Την ώρα που γράφεται η παρούσα ανάρτηση, μηχανήματα του αναδόχου του έργου διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας έχουν εισβάλλει στο ποτάμι ξεκινώντας τις εργασίες καταστροφής του. Είναι πράγματι οδυνηρή η εικόνα της βαρβαρότητας και της αναισθησίας μπροστά στο τείχος επιχειρημάτων για τον αποτρόπαιο χαρακτήρα της επέμβασης. Ο άνθρωπος δείχνει να συμμορφώνεται στα αναπτυγμένα κράτη, με την ανάγκη της ένταξης των κατασκευών του σε Natural Based Solutιons (επιλογές βασισμένες στη φυσική τάξη και συμβατές με την ίδια τη Φύση θα το αποδίδαμε για την καλύτερη κατανόηση). Στην τριτοκοσμική (με την αρνητική έννοια του όρου) Ελλάδα, δείχνουμε να "μην ιδρώνει το αυτί μας". Η Ελλάδα πιστή και υπάκουη σε συμφέροντα άσχετα με το κοινό καλό και το δημόσιο συμφέρον, επαναλαμβάνει λάθη που για την υπόλοιπη Ευρώπη είναι ένα κακό παρελθόν.

Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν σήμερα ενώ ακόμα δεν έχει εκδικαστεί η δεύτερη προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Κατά παράβαση κάθε λογικής, ακόμα και αυτής που θέλει να είναι προσκολλημένη στην τυπολατρία και σε διαδικασίες. Αυτή είναι η εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας, η εικόνα ενός κράτους που ζει 200 χρόνια πίσω από τον πραγματικό χρόνο. Και όλα όσα ισχυρίζονται οι εξουσίες περί δήθεν εκσυγχρονισμού και προόδου, καταρρέουν μπροστά στην αποτρόπαια εικόνα των πράξεων.

Ξαναδημοσιεύουμε σήμερα το βίντεο από το Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα των ΗΠΑ και τον καθηγητή Jason Vogel για τη διαχείριση των ποτάμιων ροών εκεί. Για να καταλάβουμε το πόσα χρόνια πίσω μας έχουν σπρώξει  τα συμφέρονται και οι μικρονοϊκοί της αδίστακτης εξουσίας

Ο δήμαρχος της Ραφήνας επιχείρησε να παραπλανήσει κόσμο με φωτογραφίες του Ληθαίου ποταμού των Τρικάλων, παραλείποντας να αναφέρει τις βασικότατες διαφορές του με το μεγάλο ποτάμι της Ραφήνας. Εδώ, μέσω των γεφυρών του ποταμού,  ξεναγούμαστε στο αστικό κομμάτι του Ληθαίου (το μόνο εγκιβωτισμένο σε συνολικά 6 χιλιόμετρα μαζί με τις συνδέσεις οικισμών μέσω των γεφυρών) και εξηγούμε την παραπλάνηση που επιχειρήθηκε από τον δήμαρχο της Ραφήνας

Ο Ληθαίος είναι παραπόταμος του Πηνειού, έχει μήκος 36 χλμ., πηγάζει από υψόμετρο 500 μέτρων στα Αντιχάσια όρη και εκβάλλει τα νερά του στην Πηνειό, λίγο έξω από τα Τρίκαλα. Είναι ένα ποτάμι που χωρίζει την πόλη στα δύο. Επιπλέον πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους ποταμούς στην Ελλάδα που διασχίζουν πόλη, με τις όχθες του να ενώνονται μεταξύ τους με συνολικά δώδεκα γέφυρες. Οι περισσότερες έχουν δημιουργηθεί για να χρησιμοποιούνται από τους πεζούς, με την κεντρική που ενώνει τον πεζόδρομο της Ασκληπιού με την κεντρική πλατεία να χρονολογείται από το 1888 και να έχει κατασκευαστεί από Γάλλους μηχανικούς. Ο πεζόδρομος της Ασκληπιού είναι το meeting point για την πόλη, με πολλά καταστήματα εστίασης και άλλα.

Η διευθέτηση του Ληθαίου και η απολύτως καμία σχέση της με τη Ραφήνα και τον φόνο του ποταμού της

Η διευθέτηση του εντός του αστικού ιστού είχε σαν αφορμή τη μεγάλη πλημμύρα του 1907. Μετά από μια δυνατή καταιγίδα τα νερά του ποταμού φούσκωσαν και πήραν μαζί τους 150 κατοίκους των Τρικάλων, οι οποίοι έχασαν την ζωή τους. Εντός της πόλης των Τρικάλων, το ποτάμι διευθετήθηκε και οι όχθες του επενδύθηκαν με σκληρά υλικά. Αυτό όμως μέσα στον αστικό ιστό, σε ένα μήκος περίπου 5,2 χιλιομέτρων (μαζί με τα τμήματα που εξυπηρετούν γέφυρες σύνδεσης με οικισμούς) από τα 36 του συνολικού του μήκους. Αν κάναμε μία αναγωγή με το ποτάμι της Ραφήνας, συνολικού μήκους 17 χιλιομέτρων, εκ των οποίων μόνο το 1,5 κινείται σε αστικό ιστό, η διευθέτηση του θα έπρεπε να περιοριστεί σε 14% (με πρότυπο τον Ληθαίο) δηλαδή σε 2.350 μέτρα το πολύ. Το ποτάμι της Ραφήνας όμως προβλέπεται από μία μελέτη που δείχνει να έχει άλλους στόχους, να εγκιβωτιστεί με ποικίλους τρόπους στο σύνολο του μήκους του. Δηλαδή σε 15 χιλιόμετρα και ακόμα 2 από τον παραπόταμο του, τον Βαλανάρη. Σύνολο δηλαδή 17 χιλιόμετρα. Συνεπώς πρόκειται για έναν χειρισμό που ΟΥΔΕΜΙΑ ΣΧΕΣΗ έχει με τον Ληθαίο ποταμό και κάθε πιθανή συσχέτιση, όπως αυτή που επιχειρήθηκε πρόσφατα από τον δήμαρχο της Ραφήνας είναι μόνο για να παραπλανήσει όσους δεν έχουν επισκεφτεί ποτέ την πόλη των Τρικάλων και παράλληλα δεν έχουν ιδέα και για το υδρογραφικό δίκτυο του ποταμού της Ραφήνας.

Να σημειώσουμε εδώ πως τα έργα του Ληθαίου δεν είναι έργα που έγιναν για την υποστήριξη της διέλευσης μεγάλων δρόμων, και ενός βαρέως τύπου συγκοινωνιακού δικτύου. Έγιναν σε εντελώς διαφορετικό πνεύμα και για την επίτευξη ενός εντελώς διαφορετικού σκοπού, από εκείνον ο οποίος καθορίζει τις παρεμβάσεις στο ποτάμι της Ραφήνας. Αν τα έργα στο αστικό τμήμα του Ληθαίου κοσμούν μία πόλη, τα έργα στο ποτάμι της Ραφήνας θα εξαφανίσουν, αν όχι την ίδια την πόλη με τη βίαια υποβάθμιση του κλίματος της,  σίγουρα θα ταπεινώσουν έως αφανισμού το βιοτικό της επίπεδο.

Οι γέφυρες του Ληθαίου. 

 Μέσα στο δομημένο περιβάλλον από το οποίο διέρχεται ο Ληθαίος. 12 γέφυρες έχουν κατασκευαστεί τα τελευταία σχεδόν 300 χρόνια για τη σύνδεση των δύο τμημάτων της πόλης, που τη χωρίζει το ποτάμι. Διαβάζουμε για τις γέφυρες του Ληθαίου, στον ιστότοπο του δήμου Τρικκαίων. Παρακαλούμε διαβάζοντας την ανάρτηση, να έχετε στον νου σας την πόλη της Ραφήνας και συνδυάζοντας την με τις εικόνες, κρίνετε αν μπορεί κανείς να συγκρίνει τις δύο εντελώς ανόμοιες, μορφολογικά και λειτουργικά, περιπτώσεις.

Η κεντρική γέφυρα των Τρικάλων

1. Η Κεντρική Γέφυρα

Η κομψότατη και ιστορική μεταλλική γέφυρα αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη των Τρικάλων. Κατασκευάστηκε το 1886 από Γάλλους μηχανικούς και αποτέλεσε ξεχωριστό έργο για την εποχή του με την αρχιτεκτονική της αρμονία και την αισθητική της με αποτέλεσμα να ανάγεται σε ένα μνημείο διαχρονικής αξίας, ενώνοντας την παλαιά με την νέα πόλη. Η σιδερένια γέφυρα στο διάβα της ζωής της έζησε πολλά γεγονότα και αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη ενώ είναι η μοναδική σιδερένια που απέμεινε.

Οι Άγγλοι, στην προσπάθειά τους να ανακόψουν την προέλαση των Γερμανών, αποπειράθηκαν να την ανατινάξουν το 1941, όπως και τις υπόλοιπες, αλλά δεν το κατάφεραν. Παλιότερα στη θέση της υπήρχε ένα μικρό ξύλινο γεφυράκι. Αν η γέφυρα της Μαρούγκενας ήταν το σημείο, που έσμιγε η κοσμική ζωή με την εμπορική δραστηριότητα, η κεντρική γέφυρα ήταν το σημείο που χώριζε την αστική από τη λαϊκή τάξη. Σήμερα εξυπηρετεί μόνο τους πεζούς.

Το έτος 1996 η Ελληνική πολιτεία κήρυξε τη γέφυρα ιστορικό διατηρητέο μνημείο με το σκεπτικό… «ότι αποτελεί αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα μεταλλικής γέφυρας του τέλους του περασμένου αιώνα στην περιοχή, απαραίτητο για την μελέτη της ιστορίας και της εξέλιξης της Βιομηχανικής Αρχιτεκτονικής, επίσης δε, είναι σημαντικό σημείο αναφοράς άμεσα συνδεδεμένο με τις μνήμες των κατοίκων της περιοχής.»

Η γέφυρα του αγίου Κωνσταντίνου

2. Η γέφυρα του αγίου Κωνσταντίνου

Το γεφύρι του Αγίου Κωνσταντίνου υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα και ήταν πέτρινο. Πήρε το όνομά του από τη γειτονική εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου. Δίπλα υπήρχαν τα μεγάλα τούρκικα λουτρά που επικοινωνούσαν με το περίφημο Κουρσούμ τζαμί. Ήταν δίτοξο με συνολικό μήκος 30 μέτρων και ύψος 5,5 μέτρα. Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας το 1881 το γεφύρι διαπλατύνθηκε με προσθήκη πεζοδρομίων και μεταλλικών στηθαίων. Ανατινάχθηκε από τους Άγγλους το 1941. Με τη διευθέτηση της κοίτης του ποταμού εξαφανίστηκαν και τα τελευταία ίχνη του. Το 1949 στη θέση του φτιάχτηκε ξύλινο γεφύρι και το 1960 έγινε η σημερινή τσιμεντένια πεζογέφυρα.

Η γέφυρα της Μαρούγκενας (και όπως ήταν παλιά -κάτω)

3. Η γέφυρα της Μαρούγκενας

Πέτρινο δίτοξο γεφύρι μήκους 31 μέτρων και ύψους περίπου 7 μέτρων. Κατασκευάστηκε το 18ο αιώνα. Βρισκόταν στη θέση της σημερινής πεζογέφυρας, που ενώνει την οδό Όθωνος με την πλατεία Κιτριλάκη. Την ομορφιά του γεφυριού συμπλήρωνε η δίκρουνη βρύση της Μαρούγκενας και το ομώνυμο εξοχικό κέντρο, το οποίο υπήρξε ένα από τα πιο φημισμένα προπολεμικά στέκια της πόλης.

Θα πρέπει να αναφερθεί εδώ ότι στο χώρο της σημερινής πλατείας Κιτριλάκη, που ήταν μια μεγάλη αλάνα, είχε κατασκευαστεί στάδιο για την τέλεση των Πανελληνίων Αγώνων. Η τέλεση των αγώνων στην πόλη  και η συνεπακόλουθη προοπτική φιλοξενίας ξένων παραγόντων αποτέλεσε κίνητρο για τις τοπικές αρχές, οι οποίες για πρώτη φορά μεριμνούν για την καθαριότητα της κοίτης και την αισθητική αποκατάσταση της εικόνας του ποταμού.

Πήρε το όνομά του από την παρακείμενη δίκρουνη βρύση. Τα στηθαία του αρχικά ήταν πέτρινα που το 1886 αντικαταστάθηκαν με σιδερένια, μετά από διαπλάτυνση του καταστρώματός του. Και αυτό καταστράφηκε από τους Άγγλους το 1941 με την υποχώρησή τους. Το 1946 κατασκευάστηκε ξύλινο γεφύρι, που στηριζόταν στα βάθρα του παλιού. Το 1949 έγινε η σημερινή τσιμεντένια γέφυρα.

Η γέφυρα Ασκληπιού

4. Η γέφυρα Πίχτου (ή Ασκληπιού)

Βρισκόταν 80 μέτρα πάνω από την κεντρική γέφυρα. Συνέδεε τις οδούς Βύρωνος και Αμαλίας. Κατασκευάστηκε πολύ παλιά, ίσως κατά τους βυζαντινούς χρόνους, σύμφωνα με την παράδοση. Πήρε το όνομά του από τον ιδιοκτήτη παρακείμενης οικίας (Πίχτου). Ήταν πέτρινο με έξι τοξωτά ανοίγματα, κατά τα Ρωμαϊκά πρότυπα. Είχε μήκος 35 μέτρα και ύψος 4 μέτρα. Η μεγάλη πλημμύρα του 1907 του προκάλεσε πολλές καταστροφές. Στη θέση του πάνω στα πέτρινα βάθρα στήθηκε ξύλινο γεφύρι. Το 1947 ξηλώθηκε το γεφύρι μαζί με τα βάθρα ενώ σήμερα υπάρχουν οι δύο πεζογέφυρες (1961) και (1998) και το άγαλμα του Ασκληπιού.

Η γέφυρα Γούρνας (ή Παππά)

5. Η γέφυρα Παππά (ή Γούρνας)

Ήταν πέτρινο τοξωτό γεφύρι που ένωνε την οδό Νίκου & Ρίτας Παππά (τότε Κανούτα) με την οδό Κοραή. Εικάζεται ότι και αυτό κατασκευάστηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Καταστράφηκε με τη μεγάλη πλημμύρα του 1907 και στη θέση του στήθηκε ξύλινη γέφυρα.

Η γέφυρα Γούρνας ή γέφυρα Παππά, (εκ του αρχοντικού Παππά) όπως την ξέρουν οι παλιότεροι κάτοικοι των Τρικάλων, υπήρχε ανάβρα νερού από την οποία υδρεύονταν οι Τρικαλινοί. Το 1950 έγινε σιδερένια γέφυρα τύπου Beley. Το 1972 στη θέση της φτιάχτηκε η σημερινή τσιμεντένια γέφυρα.

Η γέφυρα Πελέκη (ή αγίου Στεφάνου)

6. Η Γέφυρα Πελέκη ή αγίου Στεφάνου

 Ήταν εξάτοξο πέτρινο γεφύρι όμοιο με το προηγούμενο και με αντίστοιχη χρονολογία κατασκευής. Πήρε το όνομα του ιδιοκτήτη παρακείμενης οικίας. Ονομάζεται και γέφυρα του Αγίου Στεφάνου, από τον ενοριακό ναό. Καταστράφηκε κατά την πλημμύρα του 1907 για να στηθεί αργότερα ξύλινο γεφύρι, που και αυτό ξηλώθηκε το 1947. Το 1960 έγινε η σημερινή πεζογέφυρα. Στις φωτογραφίες φαίνεται πάνω η γέφυρα και κάτω η μικρή πεζογέφυρα έναντι του Αγίου Στεφάνου.

Η γέφυρα Τρικκαίογλου

7. Η Γέφυρα Τρικκαίογλου

Ήταν πέτρινο με έξι τόξα. Συνέδεε τη συνοικία Τρικκαίογλου με το Βαρούσι και με τη συνοικία Κουτσομύλια. Σύμφωνα με μαρτυρίες κατασκευάστηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Καταστράφηκε από τις συχνές πλημμύρες, και ιδίως αυτή του 1907. Στη θέση του φτιάχτηκε σιδερένιο το 1910, που έπαθε ζημιές κατά την υποχώρηση των Άγγλων το 1941 και επισκευάστηκε από τους Ιταλούς. Το 1973 έσπασε στη μέση από το βάρος διερχόμενου φορτηγού. Το 1975 έγινε το σημερινό τσιμεντένιο γεφύρι.

Τρικαλινό χιούμορ. Η γέφυρα φάντασμα που ονομάστηκε "Καλατράβα"

8. Η γέφυρα φάντασμα (Καλατράβα)

Οι εργασίες κατασκευής της γέφυρας ξεκίνησαν στον Μάρτιο του 2008 στην περιοχή της Νέας Ζωαγοράς και θα συνέδεε τις συνοικίες Άγιος Οικουμένιος και Γαλήνη. Η Δημοτική Αρχή έχει χαρακτηρίσει το έργο ως ζωτικής σημασίας καθώς θα επιλύονταν το πρόβλημα επικοινωνίας που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοι των δύο συνοικιών αφού δεν υπάρχει γέφυρα του Ληθαίου στη συγκεκριμένη περιοχή. Κατά το στάδιο όμως της προεντάσεως, το έτος 2010, εμφάνισε ρήγματα στο σκυρόδεμα του ενός σκέλους του πυλώνα αναρτήσεως με αποτέλεσμα να σταματήσουν αναγκαστικά οι εργασίες επί της γέφυρας και να αναζητούνται έκτοτε εναλλακτικές λύσεις προώθησης και αποπεράτωσης του έργου και απόδοσης ευθυνών στους υπευθύνους της αστοχίας. Από τότε παραμένει η… γέφυρα φάντασμά.

Η γέφυρα Γκίκα

9. Η γέφυρα Γκίκα

Την ονομασία της την οφείλει στο γεγονός ότι η χρηματοδότηση για την κατασκευή της έγινε όταν Υπουργός Δημοσίων Έργων ήταν ο Σόλων Γκίκας. Ο Σόλων Γκίκας γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Εισήχθη στη Σχολή Ευελπίδων κι αφού εξάντλησε όλη τη στρατιωτική ιεραρχία φθάνοντας μέχρι το αξίωμα του αρχηγού ΓΕΣ, στη συνέχεια πολιτεύτηκε και διετέλεσε υπουργός Δημοσίων Έργων (1958-1963) και Υπουργός Δημ.Τάξεως (1974-1976) στις κυβερνήσεις Κων/νου Καραμανλή. Η γέφυρα κατασκευάστηκε το 1960-1961 από οπλισμένο σκυρόδεμα, έχει μήκος 170μ. και πλάτος 53μ. και είναι αμαξιτή.

Η γέφυρα στα ΚΤΕΛ

10. Η γέφυρα του ΚΤΕΛ

Η πιο διάσημη γέφυρα των Τρικάλων είναι η γέφυρα των ΚΤΕΛ. Τοπικά ήταν διάσημη αλλά απόκτησε διαστάσεις σταρ με α Social Media, ειδικά το Youtube. Δείτε και το σχετικό  video  για να καταλάβετε και τη θέση της γέφυρας ως προς τον Ληθαίο (το ποτάμι)

Η γέφυρα είναι αμαξιτή και κατασκευάστηκε το 1980. Είναι τσιμεντένια και έχει τρεις λωρίδες κυκλοφορίας, έχει μήκος 35μ. και πλάτος 15,50μ. Το κόστος κατασκευής της ήταν 20.000.000 δρχ. Πριν γίνει αμαξιτή το 1960, είχε μήκος 32,00μ. και πλάτος 4,5μ. Το 1908 κατεδαφίστηκε και φτιάχτηκε η νέα μονότοξη γέφυρα.

Η γέφυρα της οδού Καρδίτσης

11. Η γέφυρα οδού Καρδίτσης

Η διαπλάτυνση της υφιστάμενης από το 1952, επί της νέας κοίτης του Ληθαίου ποταμού, γέφυρας της οδού Καρδίτσης έγινε το έτος 1984. 

Η γέφυρα της οδού Αρριανού

12. Η γέφυρα Αρριανού

Η γέφυρα Αρριανού αποτελεί την απαρχή της οδού Αρριανού και παλιότερα ήταν πεζογέφυρα. Στην νέα γέφυρα ενσωματώθηκε το φράγμα εκτροπής των νερών προς την παλαιά κοίτη του Ληθαίου, που είχε κατασκευαστεί από τον ΤΟΕΒ το 1990, οι μηχανισμοί ανάρτησης και στροφής του ανακλινόμενου μεταλλικού φράγματος και η συνοδευτική πεζογέφυρα.

Επίλογος - συμπεράσματα

Τελειώνοντας την ανάρτηση μας, επισημαίνουμε και πάλι. Τα Τρίκαλα είναι μία όμορφη πόλη, όπως κάθε πόλη την οποία διασχίζει ένα ποτάμι. Στο εξωτερικό άλλωστε, τα υδάτινα ρεύματα που διασχίζουν πόλεις, αναδεικνύονται και αποτελούν στολίδια. Στην Ελλάδα δυστυχώς αφθονούν τα αρνητικά παραδείγματα. Ο Ιλισσός, ο Κηφισσός, ο Ηριδανός, ο Ασωπός, τα 500 και πλέον ποτάμια και ποταμάκια της Αττικής βιάστηκαν και καλύφθηκαν, πάντα με την ίδια, ηλίθια δικαιολογία. Ότι πλημμυρίζουν(!) Σκεφτείτε όμως. Δεν είναι το ποτάμι που ήρθε στα σπίτια και στα εργοστάσια. Αυτά πήγαν και εγκαταστάθηκαν στο ποτάμι. Και το νερό έχει μνήμη και όπου πήγε μια φορά, θα ξαναπάει. Η λύση δεν είναι ο αφανισμός των ποταμών. Η λύση είναι ο σεβασμός του δρόμου του νερού και η χωροθέτηση των δραστηριοτήτων μας έξω από τη ζώνη που το νερό χρειάζεται. Ο Ληθαίος είναι μία τέτοια περίπτωση. Κυλάει ελεύθερος ατα πάνω από 30 από τα 36 χιλιόμετρα του. Διαμορφώνει φυσικά τοπία και ποτίζει κάπου 15.000 στρέμματα καλλιεργειών. Στο αστικό του κομμάτι έγιναν παρεμβάσεις  με σεβασμό στο ποτάμι και σε καμία περίπτωση για να εξασφαλιστεί η διέλευση μεγάλων φορτηγών για να εξυπηρετηθεί ο κυκλοφοριακός φόρτος που απαιτεί ένα λιμάνι (όπως αυτό της Ραφήνας) που θέλουν να το κάνουν νέο Πειραιά. Γι΄αυτό κάθε συσχετισμός του Ληθαίου με το Μεγάλο ποτάμι της Ραφήνας είναι εκ του πονηρού και απευθύνεται σε ανθρώπους που ο προπαγανδιστής θεωρεί τουλάχιστον αφελείς.

Πηγές 1,2 

φωτό Μάριος Βασιλόπουλος

Η Αλκυόνη είναι ίσως το πουλί του τόπου μας με τα πιο εντυπωσιακά χρώματα. Για χάρη της οι θεοί, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, γαλήνευαν τον καιρό καταμεσής του χειμώνα για να μπορεί η Αλκυόνη να επωάζει τα αυγά της

Είναι οι περίφημες Αλκυονίδες μέρες που εμφανίζονται στο χρονικό διάστημα από τις 15 Δεκεμβρίου ως τις 15 Φεβρουαρίου, με μεγαλύτερη συχνότητα στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου. Τις ημέρες αυτές επικρατεί ηλιοφάνεια, αρκετά υψηλή για την εποχή θερμοκρασία και σχετική άπνοια. Το καιρικό αυτό φαινόμενο παρατηρείται στην Ελλάδα και σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο.

Το φαινόμενο αυτό είχε εντυπωσιάσει τους αρχαίους Έλληνες και έπλασαν γι αυτό έναν όμορφο μύθο. Σύμφωνα με το μύθο, η Αλκυόνη, κόρη του Αίολου και της Αιγιάλης, παντρεύτηκε τον γιο του Εωσφόρου Κήυκα. Η αγάπη που ένιωθε ο ένας για τον άλλον τους οδήγησε να συγκρίνουν τους εαυτούς τους με το Δία και την Ήρα και να ονομάζονται με τα ονόματα εκείνων και όχι με τα δικά τους. Οι θεοί όμως τους τιμώρησαν για την αλαζονεία τους και τους μεταμόρφωσαν στο ομώνυμο θαλασσοπούλι.

Επειδή όμως η Αλκυόνη έφτιαχνε τη φωλιά της κοντά στην ακτή και τα κύματα την κατέστρεφαν, ο Δίας τη λυπήθηκε και διέταξε τους ανέμους να σταματούν για δεκατέσσερις μέρες, επτά πριν το χειμερινό ηλιοστάσιο και επτά μετά, για να μπορεί η Αλκυόνη να επωάζει τα αυγά της.

φωτό Μάριος Βασιλόπουλος

Υπάρχουν πολλές παραλλαγές αυτού του μύθου. Σύμφωνα με μία από αυτές, ο Κήυκας αποφάσισε να ταξιδέψει, για να ζητήσει χρησμό από το μαντείο του Απόλλωνα στην Κλάρο. Όμως μία θαλασσοταραχή τσάκισε το πλοίο και ο ίδιος πνίγηκε. Το σώμα του ξεβράστηκε στην ακτή, όπου το βρήκε η Αλκυόνη. Ο θρήνος της προκάλεσε τη συμπόνια των θεών που τους μεταμόρφωσαν σε πουλιά.

Μία άλλη εκδοχή πάλι, θέλει τις Αλκυονίδες κόρες του Γίγαντα Αλκυόνα, επτά στον αριθμό, οι οποίες μετά το φόνο του πατέρα τους σκοτώθηκαν πηδώντας στη θάλασσα, και μεταμορφώθηκαν στη συνέχεια από την Αμφιτρίτη σε αλκυόνες

Η Αλκυόνη (Alcedo atthis) κατοικεί σε πυκνόφυτες όχθες ποταμών και λιμνών, καθώς και σε βραχώδεις ή θαμνώδεις ακτές των θαλασσών. Στην Ελλάδα φτάνει στα τέλη του καλοκαιριού και αναχωρεί στα τέλη Μαρτίου. Τα τελευταία χρόνια όλο και λιγότερες Αλκυόνες αναπαράγονται με αποτέλεσμα την ανάγκη προστασίας του είδους.

Την Αλκυόνη θα τη δούμε το χειμώνα να κάθεται ακίνητη στις άκρες λιμνών ή ποταμών πάνω σε ένα καλάμι ή βραχάκι. Μόλις δει κάποιο ψάρι κοντά στην επιφάνεια του νερού, εφορμά κάθετα με τα φτερά της διπλωμένα. Αστραπιαία, με το μυτερό και δυνατό της ράμφος, το αρπάζει και σε κλάσματα του δευτερολέπτου έχει βγει από το νερό. Πολλές φορές, πριν βουτήξει για να αρπάξει τη λεία της, φτερουγίζει επιτόπου εντυπωσιακά

Τα χρώματά της είναι εντυπωσιακά. Έντονα μεταλλικό γαλάζιο στο πάνω μέρος, λευκός λάρυγγας, λευκή κηλίδα στο λαιμό στο κάτω μέρος και μάγουλα πυρόξανθα με κόκκινα πόδια.

φωτό Μάριος Βασιλόπουλος

Έχει σχετικά κοντά φτερά και πετά σε ευθεία, χαμηλά και σε μικρές αποστάσεις. Όπως τα περισσότερα πουλιά, αναπαράγεται την άνοιξη (άσχετα με το γοητευτικό μύθο), με το θηλυκό να γεννά 5 έως 7 λευκά σφαιρικά αυγά  σε σήραγγα που φτιάχνει σε πρανή κοντά στο νερό

Ένα από τα λίγα μέρη στην Αττική όπου μπορούμε να παρατηρήσουμε Αλκυόνες είναι το Μεγάλο Ρέμα της Ραφήνας, το δεύτερο υδάτινο σύστημα της Αττικής μετά τον Κηφισό, με συνεχή ροή νερού όλο το χρόνο, έτσι ώστε μάλλον ποτάμι θα έπρεπε να το αποκαλούμε παρά ρέμα. Ένα ποτάμι που έχει υποστεί την ανθρώπινη βαρβαρότητα επί δεκαετίες και ετοιμάζεται τώρα να δεχτεί το τελειωτικό χτύπημα με την απόφαση της Περιφέρειας Αττικής για τσιμεντοποίησή του με τη σύμφωνη γνώμη και στήριξη του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου.

Εκατοντάδες είδη που διαβιούν μόνιμα ή προσωρινά πρόκειται να χάσουν το ενδιαίτημά τους και να εξαφανιστούν από την περιοχή, κάτι που με περισσό κυνισμό και έλλειμμα ευαισθησίας ο δήμαρχος της περιοχής αποκαλεί «προσωρινή απομείωση της βιοποικιλότητας». Ας απολαύσουμε στο άρθρο αυτό ένα από τα πιο θαυμαστά είδη αυτής της «βιοποικιλότητας που θα απομειωθεί» στο όνομα της άγνοιας, της αναισθησίας και των συμφερόντων

Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το άρθρο προέρχονται από την ομάδα «Άγρια Φύση Ραφήνας Πικερμίου» και είναι πραγματικά εκπληκτικές

φωτό Αντώνης Φαρμακόπουλος

φωτό Λιάκος Δομουχτσίδης

φωτό Λιάκος Δομουχτσίδης

φωτό Αντώνης Φαρμακόπουλος

φωτό Μάριος Βασιλόπουλος

Πηγές

https://dasarxeio.com/2016/01/15/26723/

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BA%CF%85%CF%8C%CE%BD%CE%B7_

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BA%CF%85%CF%8C%CE%BD%CE%B7_

Χθες, 2 Φεβρουαρίου 2023 και παγκόσμια μέρα υγροτόπων, η Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας (ΚΠΑΜΡΡ) ανάρτησε στο ιστολόγιο της ένα σημαντικό κείμενο που δείχνει πόσο πίσω βρίσκεται η Ελλάδα σε ένα από τα κορυφαία περιβαλλοντικά ζητήματα. Είναι πια παγκόσμια παραδεκτό πως οι υγρότοποι και γενικότερα, τα υγροτοπικά συστήματα όλων των μορφών, αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους συμμάχους της ζωής απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Έτσι η παγκόσμια τάση είναι η αποκατάσταση όσων υγροτόπων είχαν καταστραφεί ή και αφανιστεί από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Και μπορεί μεν στην Ελλάδα να ανασυστήσαμε τη λίμνη Κάρλα στη Θεσσαλία, αλλά στην υπόλοιπη χώρα καταστρέφουμε αυτά τα πολύτιμα φυσικά αποθέματα. Και οι λόγοι που το κάνουμε αυτό είναι είτε η άγνοια (!!!) είτε το οικονομικό όφελος. Σύντομα θα πληρώσουμε το αντίτιμο της εγκληματικής μας βλακείας αλλά μέχρι τότε δεν φαίνεται να ιδρώνει το αυτί κανενός. Αλλά ας μη μακρηγορούμε και ας περάσουμε στην αξιόλογη δημοσίευση της ΚΠΑΜΡΡ.

Παγκόσμια μέρα υγροτόπων 2023 με τα 2/3 των υγροτόπων της ανατολικής Αττικής να καταστρέφονται αντί να αποκαθίστανται

Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων γράψαμε ένα άρθρο για την οργανωμένη κακοποίηση/εξαφάνιση των υγροτόπων της ανατολικής Αττικής. Το τμήμα της ανατολικής Αττικής στο οποίο θα αναφερθούμε είναι από το Σχινιά μέχρι το Μαρκόπουλο. Είμαστε σίγουροι οτι αντίστοιχη υποβάθμιση/εξαφάνιση υγροτόπων και ρεμάτων συμβαίνει σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, σε μικρότερα ή μεγαλύτερα ρέματα. Γνωρίζουμε ότι η νέα μόδα που έχει λανσάρει η κυβέρνηση, αυτή των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων σε καμένες δασικές εκτάσεις πχ Μάτι, Εύβοια και όχι μόνο, περιλαμβάνει και την μείωση του άχρηστου και αναξιοποίητου (κατά την άποψη των κυβερνώντων) χώρου που καταλαμβάνουν οι υγρότοποι και τα ρέματα. 

Η διαφύλαξη των υδάτινων πόρων σε περίοδο κλιματικής αλλαγής αποτελεί παγκοσμίως στόχο μείζονος σημασίας για τη διαφύλαξη της ζωής στον πλανήτη. 

Οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την προστασία του νερού 

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση η διαφύλαξη των υδάτινων πόρων έχει αποτελέσει στόχο από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα και αντικείμενο νομοθετικής προστασίας ήδη από το 1979 με την οδηγία 80/68/ΕΟΚ περί προστασίας των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση. Το Μάιο του 1995, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τη συνετή χρήση και τη διατήρηση των υγρότοπων, με την οποία αναγνωρίζονται οι σημαντικές λειτουργίες που επιτελούν για την προστασία των υδάτινων πόρων, ενώ το Δεκέμβριο του 1995 το Συμβούλιο αποφάνθηκε για την  ανάγκη εκπόνησης νέας οδηγίας πλαίσιο που να θεσπίζει τις βασικές αρχές μιας βιώσιμης πολιτικής υδάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Έτσι, το 2000  ψηφίστηκε η νέα Ευρωπαϊκή οδηγία πλαίσιο για τα νερά 2000/60/ΕΚ. Η οδηγία εισάγει την έννοια της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτων σε επίπεδο λεκάνης απορροής των ποταμών, επιβάλλει δηλαδή ο σχεδιασμός των κρατών μελών να γίνεται σε ολόκληρη την υδρολογική λεκάνη των ποταμών που περιλαμβάνει όλους τους παραποτάμους και υγροτόπους τους. Σκοπός της οδηγίας ήταν κυρίως η διαφύλαξη της ποιότητας των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων και συγκεκριμένα α) η αποτροπή της περαιτέρω επιδείνωσης, η προστασία και βελτίωση των υδάτινων οικοσυστημάτων, καθώς και των αμέσως εξαρτώμενων από αυτά χερσαίων οικοσυστημάτων και υγροτόπων β)η βιώσιμη χρήση του νερού βάσει των διαθέσιμων υδάτινων πόρων γ)η ενίσχυση της προστασίας και η βελτίωση του υδάτινου περιβάλλοντος (παύση/μείωση απορρίψεων, εκπομπών και διαρροών) δ) η προοδευτική μείωση της ρύπανσης των υπογείων υδάτων και η αποτροπή της περαιτέρω μόλυνσή τους ε)ο μετριασμός των επιπτώσεων από πλημμύρες και ξηρασίες 

Βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, τα κράτη μέλη υποχρεώθηκαν μεταξύ άλλων στη σύνταξη Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) εντός 9 χρόνων από την έναρξη ισχύος της Οδηγίας. Τα ΣΔΛΑΠ, βάσει της οδηγίας, πρέπει να ορίζουν στόχους συγκεκριμένους και μετρήσιμους για την παρακολούθηση της ποιότητας των νερών και να περιλαμβάνουν Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών. 

Η "εναρμόνιση" της Ελλάδας  με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2000/60/ΕΚ για τα νερά 

Η εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την κοινοτική Οδηγία-Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ ξεκίνησε τρία χρόνια μετά με το ν.3199/2003 και «ολοκληρώθηκε» επτά χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της Οδηγίας,  το 2007, με την έκδοση  του Προεδρικού Διατάγματος 51/2007.  

Το 2010 καταρτίστηκαν τα πρώτα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών(ΣΔΛΑΠ),  ενώ το 2017 υπήρξε η 1η αναθεώρηση των ΣΔΛΑΠ (ΦΕΚ 4672/Β/2017 για τα ΣΔΛΑΠ Αττικής).

Στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών των ΣΔΛΑΠ Αττικής, εντάχθηκαν όλα τα ρέματα και οι υγρότοποι που είχαν ενταχθεί στο Νέο  Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας (ν.4277/2014) ως υγρότοποι Α', Β', Γ' και Δ'  Προτεραιότητας. Με την ένταξή τους στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών, βάσει του Νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας όλοι οι υγρότοποι χαρακτηρίζονται πλέον αυτόματα ως Α’ Προτεραιότητας.  

Μέσα σε αυτούς συμπεριλήφθηκαν και οι παρακάτω υγρότοποι της Αν.Αττικής: παράκτιος υγρότοπος Σχοινιά, παράκτιο έλος Μπρέξιζας, ρέμα Ραφήνας, παράκτιος υγρότοπος Μαρικών, παράκτιος υγρότοπος Αρτέμιδας, έλος Λουτρού Σπάτων, ρέμα Πύργου Βραυρώνας, ρέμα Ερασίνου, έλος Βραυρώνας Μαρκοπούλου, τεχνητός υγρότοπος Παλαιοντολογικού Πικερμίου και οι σχεδόν εξαφανισθέντες εσωτερικοί υγρότοποι Μαρκόπουλου και Λούτσες Μαρκόπουλου.

Η "εναρμόνιση" της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τη βιοποικιλότητα, ως προς την προστασία των υγροτόπων

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, όπως ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το ν.3937/2011, επέβαλλε την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων για την προστασία α)των μεγάλων υγροτόπων (άνω των 80 στρεμμάτων) και β)των μικρών νησιωτικών και ηπειρωτικών υγροτόπων (έως 80 στρεμμάτων). Αυτό προϋπέθετε μία επιστημονική μελέτη καταγραφής των υγροτόπων συνοδευόμενη με πρόταση οριοθέτησής τους, η οποία για την Αττική εκπονήθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) για λογαριασμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος το 2016, ενώ αναθεωρήθηκε το 2021.   

Μέχρι στιγμής ο ακριβής ορισμός των εξωτερικών ορίων των υγροτόπων της Αττικής έχει προχωρήσει νομοθετικά με το αρ.54 του ν.4559/2018 και αυτό μόνο για 15 από τους 50 υγροτόπους της Αττικής που κατέγραψε το ΕΚΒΥ,   ενώ ακόμη και για αυτούς τους 15 εκκρεμούν τα επόμενα βήματα (καθορισμός ζωνών κλπ) για την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος βάσει του ν.3937/2011. Πρόκειται για τους υγρότοπους: εκβολή ποταμού Ασωπού, λιμνοθάλασσα Ωρωπού, παράκτιο έλος Αγίων Αποστόλων, παράκτιο έλος Μπρέξιζας, παράκτιο έλος Λούτσας Ατρέμιδας, παράκτιο έλος Ψάθας Βιλίων, παράκτιο έλος Βραυρώνας, παράκτιο έλος Λεγραινών, παράκτιο έλος Αλυκών Αναβύσσου, λιμνοθάλασσα Ψήφτας Μεθάνων, εκβολή ρέματος Ραφήνας, παράκτιος υγρότοπος Αγίου Νικολάου, ρέμα Κερατέας, ρέμα Ερασίνου, ρέμα Πύργου Βραυρώνας, 

Η καθυστέρηση της Ελλάδας στην εφαρμογή της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί οριοθέτησης υγροτόπων  

Βάσει του Νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ν.4277/2014), οι υγρότοποι/ρέματα έπρεπε να οριοθετηθούν εντός 3ετίας (οι Α' Προτεραιότητας), εντός 5ετίας (οι Β' Προτεραιότητας) και στη συνέχεια όλοι οι υπόλοιποι. Με την ένταξή τους στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών όλοι οι υγρότοποι του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας αναβαθμίστηκαν σε Α΄ Προτεραιότητας και επομένως έπρεπε να έχουν οριοθετηθεί εντός 3ετίας.   

Από το 2014 έχουν περάσει 9 χρόνια και, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, σε κανένα υγρότοπο της Αν.Αττικής δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία οριοθέτησης, όπως ορίζει ο ν.3937/2011.  

Κι ενώ οι οριοθετήσεις καθυστερούν να ολοκληρωθούν, αντίθετα η συρρίκνωση/αφανισμός των υγροτόπων είναι τάχιστη!!!

Μόνο στην Αν.Αττική αυτή τη στιγμή καταστρέφονται ή απειλούνται άμεσα 8 από τους 12 καταγεγραμμένους υγρότοπους:  ρέμα Ερασίνου, ρέμα Πύργου Βραυρώνας, παράκτιο έλος Βραυρώνας, ρέμα Ραφήνας, παράκτιο έλος Μαρικών, παράκτιο έλος Μπρέξιζας, παράκτιο έλος Λούτσας Αρτέμιδας, εσωτερικό έλος Λουτρού Σπάτων (περιγραφή των παρεμβάσεων στο τέλος). 

Η επιλεκτική εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2007/60/ΕΚ για τις πλημμύρες

Παράλληλα βλέπουμε ένα παροξυσμό υποτιθέμενων αντιλημμυρικών έργων, που μετατρέπουν όλα τα φυσικά ρέματα της Αττικής σε τεχνητούς αγωγούς ομβρίων με παράλληλη οριοθέτησή τους. Παντού στην Αν.Ατττική βλέπουμε εγκιβωτισμούς ρεμάτων  με παράλληλες οριοθετήσεις αυτών,  που όμως: 

α) δε περιλαμβάνουν στο χώρο του ρέματος τους υγροτόπους και τα πλημμυρικά πεδία(πχ Ερασίνος, ρέμα Ραφήνας), τα οποία σύμφωνα με τη νομοθεσία περί οριοθετήσεων ρεμάτων (ν.4258/2014, ΚΥΑ140055/2017) πρέπει να περιλαμβάνονται στην οριοθέτηση, ως φυσικοί σχηματισμοί που αποτελούν αναπόσπαστα τμήματα των ρεμάτων.

β) νομιμοποιούν όλες σχεδόν τις καταπατήσεις υγροτόπων και ρεμάτων προσαρμόζοντας τις γραμμές οριοθέτησης στην υπάρχουσα παράνομη ή αυθαίρετα «νομιμοποιημένη» δόμηση. Παραδείγματα είναι:

-  το ρέμα Ραφήνας και ο υγρότοπος της εκβολής του, όπου με την οριοθέτηση δεν αίρετε ούτε το παράνομο μπάζωμα για τη δημιουργία δημοτικού πάρκου με παράνομες εμπορικές κατασκευές, ούτε τα παράνομα κτίσματα για τα οποία αντίθετα προωθείται ένταξη στο σχέδιο πόλης. Αντίθετα, ο τοπικός Δήμος Ραφήνας-Πικερμίου δρομολογεί έργο που καταπατεί εκ νέου την κοίτη (διάνοιξη παραρεμάτιου οδικού άξονα με επέκταση της οδού  Ευβοϊκού, τμήμα της οποίας διέρχεται από την ιστορική κοίτη του ρέματος)

-  τον υγρότοπο «ρέμα Ερασίνου», η οριοθέτηση του οποίου από το Υπουργείο Υποδομών εκτρέπει τη φυσική κοίτη,  προκειμένου να νομιμοποιηθεί αυθαίρετο σπίτι χτισμένο ακριβώς επάνω στην κοίτη.  Μάλιστα η ζώνη οριοθέτησης που τελικά καθορίστηκε από το Υπουργείο δε περιλαμβάνει καν την παλαιά κοίτη  

γ) δεν περιλαμβάνουν στην οριοθέτηση 50 ή 100μ ελεύθερης παραρεμάτιας ζώνης όπως αυτή ορίζεται από τη ΖΟΕ Μεσογείων (ΠΔ199/2003) για τα ρέματα Ιδιαίτερου Περιβαλλοντικού Ενδιαφέροντος (Ερασίνος, Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας), ακόμη και σε αδόμητες περιοχές!!!

Τα παραπάνω βρίσκονται σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2007/60/ΕΚ για τις πλημμύρες, η οποία;

α)προτρέπει  στη διατήρηση των πλημμυρικών πεδίων ως αδόμητων ζωνών εκτόνωσης σε περιπτώσεις πλημμύρας, με μεταβολές χρήσεων γης αν αυτό απαιτείται  

β)επιβάλλει την καταρχήν εξέταση όλων των θεσμικών μέτρων αντιπλημμυρικής προστασίας, πριν από τη χειρότερη περιβαλλοντικά λύση που είναι αυτή των έργων τεχνητής διευθέτησης. Τέτοια θεσμικά μέτρα δεν εξετάστηκαν σε καμία από τις μελέτες των δύο μεγαλύτερων ποταμών της Αν.Αττικής, των ρεμάτων Ερασίνου και Ραφήνας εκ των οποίων στο πρώτο ήδη σήμερα ισοπεδώνονται σπάνιες υγροτοπικές εκτάσεις από μπουλντόζες,  ενώ στο δεύτερο προγραμματίζεται άμεσα να συμβεί το ίδιο 

γ)επιβάλλει οι μελέτες να εκπονούνται για ολόκληρες τις υδρολογικές λεκάνες των ρεμάτων και όχι αποσπασματικά 

Επιπλέον, βλέπουμε ότι η αρχή της διαχείρισης των ρεμάτων σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης που εισήγαγε η οδηγία 2000/60/ΕΚ δεν εφαρμόζεται, αφού εκπονούνται αποπασματικές, ανεξάρτητες μεταξύ τους μελέτες διευθέτησης/οριοθέτησης ρεμάτων και μάλιστα από διαφορετικούς φορείς (υπουργείο υποδομών, περιφέρεια, δήμοι).

Κάποια παραδείγματα είναι:

α/ στην υδρολογική λεκάνη του ρέματος Ερασίνου υλοποιούνται ή δρομολογούνται έργα εγκιβωτισμού  με 4 διαφορετικές μελέτες (ρέμα Ερασίνου ανάντη, ρέμα Ερασίνου κατάντη, ρέμα Αγίου Γεωργίου, ρέμα Μαρκοπούλου) με 2 διαφορετικούς φορείς εκπόνησης μελετών των έργων αυτών (Υπουργείο Υποδομών, Δήμος Μαρκόπουλου)  

β/ στην υδρολογική λεκάνη του ρέματος Ραφήνας βρίσκονται σε εξέλιξη 5 διαφορετικά έργα/μελέτες (ρέμα Ραφήνας, ρέμα Νταού, ρέμα Πευκώνα στα πλαίσια του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για τα καμένα σε Ραφήνα/Μάτι, ρέμα Λεονταρίου, ρέμα Σπάτων) από 4 διαφορετικούς φορείς (Υπουργείο Υποδομών, Δήμος Ραφήνας, Δήμος Παιανίας, Δήμος Σπάτων-Αρτέμιδος)

 Εκβολή ρέματος Ραφήνας σε άμεση απειλή από έργο διευθέτησης 

Κι ενώ το κράτος «παίζει καθυστέρηση» στην οριοθέτηση των υγροτόπων,  8 από τους 12 υγροτόπους της Αν. Αττικής καταστρέφονται ή συρρικνώνονται

Υγρότοποι "ρέμα Ερασίνου", "ρέμα Πύργου Βραυρώνας" και "Παράκτιο έλος Βραυρώνας" 

Βρίσκονται σε εξέλιξη "αντιπλημμυρικά έργα" που εγκιβωτίζουν 10 χλμ του φυσικού αρχαίου ρέματος  Ερασίνου και κατασκευάζουν 2 τεράστια φράγματα. Το έργο θα αφανίσει τους δύο από τους τρεις υγροτόπους (ρέμα Ερασίνου και ρέμα Πύργου Βραυρώνας), ενώ θα συρρικνώσει τον τρίτο (παράκτιο έλος Βραυρώνας) σε ποσοστό αδιευκρίνιστο. Τα έργα εκτελούνται βάσει μίας παρωχημένης μελέτης,  που εκπονήθηκε με προδιαγραφές που δε λαμβάνουν καν υπόψη οτι πρόκειται για υγροτόπους ενταγμένους στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών, για περιοχή Natura 2000(Ειδική ζώνη Διατήρησης) και παρακάμπτοντας το γεγονός  οτι στο ρέμα διαβιούν ενδημικά είδη (αττικόψαρο) και απειλούμενα είδη που κινδυνεύουν ακόμη και με πλήρη εξαφάνιση, σύμφωνα με γνωμοδότηση του αρμόδιου Φορέα Διαχείρισης.

Υγρότοποι "Παράκτιο έλος Μαρικών" , "Παράκτιο έλος Λούτσας Αρτέμιδας" και "Εκβολή ρέματος Ραφήνας"

Βρίσκονται σε άμεση απειλή συρρίκνωσης από το έργο αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ το οποίο έχει ξεκινήσει και προβλέπει  την κατασκευή τριών αντλιοστασίων ακαθάρτων εντός των ορίων των υγροτόπων. 

Στην περίπτωση των Μαρικών μάλιστα, που προστατεύεται επιπλέον και από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΟΚ λόγω ύπαρξης οικοτόπων και ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος, ήδη έχει πραγματοποιηθεί μερικώς αποψίλωση στην καρδιά της προστατευόμενης ζώνης και έχει σταματήσει προσωρινά μετά από παρέμβαση κατοίκων και τοπικών φορέων.   

Στην περίπτωση της εκβολής του ρέματος Ραφήνας τα πράγματα είναι ακόμη πιο σοβαρά. Εκτός από το τμήμα του υγροτόπου που θα εξαφανιστεί λόγω της κατασκευής αντλιοστασίου της ΕΥΔΑΠ και  δρόμου πρόσβασης προς αυτό, η μεγαλύτερη απειλή αφορά το σύνολο σχεδόν του υγροτόπου που θα καταστραφεί ολοσχερώς από το "έργο διευθέτησης και οριοθέτησης" που ξεκινάει και το οποίο προβλέπει πλήρη τσιμεντοποίηση περισσότερων από 800μέτρων του οριοθετημένου υγροτόπου της εκβολής.

Το παράκτιο έλος Μαρικών σε απειλή από αντλιοστάσιο αποχέτευσης 

Παράκτιο έλος Μπρεξίζας

Ο οριοθετημένος υγρότοπος  επί σειρά ετών είχε μετατραπεί από το Δήμο Ν.Μάκρης-Μαραθώνα σε χώρο απόθεσης μπάζων και ογκωδών απορριμμάτων. Συνυπεύθυνο ήταν το Υπουργείο Περιβάλλοντος που  καθυστερεί εδώ και 9 χρόνια την ολοκλήρωση της οριοθέτησης και αποκατάστασης των υγροτόπων, ενώ δεν  εφαρμόζει καν τα μέτρα προστασίας που επιβάλλονται μέχρι την ολοκλήρωση της οριοθέτησής τους (ν.4277/2014, 4559/2018).  

Και σα να μην έφτανε αυτό, αλλά τον Φεβρουάριο του 2022 μπουλντόζες αποψίλωσαν όλη την υδρόφιλη βλάστηση υπό το πρόσχημα του....καθαρισμού.

Εσωτερικό έλος Λουτρού Σπάτων

Ο υγρότοπος το Σεπτέμβριο του 2021επιχωματώθηκε όπως φαίνεται στη φωτογραφία. Η επιχωμάτωση, πλάτους περίπου 8 μέτρων, έχει καταστρέψει μεγάλο τμήμα της υγροτοπικής βλάστησης και έχει δημιουργήσει ανάχωμα που διακόπτει τη συνέχεια του υγροτόπου.

Παράνομη επιχωμάτωση στο εσωτερικό Έλος Λουτρού

Η καταστροφή των υγροτόπων της Αν. Αττικής απειλεί το περιβάλλον και την ποιότητα νερού ολόκληρης της Αττικής και εκθέτει τη χώρα μας σε νέα πρόστιμα από την Ευρώπη

Με αυτή τη μελετημένη μεθόδευση, η Ελλάδα συρρικνώνει, υποβαθμίζει και αφανίζει σταδιακά τους τελευταίους υγροτόπους της Ανατολικής Αττικής. Έτσι στο επόμενο στάδιο της οριοθέτησης οι υγρότοποι θα βρεθούν ξεκοιλιασμένοι, με τετελεσμένες, μη αναστρέψιμες παρεμβάσεις. Ίσως η κυβέρνηση να προσδοκά στην εξαίρεση αυτών των τμημάτων από την οριοθέτηση  ώστε να απελευθερωθούν προς «αξιοποίηση».  Όμως δε θα είναι έτσι, γιατί θα υποχρεωθεί στην αποκατάστασή τους, άρα και στο γκρέμισμα της όποιας κατασκευής έχει χτιστεί μετά την έναρξη της διαδικασίας οριοθέτησής τους που έγινε με την καταγραφή της λίστας των υγροτόπων από τη μελέτη του ΕΚΒΥ.

Έτσι η χώρα μας κοροϊδεύει τους πολίτες ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης,  αθετώντας τις δεσμεύσεις της απέναντι τους. 

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος οφείλει να ολοκληρώσει άμεσα τις οριοθετήσεις και αποκαταστάσεις των υγροτόπων  και μέχρι την ολοκλήρωση των οριοθετήσεων  να εφαρμόσει τη νομοθεσία (ν.4277/2014) που απαγορεύει ρητά κάθε ενέργεια που τους συρρικνώνει και τους υποβαθμίζει οικολογικά. Αν δεν το πράξει ως οφείλει, ο ελληνικός λαός θα βρεθεί να πληρώνει πάλι πρόστιμα. Το μεγαλύτερο πρόστιμο όμως δε θα είναι το οικονομικό που θα επιβληθεί στη χώρα, αλλά το αρνητικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα όλων αυτών των καταστροφικών παρεμβάσεων, που θα έχει συνέπειες στην επάρκεια και ποιότητα  πόσιμου νερού στην Αττική, στην προστασία από πλημμύρες, στην ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του κύκλου της ζωής.  

Όλα αυτά πρέπει να γίνουν χθες! 

ΠΗΓΗ