Μετά τη Μάνδρα, ήρθε η σειρά της Κινέτας. Αντί να περιμένουμε το επόμενο χτύπημα δε θα ήταν καλύτερα να σχεδιάζαμε ένα μακρόπνοο σχέδιο; Η λύση είναι όλο και περισσότερο φανερό πως βρίσκεται στη συγκράτηση του νερού ψηλά στα βουνά

Αντιγράφουμε από τον Γιώργο Σταματόπουλο και την Εφημερίδα των Συντακτών

Μάλιστα. Ήταν πολύ ισχυρή η βροχόπτωση –τι να κάνουμε;– αλλά και η πυρκαγιά του 2018; Πού τα πάμε αυτά; Αν δεν είχαν καεί τα δέντρα και ήσαν εκεί να στομώνουν τους χειμάρρους και εάν η βροχή δεν ήταν καταρρακτώδης και άφθονη, μα τόσο άφθονη, δεν θα παρατηρούσαμε αυτά τα φαινόμενα των πλημμυρισμένων σπιτιών και τον κίνδυνο να χαθούν ανθρώπινες και κάθε είδους ζωές. Τα λένε αυτά «ειδικοί» και δεν αισχύνονται.

Δεν θα πείραζαν δηλαδή τα μπαζώματα των ρεμάτων και η ανόρθωση πάνω σ’ αυτά οικιών ούτε η ανέγερση αυθαιρέτων μέσα στα πανέμορφα κατά τα άλλα ελληνικά δάση, ορεινά, αστικά, περιαστικά; Α, μπα. Από δικαιολογίες αριστεύουμε, από λύσεις σε προβλήματα είμαστε κουμπούρες.

Και η λύση είναι πάνω στα βουνά, από κει που ξεκινάνε τα νερά και όχι μέσα στο Λεκανοπέδιο· εκεί πρέπει να συγκρατηθούν τα όμβρια ύδατα – και τα μικρά φράγματα φαίνονται μια κάποια λύση, όπως τουλάχιστον έχει προκύψει από μελέτες του Τεχνολογικού Επιμελητηρίου (ΤΕΕ) και του Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Εχουν πει οι ειδικοί επιστήμονες ότι τα αντιπλημμυρικά έργα που σχεδιάζονται, από τη μια καθυστερούν ή δεν εκτελούνται, από την άλλη δεν αρκούν να λύσουν το πρόβλημα που δημιουργούν οι ισχυρές βροχοπτώσεις. Μελέτη για το ίδιο θέμα [λύση στην «πηγή», στα βουνά] έχει εκπονήσει εδώ και δεκαετίες ο Νίκος Ράπτης, το βιβλίο του όμως δεν είναι γνωστό στους Ελληνες.

Ο Μανώλης Γλέζος το έχει κάνει αυτό στο χωριό του, στ’ Απεράθου της Νάξου, εδώ και τριάντα χρόνια, όταν ήταν τότε πρόεδρος της κοινότητας. Εάν θυμάμαι καλά, πάνω από εκατόν πενήντα μικρά φράγματα έχουν κατασκευαστεί στα γύρω βουνά και έχουν νερό να ποτίσουν όλο το νησί. Γιατί, λοιπόν, δεν μπορεί να εφαρμοστεί το ίδιο στην Κινέττα, στη Μάνδρα ή όπου αλλού [σε όλη την Ελλάδα, εννοείται, αφού παντού έχουν μπαζωθεί τα ρέματα] εμφανίζονται τα ίδια προβλήματα;

Οι μικροί ταμιευτήρες λειτουργούν ανασχετικά για τη ροή των υδάτων αφενός και αφετέρου συντελούν στα εξής: στον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα· στην άρδευση των καλλιεργειών· στην πιθανή παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας· στην ετήσια ρύθμιση ροής [και άρα έλεγχο] των υδάτων· στην αντιπλημμυρική προστασία προφανώς αλλά και στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.

Τι εμποδίζει τους κρατικούς και τους περιφερειακούς φορείς να προβούν στην κατασκευή αυτών των μικρών φραγμάτων; Τόσο ισχυρά συμφέροντα κρύβονται πίσω από την αδιαφορία των αρχών και τη γραφειοκρατική μάστιγα; Το δε κόστος κατασκευής δεν είναι απλησίαστο, αντιθέτως. Το να προσπαθούν οι εκάστοτε κυβερνώντες να πετάξουν απλώς από πάνω τους τις ευθύνες καταντά θλιβερό· κατ’ αρχάς υποτιμούν τη νοημοσύνη μας [και τη συνείδησή μας] και ας μη γίνει λόγος για την απαίσια συμπεριφορά τους απέναντι στη φυσική ροή των πραγμάτων [των υδάτων], αφού δεν διστάζουν να αλλάξουν τον ρουν και να υψώσουν κτίρια στα φυσικά περάσματα των νερών της βροχής. Συνηθισμένοι [και εθισμένοι;] να βεβηλώνουν τη φύση προς όφελος αφύσικων απαιτήσεων του ανθρώπου.

Μια ζωή τα ίδια και τα ίδια. Πάνε στράφι και οι πανεπιστημιακές και άλλες μελέτες και βεβαίως χάνονται ζωές όλου του ζωικού βασιλείου.

Από την Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

Εκβολές Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας.
Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2019

Η δυνατή και πολύωρη βροχή οδήγησε στην αύξηση της παροχής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας. Παρά την τρομοκρατία που κάποιοι συνειδητά καλλιεργούν, το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας αντέχει καλά και παροχετεύει τα νερά της λεκάνης απορροής του στη θάλασσα.

Όσο υπάρχει η φυσική πλημμυρική ζώνη της Πετρέζας, ανάμεσα στα Σπάτα, το Πικέρμι και τη Ραφήνα, το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας θα επιτελεί το φυσικό του ρόλο της παροχέτευσης του νερού όσο καλύτερα μπορεί. Αν το ποτάμι εγκιβωτιστεί και η φυσική πλημμυρική ζώνη της Πετρέζας εξαφανιστεί, τότε ούτε ο Θεός ο ίδιος δεν θα μπορέσει να γλυτώσει τη Ραφήνα από τα δεινά που την περιμένουν.

Η Φύση ξέρει πολύ καλά τι κάνει. Ο άνθρωπος, και ειδικά όσοι εμπλέκονται στα Κοινά, δεν γνωρίζει τι κάνει, απλά αυθαιρετεί και αυτοσχεδιάζει εις βάρος της Φύσης.

Στην εικόνα βλέπουμε ένα μέρος του parking της Ραφήνας ημι-πλημμυρισμένο από νερά στην ανατολική πλευρά του. Το ποτάμι στην εκβολή του κάνει κανονικά ένα "Δ". Ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας μετέτρεψε το "Δ" σε "Ι" αποστερώντας από το ποτάμι τον πολύτιμο ζωτικό του χώρο.

Προσωρινά το ποτάμι μοιάζει συμβολικά να ανακτά τον φυσικό του χώρο. Η διάνοιξη του φυσικού "Δ" αποτελεί ένα από τα λίγα μέτρα που έχει ανάγκη το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας. Να κερδίσει ξανά αυτά που του έχουν στερήσει ... Βήμα-βήμα το ποτάμι αναζητά την κοίτη και το χώρο που του στέρησαν...

 Όπως βλέπουμε τους χιλιομετρητές στις εθνικές οδούς, έτσι βλέπουμε φέτος στην Ιθάκη τις ταμπέλες “for sale”, που σου δίνουν την εντύπωση ότι ολόκληρο το νησί βρίσκεται σε διαδικασία ξεπουλήματος. Κληρονόμοι απόγονοι πουλάνε άκοπα όσα οι πρόγονοί τους δούλευαν με κόπο και ιδρώτα. Οι Ινδιάνοι της Αμερικής έλεγαν: “Δεν κληρονομούμε τη γη από τους προγόνους μας, τη δανειζόμαστε από τα παιδιά μας”. Εδώ, στον βίαιο κόσμο του εύκολου - και χωρίς ηθικά όρια - κέρδους και της αλόγιστης «ανάπτυξης», αυτές οι παροιμίες δεν έχουν θέση. Εδώ όλα πουλιούνται. Χωράφια, παλιά σπίτια, παλιά ελαιοτριβεία. Ήρθαν οι μεσίτες, έμπηξαν τους πασσάλους στη γη και διαλαλούν την πραμάτειά τους παίζοντας κι αυτοί το δικό τους καταλυτικό ρόλο σε αυτή την έκρηξη ξεπουλήματος. Real estate αποκαλούν το επάγγελμά τους δίνοντάς του μια επίφαση κύρους και έναν κοσμοπολίτικο αέρα. Όμως, σήμερα, δεν θα μιλήσουμε γι αυτούς. Για το ξεπούλημα και για την καινούργια εποχή που έχει ξημερώσει θα μιλήσουμε.

Δεν είμαστε αιθεροβάμονες και μπορούμε να κατανοήσουμε πως δεν είναι απαραίτητα κακό να πουλάει κανείς, πόσο μάλλον εάν βρίσκεται σε ανάγκη. Δεν είναι, επίσης, κακό να αγοράζει κανείς, ιδιαίτερα εάν γνωρίζουμε ότι θα σεβαστεί τη γη που του προσφέρεται. Αυτό που πληγώνει και τρομάζει, είναι η έκταση του φαινομένου που όμως και αυτή, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, έρχεται απλώς να επικυρώσει το τέλος μιας εποχής. Μιας εποχής, η οποία στην πραγματικότητα έχει παρέλθει εδώ και αρκετές δεκαετίες και δεν έχει κανένα νόημα να τη νοσταλγούμε παθητικά. Όπως λέει και ο ποιητής, η ζωή προχωράει δίχως να κοιτάζει τη δική μας μελαγχολία. Οι συνθήκες μεταβάλλονται και, αναπόφευκτα, έρχονται οι αλλαγές. Το ζητούμενο, είναι πώς εμείς οι υπεύθυνοι και ανήσυχοι πολίτες θα δράσουμε ώστε αυτές οι αλλαγές να μην είναι καταστροφικές για το περιβάλλον και, τελικά, για το ανθρώπινο είδος

(Με αφορμή το βιβλίο «Το στοίχημα της από-ανάπτυξης» του Σερζ Λατούς)

«Όταν το τελευταίο δέντρο θα έχει κοπεί, το τελευταίο ψάρι θα έχει πιαστεί, το τελευταίο ποτάμι θα έχει δηλητηριαστεί, τότε θα καταλάβουμε ότι τα χρήματα δεν τρώγονται.»   (Ινδιάνοι Κρι Β.Αμερικής)

Για πολλές χιλιετηρίδες από την εμφάνιση του είδους μας στον πλανήτη γη η έννοια της ανάπτυξης ήταν άγνωστη, η πρόοδος των κοινωνιών συντελούνταν αργά, ανεπαίσθητα σχεδόν για τις καθημερινές ζωές των ανθρώπων. Οι σύγχρονες μέθοδοι επιστημονικής έρευνας που διαθέτουμε μας παρέχουν τη μέγιστη δυνατή χρονολογική ακρίβεια στα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν την ανθρωπότητα στην διαδικασία εξέλιξής της. Θα αναφερθώ εν τάχει σε μερικά από αυτά - που ασφαλώς δεν έχουν να κάνουν με ένδοξες προσωπικότητες, στρατηλάτες, πολιτικούς, κλπ., αλλά με σιωπηρές εξελίξεις στα μέσα παραγωγής της τροφής μας και όχι μόνο:

Άναμμα & συντήρηση της φωτιάς, εφεύρεση πήλινων σκευών για βράσιμο τροφής, εφεύρεση του τροχού και αργότερα τροχαλίας, πολύσπαστου, κλπ., εξόρυξη & αξιοποίηση μετάλλων, ναυσιπλοϊα, υδρόμυλος & ανεμόμυλος, εφεύρεση πυρίτιδας & πυξίδας, και τόσες άλλες. Η λεγόμενη «εποποιία του ανθρώπου» συνεχίζεται με ολοένα και πιο γοργούς ρυθμούς, το είδος μας ξεπερνάει κατά πολύ πλέον τη φυσική του γονιδιακή εξέλιξη και αναδεικνύει ως βασικό παράγοντα εξέλιξης τη μετάδοση από γενιά σε γενιά της γνώσης και της εμπειρίας. Ο homo τείνει να είναι όλο και πιο πολύ sapiens, σαλτάροντας μέσα στους αιώνες από ανακάλυψη σε ανακάλυψη, καταγράφει, προγραμματίζει, υλοποιεί, μετατρέπεται σε ένα αδηφάγο υπερδραστήριο δίποδο μυρμήγκι, κατασκευάζει δομές κρατικής οργάνωσης, υποδουλώνει και υποδουλώνεται και εν τέλει μετά το 17ο-18ο αιώνα κάνει το μεγάλο άλμα που μας φέρνει στο σήμερα: Δημιουργεί το τελειότερο μέχρι τότε οικονομικοπολιτικό σύστημα, τον καπιταλισμό. Ανοίγει κυριολεκτικά τους ασκούς του Αιόλου με τη βιομηχανική επανάσταση, για πρώτη φορά εκτινάσσεται στα ύψη η παραγωγή, η παραγωγικότητα και η εκμετάλλευση φυσικά του ανθρώπου από τον άνθρωπο, αλλά και όλων των άλλων φυσικών στοιχείων. Το ιδεολόγημα της διαρκούς απεριόριστης ανάπτυξης παίρνει σάρκα και οστά με την πλήρη καθυπόταξη της φύσης, η οποία από μητέρα όλων μετατρέπεται σε υπηρετικό προσωπικό του παντοδύναμου ανθρώπου.

Το σήμερα μας βρίσκει σε μια κατάσταση δύσκολα αναστρέψιμη ως προς τα θετικά της, αλλά κυρίως ως προς τα αρνητικά της. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω στο χρόνο, δε μπορούμε να περιορίσουμε τις ανάγκες μας όπως οι παπούδες και οι γιαγιάδες μας, έχουμε πειστεί ότι πρέπει συνεχώς να αυξανόμαστε και εμείς αλλά και οι ανάγκες μας. Φτάσαμε όμως στο τέλος(;) μιας ξέφρενης διαδρομής. Και αυτό γίνεται αντιληπτό από όλο και περισσότερους ανθρώπους του πλανήτη. Η καταστροφή και η επιβάρυνση που έχουμε επιφέρει στο φυσικό περιβάλλον (φυσικούς πόρους όπως λένε και οι οικονομολόγοι) είναι σωρευτική και ανυπολόγιστη. Είμαστε κυριολεκτικά το σαράκι της γης!

*1 εκατομμύριο είδη (από τα 8 συνολικά) φυτικά & ζωικά, βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης τις ερχόμενες δεκαετίες!

*10 φορές αυξήθηκε η ρύπανση από πλαστικά από το 1980 έως σήμερα! Δεν υπάρχει θάλασσα στον πλανήτη που να μην έχουν βρεθεί πλαστικά σκουπίδια!

*10 φορές αυξήθηκε το παγκόσμιο εμπόριο από το 1970 έως σήμερα!

*Το 1/3 των ιχθυοαποθεμάτων βρίσκεται σε μη βιώσιμο επίπεδο!

*Το 70% της γεωργίας συνδέεται με την παραγωγή κρέατος!

*300-400 εκατομμύρια τόνους τοξικών αποβλήτων πετάμε κάθε χρόνο στις θάλασσες!

*Αν συνεχιστεί η άνοδος θερμοκρασίας, το 2100 σταματάει η παραγωγή οξυγόνου από το φυτοπλαγκτόν!

*Λιώνοντας οι πάγοι στη Σιβηρία απελευθερώνονται θανατηφόρα μικρόβια που ήταν στην κατάψυξη!

*Έως και 90% της διατροφικής αξίας έχει χαθεί στα φυτικά είδη εξαιτίας της γεωργικής μονοκαλλιέργειας!

*250 εκατομμύρια περιβαλλοντικοί πρόσφυγες υπολογίζονται από τον ΟΗΕ ως το 2050 λόγω της κλιματικής αλλαγής (ερημοποίηση περιοχών ισημερινού, άνοδος στάθμης θάλασσας, λιώσιμο πολικών πάγων)!

Και πολλά πολλά άλλα…. Τα προβλήματα αυτά είναι τα αποτελέσματα της εφαρμογής στην πράξη του ιδεολογήματος της «διαρκούς ανάπτυξης». Κανένα είδος στον πλανήτη δεν αναπτύσσεται επ’ άπειρον σε βάρος των υπολοίπων ειδών. Η έννοια της φυσικής-οικολογικής ισορροπίας αποκλείει εξ ορισμού κάτι τέτοιο.

Οι οικονομολόγοι στην προσπάθειά τους να μετρήσουν την πρόοδο μιας οικονομίας (και κοινωνίας) εφηύραν το λεγόμενο Ακαθάριστο Εγχώριο (ή Εθνικό) Προϊόν (ΑΕΠ). Ορίζεται σαν η συνολική αξία σε χρηματικές μονάδες των τελικών αγαθών & υπηρεσιών που παράγονται σε μια χώρα σε ένα έτος. Ας μη μπούμε σε βαθειά οικονομολογικά νερά – που άλλωστε αφήνουν τους περισσότερους, και δικαίως, αδιάφορους. Ας επισημάνουμε απλά τα βασικά ελαττώματα που οι ίδιοι οι οικονομολόγοι δέχονται ότι έχει το ΑΕΠ τους ως δείκτης οικονομικής ευημερίας:

1. Το ΑΕΠ δεν περιλαμβάνει αξία παραγωγής που δεν είναι αντικείμενο αγοραπωλησίας. Η δουλειά της νοικοκυράς στο σπίτι, το κηπάκι που καλλιεργεί για ιδιοκατανάλωση ένας συνταξιούχος, η εθελοντική δουλειά χιλιάδων ανθρώπων που καθαρίζουν παραλίες ή μονοπάτια στο βουνό, που ασχολούνται με την προστασία των ζώων, που βοηθούν εθελοντικά συνανθρώπους τους (άτομα με ειδικές ανάγκες, μετανάστες, ηλικιωμένους, παιδιά, κ.α.), η πνευματική παραγωγή χιλιάδων ανθρώπων που δεν πουλάνε τα έργα τους (ζωγράφοι, συγγραφείς, μουσικοί, χειροτέχνες, κ.α.), μια ατέλειωτη λίστα ανθρώπινων δραστηριοτήτων που δεν προσμετράται στο ΑΕΠ, επειδή δε μεσολαβεί χρήμα!
2. Το ΑΕΠ είναι ποσοτικός και όχι ποιοτικός δείκτης. Πάει να πει ότι η ποιότητα της ζωής που πηγάζει π.χ. από την ύπαρξη ελεύθερου χρόνου, τις όμορφες ανθρώπινες σχέσεις, τα λεγόμενα ελεύθερα φυσικά αγαθά, ό,τι με λίγα λόγια κάνει τη ζωή μας να λέγεται ανθρώπινη, δεν προσμετράται στο ΑΕΠ μιας και δε μεσολαβεί χρήμα!
3. Το ΑΕΠ αγνοεί σύνθεση & κατανομή της παραγωγής. Μπορεί μια οικονομία να είναι 70% βιομηχανική και 30% αγροτική ενώ μια άλλη οικονομία το αντίστροφο, παρ’ ότι φαίνονται να έχουν το ίδιο ΑΕΠ. Υπάρχει ένα θέμα… Επίσης όσο πιο ίσα είναι μοιρασμένο το ΑΕΠ μεταξύ των πολιτών μιας χώρας τόσο ψηλότερο θεωρείται το βιοτικό επίπεδο. Το παραπάνω όμως δεν είναι εμφανές, αφού το ΑΕΠ δεν είναι παρά ένα νούμερο!
4. Το ΑΕΠ δεν δείχνει το μέγεθος της παραοικονομίας, δηλ. παράνομες συναλλαγές & δραστηριότητες, κολάσιμες ή μη από ηθική άποψη (π.χ. λαθρεμπόριο, διακίνηση ναρκωτικών, πορνεία, κ.α.), υπηρεσίες που δεν κόβονται αποδείξεις & παραστατικά (π.χ. ηλεκτρολογικές-υδραυλικές επισκευές σπιτιού, ιδιαίτερα μαθήματα, κ.α.) Η παραοικονομία όμως, ειδικά σε καιρούς κρίσης, αποτελεί ένα τεράστιο τμήμα της οικονομίας σχεδόν όλων των χωρών του κόσμου.
5. Το ΑΕΠ μετράει ως οικονομική ευημερία εισοδήματα-δαπάνες με αρνητικό κοινωνικό πρόσημο, π.χ. χρήματα που ξοδεύονται όταν γίνονται αυτοκινητιστικά δυστυχήματα (επισκευές οχημάτων, ασφάλειες για αποκατάσταση ζημιών, ιατρικές υπηρεσίες, δικηγορικές υπηρεσίες, κλπ.), χρήματα που ξοδεύονται όταν αυξάνονται τα διαζύγια σε έναν πληθυσμό ή όταν συμβαίνουν επιδημίες. Αυτό είναι και το πλέον παράδοξο όλων των ελαττωμάτων του ΑΕΠ!...

Βλέπουμε λοιπόν ότι η έμφαση των οικονομολόγων να δώσουν κύρος στις βασικές υποθέσεις της επιστήμης τους δημιούργησαν δείκτες, όπως το ΑΕΠ (και άλλοι πολλοί φυσικά, όπως παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα, οικονομική αποτελεσματικότητα…..) που προσπαθούν να στριμώξουν την πραγματικότητα σε ένα στενό παπούτσι. Οι παράλληλες πραγματικότητες που κατασκευάζουν οι οικονομολόγοι βρίσκονται όλο και σε μεγαλύτερη διάσταση με τις κοινωνικές πραγματικότητες. Λες και έχουν παρωπίδες ή ακουστικά στ’ αυτιά και δεν έχουν επαφή με το τι συμβαίνει ακριβώς δίπλα τους. Με απλά ανθρώπινα λόγια θα μπορούσαμε να θέσουμε κάποια ερωτήματα – που κατά καιρούς όλοι μα όλοι οι άνθρωποι έχουμε στο μυαλό μας:

Πότε είμαστε πιο ευτυχισμένοι, όταν ευημερούμε μόνο εμείς ή όταν ευημερεί όλη η κοινότητα στην οποία ανήκουμε;

Πότε είμαστε πιο ευτυχισμένοι, όταν έχουμε περισσότερα γκάτζετς, τηλεοράσεις, αυτοκίνητα, λεφτά, δουλεύοντας τρελές ώρες ή όταν έχουμε λιγότερα από τα παραπάνω δουλεύοντας σε ανθρώπινους ρυθμούς;

Πότε είμαστε πιο ευτυχισμένοι, όταν έχουμε περισσότερα λεφτά και είμαστε ολομόναχοι ή όταν έχουμε λιγότερα λεφτά και έχουμε καλούς φίλους;

Οι απαντήσεις στα παραπάνω – που είναι και αρκετά αυτονόητες για τους περισσότερους – δείχνουν και το τι πρέπει να κάνουμε από δω και πέρα για να επιβιώσουμε ως είδος. Μπορεί ο περισσότερος κόσμος να μη γνωρίζει τις ιδέες της λεγόμενης «από-ανάπτυξης» αλλά τι ς έχει ήδη μέσα στο μυαλό του σε μια θολή μορφή, ως απάντηση στην τρελή εποχή που ζούμε. Η εποχή των παππούδων μας, που ναι μεν είχε πείνα, στερήσεις, κακουχίες, αρρώστιες, κλπ. αλλά είχε πιο ανθρώπινους ρυθμούς ζωής και πιο στέρεες ανθρώπινες σχέσεις και αξίες, ανασύρεται με νοσταλγία από το συρτάρι μας, ειδικά όταν είμαστε τσακισμένοι από κόπωση και νοιώθουμε ανήμποροι να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της ζωής.

Πώς φτάσαμε τόσο γρήγορα εδώ που φτάσαμε; Πώς συμφωνήσαμε όλοι να ακολουθήσουμε ένα κυρίαρχο μοντέλο διαβίωσης γεμάτο οικονομικούς στόχους, υπερκατανάλωση, υπερχρέωση, στρες, έλλειψη ελεύθερου χρόνου; Πώς αφεθήκαμε με εμπιστοσύνη στις σειρήνες που μας έταζαν ευτυχία και με τα ίδια μας τα χέρια φτιάξαμε το χρυσό κλουβί μας; Κι απ’ την άλλη: Ωφελεί το αυτομαστίγωμα όταν είμαστε έτοιμοι να ξανακάνουμε αυτά ακριβώς που μας προκάλεσαν το πρόβλημα;

Κάποια ενδεικτικά επιστημονικά-στατιστικά στοιχεία μας δείχνουν το μέγεθος της απόκλισής μας από αυτό που ορίζουμε ως «φυσιολογικό», με απλά λόγια μας δείχνουν ότι δεν πάμε καλά:

Στη λίθινη εποχή όπου ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτης-κυνηγός είναι ζήτημα αν εργαζόταν πάνω από 3-4 ώρες τη μέρα ώστε να εξασφαλίσει την επιβίωσή του. Στο μεσαίωνα, δηλ. την εποχή της δουλοπαροικίας, το 1/3 των ημερών του χρόνου ήταν θρησκευτικές κ.α. γιορτές όπου οι άνθρωποι ξεκουράζονταν!

Τα αυτοκινητικά δυστυχήματα είναι η κύρια αιτία θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες: 1.200.000 νεκροί κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο και 20-50.000.000 τραυματίες! Τα αυτοκίνητα εκπέμπουν συνολικά το 80% των αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με άλλα μέσα μετακίνησης (πλοία, αεροπλάνα, τρένα). Για τη συντήρηση του αυτοκινήτου συχνά δαπανάται έως και το 1/3 του οικογενειακού προϋπολογισμού! Η δε υποτιθέμενη ταχύτητα που μας εξασφαλίζει για μετάβαση στον προορισμό μας συχνά πέφτει στα 20 χλμ./ώρα λόγω μποτιλιαρίσματος, αφού πλέον όλοι έχουν από 1 αυτοκίνητο, πολλές οικογένειες 1 ανά μέλος! Ωστόσο, το αυτοκίνητο παραμένει στη συνείδηση των περισσότερων το τοτέμ της ευημερίας, το τοτέμ της αδιαπραγμάτευτης ατομικής ελευθερίας!

Η καταναλωτική μανία να έχουμε στο τραπέζι μας ό,τι επιθυμήσουμε οποιαδήποτε εποχή του χρόνου από οποιοδήποτε μέρος της γής, έχει εκτινάξει το οικολογικό αποτύπωμα του μέσου δυτικού ανθρώπου σε δυσθεώρητα ύψη! Αν η Κίνα και η Ινδία ακολουθήσουν τα χνάρια του μέσου αμερικάνου πολίτη σύντομα θα χρειαστούμε 10 πλανήτες για να καλύψουμε μόνο τις ακόρεστες διατροφικές μας ανάγκες! Η διεθνοποίηση της οικονομίας, με τη βοήθεια των φθαρμένων οικονομολογικών εργαλείων (βλ. θεωρία συγκριτικού πλεονεκτήματος, θεωρία ορθολογικού καταναλωτή, θεωρία οριακής χρησιμότητας, κ.α.) έχει ολοκληρώσει το τοπίο της αλόγιστης σπατάλης φυσικών πόρων, αλλά και μόλυνσης του φυσικού περιβάλλοντος. Βλέπετε, όταν κατασκευάστηκαν οι οικονομικές θεωρίες της μεγέθυνσης (18ος-19ος αιώνας), η αισιοδοξία για την παντοδυναμία του ανθρώπου και της επιστήμης, για την κυριαρχία του πάνω στη φύση, δεν έβλεπε σχεδόν καθόλου τον κίνδυνο εξάντλησης των φυσικών πόρων και αφανισμού της βιόσφαιρας από τον σοφό άνθρωπο.

Το πιο αντιφατικό μας επίτευγμα ίσως έχει να κάνει με τον τομέα της Υγείας: Έχουμε δομήσει έναν τρόπο ζωής που μας αρρωσταίνει και παράλληλα, αντί να τον αποδομήσουμε και να κάνουμε βήματα προς φυσικότερες λύσεις, επενδύουμε στην ιατρική επιστήμη & έρευνα για θαυματουργά (κερδοφόρα) φάρμακα που θα αποκαταστήσουν την υγεία μας. Σε σχέση με τα προαναφερθέντα, π.χ. αντί να ξεφορτωθούμε το αυτοκίνητο ή έστω να το χρησιμοποιούμε λιγότερο ώστε να κινούμαστε, βρίσκουμε και δεύτερη δουλειά για να έχουμε περισσότερα λεφτά και να πληρώσουμε ένα πανάκριβο γυμναστήριο ή μια πανάκριβη θεραπεία ή spa!

Αντί να κάνουμε μια πιο υγιεινή διατροφή, πλούσια σε φρέσκα λαχανικά & φρούτα, με λιγότερες θερμίδες και ζωικές πρωτεϊνες, καταβροχθίζουμε ό,τι μας κατέβει και παράλληλα αγοράζουμε εξειδικευμένα ιατρικά σκευάσματα για να έρθουμε στα ίσα μας. Άπειρα τα παραδείγματα του κακομαθημένου παιδιού που λέγεται «δυτικός άνθρωπος-καταναλωτής», μιας ύπαρξης πλασμένης από τις ανάγκες κερδοφορίας των μεγάλων εταιριών!...(Ίσως αυτό είναι και το ερώτημα: Οι εταιρίες υπηρετούν τις ανάγκες μας ή εμείς τις ανάγκες των εταιριών; Ρητορικόν…)

Είναι οι ιδέες της από-ανάπτυξης νέες; Όχι. Πάντα υπήρχαν φωνές, εν μέσω καλπάζοντος καπιταλισμού, από αρχές 18ου αιώνα και μετά που μιλούσαν για μια πιο ισορροπημένη κατάσταση πραγμάτων. Οι λεγόμενοι «ουτοπικοί σοσιαλιστές», αναρχικοί και καταστασιακοί, αλλά και εκπρόσωποι της κομμουνιστικής & σοσιαλιστικής παράδοσης, εξαιρετικές προσπάθειες συνεταιριστικών κινημάτων από εργάτες & αγρότες, ειδικά στη μεσογειακή Ευρώπη στα τέλη 19ου και αρχές 20ου αιώνα, φωνές διανοητών όπως οι Καστοριάδης, Θόρο, Ίλιτς, Ντιούι, Γκορζ, κ.α.

Γιατί σήμερα έρχονται στο προσκήνιο με έμφαση οι ιδέες αυτές; Ο ίδιος ο ΟΗΕ έχει καλέσει στην τελευταία του συνδιάσκεψη για το κλίμα (2018) τα κράτη-μέλη να μειώσουν ΑΜΕΣΑ στο μισό την κτηνοτροφία!!! – ως βασικότατο υπεύθυνο για έκλυση αερίων του θερμοκηπίου. Ολόκληρο το επιστημονικό επιτελείο του ΟΗΕ, οι επιστήμονες των περιβαλλοντικών οργανώσεων Greenpeace, WWF, κ.α. όλοι συμφωνούν ότι αν ως το 2030 δεν πραγματοποιηθούν οι στόχοι της συνδιάσκεψης, η κλιματική αλλαγή θα πάρει διαστάσεις ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΕΣ!!! (Ήδη έχουμε τραγικά δείγματα από πρωτοφανείς πυρκαγιές στη Σιβηρία & Αλάσκα, καθώς και απροσδόκητα γρήγορο λιώσιμο πάγων στους πόλους)

Παρουσιάζω στη συνέχεια τις βασικές θέσεις-πυλώνες της θεωρίας της Από-ανάπτυξης, που αναπτύχθηκαν αναλυτικά από τον Σερζ Λατούς στο βιβλίο του ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟ-ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (2006). Θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα εξής:

• Μείωση παραγωγής: Η αυτοματοποίηση-ρομποτοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας σε συνδυασμό με τις νέες τεχνολογίες δίνει την τεχνική δυνατότητα μείωσης της ποσότητας των παραγόμενων προϊόντων. Η μείωση αυτή θα έχει σαν άμεσα αποτελέσματα τη μείωση ρύπων-αερίων θερμοκηπίου, τη μείωση σκουπιδιών, τη μείωση εργάσιμων ωρών, τη μείωση ανεργίας (αν υπάρξει στοχευμένος σχεδιασμός είναι εφικτή). Η μείωση παραγωγής-κατανάλωσης θα μειώσει και τα απαιτούμενα υψηλά επίπεδα παραγόμενης ενέργειας, άρα θα χρειαζόμαστε ολοένα και λιγότερους υδρογονάνθρακες, θα είναι πιο εφικτό το πέρασμα σε ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας – ήλιος, άνεμος, νερό κυμάτων και υδατοπτώσεων, γεωθερμία, κλπ.) Η οικονομίστικη πλευρά των παραπάνω μέτρων (π.χ. μείωση κύκλου εργασιών επιχειρήσεων, μείωση ρυθμού κερδοφορίας, μείωση ή αύξηση επιπέδου μισθών & τιμών, κ.α.) θα αποτελέσουν θέματα διαπραγμάτευσης μεταξύ των λεγόμενων «κοινωνικών εταίρων».
• Μείωση κατανάλωσης: Αυτή, σε συνδυασμό με τη μείωση της παραγωγής, θα φέρει τη σταδιακή έξοδο από το φαύλο κύκλο «προσφοράς-ζήτησης» ο οποίος μας έχει οδηγήσει στο σημερινό οικολογικό αδιέξοδο. Ασφαλώς θα είναι πάρα πολύ δύσκολο να αποδομηθεί ο καταναλωτισμός ως ιδεολογία-τοτέμ στα μυαλά των περισσότερων ανθρώπων. Όμως, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα τα εμφανή κοινωνικά οφέλη που θα υπάρξουν από τα παραπάνω μέτρα (κυρίως αύξηση ελεύθερου χρόνου για κοινωνικές συναναστροφές, ερωτικές σχέσεις, παιχνίδι, σπορ αλλά και καθαρού περιβάλλοντος), θα αντισταθμίσουν τις …απώλειες. Ο ψυχαναγκασμός του shopping-therapy, ο βομβαρδισμός με διαφημίσεις και προσφάτως με cookies-spy, η αδυναμία να φτάσεις το επιβαλλόμενο πρότυπο ζωής, ήδη έχουν φέρει τεράστιες μάζες ανθρώπων-καταναλωτών στα όρια της ψυχασθένειας. Σημειωτέο ότι δεν έχει καμία σχέση η εκ των άνω επιβαλλόμενη λιτότητα-στέρηση με την έννοια της λιτότητας στην από-ανάπτυξη, όπου θα είναι επιλογή η απαγκίστρωση από τον ψυχαναγκαστικό καταναλωτισμό και η επιστροφή σε μια φυσιολογική κατανάλωση – αν θέλετε, η απεξάρτηση από τα περίσσια υλικά αγαθά και το πέρασμα σε άυλα «πραγματικά» αγαθά, όπως οι ανθρώπινες σχέσεις.
• Επισκευή - Επαναχρησιμοποίηση – Κομποστοποίηση οργανικών υπολειμμάτων - Ανακύκλωση:

Δεν είναι μυστικό πια ότι μέσα σε 2 ανθρώπινες γενιές (60 χρόνια) μετατρέψαμε τον πλανήτη μας σε μια τεράστια χωματερή. Ο μύθος της ανακύκλωσης καταρρέει μπροστά στις καραβιές πλαστικών, τοξικών & πυρηνικών αποβλήτων που οι αναπτυγμένοι εξάγουν στις χώρες του τρίτου κόσμου. Κάθε 1 δευτερόλεπτο εξάλλου αδειάζει κάπου στον κόσμο ένα ολόκληρο φορτηγό από ρούχα, αφόρετα ή μισοφθαρμένα, μη ανακυκλώσιμα! Το life-style σκοτώνει τη γη. Το 70% περίπου των παραγόμενων προϊοντων δεν είναι παρά υλικά συσκευασίας! Για να μη μιλήσουμε για τα τεχνολογικά σκουπίδια (υπολογιστές, κινητά, γκάτζετς, κλπ.) Για να μη μιλήσουμε για τα πυρηνικά σκουπίδια, τα ληγμένα εργοστάσια παραγωγής πυρηνικής ενέργειας που από μόνα τους συνιστούν ένα πυρηνικό «ατύχημα» διαρκείας. Η παραπάνω σειρά (με bold γράμματα) και σε καταληκτικό στάδιο η καύση σε εργοστάσια τελευταίας τεχνολογίας των όποιων υπολειμμάτων είναι η μόνη λύση για τα παραγόμενα σκουπίδια. Ας θυμόμαστε ότι είμαστε το μόνο ον πάνω στη γη που παράγει σκουπίδια. Η μείωση παραγωγής-κατανάλωσης είναι ένα σίγουρο προαπαιτούμενο.

• Επανατοπικοποίηση – όχι παγκοσμιοποίηση: Σήμερα ο βιοπαραγωγικός χώρος που αναλογεί σε κάθε άνθρωπο του πλανήτη είναι 2,2 εκτάρια ενώ η γη διαθέτει μόνο 1,8 εκτάρια για τον καθένα μας. Από το 18ο αιώνα και μετά αυξάνουμε γοργά το οικολογικό μας αποτύπωμα, ενώ το 1960 μας ήταν απαραίτητο το 70% του πλανήτη, το 1999 ανέβηκε στο 120% και πολλές εκτιμήσεις μιλάνε για 200% το 2050! Με άλλα λόγια καταναλώνουμε πόρους και ζούμε πάνω από τις δυνατότητές μας !

Εκτός από την υπερ-παραγωγή και υπερ-κατανάλωση το μοντέλο διαβίωσης επιβάλλει τη διαρκή αύξηση των μεταφορών & μετακινήσεων πάνω στη γη με αποτέλεσμα περεταίρω αύξηση του οικολογικού αποτυπώματος. Η παγκοσμιοποίηση έφερε φτηνά προϊόντα και στο τελευταίο νοικοκυριό των δυτικών χωρών καταστρέφοντας τα εργατικά νοικοκυριά των φτωχών «τριτοκοσμικών» χωρών (φτώχεια, υπερ-εκμετάλλευση, παιδική εργασία & πορνεία), λεηλατώντας το φυσικό περιβάλλον (δάση, ορυκτός πλούτος, κάθε είδους πρώτες ύλες για τη βιομηχανία), υποδουλώνοντας όλο το ζωικό & φυτικό βασίλειο και μετατρέποντάς το σε χρηστικές αξίες για τον αφέντη (west) homo sapiens. Είναι επιτακτική η ανάγκη της τοπικοποίησης ξανά των οικονομιών, της παραγωγής & της κατανάλωσης, ώστε να μειωθούν οι μεταφορές εμπορευμάτων & ανθρώπων.

• Συνεργατικά όχι ανταγωνιστικά μοντέλα οικονομικών σχέσεων
• Αρμονική συμβίωση με την υπόλοιπη βιόσφαιρα
• Πραγματική δημοκρατία - αυτοδιαχείριση

Τα 3 παραπάνω στοιχεία είναι προϋποθέσεις αλλά και αποτελέσματα της εφαρμογής στην πράξη των προηγούμενων βασικών μέτρων για από-ανάπτυξη. Δεν θα επεκταθώ ιδιαίτερα σε αυτά, είναι ίσως πιο αυτονόητα από τα προηγούμενα.

Αποτελούν όλα τα παραπάνω μια ρεαλιστική πρόταση; Ένας τέτοιος κόσμος είναι εφικτός; Ένας τέτοιος κόσμος αντίκειται στην υπάρχουσα τάξη πραγμάτων ή μήπως αντίκειται και στην ανθρώπινη φύση; Ένας τέτοιος κόσμος είναι άραγε ένας άπιαστος παράδεισος που ανήκει μόνο στην ονειρική σφαίρα;

Είναι ο καπιταλισμός και το ιδεολόγημα της ανάπτυξης ο μόνος δρόμος που αναπόφευκτα έχει απομείνει στην ανθρωπότητα να βαδίσει;

Η απάντηση είναι προφανής για τον γράφοντα μιας και καταπιάστηκε με ένα τέτοιο ζήτημα.

Αργά ή γρήγορα, πριν καταστραφεί ο κόσμος μας από τις ασθένειες του καπιταλισμού ή μετά την καταστροφή του, ο παραπάνω στοιχειωδώς περιγραφόμενος δρόμος της από-ανάπτυξης θα είναι και ο μόνος δρόμος.

Επειδή Οικονομία χωρίς Οικολογία δεν υφίσταται.

Επειδή Άνθρωπος και Φύση είναι Ένα.

Επειδή τελικά …. «Θάλασσα λανθασμένη δε γίνεται» (ΜΑΡΙΑ ΝΕΦΕΛΗ του Οδυσσέα Ελύτη)

Θεοδόσης Βρανάς, καθηγητής οικονομικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Διαβάστε επίσης:

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ – Κάρλος Τάιμπο

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΟ-ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ – Γ.Κολέμπας, Γ.Μπίλλας

SAPIENS – Γιουβάλ Χαράρι

Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΚΑΜΠΗ - Φρίτγιοφ Κάπρα

ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ: Η ΜΕΓΑΛΗ ΧΙΜΑΙΡΑ – Κώστας Βεργόπουλος

Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ – Τζωρτζ Σόρος

ΣΟΚ ΚΑΙ ΔΕΟΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ Δ.Ν.Τ. – Ναόμι Κλάιν

Ο ΑΤΛΑΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ – Monde Diplomatique (2008)

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΤΡΕΛΟΚΟΜΕΙΟΥ – Κρις Χάρμαν

ΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ – Ρόμπερτ Χάιλμπρόνερ

ΖΗΣΕ ΑΓΡΙΑ ΚΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ! – Γιούτα Ντίτφουρτ

Η ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ – Λάιαλ Γουάτσον

ΑΧΥΡΕΝΙΑ ΣΚΥΛΙΑ – Τζων Γκρέι

Με προφανή κίνδυνο να χαρακτηριστούμε ελιτιστές, δεν μπορούμε να μην αντιλαμβανόμαστε και να υποκρύπτουμε τη διαπίστωση πως η κοινωνία μας βρίσκεται σε  βαθιά ύπνωση. Ένα από τα πολλά περιστατικά που αποδεικνύει του λόγου το αληθές, είναι οι μηδενικές στην πράξη αντιδράσεις που παρατηρούνται σχετικά με την προγραμματισμένη έρευνα για υδρογονάνθρακες που θα διεξαχθεί σε ένα τεράστιο τόξο που εκτείνεται κατά μήκος ολόκληρης της Δυτικής Ελλάδας – που ξεκινάει από την Κέρκυρα και καταλήγει στην Κρήτη

Και όλα αυτά τη στιγμή που η χρήση των ορυκτών καυσίμων έχει αποδεδειγμένα τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος και ενοχοποιείται για την υπερθέρμανση του πλανήτη, θέτοντας σε κίνδυνο τη συνέχιση της ζωής όλων των ειδών, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου. Και μάλιστα σε μία χώρα που αφενός στηρίζει την οικονομία της στον τουρισμό και αφετέρου – λόγω των ιδιαίτερων κλιματολογικών συνθηκών – έχει όλα τα εφόδια να προχωρήσει σε μια ανάπτυξη των ήπιων μορφών ενέργειας. Γιατί, προφανώς, εάν θέλουμε να απελευθερωθούμε από την εξάρτηση των καυσίμων, δε μας μένει άλλος δρόμος από τις ήπιες μορφές ενέργειας.

Επειδή πολλοί από όσους κάνουν ανακύκλωση, δεν είναι σίγουροι για το ποια υλικά ανακτυκλώνονται και ποια όχι, αντιγράψαμε αυτό το χρήσιμο άρθρο από την Huffpost και το αναδημοσιεύουμε

Αν και πάρα πολλοί από μας ανακυκλώνουμε σε καθημερινή βάση, εντούτοις ακολουθούμε λάθος βήματα, με αποτέλεσμα να πηγαίνει χαμένη η όλη προσπάθεια.

Υπάρχουν υλικά, τα οποία ναι μεν προέρχονται από ανακυκλώσιμα υλικά, αλλά δεν ανακυκλώνονται και πρέπει να τα τοποθετούμε στους συμβατικούς κάδους σκουπιδιών. Να επισημάνουμε πως λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, τα τοποθετούμε στους μπλε κάδους, με αποτέλεσμα να κάνουμε κακό στο περιβάλλον.

Οπως το να πετάμε λερωμένες συσκευασίες ή σπασμένα γυαλιά , λάθη, που στην ουσία εμποδίζουν, την όλη διαδικασία.

Η χώρα μας δυστυχώς δεν δείχνει και το καλύτερο της πρόσωπο όταν έχει να κάνει με το θέμα της ανακύκλωσης. Σύμφωνα με την έρευνα της Infobank Helestat (euractiv), μπορεί να έχουμε βελτιωθεί σαν χώρα τα τελευταία χρόνια στον συγκεκριμένο τομέα, παρ′ όλα αυτά, είμαστε ακόμα σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τις άλλες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Βρισκόμαστε δηλαδή στην 22η θέση ανάμεσα στις 28 χώρες. Για να γίνουμε πιο κατανοητοί, η Ελλάδα ανακυκλώνει το 16% των απορριμάτων της, όταν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έχουν επιδόσεις της τάξης του 70%. Το πρόβλημα είναι ακόμα πιο σοβαρό αν αναλογιστεί κανείς πως η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης κάνει λόγο για το 50% των οικιακών απορριμάτων έως το 2020.

Κάποιες απλές αλλά σημαντικές διευκρινήσεις:

 A.  Οι λερωμένες συσκευασίες δεν ανακυκλώνονται ενώ δημιουργούν σοβαρό πρόβλημα στην διαδικασία διαχωρισμού των υπόλοιπων ανακυκλώσιμων υλικών.

Οι συσκευασίες που περιέχουν υπολείμματα από φαγητό, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται από τα ταχυφαγεία, με πιο κλασικό παράδειγμα τα κουτιά πίτσας, αν δεν μπορούν να καθαριστούν πλήρως, τότε πρέπει να επιλέγουμε τους κανονικούς κάδους απορριμάτων.

Οι συσκευασίες πρέπει να ρίχνονται στην ανακύκλωση άδειες και καθαρές. Μπορούμε, για παράδειγμα, να σκουπίσουμε ένα κεσεδάκι γιαουρτιού ή να το ξεπλύνουμε με λίγο νερό. Αυτό ισχύει και για τις συσκευασίες τετραπάκ.

B.  Τα σπασμένα γυαλιά δεν ανακυκλώνονται

Μπορεί το γυαλί σαν υλικό να είναι ανακυκλώσιμο και να έχει θέση στον γνωστό σε όλους μας μπλέ κάδο, θα πρέπει όμως να θυμόμαστε πως ο διαχωρισμός όλων των υλικών γίνεται από ανθρώπους. Συνεπώς η ρίψη σπασμένων γυαλιών στους κάδους δεν βοηθάει, αντιθέτως αποτελεί σοβαρό κίνδυνο τραυματισμού για τους εργαζόμενους.

Γ. Μικρά κομμάτια χαρτιού

Τα μικρά χαρτάκια δυσχεραίνουν το έργο της διαλογής και συνήθως καταλήγουν στις χωματερές. Γι’ αυτό, καλό είναι να μη σκίζουμε τα χαρτιά πριν τα ρίξουμε στον κάδο, απλώς τα τσακίζουμε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το βρεγμένο χαρτί όπως και το λερωμένο - λαδωμένο ΔΕΝ έχουν θέση στους μπλέ κάδους, καθώς όχι μόνο δεν ανακυκλώνονται, αλλά αχρηστεύουν και τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά. Επίσης, χαρτί που έχει βραχεί ακόμη και αν στεγνώσει δεν ανακυκλώνεται.

Δ.  Συσκευασίες

Η συσκευασία που τυλίγουν τα τυριά, τα αλλαντικά και το κρέας στα σουπερμάρκετ και η οποία αποτελείται, από δύο υλικά, (χαρτί, ζελατίνη) ανακυκλώνεται, αλλά θα πρέπει να διαχωρίσουμε τα δύο αυτά υλικά, πριν τα ρίξουμε στον μπλε κάδο. Θα πρέπει όμως να θυμόμαστε πως, η συσκευασία φελιζόλ που χρησιμοποιείται στα κρέατα, ΔΕΝ ανακυκλώνεται, καθώς είναι ιδιαίτερα εύφλεκτο. Τέλος, καλό είναι να συμπιέζουμε, να τσακίζουμε και να διπλώνουμε όσες συσκευασίες μπορούμε.

Ε. CD / DVD / Βιντεοκασέτες

Στους μπλε κάδους πετάμε μόνο τις θήκες των CD και DVD. Δυστυχώς, τα ίδια τα CD και τα DVD δεν ανακυκλώνονται προς το παρόν στην Ελλάδα. Παρότι κατασκευάζονται κατά κύριο λόγο από αλουμίνιο, τα ψηφιακά δισκάκια ή οι παλιές μας βιντεοκασέτες περιέχουν πολλές προσμείξεις, καθιστώντας αδύνατη την ανακύκλωση τους. 

ΣΤ.  Πλαστικά

Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι πως ναι μεν τα περισσότερα από τα πλαστικά ανακυκλώνονται, εντούτοις υπάρχουν κάποια που χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση και ΔΕΝ έχουν θέση στους μπλέ κάδους. Αυτά είναι: καλαμάκια, μαχαιροπίρουνα, σακούλες βιοδιασπώμενες ή φωτοδιασπώμενες (έχουν ημερομηνία λήξης και θρυμματίζονται), πιστωτικές κάρτες, στικάκια μνήμης - usb, κάρτες sim, πλαστικά έπιπλα.

Να μην ξεχνάμε να ξεβιδώνουμε τα καπάκια καθώς οι περισσότεροι φορείς δεν τα δέχονται. Για αυτό πρέπει να πετάμε τα πλαστικά μπουκάλια χωριστά στους κάδους ανακύκλωσης.

Οσο για τις κρεμάστρες από σύρμα, πριν οδηγηθούν στους κάδους απορριμάτων, αφαιρούμε το πλαστικό κάλυμμα.

Ζ. Αφρολέξ

 Το αφρολέξ, το οποίο είναι παράγωγο του πετρελαίου και ιδιαίτερα εύφλεκτο, ΔΕΝ έχει θέση στους μπλέ κάδους, καθώς θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνο για τα περισσότερα κέντρα ανακύκλωσης.

Η. Κεραμικά

 Τα κεραμικά ΔΕΝ ανακυκλώνονται.

Θ.  Όχι δεμένες σακούλες

Θα πρέπει να θυμόμαστε να ρίχνουμε τις συσκευασίες στον μπλε κάδο «χύμα» και όχι μέσα σε δεμένες σακούλες. Αδειάζουμε λοιπόν το περιεχόμενο και τις πλαστικές και χάρτινες σακούλες που χρησιμοποιήσαμε για την συλλογή των αντικειμένων, μπορούμε, επίσης, να τις ρίχνουμε στον κάδο μετά τη χρήση τους.

Ι. Ηλεκτρικές Συσκευές

Τις μικρές ηλεκτρικές συσκευές μπορούμε να τις ανακυκλώσουμε στα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών, σε σούπερ μάρκετ και σε συμβεβλημένα δημοτικά σημεία. Σε αρκετές περιπτώσει τα καταστήματα ηλεκτρικών ειδών προσφέρουν εξαιρετικές προσφορές σε περίπτωση που τους επιστρέψουμε μία παλιά μας συσκευή.

ΙΑ. Μπαταρίες

Τις μπαταρίες που χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση ΔΕΝ πρέπει να τις πετάμε ούτε στους συμβατικούς κάδους, ούτε στους μπλέ κάδους. Οι άδειες μπαταρίες συλλέγονται και διαχειρίζονται ξεχωριστά. Υπάρχουν οι κάδοι με την επωνυμία ΑΦΗΣ, τους οποίους βρίσκουμε σε δήμους, καταστήματα, σούπερ μάρκετ, σχολεία, δημόσιους φορείς, ξενοδοχεία, κατασκηνώσεις. Στους συγκεκριμένους κάδους τοποθετούμε όλες τις μπαταρίες μίας χρήσης ή και τις επεναφορτιζόμενες αρκεί να μην ξεπερνούν σε βάρος τα 1.500 γραμμάρια. Δεν έχει σημασία αν προέρχονται από κινητά. υπολογιστές, κάμερες. Αν τύχει και είναι ενσωματωμένες με το προϊόν, τότε ΔΕΝ κάνουμε χρήση του κάδου της ΑΦΗΣ.

ΙΒ. Μαύρο πλαστικό

Το μαύρο πλαστικό, αυτό που χρησιμοποιείται από τα ταχυφαγεία εν είδη σκεύους, όπως και από τα σούπερ μάρκετ ΔΕΝ ανακυκλώνεται και ΔΕΝ πρέπει να ανακατεύεται με τα άλλα ανακυκλώσιμα υλικά. 

Τέσσερα πράγματα που πρέπει να θυμόμαστε:

1. Δεν πετάμε στον κάδο τα υλικά συσκευασίας μέσα σε δεμένες σακούλες, αλλά τα ρίχνουμε χύμα.
2. Δεν πετάμε ποτέ κοινά σκουπίδια στους μπλε κάδους ανακύκλωσης.
3. Κλείνουμε τους κάδους, για να προστατεύσουμε τα ανακυκλώσιμα υλικά από τη βροχή.
4. Αποφεύγουμε τις συσκευασίες μίας χρήσης.

“Η περίπτωση του Γραμματικού είναι αποκαλυπτική. Αποκαλύπτει μια αλήθεια. Ότι το σημερινό σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων παράγει σκάνδαλα. Όπως αυτό της χωροθέτησης του ΧΥΤΑ Γραμματικού πάνω σε ρέμα”  Ρένα Δούρου, από τα παλιά, από τα ξεχασμένα

Ερώτηση με θέμα «Απαράδεκτη η απόπειρα λειτουργίας του ΧΥΤΑ Γραμματικού» κατέθεσαν προς τους υπουργούς Εσωτερικών Περιβάλλοντος και Ενέργειας οι βουλευτές του ΚΚΕ Θανάσης Παφίλης, Γιάννης Γκιόκας, Λιάνα Κανέλλη και Χρήστος Κατσώτης.

Το πλήρες κείμενο της Ερώτησης έχει ως εξής:

«Σε συνέχεια των επαναλαμβανόμενων βροχοπτώσεων, μεταξύ άλλων και στην ΒΑ Αττική, παίρνοντας υπόψη και το απαράδεκτο γεγονός της μεταφοράς για ένα διάστημα απορριμμάτων στο ΧΥΤ"Υ" Γραμματικού, επανερχόμαστε για πολλοστή φορά στο ζήτημα της προφανούς ακαταλληλότητας του χώρου, ως χώρου διάθεσης αποβλήτων/υπολειμμάτων. Ήδη μια μεγάλη ποσότητα ρυπασμένων βροχοστραγγισμάτων έχει παραχθεί, μέρος των οποίων, αυτά που πλεονάζουν της χωρητικότητας της δεξαμενής αποθήκευσης, εύλογο είναι να καταλήγουν μέσω του εφαπτόμενου ρέματος στην παραλία στο Σέσι και να ρυπαίνουν, συγχρόνως, κατά τη διαδρομή τους τον υδροφόρο ορίζοντα. Το φαινόμενο είναι προφανές ότι επιδεινώνεται και από το γεγονός πως σε συνθήκες στασιμότητας του έργου δεν διασφαλίζονται οι συνθήκες επαρκούς επεξεργασίας και όσων ακόμη στραγγισμάτων υποβάλλονται σε επεξεργασία.

Επισημαίνουμε δε και το γεγονός ότι τα διατεθέντα απορρίμματα - υπολείμματα του ΚΔΑΥ Κορωπίου όπως έγινε γνωστό - προσομοιάζουν, όπως και των άλλων ΚΔΑΥ της Αττικής, περισσότερο με σύμμεικτα λόγω του υψηλού ποσοστού ξένων προσμίξεων που περιέχουν, σχεδόν το 50% της τροφοδοσίας των ΚΔΑΥ. Συνεπώς καμία σχέση δεν έχουν, ως προς τη σύσταση και την ποιότητά τους, με τα υπολείμματα της οψέποτε μονάδας βιοξήρανσης (πολύ λιγότερα και με μεγαλύτερο ποσοστό αδρανών), για τα οποία είχε αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά ο ΧΥΤ"Υ", κατά παράβαση, πάντως, πλήθος περιβαλλοντικών όρων και προϋποθέσεων.

Παραβιάστηκε, ακόμη, και ο απαγορευτικός όρος, που έθεσε το ΣτΕ όταν είχε αποφανθεί υπέρ της συνέχισης του έργου (παρακάμπτοντας την αρνητική γνωμοδότηση της αρμόδιας Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος - ΕΥΠΕ), σύμφωνα με τον οποίο ο ΧΥΤ"Υ" Γραμματικού οφείλει να δέχεται, αποκλειστικά και μόνο, τα υπολείμματα της οικείας μονάδας βιοξήρανσης. Απαράδεκτη, έτσι κι αλλιώς, αφού στόχος της ήταν να προετοιμάζει για καύση μια εισερχόμενη ποσότητα απορριμμάτων 127.500 τον/έτος.

Μα οι παρανομίες δεν σταματούν εδώ:

Όπως είναι γνωστό με την ΚΥΑ 50743/2017 (ΦΕΚ 4432 Β’/15.12.17) μια θαλάσσια περιοχή του Νότιου Ευβοϊκού έκτασης 521.630 στρ. περιλήφθηκε στο δίκτυο των περιοχών Νατούρα 2000 ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας - ΖΕΠ (Κωδ. GR2420016, α/α 236). Ο συνυπογράφων την ΚΥΑ αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, περιφρουρώντας για λογαριασμό της κυβέρνησης μέχρις εσχάτων την καταστροφική για το περιβάλλον χωροθέτηση του ΧΥΤ"Υ", φρόντισε να σταματήσει το βορειοδυτικό όριο της ενταχθείσας περιοχής λίγα μέτρα πριν την εκβολή στη θάλασσα του ρέματος που διατρέχει το χώρο. Ενώ μέχρι εκεί το όριο ταυτιζόταν με την ΒΑ ακτογραμμή της Αττικής, επίμαχο σημείο το όριο αποφεύγει την εκβολή με μια ξαφνική κυκλική καμπύλη "που βγάζει μάτι"!

Πρόκειται για μια κίνηση απελπισίας, που αποκαλύπτει άλλη μια φορά το πώς εννοούν και εφαρμόζουν ο ΣΥΡΙΖΑ και οι "οικολόγοι" πολιτικοί του σύμμαχοι τις θεωρίες τους περί προστασίας περιβάλλοντος. Σε κάθε όμως περίπτωση, η εμφανής αυτή λαθροχειρία καθόλου δεν τους απαλλάσσει και από αυτές ακόμη τις ελάχιστες, γενικόλογες και εντέλει υποκριτικές προβλέψεις της ευρωενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας. Όπως πχ την υποχρέωση των κρατών-μελών "να αποφύγουν στις ζώνες προστασίας … τη ρύπανση ή τη φθορά των οικοτόπων, καθώς και τις επιζήμιες για τα πτηνά διαταράξεις … επίσης να αποφύγουν τη ρύπανση ή τη φθορά των οικοτόπων και έξω από τις ζώνες προστασίας" (άρθ. 4, παρ.4 Οδηγ.79/409/ΕΟΚ).

Αυτό που αποκαλύπτεται από τα παραπάνω είναι ότι η κυβέρνηση, υποχρεωμένη από τα πράγματα να αναγνωρίσει τη σπουδαία οικολογική σημασία του Ν. Ευβοϊκού, δυναμιτίζει ταυτόχρονα στην πράξη κάθε έννοια προστασίας ενός σημαντικού μέρους του. Όλοι φυσικά γνωρίζουν ότι τα στραγγίσματα του ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ, αυξημένα κατά περιόδους λόγω και κλιματικής αλλαγής, όταν εκβάλουν στη θάλασσα μέσω του ρέματος που τον διατρέχει, θα διαχυθούν και στην "προστατευόμενη" κατά τα άλλα, πλην παρακείμενη, Ζώνη Ειδικής Προστασίας ωθούμενα και από τα θαλάσσια ρεύματα. Με την παραλία στο Σέσι, χώρο θερινής αναψυχής των λαϊκών στρωμάτων και σημαντικό θαλάσσιο οικότοπο, να αποτελεί ένα από τα άμεσα θύματα.

Όσο για τα οικονομικά στοιχεία υλοποίησης του έργου, αποκαλύπτουν το διπλά "αμαρτωλό", αντιλαϊκό χαρακτήρα του. Πρόκειται για ένα ΧΥΤ"Υ" πραγματικού κόστους 35 εκ. ευρώ περίπου, που θα δέχεται κατά μέγιστο 23.255 τον/έτος "υπολειμμάτων". Για το σύνολο των ΧΥΤΥ (μαζί και του Γραμματικού) το ΠΕΣΔΑ προβλέπει δαπάνη 50 εκ. ευρώ για ποσότητα υπολειμμάτων 414.090 τον/έτος. Δηλαδή για τον ΧΥΤ"Υ" Γραμματικού, που θα δέχεται μόνο το 5,6% της συνολικής ποσότητας των υπολειμμάτων θα ξοδευτεί (μαζί με την τελική αποπληρωμή του έργου) το 70% της συνολικής δαπάνης για όλους μαζί τους ΧΥΤΥ (!!!).

Στην επίδοση αυτή, πέρα από την προφανή αναξιοπιστία του ΠΕΣΔΑ, συνέβαλε, μεταξύ άλλων, και το γεγονός ότι η αρχική σύμβαση είχε εκτιναχθεί ήδη το 2018 από τα 19 εκατ. ευρώ στα 33,34 εκατ. ευρώ, με τις αναθεωρήσεις να εκτινάσσονται εν μέσω κρίσης στα 5,1 εκατ. ευρώ, δηλ. 30 φορές υψηλότερη από αυτήν της αρχικής σύμβασης (0,17 εκατ.). Και αυτό σε μια περίοδο (2005 ως και 2017), όπου ο ''γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή'' αυξήθηκε κατά 22%! Δηλαδή, η αναθεώρηση τιμών "έτρεξε" με ρυθμό 136 φορές ταχύτερο από αυτόν του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή! Ζήτημα το οποίο και άλλη φορά βουλευτές του ΚΚΕ έφεραν στη Βουλή με Ερώτηση αλλά απάντηση δεν έλαβαν.

Και όλα αυτά, για ένα ΧΥΤ"Υ" που προκειμένου να λειτουργήσει, σύμφωνα πάντα με το ΠΕΣΔΑ, θα πρέπει πρώτα να λειτουργήσει η οικεία μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων (ΜΕΑ), της οποίας ακόμη και ο χρόνος δημοπράτησής της δεν έχει προσδιοριστεί, στο περίπου έστω. Μέχρι τότε θα παραμένει χρόνια εκτεθειμένος, σύμφωνα πάντα με το ΠΕΣΔΑ, στις καιρικές συνθήκες φθοροποιές για τις υποδομές του. Που σημαίνει ότι κυβέρνηση και περιφερειακή αρχή σπαταλούν δεκάδες εκατομμύρια, που τα στερούν από έργα που έχει άμεση ανάγκη η λαϊκή οικογένεια, για να τροφοδοτήσουν τα κέρδη της κοινοπραξίας των επιχειρηματικών ομίλων του υπόψη έργου.

Ταυτόχρονα ο έτοιμος πλέον ΧΥΤΑ αποτελεί και ένα πολύτιμο για την κυβέρνηση απόθεμα χώρου, καταστροφικό για το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής των λαϊκών στρωμάτων της περιοχής, σε περίπτωση που η "βόμβα" του ΧΥΤΑ Φυλής "σκάσει" στα δικά της χέρια, νωρίτερα απ’ ό,τι σχεδίαζε.

Με όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνεται άλλη μια φορά ότι η περίπτωση του ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ Γραμματικού αποτελεί ένα εμβληματικό παράδειγμα υπέρ της διαπίστωσης ότι αποκλειστικό κριτήριο για το σχεδιασμό των μεγάλων έργων από το κράτος της αστικής τάξης είναι τα κέρδη του κεφαλαίου ενώ η προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής μένει μονίμως "στα αζήτητα".

Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις, σκέψεις και εκτιμήσεις ΕΡΩΤΩΝΤΑΙ οι κ. υπουργοί:

Εάν προτίθεται η κυβέρνηση να ενεργήσει για την άμεση απομάκρυνση των απορριμμάτων που έχουν αποτεθεί στο ΧΥΤΑ, με προοπτική να αξιοποιηθούν οι υποδομές του και οι δρόμοι πρόσβασης σ’ αυτόν για χρήσεις πολιτισμού, αθλητισμού και αναψυχής των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.

Εάν θεωρεί ότι συνάδει με τις απαιτήσεις προστασίας της ΖΕΠ Ν. Ευβοϊκού η λειτουργία του ΧΥΤ"Υ" Γραμματικού με το διερχόμενο από αυτόν ρέμα να εκβάλλει δίπλα στο όριο της ΖΕΠ.

Εάν θεωρεί αποδεκτές τις προαναφερθείσες υπερβάσεις του έργου, μεταξύ των οποίων και το θηριώδες ύψος των αναθεωρήσεων εν μέσω κρίσης;».

 «Φοβοῦ τοὺς Δαναοὺς καὶ δῶρα φέροντας» 

Πάντα οι Δαναοί θα φέρνουν δώρα και πάντα οι Τρώες θα ξεγελιούνται. Άλλωστε η μεγάλη μάζα, αυτή η εκκωφαντικά σιωπηρή πλειοψηφία έχει αποδείξει ότι δε χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να ελεγχθεί και να χειραγωγηθεί. Το παιχνίδι είναι παλιό και δοκιμασμένο. Θα εμφανιστεί ο μεγάλος «ευεργέτης», θα εξαγοράσει και θα χειραγωγήσει συνειδήσεις και θα μπορέσει να κάνει ήσυχα τη δουλειά του.

Τα “Ελληνικά Πετρέλαια”, λοιπόν, άρχισαν να μοιράζουν δώρα στην Κεφαλονιά και στην Ιθάκη. Πατώντας πάνω σε πραγματικά προβλήματα που οφείλονται στην ανυπαρξία του κράτους και την αδυναμία του να στηρίξει τις δομές του, η εταιρεία βρήκε την ευκαιρία να παραστήσει τον ευεργέτη. Θέλοντας να προλειάνει το έδαφος, να αμβλύνει τις αντιδράσεις και να εξαγοράσει συνειδήσεις ενόψει της έναρξης των εξορύξεων στο Ιόνιο, εμφανίζεται ως μεγάλος χορηγός μοιράζοντας πετρέλαιο στα σχολεία και ιατρικό εξοπλισμό στα Κέντρα Υγείας των δύο νησιών.

Στην τελετή δωρεάς παρίστανται, ως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις, οι τοπικοί άρχοντες. Φωτογραφίζονται, αποκτούν τα χρήσιμα λεπτά διασημότητας και δεν παραλείπουν να ευχαριστήσουν τη φιλεύσπλαχνη εταιρεία : «Σ’ ευχαριστούμε, ω εταιρεία, που ανιδιοτελώς και ανυστερόβουλα ευεργετείς τα νησιά μας»

“Κάνε το καλό και ρίξτο στο γιαλό”, έλεγε μια παλιά παροιμία. Παραφράζοντάς την και προσαρμόζοντάς την στη σημερινή εποχή, θα μπορούσαμε να πούμε “Κάνε το καλό και κάνε μια εξόρυξη»

Το λανθασμένα και υποτιμητικά αποκαλούμενο ρέμα του Βαλανάρη είναι ένα από τα τελευταία Αττικά ποτάμια που υπάρχουν κοντά στην Αθήνα και εξακολουθεί να αντέχει, παρά τις τεράστιες επεμβάσεις που έχει υποστεί το περιβάλλον γύρω του. Το ποτάμι ξεκινάει από τα υψώματα της Μαυρηνόρας στη νότια Πεντέλη, κινείται αρχικά νότια και στη συνέχεια φεύγει ανατολικά όπου δημιουργεί το ρέμα της Ραφήνας σε μια διαδρομή 16 περίπου χιλιομέτρων. Το ποτάμι έχει νερό όλο το χρόνο και στο μέσο της διαδρομής του, στο ύψος του Ντράφι, δημιουργεί έναν καταρράκτη ύψους 6 μέτρων. Η σταθερή του ροή είναι αυτή που καθιστά τον Βαλανάρη αληθινό και πανέμορφο ποταμό

Το ποτάμι του Βαλανάρη διέρχεται ανάμεσα από τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς του Ντραφίου, του Άγιου Σπυρίδωνα και της Διώνης, κάτι που το καθιστά εμπόδιο στην ανάπτυξη και άλλων, καταστροφικών για το περιβάλλον, οικοδομικών σχεδιασμών. Ως εκ τούτου, παρά το καθεστώς προστασίας και την ανακήρυξή του ως "ρέμα ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας", το ποτάμι αυτό βρίσκεται διαρκώς υπό απειλή.

Συναντήσαμε το ποτάμι στο ύψος του πρώτου περιπτέρου στο Ντράφι. Με αδιάβροχες μπότες ή με σανδάλια και σορτσάκια, περπατήσαμε σχεδόν μέσα στο νερό, διανύοντας δύο περίπου χιλιόμετρα, μέσα από ένα μικρό και πανέμορφο φαράγγι, μέχρι να συναντήσουμε τον καταρράκτη

Η διαδρομή έγινε στα τέλη Μαΐου και το ποτάμι είχε αρκετό νερό, όπως μπορούμε να δούμε. Στο τέλος, φτάσαμε στον καταρράκτη όπου απολαύσαμε τα κρύα και ορμητικά νερά του.

Καταπατητές. Όνομα βαρύ σαν την ιστορία του τόπου μας. Άλλοι με χρυσόβουλα, άλλοι με την «αξία» τους. Σε αυτούς αναφέρεται το «Κτηματολόγιον», ένα επιθεωρησιακό τραγούδι σε σύνθεση του Άγγελου Μαρτίνου. Ερμηνεύει ο Πέτρος Κυριακός και φωνογραφήθηκε το 1931. Τα ονόματα που αναφέρονται είναι ονόματα καταπατητών της εποχής

«Το κάθε ελληνικό γρασίδι ανήκει στον Ιασονίδη

όλα με γεια του, με χαρά του, να ζήσει λίγο μ’ ευμάρεια

τα έχει από τον μπαμπά του σαν ήταν στην Καισάρεια

και το Θησείο, αδερφάκια με το ναό και τα πευκάκια

του Τσεριμώκου είναι τα σέα για να το κάνει βουστάσιο

το ’χε νοικιάσει απ’ το Θησέα πριν το ενοικιοστάσιο

ως και του Στρέφη το νταμάρι μωρέ μυστήρια πράματα

που είν’ της Αθήνας το καμάρι,

ε, λοιπόν είναι του Εμμανουηλίδη και το ’χει ήδη η κλίκα του

την εποχή το πήρε εκείνη από τη Φρύνη για προίκα του

και τα μνημεία μας τα αρχαία με την Ακρόπολη παρέα

τα έχει ντιπ καταδικά του ρε, ο Αρτζόγλου ο μερακλής

τα ’χε γραμμένα στο όνομά του ο μακαρίτης ο Περικλής»

Μπορούμε να ακούσουμε το τραγούδι εδώ