλλακτικές προτάσεις μικρότερου περιβαλλοντικού αποτυπώματος, που όμως δεν εξετάστηκαν. Ως απάντηση στην περιβαλλοντική κρίση, η ανάπτυξη οποιασδήποτε μορφής οφείλει να είναι «πράσινη».

 

 Απολογιστικά, χάρη στην κινητοποίηση των κατοίκων, το Μπλε Λιμανάκι γλίτωσε από την κατασκευή των τσιμέντων, έμεινε όμως με λαβωμένα τα πρανή του και μπαζωμένο το ρέμα του (εδώ). Επείγει να απομακρυνθούν τα μπάζα από την κοίτη του ρέματος και να στερεωθούν τα πρανή προς αποτροπή νέων φυσικών καταστροφών ενόψει του επερχόμενου χειμώνα. Το κόστος θα πρέπει να βαρύνει τους υπεύθυνους της περιβαλλοντικής αυτής καταστροφής με βάση την αρχή του ενωσιακού δικαίου περί περιβαλλοντικής ευθύνης «ο ρυπαίνων πληρώνει» (βλ. εδώ). Εμείς, από την πλευρά μας, δεσμευόμαστε να διαθέσουμε τα ποσά της ηθικής βλάβης και των δικαστικών εξόδων, που θα μας επιδικασθούν από τα δικαστήρια, για την σύμφωνα με τις υποδείξεις των ειδικών δεντροφύτευση και ανάπλαση της περιοχής.

 #MetoBle #MetoMple 

 
Ραφήνα 13.11.2021
Παναγιώτα (Ντέτα) Πετρόγλου
Γιώργος Αποστολόπουλος

Οι Barcelona Gipsy BalKan Orchestra είναι ένα διεθνές σύνολο μουσικών που έχει έδρα τους τη Βαρκελώνη. Η μουσική που παίζουν δεν έχει σύνορα. Παραδοσιακές μουσικές των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής, των Μεσογειακών ακτών, των τσιγγάνων, των Εβραίων Εσκενάζι και Σεφαραδιτών, μπλέκουν μεταξύ τους αξεδιάλυτα και στήνουν ένα απίθανο μουσικό πανηγύρι. Άλλοτε διονυσιακά, άλλοτε μυσταγωγικά, τα τραγούδια αυτά αποδεικνύουν πως η πολυπολιτισμικότητα της μουσικής μπορεί να είναι η απάντηση στο σκοτάδι των εθνικισμών

Τα μέλη της μπάντας είναι: Margherita Abita, (Ιταλία), Φωνή, Mattia Schirosa, (Ιταλία), ακορντεόν, Julien Chanal, (Γαλλία), Κιθάρα, Stelios Togias, (Ελλάδα), Κρουστά, Ivan Kovačević, (Σερβία), Κοντραμπάσο, Dani Carbonell, (Ισπανία), Κλαρίνο, Pere Nolasc Turu, (Ισπανία) Βιολί

Εμείς ακούσαμε πολλά τραγούδια των BGKO αυτές τις μέρες και φτιάξαμε μια λίστα από αυτά που μας άρεσαν περισσότερο. Στη λίστα αυτή υπάρχουν τραγούδια από την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Σερβία, τη Βοσνία, την Ελλάδα, τη Ρουμανία, τη Ρωσία, την Ισπανία, την περιοχή της Καταλονίας, την Τουρκία, αλλά και τσιγγάνικα. Αν και, μερικές φορές, ήταν πολύ δύσκολο να πούμε από ποια χώρα προέρχονται κάποια τραγούδια. Ειδικά στα τσιγγάνικα τραγούδια και στα τραγούδια από την πρώην Γιουγκοσλαβία. Και όχι μόνο σε αυτά, καθώς πολλοί ρυθμοί και μελωδίες, ειδικά στα Βαλκάνια, έχουν παιχτεί σε διάφορες γλώσσες και η εθνική πατρότητα – αν επιτρέπεται να λέμε κάτι τέτοιο για ένα τραγούδι – είναι αμφισβητούμενη.

Εμείς, παρόλα αυτά, σημειώσαμε – από όσα στοιχεία μπορέσαμε να διασταυρώσουμε - τη χώρα προέλευσης του κάθε τραγουδιού, όχι για να χωρίσουμε, αλλά για να ενώσουμε τις χώρες. Εμείς δεν θέλουμε να “είμεθα έθνος ανάδελφον”, αντίθετα “εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο”

Σας ευχόμαστε καλή ακρόαση και ας μην ξεχνάμε πως δεν είναι μόνο η μουσική που δεν έχει σύνορα, αλλά κάθε ανθρώπινος πόνος ή χαρά.

 

 

1. Lule Lule (Αλβανικό)

2. Makedonsko devojče (Βόρεια Μακεδονία)

3. Djelem djelem (τσιγγάνικο από τη Σερβία)

4. Cigani Ljubiat Pesnji (τσιγγάνικο από τη Ρωσία)

5. Ederlezi (τσιγγάνικο από το χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας)

6. Yağmur Yağar (Τουρκία)

7. Dere Geliyor Dere (Τουρκία)

8. Kalejaca Jaca (Βόρεια Μακεδονία)

9. Marijo deli bela kumrijo (Κόσσοβο, σε παλιά Σέρβικη διάλεκτο)

10. Ciganine Sviraj, Sviraj (Βοσνία)

11. Jana i Alexandris (Ελλάδα, Θράκη)

12. Livisiani Mou Perdika (Ελλάδα, Μικρασιάτικο)

13. El testament d’Amèlia (Καταλονία)

14. Gallo rojo, Gallo negro (Ισπανία)

15. Saraiman (Ρουμανία)

16. La Romniasa (τσιγγάνικο)

17. I Barval Pudela (τσιγγάνικο Σερβίας)

18. Dobri Den (τσιγγάνικο)

19. Dama d'Aragó (Καταλονία)

20. More Sokol Pie (Βόρεια Μακεδονία)

H atticavoice.gr, ένας ελεύθερος, μη κερδοσκοπικός, χώρος διακίνησης ιδεών, δέχεται αυτή τη στιγμή απόπειρα εκφοβισμού και φίμωσης από τα δύο κυρίαρχα, κερδοσκοπικού χαρακτήρα, Μέσα Ενημέρωσης της περιοχής Ραφήνας-Πικερμίου. To i-rafina.gr και το rpn.gr, μέσω μήνυσης που κατέθεσαν, κατηγορούν την atticavoice,gr για συκοφαντική δυσφήμηση, επικαλούμενα σατιρικά κείμενα-γελοιογραφίες και άβολες, για αυτά τα Μέσα, αλήθειες. Όπως εύκολα μπορεί να καταλάβει ο καθένας , ούτε η σάτιρα ούτε η αλήθεια αποτελούν δυσφήμηση, πολλώ δε μάλλον συκοφαντική. Τα πάντα συγκλίνουν πως πρόκειται για πολιτική δίωξη που πιθανό να έχει κι άλλους  ενορχηστρωτές.

Η atticavoice.gr είναι ένα από τα ελάχιστα διαδικτυακά μέσα που με συνέπεια δίνει φωνή σε όσους αντιστέκονται στα τερατώδη σχέδια που ετοιμάζουν για την Ανατολική Αττική, χάριν μιας επίπλαστης ανάπτυξης, διάφορα συμφέροντα που στοιχίζονται κάτω από τον ψευδεπίγραφο τίτλο του επενδυτή. Αυτοί που λεηλάτησαν τη Δυτική Αττική και εξαφάνισαν από αυτήν κάθε στοιχείο πολιτισμού και ιστορίας και κάθε φυσικό σχηματισμό, όπως από νωρίς περιέγραψε ο Νίκος Γκάτσος στον εφιάλτη της Περσεφόνης, ετοιμάζονται να μεταφέρουν τον ίδιο εφιάλτη στην Ανατολική Αττική

Όλο αυτό το σχέδιο επιχειρείται με μοχλό το έλλειμμα δημοκρατίας που το βλέπουμε όλοι στην καθημερινότητά μας. Στον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις για εμάς, χωρίς εμάς, με μηδενικές ή χειραγωγούμενες διαβουλεύσεις. Μέρος αυτού του σχεδίου αποτελεί ο τρόπος λειτουργίας των αυτοαποκαλούμενων Μέσων Ενημέρωσης, τα οποία μεταφέρουν και εμπεδώνουν στην κοινωνία μια διαστρεβλωμένη πραγματικότητα

Απέναντί τους, όσο και αν προσπαθούν για το αντίθετο, υψώνονται ανθρώπινες φωνές, οι οποίες ενοχλούν και πρέπει να σωπάσουν με κάθε τρόπο. Ένας από αυτούς τους τρόπους είναι οι μηνύσεις και οι εξοντωτικές διαδικασίες στις οποίες καλούνται να υποβληθούν όσοι αντιδρούν στην επερχόμενη δυστοπία. Στο πλαίσιο αυτό ανήκουν και οι μηνύσεις που δέχτηκε η atticavoice.gr, κάτω από διάφορες προφάσεις και προσχήματα

H atticavoice αντιμετωπίζει την πρόκληση και καλεί όσους συμμερίζονται τις ανησυχίες της για το μέλλον που μας επιφυλάσσουν, αλλά και όσους υποστηρίζουν το δικαίωμα στην ελεύθερη  έκφραση και στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, να υπογράψουν το παρακάτω κείμενο καταγγελίας της προσπάθειας επιβολής του νόμου της σιωπής, όπως επιχειρείται μέσω της μήνυσης που κατέθεσαν τα δύο προαναφερθέντα Μέσα. Το κείμενο αυτό θα συνοδεύει το υπόμνημα- απάντηση στις μηνύσεις που δέχτηκε η atticavoice

Οι υπογραφές μπορούν να κατατεθούν στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.. με το ονοματεπώνυμο, τη διεύθυνση κατοικίας και ένα e-mail επικοινωνίας. Στο θέμα του μηνύματος σημειώνετε "Υπογραφή στήριξης της Attca Voice" (στην απόπειρα φίμωσης της που επιχειρείται)

Ακολουθεί το κείμενο καταγγελία που καλούμε όσους συμφωνούν, να το υπογράψουν (προαιρετικά το επικολλάτε στο e-mail που θα στείλετε)

"Καταγγέλλω την προσπάθεια εκφοβισμού και φίμωσης της ιστοσελίδας atticavoice.gr που επιχειρείται από τα τοπικά Μέσα Ενημέρωσης και συγκεκριμένα από το i-rafina.gr και το rpn.gr

Απαιτώ από τα Μέσα αυτά να αποσύρουν τη μήνυση και να σεβαστούν το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση και στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, ένα δικαίωμα που πρέπει να απολαμβάνει κάθε άνθρωπος, κάθε συλλογικότητα και κάθε σχήμα που μεταφέρει ιδέες και λόγο"

Του συνεργάτη της atticavoice, Δημήτρη Βελαώρα

 

Συνεχίζοντας το αφιέρωμά μας στο μουσικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη, παρουσιάζουμε ένα συνοπτικό δείγμα της μουσικής του για τον κινηματογράφο. Και λέμε συνοπτικό, γιατί ο Μίκης έντυσε με μουσική πάνω από 100 κινηματογραφικές ταινίες, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές παραγωγές, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Το κινηματογραφικό του έργο γνώρισε μεγάλη διεθνή αποδοχή τόσο σε καλλιτεχνικό όσο και σε εμπορικό επίπεδο. Αν και δεν ευτύχησε να τιμηθεί με βραβείο Όσκαρ για μουσική επένδυση ταινίας από την Αμερικανική Ακαδημία κινηματογράφου, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις για το «Ποτέ την Κυριακή» το 1961, ο Μίκης κέρδισε βραβείο BAFTA της αντίστοιχης Βρετανικής Ακαδημίας το 1970 για την ταινία «Ζ», ενώ ήταν υποψήφιος για βραβείο BAFTA δυο φορές (1975 - για το “Serpico» & 1974 – για την «Κατάσταση Πολιορκίας) και άλλες δύο φορές για βραβείο Grammy (1975 - για το “Serpico» & 1966 – για τον «Ζορμπά»).

Σε κάποιες από τις μουσικές επενδύσεις ο Μίκης έγραψε πρωτότυπη μουσική και τραγούδια ενώ σε άλλες διασκεύασε -ήδη γνωστά- δικά του μουσικά θέματα. Για το τελευταίο έπαιξε ρόλο και η πολύχρονη «ταλαιπωρία» του από το χουντικό καθεστώς, καθώς ο συνθέτης δεν μπορούσε να παραδώσει εύκολα καινούργιο μουσικό υλικό στους παραγωγούς, όντας ο ίδιος σε κατ’ οίκον περιορισμό με ελάχιστες δυνατότητες επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.

Οι επιλογές των πιο αντιπροσωπευτικών μουσικών κομματιών για τον κινηματογραφικό Μίκη μπορούν -όπως είναι φυσικό για ένα τόσο εκτενές έργο- να είναι σχεδόν ανεξάντλητες. Αναγκαστικά λοιπόν θα περιοριστούμε μόνο στις κινηματογραφικές παραγωγές με επιλογές με βάση πάντα τα εντελώς υποκειμενικά δικά μας αισθητικά κριτήρια. Δεν θα αναφερθούμε εδώ σε κινηματογραφικά τραγούδια που ερμήνευσαν ξένοι καλλιτέχνες, γιατί θα ετοιμάσουμε ειδικό αφιέρωμα σε αυτό.

Ας ξεκινήσουμε όμως το σημερινό αφιέρωμα ακολουθώντας χρονολογική σειρά

 

1. Συνοικία τ’ όνειρο (1961)

Η ταινία αυτή σε σκηνοθεσία του γνωστού πρωταγωνιστή Αλέκου Αλεξανδράκη και σε σενάριο των Τάσου Λειβαδίτη & Κώστα Κοτζιά, αποτέλεσε ορόσημο για τον Ελληνικό κινηματογράφο, καθώς είναι ίσως η πρώτη Ελληνική ταινία φτιαγμένη στο ύφος του αισθητικού κινήματος του Ιταλικού νεορεαλισμού. Είναι ίσως πάλι η μοναδική Ελληνική ταινία (τουλάχιστον για την εποχή εκείνη) που αποτυπώνει την αληθινή ζωή και τους ανθρώπινους χαρακτήρες των εξαθλιωμένων ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων της μετεμφυλιακής Ελλάδας που ωθήθηκαν σε βίαιη αστικοποίηση. Είναι γυρισμένη στα παραπήγματα της συνοικίας του Ασύρματου, στα σημερινά Άνω Πετράλωνα. Σε μια εποχή που ο εμπορικός κινηματογράφος έδειχνε τους νεοέλληνες να ζουν σε διώροφα στο Ψυχικό, το Κολωνάκι ή τα -ακόμα τότε «αριστοκρατικά»- Πατήσια (με εξαίρεση μόνο κάποια μελοδράματα με καρικατούρες αντί για χαρακτήρες), δεν είναι τυχαίο ότι η ταινία λογοκρίθηκε σκληρά και πολλές σκηνές της αφαιρέθηκαν. Η επίσημε αιτιολογία ήταν πως η ταινία «δυσφημούσε την εικόνα της ευημερούσας Ελλάδας». Δυστυχώς, οι κομμένες σκηνές δεν βρέθηκαν ποτέ ξανά, όπως αποκάλυψε ο σκηνοθέτης χρόνια μετά, κι έτσι μάλλον δεν θα τις απολαύσουμε ποτέ. Πρωταγωνιστούν, εκτός από τον Αλ. Αλεξανδράκη, η Αλίκη Γεωργούλη, ο Μάνος Κατράκης, η Αλέκα Παΐζη, η Σαπφώ Νοταρά, κ.ά. Παρά τα προβλήματα, η ταινία τιμήθηκε με βραβείο α΄ανδρικού ρόλου για τον Μάνο Κατράκη και φωτογραφίας για τον Δήμο Σακελλαρίου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1961.

Η μουσική της ταινίας αποτελείται από τραγούδια του Μίκη που κυκλοφορούσαν την ίδια εποχή, άλλοτε ως ορχηστρικά, άλλοτε με τη φωνή του μεγάλου Γρ. Μπιθικώτση.

Επιλέξαμε:

Βρέχει στη φτωχογειτονιά

 

Μαργαρίτα - Μαργαρώ

 

Νυχτερινό (Καϋμός)

 

Δραματικό (Να ‘χα τ’ αθάνατο νερό)

 

Έχει ενδιαφέρον πως το κομμάτι της ταινίας που αναφέρεται με το όνομα «Ο χορός του Ρίκο» είναι στην ουσία το τελευταίο, διονυσιακό μέρος του πασίγνωστού χορού του Ζορμπά, που ακούγεται εδώ τρία χρόνια πριν την προβολή της ομώνυμης ταινίας. Για το μουσικό αυτό τμήμα έχει έντονα ακουστεί πως αποτελεί διασκευή σύνθεσης του μεγάλου Κρητικού Λαουτιέρη Γιώργη Κουτσουρέλη με τίτλο «Αρμενοχωριανό Συρτό» που πρέπει να γράφτηκε το 1949-50. Και σίγουρα η ομοιότητα είναι ολοκάθαρη (https://mikepatt.tripod.com/k1.mp3). Άλλοι πάλι λένε πως ακόμα και το κομμάτι του Κουτσουρέλη είχε βασιστεί σε παλιότερη σύνθεση του Κρητικού βιολιστή Μανώλη Φαντάκη (Φαντομανώλη). Ο Κουτσουρέλης αντιδίκησε με τον Μίκη για την πατρότητα της μελωδίας, αλλά η υπόθεση δεν πήρε μεγάλες διαστάσεις (αγωγές, δικαστήρια, κλπ) ίσως γιατί ο Κουτσουρέλης αντιμετώπιζε κάποια οικογενειακά προβλήματα, είτε (πιο πιθανό) γιατί οι δύο μουσικοί είχαν έρθει σε κάποιας μορφής συνεννόηση, τουλάχιστον πριν την προβολή Ζορμπά. Αλλά το ζήτημα μάλλον θα παραμείνει ομιχλώδες.

 

2. Ηλέκτρα (1962)

Η ταινία γυρίστηκε σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη το 1961 και έκανε το ντεμπούτο της στις αίθουσες το 1962. Βασίζεται στο ομώνυμο έργο του Ευριπίδη, με πρωταγωνιστές τους Ειρήνη Παππά, Γιάννη Φέρτη & Αλέκα Κατσέλη. Η ταινία ήταν υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το επόμενο έτος, υποψήφια για Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 1962, όπου και κέρδισε το Μέγα Τεχνικό Βραβείο (Technical Grand Prize) και το βραβείο καλύτερης κινηματογραφικής μεταφοράς (Prix de la meilleure transposition cinématographique). Στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το ίδιο έτος κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, το Βραβείο Σκηνοθεσίας και του α΄ γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της Ειρήνης Παππά. Ο Μίκης έγραψε την ορχηστρική μουσική στο Παρίσι, χρησιμοποιώντας μια ποικιλία έγχορδων, πνευστών και κρουστών οργάνων, αλλά και φυσικούς ήχους από πέτρες και σίδερα. Ο ίδιος δήλωσε: «Τη μουσική την έγραψα στο Παρίσι….. Ήθελα να γράψω μια γήινη, μια πέτρινη μουσική και συγχρόνως να πλησιάσω και να εκφράσω το τραγικό πάθος των ηρώων…..».

Επιλέγουμε το πέμπτο κομμάτι της μουσικής επένδυσης, με κυρίαρχο ήχο από σαντούρι:

 

3. Φαίδρα (1962)

Η ταινία γυρίστηκε σε σκηνοθεσία Jules Dassin το 1962, σε σενάριο που έγραψε ο ίδιος ο σκηνοθέτης και η Μαργαρίτα Λυμπεράκη, βασιζόμενοι στην τραγωδία «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη. Πρωταγωνίστησαν η Μελίνα Μερκούρη, ο Anthony Perkins και ο Raf Vallone. Η ταινία ήταν υποψήφια για Όσκαρ ενδυματολογίας το 1963.

Ο Μίκης είχε δηλώσει: «Η μουσική για την “Φαίδρα” ξεκίνησε με το τραγούδι “Αγάπη μου”. Πήγα να συναντήσω για πρώτη φορά τη Μελίνα στο σπίτι της στην οδό Ακαδημίας κι εκεί βρήκα και τον Antony Perkins. Μου λέει η Μελίνα: Αυτός ο κούκλος είναι γιος μου στην ταινία, δηλαδή γιος του άντρα μου, του Αιγέα. Κι εγώ υποτίθεται ότι τον ερωτεύομαι τρελά. Γι αυτό θέλω να μου γράψεις το πιο ερωτικό αλλά και το πιο παθιασμένο για αγάπη τραγούδι. Στη συνέχεια πήγα κι εγώ στα γυρίσματα της ταινίας στην Ύδρα και έζησα από κοντά την ατμόσφαιρα της ταινίας. Το επόμενο ταξίδι ήταν στο Παρίσι, όπου ήταν και το δικό μου σπίτι. Εκεί είδα το φιλμ πολλές φορές μαζί με τον Dassin. Στη συνέχεια άρχισα να γράφω τη μουσική κάνοντας παράλληλα πρόβες με τη Μελίνα. Νομίζω πως εκείνη διάλεξε να πει το “Ροδόσταμο” γιατί της άρεσε πολύ. Το στούντιο ήταν στα δυτικά προάστια κι ακόμα θυμάμαι τις πρωινές διαδρομές με το αυτοκίνητο που τις έκανε δύσκολες ένας ασυνήθιστος για το Παρίσι βαρύς χειμώνας. Είχα μια μεγάλη συμφωνική ορχήστρα, έναν σολίστα του πιάνου και ένα σύνολο Λατινοαμερικάνους μουσικούς. Διηύθυνα βλέποντας τις σκηνές σε μια γιγάντια οθόνη. Θυμάμαι ότι ο Dassin στην περίφημη ερωτική σκηνή μπροστά στο τζάκι ήθελε να γίνει ένα μεγάλο ρομαντικό accelerendo. Επειδή τον έβλεπα συνεπαρμένο, του πρότεινα να διευθύνει αυτός κι εγώ κάθισα στο πιάνο».

Δεν θα ήταν δυνατό να ακούσουμε οτιδήποτε άλλο από το διαχρονικά εμβληματικό «Αγάπη μου» που ταυτίστηκε με την ερμηνεία της Μ. Μερκούρη. Αφού όμως η συγκεκριμένη ερμηνεία φιλοξενήθηκε σε προηγούμενο αφιέρωμά μας για τον «Λυρικό Μίκη» (https://atticavoice.gr/politismos/mousiki/item/3866-o-lyrikos-mikis), θα επιλέξουμε να ακούσουμε το ίδιο τραγούδι με τη αισθαντική φωνή της Αρλέτας σε μια διαφορετική αλλά πανέμορφη απόδοση:

 

 

4. Ζορμπάς (1964)

Η ταινία γυρίστηκε σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη το 1964, σε σενάριο του ίδιου του σκηνοθέτη βασισμένο στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη «Ο βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Πρωταγωνίστησαν ο Anthony Quinn, ο Alan Bates, η Lila Kendrova και η Ειρήνη Παππά. Η ταινία κέρδισε τρία Όσκαρ το 1965 (α’ γυναικείου ρόλου για τη Lila Kendrova, καλύτερης φωτογραφίας για τον Walter Lassally και καλλιτεχνικής διεύθυνσης – σκηνικών για τον Βασίλη Φωτόπουλο), ενώ ήταν υποψήφια για τα Όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου και α΄ανδρικού ρόλου (Anthony Quinn). Ο εμβληματικός «Χορός του Ζορμπά» αποτελεί μαζί με το «Τα παιδιά του Πειραιά» του Μάνου Χατζιδάκι, ίσως το πιο αναγνωρίσιμο κομμάτι Ελληνικής μουσικής στο εξωτερικό. Αυτό βέβαια έχει και κάποια σημαντικά μειονεκτήματα, αφού και τα δύο αυτά εξαιρετικά μουσικά κομμάτια έχουν παιχτεί τόσο πολύ και με τόσους διαφορετικούς τρόπους στο βωμό της τουριστικής εκμετάλλευσης που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να έχουν γίνει μάλλον κουραστικά από την διαρκή επανάληψη. Ο «Ζορμπάς» μάλιστα γέννησε κι έναν νέο χορό, το συρτάκι, με βάση τη χορογραφία του λαϊκού χορευτή Γιώργου Προβιά στην τελευταία σκηνή της ταινίας που γυρίστηκε στη παραλία του Σταυρού στο Ακρωτήρι Χανίων και που βλέπουμε εδώ:

Μουσικά ο «Χορός του Ζορμπά» είναι ένα χασάπικο – χασαποσέρβικο, χωρισμένο σε τρία μέρη: Την εισαγωγή που δεν είναι άλλη από την εισαγωγή του «Στρώσε το στρώμα σου για δύο», ακολουθουμένη από μια γέφυρα με επιταχυνόμενο τέμπο που ενώνει την εισαγωγή με το διονυσιακό τελευταίο μέρος με τα προφανή στοιχεία Κρητικής παραδοσιακής μουσικής. Για το τρίτο αυτό μέρος και τη σχετική «διαμάχη» μιλήσαμε παραπάνω με αφορμή την ταινία «Συνοικία τ’ όνειρο», όπου και σας παραπέμπουμε.

Θα ακούσουμε όμως και ένα δεύτερο ορχηστρικό κομμάτι από την ταινία, που δεν είναι άλλο από το μουσικό θέμα του τραγουδιού «θα αφήσω τη μανούλα μου» που ακούστηκε πρώτη φορά στο δίσκο «Αρχιπέλαγος» το 1961.

 

5. Οι νέοι θέλουν να ζήσουν (1965)

Η συγκεκριμένη είναι μια μάλλον άγνωστη ταινία σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τζίμα με πρωταγωνιστές τους Φαίδωνα Γεωργίτση, Αλεξάνδρα Λαδικού, Σύλβια Χατζηγεωργίου, Μπέτυ Αρβανίτη & Νότη Περγιάλη. Η ταινία περιγράφει την προσπάθεια ενός νέου ζευγαριού της γενιάς του 1-1-4 από την επαρχία, να βρει το δρόμο της μέσα από τις συνθήκες φτώχιας που κυριαρχούσαν στην Ελλάδα της εποχής. Η προσπάθεια καταλήγει σε αποτυχία και ο νέος καταλήγει μετανάστης. Με τέτοιο σαφή κοινωνικό και πολιτικό σχολιασμό, η ταινία είχε δυσκολίες στη διανομή στις Ελληνικές αίθουσες, κατάφερε όμως να κερδίσει Βραβείου πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Μόσχας το 1965.

Ο σκηνοθέτης σε συνέντευξή του το 2011 θυμάται τα λόγια που του είχε πει για την ταινία ο Μίκης: «”Εδώ δεν είσαι τόσο αυθόρμητος, όσο ήσουν στην πρώτη σου δουλειά”. Είχα επηρεαστεί τότε κι εγώ από τη nouvelle vague, έκανα κάτι πλάνα μακρινά, κάτι νυχτοπερπατήματα και για αυτά «μου έβαλε πάγο» ο Θεοδωράκης. «Οι Γάλλοι που κάνουν τέτοιο κινηματογράφο δεν αγωνίζονται για το ψωμί αλλά για το μπιφτέκι και την ποιότητά του. Ο ήρωάς σου αγωνίζεται για το μεροκάματο και την επιβίωσή του», μου είπε. Και είχε πολύ δίκιο. Τότε είδα το παράδειγμα του Θεοδωράκη, ο οποίος είχε σπουδάσει κι αυτός στη Γαλλία αλλά πάτησε στον Τσιτσάνη και στην ελληνική παράδοση».

Επιλέγουμε να ακούσουμε τμήμα της μουσικής επένδυσης της ταινίας. Πρόκειται για συλλογή πανέμορφων ορχηστρικών εκτελέσεων γνωστών τραγουδιών του Μίκη:

 

6. Ζ (1969)

Ερχόμαστε τώρα στην ίσως πιο γνωστή ταινία του Κώστα Γαβρά που αναφέρεται στην υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς στις 27 Μαΐου 1963 στη Θεσσαλονίκη και βασίζεται το ομώνυμο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού. Η ταινία είναι παραγωγή του 1969 και καθώς τότε στην Ελλάδα υπήρχε Χούντα, αναγκαστικά γυρίστηκε σε τοποθεσίες στην Αλγερία με Γάλλους κυρίως ηθοποιούς. Πρωταγωνιστούν οι Yves Montand, Jean-Louis Trintignant και η Ειρήνη Παππά. Η ταινία τιμήθηκε με Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και Όσκαρ μοντάζ (Françoise Bonnot) το 1970, καθώς και με το Βραβείο της Επιτροπής αλλά και α΄ ανδρικού ρόλου (Jean-Louis Trintignant) στο Φεστιβάλ των Καννών το 1969. Και στα δύο φεστιβάλ συγκέντρωσε πολλές άλλες υποψηφιότητες. Ο Μίκης που την εποχή εκείνη ήταν σε εξορία στην ορεινή Ζάτουνα της Αρκαδίας, κέρδισε βραβείο BAFTA της Βρετανικής Ακαδημίας για τη μουσική.

Ας δούμε τι έχει δηλώσει ο ίδιος σχετικά με τη μουσική της ταινίας: «Η συμμετοχή μου στην ταινία του Κώστα Γαβρά έχει μία ιδιομορφία γιατί, λόγω του ότι τον καιρό εκείνο ήμουν εξόριστος στη Ζάτουνα, το σενάριο δεν μπόρεσε να φτάσει στα χέρια μου παρά τις προσπάθειες του Γαβρά. Επομένως, η επιλογή της μουσικής πρέπει να έγινε από τον Κώστα Γαβρά και τον Γάλλο υπεύθυνο για τη μουσική του φιλμ. Νομίζω ότι η επιλογή ήταν σωστή, όπως επίσης κι η ενορχήστρωση υπήρξε πολύ καλή. Δεν μπορώ εκ των υστέρων να φανταστώ ότι θα έγραφα καλύτερη μουσική. Πάντως γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να ξέρει. Την ταινία την είδα στο Παρίσι την επόμενη κιόλας της απελευθέρωσής μου, τον Απρίλιο του 1970, μαζί με τον Βασιλικό, τον Γαβρά και τον Yves Montand. Εκείνη τη στιγμή με συγκίνησε πολύ».

Μουσικά, η επένδυση της ταινίας έγινε με κομμάτια από τα έργα του Μίκη «Ένας Όμηρος» και «Μαουτχάουζεν», ενώ σε σκηνές της ταινίας ακούγεται σιγανά από το ραδιόφωνο «Το παλληκάρι έχει καημό» από τη φωνή του Μίκη και το «Σε αυτή τη γειτονιά» με τη Μαρία Φαραντούρη.

Ξεκινάμε με τους τίτλους αρχής της ταινίας, όπου ακούγεται το μουσικό θέμα του «Αντώνη» από το Μαουτχάουζεν:

 

Ακολουθεί το μουσικό θέμα «The arrival of Helen» που είναι το θέμα των τραγουδιών «Το γελαστό Παιδί» & «Δε παίρνει εδώ κανείς» από τη μουσική του Μίκη για την θεατρική παράσταση «Ένας Όμηρος»:

 

Εδώ θα ακούσουμε το ορχηστρικό από το τραγούδι «Ποιος δε μιλά για τη Λαμπρή» επίσης από το «Ένας Όμηρος»:

 

Και κλείνουμε με ένα ορχηστρικό θέμα με τίτλο «La Course De Manuel» σε μεταγενέστερη διασκευή του 2002 από τον Ν. Χατζόπουλο. Η διασκευή έχει γίνει πολύ γνωστή από τη χρήση της σε δημοσιογραφική εκπομπή.

 

7. Τρωάδες (1971)

Άλλη μια ταινία σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη, με σενάριο βασισμένο στις «Τρωάδες» του Ευριπίδη. Η ταινία γυρίστηκε στην Ισπανία με διεθνές καστ. Πρωταγωνιστούν η συνταρακτική Katharine Hepburn, η εκθαμβωτικά όμορφη Vanessa Redgrave, η Geneviève Bujold & η Ειρήνη Παππά. Ο Μίκης έγραψε μια πρωτότυπη μουσική που ταιριάζει στο Αρχαίο Δράμα, στους ίδιους δρόμους που είχε συνθέσει και τη μουσική για την «Ηλέκτρα». Ακούμε το μουσικό θέμα από την εισαγωγή και το τέλος της ταινίας:

 

8. Κατάσταση Πολιορκίας (Etat de siège) (1972)

Κατά τη γνώμη μας ίσως η πιο ενδιαφέρουσα ταινία του Κ. Γαβρά. Μια αρκετά «γκρίζα» ταινία όπου «θετικοί» & «αρνητικοί» ήρωες μπερδεύονται, ενώ στο τέλος ο θεατής μένει να αναρωτιέται για τα αδιέξοδα του αντάρτικου πόλης απέναντι σε ένα σύστημα που καταφέρνει να χειρίζεται προς όφελός του όλες τις καταστάσεις και να κυριαρχεί κάτω από όλες τις συνθήκες. Το σενάριο της ταινίας ανήκει στον Franco Solinas και τον σκηνοθέτη. Πρωταγωνιστούν οι Yves Montand, Renato Salvatori & O.E. Hasse. Σίγουρα από τα καλύτερα σαουντρακ του Μίκη, με το εκπληκτικό λατινοαμερικάνικο σχήμα των Los Calchakis που συνάντησε στο Παρίσι, να αποδίδουν τις μελωδίες με μοναδικό μουσικό χρώμα. Αξίζει να σημειωθεί πως η ταινία γυρίστηκε στη Χιλή του Αλιέντε πριν το πραξικόπημα, με πλάνα από το Σαντιάγκο, το Βαλπαραΐσο και την Βίνια ντελ Μαρ. Το σενάριο της ταινίας βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στη Ουρουγουάη και αναφέρεται σε έναν πράκτορα της CIA που απαγάγεται από αντάρτες στην λατινοαμερικάνικη χώρα όπου έχει σταλεί για να οργανώσει τις μυστικές υπηρεσίες του καθεστώτος. Ο πράκτορας εκτελείται τελικά από τους αντάρτες, για να αντικατασταθεί στην τελική σκηνή της ταινίας από έναν νέο Αμερικάνο πράκτορα.

Σχετικά με τη μουσική του στην ταινία, ο Μίκης έχει σχολιάσει:

«Τις μέρες των Χριστουγέννων του 1972 τις περάσαμε με τον Κώστα Γαβρά και τους μουσικούς σ' ένα στούντιο στο Παρίσι, ηχογραφώντας τη μουσική του φιλμ "Κατάσταση Πολιορκίας". Η παρουσία του σκηνοθέτη καθ' όλη τη διάρκεια της φωνοληψίας σημαίνει ότι υπήρξε απολύτως σύμφωνος για το ύφος και το χαρακτήρα της μουσικής. Στο φιλμ αυτό, εκτός από τους μουσικούς της ορχήστρας μου, χρησιμοποίησα και τους Χιλιανούς Los Calchakis. Κι αυτό γιατί είδα το φιλμ σαν μια πτυχή του έπους του αγώνα των νοτιοαμερικάνων εναντίον του βορειοαμερικάνικου ιμπεριαλισμού και των μεθόδων του, όπως τις περιγράφει και ο Pablo Neruda στο "Canto General", που κατά σύμπτωση συνέθετα εκείνο τον καιρό. Άλλωστε μόλις είχα επιστρέφει από τη Χιλή του Αλιέντε και ήμουν γεμάτος από εμπειρίες, συναισθήματα και ήχους. Θυμάμαι μάλιστα ότι κατά την επιστροφή μας από το Σαντιάγκο, το αεροπλάνο έκανε σκάλα στο Μοντεβιδέο. Οι επιβάτες θα έπρεπε να μείνουν στις θέσεις τους, όμως άνοιξε η πόρτα και άκουσα το όνομά μου. Βγήκα στην πόρτα και είδα στην πίστα τον Κώστα Γαβρά περιστοιχισμένο από Tupamaros, όπως μου είπε, που τραγουδούσαν όλοι μαζί στα ισπανικά τον "Αντώνη" από το "Mauthausen". Ηρωικές εποχές! Μετά από λίγο καιρό με επισκέφθηκε ο Yves Montand στο σπίτι μου και ανήσυχος μου είπε ότι ενώ στην αρχή ο Γαβράς είχε βάλει στο φιλμ όλη τη μουσική, στη συνέχεια αφαίρεσε ένα μεγάλο μέρος της, πράγμα που τον λυπούσε, δεδομένου ότι του άρεσε πολύ όπως την είχε ακούσει αρχικά. "Το φιλμ φτωχαίνει" μου είπε, "κάνε κάτι για να ξαναμπεί". Σε λίγο βρεθήκαμε και οι τρεις και είδαμε το φιλμ με την κομμένη μουσική. Όταν ρώτησα τον Γαβρά γιατί το έκανε, μου είπε ότι τελικά φοβόταν ότι αυτός ακριβώς ο επικός χαρακτήρας της μουσικής θα δημιουργούσε ψευδαισθήσεις και αυταπάτες, μιας και ο ίδιος πίστευε ότι ο αγώνας των Tupamaros είναι αδιέξοδος. Νομίζω ότι είχε τελικά δίκιο. Είχα όμως κι εγώ δίκιο γιατί, όπως είπα, ο Γαβράς όχι μόνο παρακολουθούσε τη φωνοληψία, αλλά και δεν έκρυβε τον ενθουσιασμό του. Κρίμα, γιατί θα μπορούσα να συνθέσω διαφορετικά πράγματα από τη στιγμή που θα έβλεπα το φιλμ πιο πολύ με ρεαλιστικό, παρά με ιδεαλιστικό ρομαντικό τρόπο. Πάντως στο CD υπάρχει η ολοκληρωμένη μουσική, όπως δυστυχώς δεν μπήκε τελικά στο φιλμ».

Θα ακούσουμε τρία κομμάτι από το πραγματικά υπέροχο αυτό σαουντρακ:

 

Pueblo en Lucha

 

Paola 11099

 

State of siege

 

9. Σέρπικο (1973)

Μια κλασική πια νέο φιλμ-νουάρ ταινία σε σκηνοθεσία Sidney Lumet και σενάριο των Waldo Salt και Norman Wexler βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Peter Maas. Το βιβλίο και η ταινία στηρίζονται πάνω στη βιογραφία του Frank Serpico, ενός ιταλοαμερικάνου αστυνομικού της Νέας Υόρκης που τα ‘βαλε με την διαφθορά στην αστυνομία. Πρωταγωνιστούν οι Al Pacino, John Randolph & Jack Kehoe. Η ταινία ήταν προτεινόμενη το 1974 για Όσκαρ α΄ανδρικού ρόλου (Al Pacino) και Όσκαρ σεναρίου καλύτερης διασκευής βιβλίου. Η μουσική της ταινίας είναι ορχηστρικές παραλλαγές πάνω στο θέμα του γνωστού τραγουδιού «Δρόμοι Παλιοί» που είχε κυκλοφορήσει σε στίχους Μανώλη Αναγνωστάκη.

Ο σκηνοθέτης Sidney Liumet εξιστορεί τα γεγονότα:

«Το Σέρπικο δεν θα έπρεπε να έχει μουσική, αλλά στο τέλος προσέθεσα 14 λεπτά σε στρατηγικά σημεία για να προστατέψω την ταινία και εμένα τον ίδιο. Ευτυχώς, την τελευταία στιγμή διάβασα στις εφημερίδες για την απελευθέρωση του Μίκη Θεοδωράκη, του σπουδαίου αυτού Έλληνα συνθέτη που μόλις είχε βγει από τη φυλακή. Ήξερα ότι εκείνα τα χρόνια οι αριστεροί στην Ελλάδα βρίσκονταν υπό διωγμό από το ακροδεξιό καθεστώς της χούντας. Δεν είχα άλλη επιλογή, αμέσως έτρεξα στο Παρίσι να τον βρω».

Την εποχή εκείνη ο Μίκης θα ξεκινούσε περιοδεία στις ΗΠΑ κι έτσι του δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσει μια πρώτη κόπια της ταινίας. Κατά τον σκηνοθέτη πάντα, στο τέλος της προβολής ο Μίκης είπε: «Η ταινία είναι υπέροχη, αλλά δεν της χρειάζεται η μουσική, δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτήν». Ο Liumet του απάντησε: «Φίλε μου, σε παρακαλώ, σκέψου τη θέση μου! Ο Dino (σημ.: εννοεί τον παραγωγό της ταινίας Dino de Laurentis) θα ξετρελαθεί αν ένας συνθέτης του δικού σου βεληνεκούς βάλει την υπογραφή του στο σάουντρακ και τότε ίσως μπορέσουμε να τη “γλιτώσουμε” με ένα ελάχιστο μουσικής γύρω στα 10 λεπτά». Ο Μίκης τότε έβγαλε από την τσέπη του μια κασέτα και τον ρώτησε: «Πριν από κάποια χρόνια έγραψα αυτό το χαριτωμένο τραγούδι (σημ.: εννοεί το «Δρόμοι παλιοί»). Πιστεύεις ότι θα μπορούσα να ζητήσω, ….ας πούμε 14 δολάρια για αυτό;».

Ο ίδιος ο Μίκης θυμάται μια διαφορετική εκδοχή:

«Είχαμε πάει στις ΗΠΑ για μια μεγάλη περιοδεία σε 15 μεγάλες πόλεις. Στη Νέα Υόρκη θέλησε να με δει ο Sidney Lumet. Είχε ακούσει το τραγούδι μου “Δρόμοι παλιοί” και ήθελε πάση θυσία να χρησιμοποιήσει τη βασική του μελωδία σαν light motif της νέας του ταινίας, το Serpico. Η συνάντηση στο στούντιο του στη Νέα Υόρκη ήταν πολύ φιλική, πολύ εγκάρδια, σε σημείο που με αιχμαλώτισε. Του εξήγησα ότι για ένα μήνα θα βρίσκομαι μέσα σ’ ένα αεροπλάνο και θα διασχίζω χιαστί τη μεγάλη χώρα του δίνοντας συναυλίες. Αυτός όμως ήταν αμετάπειστος. “Θέλω να γράψετε εσείς τη μουσική. Σε κάθε πόλη, στο ξενοδοχείο σας θα σας περιμένουν βοηθοί μου που θα σας δείχνουν την ταινία. Θα έχετε πιάνο και θα συνθέτετε. Τον άλλο μήνα, όταν τελειώσει η περιοδεία, θα μπούμε σε στούντιο στη Νέα Υόρκη για να ηχογραφήσουμε”. Ευτυχώς μου έδωσε και ένα βοηθό μουσικό (που στη συνέχεια εξελίχθηκε σε σπουδαίο συνθέτη), ο οποίος με συνόδευε σε όλη τη διάρκεια της περιοδείας μου και κατέγραφε τις εμπνεύσεις μου. Στη Νέα Υόρκη, για την εγγραφή, χρησιμοποιήσαμε μουσικούς από τη Φιλαρμονική και τους καλύτερους σολίστες τζαζ».

Μετά το θάνατο του Μίκη, ο Al Pacino δήλωσε σχετικά με τη μουσική της ταινίας: «Θυμάμαι την πρώτη φορά που άκουσα τη μουσική του Σέρπικο. Ήταν στο γραφείο του παραγωγού στο Μανχάτταν στον 16^ο όροφο με θέα τον φωτισμένο νυχτερινό ουρανό και εκείνος έπαιζε το μουσικό θέμα της ταινίας. Φυσικά αμέσως μου ήρθε στο μυαλό εκείνη η σκηνή όταν έμαθα για το θάνατό του. Και κατάλαβα όταν άκουσα τη μουσική του εκείνο το βράδυ. Είχα πει: «Το ‘χει… Έχει την ταινία… Το ‘πιασε!» Αυτή είναι η ανάμνησή μου».

Ας ακούσουμε το βασικό θέμα της ταινίας:

αλλά και το ίδιο θέμα σε μια jazz-funk παραλλαγή:

 

10. Τίτο: Η Μάχη της Sutjeska (1973)

Το ίδιο έτος θα κυκλοφορήσει και η ταινία του Stipe Delic που αφορά τη κρίσιμη μάχη των Γιουγκοσλάβικων παρτιζάνων με επικεφαλής τον Τίτο κατά των Γερμανών τον Μάιο – Ιούνιο του 1943. Το σενάριο ήταν των Branimir Scepanovic, Wolf Mankowitz, Ugo Pirro, Miljenko Smoje & Sergey Bondarchuk. Πρωταγωνίστησαν οι Richard Burton, Ljuba Tadic & Velimir Zivojinovic. Η ταινία τιμήθηκε το 1973 στο Διεθνές Φεστιβάλ της Μόσχας με το Χρυσό και το Ειδικό βραβείο. Η μουσική του Μίκη είναι ορχηστρική. Επιλέγουμε να ακούσουμε το εισαγωγικό κομμάτι, που είναι μια υπέροχη παραλλαγή πάνω στο γνωστό ελληνικό αντάρτικο τραγούδι «Ο Άρης κάνει πόλεμο (Του Μικρού χωριού)» που έχει συνθέσει ο Αλέκος Ξένος.

 

 

11. Ιφιγένεια (1977)

Η τελευταία ταινία της τριλογίας πάνω στο αρχαίο δράμα του Μιχάλη Κακογιάννη, σε σενάριο του ίδιου βασισμένο στην τραγωδία του Ευριπίδη «Ιφιγένεια εν Αυλίδι». Πρωταγωνιστούν η υπέροχη εφηβική μορφή της Τατιάνας Παπαμόσχου, η Ειρήνη Παππά, ο Κώστας Καζάκος & ο Κώστας Καρράς. Η ταινία προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 1978 και για Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 1977. Το ίδιο έτος κέρδισε βραβείο καλύτερης ταινίας και καλύτερης ερμηνείας (Τατιάνα Παπαμόσχου) στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Η μουσική του Μίκη εδώ κινείται σε καθαρά συμφωνικές φόρμες, σε αντίθεση με τις άλλες δυο ταινίες του Κακογιάννη. Ο συνθέτης έχει δηλώσει: «Πριν γράψω τη μουσική για την Ιφιγένεια ασχολήθηκα πολύ με την προετοιμασία του φιλμ, δεδομένου ότι ο Κακογιάννης μου ζήτησε ορισμένες μουσικές, πάνω στις οποίες εκείνος θα έκανε λήψεις της εικόνας. Ήταν ένα έργο δύσκολο από την άποψη ότι έπρεπε να αποδοθεί η ατμόσφαιρα του πολέμου με εκατοντάδες κομπάρσους. Είναι νομίζω η πρώτη φορά που στον ελληνικό κινηματογράφο υπάρχει μια τόσο πειστική απεικόνιση των Ελλήνων εκείνης της εποχής. Για το φιλμ αυτό χρησιμοποίησα βασικά συμφωνικά όργανα προσπαθώντας να αποσπάσω τους ήχους που ήθελα και ταίριαζαν στην ξεχωριστή ατμόσφαιρα της ταινίας. Τη μουσική αυτή τη θεωρώ ως μία από τις καλύτερες που έχω γράψει για τον κινηματογράφο».

Θα ακούσουμε το 9^ο κομμάτι του σάουντρακ:

 

12. Ο Ασυμβίβαστος (1979)

Μια ταινία του Ανδρέα Θωμόπουλου, με θέμα τη ζωή και τις περιπλανήσεις ενός ασυμβίβαστου νέου στην Αθήνα της δεκαετίας του ‘70. Η ταινία στηρίζεται πάνω στον πρίγκιπα του ελληνικού ροκ Παύλο Σιδηρόπουλο, που ερμηνεύει και τα τραγούδια της. Μαζί με τον Παύλο πρωταγωνιστεί η Βέρα Κρούσκα & η Ελένη Μανιάτη.

Ο Μίκης έχει γράψει για την ταινία αυτή το γνωστό τραγούδι «Κάποτε θα ‘ρθουν να σου πουν» που ερμηνεύει μοναδικά ο Παύλος σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου.

 

13. Ο Άνθρωπος με το γαρύφαλλο (1980)

Η ταινία αυτή σε σκηνοθεσία του Νίκου Τζίμα έσπασε τα ταμεία το 1980 κόβοντας πάνω από 600.000 εισιτήρια μόνο σε πρώτη προβολή. Αφορά την υπόθεση του Νίκου Μπελογιάννη, στελέχους του ΚΚΕ και τις συνθήκες που οδήγησαν στη σύλληψη, δίκη και τελικά στην εκτέλεσή του στις 30 Μαρτίου του 1952 παρά τη διεθνή κατακραυγή. Πρωταγωνιστής της ταινίας στον ρόλο του Μπελογιάννη ήταν ο ερασιτέχνης Φοίβος Γκικόπουλος, κατοπινός Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Μαζί του εμφανίστηκε με πλειάδα σημαντικότατων ηθοποιών όπως οι Μάνος Κατράκης, Πέτρος Φυσσούν, Κώστας Καζάκος, Αλέκος Αλεξανδράκης, Άγγελος Αντωνόπουλος, Αντώνης Αντωνίου, Βαγγέλης Καζάν, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Κώστας Αρζόγλου, Αιμιλία Υψηλάντη κ.ά.

Ο ίδιος διηγείται: «Τον ρόλο του Μπελογιάννη στην ταινία ήταν να τον παίξει ο Ιταλός ηθοποιός Gian Maria Volonte, με τον οποίο ο σκηνοθέτης Νίκος Τζίμας είχε υπογράψει συμβόλαιο. Έτσι, έψαχνε έναν μεταφραστή για τα Ιταλικά, κυρίως για το κομμάτι της απολογίας, που ήταν το βασικό τμήμα της ταινίας. Απευθύνθηκε στο Ιταλικό Ινστιτούτο, απ’ όπου τον παρέπεμψαν σ’ εμένα. Τότε δίδασκα και στο μεταφραστικό τμήμα του Ιταλικού Ινστιτούτου και ήμουνα και μεταφραστής. Βρεθήκαμε. Μου έδωσε τα κείμενα και μεταξύ αστείου και σοβαρού μου λέει: “Α ρε γαμώτο, να σε είχα συναντήσει νωρίτερα. Ποιος Volonte και ξέρω εγώ… Εσύ θα ήσουν ο Μπελογιάννης”. Ένα βράδυ, έτσι ξαφνικά μου τηλεφωνεί από τη Ρώμη και εν εξάλλω μου λέει: ο “ Volonte έσπασε το συμβόλαιο γιατί αρρώστησε. Επιστρέφω αύριο στην Ελλάδα και αρχίζουμε τα γυρίσματα”. “Δεν κατάλαβα του λέω, ποια γυρίσματα;” “Θα πάρεις εσύ το ρόλο”, μου λέει και επιμένει! Φθάνοντας στην Ελλάδα μου τηλεφωνεί από το αεροδρόμιο και μου ζητάει να βρεθούμε για να κουβεντιάσουμε. Ήδη η μισή ταινία είχε ολοκληρωθεί. Έλειπαν μόνο οι σκηνές με τον Μπελογιάννη. Εγώ από την άλλη την ιστορία του Μπελογιάννη την ήξερα. Είχα διαβάσει και το σενάριο και δεν σου κρύβω ότι κάτι μ’ έτρωγε μέσα μου, κάτι με γοήτευε. Με άλλα λόγια: “τραβάτε με κι ας κλαίω” ήταν το θέμα. Τελικά δέχτηκα! Κάπως έτσι λοιπόν άρχισαν όλα».

Η ταινία είχε προβλήματα με τη λογοκρισία, αλλά και αντιδράσεις από τον πολιτικό χώρο. Ενδιαφέρον έχουν οι δηλώσεις του σκηνοθέτη: «Δεν είχα την υποστήριξη ούτε της Αριστεράς, ούτε της Δεξιάς, γιατί η κάθε πλευρά θεωρούσε ότι η ταινία θα εξυπηρετούσε τους αντιπάλους της. Ήθελα να κάνω γυρίσματα στο Παλάτι ή στη Βουλή και δεν μου το επέτρεπαν. Μου είχαν δώσει άδεια αρχικά να χρησιμοποιήσω κάποια καμιόνια από τον στρατό, αλλά όταν έμαθαν το θέμα της ταινίας, την πήραν πίσω. Δεν είχα λεφτά. Δεν είχα αργότερα την υποστήριξη ακόμα και του ΠΑΣΟΚ γιατί ο ήρωας, ο Γεώργιος Παπανδρέου, είχε κάνει κι αυτός τα σφάλματά του, είχε εναντιωθεί στον Πλαστήρα σε κρίσιμες στιγμές, όταν εκείνος αγωνιζόταν για την ειρήνευση. Μόλις ολοκληρώθηκε η ταινία, η λογοκρισία την έκοψε. Πήγα να δω τον Τσαλδάρη για να του εξηγήσω το περιεχόμενο του έργου και εκείνος μου ζήτησε να δει μια κόπια. Όταν αργότερα πήγα να την πάρω, ο μηχανικός προβολής μου είπε ότι είδαν την ταινία μαζί ο Τσαλδάρης, η Βλάχου από την Καθημερινή και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Μάλιστα ο Καραμανλής είχε πει στον Τσαλδάρη ότι «Η ταινία είναι αληθινή και να δώσεις συγχαρητήρια στον σκηνοθέτη». Ο Τσαλδάρης, όταν με ξανακάλεσε, μου έδωσε συγχαρητήρια, αλλά δεν μου είπε ότι είχε δει την ταινία μαζί με τον Καραμανλή. Όμως εκείνη η ιστορία που μου είπε ο μηχανικός προβολών, πρέπει να ήταν αληθινή, γιατί αμέσως μετά είχα δει ένα άρθρο στην Καθημερινή με διθυραμβικά σχόλια για την ταινία που περνούσε γενιές δεκατέσσερις όσους κριτικούς χτυπούσαν τον «Άνθρωπο με το γαρύφαλλο» ».

Η μουσική του Μίκη κινείται σε χαμηλούς τόνους τρυφερής μελαγχολίας. Ακούμε το ομώνυμο με την ταινία τραγούδι σε ερμηνεία της Μαργαρίτας Ζορμπαλά.

 

14. Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούμε και σε δύο άλλες ταινίες τις οποίες ο Μίκης δεν επένδυσε μουσικά, όμως ακούγεται η μουσική του. Στην πρώτη, ένα τραγούδι του που εμφανίζεται στην ίσως πιο χαρακτηριστική σκηνή της ταινίας, χαρίζει στον πρωταγωνιστή Θανάση Βέγγο την ευκαιρία για μια αξεπέραστη κωμικοτραγική ερμηνεία. Πρόκειται για την ταινία του 1976 «Ο Θανάσης στη χώρα της σφαλιάρας» σε σκηνοθεσία και σενάριο Ντίνου Κατσουρίδη & Πάνου Γλυκοφρύδη. Ακολουθεί το απόσπασμα:

 

Στη δεύτερη, που δεν είναι άλλη από την ταινία «Οι κυνηγοί» του Θόδωρου Αγγελόπουλου από το 1977, ο σκηνοθέτης δημιουργεί ένα μονοπλάνο απίστευτης αισθητικής, όπου βάρκες με κόκκινες σημαίες αναχωρούν ηττημένες από το ιστορικό προσκήνιο πλέοντας αργά στα ήρεμα πια νερά της λίμνης, με το τραγούδι «Της Αγάπης αίματα» από το Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη να ακούγεται από τα στόματα των επιβατών.