Καταπατητές. Όνομα βαρύ σαν την ιστορία του τόπου μας. Άλλοι με χρυσόβουλα, άλλοι με την «αξία» τους. Σε αυτούς αναφέρεται το «Κτηματολόγιον», ένα επιθεωρησιακό τραγούδι σε σύνθεση του Άγγελου Μαρτίνου. Ερμηνεύει ο Πέτρος Κυριακός και φωνογραφήθηκε το 1931. Τα ονόματα που αναφέρονται είναι ονόματα καταπατητών της εποχής

«Το κάθε ελληνικό γρασίδι ανήκει στον Ιασονίδη

όλα με γεια του, με χαρά του, να ζήσει λίγο μ’ ευμάρεια

τα έχει από τον μπαμπά του σαν ήταν στην Καισάρεια

και το Θησείο, αδερφάκια με το ναό και τα πευκάκια

του Τσεριμώκου είναι τα σέα για να το κάνει βουστάσιο

το ’χε νοικιάσει απ’ το Θησέα πριν το ενοικιοστάσιο

ως και του Στρέφη το νταμάρι μωρέ μυστήρια πράματα

που είν’ της Αθήνας το καμάρι,

ε, λοιπόν είναι του Εμμανουηλίδη και το ’χει ήδη η κλίκα του

την εποχή το πήρε εκείνη από τη Φρύνη για προίκα του

και τα μνημεία μας τα αρχαία με την Ακρόπολη παρέα

τα έχει ντιπ καταδικά του ρε, ο Αρτζόγλου ο μερακλής

τα ’χε γραμμένα στο όνομά του ο μακαρίτης ο Περικλής»

Μπορούμε να ακούσουμε το τραγούδι εδώ

Τον Οκτώβριο του 2008 ο Λόρδος Ron Oxburg, πρώην πρόεδρος της εταιρείας πετρελαιοειδών Shell, προέβη σε μια ωμή δήλωση-διαπίστωση που στοιχειώνει τον κόσμο του 21ου αιώνα. «Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι δεν πρόκειται να ανακαλύψουμε καμία σημαντική ποσότητα φθηνού πετρελαίου. Οποιαδήποτε νέα ποσότητα πετρελαίου θα είναι σημαντικά ακριβή». 

Το φάντασμα της έλλειψης φθηνού και άφθονου πετρελαίου πλανάται πλέον πάνω από την σύγχρονη δυτική βιομηχανική κοινωνία. Κάτι που στη διάρκεια του 20ου αιώνα αποτελούσε βεβαιότητα, ότι δηλαδή το πετρέλαιο θα είναι παντοτινά ρέον και φθηνό, στις μέρες μας κλονίζεται συθέμελα σκορπίζοντας ρίγη τρόμου από τους απλούς κατόχους ενός μικρού αστικού αυτοκινήτου μέχρι τους παγκόσμιους ενεργειακούς κολοσσούς. Στη διάρκεια του «αιώνα των άκρων» η δυτική κοινωνία, ως επί το πλείστον, εθίστηκε τόσο πολύ στη χρήση του πετρελαίου που πλέον να θεωρείται αδύνατη στο φαντασιακό του δυτικού ανθρώπου η πρόοδος χωρίς το «μαύρο χρυσό». Μάλιστα και οι αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία, θέλοντας να ακολουθήσουν τα σίγουρα χνάρια της δυτικής αναπτυξιακής πορείας στηρίζονται όλο και περισσότερο ενεργειακά σε ένα καύσιμο που τείνει στο…μηδέν! Όχι μόνο η παραγωγή ενέργειας αλλά και ένα αμέτρητο πλήθος ανέσεων και προϊόντων που ανέβασαν το δυτικό βιοτικό επίπεδο σε δυσθεώρητα ύψη εν συγκρίσει με τον υπόλοιπο κόσμο, σχετίζονται με την εκμετάλλευση των ιδιοτήτων αυτού του θαυματουργού μαύρου υγρού που η δημιουργία του χάνεται στα βάθη εκατομμυρίων ετών γεωλογικής δραστηριότητας. Τα πλαστικά που κατακλύζουν την καθημερινότητα μας, τα φυτοφάρμακα που εκτόξευσαν την αγροτική παραγωγή, τα αντιβιοτικά και βέβαια η αυτοκίνηση αποτελούν δημιουργήματα της χημείας του πετρελαίου. Μια χημεία που μας πήρε από το χεράκι ως δυτική κοινωνία και μας απάλλαξε από χιλιάδων ετών δυσκολίες, δημιουργώντας όμως παράλληλα και μια γκάμα νέων πρωτόγνωρων για το είδος μας προβλημάτων

Χάρτης των πετρελαιοπαραγωγών χωρών

Στα 1956 ένας γεωφυσικός που εργαζόταν για λογαριασμό της Shell ονόματι Κινγκ Χιούμπερτ, προέβη σε μια αξιοπρόσεκτη παρατήρηση που η πλειοψηφία του κόσμου του πετρελαίου αρχικά χλεύασε. Ο Χιούμπερτ παρατήρησε την πορεία εκμετάλλευσης ενός τυχαίου κοιτάσματος και κατέληξε πως σταδιακά η παραγωγή του μειώνεται από την άντληση και τις πιέσεις της αγοράς. Έτσι κάθε κοίτασμα ακολουθεί μια ανοδική πορεία αυξανόμενης παραγωγής αλλά από ένα σημείο και μετά η παραγωγή του μειώνεται μέχρι να εξαντληθεί πλήρως. Η θεωρία του περί κορύφωσης της παραγωγής (Peak oil theory) προέβλεπε ότι μεταξύ 1965 και 1970 η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ θα κορυφωνόταν για να ακολουθήσει μετά η πτωτική πορεία. Από τη στιγμή που το πετρέλαιο δεν ανανεώνεται αυτό σημαίνει ότι απλά…μειώνεται. Βέβαια μέσα στην πληθώρα ανέσεων και προϊόντων ο δυτικός άνθρωπος αδυνατεί να συλλάβει το αυταπόδεικτο. Τα τελευταία χρόνια όμως οι γεωλόγοι έχουν καταλήξει ως προς τη ορθότητα της θεωρίας του Χιούμπερτ και έχουν χωριστεί σε δυο μεγάλα στρατόπεδα, των αισιόδοξων που μιλούν για το τέλος του πετρελαίου περί το 2030-2035 και των απαισιόδοξων που κάνουν λόγο για εξάντληση των παγκόσμιων αποθεμάτων περί το 2015-2020… Πέρα από τις προσωπικές απόψεις καθενός τα στοιχεία είναι αμείλικτα και οι αριθμοί ενδεικτικοί του μεγέθους της απειλής για την παγκόσμια κοινωνία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της U.S. EnergyInformation Administration το 2012 οι 5 μεγαλύτεροι καταναλωτές ενέργειας, ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία και Ρωσία, κατανάλωναν περί τα 40 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου καθημερινά όταν η παγκόσμια κατανάλωση ανά ημέρα αγγίζει τα 80 εκατομμύρια βαρέλια. Η ίδια υπηρεσία υπολογίζει τα παγκόσμια αποθέματα στα 1,17 με 1,3 τρισεκατομμύρια βαρέλια. Το μόνο που χρειάζεται για τους υπολογισμούς και τους δύσπιστους είναι ένα…κομπιουτεράκι…!

Το καμπανάκι του κινδύνου για την εξάντληση του πετρελαίου άρχισε να χτυπά εκκωφαντικά ήδη από το 1966 όταν η Γερμανία έφτασε στην κορύφωση της παραγωγής της και ακολούθησαν, με μεγαλύτερο αντίκτυπο στην παγκόσμια παραγωγή και διάθεση, η Βενεζουέλα και οι ΗΠΑ στα 1970. Για τον παγκόσμιο πρωταθλητή στην κατανάλωση ενέργειας, τις ΗΠΑ, η κορύφωση της εγχώριας παραγωγής τους σε συνδυασμό με το εμπάργκο εξαγωγής πετρελαίου προς τις ΗΠΑ από τις χώρες μέλη του ΟΠΕΚ το 1973 εξαιτίας του αραβοϊσραηλινού πολέμου την ίδια χρονιά επιδείνωσε ακόμη περισσότερο την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας. Ήταν η χρονιά που για πρώτη φορά εμφανίζονταν ουρές χιλιομέτρων στα πρατήρια για λίγα γαλόνια καύσιμου καθώς και επιβολή πλαφόν στην κατανάλωση του. Η τιμή του «μαύρου χρυσού» στα χρηματιστήρια εκτοξεύτηκε από τα 10-12 δολάρια το βαρέλι στα 60 δολάρια το 1973. Αποτέλεσμα κερδοσκοπίας, εν μέρει, αλλά κυρίως λόγω της απλής λογικής εξέτασης των αριθμών. Το πετρέλαιο λιγοστεύει, το κόστος άντλησης του αυξάνει δυσθεώρητα και η τιμή του απογειώνεται. Επιπρόσθετα έπρεπε πλέον να αναζητηθεί σε περιοχές λιγότερο ή και καθόλου φιλικές προς τις ΗΠΑ και τις εταιρείες τους. Λίγο αργότερα και συγκεκριμένα στα 1979 η τιμή του χτυπάει «ταβάνι» στα 100 δολάρια ανά βαρέλι όταν στο Ιράν η επανάσταση των Αγιατολάχ εθνικοποιεί την πετρελαϊκή βιομηχανία και στερεί τις δυτικές αγορές από το φθηνό ιρανικό πετρέλαιο. Παρά το γεγονός ότι η τιμή του έπεσε την εικοσαετία 1981-2001, αποτέλεσμα κυρίως της βελτίωσης στην τεχνολογία άντλησης καθώς και στην ανακάλυψη κάποιων παραπάνω κοιτασμάτων σε υποθαλάσσιες περιοχές, η καμπύλη της τιμής του πετρελαίου στα 2005 ξαναπαίρνει την ανηφόρα και φτάνει μέχρι και τα 140 δολάρια το βαρέλι για να ισορροπήσει τα τελευταία χρόνια σταθερά πάνω από τα 100 δολάρια ανά βαρέλι.

Το καμπανάκι του κινδύνου για την εξάντληση του πετρελαίου άρχισε να χτυπά εκκωφαντικά ήδη από το 1966 όταν η Γερμανία έφτασε στην κορύφωση της παραγωγής της και ακολούθησαν, με μεγαλύτερο αντίκτυπο στην παγκόσμια παραγωγή και διάθεση, η Βενεζουέλα και οι ΗΠΑ στα 1970.

Όταν στα 1951 ο δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος του Ιράν Μουχάμαντ Μοσάντεκ εθνικοποίησε για πρώτη φορά τα κοιτάσματα του Ιράν η ακόρεστη Δύση παραδόξως κήρυξε εμπάργκο στο ιρανικό πετρέλαιο. Η απαγορευμένη λέξη για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου φαίνεται πως ήταν ανέκαθεν η «εθνικοποίηση». Η εκμετάλλευση με άλλα λόγια του ορυκτού πλούτου μιας υπανάπτυκτης χώρας προς το συμφέρον του λαού της πρώτιστα είναι ασύμβατη με τα δυτικά αποικιακά ειωθότα… Προς αποκατάσταση της παγκόσμιας οικονομικής τάξης η CIA εξετέλεσε άψογα το σχέδιο «Ajax» που σκοπό είχε την επιβολή του αρεστού στη Δύση Σάχη Παχλεβί ο οποίος και εγγυούταν την απρόσκοπτη εκμετάλλευση του ιρανικού πετρελαίου από τις δυτικές εταιρείες. Ένα μοτίβο που θα το δούμε να επαναλαμβάνεται κατά κόρον τη δεκαετία του ΄70 στις δημοκρατίες της «μπανανίας» στην Λατινική Αμερική με σκοπό να εκδιωχθούν σοσιαλιστικά καθεστώτα που το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να εθνικοποιούν τις πλουτοπαραγωγικές πηγές των χωρών τους. Η ενεργειακή πολιτική της Δύσης τότε χαρασσόταν από τις περιβόητες «εφτά αδερφές». Ο όρος επινοήθηκε από τον πρόεδρο της ιταλικής εταιρείας πετρελαίου Eni,  Enrico Mattei, και αναφερόταν στο παγκόσμιο καρτέλ που είχαν διαμορφώσει οι εφτά μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες από τα μέσα του ΄40 μέχρι και τα μέσα του ΄70 με σκοπό να μονοπωλήσουν την παραγωγή και τη διάθεση του «μαύρου χρυσού» στις αγορές. Αυτές ήταν τότε η Anglo-Persian  oil company, η Gulf oil, η Royal Dutch Shell, η Standard oil (California), η Standard oil of New Jersey (ESSO), η Standard oil  Co. of   New York  και  η Texaco. Η κυριαρχία τους κλονίστηκε όταν στα 1960 δημιουργήθηκε ο OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries) που σήμερα αποτελείται από 12 μέλη (Αλγερία, Αγκόλα, Ισημερινός, Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ, Λιβύη, Νιγηρία, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Βενεζουέλα). Παράλληλα η ανάδυση μεγάλων κρατικών πετρελαϊκών εταιρειών στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η βραζιλιάνικη Petrobras, μείωσε την εξάρτηση των αγορών από το ολιγοπώλιο των εφτά αδερφών.

Τεράστιας σημασίας οικολογικές καταστροφές συνέβησαν και συμβαίνουν στην προσπάθεια του homo economicus να αντλήσει και να μεταφέρει τον «μαύρο χρυσό» στις δυτικές αγορές.

Ο δυτικός κόσμος σταδιακά μπαίνει στη σφαίρα του στερητικού συνδρόμου. Η Ευρώπη είναι πλέον υποχρεωμένη να εισάγει πάνω από το 50% της ενέργειας που καταναλώνει, εξ ου και ο αυξημένος γεωπολιτικός ρόλος της Ρωσίας τα τελευταία 20 χρόνια αφού αποτελεί τον προνομιακό προμηθευτή φυσικού αερίου της Γηραιάς Ηπείρου. Αντίστοιχα οι ΗΠΑ μπορεί να επενέβησαν πολλάκις για την προστασία των… «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» σε Ιράκ, Αφγανιστάν και αλλού, όμως αφήνουν ανέγγιχτο το εξόχως συντηρητικό και απάνθρωπο καθεστώς των Ουαχαμπιτών Ισλαμιστών της Σαουδικής Αραβίας που αποτελεί και τον δικό τους προνομιακό ενεργειακό εταίρο. Πλέον με την έλλειψη του πολύτιμου υγρού να γίνεται εντονότερη η διεθνής πολιτική στρατιωτικοποιείται, όπως αποδεικνύουν και οι συνεχείς επεμβάσεις των δυτικών σε χώρες με στρατηγικά αποθέματα. Το Ιράκ ένιωσε πρώτο την αλλαγή στους κανόνες του παιχνιδιού ήδη από το 1991 και το 2003. Η Λιβύη και τα κοιτάσματα της μπήκαν στο στόχαστρο των Ευρωπαίων το 2011 ενώ και οι διαμάχες στη Συρία δεν είναι άσχετες με την χάραξη νέων ενεργειακών δρόμων προς τη Δύση. Η ουσιαστικότερη απειλή για τις ΗΠΑ δεν ήταν και δεν είναι ένας ημιπαράφρων τζιχαντιστής που κρύβεται στα βουνά του Αφγανιστάν ή οπουδήποτε αλλού. Ο χειρότερος εφιάλτης των ΗΠΑ είναι η διακοπή της τροφοδοσίας πετρελαίου στη Δύση και γι’ αυτό το λόγο έχει μπει σε μια λογική παγκόσμιας διαχείρισης του κινδύνου με το ΝΑΤΟ να αποτελεί το καλύτερο εργαλείο επιβολής. Ο Αραβοπερσικός κόλπος θα αποτελεί για πολλά χρόνια, όχι για εκατονταετίες πάντως…, το επίκεντρο της ενεργειακής πολιτικής των ΗΠΑ και των συμμάχων της, πολύ δε περισσότερο σήμερα που η πολιτική ελέγχου των καθεστώτων στην «πίσω αυλή» των ΗΠΑ  (Βενεζουέλα, Βολιβία) καθίσταται αβέβαιη. Η παγκόσμια εξάπλωση των στρατιωτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ εξυπηρετεί άρτια αυτό τον σκοπό, της απρόσκοπτης ροής πετρελαίου στις χώρες της Δύσης.

Στην στροφή του αιώνα πρέπει σαν είδος να κάνουμε μια στρατηγική επιλογή όσον αφορά τον τρόπο που θα παράγουμε την ενέργεια που χρειάζεται για την επιβίωση μας. Για πάνω από 150 χρόνια στηριχτήκαμε σε ένα καύσιμο που ναι μεν μας άνοιξε ένα πλήθος επιλογών και έλυσε χρόνια προβλήματα της ανθρωπότητας άλλα, φευ, στερεύει. Όταν οι επόμενες γενιές ρωτήσουν «τι το κάνατε τόσο πετρέλαιο;» η μόνη απάντηση θα είναι… «το κάψαμε»…!

Επιπρόσθετα σε παγκόσμιο επίπεδο οι επιπτώσεις της καύσης του πετρελαίου γίνονται αισθητές και στο περιβάλλον. Η βιομηχανική ανάπτυξη, που στον 19ο αιώνα τροφοδοτήθηκε από το κάρβουνο και στον αμέσως επόμενο από το πετρέλαιο, επέφερε ισχυρά πλήγματα στην παγκόσμια οικολογική ισορροπία. Η βόρεια και κεντρική Ευρώπη καθώς και οι ανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ πλήττονται από όξινη βροχή, αποτέλεσμα της καύσης για μετακίνηση, παραγωγή ηλεκτρισμού ή θέρμανση. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου εντείνεται πλανητικά οδηγώντας σε ερημοποίηση εκτεταμένες περιοχές και σε ακραία καιρικά φαινόμενα πρωτόγνωρα για τους ανθρώπους. Τεράστιας σημασίας οικολογικές καταστροφές συνέβησαν και συμβαίνουν στην προσπάθεια του homo economicus να αντλήσει και να μεταφέρει τον «μαύρο χρυσό» στις δυτικές αγορές. Οι εικόνες από την προσάραξη του Exxon Valdez με χιλιάδες τόνους πετρελαίου να μολύνουν τις ακτές της Αλάσκα το 1989 ή η έκρηξη στην πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου Deepwater Horizon της BP στον κόλπο του Μεξικού το 2010 με εκατομμύρια τόνους να χύνονται στη θάλασσα  διαγράφουν πεντακάθαρα το μέγεθος του κινδύνου για το πλανητικό οικοσύστημα. Επιπρόσθετα ο αγώνας των αναδυόμενων οικονομιών- γιγάντων, της Ινδίας και της Κίνας, για ανάπτυξη τροφοδοτείται αυξητικά από το πετρέλαιο σε μια προσπάθεια για κάλυψη της ψαλίδας σε σχέση με τη Δύση. Η αναδυόμενη μεσαία τάξη στην Κίνα αριθμεί περίπου 400 εκατομμύρια καταναλωτές που επί της παρούσης είναι σαφώς πιο οικονομικοί σε σχέση με τους αδηφάγους δυτικούς καταναλώνοντας μόλις 2 βαρέλια πετρελαίου ετησίως σε αντίθεση με τους Αμερικανούς που καταναλώνουν κατά κεφαλή ετησίως 34 βαρέλια και τους Ευρωπαίους που καταναλώνουν 11… Στηρίζοντας την ανάπτυξη τους ως επί το πλείστον στο πετρέλαιο οι αναπτυσσόμενες χώρες εμφανίζονται ανταγωνιστικά στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη αλλάζοντας τις παγκόσμιες ενεργειακές ροές διεκδικώντας φθηνή και άφθονη ενέργεια. Η αλήθεια των αριθμών δείχνει πως αν και οι Κινέζοι ομού μετά των Ινδών φτάσουν να καταναλώνουν το ίδιο με τους «καλομαθημένους» δυτικούς θα χρειαστούμε ως είδος άλλους δυο πλανήτες…

Και ούτω πως ο σύγχρονος άνθρωπος φτάνει στο κομβικότερο σημείο της βραχείας πορείας του πάνω στον πλανήτη. Το φάσμα της ενεργειακής έλλειψης σε λίγα χρόνια βαραίνει πάνω από τον ενεργοβόρο πολιτισμό του. Επί της παρούσης παρατηρούμε την διεθνή κοινότητα στην πάλη της για οικονομική ανάκαμψη, πάση θυσία, να βάζει σε δεύτερη μοίρα τα ενεργειακά και οικολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Η λογική της «fast track» ανάπτυξης, ιδίως για υπανάπτυκτες και αναπτυσσόμενες χώρες, λειτουργεί αποπροσανατολιστικά σε σχέση με την υπάρχουσα κατάσταση. Ιδιαίτερα για μικρές χώρες σε οικονομική κρίση το ενεργειακό πρέπει να μπαίνει σε μια πιο μακροπρόθεσμη βάση αειφορίας. Ένα μεγάλο μέρος των εσόδων των κρατών δαπανάται για την αγορά μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επιβαρύνοντας δυσανάλογα τον κρατικό προϋπολογισμό τους. Η μόνη ενδεδειγμένη και σε μεγάλο βαθμό δοκιμασμένη λύση για να αντιμετωπιστεί η μελλοντική ενεργειακή κρίση έγκειται στην στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Από τη δεκαετία του ΄50 η επιστημονική κοινότητα ενδιαφέρθηκε για τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας, αλλά η μονοπωλιακή θέση των πετρελαϊκών εταιρειών, καθώς και η τότε αφθονία του «μαύρου χρυσού» έβαλαν πίσω στα συρτάρια των εργαστηρίων ρηξικέλευθες ιδέες για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αποδοτικότερους και οικονομικότερους κινητήρες εσωτερικής καύσης και πλήθος άλλων εφευρέσεων που σκοπό είχαν να μειώσουν την εξάρτηση της ανθρωπότητας από τα μη ανανεώσιμα καύσιμα. Παράλληλα ο έλεγχος των πανεπιστημίων από τις «εφτά αδερφές» μέσα από δωρεές και χρηματοδοτήσεις εδρών δημιούργησαν μια εξαρτημένη επιστημονική κοινότητα αρτηριοσκληρωτική και κλειστή σε νέες ιδέες, έτοιμη να υπηρετήσει τα οικονομικά συμφέροντα των πετρελαϊκών εταιρειών. Παράλληλα η κατεστημένη τάξη πραγμάτων απαξίωσε και δυσφήμισε το οικολογικό κίνημα εν τη γενέσει του παρουσιάζοντας το ως εκτός πραγματικότητας, «χίπικο» ή απλώς ουτοπικό. Σήμερα οι πλέον ενδεδειγμένοι και δοκιμασμένοι τρόποι παραγωγής φθηνής και καθαρής ενέργειας αποτελούν ο άνεμος και ο ήλιος. Ειδικά για μικρές χώρες όπως η δική μας, η ενεργειακή απεξάρτηση από τα «βρώμικα» καύσιμα πρέπει να είναι εκ των ων ουκ άνευ αν θέλουμε να μιλάμε για οικονομική ανάπτυξη. Σε σχέση με τα υπερεργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που διανέμουν την παραγόμενη ενέργεια σε όλη την επικράτεια η ηλιακή και αιολική ενέργεια ανοίγουν νέους ορίζοντες στην αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας χτυπώντας την έντονη αστικοποίηση που δημιούργησε στον 20ο αιώνα τα ενεργειακά βαμπίρ των μητροπόλεων.Το παράδειγμα της χώρας μας είναι ενδεικτικό του μυωπικού τρόπου προσέγγισης των ενεργειακών αναγκών μιας χώρας. Παράλληλα πολλές χώρες, όπως η Ισλανδία, έχουν καταφέρει να δαμάσουν τη γεωθερμική ενέργεια για θέρμανση και ηλεκτροπαραγωγή. Η πυρηνική ενέργεια παρότι για πολλά χρόνια αποτελούσε την απάντηση σε όλα τα ενεργειακά μας προβλήματα μετά το Τσερνομπίλ και τη Φουκουσίμα δείχνει το πραγματικό της πρόσωπο. Επιπρόσθετα τα καύσιμα που χρησιμοποιούν τα πυρηνικά εργοστάσια δημιουργούν τα πλέον επικίνδυνα απόβλητα, τα οποία ειρήσθω εν παρόδω δεν ξέρουμε ακόμη τι να τα κάνουμε και τα στοιβάζουμε απλώς κατά χιλιάδες τόνους συνήθως μέσα σε γρανιτένια βουνά ευελπιστώντας ότι οι επόμενες γενεές θα επιλύσουν το πρόβλημα… Άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Βραζιλία έχουν εδώ και λίγα χρόνια ξεκινήσει εντατικά ένα πρόγραμμα παραγωγής αιθανόλης και βιοκαυσίμων από την καλλιέργεια καλαμποκιού και ζαχαρότευτλου. Πράγματι η αιθανόλη, ειδικά για τους κινητήρες εσωτερικής καύσης είναι μια καλή λύση, αφού και η απόδοση τους διατηρείται ενώ το κατάλοιπο που εκλύεται στο περιβάλλον είναι μόνο νερό! Το μόνο πρόβλημα εδώ έγκειται στο γεγονός ότι προκειμένου να παραχθεί ένα βαρέλι βιοκαυσίμου δαπανώνται δέκα συμβατικού… Το πλέον υποσχόμενο καύσιμο του μέλλοντος αποτελεί το υδρογόνο αφού είναι άφθονο στο σύμπαν και δεν δημιουργεί κατάλοιπα. Ειδικά στην αυτοκίνηση οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν προχωρήσει αρκετά ενθαρρυντικά στην εφαρμογή της νέας αυτής τεχνολογίας σε νέας γενιάς αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν ενεργειακές κυψέλες υδρογόνου.

Το πλέον υποσχόμενο καύσιμο του μέλλοντος αποτελεί το υδρογόνο αφού είναι άφθονο στο σύμπαν και δεν δημιουργεί κατάλοιπα. Ειδικά στην αυτοκίνηση οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν προχωρήσει αρκετά ενθαρρυντικά στην εφαρμογή της νέας αυτής τεχνολογίας σε νέας γενιάς αυτοκίνητα που χρησιμοποιούν ενεργειακές κυψέλες υδρογόνου.

Στην στροφή του αιώνα πρέπει σαν είδος να κάνουμε μια στρατηγική επιλογή όσον αφορά τον τρόπο που θα παράγουμε την ενέργεια που χρειάζεται για την επιβίωση μας. Για πάνω από 150 χρόνια στηριχτήκαμε σε ένα καύσιμο που ναι μεν μας άνοιξε ένα πλήθος επιλογών και έλυσε χρόνια προβλήματα της ανθρωπότητας άλλα, φευ, στερεύει. Όταν οι επόμενες γενιές ρωτήσουν «τι το κάνατε τόσο πετρέλαιο;» η μόνη απάντηση θα είναι… «το κάψαμε»…! Το τέλος της εποχής του πετρελαίου θα επιφέρει σε παγκόσμιο επίπεδο κοινωνικές ανακατατάξεις πρωτόγνωρες για την γενιά μας, από τον τρόπο που κινούμαστε, ντυνόμαστε, τρεφόμαστε, γενικά στον τρόπο διαβίωσης. Φανταστείτε μόνο πόσο θα επηρεαστούν οι διατροφικές μας συνήθεις όταν τα τρόφιμα δεν θα έχουν τρόπο να μεταφερθούν στα υπερμάρκετ των μητροπόλεων και εκατομμύρια κάτοικοι θα αντιμετωπίζουν το φάσμα της πείνας. Ή τι θα απογίνουν τα δισεκατομμύρια αυτοκίνητα που εν ριπή οφθαλμού θα καταστούν άχρηστα. Επί της παρούσης η κοινωνία επιλέγει τον στρουθοκαμηλισμό και την εθελοτυφλία. Οι γιγαντιαίες εταιρείες πετρελαίου δεν επιθυμούν επ΄ ουδενί να χάσουν το ενεργειακό μονοπώλιο που απολαμβάνουν στον πλανήτη. Διασκεδάζουν τους προβληματισμούς και κατευθύνουν τις πολιτικές ηγεσίες σύμφωνα με τα συμφέροντα τους τα οποία δεν συμπίπτουν ούτε κατ΄ ελάχιστον με τα αιτήματα και τις ανάγκες του κόσμου. Έχουν δε φτάσει σε τέτοιο σημείο υποκρισίας που συστήνουν οι ίδιες περιβαλλοντικούς και οικολογικούς οργανισμούς… Στο πρόσφατο βιβλίο του «η Τρίτη βιομηχανική επανάσταση» ο Τζέρεμυ Ρίφκιν αφού εξετάζει τις επιπτώσεις και τα όρια του σύγχρονου πολιτισμού του πετρελαίου προτείνει πέντε αλληλοεξαρτώμενους πυλώνες για αειφόρο ανάπτυξη που θα αποτελέσουν την απαρχή μια νέας οικονομίας και βιομηχανίας, της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης. Πρώτα συστήνει τη στροφή στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Έπειτα προτείνει τη μετατροπή των κατοικιών σε μικρούς ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς που θα παράγουν επιτόπου την ενέργεια που χρειάζονται από τον ήλιο ή τον άνεμο ή ένα συνδυασμό εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Παράλληλα η αξιοποίηση της τεχνολογίας του υδρογόνου θα επιτρέψει την αποθήκευση της έξτρα παραγόμενης ενέργειας σε ενεργειακές κυψέλες. Η χρήση δε της διαδικτυακής τεχνολογίας, κατά τον Ρίφκιν, θα μπορούσε να αποτελέσει το εργαλείο ώστε να δημιουργηθεί ένα διαδικτυακό σύστημα ηλεκτροδότησης σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω του οποίου το πλεόνασμα της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα μέρος θα μπορεί να διοχετεύεται σε όλες τις ηπείρους. Τέλος προτείνει το πλέον αυτονόητο με την αντικατάσταση του σημερινού στόλου οχημάτων με ηλεκτροκίνητα ή με οχήματα τεχνολογίας υδρογόνου. Δεν είναι τυχαίο ότι το 1996 μόλις η General Motors είδε την εμπορική επιτυχία του ηλεκτροκίνητου μοντέλου της αποφάσισε να…σταματήσει την παραγωγή του!

του Μανώλη Πλούσου , από τον Ερανιστή

O Roger Waters των Pink Floyd για μια φορά ακόμη ξεχώρισε από τη μεγάλη μάζα των καλλιτεχνών που, ενώ λένε πως κάνουν τέχνη για την τέχνη προκειμένου να δικαιολογήσουν την αποστασιοποίησή τους από τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα, στην πραγματικότητα κάνουν τέχνη για τη μάσα και είναι διατεθειμένοι να πουλήσουν τα πάντα σε οποιονδήποτε.

“Στο έσχατο βάθος η αισθητική και η ηθική συμπίπτουν”,  σύμφωνα με τον Αυστριακό φιλόσοφο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν. Θα προσθέταμε, δε, ότι και τα δύο προϋποθέτουν μια πνευματικότητα. Αισθητική χωρίς ηθική και χωρίς πνευματικότητα, δεν νοείται· όσο και αν προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο, η τηλεόραση και η σύγχρονη βιομηχανία ομορφιάς.

Άλλοι τρεις νεκροί προστέθηκαν χθες στη μακάβρια λίστα των θυμάτων μιας διαρκώς κλιμακούμενης και διαχεόμενης βίας. Είναι τόσο συχνές πλέον οι επιθέσεις με όπλα και οι δολοφονίες, ώστε είδηση θα αποτελέσει αν υπάρξει κάποια ημέρα χωρίς ένα τέτοιο έγκλημα

 Χθες ήταν Πρωταπριλιά σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Στην Ελλάδα είναι κάθε μέρα.

Στην Ελλάδα που έχει πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη και υπουργό Ανάπτυξης τον Άδωνι Γεωργιάδη, γιατί να μην παριστάνει το δημοσιογράφο ένας Φουρθιώτης; Στην Ελλάδα που έχει υπουργό Προστασίας του Πολίτη το Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, γιατί να μην απασχολούνται πέντε αστυνομικά περιπολικά προκειμένου να προσέχουν έναν Φουρθιώτη; Στην Ελλάδα που αθωώνει τους Μαρινάκηδες και δέρνει τα παιδιά της στους δρόμους και στις πλατείες, γιατί να μη διατάζει ένας Φουρθιώτης τους αστυνομικούς να συλλάβουν ένα φωτογράφο που προσπαθούσε να κάνει τη δουλειά του; Στην Ελλάδα που η μόνη αξία που αναγνωρίζει είναι το χρήμα, γιατί μην κάνει μηνύσεις ένας Φουρθιώτης εναντίον οποιουδήποτε; 

Και, τέλος πάντων, ποιος είναι αυτός ο Φουρθιώτης; Σε μιαν άλλη Ελλάδα, δε θα υπήρχε ο Φουρθιώτης και ούτε θα χαραμίζαμε το χρόνο μας για να μιλήσουμε γι‘ αυτόν. Δυστυχώς, αυτή είναι η Ελλάδα μας. Δεν είν΄ οι κάμποι, ούτε τα ψηλά βουνά, όπως έλεγε κάποτε ο ποιητής. Αυτά μας άφησαν χρόνους. Τους κάμπους τους μολύναμε και τα ψηλά βουνά τα γεμίζουμε με ανεμογεννήτριες. Η σημερινή Ελλάδα είναι ο Φουρθιώτης, είναι ο Χρυσοχοΐδης, είναι ο Άδωνις, είναι ο Κυριάκος. Η σημερινή Ελλάδα είναι τα σκουπίδια που παράγει. Άχρηστα ακόμη και για ανακύκλωση, κάτι σαν τα σύμμεικτα απορρίμματα.

Και όλοι γνωρίζουμε πως δείγμα του επιπέδου πολιτισμού μιας κοινωνίας είναι και τα σκουπίδια της

Το ημερολόγιο μπορεί να γράφει Νοέμβριος του 2020, αλλά η μηχανή του χρόνου της σημερινής κυβέρνησης δουλεύει ακατάπαυστα και μας πηγαίνει πίσω ολοταχώς. Αυτή τη στιγμή πρέπει να βρισκόμαστε γύρω στο 1978. Είναι απόγευμα, γύρω στις 6. Όλη η οικογένεια βρίσκεται γύρω από την τηλεόραση. Σε λίγο θα αρχίσει να προβάλλεται η εβδομαδιαία εκπομπή του Στρατού «Επί των Επάλξεων». Σήμερα θα μάθουμε για μια ακόμη νίκη του εθνικού στρατού στο Γράμμο και στο Βίτσι έναντι των αναρχοκομμουνιστοσυμμοριτών. Τώρα, πόσο εθνικός ήταν ένας στρατός που καθοδηγούνταν και εξοπλιζόταν από Αμερικανούς και από Εγγλέζους και είχε στις τάξεις του χιλιάδες ταγματασφαλίτες συνεργάτες των Γερμανών, μόνο οι δεξιοί εθνικόφρονες μπορούν να μας το εξηγήσουν. Όπως, επίσης, καλό θα ήταν να μας εξηγήσουν γιατί ανακατεύουν την Παναγία και τη χριστιανική διδασκαλία της αγάπης με στρατούς, με πολέμους και εθνικιστικές ονειρώξεις

Και, όμως, ούτε τρολιά είναι, ούτε fake news. Η είδηση που κυκλοφορεί αυτές τις ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ένα κωμικό βίντεο που μπλέκει την Παναγία με τον Κολοκοτρώνη και με τον Ίκαρο, όσο και να μην το πίστευαν οι περισσότεροι, είναι αληθινή. Το βίντεο είναι πραγματικό και προβλήθηκε πάνω στην πρόσοψη του κτηρίου της Βουλής στα πλαίσια, λέει, του εορτασμού της ημέρας των Ενόπλων Δυνάμεων

Ένα πολεμοχαρές αλλά συνάμα κωμικό, μέσα στην κακογουστιά του, βίντεο  που μας γύρισε πίσω στις παλιές καλές μέρες της ΥΕΝΕΔ με τις αλήστου μνήμης στρατιωτικές εκπομπές της, με μία αισθητική βγαλμένη απευθείας από τις γιορτές της Χούντας στο καλλιμάρμαρο Στάδιο. Στο βίντεο αυτό παρακολουθήσαμε , μη δυνάμενοι να πιστέψουμε πως είναι αληθινό, να ανακατεύονται γλυκά, ανέμελα και απροβλημάτιστα η αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο, η Βρεφοκρατούσα Παναγιά, οι καμπάνες, τα αμερικανικά F16, οι γαλλικές φρεγάτες και τα γερμανικά Leopard.

«Εθνικό, είναι ό,τι είναι αληθινό» έγραψε ο ποιητής. Και δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο αληθινό από την απέραντη βλακεία μας

Σήμερα οι Τούρκοι δεν θα εκδώσουν νέα Navtex, αλλά ούτε και εμείς θα απαντήσουμε με αντι-Νavtex. Σήμερα δεν θα βγει το Oruc Reis να κάνει βόλτες, αλλά και ούτε κάποια ελληνική φρεγάτα θα το παρακολουθεί. Σήμερα οι Τούρκοι δεν θα κάνουν δηλώσεις για τη Γαλάζια Πατρίδα, αλλά ούτε και εμείς για το ελληνικότητα του Αιγαίου. Σήμερα δε θα γίνουν παραβιάσεις του εναέριου χώρου, αλλά και ούτε και αερομαχίες. Σήμερα δε θα μιλήσει κανείς ούτε για δώδεκα μίλια, ούτε για υφαλοκρηπίδα, ούτε για ΑΟΖ

Σήμερα, κλαίνε αυτοί που έχασαν τους ανθρώπους τους και από τις δύο μεριές και οι κυβερνήσεις των δύο χωρών, έστω και για λίγο, θα το βουλώσουν. Θα κάνουν πως λυπούνται για τις απώλειες των ανθρώπων τους και θα στείλουν τους Χαρδαλιάδες στις πληγείσες περιοχές για να δείξουν πως νοιάζονται και πως έχουν τον έλεγχο. Θα στείλει συλλυπητήρια τηλεγραφήματα η μία κυβέρνηση στην άλλη και θα δηλώσει πρόθυμη να αποστείλει βοήθεια στο γείτονα. Θα βγούνε οι δημοσιογράφοι και θα πουν περίλυποι πως η συμφορά δεν έχει σύνορα.

Ας μη γελιόμαστε όμως. Αυτή η αβροφροσύνη δε θα κρατήσει  για πολύ. Μόλις κλείσουν οι τάφοι, τα σκυλιά του πολέμου θα βρεθούν και πάλι στην αγαπημένη τους θέση. Στρατιωτικοί, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, ειδικοί αναλυτές θ’ αρχίσουν πάλι να γαβγίζουν. Η μια μεριά θα κατηγορεί την άλλη για προκλητικότητα, για παραβιάσεις, για παράλογες απαιτήσεις. Κι οι δυο μεριές μαζί θα κατηγορούν αυτόν που θα προτείνει διάλογο και συμβιβασμό για ενδοτισμό και προδοσία. Και, βέβαια, καμία μεριά δε θα φταίει. Θα φταίει η άλλη μεριά

Οι κυβερνήσεις των χωρών, αντί να ασχοληθούν με το πώς θα κάνουν τη ζωή των λαών τους καλύτερη, θα παραγγείλουν νέα όπλα συνεχίζοντας το φαύλο κύκλο. Ο αφιονισμένος όχλος, αντί να αναζητήσει την ειρήνη, θα κραυγάζει για πόλεμο. Οι παπάδες κι από τις δύο μεριές, αντί να παλέψουν για την ειρήνη και την αγάπη, θα ρίχνουν λάδι στη φωτιά

Θεριό είν’ ο άνθρωπος, λέει ο Καζαντζάκης. Μερικές φορές όμως, μάλλον με ένα ασήμαντο μυρμήγκι μοιάζει

Πολλοί συμπολίτες μας βρήκαν κάπως θολά τα χθεσινά μέτρα που ανακοινώθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Για να διευκολύνουμε τους συμπολίτες μας αυτούς στην κατανόηση των μέτρων αλλά και για να συμβάλλουμε κι εμείς στην προσπάθεια που καταβάλλει η κυβέρνησή μας, αποφασίσαμε να τα εκλαϊκεύσουμε μέσω ενός καθημερινού παραδείγματος, ώστε να μην επιδέχονται πλέον καμίας παρερμηνείας

Ας πούμε, λοιπόν, ότι πεινάσατε και θέλετε να αγοράσετε ένα κουλούρι από το φούρνο. Βγαίνετε λοιπόν από το σπίτι και αμέσως φοράτε τη μάσκα. Μπαίνετε στο αυτοκίνητο και βγάζετε τη μάσκα. Βγαίνετε από το αυτοκίνητο, βάζετε τη μάσκα. Με τη μάσκα μπαίνετε στο φούρνο, αγοράζετε το κουλούρι και βγαίνετε έξω.

Εδώ υπάρχουν δύο ενδεχόμενα.

Α) Αν δεν πεινάτε τόσο πολύ, μπορείτε να φάτε το κουλούρι στο σπίτι σας. Μπαίνετε λοιπόν στο αυτοκίνητο, βγάζετε τη μάσκα και βάζετε μπρος τη μηχανή. Βγαίνετε από το αυτοκίνητο, βάζετε τη μάσκα και μπαίνετε στο σπίτι σας. Βγάζετε τη μάσκα και τρώτε το κουλούρι. Μια χαρά

Β) Αν πεινάτε πολύ, πάλι υπάρχει λύση: Μπαίνετε στο αυτοκίνητο, βγάζετε τη μάσκα και τρώτε άφοβα το κουλούρι μέσα στο άσυλο που σας προσφέρει το αυτοκίνητό σας, το οποίο εκτός από όχημα μεταφοράς και χώρος ερωτικών περιπτύξεων μετατρέπεται πλέον και σε free mask zone, σε χώρο άμασκης, αν μας επιτρέπετε το νεολογισμό, αναπνοής

Αν, τώρα, δεν έχετε αυτοκίνητο, τότε πρέπει όλες οι κινήσεις σας να γίνουν με μάσκα. Εκτός αν, μόλις βγείτε από το σπίτι, αρχίσετε να τρέχετε μέχρι το φούρνο. Αν σας σταματήσει κάποιος έλεγχος της αστυνομίας, μπορείτε να πείτε πως εκείνη τη στιγμή αθλείστε. Για να γίνετε βέβαια πιστευτοί, καλό είναι να φοράτε ανάλογη αθλητική περιβολή

Αν, παρόλα αυτά, είστε άτυχοι και σας βρει η 12η και 30’ στο δρόμο, υπάρχει λύση και γι αυτό. Σταματάτε αμέσως εκεί που βρίσκεστε. Κατασκηνώνετε και διανυκτερεύετε ελπίζοντας να μην κινήσετε την προσοχή. Στην τελική, κάντε τον άστεγο. Και μην ανησυχείτε, κανείς δεν έρχεται να βοηθήσει και να περιμαζέψει έναν άστεγο. Μόλις τώρα πάει 5 η ώρα, μπορείτε να τα μαζεύετε και να αρχίσετε να τρέχετε αν δεν έχετε ή δε θέλετε να φορέσετε μάσκα

Απλό δεν είναι; Προς τι η γκρίνια και η κοροϊδία, λοιπόν;

 Αν αποσυνθέσεις την Ελλάδα,

στο τέλος θα δεις να σου απομένουν

μια Κεραμέως, μία Μενδώνη,

ένας Ιερώνυμος, ένας Κυριάκος,

ένας Άδωνις, ένας Βελόπουλος και μια Παναγιωταρέα.

Που σημαίνει: Αλίμονο  (helas στα γαλλικά)