Είμαστε λίγοι αυτοί που παλεύουν ενάντια στο Κακό
Έχουμε γαλουχηθεί ως λαός να λατρεύουμε ιερά τοτέμ με τέτοιες βεβαιότητες, ώστε κάθε προσπάθεια που κάνει κάποιος για να τα τοποθετήσει στη σωστή τους βάση και στις πραγματικές τους διαστάσεις βαφτίζεται ως ιεροσυλία και ως ανθελληνική προπαγάνδα. Έχουμε μάθει να ζούμε με όμορφους μύθους και δε μας αρέσει καθόλου να μας τους γκρεμίζουν. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το ντοκιμαντέρ του NETFLIX για το Μέγα Αλέξανδρο και οι αντιδράσεις που ξεσήκωσε στην Ελλάδα το φιλί που έδωσε στον Ηφαιστίωνα. Όχι, ο Μέγας Αλέξανδρος δεν επιτρέπεται να είναι ομοφυλόφιλος. Ούτε βάρβαρος κατακτητής και δολοφόνος λαών. Αντίθετα, έχουμε μάθει να πιστεύουμε και να λέμε πως λατρεύεται σαν θεός και μνημονεύεται ως εκπολιτιστής από τους λαούς των χωρών τις οποίες κατέκτησε. Είναι όμως πράγματι έτσι;
Ας διαβάσουμε ένα σχετικό άρθρο του Ali Ansari, καθηγητή σύγχρονης ιστορίας και διευθυντή του Ινστιτούτου Ιρανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του St Andrews της Σκοτίας, για το πώς έβλεπαν τον Αλέξανδρο οι Πέρσες. Πρώτη δημοσίευση: Alexander the not so Great: History through Persian eyes και η μετάφραση από το nomadicuniversality
Στα δυτικά βιβλία ιστορίας υπό ελληνική επίδραση, ο Μέγας Αλέξανδρος απεικονίζεται ως ένας θρυλικός κατακτητής και στρατιωτικός ηγέτης. Από περσική οπτική γωνία, όμως, η κληρονομιά του φαίνεται πολύ διαφορετική.
Κάθε επισκέπτης των θεαματικών ερειπίων της Περσέπολης -της τελετουργικής πρωτεύουσας της αρχαίας περσικής αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών - πληροφορείται τρία γεγονότα: ότι η πόλη χτίστηκε από τον Δαρείο τον Μέγα, εξωραΐστηκε από τον γιο του, τον Ξέρξη, και καταστράφηκε από αυτόν τον άνθρωπο, τον Αλέξανδρο.
Ο άνδρας αυτός αποθεώθηκε στον δυτικό πολιτισμό ως ο κατακτητής της περσικής αυτοκρατορίας και μια από τις μεγάλες στρατιωτικές ιδιοφυΐες της ιστορίας.
Μάλιστα, διαβάζοντας κάποια δυτικά βιβλία ιστορίας θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι οι Πέρσες υπήρξαν μόνο και μόνο για να κατακτηθούν από τον Αλέξανδρο.
Κάποιο πιο φιλέρευνο μυαλό θα μπορούσε να ανακαλύψει ότι οι Πέρσες είχαν ηττηθεί δύο φορές στο παρελθόν από τους Έλληνες κατά τη διάρκεια δύο αποτυχημένων εισβολών στην Ελλάδα, υπό τον Δαρείο τον Μέγα το 490 π.Χ. και στη συνέχεια από τον γιο του, Ξέρξη, το 480 π.Χ. – για τις οποίες η επίθεση του Αλεξάνδρου ήταν ένα δικαιολογημένο αντίποινο.
Αλλά ιδωμένος μέσα από τα περσικά μάτια, ο Αλέξανδρος απέχει παρασάγγας από το να είναι «Μέγας».
Ο Αλέξανδρος κατέστρεψε ολοσχερώς την Περσέπολη μετά από μια νύχτα μέθης και υπερβολών, κατόπιν παρότρυνσης μιας ελληνίδας εταίρας, δήθεν ως εκδίκηση για την πυρπόληση της Ακρόπολης από τον Ξέρξη.
Οι Πέρσες τον καταδικάζουν επίσης για τις εκτεταμένες καταστροφές πολιτιστικών και θρησκευτικών μνημείων που πιστεύεται ότι ενθάρρυνε σε ολόκληρη την αυτοκρατορία.
Τα εμβλήματα του Ζωροαστρισμού - της αρχαίας θρησκείας των Ιρανών - δέχθηκαν επιθέσεις και καταστράφηκαν. Ειδικά για το ιερατείο των Ζωροαστρών - τους Μάγους - η καταστροφή των ναών τους ήταν πραγματικά ολέθρια.
Η επιρροή της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού συνέβαλε στην εδραίωση μιας αφήγησης στη Δύση ότι η εισβολή του Αλεξάνδρου ήταν η πρώτη από τις πολλές σταυροφορίες που έκανε η Δύση για να φέρει πολιτισμό και κουλτούρα στη βάρβαρη Ανατολή.
Στην πραγματικότητα όμως η Περσική Αυτοκρατορία άξιζε να κατακτηθεί όχι επειδή είχε ανάγκη εκπολιτισμού, αλλά επειδή ήταν η μεγαλύτερη αυτοκρατορία που είχε δει ποτέ ο κόσμος· εκτεινόταν από την Κεντρική Ασία μέχρι τη Λιβύη.
Η Περσία ήταν ένα επίζηλο λάφυρο.
Εάν κοιτάξετε προσεκτικά, θα βρείτε άφθονες αποδείξεις ότι οι Έλληνες θαύμαζαν την Περσική Αυτοκρατορία και τους αυτοκράτορες που την κυβερνούσαν.
Όπως οι βάρβαροι που κατέκτησαν τη Ρώμη, έτσι και ο Αλέξανδρος κατέληξε να θαυμάζει αυτό που βρήκε, σε τέτοιο βαθμό που θέλησε να επενδυθεί με τον περσικό μανδύα του Βασιλέως των Βασιλέων.
Και ο ελληνικός θαυμασμός για τους Πέρσες χρονολογείται από πολύ νωρίτερα.
Ο Ξενοφών, ο Αθηναίος στρατηγός και συγγραφέας, έγραψε έναν παιάνα για τον Κύρο τον Μέγα –το Κύρου Παιδεία– επαινώντας τον ηγεμόνα που έδειξε ότι η διακυβέρνηση ανθρώπων σε μια τεράστια επικράτεια μπορούσε να επιτευχθεί με την πυγμή αλλά και με τη δύναμη της προσωπικότητας:
«Ο Κύρος μπόρεσε να διεισδύσει σ’ αυτή την τεράστια έκταση της χώρας με τον απόλυτο τρόμο της προσωπικότητάς του, ώστε οι κάτοικοι να γονατίζουν μπροστά του…», έγραψε ο Ξενοφών, «και όμως κατάφερε ταυτόχρονα να τους εμπνεύσει όλους με τόσο βαθιά επιθυμία να τον ευχαριστήσουν και να κερδίσουν την εύνοιά του, ώστε το μόνο που ζητούσαν ήταν να καθοδηγούνται από τη δική του κρίση και μόνο. Έτσι, προσέδεσε στο άρμα του ένα σύμπλεγμα εθνικοτήτων τόσο απέραντο, που θα λύγιζε την αντοχή ενός ανθρώπου μόνο και μόνο το να διασχίσει την αυτοκρατορία του προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση»
Αργότερα οι Πέρσες αυτοκράτορες Δαρείος και Ξέρξης εισέβαλαν και οι δύο στην Ελλάδα και τελικά ηττήθηκαν και οι δύο. Όμως, είναι αξιοσημείωτο ότι οι Έλληνες συνέρρευσαν στην περσική αυλή.
Ο πιο διάσημος ήταν ο Θεμιστοκλής, ο οποίος πολέμησε εναντίον του στρατού του Δαρείου που εισέβαλε στον Μαραθώνα και οργάνωσε τη νίκη των Αθηναίων εναντίον του Ξέρξη στη Σαλαμίνα.
Πέφτοντας θύμα της αθηναϊκής πολιτικής, κατέφυγε στην Περσική Αυτοκρατορία και τελικά βρήκε δουλειά - έγινε επαρχιακός διοικητής - στην περσική αυλή, όπου έζησε το υπόλοιπο της ζωής του.
Με τον καιρό, οι Πέρσες διαπίστωσαν ότι μπορούσαν να επιτύχουν τους στόχους τους στην Ελλάδα βάζοντας τις ελληνικές πόλεις-κράτη να συγκρούονται μεταξύ τους, και στον Πελοποννησιακό Πόλεμο τα περσικά χρήματα χρηματοδότησαν τη νίκη των Σπαρτιατών κατά της Αθήνας.
Το πρόσωπο-κλειδί αυτής της στρατηγικής ήταν ο Πέρσης ηγεμόνας και κυβερνήτης της Μικράς Ασίας Κύρος ο νεότερος, ο οποίος επί σειρά ετών ανέπτυξε καλές σχέσεις με τους Έλληνες συνομιλητές του, έτσι ώστε, όταν αποφάσισε να κάνει τη μοιραία κίνηση να διεκδικήσει το θρόνο, μπόρεσε εύκολα να στρατολογήσει περίπου 10.000 Έλληνες μισθοφόρους.
Δυστυχώς γι’ αυτόν, πέθανε στην προσπάθειά του.
Ο στρατιώτης, ιστορικός και φιλόσοφος Ξενοφών ήταν μεταξύ αυτών που στρατολογήθηκαν, και είχε μόνο επαίνους για τον ηγεμόνα, για τον οποίο είπε: «Από όλους τους Πέρσες που έζησαν μετά τον Κύρο τον Μέγα, αυτός ήταν ο βασιλικότερος όλων και ήταν ο πιο άξιος να κυβερνήσει μια αυτοκρατορία».
Υπάρχει μια θαυμάσια περιγραφή που μας άφησε ο Λύσανδρος, ένας Σπαρτιάτης στρατηγός, ο οποίος έτυχε να επισκεφθεί τον Κύρο τον νεότερο στην πρωτεύουσα της επαρχίας, τις Σάρδεις. Ο Λύσανδρος αφηγείται πώς ο Κύρος τού φέρθηκε ευγενικά και ήταν ιδιαίτερα πρόθυμος να του δείξει τον περιφραγμένο κήπο του –τον παράδεισο, από τον οποίο προέρχεται η λέξη paradise - όπου ο Λύσανδρος συνεχάρη τον ηγεμόνα για τον όμορφο σχεδιασμό του. Όταν πρόσθεσε ότι όφειλε να ευχαριστήσει τον δούλο που είχε κάνει τη δουλειά και είχε καταρτίσει τα σχέδια, ο Κύρος χαμογέλασε και απάντησε ότι ο ίδιος είχε σχεδιάσει τον κήπο και μάλιστα είχε φυτέψει κάποια από τα δέντρα.
Βλέποντας την αντίδραση του Σπαρτιάτη πρόσθεσε: «Σου ορκίζομαι στον Μίθρα ότι, αν το επιτρέπει η υγεία μου, ποτέ δεν έφαγα χωρίς να έχω πρώτα ιδρώσει αναλαμβάνοντας κάποια δραστηριότητα σχετική είτε με την τέχνη του πολέμου είτε με τη γεωργία, ή ασκώντας τον εαυτό μου με κάποιον άλλο τρόπο».
Έκπληκτος, ο Λύσανδρος επευφήμησε τον Κύρο και είπε: «Αξίζεις την καλή σου τύχη, Κύρε –την έχεις επειδή είσαι καλός άνθρωπος».
Ο Αλέξανδρος πιθανότατα ήταν εξοικειωμένος με ιστορίες όπως αυτές. Η Περσική Αυτοκρατορία δεν ήταν τόσο κάτι προς κατάκτηση, όσο ένα έπαθλο προς επίτευξη.
Παρόλο που ο Αλέξανδρος χαρακτηρίζεται από τους Πέρσες ως καταστροφέας, ένας απερίσκεπτος και κάπως άβουλος νέος, τα στοιχεία δείχνουν ότι διατηρούσε έναν υγιή σεβασμό προς τους ίδιους τους Πέρσες.
Ο Αλέξανδρος μετάνιωσε για την καταστροφή που προκάλεσε η εισβολή του. Αντικρύζοντας τον λεηλατημένο τάφο του Κύρου του Μεγάλου στο Πασαργκάντ, λίγο βόρεια της Περσέπολης, στενοχωρήθηκε πολύ από το θέαμα και διέταξε αμέσως να γίνουν επισκευές.
Αν είχε ζήσει πέρα από τα 32 του χρόνια, ίσως να είχε αποκαταστήσει και επισκευάσει πολύ περισσότερα. Με τον καιρό, οι Πέρσες επρόκειτο να συμβιβαστούν με τον Μακεδόνα κατακτητή τους, απορροφώντας τον, όπως και άλλους κατακτητές μετά από αυτόν, στον ιστό της εθνικής ιστορίας.
Έτσι, στο μεγάλο ιρανικό εθνικό έπος, το Σαχναμέ, που γράφτηκε τον 10ο αιώνα μ.Χ., ο Αλέξανδρος δεν αναφέρεται πλέον ως ένας ηγεμόνας τελείως ξένος, αλλά ως γεννημένος από Πέρση πατέρα.
Πρόκειται βέβαια για μύθο, αλλά ο μύθος αυτός ίσως προδίδει περισσότερη αλήθεια απ’ ό,τι θέλει να αποκαλύψει η εμφάνιση της ιστορίας.
Όπως και άλλοι κατακτητές που ακολούθησαν τα βήματά του, έτσι και ο Μέγας Αλέξανδρος κατέληξε να γοητευθεί από την ιδέα του Ιράν και να απορροφηθεί μέσα της.
«Θα σας φανεί αστείο, αλλά νιώθω ότι είμαστε στο ίδιο αδιέξοδο κι ως πολίτες με τους πολιτικούς μας. Είμαστε σε απόγνωση με τα πρόσωπα ή την κατάσταση της πολιτικής σκηνής, όμως πρέπει να πηγαίνουμε να ψηφίζουμε. Το ίδιο και με το σινεμά. Είμαστε σε απόγνωση με τα στούντιο που κάνουν μόνο blockbusters; Ας πηγαίνουμε περισσότερο σινεμά. Ας βλέπουμε τον «Ιρλανδό» ή τους «Δολοφόνους του Ανθισμένου Φεγγαριού» στο μικρό παράθυρο διανομής τους στις αίθουσες κι όχι όταν πάνε στις πλατφόρμες τους. Πρέπει να δείξουμε την δυναμική μας ως κοινό για να ξαναπείσουμε τους χρηματοδότες να επενδύσουν. Δεν γίνεται με ευχολόγια.
Οχι, το σινεμά δε θα πεθάνει ποτέ. Γιατί πάντα θα θέλεις να πεις τη φράση «πάμε σινεμά;» Γιατί πάντα θα θέλεις να πας κάπου Παρασκευή βράδυ. Θα θέλεις πάντα να πας κάπου Σάββατο βράδυ. Και τι θα κάνεις με τις Κυριακές σου, από τη στιγμή που ο Θεός πέθανε (κάπου στα τέλη του 19ου αιώνα, με τον Νίτσε); Εμείς πάντα θα πηγαίνουμε στις δικές μας εκκλησίες. Τις κινηματογραφικές αίθουσες»
Αυτές τις φράσεις σταχυολογήσαμε από μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Alexander Payne, του Αμερικανού σκηνοθέτη με την ελληνική καταγωγή, με αφορμή τη νέα ταινία του «Τα παιδιά του χειμώνα» ή «The holdovers»
Πολλοί μίλησαν για μια ακόμη Χριστουγεννιάτικη ταινία ή για μια ακόμη ταινία με τρόφιμους οικοτροφείου. Στην πραγματικότητα, ο χώρος και ο χρόνος που επιλέγει ο Payne είναι απλά η αφορμή για να μας πει την ιστορία του. Ή μάλλον πολλές. Και παράλληλα να κάνει όπως πάντα τους πολιτικούς του σχολιασμούς για μια κοινωνία άκρως ανταγωνιστική , άνιση και ως εκ τούτου άδικη
«Εννοείται πώς κάνω σχόλιο και πιστεύω ότι όλες οι ταινίες μου κάνουν. Ταυτόχρονα, δεν νομίζω ότι έχω πολλά να προσθέσω. Οι κοινωνικές ανισότητες είναι κάτι το τραγικό, ο ελιτισμός των πλουσίων είναι κάτι το τρομερό … Μία μαύρη γυναίκα στα 70ς που έχασε το γιο της στο Βιετνάμ, καθώς στρατολογήθηκε γιατί ήταν ο μόνος τρόπος να του πληρώνει το κράτος το πανεπιστήμιο»
Τα παιδιά του χειμώνα είναι μια «πικρή κωμωδία», όπως την ονόμασε και ο ίδιος ο σκηνοθέτης , που κινείται στο γνώριμο μοτίβο των ταινιών του. Ταινίες που δεν ενδείκνυνται για όσους αναζητούν γρήγορους ρυθμούς. Ούτε για όσους ψάχνουν πρωτοτυπία και αλληγορίες.
Ο κινηματογράφος του Payne έχει τους ρυθμούς μιας άλλης εποχής – σε γυρίζει πίσω στον αμερικάνικο κινηματογράφο του ’60 και του ’70. Και ίσως δεν είναι τυχαίο που η ιστορία της ταινίας εκτυλίσσεται σε αυτή την εποχή.
Οι ήρωες του Payne στην πραγματικότητα, είναι αντιήρωες. Αντισυμβατικοί, διαφορετικοί, απόκληροι που για διάφορους λόγους - κοινωνικούς, ψυχολογικούς, ταξικούς – δεν ήθελαν/δεν πρόλαβαν/δεν μπόρεσαν να ανέβουν στο τρένο του αμερικάνικου ονείρου
Έχοντας ήδη κερδίσει δύο Oscar σεναρίου για τα "Πλαγίως" και "Οι Απόγονοι" , αυτή τη φορά ο Payne επέλεξε όπως και στο "Νεμπράσκα", έναν άλλο σεναριογράφο, τον David Hemingson, δίνοντάς του ως έμπνευση την ταινία "Merlusse" του Γάλλου Μαρσέλ Πανιόλ (1935).
Ο Hemingson διασκεύασε την ταινία και μας μετέφερε σε ένα κολέγιο της Μασαχουσέτης του 1970. Εκεί όπου διδάσκει ο φαινομενικά δύστροπος και αυστηρός καθηγητής φιλολογίας Paul Hunham που τον υποδύεται ο Paul Giamatti και είναι αυτός που θα αναλάβει –ως τιμωρία περισσότερο - να περάσει τις χριστουγεννιάτικες γιορτές στο σχολείο, επιτηρώντας τους μαθητές οι οποίοι δεν θα μπορέσουν να φύγουν για Χριστουγεννιάτικες διακοπές. Τελικά, από τους μαθητές μόνο ένας θα αναγκαστεί να παραμείνει στο κολλέγιο, ο ατίθασος Angus, που τον υποδύεται ο Dominic Sessa. Μαζί τους και η Αφροαμερικανή μαγείρισα Mary Lamb και που την υποδύεται η Da'Vine Joy Randolph
Ο μοναχικός και απρόσιτος καθηγητής, ο ατίθασος και παραμελημένος από την οικογένειά του μαθητής και η μαγείρισσα που πρόσφατα έχασε το γιο της στον πόλεμο του Βιετνάμ, θα κληθούν να συνυπάρξουν έστω και για λίγες ημέρες και να δημιουργήσουν εορταστικό κλίμα κόντρα στις συνθήκες. Τελικά, τελικά όχι μόνο θα τα καταφέρουν , αλλά θα έρθουν και πολύ κοντά ο ένας στον άλλον, φτιάχνοντας έστω και λίγο μια ιδιότυπη οικογένεια. Αυτό που στον καθένα έλειπε για διαφορετικούς λόγους
O Alexander Payne παραδίδοντας μαθήματα απλού σινεμά επιμένει να μιλάει και σ αυτή την ταινία – όσο παλιομοδίτικο και αν ακούγεται αυτή την εποχή - για την αξία της ανθρωπιάς και καταφέρνει να αποδώσει την ιστορία αυτή, ισορροπώντας με ακρίβεια ανάμεσα στο τραγικό και στο κωμικό.
«Αν θέλεις να κάνεις μία μελαγχολική κωμωδία, όπως αυτές που μου αρέσουν να βλέπω και να κάνω εγώ, ξεκινάς πρώτα από την πίκρα. Οι Ισπανοί και οι Φλαμανδοί ζωγράφοι, πρώτα έβαφαν τον καμβά τους μαύρο και μετά πρόσθεταν τα χρώματα...»
Η ταινία ανακηρύχθηκε μία από τις 10 καλύτερες ταινίες του 2023 από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, κατέκτησε δύο Βραβεία Χρυσής Σφαίρας, πέντε υποψηφιότητες στα 96α Βραβεία Όσκαρ, και επτά στα Βραβεία Κινηματογράφου της Βρετανικής Ακαδημίας (BAFTA), συμπεριλαμβανομένης της Καλύτερης Ταινίας.
Εντυπωσιακοί είναι και οι τρεις holdovers, οι τρεις εναπομείναντες. Από μια άλλη εποχή και από άλλους κώδικες αξιών. Ο Paul Giamatti είναι υποψήφιος για το Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου, η Da'Vine Joy Randolph υποψήφια για Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου, ενώ ο νεαρός Dominic Sessa αποτελεί πραγματική αποκάλυψη
«Το μεγαλύτερο λάθος μας θα ήταν να δεχθούμε ότι η ομοφυλοφιλική πράξη, εκτός από ψυχική διαταραχή, δεν είναι και αμαρτία. Τα πρόσωπα αυτά, εκτός από την ελπίδα της ψυχιατρικής θεραπείας, θα είχαν χάσει οριστικά και την σωτήρια διάθεση μετάνοιας και την αναζήτηση παρηγορίας του θείου ελέους για τις δικές τους εκτροπές. Η ομοφυλοφυλία είναι μια ασθένεια που τη γέννησε η διάχυτη κοινωνική αμαρτία και μπορεί ασφαλώς να τη θεραπεύσει η Εκκλησία. Μαζί με όλες τις μεγάλες δικές μας αμαρτίες, μπορεί να αγκαλιάσει θεραπευτικά και αυτήν»
Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος
«Δεν έχω βλάψει ποτέ κανέναν με τις πράξεις μου!». Αυτή τη φράση ψέλλισε ο Alan Turing, στο δικαστήριο το 1952 δικαζόμενος για την ομοφυλοφιλία του. «Δεν έχω βλάψει ποτέ κανέναν» ... Πώς αμαρτάνει κάποιος που δεν έχει βλάψει κανέναν, κύριε Μητροπολίτη; Μόνο κάποιοι χριστιανοί σαν εσάς φαίνεται πως το γνωρίζετε αυτό
Ο Alan Turing (1912-1954) ήταν διαπρεπής μαθηματικός και πρωτοπόρος της επιστήμης των υπολογιστών. Ο Turing ήταν αυτός που αποκρυπτογράφησε τους κώδικες επικοινωνίας των Ναζί και εκτιμάται πως συντόμευσε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κατά 2 χρόνια και έσωσε κατ’ αυτό τον τρόπο εκατομμύρια ψυχές.
«η τυχόν ψήφιση του νομοσχεδίου υπονομεύει το Έθνος και υπό την έννοια αυτή λειτουργεί αντεθνικά»!
Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος
Η εργασία του Turing καθόρισε την εξέλιξη αυτού που τώρα λέμε «υπολογιστή» και «αλγόριθμο» και έθεσε τα θεωρητικά θεμέλια της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η ζωή του έγινε βιβλία, ταινίες και θεατρικά έργα. Το 2019 ανακηρύχθηκε σε δημόσια ψηφοφορία του BBC ως η «πιο εμβληματική προσωπικότητα του 20ού αιώνα» ενώ η προσωπογραφία του κοσμεί στο εξής το χαρτονόμισμα των 50 βρετανικών λιρών. Από το 1966 δε, έχει θεσπιστεί προς τιμή του το βραβείο Turing, το «Νόμπελ» Πληροφορικής θα μπορούσαμε να πούμε
Δυστυχώς όμως για τον ίδιο, είχε ένα «ελάττωμα». Ήταν ομοφυλόφιλος. Έτσι, μετά τη γνωστοποίηση πως διατηρούσε σχέση με έναν άνδρα το 1952, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε δωδεκάμηνη «θεραπεία» για τις ομοφυλοφιλικές του τάσεις. Προκειμένου να αποφύγει τη φυλάκιση, ο Turing συμφώνησε να υποβληθεί σε χημικό ευνουχισμό και υποχρεωτική θεραπεία με ορμόνες. Η χημική θεραπεία αναστάτωσε τις ορμόνες του μαθηματικού, ο οποίος τελικά αυτοκτόνησε το 1954 σε ηλικία 41 χρονών
«Από τότε που η ψυχιατρική διέγραψε την ομοφυλοφιλία από την λίστα των ψυχικών διαταραχών, παραιτήθηκε από τη σχετική έρευνα και έμειναν τα δύστυχα αυτά άτομα αβοήθητα με μοναδική συντροφιά την ελπίδα σε μια βολική νομοθεσία και τη διεκδίκηση δικαιωμάτων με παρελάσεις αυτοξευτελισμού και ντροπής»
Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος
Μισό αιώνα μετά τον θάνατό του, η ανθρωπότητα αναγνώρισε το έργο του Turing και η συγκλονιστική του ιστορία συγκίνησε.
«Ο Χριστός ο δικός μας είναι φτωχός, κατατρεγμένος, χτυπάει πόρτες και κανένας δεν του ανοίγει. Ο Χριστός ο δικός σας είναι πλούσιος κοτζαμπάσης, τα έχει φτιαγμένα με τον Αγά, μανταλώνει την πόρτα του και τρώει. Ο Χριστός ο δικός σας διαλαλεί: Δίκαιος είναι ο κόσμος τούτος, τίμιος, σπλαχνικός μου αρέσει, αφορεσμένος όποιος σηκώσει χέρι να τον κουνήσει. Ο Χριστός ο δικός μας ξυπόλητος, κοιτάζει τα κορμιά που πεινούν, τις ψυχές που πλαντούν, φωνάζει: Άδικος είναι, άτιμος, άσπλαχνος, ο κόσμος τούτος. Πρέπει να γκρεμιστεί».
Νίκου Καζαντζάκη “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται”
Ο Νίκος Καζαντζάκης ετάφη στην Τάπια Μαρτινέγκο, πάνω στα βενετσιάνικα τείχη τού Ηρακλείου, διότι η ταφή του σε νεκροταφείο απαγορεύτηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος. Τη σορό συνόδευσαν ο τότε υπουργός Παιδείας Αχιλλέας Κ. Γεροκωστόπουλος και ο ιερέας Σταύρος Καρπαθιωτάκης, ο οποίος αργότερα τιμωρήθηκε.
Με ανακοίνωσή της, η δημοτική κίνηση Ραφήνας-Πικερμίου «Γη & Ελευθερία» καταγγέλλει δημόσια το διχαστικό και ομοφοβικό λόγο του Μητροπολίτη Μεσογαίας Νικόλαου που καλύπτεται πίσω από μια δήθεν επιστημονικότητα και μια δήθεν πιστή προσήλωση στο δόγμα. Καταγγέλλει επίσης τις χυδαίες και ομοφοβικές δηλώσεις τοπικών παραγόντων της Ραφήνας και του Πικερμίου. Ακολουθεί ολόκληρη η ανακοίνωση :
Με ένα λόγο που παραπέμπει στις σκοτεινές εποχές του Μεσαίωνα, ο Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος, στην πολυσέλιδη εισήγηση του με αφορμή το υπό κατάθεση νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, θεωρεί πως τα ομοφυλόφιλα άτομα είναι άτομα «δυστυχή», που «χρήζουν ψυχιατρικής θεραπείας» και επιπλέον «αμαρτωλά». Τονίζει ταυτόχρονα, συντασσόμενος με τις ακραίες συνωμοσιολογικές φωνές της εθνικιστικής ακροδεξιάς, πως «η τυχόν ψήφιση του νομοσχεδίου υπονομεύει το Έθνος και υπό την έννοια αυτή λειτουργεί αντεθνικά»
Η «Γη & Ελευθερία», ως δημοτική κίνηση που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και έχει δεσμευθεί να λειτουργεί ενάντια σε κάθε είδους διακρίσεις, αισθάνεται την ανάγκη να καταδικάσει δημόσια το διχαστικό, αντιεπιστημονικό και εθνικιστικό λόγο του Μητροπολίτη Μεσογαίας Νικόλαου. Τη στιγμή που η κοινωνία μας βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι καλούμενη, αν θέλει να υπερασπιστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα, να προτάξει την αλληλεγγύη ενάντια στο ρατσιστικό και φυλετικό μίσος, βλέπουμε την Ιεραρχία της Ελλάδας να επιμένει σε έναν σκληρό, διχαστικό και τιμωρητικό λόγο.
Υπενθυμίζουμε πως η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία (ΕΨΕ) τονίζει, ρητά και κατηγορηματικά, ότι η ομοφυλοφιλία δεν αποτελεί ψυχική νόσο, όπως ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση που αναγκάστηκε να εκδώσει μετά τις δηλώσεις του Μητροπολίτη.
Σχετικά με την επίκληση του έθνους από την πλευρά της Εκκλησίας, θυμίζουμε ότι η Σύνοδος του 1872 αντιμετώπισε τον εθνοφυλετισμό (εθνικισμό) ως αίρεση αναφέροντας χαρακτηριστικά : «αποκηρύττομεν κατακρίνοντες και καταδικάζοντες τον φυλετισμόν, τουτέστι τας φυλετικάς διακρίσεις και τας εθνικάς έρεις και ζήλους και διχοστασίας εν τη του Χριστού Εκκλησία …»
Η «Γη & Ελευθερία» καλεί επίσης την τοπική κοινωνία και το δημοτικό συμβούλιο να καταδικάσει τις χυδαίες και ομοφοβικές δημόσιες αναρτήσεις του πρώην αντιδημάρχου Ραφήνας-Πικερμίου και νυν δημοτικού συμβούλου Παύλου Μπατάλη, καθώς και την χυδαία και ρατσιστική δημόσια ανάρτηση της Αικατερίνης Τράσση, διαχειρίστριας του τοπικού ηλεκτρονικού μέσου RPN, που είναι ένα από τα δύο μέσα που παρευρίσκονται στα δημοτικά συμβούλια και τα καταγράφουν. (Αρνούμαστε να τις αναπαράγουμε δημόσια, είναι όμως στη διάθεση οποιουδήποτε τις ζητήσει)
Ένα κοινό χαρακτηριστικό των πρόσφατων δημοτικών εκλογών στο δήμο της Αθήνας και στο δήμο Ραφήνας- Πικερμίου είναι πως στο δεύτερο γύρο ηττήθηκαν τα μέχρι τότε αδιαφιλονίκητα φαβορί, καθώς στο δεύτερο γύρο συνασπίστηκαν - είτε με άνωθεν συμφωνίες είτε με προσωπικές αποφάσεις των δημοτών - σχεδόν όλες οι άλλες παρατάξεις προκειμένου να ηττηθούν οι προηγούμενες, δήθεν αναπτυξιακές, αλλά στην πραγματικότητα καταστροφικές και μωροφιλόδοξες διοικήσεις
Το αποτέλεσμα ήταν να ηττηθούν στο δεύτερο γύρο οι Παύλος Μπακογιάννης και Ευάγγελος Μπουρνούς και στη θέση τους να εκλεγούν οι Χάρης Δούκας και Δήμητρα Τσεβά. Οι ομοιότητες όμως στους δύο δήμους σταματούν εδώ.
Ο Χάρης Δούκας, καθηγητής του Πολυτεχνείου, δείχνει πως σεβάστηκε τη στήριξη που δέχτηκε από τις άλλες παρατάξεις, δείχνει πως αφουγκράζεται τις αιτιάσεις των ανήσυχων δημοτών και με μια εντυπωσιακή απόφαση ακυρώνει τα έργα που είχαν ξεκινήσει στο λόφο του Στρέφη. Έργα που γίνονταν στο όνομα της ανάπτυξης και της ασφάλειας , ενώ στην πραγματικότητα ήταν μια παράδοση στην ιδιωτική κερδοσκοπία. Για το σκοπό αυτό μάλιστα, ο Χάρης Δούκας δε διστάζει να πετάξει στον κάλαθο των αχρήστων και μια χορηγία 1.000.000 ευρώ , σχετική με το έργο, που δόθηκε από μια ιδιωτική εταιρεία. Αναγνωρίζουμε και εκτιμούμε το πολιτικό θάρρος και την πολιτική εντιμότητα του Χάρη Δούκα και όσο για την ιδιωτική εταιρεία, εάν θέλει πράγματι να κάνει κάποιο καλό, την καλούμε να διατηρήσει την προσφορά της του 1.000.000 ευρώ και αυτή ας αξιοποιηθεί σε άλλους τομείς πιο χρήσιμους, όπως η στήριξη των κοινωνικών δομών του δήμου
Αντίθετα, στη Ραφήνα η νεοεκλεγείσα δήμαρχος Δήμητρα Τσεβά λειτουργεί σαν να έχει εκλεγεί χωρίς καμία δέσμευση, τη στιγμή μάλιστα που, σε αντίθεση με το Χάρη Δούκα, είχε υπογράψει λίγες ημέρες πριν από τη δεύτερη Κυριακή προγραμματικές δεσμεύσεις με τις δύο άλλες παρατάξεις που τελικά τη στήριξαν στο δεύτερο γύρο των εκλογών
Αυτή τη στιγμή, οι μπουλντόζες της ΙΝΤΡΑΚΑΤ ξεκοιλιάζουν το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας προχωρώντας μέρα με τη μέρα προς την τελική εξαφάνισή του με πρόσχημα την αντιπλημμυρική προστασία και την έλευση της ανάπτυξης. Όπως κάποτε οι Ισπανοί κατακτητές εξαπατούσαν τους ιθαγενείς, έτσι γίνεται και τώρα. Μόνο που οι κατακτητές δεν πουλάνε πια χάντρες και καθρεφτάκια, αλλά ανάπτυξη και προστασία. Την ίδια στιγμή, η Δήμητρα Τσεβά σφυρίζει αδιάφορα και δηλώνει αναρμόδια, όταν έχει υπογράψει προγραμματική δέσμευση με τη «Γη & Ελευθερία» πως θα κάνει ό,τι μπορεί για να σώσει το μεγαλύτερο ανοιχτό ποτάμι της Αττικής από την καταστροφή
Κάποτε που θα κοιτάμε προς τα πίσω και ίσως ως κοινωνία θα έχουμε αποκτήσει περιβαλλοντική - και όχι μόνο - ευαισθησία, είναι βέβαιο πως θα κατατάξουμε την εξαφάνιση του Μεγάλου Ρέματος ανάμεσα στις μεγάλες καταστροφές που συντελέστηκαν στην Αττική τον προηγούμενο αιώνα, όπως το γκρέμισμα των νεοκλασικών κτιρίων της Αθήνας τη δεκαετία του ’50, την τραγική υποβάθμιση της Δυτικής Αττικής και το θάψιμο του Κηφισού και του Ιλισού. Αλλά τότε θα είναι αργά. Το όνομα όμως της Δήμητρας Τσεβά θα είναι και αυτό γραμμένο για πάντα δίπλα στους υπόλοιπους καταστροφείς του
Αναδημοσιεύουμε από την huffingtonpost. ένα άρθρο του Περικλή Γκόγκα, Καθηγητή Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, σχετικά με την αναγκαιότητα ή μη της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων. Συνοπτικά, τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει το άρθρο είναι:
α) Σε όλο τον κόσμο τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι λίγα, με λίγους φοιτητές και έχουν λίγα τμήματα. Τα MIT, Harvard, Cambridge και το Bocconi που αναφέρουν κάποιοι/ες, δεν έχουν καμία σχέση με ιδιωτικά πανεπιστήμια. Είναι πανεπιστήμια που ιδρύθηκαν πριν από 100, 200, 400 χρόνια από κάποια δωρεά ιδιώτη. Από εκεί και πέρα, είναι καθ’ όλα και de facto δημόσιου χαρακτήρα: διοικούνται από διαχειριστές και όχι ιδιοκτήτες-μετόχους, επιδοτούνται αδρά από το κράτος, δε βάζει κανείς στην τσέπη τα κέρδη τους, αλλά αυτά επανεπενδύονται 100% υποχρεωτικά στο πανεπιστήμιο. Λειτουργούν, δηλαδή, ακριβώς όπως όλα τα κρατικά πανεπιστήμια.
β) Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια υπάρχουν σοβαρά ακαδημαϊκά ζητήματα όπως η κακή ποιότητα σπουδών και η μηδενική έρευνα που παράγεται -κάτι που φαίνεται από το γεγονός ότι όλα τα ιδιωτικά είναι συνήθως ουραγοί των κατατάξεων. Υπάρχουν και άλλα ίσως σοβαρότερα προβλήματα που φέρνουν συνεχώς στην επιφάνεια και τη δικαιοσύνη οι αρχές, όπως απάτη, παραπλάνηση, οικονομικά σκάνδαλα, κλπ.
γ) Σχετικά με τον επιδιωκώμενο ανταγωνισμό: Τα πανεπιστήμια δεν παράγουν κάλτσες και καραμέλες. Δεν ανταγωνίζονται όπως οι επιχειρήσεις αυτών των κλάδων, ώστε να παράγουν καλύτερα και φθηνότερα προϊόντα. Τα πανεπιστήμια χρειάζονται, για να παράγουν γνώση και επιστήμη, οικονομίες κλίμακας. Δηλαδή, πρέπει να είναι λίγα, ισχυρά και καλά και όχι πολλά, αδύναμα και μέτρια, γιατί η παραγωγή υψηλής ποιότητας έρευνας θέλει μεγάλες επενδύσεις
δ) Σχετικά με τη φυγή φοιτητών στο εξωτερικό: Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι σε όλες τις χώρες που υπάρχουν μη-κρατικά πανεπιστήμια, δε σταμάτησαν οι φοιτητές να φεύγουν στο εξωτερικό. Ούτε στις ΗΠΑ, Καναδά, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Αυστραλία, Γερμανία, κ.λπ. Η Κύπρος, μάλιστα, που παρουσιάζεται ως σχετικό παράδειγμα, έχει τον μεγαλύτερο όγκο φοιτητών που φεύγουν στο εξωτερικό σε σχέση με τον πληθυσμό της.
ε) Σχετικά με τα παραρτήματα που φημολογείται ότι θα στηθούν από σοβαρά πανεπιστήμια: Παραρτήματα στήνουν μικρά και όχι πολύ καλά ιδρύματα καθαρά για κερδοσκοπικούς και μόνο λόγους, άρα θα έχουν και διαρροή συναλλάγματος στο εξωτερικό που τόσο φαίνεται να μας καίει.
στ) Σχετικά με την αναγκαιότητα ίδρυσης και άλλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων: Έχουμε ήδη πολλά, 40% περισσότερα από το Ηνωμένο Βασίλειο, παρόλο που στο ΗΒ σπουδάζουν και εκατομμύρια φοιτητές από Ινδία, Κίνα, Αφρική, Ευρώπη, κλπ. Και επιπρόσθετα, έχουμε πλέον και δεκάδες κολέγια. Και συζητάμε να στήσουμε περισσότερα και όχι να κάνουμε καλύτερα όσα έχουμε, που είναι όλα στο top 5% παγκόσμια.
Ακολουθεί ολόκληρο το άρθρο που αξίζει να διαβαστεί:
Μύθοι και Αλήθειες για τα μη-Κρατικά Πανεπιστήμια
Του Περικλή Γκόγκα, Καθηγητή Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών-Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης
Δεν υπάρχει χώρα με καλά πανεπιστήμια που να μην είναι ανεπτυγμένη.
Οι επιστήμονες πρέπει να είμαστε ακριβείς. Ό,τι λέμε να το βασίζουμε σε δεδομένα και παρατηρήσεις και όχι να αναπαράγουμε άκριτα ό,τι ακούμε από φήμες, ιδεοληψίες και απόψεις‧ ειδικά, όταν μιλάμε για το ίδιο το πανεπιστήμιο.
1. Αποδόμηση των Μύθων
Εδώ και δεκαετίες, ένας πολύ «trendy» μύθος είναι η πανάκεια-επανάσταση-καινοτομία των μη-κρατικών/ιδιωτικών πανεπιστημίων. Εδώ να εξομολογηθώ ότι και εγώ πριν από 25 χρόνια -προτού αρχίσω να μελετώ το θέμα- ήμουν υπέρ. Όσο όμως το εξετάζω ενδελεχώς, τα τελευταία 25 χρόνια, είμαι πλέον απολύτως κατά. Και όταν μιλώ για μελέτη, εννοώ ότι κάθισα και διάβασα χιλιάδες σελίδες αναφορών των σχετικών αρχών, μελετών εκπαιδευτικών ινστιτούτων, οικονομικών καταστάσεων, αναφορών υπουργείων παιδείας, δικαιοσύνης, φορολογικών και ανεξάρτητων αρχών κ.λπ.
Το κακό στην Ελλάδα είναι ότι τόσο όσοι/ες είναι υπέρ όσο και όσοι είναι κατά δεν έχουν μελετήσει ποτέ το θέμα. Απλώς, αναπαράγουν τίτλους και ιδεοληψίες που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Τον σημαντικό και πολυσχιδή ρόλο που παίζουν τα πανεπιστήμια σε μια σύγχρονη δημοκρατία τον αναλύω στο τέλος του κειμένου. Τους λόγους που δεν πρέπει να μπει η χώρα στην διαδικασία ίδρυσης μη-κρατικών πανεπιστημίων (πέρα από τον πιο σοβαρό τον σεβασμό στο Σύνταγμα) τους εξηγώ αναλυτικά παρακάτω. Ας απαντήσουμε, λοιπόν, σε πολλές ερωτήσεις και «επιχειρήματα» που ακούμε όλα αυτά τα χρόνια.
Α. Ξέρετε κανένα «ιδιωτικό πανεπιστήμιο»;
Αυτή είναι η ερώτηση που κάνω πάντα, όταν βρίσκομαι σε debate για το συγκεκριμένο θέμα. Κανείς υπέρμαχος δεν μου απάντησε σωστά – ούτε μια φορά. Γιατί; Γιατί τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι κατά κανόνα πολύ λίγα, πολύ μικρά και στην καλύτερη περίπτωση πολύ μέτρια ή τελείως κακά και έτσι είναι άγνωστα.
Τα MIT, Harvard, Cambridge και το Bocconi που αναφέρουν κάποιοι/ες, δεν έχουν καμία σχέση με ιδιωτικά πανεπιστήμια. Είναι πανεπιστήμια που ιδρύθηκαν πριν από 100, 200, 400 χρόνια από κάποια δωρεά ιδιώτη. Από εκεί και πέρα, είναι καθ’ όλα και de facto δημόσιου χαρακτήρα: διοικούνται από boards of trustees, δηλαδή, διαχειριστές όχι ιδιοκτήτες-μετόχους, επιδοτούνται αδρά από το κράτος, δε βάζει κανείς στην τσέπη τα κέρδη τους, αλλά αυτά επανεπενδύονται 100% υποχρεωτικά στο πανεπιστήμιο. Λειτουργούν, δηλαδή, ακριβώς όπως όλα τα κρατικά πανεπιστήμια. Σε όλο τον κόσμο τα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι λίγα, με λίγους φοιτητές, έχουν λίγα τμήματα και είναι πάρα πολύ χαμηλά σε όλα τα σχετικά rankings. Όπως θα δείτε και παρακάτω, αλλά και με μια απλή έρευνα στο internet, μαστίζονται και από σοβαρά προβλήματα διαφθοράς, παραπλάνησης και απάτης.
Β) Θα γίνουν μη-κρατικά, μη-κερδοσκοπικά πανεπιστήμια
Εδώ θα ήμουν θετικός. Δεν απαντάμε όμως στο βασικό ερώτημα: ποιος θα δωρίσει €50, €100, €200 εκατομμύρια, για να στήσει ένα σοβαρό νέο μη-κρατικό, μη-κερδοσκοπικό ίδρυμα; Ακόμα και οι μεγιστάνες στο εξωτερικό, όταν δωρίζουν πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια, τα δωρίζουν σε ήδη υπάρχοντα δημόσια, καλά πανεπιστήμια και δε στήνουν ένα καινούργιο με το όνομά τους στον τίτλο, ώστε να μείνει κιόλας να το χαίρονται. Πριν από μερικά χρόνια, ήμουν invited scholar in finance στο Ross School of Business του University of Michigan – ένα κρατικό πανεπιστήμιο που είναι στα κορυφαία 10 του κόσμου, το δε Ross School of Business είναι στα κορυφαία 5 του κόσμου. Πήρε το όνομά του από τον παλιό απόφοιτό του, Stephen M. Ross, ο οποίος και δώρισε συνολικά $350 εκατομμύρια σε αυτό και, στη συνέχεια, και άλλα χρήματα ως και σήμερα. Τα δώρισε εκεί, γιατί ξέρει ότι σε ένα ήδη κορυφαίο τμήμα, τα χρήματά του θα αξιοποιηθούν και δεν κινδυνεύουν να χαθούν. Αν δημιουργούσε ένα νέο πανεπιστήμιο με το όνομά του, μπορεί μετά από 5 χρόνια να χρεωκοπούσε και να έκλεινε. Δε συνηθίζουν οι πολύ εύρωστοι οικονομικά να πετάνε τα λεφτά τους. Εκτός αν εμείς εδώ μιλάμε για 2-3 τμήματα, 3-5 αίθουσες, όπως ένα ΙΕΚ ή κολέγιο τα οποία ήδη υπάρχουν.
Γ) Ο περίφημος «ανταγωνισμός» με τα κρατικά
Τα πανεπιστήμια δεν παράγουν κάλτσες και καραμέλες. Δεν ανταγωνίζονται όπως οι επιχειρήσεις αυτών των κλάδων, ώστε να παράγουν καλύτερα και φθηνότερα προϊόντα. Τα πανεπιστήμια χρειάζονται, για να παράγουν γνώση και επιστήμη, οικονομίες κλίμακας. Δηλαδή, πρέπει να είναι λίγα, ισχυρά και καλά και όχι πολλά, αδύναμα και μέτρια, γιατί η παραγωγή υψηλής ποιότητας έρευνας θέλει μεγάλες επενδύσεις. Γι′ αυτό και τα πανεπιστήμια, σε αντίθεση με τις βιοτεχνίες, συνεργάζονται, ερευνητικά. Επιστήμονες από το Harvard και το Cambridge δημοσιεύουν από κοινού επιστημονικές εργασίες. Παίρνουν σε συνεργασία ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από κυβερνήσεις και ιδρύματα. Κάνουν ανταλλαγές καθηγητών, φοιτητών, διοικητικών υπαλλήλων, για να μπορούν να συνεργάζονται καλύτερα με αμοιβαίο όφελος τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης. Δεν κάνουν το ίδιο η Samsung με την Apple, ούτε η Google με τη Microsoft, γιατί ο στόχος των τελευταίων είναι τελείως διαφορετικός: το κέρδος – και καλά κάνουν οι τελευταίοι. Αντίθετα, τα πανεπιστήμια προσκαλούν καθηγητές για ανταλλαγή τεχνογνωσίας, για να γίνουν όλοι καλύτεροι μέσω των οικονομιών κλίμακας.
Επιπλέον, το ίδιο αστείο επιχείρημα είχαμε και πριν χρόνια με τα κολέγια. Στην Ελλάδα έχουμε ήδη 30 πανεπιστήμια, δεκάδες κολέγια και αμέτρητα ιδρύματα διεθνώς. Δεν υπάρχει «ανταγωνισμός» ήδη μεταξύ τους; Τα 2-3 νέα θα δημιουργήσουν «ανταγωνισμό»;
Δ) Θα μείνουν στην Ελλάδα οι Έλληνες που φεύγουν στο εξωτερικό.
Αυτό είναι ένα πολύ σαθρό επιχείρημα που δείχνει άγνοια της διεθνούς πανεπιστημιακής πραγματικότητας. Επιπλέον, είναι το ίδιο επιχείρημα που είχαμε και με τα κολέγια αλλά οι φοιτητές δεν σταμάτησαν να φεύγουν στο εξωτερικό.
Η επιστημονική γνώση θέλει ανοιχτά μυαλά, εξωστρέφεια και διεθνοποίηση. Όσοι κάναμε μεταπτυχιακά και διδακτορικά στη Βόρεια Αμερική, όπως εγώ, φέραμε εμπειρίες στην Ελλάδα διαφορετικές, όπως διαφορετικές έφεραν όσοι σπούδασαν στην Ευρώπη και όσοι το φοίτησαν στην Ελλάδα. Η συγκέντρωση όλων αυτών των εμπειριών κάνει το πανεπιστήμιο και την επιστήμη να πάει μπροστά. Επιπλέον, όσοι επιστρέφουν από το εξωτερικό έχουν μαζί τους για όλη τους τη ζωή ένα πολύ σημαντικό asset που είναι οι γνωριμίες, σχέσεις, διασυνδέσεις, συνεργασίες που δημιούργησαν εκεί. Οι συνεργασίες αυτές συνεχίζονται μετά και μεγαλώνουν. Αυτό αποτελεί ένα εξαιρετικά πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο για την καριέρα τους αλλά και για τη χώρα, που αξιοποιείται για πολλές δεκαετίες με αμοιβαίο όφελος.
Επίσης, δε νομίζω ότι ο/η εξαιρετικός/ή φοιτητής/τρια που μπορεί να πάει στο ΜΙΤ ή στο Yale, θα επιλέξει ποτέ να μείνει στην Ελλάδα, ακόμα και αν υπήρχε ένα «παράρτημα» του Yale εδώ. Η εμπειρία, οι διασυνδέσεις, οι γνωριμίες, οι επαφές με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις και με τους σημαντικότερους ανθρώπους του κόσμου, θα είναι εντυπωσιακά καλύτερες στο New Haven από κάθε άποψη. Άρα, δεν πρέπει να γίνει εσωστρεφής ο/η φοιτητής/τρια αυτός/ή για να εξοικονομηθούν μερικές χιλιάδες ευρώ. Θα είναι κακό και για τον/ην ίδιο/α και για τη χώρα. Οι αρνητικές μακροπρόθεσμες συνέπειες της εσωστρέφειας είναι πολύ μεγαλύτερες από το κόστος του «συναλλάγματος» αν φύγει έξω που όπως αναφέρεται σε απλοϊκές-μυωπικές απόψεις.
Επίσης, τόσο εγώ, όσο και οι περισσότεροι άλλοι που συνεχίσαμε σπουδές στο εξωτερικό, το κάναμε με υποτροφίες και οικονομική βοήθεια από τα ιδρύματα του εξωτερικού ή από τους ξένους φορολογούμενους, χωρίς καμία διαρροή συναλλάγματος.
Ακόμα και εδώ, η ύπαρξη δεκάδων κολεγίων δεν απέτρεψε το να φεύγουν φοιτητές στο εξωτερικό όπως μας λέγανε -και πάλι- λανθασμένα όπως αποδείχθηκε οι υποστηρικτές των κολεγίων.
Τέλος, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι σε όλες τις χώρες που υπάρχουν μη-κρατικά πανεπιστήμια, δε σταμάτησαν -για τους λόγους που μόλις ανέφερα παραπάνω- οι φοιτητές να φεύγουν στο εξωτερικό. Ούτε στις ΗΠΑ, Καναδά, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Αυστραλία, Γερμανία, κ.λπ. Η Κύπρος, μάλιστα, που παρουσιάζεται ως σχετικό παράδειγμα, έχει τον μεγαλύτερο όγκο φοιτητών που φεύγουν στο εξωτερικό σε σχέση με τον πληθυσμό της.
Ε) Θα ανοίξουν «παραρτήματα» τα μεγάλα πανεπιστήμια στην Ελλάδα
Τα πανεπιστήμια δεν είναι Pizza Hut ή McDonalds να ανοίγουν «παραρτήματα» παντού. Ο λόγος είναι ότι η Pizza Hut και το McDonalds μπορεί να παραγάγει το ίδιο ακριβώς προϊόν στις ΗΠΑ, Ελλάδα και Ιαπωνία, γιατί οι πρώτες ύλες είναι ίδιες. Τα πανεπιστήμια είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Συνήθως, ρωτώ: τι είναι αυτό που κάνει το ΜΙΤ νο1 στον κόσμο και κάποιο άλλο ίδρυμα νο100 ή 500; Τα βιβλία που χρησιμοποιούν; Όχι, παντού έχουμε τα ίδια βιβλία. Το πρόγραμμα σπουδών; Όχι, παντού έχουμε τα ίδια προγράμματα. Δεν υπάρχει μυστικό ή κάποια διδακτική πατέντα που να μην μπορούμε να αντιγράψουμε. Η μόνη διαφορά είναι οι καθηγητές. Αν, λοιπόν, ανοίξω ένα «παράρτημα» του ΜΙΤ εδώ στο Βόλο, θα έρχεται ο νομπελίστας καθηγητής που πληρώνεται εκεί $2,000,000 το χρόνο για να με διδάξει εδώ; Όχι, σε καμία περίπτωση. Ούτε και, φυσικά, θα αμαυρώσει το όνομά του το κάθε Harvard, για να φυτρώνει σαν μανιτάρι παντού.
Εδώ, ας μην ξεχνάμε ότι τα πανεπιστήμια αυτά είναι για τη διανοητική ελίτ: το Harvard παίρνει όλους κι όλους 1500 φοιτητές κάθε χρόνο. Αυτοί είναι.
Τέλος, απόδειξη των παραπάνω είναι ότι τέτοια «παραρτήματα» δεν έγιναν πουθενά στον κόσμο, Αυστραλία, ΗΒ, Γερμανία, Καναδά, κ.λπ.
Παραρτήματα στήνουν μικρά και όχι πολύ καλά ιδρύματα καθαρά για κερδοσκοπικούς και μόνο λόγους, άρα θα έχουν και διαρροή συναλλάγματος στο εξωτερικό που τόσο φαίνεται να μας καίει.
Στ) Έχουμε ήδη μη-κρατικά πανεπιστήμια: τα κολέγια
Τα κολέγια είναι ισότιμα στα εργασιακά δικαιώματα ακόμα και για το δημόσιο πλέον. Τι άλλαξε; Τι θα αλλάξει τώρα, λοιπόν; Οπότε τι καινούργιο θα φέρει η αλλαγή αυτή;
Γιατί δεν ήρθε το ΜΙΤ ως τώρα στην Ελλάδα ως κολέγιο; Το ΜΙΤ δεν είναι καν πανεπιστήμιο, το όνομά του είναι Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης. Γιατί δεν είναι ήδη εδώ; Τι θα αλλάξει τώρα; Τίποτα είναι η απάντηση. Όπως δεν πήγε πουθενά αλλού στον κόσμο, τόσο το ΜΙΤ όσο και οποιοδήποτε άλλο καλό πανεπιστήμιο, δε θα πάει και τώρα.
Όλα τα επιχειρήματα για τα μη-κρατικά μπορούν να εξαντληθούν με την λειτουργία εδώ και χρόνια δεκάδων κολεγίων. Σταμάτησαν οι φοιτητές να φεύγουν έξω; Όχι. Έχουμε «ανταγωνισμό»; Όχι. Δημιουργήθηκαν «παραρτήματα» καλών πανεπιστημίων μέσω αυτών; Όχι.
Ζ) Ποια ανάγκη θα καλύψουν τα μη-κρατικά πανεπιστήμια;
Όταν προχωράς σε μια αλλαγή, το κάνεις, για να καλύψεις μια έλλειψη ή ανάγκη ή να λύσεις ένα πρόβλημα. Στην Ελλάδα, ποια είναι αυτή η ανάγκη; Δεν έχουμε αρκετά πανεπιστήμια και θέλουμε περισσότερα; Όχι! Αντίθετα, έχουμε πολλά πανεπιστήμια, που με τις δράσεις Αθηνά 1 και Αθηνά 2 μειώθηκαν σημαντικά και έγιναν τώρα 25. Παίρνουμε ήδη πολλούς εισακτέους σε αυτά, με αποτέλεσμα:
α) Πολλά τμήματα να μη συμπληρώνουν τις θέσεις νέων φοιτητών.
β) Να υπάρχει υπερπροσφορά πτυχιούχων, με αποτέλεσμα την ανεργία πολλών από αυτούς, καθώς και τις πολύ χαμηλές αμοιβές για τους πτυχιούχους που θα βρουν εργασία.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει 166 πανεπιστήμια, 2 πανεπιστήμια ανά 10 εκατ. πληθυσμό και η Ελλάδα 25 πανεπιστήμια, 2,7 πανεπιστήμια ανά 10 εκατ. πληθυσμό. Έχουμε δηλαδή ήδη πολλά, 40% περισσότερα από το ΗΒ, παρόλο που στο ΗΒ σπουδάζουν και εκατομμύρια φοιτητές από Ινδία, Κίνα, Αφρική, Ευρώπη, κλπ. Και επιπρόσθετα, έχουμε πλέον και δεκάδες κολέγια. Και συζητάμε να στήσουμε περισσότερα και όχι να κάνουμε καλύτερα όσα έχουμε, που είναι όλα στο top 5% παγκόσμια.
Επομένως, μια σοβαρή μεταρρύθμιση στη σωστή κατεύθυνση θα ήταν να μειώσουμε στο μισό τους εισακτέους σε κάθε σχολή και όχι να τους πολλαπλασιάσουμε με νέα ιδρύματα αμφίβολης ποιότητας.
Βέβαια, πραγματικές μεταρρυθμίσεις σαν αυτή της μείωσης εισακτέων δεν κάνεις, «χωρίς να σπάσεις αυγά» και να έχεις ή να νομίζεις ότι θα έχεις μικροπολιτικό κόστος στις περιφέρειες.
Η) Ποια είναι η διεθνής εμπειρία;
Καθώς δε θα ανακαλύψουμε πρώτοι τον τροχό, το πιο εύκολο είναι να ρίξουμε μια ματιά στο τι γίνεται στο εξωτερικό. Ο γενικός κανόνας είναι ότι όπου εφαρμόστηκε αυτή η συνταγή εδώ και 30 χρόνια, απέτυχε παταγωδώς.
Υπάρχουν σοβαρά ακαδημαϊκά ζητήματα όπως η κακή ποιότητα σπουδών και η μηδενική έρευνα που παράγεται -κάτι που φαίνεται από το γεγονός ότι όλα τα ιδιωτικά είναι συνήθως ουραγοί των κατατάξεων.
Υπάρχουν και άλλα ίσως σοβαρότερα προβλήματα που φέρνουν συνεχώς στην επιφάνεια και τη δικαιοσύνη οι αρχές, όπως απάτη, παραπλάνηση, οικονομικά σκάνδαλα, κλπ. Μπορείτε να κάνετε μια αναζήτηση, για να τα βρείτε όλα εύκολα στο internet.
Θ) Τι γίνεται λοιπόν στο εξωτερικό.
Φινλανδία: Υπάρχουν 3 ιδιωτικά πανεπιστήμια παντελώς άγνωστα σε μια χώρα που φημίζεται για την παιδεία της – δεν υπάρχουν «παραρτήματα» και «ανταγωνισμός» για να είναι κορυφαία τα δημόσια.
Λουξεμβούργο: Υπάρχουν 2 άγνωστα ιδιωτικά κολέγια – κυριαρχεί το κρατικό δωρεάν πανεπιστήμιο (εγγραφή €600 το χρόνο).
Καναδάς: Τα πανεπιστήμια στον Καναδά είναι όλα κρατικά. Τα μόνα ιδιωτικά είναι 2-3 πολύ μικρές σχολές επαγγελματικής κατάρτισης και τεχνικής εκπαίδευσης.
Αυστρία: τα ιδιωτικά αναγνωρίστηκαν πριν από 15 χρόνια και παραμένουν λίγα, μικρά, χωρίς πολλούς φοιτητές.
Γαλλία: είναι λίγα και ακόμα λιγότερα παρέχουν σοβαρές σπουδές.
Γερμανία: στήθηκαν 83 ιδιωτικά πανεπιστήμια. Σε αυτά, όμως, σπουδάζει μόλις το 1% των Γερμανών φοιτητών! Σίγουρα δεν τα γνωρίζετε, ενώ πολλά είτε κλείσανε είτε οδηγούνται σύντομα εκεί.
Ιρλανδία: είναι πολύ λίγα και χαμηλής ποιότητας.
Ολλανδία: τα κρατικά κυριαρχούν, χωρίς να μπορούν να τα ανταγωνιστούν τα πολύ λίγα και μικρά ιδιωτικά.
Πορτογαλία: από το 1980 ακολουθήθηκε η «μαγική» συνταγή που προτείνεται και για την Ελλάδα. Άνοιξαν εκατοντάδες πανεπιστήμια και έκλεισαν τα περισσότερα, λόγω τραγικής ποιότητας και έλλειψης φοιτητών.
Ελβετία: τα μη-κρατικά και δημόσια έχουν ελάχιστα δίδακτρα, γιατί επιδοτούνται από το δημόσιο. Είναι δημόσια χρηματοδοτούμενα, μη-κερδοσκοπικά πανεπιστήμια.
Μεγάλη Βρετανία: από τα 166 πανεπιστήμια εκεί, όπου και σπουδάζουν χιλιάδες ελληνόπουλα, μόνο 8 είναι ιδιωτικά και αυτά δεν θα τα ξέρετε, γιατί απλά είναι άγνωστα, μικρά και στο τέλος της κατάταξης ποιότητας.
Αυστραλία: υπάρχουν 2-3 ιδιωτικά πανεπιστήμια το ίδιο άγνωστα και χαμηλής ποιότητας όπως στις παραπάνω χώρες. Οι αρχές αποφάνθηκαν ότι αποτελούν ένα «αποτυχημένο σύστημα».
ΗΠΑ: υπάρχουν συνολικά 4300 πανεπιστήμια που από αυτά τα 200 είναι εξαιρετικά και τα υπόλοιπα 4100 είναι από καλά και μέτρια έως πολύ χειρότερα από τα ελληνικά ΙΕΚ. Τα μη-κρατικά καλά πανεπιστήμια είναι όλα μη-κερδοσκοπικά όπως το Harvard, το Yale, το MIT, κ.λπ. Σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό που εννοούμε στην Ελλάδα ιδιωτικά πανεπιστήμια, γιατί όπως εξήγησα και παραπάνω:
2. Πανεπιστήμια Zombie, απάτες, κακοδιαχείριση και έλεγχος των αρχών στα ιδιωτικά πανεπιστήμια
Σε όσες χώρες, λοιπόν, λειτουργούν ιδιωτικά πανεπιστήμια αυτά είναι ποιοτικά από μέτρια έως πολύ κακά. Πέρα όμως από τα ακαδημαϊκά προβλήματα που είναι εγγενή σε αυτά, μαστίζονται και από άλλα σοβαρά προβλήματα κακοδιαχείρισης, «αρπακτικών» πολιτικών προσέλκυσης φοιτητών με παραπλανητικές πρακτικές, διαφημίσεις και δηλώσεις. Πιο σοβαρά προβλήματα είναι τα προβλήματα της απάτης, του ότι μπορεί να κλείσουν εν μία νυκτί αφήνοντας τους φοιτητές χωρίς πτυχία και με χρέη πολλών χιλιάδων.
Θα βρείτε εύκολα στο ίντερνετ ότι οι σχετικές αρχές και ιδρύματα του εξωτερικού αποκαλούν πολλά ιδιωτικά πανεπιστήμια με τίτλους όπως «Zombie Universities» και «Misery Factories». Τα αποτελέσματα των εισαγγελικών ερευνών των αρχών μιλούν για τις εκτεταμένες απάτες που γίνονται εκεί. Κλείνουν το ένα μετά το άλλο ή έχουν μεγάλη πτώση στον αριθμό φοιτητών. Σπουδάζουν παιδιά εκεί και τελικά αφού καταχρεωθούν μπορεί να μην πάρουν καν κάποιο πτυχίο γιατί κλείνουν απροειδοποίητα έχοντας εισπράξει δίδακτρα, επιδοτήσεις κλπ. Ενδεικτικά, μεταφέρω από το άφθονο υλικό που υπάρχει σχετικά:
Α) Έρευνα του γενικού εισαγγελέα στις ΗΠΑ
Ερευνητές που παρίσταναν τους υποψήφιους φοιτητές κατέγραψαν παραπλανητικές πρακτικές προσέλκυσης, συμπεριλαμβανομένων παραπλανητικών πληροφοριών σχετικά με το κόστος και τα πιθανά μελλοντικά οφέλη. Ανέφεραν, επίσης, ότι ορισμένοι στρατολόγοι τους παρότρυναν να παρέχουν ψευδείς πληροφορίες στις αιτήσεις για οικονομική βοήθεια που πλήρωνε ο Αμερικάνος φορολογούμενος. Από τα ιδρύματα που συμμετείχαν στο δείγμα, όλα είχαν εμπλακεί σε παραπλανητικές πρακτικές, υποσχόμενα αθέμιτα μη ρεαλιστικά υψηλές αμοιβές για τους φοιτητές που αποφοίτησαν, και τέσσερα είχαν εμπλακεί σε καθαρή απάτη.
Β) New York Times
Το Υπουργείο Παιδείας ανασυντάσσει τη Μονάδα που ερευνά την απάτη σε κερδοσκοπικά ιδρύματα. Η ερευνητική ομάδα είχε δημιουργηθεί το 2016, μετά την κατάρρευση της αλυσίδας ιδιωτικών «πανεπιστημίων» Corinthian Colleges, η οποία προκάλεσε κύμα καταγγελιών από φοιτητές σχετικά με ληστρικές δραστηριότητες σε κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Τα ιδρύματα είχαν κατηγορηθεί για εκτεταμένη απάτη που περιλάμβανε την παραποίηση των στοιχείων εγγραφής, των ποσοστών τοποθέτησης σε θέσεις εργασίας και των προγραμμάτων που πρόσφεραν, γεγονός που θα μπορούσε να αφήσει τους φοιτητές με τεράστια χρέη και χωρίς πτυχία.
Γ) Ινστιτούτο Δημόσιας Πολιτικής της Καλιφόρνια
«Σίγουρα, οι φοιτητές προσελκύονταν από την εύκολη πρόσβαση και τις βολικές ώρες μαθημάτων που προσέφεραν τα κερδοσκοπικά κολέγια». Όμως οι ερευνητές διαπίστωσαν, επίσης, ότι ορισμένα κερδοσκοπικά κολέγια εφάρμοζαν αρπακτικές πρακτικές μάρκετινγκ, στοχεύοντας σε ευάλωτους φοιτητές και δίνοντας ψευδείς υποσχέσεις σχετικά με την τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας. Τέτοιες πρακτικές μπορεί να βοήθησαν στην αρχή στην αύξηση των εγγραφών, αλλά καθώς οι πρακτικές αυτές έγιναν πιο γνωστές και καθώς οι ρυθμιστικές και νομικές ενέργειες έγιναν πιο διαδεδομένες, οι εγγραφές άρχισαν να μειώνονται. Το μέλλον των κερδοσκοπικών κολεγίων είναι αβέβαιο. Βραχυπρόθεσμα, οι απώλειες στις εγγραφές είναι πιθανό να συνεχιστούν.
Δ) The Century Foundation
Το 2020, μια μακρά δίκη που διεξήχθη από το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα του Κολοράντο ολοκληρώθηκε με σαφή ευρήματα συστηματικής απάτης από τα μη-κερδοσκοπικά πανεπιστήμια του Center for Excellence in Higher Education (CEHE) που είχε στην ιδιοκτησία του τα Independence University, College America, Stevens-Henager College, και California College San Diego. Τελικά, αφού απορρόφησε δισεκατομμύρια δολάρια των φορολογουμένων, το CEHE έκλεισε εν μία νυκτί, χωρίς καμία προειδοποίηση προς τους φοιτητές μέχρι την τελευταία στιγμή. Είναι τα γνωστά στις ΗΠΑ και ως Zombie Schools, όπως το «περίφημο» DeVry.
3. Οι Ρόλοι του Πανεπιστημίου στην Κοινωνία
A. Ακαδημαϊκός ρόλος
Τα πανεπιστήμια έχουν διττό ρόλο. Έτσι, αποτελούν «εργοστάσια» παραγωγής:
Νέων επιστημόνων. Μέσα από τις διαλέξεις, τα μαθήματα, τις εξετάσεις και την προσωπική προσπάθεια των καθηγητών και των φοιτητών, τα προγράμματα σπουδών έχουν ως στόχο να μεταλαμπαδεύσουν την πλέον σύγχρονη γνώση σε νέους επιστήμονες. Αυτό γίνεται κυρίως στον πρώτο κύκλο σπουδών, στα προπτυχιακά μαθήματα.
Νέας γνώσης. Τα πανεπιστήμια δεν έχουν στόχο μόνο να εκπαιδεύσουν νέους επιστήμονες στην υπάρχουσα γνώση. Ο δεύτερος σκοπός τους είναι η παραγωγή νέας γνώσης μέσα από την έρευνα. Η έρευνα αυτή πραγματοποιείται από τους καθηγητές σε συνεργασία με τους μεταπτυχιακούς, αλλά κυρίως τους διδακτορικούς φοιτητές. Αυτό γίνεται στο δεύτερο (μεταπτυχιακό) και τρίτο (διδακτορικό) κύκλο σπουδών.
Για να εντάξω τους νέους φοιτητές μου στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, συνηθίζω να τους αναφέρω ότι:
Έτσι, η γνώση που παράγεται αποτελεί έναν βασικό και σημαντικότατο πόρο και βάση της ανάπτυξης μιας χώρας -τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά.
Β. Κοινωνικός ρόλος
Στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες, πέρα από το προφανές αποτέλεσμα και τη συνεισφορά των πανεπιστημίων στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας, αυτά, ταυτόχρονα, επιτελούν και έναν άλλο πάρα πολύ σημαντικό ρόλο που συχνά τον παραβλέπουμε: Τα σύγχρονα πανεπιστήμια αποτελούν τον σημαντικότερο μηχανισμό κοινωνικής κινητικότητας και οικονομικής ανέλιξης σε μια σύγχρονη δημοκρατία. Στο παρελθόν, η δυνατότητα βελτίωσης της κοινωνικής θέσης και της οικονομικής επιφάνειας των πολιτών ήταν από πολύ περιορισμένη έως ανύπαρκτη. Το μέλλον των πολιτών και η ευημερία τους ήταν προδιαγεγραμμένα από τη γέννησή τους. Ακόμα και όταν υπήρχαν τα πανεπιστήμια, αυτά ήταν ακριβά και η πρόσβαση περιορίζονταν σε πολίτες των ανώτερων τάξεων. Αυτοί είχαν την απαραίτητη οικονομική δυνατότητα να πληρώνουν τα δίδακτρα, για να σπουδάσουν, χωρίς να αναγκάζονται να εργάζονται για τα προς το ζην.
Επιπλέον, οι μη προνομιούχες τάξεις, πέρα από το οικονομικό πρόβλημα, δεν είχαν την δυνατότητα να σπουδάζουν, λόγω του αναλφαβητισμού. Μέσα στον 20ο αιώνα όμως, η κατάσταση αυτή ανατράπηκε, η δημοκρατία – μέσω αυτής οι κοινωνικές και οικονομικές κατακτήσεις όλων των πολιτών- έδωσαν τη δυνατότητα σε όλους να μπορούν να σπουδάζουν στα πανεπιστήμια. Αυτό άλλαξε όλη την κοινωνία και τις σύγχρονες οικονομίες. Οι νέοι που είχαν την κλίση και τη θέληση, για να σπουδάσουν και να γίνουν επιστήμονες, μπορούσαν να το καταφέρουν. Αυτό είχε πολύ σημαντικές θετικές επιπτώσεις στη δική τους οικονομική και κοινωνική πρόοδο, αλλά και στο σύνολο της οικονομίας. Η ανάπτυξη και η πρόοδος στις επιστήμες και στα γράμματα επιταχύνθηκε, καθώς αυτή δε βασιζόταν πλέον μόνο σε μια μειοψηφία πλούσιων αριστοκρατών. Εφευρέτες που άλλαξαν τον κόσμο με τις ανακαλύψεις τους, σημαντικοί επιστήμονες, καλλιτέχνες και άνθρωποι των γραμμάτων αναδείχθηκαν από όλες τις κοινωνικές τάξεις, καθώς περιορίστηκαν τα εμπόδια στην γνώση. Το αποτέλεσμα στην κοινωνία και τους σχετικούς δείκτες ήταν εντυπωσιακό. Περιορίστηκε σημαντικά η φτώχεια, καταπολεμήθηκαν οι ασθένειες, βελτιώθηκε η υγεία και το προσδόκιμο ζωής, μειώθηκε η παιδική θνησιμότητα, μειώθηκε ο αναλφαβητισμός κ.λπ., αυξήθηκε σημαντικά η ευημερία για όλους και η δίκαιη κατανομή του εισοδήματος.
Γ. Οικονομικός Ρόλος
Δεν υπάρχει ανεπτυγμένη και προοδευμένη χώρα στον κόσμο, χωρίς καλά πανεπιστήμια. Δεν υπάρχει χώρα με καλά πανεπιστήμια που να μην είναι ανεπτυγμένη. Αυτό δείχνει ότι η σχέση ανάμεσα στα δύο είναι υπαρκτή, σημαντική και αλληλένδετη. Η δυνατότητα που δόθηκε σε ανθρώπους ικανούς και παραγωγικούς από όλες τις κοινωνικές και οικονομικές τάξεις να μορφωθούν και να παράγουν σημαντικό έργο, ώθησε σημαντικά την παγκόσμια οικονομία προς όφελος όλων των κοινωνικών στρωμάτων, αλλά κυρίως των κατώτερων και λιγότερο προνομιούχων πολιτών. Στην κοινωνιολογία και στα οικονομικά μιλάμε για τη βιομηχανική επανάσταση και τις τεράστιες θετικές αλλαγές που επέφερε σε ολόκληρο τον κόσμο. Ξεχνάμε, όμως, και τον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν τα πανεπιστήμια. Έδωσαν τη δυνατότητα να αξιοποιηθεί όλο το διαθέσιμο ανθρώπινο και υλικό κεφάλαιο. Τα αποτελέσματα ήταν γνωστά. Το ΑΕΠ και το κατά κεφαλή εισόδημα αυξήθηκε εκθετικά, περιορίστηκε η ανεργία, η φτώχεια, αυξήθηκε κατακόρυφα η ευημερία, κ.ά.
Το μεγάλο κύμα έξω από την Καναγκάουα (The Great Wave) από τη σειρά 36 απόψεις του Όρους Φούτζι, 1831
Μία από τις πιο γνωστές εικόνες ιαπωνικής τέχνης στο δυτικό κοινό, είναι το «Κύμα στα ανοιχτά της Καναγκάουα» του Κατσουσίκα Χοκουσάι (1760 - 1849)
Αν γυρίσουμε στη Φυσική, κύµα ονοµάζεται η διάδοση µιας διαταραχής που µεταφέρει ενέργεια και ορµή µε σταθερή ταχύτητα. Για τη δημιουργία ενός κύματος χρειάζεται η πηγή της διαταραχής ή πηγή του κύματος, δηλαδή η αιτία που θα προκαλέσει τη διαταραχή.
Αν το κύμα είναι μηχανικό, όπως για παράδειγμα είναι ο ήχος, για τη διάδοσή του απαιτείται και ένα υλικό (μέσο) στο οποίο κάθε μόριο αλληλεπιδρά με τα γειτονικά του (ελαστικό μέσο). Αυτός είναι και ο λόγος που ο ήχος δεν διαδίδεται στο κενό. Αντίθετα, τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα, όπως είναι το φως, διαδίδονται και στο κενό
Παρακάτω, δημοσιεύουμε ένα φυλλάδιο σημειώσεων πάνω στα κύματα, μηχανικά και ηλεκτρομαγνητικά. Είναι σημειώσεις που πέρασαν από "σαράντα κύματα" προκειμένου να ελεγχθούν και να αντιστοιχηθούν με την τρέχουσα ύλη του σχολικού έτους 2023 - 2024, ελπίζοντας πως θα βοηθήσουν τους υποψήφιους των φετινών Πανελλήνιων Εξετάσεων.
Το φυλλάδιο περιλαμβάνει σημειώσεις θεωρίας, θέματα παλαιότερων εξετάσεων καθώς και επιλεγμένες ερωτήσεις και ασκήσεις από τον ιστότοπο του Υπουργείου Παιδείας study4exams, μαζί με τις απαντήσεις τους
Μια ιστορική δικαστική απόφαση καταγράφηκε πριν από λίγες ημέρες. Πρόκειται για την πρώτη καταδίκη στη χώρα μας σε φυλάκιση για βασανισμό και δολοφονία ζώου, μετά την αλλαγή της νομοθεσίας.
Με την απόφαση αυτή, ένας 33χρονος καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 8 ετών χωρίς αναστολή για δολοφονίες δύο γατών, όμως σε βάρος του υπήρχαν καταγγελίες για βασανισμό περισσοτέρων. Ο 33χρονος, το Φεβρουάριο του 2023, είχε καταγραφεί από κάμερα ασφαλείας να βασανίζει και να σκοτώνει μία μικρή γάτα στην περιοχή του Βοτανικού. Έπειτα από έρευνα στο σπίτι του εντοπίστηκαν άλλες πέντε νεκρές γάτες.
Στον 33χρονο δεν αναγνωρίστηκε κανένα ελαφρυντικό και, πέρα από την ποινή φυλάκισης, του επιβλήθηκε και πρόστιμο 20.000 ευρώ.
Όπως δήλωσε η δικηγόρος Έλενα Αρβανίτη, που εκπροσώπησε την Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία και την Ομάδα Κατά της Κακοποίησης των Ζώων
«Η Δικαιοσύνη αντιμετώπισε με σεβασμό τη ζωή μη ανθρώπινων όντων, ανυπεράσπιστων στη βαναυσότητα...
Το Μ.Ο.Δ Αθηνών καταδίκασε χθες σε ποινή κάθειρξης οκτώ ετών χωρίς αναστολή και χρηματική ποινή 20.000 ευρώ, τον κατηγορούμενο για τη θανάτωση γατιών στο Βοτανικό.
Το κατηγορητήριο αφορούσε τη θανάτωση δύο ζώων με ειδεχθή τρόπο και μάλιστα ενώπιον μαρτύρων...
Η Απόφαση αυτή θα αποτελέσει ισχυρό δεδικασμένο σωστής εφαρμογής του Νόμου για την προστασία των ζώων.
Δυστυχώς εκτός από την άξια Εισαγγελέα δεν θα ξεχάσω και το φρικτό χαμόγελο του κατηγορουμένου κατά τη διάρκεια της απολογίας του...»
Πηγές
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εδρεύει στο Στρασβούργο της Γαλλίας. Πρόκειται για τον πρώτο σε διεθνές επίπεδο δικαστικό μηχανισμό προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρέχει τη δυνατότητα τόσο διακρατικής όσο και ατομικής προσφυγής, μετά την εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων. Οι αποφάσεις του δικαστηρίου είναι δεσμευτικές. Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης επιμελείται της πιστής εφαρμογής και εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ εκ μέρους των κρατών μελών.
Αποτελείται από περισσότερους από 40 δικαστές που εκλέγονται για μη ανανεώσιμες θητείες εννέα ετών. Συνολικά, το Δικαστήριο αποτελείται από 5 τμήματα, όπου το καθένα έχει έναν πρόεδρο, έναν αντιπρόεδρο και επτά δικαστές. Σε υποθέσεις μικρότερης βαρύτητας αναλαμβάνει μια επιτροπή τριών δικαστών, ενώ σε υποθέσεις μεγαλύτερης βαρύτητας μπορεί να συγκληθεί μια επιτροπή ευρείας σύνθεσης 17 δικαστών. Κάθε κράτος μέλος της Σύμβασης διαθέτει στο Δικαστήριο από έναν δικαστή. Από ελληνικής πλευράς, μετέχει ο Ιωάννης Κτιστάκις (2021-2030)
Πριν από λίγες ημέρες, στις 16 Ιανουαρίου του 2024, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Ελλάδα για θανάσιμο τραυματισμό πρόσφυγα από πυρά Λιμενικού. Το Δικαστήριο επιδίκασε από κοινού στους προσφεύγοντες Σύρους υπηκόους, οι οποίοι έχασαν, ανάλογα με την περίπτωση, τον σύζυγό τους ή τον πατέρα τους, το ποσό των 80.000 ευρώ, για ηθική βλάβη.
Όσο και αν πολλοί συμπολίτες μας δείχνουν να μην το αντιλαμβάνονται, ο άνθρωπος στην ιστορική του πορεία, προσπαθώντας να καταπολεμήσει την ενστικτώδη βαρβαρότητά του, έχει καταφέρει να δημιουργήσει έναν νομικό πολιτισμό, ο οποίος παρά τα όσα πολλές φορές ορθά του καταλογίζονται, είναι πολύ πιο μπροστά από μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας που αδυνατεί να αντιληφθεί τη συζήτηση περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επειδή της λείπει ακριβώς η ανθρωπιά και η παιδεία. Υποδαυλιστικό ρόλο σε αυτό βέβαια παίζει η ακροδεξιά, η οποία ποντάρει και εγείρει τα ταπεινά ένστικτα του ανθρώπου. Και δε μιλάμε μόνο για τη Χρυσή Αυγή, που θεωρείται πλέον εγκληματική οργάνωση. Δεν ξεχνάμε ότι εν ενεργεία πολιτικοί που έχουν διατελέσει υπουργοί και μπορεί να ξαναδιατελέσουν, όπως ο Θάνος Πλεύρης, έχουν ταχθεί ανοιχτά και ξεκάθαρα υπέρ της δολοφονίας (δείτε το φρικιαστικό βίντεο με τον υπάνθρωπο υπουργό και τους υπανθρώπους - άντρες και γυναίκες - που τον χειροκροτούν)
Λεπτομέρειες για την καταδίκη της Ελλάδας μπορούμε να διαβάσουμε στο παρακάτω άρθρο της news 24/7
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέτασε προσφυγή κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας από τρεις Σύρους υπηκόους, τους Douaa Alkhatib , Nourredin Tello και Lana Tello, σύμφωνα με την οποία αιτούνταν να τεθεί υπόψη του Δικαστηρίου ο θανάσιμος τραυματισμός που υπέστη συγγενής των αιτούντων στις 22 Σεπτεμβρίου 2014, κοντά στη νήσο Ψέριμο, μετά από πυροβολισμό του Λιμενικού, κατά τη διάρκεια επιχείρησης αναχαίτισης σκάφους που μετέφερε παράνομα άτομα στην Ελλάδα. Πρόκειται για την υπόθεση υπόθεση Alkhatib κ.α. εναντίον Ελλάδας.
Κατόπιν εξέτασης των γεγονότων, το δικαστήριο κηρύσσει το αίτημα παραδεκτό, ότι πράγματι δηλαδή χρησιμοποιήθηκαν όπλα εναντίον του πλοιαρίου και πως έγινε αλόγιστη χρήση. Συγκεκριμένα, κρίθηκε πως ο εν λόγω πρόσφυγας έχασε τη ζωή του μετά από δεκατρείς πυροβολισμούς λιμενικών στη μηχανή της λέμβου, κατά τη διάρκεια της επιχείρησης που αποσκοπούσε στην ακινητοποίηση του σκάφους και τη σύλληψη του οδηγού και των πιθανών διακινητών.
Όπως σημειώνει και η οργάνωση Refugee Support Aegean, βάσει της απόφασης οι ελληνικές αρχές δεν είχαν θεσπίσει σαφείς κανόνες για την (εν δυνάμει θανάσιμη) οπλοχρησία στις επιχειρήσεις του Λιμενικού, καθώς οι λιμενικοί επικαλέστηκαν αδημοσίευτους, παρωχημένους και ανεπαρκείς “κανόνες εμπλοκής” του 1992 για τη χρήση όπλων κατά του πλοιαρίου.
Παρατηρείται ότι η συγκεκριμένη επιχείρηση του Λιμενικού δεν είχε τύχει επαρκούς σχεδιασμού και προετοιμασίας, ενώ η “εξαιρετικά επικίνδυνη” ρίψη δεκατριών (13) βολών στη μηχανή του σκάφους συνιστά δυσανάλογη χρήση βίας και εξέθεσε τους επιβάτες σε κίνδυνο ζωής, τον οποίο έπρεπε να έχουν προβλέψει οι λιμενικοί.
Η καταδίκη αφορά επίσης και την αναποτελεσματική έρευνα του περιστατικού από την πλευρά των ελληνικών αρχών, πρακτική που έχει επαναληφθεί με αποκορύφωμα το πρόσφατο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου.
Η υπόθεση είχε μπει στο αρχείο στην Ελλάδα από την Εισαγγελία του Ναυτοδικείου Πειραιά και την Εισαγγελία του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου.
Στην ποινική διαδικασία, ουδέποτε κλήθηκαν να καταθέσουν οι δύο τραυματίες πρόσφυγες, οι καταθέσεις των μαρτύρων στην προανάκριση φαίνονται πανομοιότυπες και εναρμονισμένες με τις δηλώσεις των λιμενικών, ενώ η Εισαγγελία Ναυτοδικείου δεν ζήτησε νέα ακρόαση των μαρτύρων. Παρέλειψε επίσης να εξετάσει ενδελεχώς σημαντικά αποδεικτικά στοιχεία όπως η ιατροδικαστική έκθεση του θύματος και οι πλημμέλειες της βαλλιστικής έκθεσης, καταλήγοντας έτσι στο ίδιο συμπέρασμα με την Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) και την εκδοχή του Λιμενικού για το περιστατικό.
Όπως σχολιάζει η Refugee Support Aegean, η υπόθεση, που εκπροσωπήθηκε από τις οργανώσεις Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) και PROASYL, καταδεικνύει για άλλη μία φορά τις καταγεγραμμένες συστημικές ελλείψεις στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των επιχειρήσεων του Λιμενικού αλλά και στην έρευνα των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη θάλασσα.
Το Δικαστήριο κρίνει ότι είναι σκόπιμο να επιδικαστεί από κοινού στους προσφεύγοντες, οι οποίοι έχασαν, ανάλογα με την περίπτωση, τον σύζυγό τους ή τον πατέρα τους, το ποσό των 80.000 ευρώ, για ηθική βλάβη.
Τι υποστηρίζει η ελληνική πλευρά
Σημειώνεται πως ο πρόσφυγας κατέληξε στις 17 Δεκεμβρίου 2015 μετά από πολύμηνη νοσηλεία στη Σουηδία όπου και είχε μεταφερθεί, με την ελληνική πλευρά να αμφισβητεί σθεναρά πως ο θάνατός του οφείλεται στον τραυματισμό του στην αναχαίτιση κοντά στη Ψέριμο. Αναφέρεται δε πως οι άνδρες του λιμενικού άνοιξαν πυρ μετά από επικίνδυνους ελιγμούς του πλοιαρίου και απόπειρα εμβολισμού του δικού τους σκάφους, ρίχνοντας στοχευμένες βολές προς τη μηχανή. Διαπίστωσαν ότι πράγματι ο διακινητής μετέφερε άτομα που τα είχε κρύψει σε μη ορατά σημεία, ορισμένους στην καμπίνα και άλλους ξαπλωμένους στο κατάστρωμα, καλυπτόμενους από την υπερκατασκευή του ταχυπλόου.
Η επιχείρηση καταδίωξης είχε ως αποτέλεσμα, εκτός από τον τραυματισμό ενός εκ των δύο βαθμοφόρων Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ. που μετείχαν στην επιχείρηση, τον τραυματισμό δύο εκ των δώδεκα παράνομων μεταναστών και τη σύλληψη των δύο διακινητών, οι οποίοι, κατά δήλωσή τους, ήταν Τουρκικής Υπηκοότητας.
Από τα έγγραφα που υπέβαλαν οι προσφεύγοντες στο Δικαστήριο προκύπτει ότι μετά τα επίμαχα γεγονότα, ο τραυματίας πρόσφυγας παρέμεινε στην εντατική στο Νοσοκομείο Ρόδου μέχρι τις 13 Μαρτίου 2015, οπότε και μεταφέρθηκε στη γενική κλινική του ίδιου νοσοκομείου όπου υποβλήθηκε σε τραχειοτομή και γαστροτομή. Αφού έγινε δεκτό το αίτημά του για άσυλο με οικογενειακή επανένωση, μεταφέρθηκε στις 20 Αυγούστου 2015 στη Σουηδία, όπου διέμεναν η σύζυγος και τα παιδιά του και μεταφέρθηκε σε μονάδα νευρο-αποκατάστασης.
Σύμφωνα με τις σουηδικές αρχές ο πρόσφυγας πέθανε ως αποτέλεσμα επιπλοκών από σοβαρή εγκεφαλική βλάβη που προκλήθηκε από τον πυροβολισμό που είχε δεχθεί.
Νέα πρόσωπα στις «Οικογενειακές Ιστορίες» φιλοδοξούν να δώσουν ένα φρέσκο αέρα στη δημοφιλή σειρά, που τον τελευταίο καιρό όμως εμφανίζει σημάδια κόπωσης
Πρωταγωνιστής των νέων επεισοδίων είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, 55 χρονών, της γνωστής κρητικής οικογενείας, με τα πολλά ακίνητα, με τα πολλά αρχαία και με τα πολυτάλαντα τέκνα
Συμπρωταγωνιστές είναι ο Σπύρος Θεοδωρακάτος και η Ραφαέλα Καπούλα , αμφότεροι ιδιωτικοί υπάλληλοι και, όπως όλα δείχνουν, ταχέως εξελισσόμενοι ηθοποιοί. Και πού ξέρεις; Μπορεί κάποια στιγμή να τους δούμε και διοικητές νοσοκομείου ή δημόσιου οργανισμού. Τόσους και τόσους έχουμε δει, οι άλλοι ήταν καλύτεροι;
Στα επεισόδια αυτά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, θα υποδύεται τον πρωθυπουργό της χώρας, που θα προσπαθεί να δώσει λύσεις στα προβλήματα ενός νέου ζευγαριού που θα υποδύονται οι δύο προαναφερόμενοι νέοι. Παρόλο που το concept θα είναι το ίδιο, το ντύσιμο και το ύφος του Κυριάκου θα ποικίλλει ανάλογα με την περίσταση και την κρισιμότητα του θέματος που θα θίγει κάθε φορά το καινούργιο επεισόδιο. Όσο για τους δύο νέους θα ευχαριστούν τον Κυριάκο για τη βοήθειά του, θα του σφίγγουν το χέρι, θα τον αποχαιρετούν από το μπαλκόνι. Απλά και ανθρώπινα πράγματα, που τόσο πολύ λείπουν στη σύγχρονη εποχή της αλλοτρίωσης και της αποξένωσης
Ύφος φιλικό, ντύσιμο casual, ελαφρά αξύριστο look, χτένισμα ατημέλητο, πάει καρφί για Χρυσές Σφαίρες
Αξίζει να σημειωθεί πως οι συντελεστές της σειράς είχαν αρχικά απευθυνθεί στον Ρόουαν Άτκινσον για το ρόλο του πρωθυπουργού. Το κασέ όμως του δημοφιλούς Mr Bean ήταν απλησίαστο και έτσι οι συντελεστές αποφάσισαν να δοκιμάσουν το γόνο της γνωστής οικογενείας, για τον οποίο είχαν ακούσει πολλά σχετικά με τα υποκριτικό του ταλέντο.
Και, όπως αποδεικνύεται από τα πρώτα επεισόδια, η επιλογή τους ήταν σοφή. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό και οι θεατές φεύγουν ξεκαρδισμένοι στα γέλια. Εκτός αν είναι από αυτούς που δεν έχουν να πληρώσουν το νοίκι στις αρχές του μήνα, από αυτούς που τρέμουν όταν πάνε να ανοίξουν το λογαριασμό της ΔΕΗ, από αυτούς που το σπίτι τους είναι κρύο, από αυτούς που αφήνουν το αυτοκίνητό τους ασυντήρητο, από αυτούς που αναβάλλουν συνεχώς την επίσκεψή τους στον οδοντίατρο … Αλλά πόσοι πια είναι αυτοί; Αμάν πια με τη μιζέριά τους
Ακολουθούν φωτογραφίες από τα γυρισματα της σειράς
Kι αυτή η Αττική η γη, η πάνσοφη κι ωραία το καύχημα, το κόσμημα, τ΄ άνθος όλου του κόσμου
μέλλει κι αυτή να ερημωθεί κι η στάθμη της να πέσει από τ' άγρια κύματα κι από τη συμφορά
(Νοστράδαμου Προφητείες αποδ. Alan Wistful μτφ Π. Νικολαϊδης V.31)
atticavoice@gmail.com
